Dziennikarstwo Dziennikarstwo i nowe mediai nowe media

dr Piotr Drzewieckidr Piotr DrzewieckiInstytut Edukacji Medialnej Instytut Edukacji Medialnej

i Dziennikarstwa UKSW w Warszawiei Dziennikarstwa UKSW w Warszawiehttp://presscafe.euhttp://presscafe.eu

Dziennikarstwo i nowe mediaDziennikarstwo i nowe media

1. 1. Podstawy warsztatu Podstawy warsztatu dziennikarskiegodziennikarskiego

Co dziennikarz musi umieć?Co dziennikarz musi umieć?

2.2. Dziennikarstwo nowych mediów Dziennikarstwo nowych mediów Odbiorca w roli dziennikarzaOdbiorca w roli dziennikarza Dziennikarstwo internetowe i mobilneDziennikarstwo internetowe i mobilne Nowe możliwości i nowe problemyNowe możliwości i nowe problemy

Podstawy warsztatu Podstawy warsztatu dziennikarskiegodziennikarskiego

Co dziennikarz musi umieć?Co dziennikarz musi umieć?

Nasze doświadczenia Nasze doświadczenia dziennikarskiedziennikarskie

Czy publikowaliście artykuły w Czy publikowaliście artykuły w prasie?prasie?

Występowaliście w radio lub tv?Występowaliście w radio lub tv? Komentujecie wypowiedzi na Komentujecie wypowiedzi na

forach internetowych?forach internetowych? Prowadzicie bloga, stronę Prowadzicie bloga, stronę

domową? domową?

DZIENNIKARZDZIENNIKARZ

„„Dziennikarzem jest osoba Dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia na rzecz i z upoważnienia redakcji". redakcji". Ustawa Prawo prasowe z 26.01.1984r. Ustawa Prawo prasowe z 26.01.1984r.

Dziennikarstwo – fr. journal (dzień) – to, co Dziennikarstwo – fr. journal (dzień) – to, co aktualne, teraźniejsze lub mające związek z aktualne, teraźniejsze lub mające związek z teraźniejszościąteraźniejszością

PRASAPRASA

Szerokie rozumienie. Ustawa Prawo Szerokie rozumienie. Ustawa Prawo prasowe (1984): prasowe (1984):

„„PRASAPRASA to wszelkie publikacje to wszelkie publikacje periodyczne ukazujące się nie periodyczne ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, a w rzadziej niż raz do roku, a w szczególności dzienniki i szczególności dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, czasopisma, serwisy agencyjne, biuletyny, programy radiowe i biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe telewizyjne oraz kroniki filmowe (...)”.(...)”.

W węższym znaczeniu tylko druki W węższym znaczeniu tylko druki periodyczne (stały tytuł, nr bieżący, periodyczne (stały tytuł, nr bieżący, nie rzadziej niż raz w roku).nie rzadziej niż raz w roku).

MATERIAŁ PRASOWYMATERIAŁ PRASOWY

Informacyjny, publicystyczny, Informacyjny, publicystyczny, dokumentalnydokumentalny

Podstawowe rozróżnienie w Podstawowe rozróżnienie w dziennikarstwie: dziennikarstwie: fakt i komentarzfakt i komentarz

Fakt – dziennikarstwo informacyjneFakt – dziennikarstwo informacyjne Komentarz – publicystykaKomentarz – publicystyka Fakt i fikcja – dziennikarstwo to Fakt i fikcja – dziennikarstwo to

rzeczywiste wydarzeniarzeczywiste wydarzenia Komentarz i perswazja: publicystyka Komentarz i perswazja: publicystyka

nie powinna być reklamąnie powinna być reklamą

FAKT I KOMENTARZ – DWA FAKT I KOMENTARZ – DWA WYMIARY DZIENNIKARSTWAWYMIARY DZIENNIKARSTWA

Opowiadanie Opowiadanie świataświata

Gatunki Gatunki informacyjneinformacyjne

Reporter, Reporter, dziennikarz dziennikarz agencyjny, agencyjny, informacyjnyinformacyjny

Dominuje funkcja Dominuje funkcja powiadamiającapowiadamiająca

Odpowiedź na Odpowiedź na pytania: pytania: co, gdzie, co, gdzie, kiedy, kto, jak?kiedy, kto, jak?

Objaśnianie świataObjaśnianie świata Gatunki Gatunki

publicystycznepublicystyczne Publicysta, Publicysta,

komentator, komentator, felietonistafelietonista

Funkcja Funkcja oceniającaoceniająca

Próba odpowiedzi Próba odpowiedzi na pytania: na pytania: dlaczego, co było dlaczego, co było przyczyną, jakie przyczyną, jakie będą tego skutki?będą tego skutki?

REPORTAŻ – pomiędzy literaturą REPORTAŻ – pomiędzy literaturą a dziennikarstwem informacyjnyma dziennikarstwem informacyjnym

reportażreportaż – gatunek – gatunek publicystyczno-literackipublicystyczno-literacki

gatunek literacki z pogranicza gatunek literacki z pogranicza publicystyki, literatury faktu i publicystyki, literatury faktu i literatury pięknej literatury pięknej

żywy opis prawdziwych żywy opis prawdziwych wydarzeń, oparty na wydarzeń, oparty na obserwacji autoraobserwacji autora

„„Wymiary” dziennnikarstwaWymiary” dziennnikarstwa

Komercyjno-informacyjny Komercyjno-informacyjny EmocjonalnyEmocjonalny EdukacyjnyEdukacyjny SpołecznySpołeczny

Społeczny wymiar Społeczny wymiar dziennikarstwa dziennikarstwa To coś więcej To coś więcej

niż tylko zawód, niż tylko zawód, profesjaprofesja

To służba To służba społeczeństwu, społeczeństwu, misja misja społecznaspołeczna

Misja

Profesja

Dziennikarz służy społeczeństwu i państwu

Prawo prasowe z 1984 r., art. 12

Społeczne funkcje Społeczne funkcje dziennikarzadziennikarza

informatorinformator przewodnik przewodnik pedagogpedagog kontrolerkontroler adwokatadwokat badacz, naukowiecbadacz, naukowiec detektyw detektyw

PIĘĆ ETAPÓW PRACY NAD PIĘĆ ETAPÓW PRACY NAD TEKSTEM DZIENNIKARSKIMTEKSTEM DZIENNIKARSKIM1.1. Dostrzegam temat – Dostrzegam temat – słucham i słucham i

obserwujęobserwuję2.2. Zbieram materiały, weryfikuję Zbieram materiały, weryfikuję

zdobyte informacje – zdobyte informacje – pytampytam3.3. Układam kompozycję tekstu, Układam kompozycję tekstu,

chwytam istotę sprawy – chwytam istotę sprawy – rozumiemrozumiem

4.4. PiszęPiszę, opowiadam, tłumaczę – , opowiadam, tłumaczę – wersja roboczawersja robocza

5.5. RedagujęRedaguję, , sprawdzam przed sprawdzam przed publikacją – wersja ostatecznapublikacją – wersja ostateczna

PO CO PISZEMY?PO CO PISZEMY?

Aby inni coś wiedzieliAby inni coś wiedzieli AAby wyrazić co się nam podobaby wyrazić co się nam podoba AAby inni coś myśleli, odczuwali, by inni coś myśleli, odczuwali,

postępowali, oceniali postępowali, oceniali AAby stworzyć wspólnotęby stworzyć wspólnotę DDla doznań estetycznych la doznań estetycznych

W. Pisarek, Podstawy retoryki dziennikarskiej, w: Z. Bauer, E. Chudziński, Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2000.

CO LUDZI INTERESUJE?CO LUDZI INTERESUJE?

TTo, co bliskieo, co bliskie TToo,, co konkretne co konkretne TTo, co rzeczywisteo, co rzeczywiste TTo, co konfliktoweo, co konfliktowe TTo, co nowe i nieoczekiwaneo, co nowe i nieoczekiwane TTo, co wesołe i śmieszneo, co wesołe i śmieszne

W. Pisarek, Podstawy retoryki dziennikarskiej, dz. cyt.

Tell Your storyTell Your story

Szukamy historii do opisania. Szukamy historii do opisania. Ćwiczenia praktyczneĆwiczenia praktyczne

Zasłużyliśmy na Zasłużyliśmy na przerwęprzerwę

15 minut15 minut

JAK RODZI SIĘ TEMAT JAK RODZI SIĘ TEMAT DZIENIKARSKI?DZIENIKARSKI?

1.1. Obserwacja rzeczywistościObserwacja rzeczywistości

2.2. Kreacja dziennikarskaKreacja dziennikarska

3.3. Zlecenie od redakcji – Zlecenie od redakcji – dziennikarska obsługa dziennikarska obsługa wydarzeń, spotkańwydarzeń, spotkań

ŹRÓDŁA INFORMACJI ŹRÓDŁA INFORMACJI DZIENNIKARSKIEJDZIENNIKARSKIEJ

Wywiad Wywiad Kto może udzielić nam Kto może udzielić nam

wypowiedzi? wypowiedzi? Notes z kontaktamiNotes z kontaktami Siatka informatorów Siatka informatorów

ŹRÓDŁA INFORMACJI ŹRÓDŁA INFORMACJI DZIENNIKARSKIEJDZIENNIKARSKIEJ

DokumentyDokumenty Książki, artykułyKsiążki, artykuły Statystyki, fakty, tabeleStatystyki, fakty, tabele Ciekawostki, anegdoty, cytaty, Ciekawostki, anegdoty, cytaty,

fakty historycznefakty historyczne Zdjęcia, ulotki, materiały z Zdjęcia, ulotki, materiały z

InternetuInternetu Dziennikarskie archiwumDziennikarskie archiwum

DZIENNIKARSTWO – DZIENNIKARSTWO – DĄŻENIE DO PRAWDYDĄŻENIE DO PRAWDY

bezstronnośćbezstronność weryfikacjaweryfikacja rzetelnośćrzetelność poufnośćpoufność staranna dokumentacjastaranna dokumentacja

TWORZYMY TEKST TWORZYMY TEKST DZIENNIKARSKIDZIENNIKARSKI Wybór tematuWybór tematu Myśl płodnaMyśl płodna Myśl krytycznaMyśl krytyczna LogicznaLogiczna

KrótkoKrótko CiekawieCiekawie KonkretnieKonkretnie ObrazowoObrazowo Prosto i jasnoProsto i jasno Logicznie Logicznie Z ludzką twarząZ ludzką twarzą

Wybór tematuWybór tematu

o czym chce pisaćo czym chce pisać czego chce mój odbiorcaczego chce mój odbiorca co go zainteresujeco go zainteresuje ocena własnych możliwościocena własnych możliwości pasja, zaangażowanie w tematpasja, zaangażowanie w temat

Przemyśleć swój tematPrzemyśleć swój temat

myśl płodnamyśl płodna krytyczne spojrzenie i logikakrytyczne spojrzenie i logika o co chodzi?o co chodzi? gdzie jest sedno?gdzie jest sedno? co z tego wynika?co z tego wynika?

Write Your storyWrite Your story

Opiszmy nasze historie krótko. Opiszmy nasze historie krótko. Jak dziennikarski news.Jak dziennikarski news.

Zasłużyliśmy na Zasłużyliśmy na przerwęprzerwę

15 minut15 minut

Jak pisać?Jak pisać?

krótkokrótko ciekawieciekawie konkretnie i obrazowokonkretnie i obrazowo prosto i jasnoprosto i jasno logicznielogicznie zły styl to głównie błędy treścizły styl to głównie błędy treści

Każdy tekst Każdy tekst zyskuje na zyskuje na

wartości tyle, wartości tyle, o ile został o ile został

skróconyskróconyWalery Pisarek

JAK CZYTA CZYTELNIK?JAK CZYTA CZYTELNIK?

Reportaż to nie jest rozprawkaReportaż to nie jest rozprawka

Błędy edukacji szkolnej a Błędy edukacji szkolnej a twórczość początkujących twórczość początkujących dziennikarzydziennikarzy

ReportażReportaż – żywy opis – żywy opis prawdziwych wydarzeń, których prawdziwych wydarzeń, których świadkiem jest autor (historie, świadkiem jest autor (historie, przygody, spotkania, podróże)przygody, spotkania, podróże)

Esej – świat myśli, idei, wyobrażeńEsej – świat myśli, idei, wyobrażeń

Spróbuję być dziennikarzemSpróbuję być dziennikarzem

Praktyka w redakcjiPraktyka w redakcji Internetowe dziennikarstwo Internetowe dziennikarstwo

amatorskieamatorskie Dziennikarstwo branżowe, Dziennikarstwo branżowe,

specjalistycznespecjalistyczne Własna twórczość literacka, Własna twórczość literacka,

artystycznaartystyczna

Dziennikarstwo nowych Dziennikarstwo nowych mediówmediów

Odbiorca w roli dziennikarzaOdbiorca w roli dziennikarza

Wodowanie samolotu na rzece Hudson Wodowanie samolotu na rzece Hudson (NY, 15.01.2009) Fot. (NY, 15.01.2009) Fot. Janis KrumsJanis Krums. . Mikroblog Mikroblog TwitterTwitter

There’s a plane in the Hudson. I’m on the There’s a plane in the Hudson. I’m on the ferry going to pick up the people. Crazy.ferry going to pick up the people. Crazy.

Przemiany kultury odbiorcówPrzemiany kultury odbiorców

Mass media Mass media

Read the mediaRead the media

nowe medianowe media

Read&Create Read&Create

the mediathe media

Kompetencja medialnaKompetencja medialna

Kompetencje Kompetencje medialne odbiorcówmedialne odbiorców

Wychowanie do Wychowanie do odbioru/korzystania odbioru/korzystania z mediówz mediów

Edukacja medialnaEdukacja medialna media literacymedia literacy

Kompetencje Kompetencje medialne medialne nadawcównadawców

Tworzenie Tworzenie przekazów przekazów medialnychmedialnych

DziennikarstwoDziennikarstwo

Couch potatoCouch potato

Dobry/zły odbiorcaDobry/zły odbiorca

Praca w grupachPraca w grupach

Konieczna przerwaKonieczna przerwa

15 minut dla umysłu15 minut dla umysłu

Odbiorca kompetentny. Odbiorca kompetentny. Postawy i umiejętnościPostawy i umiejętności

ŚwiadomyŚwiadomy KrytycznyKrytyczny SelektywnySelektywny Aktywny, Aktywny,

kreatywnykreatywny

Techniczne Techniczne KomunikacyjneKomunikacyjne

Postawy dobrego odbiorcyPostawy dobrego odbiorcy

ŚwiadomyŚwiadomy

KrytycznyKrytyczny

SelektywnySelektywny

Aktywny, Aktywny, KreatywnyKreatywny

Poznanie, Poznanie, rozumowanierozumowanie

RozróżnianieRozróżnianie WybórWybór TworzenieTworzenie

Wiedza o Wiedza o mediach, mediach, psychologia psychologia mediów, mediów, historia historia mediów, mediów, teorie teorie komunikowankomunikowaniaia

Aksjologia, Aksjologia, etykaetyka

Filozofia i Filozofia i psychologia psychologia woliwoli

Psychologia Psychologia twórczościtwórczości

Am I media Am I media literate?literate?

Septem artes liberalesSeptem artes liberales 7 sztuk wyzwolonych7 sztuk wyzwolonych Edukacja starożytna Edukacja starożytna

i średniowiecznai średniowieczna TriviumTrivium

gramatykagramatyka retorykaretoryka logikalogika

QuadriviumQuadrivium geometriageometria arytmetykaarytmetyka muzykamuzyka astronomiaastronomia

Edukacja Edukacja medialna to medialna to nowe trivium na nowe trivium na nowe czasy,nowe czasy, nowe „sztuki nowe „sztuki wyzwolone”, wyzwolone”, przedmioty przedmioty niezbędne w niezbędne w dalszej nauce, dalszej nauce, instrumentarium instrumentarium ucznia, ucznia, naukowca, naukowca, twórcytwórcy

Odbiorca w roli dziennikarzaOdbiorca w roli dziennikarza

dziennikarstwo zawodowe dziennikarstwo zawodowe i amatorskiei amatorskie

dziennikarstwo obywatelskiedziennikarstwo obywatelskie.. twórczość medialnatwórczość medialna edukacja medialna vs. edukacja medialna vs.

dziennikarstwo?dziennikarstwo? studia dziennikarskie – szkoły studia dziennikarskie – szkoły

artystyczneartystyczne

Dzięki nowym Dzięki nowym mediom i edukacji mediom i edukacji medialnej każdy medialnej każdy może stać się może stać się dziennikarzemdziennikarzem

Globalny ruch Globalny ruch dziennikarstwa dziennikarstwa obywatelskiego – obywatelskiego – citizen reporters citizen reporters (Oh Yeon Ho, (Oh Yeon Ho, OhMynews.com, OhMynews.com, 2000, Korea Płd)2000, Korea Płd)

Dziennikarstwo Dziennikarstwo internetowe i mobilneinternetowe i mobilne

Nowe narzędzia i możliwościNowe narzędzia i możliwości

NOWE MEDIANOWE MEDIA

InternetInternet Technologie mobilneTechnologie mobilne Telewizja cyfrowa, VoDTelewizja cyfrowa, VoD

Dostępność technologiiDostępność technologii Digitalizacja przekazówDigitalizacja przekazów (Inter)aktywność odbiorców(Inter)aktywność odbiorców Konwergencja mediówKonwergencja mediów Decentralizacja mass mediówDecentralizacja mass mediów Model „bazy danych i kwerendy” zamiast Model „bazy danych i kwerendy” zamiast

modelu narracjimodelu narracji

Henry JenkinsHenry Jenkins, , Kultura Kultura konwergencji,konwergencji, Warszawa Warszawa 2007. 2007.

Lev ManovichLev Manovich, , Język nowych Język nowych mediów,mediów, Warszawa Warszawa 2006. 2006.

Dot-com boom Dot-com boom Web 2.0 Web 2.0

Ewolucja InternetuEwolucja Internetu Redakcje portali (internet jako Redakcje portali (internet jako

prasa)prasa) to my tworzymy sieć, to my tworzymy sieć, wirtualną społeczność (nowa wirtualną społeczność (nowa jakość)jakość)

DZIENNIKARSTWO DZIENNIKARSTWO INTERNETOWE I MOBILNE INTERNETOWE I MOBILNE Perspektywa rozwojuPerspektywa rozwoju

Ekononomizacja słowaEkononomizacja słowa HipertekstualnośćHipertekstualność PodcastingPodcasting Nowe gatunki Nowe gatunki

dziennikarskie:dziennikarskie: postpost tweet (do 140 tweet (do 140

znaków)znaków) infosmsinfosms

Nowe media Nowe media internetowe i internetowe i możliwości uprawiania możliwości uprawiania dziennikarstwa:dziennikarstwa: newsletternewsletter blog, vlog, mikroblogblog, vlog, mikroblog portale horyzontalneportale horyzontalne wortale (tematyczne)wortale (tematyczne) serwisy serwisy

dziennikarstwa dziennikarstwa obywatelskiegoobywatelskiego

internetowe stacje internetowe stacje telewizyjnetelewizyjne

internetowe stacje internetowe stacje radiowe.radiowe.

KRYTYCY KRYTYCY NOWYCH NOWYCH MEDIÓWMEDIÓW

dziennikarstwo wysokiej jakości dziennikarstwo wysokiej jakości nie jest tanie. Media, które rozdają nie jest tanie. Media, które rozdają treści za darmo kanibalizują swą treści za darmo kanibalizują swą zdolność do dobrego zdolność do dobrego dziennikarstwa dziennikarstwa

Rupert Murdoch, sierpień 2009 r.Rupert Murdoch, sierpień 2009 r.

KRYTYCY KRYTYCY NOWYCH NOWYCH MEDIÓWMEDIÓW

Web 2.0 wielki utopijny ruch Web 2.0 wielki utopijny ruch podobny do komunizmu w podobny do komunizmu w wydaniu Karola Marksa. Internet wydaniu Karola Marksa. Internet niszczy kulturę. To kult amatoraniszczy kulturę. To kult amatora

Andrew KeenAndrew Keen

Za 2 lata nowe media staną się Za 2 lata nowe media staną się bardziej popularne od bardziej popularne od tradycyjnych. Czy w 2012 roku tradycyjnych. Czy w 2012 roku będziemy jeszcze czytać prasę?będziemy jeszcze czytać prasę?

iPad - tablet firmy Apple może iPad - tablet firmy Apple może całkowicie zmienić nie tylko rynek całkowicie zmienić nie tylko rynek mediów elektronicznych, ale mediów elektronicznych, ale zwłaszcza papierowychzwłaszcza papierowych

Krzysztof UrbanowiczKrzysztof Urbanowicz

Dyskusja – dziennikarstwo Dyskusja – dziennikarstwo nowych mediównowych mediów

współczesne dziennikarstwo – współczesne dziennikarstwo – zawód czy hobby?zawód czy hobby?

jak zdefiniować nowe gatunki?jak zdefiniować nowe gatunki? Internet jest za darmo – jak się z Internet jest za darmo – jak się z

niego utrzymać?niego utrzymać? problem problem kopiuj i wklejkopiuj i wklej jak kontrolować Internet?jak kontrolować Internet? nieograniczona wolność słowa?nieograniczona wolność słowa?

Dziękuję za spotkanie,

dr Piotr Drzewiecki