รายงานสรุปประเด็นการเสวนาทางวิชาการเรื่อง Effective Teacher Education ฝ่ายวิชาการ ได้จัดเสวนา เรื่อง “Effective Teacher Education” เมื่อวันศุกร์ที่ 4 กรกฎาคม 2557 ณ ห้องประชุมสัญญา ธรรมศักดิ์ มธ. ท่าพระจันทร์ การเสวนามีวัตถุประสงค์เพ่ือเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน และแลกเปลี่ยนทัศนคติ มุมมอง เกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนเพ่ือพัฒนาผู้เรียน โดยมีวิทยากร คือ นพ.ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ (ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยาการศึกษาและการพัฒนาการเรียนรู้ของเยาวชน) ปัจจุบันด ารงต าแหน่ง ผู้อ านวยการศูนย์จิตวิทยาการศึกษา มูลนิธิยุวสถิรคุณ

กลุ่มเป้าหมายการเสวนาครั้งนี้ คือ ผู้บริหารมหาวิทยาลัย คณบดี/ผู้อ านวยการ และผู้ที่มีส่วน

เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาของมหาวิทยาลัย ได้แก่ คณะอนุกรรมการสภามหาวิทยาลัยด้านหลักสูตรและการจัดการศึกษา คณะกรรมการพัฒนาการสอนและการเรียนรู้ และคณะกรรมการโครงการจัดตั้งคณะศึกษาศาสตร์ มธ. รวมจ านวนทั้งสิ้น 50 คน

สาระส าคัญที่วิทยากรน าเสนอในหัวข้อ “Effective Teacher Education” มีดังนี ้ วิทยากรได้กล่าวถึงที่มาของมูลนิธิยุวสถิรคุณ ซึ่งก่อตั้งโดยส านักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ มูลนิธิแบ่งส่วนงานเป็น 3 ส่วนงาน คือ ศูนย์สถานศึกษาพอเพียง ศูนย์จิตวิทยาการศึกษา และศูนย์โรงเรียนคุณธรรม ในส่วนของวิสัยทัศน์ของศูนย์จิตวิทยาการศึกษา ซึ่งวิทยากรเป็นผู้อ านวยการศูนย์นั้น คือ “จะเป็นผู้น าในการขับเคลื่อนให้สาธารณชนเกิดความเชื่อมั่นในครู และระบบการศึกษาไทย” และได้กล่าวถึงพระราชกระแสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เกี่ยวกับแนวทางการปฏิรูปการศึกษา ได้แก่

- ให้ครูรักเด็ก และเด็กรักครู

- ให้ครูสอนเด็กให้มีน้ าใจต่อเพ่ือน ไม่ให้แข่งขันกัน แต่ให้แข่งกับตัวเอง ให้เด็กท่ีเรียนเก่งช่วยสอนเพื่อที่เรียนช้ากว่า

- ให้ครูจัดกิจกรรมให้นักเรียนท าร่วมกัน เพ่ือให้เห็น คุณค่าของความสามัคคี

ส าหรับเนื้อหาการเสวนา วิทยากรมีความเห็นว่าในระบบการศึกษาของประเทศไทยปัจจุบัน ให้ความส าคัญ 3 เรื่อง คือ ประเมิน ประกัน ประกวด ซึ่งทั้ง 3 เรื่อง ล้วนไม่ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของผู้เรียนสูงขึ้น จากการศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา โดย John Hattie: Visible Learning Laboratories, University of Auckland พบว่า

1. ปัจจัยที่ท าให้ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาติดลบ 1) การหมุนเวียนของบุคลากร (ย้ายนักเรียน/ครูบ่อยๆ) 2) โทรทัศน์ 3) การซ้ าชั้นเรียน 4) นโยบายการจัดการสวัสดิการ 5) วันหยุดภาคฤดูร้อน

2. ปัจจัยที่มีผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา1 เพียงเล็กน้อยซึ่งน่าสนใจ คือ 1) วิทยาลัยครู มีผล 0.12 การเพิ่มคุณวุฒิปริญญาโทของครูไม่ได้ช่วยให้ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของสหรัฐอเมริกาดีขึ้น และหลังจากสอน 3 ปีไม่มีการเปลี่ยนแปลงการสอน 2) การใช้ปัญหาเป็นฐานในการเรียนรู้ (PBL) มีผล 0.15 ขณะนี้อังกฤษก าลังทยอยปิด PBL ในคณะแพทยศาสตร์ 3) การสอนเป็นทีม มีครูมากกว่า 1 คน เพื่อช่วยกันสอน มีผล 0.19 4) การบ้านมีผลในการเรียนชั้นมัธยมศึกษา แต่ไม่มีผลกับชั้นประถมศึกษา 5) การสนับสนุนสื่อหรืออุปกรณ์การสอน

1 แผนภาพแสดงค่า Effect Size ของการปรับปรุงการศึกษาทีม่ีผลต่อการพัฒนาการเรียนการสอน จากการวิจัยของ John Hattie,

www. Kidsd.org/แนวทางปฏิรูปการศึกษา/

3. ปัจจัยที่มีผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาอยู่ในระดับมาก คือ 1) การสอนทักษะทางสังคม เพิ่ม Motivation สมาธิ 2) ความสัมพันธ์ระหว่างเด็ก พ่อแม่ ครู เพื่อนร่วมชั้นเรียน 3) กิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นการปฏิสัมพันธ์ร่วมกัน 4) การจัดให้มีการประเมินความก้าวหน้าระหว่างการเรียน

4. วิธีการพัฒนาครูที่ได้ผลมากและน้อย มาก น้อย

1) สังเกตการสอนในห้องเรียน 2) อัดเทปเสียงหรือวีดิทัศน์ แล้วให้ผล

สะท้อนกลับ 3) มีครูฝึก/ครูพ่ีเลี้ยง (Coaching) 4) เรียนรู้ร่วมกัน โดยไม่แบ่งแยกส่วนงาน 5) โครงการมาจากภายนอก

1) บรรยาย 2) เสวนา 3) ผลิตต ารา 4) ดูงาน 5) ชี้แนะ (Mentoring)

นอกจากนี้ วิทยากรได้กล่าวถึงเรื่องอ่ืนๆ อีก 3 ประเด็น คือ

1. 6 วิธีที่มีประสิทธิภาพต่อการพัฒนาการศึกษา 1) การพัฒนา Mindset

2) ครูสอนคิด 3) การพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างครูและนักเรียน

4) พี่ช่วยน้องผองเพ่ือนช่วยกัน 5) การพัฒนาครูเพ่ือการดูแลเด็กพิเศษเบื้องต้น 6) การมีส่วนร่วมของผู้ปกครอง

2. การสอนเพื่อให้เกิดประสิทธิผล ควรค านึงถึง 2 มิติหลัก คือ 2.1 มิติทางอารมณ์ เข้าใจและเข้าถึง เน้นการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูและผู้เรียน ครูจะต้อง

เข้าใจความรู้สึกนึกคิดของผู้เรียนและมีความสามารถในการถ่ายทอดทั้งทางภาษากายและภาษาพูด นอกจากนี้ ครูจะต้องเป็นคนที่ผู้เรียนมีความรู้สึกไว้วางใจได้

2.2 มิติทางทางปัญญา สอนให้คิดและตรวจสอบ ครูจะต้องมีความสามารถในการชี้น า เชื่อมโยงทางความคิดและเนื้อหา มีวิธีการที่จะกระตุ้นให้ผู้เรียนคิด เริ่มต้นจากการตั้งค าถามหรือฝึกวิเคราะห์ในมุมมองด้านอ่ืนๆ และครูจะต้องมีบุคลิกท่ียอมรับและตอบสนองกับความคิดเห็นของผู้เรียนเสมอ

3. แบบประเมินเพ่ือใช้วัดมาตรฐานของโรงเรียน ควรเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างครูและศิษย์ มากกว่าการประเมินว่าโรงเรียนนี้ มีอุปกรณ์ครบ หลักสูตรดี เพียงอย่างเดียว

ช่วงท้ายการเสวนา วิทยากรได้ให้ความเห็นว่า หน้าที่ส าคัญประการหนึ่งของครู คือ การท าให้ผู้เรียนค้นพบตัวเอง ว่าชอบ หรือไม่ชอบอะไร อีกทั้งผู้เรียนแต่ละคนมีความแตกต่างกัน ดังนั้น การจัดการศึกษาจึงต้องมีความหลากหลาย และครูต้องมีทักษะในการสนทนา ทั้งการตั้งค าถามและให้ข้อมูลย้อนกลับ ซึ่งค าถามที่ดี

วิธีการถามที่ดี การรู้จักต่อยอดค าถาม จะช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนมีทักษะการคิด วิเคราะห์ นอกจากนี้ ยังต้องเอ้ืออ านวยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้มากที่สุด ดังนั้น ครูจึงต้องได้รับการพัฒนาทักษะการให้ข้อมูลย้อนกลับ ในส่วนของตั้งค าถาม เลือกค าถาม ในบางครั้งอาจต้องมีทักษะในการหลอกล่อเพ่ือให้เด็กสามารถตอบค าถามที่ผ่านกระบวนการคิด และวิเคราะห์ออกมาได้ ทักษะด้านนี้สมควรถูกฝึกอย่างเข้มข้น เช่นเดียวกับจิตแพทย์ ที่จะต้องมีการฝึกฝนในการถามอย่างเข้มข้น เป็นต้น

จัดท าโดย

ฝ่ายวิชาการ กองบริการการศึกษา กรกฎาคม 2557

ประมวลภาพงานเสวนาทางวิชาการเรื่อง Effective Teacher Education

ประมวลภาพงานเสวนาทางวิชาการเรื่อง Effective Teacher Education (ต่อ)

รายนามผู้เข้าร่วมงานเสวนาทางวิชาการเรื่อง Effective Teacher Education

1. นพ.ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ ผู้อ านวยการมลูนิธิยุวสถิรคุณ 2. นายขวัญพยัคฆ์ พยัคนันทน ์ รองผู้อ านวยการมูลนิธิยุวสถิรคณุ 3. ศาสตารจารย์กิตติคุณ นายแพทย์วิจารณ์ พาณชิ นายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล 4. ศาสตารจารย์กิตติคุณ นายแพทย์เฉลิม วราวิทย์ อาจารย์พิเศษ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ์6. รองศาสตราจารย์ ดร. อนุชาติ พวงส าลี ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล 5. นายศุภชัย พงศ์ภคเธียร ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล 7. รองศาสตราจารย์ ประภาภัทร นิยม อธิการบดีสถาบนัอาศรมศิลป ์8. ดร. เบญจลักษณ์ น้ าฟ้า รองเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 9. รองศาสตราจารย์ อรุณี วิริยะจติรา กรรมการบริหารสถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ

(องค์การมหาชน) จ ากัด 10. นายชัชวาลย์ ทองดีเลิศ ประธานกรรมการด าเนินงานโฮงเฮียนศึกษา

ภูมิปัญญาลา้นนา จ.เชียงใหม ่11. นางปิยาภรณ์ มัณฑะจิตร ผู้จัดการมูลนธิิสยามกัมมาจล ธ.ไทยพาณิชย์ 12. นายมานพ นาคทัต 13. รองศาสตราจารย ์เกศินี วิฑูรชาติ รองอธิการบดีฝ่ายวางแผนและบริหารศูนย์รังสิต 14. รองศาสตราจารย์ ดร. พิภพ อุดร รองอธิการบดีฝ่ายวชิาการ 15. รองศาสตราจารย์ ดร. สมชาติ โชคชัยธรรม ผู้ช่วยอธิการบดฝี่ายวางแผน 16. ศาสตราจารย์ ดร. อ านาจ วงศบ์ัณฑิต อาจารย์ คณะนติิศาสตร ์17. รองศาสตราจารย์ ดร. นิตยา วงศ์ภินันท์วฒันา อาจารย์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี 18. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. อรพรรณ ยลระบลิ อาจารย์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี 19. อาจารย์ ดร. มณฑล สรไกรกิติกูล อาจารย์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี 20. รองศาสตราจารย์ ดร. ชยนัต์ ตันติวัสดาการ อาจารย์ คณะเศรษฐศาสตร ์21. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. ฐิติพร ศิริพันธ์ พันธเสน อาจารย์ คณะสงัคมสงเคราะห์ศาสตร ์22. รองศาสตราจารย์ ดร. นนัทนา รณเกียรติ อาจารย์ คณะศิลปศาสตร์ 23. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. วัชระ สินธุประมา อาจารย์ คณะศิลปศาสตร์ 24. อาจารยท์ระวิณ ชาลีรักษ์ตระกูล อาจารย์ คณะศิลปศาสตร์ 25. รองศาสตราจารย์ พรทิพย์ สัมปัตตะวนิช คณบดีคณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน 26. อาจารย์ ดร. ยงศักดิ์ ขจรผดุงกิตติ อาจารย์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย ี27. อาจารย์ ดร. พิมลมาศ วรรณคนาพล รองคณบดีฝ่ายวชิาการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมอืง 28. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. พรพรรณ วีระปรียากูร อาจารย์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง 29. อาจารย์ ทิพย์สดุา จนัทร์แจ่มหล้า อาจารย์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง 30. อาจารย์ ดร. สาธิดา สกุลรัตนกุลชัย อาจารย์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง 31. อาจารย์อัศนีย์ เปลี่ยนศรี รองคณบดีฝ่ายวชิาการ คณะศิลปกรรมศาสตร์ 32. รองศาสตราจารย์ ดร. วิไลวรรณ ขนิษฐานันท ์ อาจารย์ วิทยาลัยนานาชาติ ปรีดี พนมยงค์

33. นางสุภาพ ดวงไสว ผู้อ านวยการส านักงานบริหารวชิาการและพัฒนานักศึกษา 34. นางสาวอัจฉรา จนิดารัตน ์ ผู้อ านวยการกองแผนงาน 35. นางถนอมศรี ลอยเพ็ชร หัวหน้างานนโยบายและยทุธศาสตร์ กองแผนงาน 36. นายวัยวฒุ ิบุญลอย เจ้าหน้าทีบ่ริหารงานทั่วไปชานาญการ กองแผนงาน 37. นางสาวบุบผา ชุณหรัตน ์ นักวิเคราะห์นโยบายและแผน กองแผนงาน 38. นางสาวสุธาสินี ดอกชะเอม นักวิเคราะห์นโยบายและแผน กองแผนงาน 39. นางวลัยรัตนา เสรีอรุโณ ผู้อ านวยการกองบริการการศึกษา 40. นางเนตรนพิศ รังสิโยภาส หัวหน้างานส่งเสริมและพัฒนาอาจารย์ กองบริการการศึกษา 41. นางกนกวรรณ ตนัตระกูล หัวหน้างานบริหารวิชาศึกษาทัว่ไป กองบริการการศึกษา 42. นางสาวทพิวรรณ กมลพัฒนานันท์ หัวหน้างานพัฒนาหลักสตูรและบริหารการศึกษา กองบริการการศกึษา 43. นางสาวนันทนัช ตันติวงศ์พิศาล นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา 44. นางสาวศศิวิมล อปุนนัไชย นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

45. นางสาวศิริวรรณ์ ชืน่บุญ นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

46. นางสาวฑิช์ฌา อยู่ยัง นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

47. นางสาวธิตวิัณย์ โกลากุล นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

48. นางสาวธนอร จันทร์อน ุ นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

49. นางสาวสุดใจ สุนทร นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

50. นางสาวสุพรรณี สุเมธา นักวิชาการศึกษา กองบริการการศึกษา

51. นายน าโชคชัย ค าสด นักวิชาการศึกษา กองกิจการนกัศึกษา

----------------------------------------------------------------