โครงงานวศวกรรมชลประทาน

(02207499)

ท 21/2552

เรอง

อตราการไหลของสารละลายธาตอาหารในระบบการปลกพชไรดน ทมผลตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง

Effects of Flow Rate of Hydroponics Nutrient Solution

on growth of Lettuce (Lactuca sativa)

โดย

นายเฉลมวฒ ค าฟบตร

เสนอ

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน คณะวศวกรรมศาสตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

เพอความสมบรณแหงปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต (วศวกรรมโยธา-ชลประทาน) พทธศกราช 2552

I

ใบรบรองโครงงานวศวกรรมชลประทาน ภาควชาวศวกรรมชลประทาน

คณะวศวกรรมศาสตรก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

เรอง อตราการไหลของสารละลายธาตอาหารในระบบการปลกพชไรดนทมผลตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง

Effects of Flow Rate of Hydroponics Nutrient Solution on growth of Lettuce (Lactuca sativa)

นามผจดท าโครงการ นายเฉลมวฒ ค าฟบตร 48242101

ไดพจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ _________________________________________

(อาจารยชพนธ ชมภจนทร)

___/___/___

หวหนาภาควชา _________________________________________

(รศ.สนต ทองพ านก)

___/___/___

II

บทคดยอ

ชอเรอง : อตราการไหลของสารละลายธาตอาหารในระบบการปลกพชไรดนทมผลตอการเจรญเตบโต ของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง

โดย : นายเฉลมวฒ ค าฟบตร 48242101

อาจารยทปรกษาโครงการ ........................................................................

(อาจารยชพนธ ชมภจนทร)

........./........./.........

การปลกพชโดยไมใชดน หรอ Hydroponics เปนการปลกพชลงบนสารละลายธาตอาหารพชโดยใหรากพชสมผสกบสารละลายธาตอาหารโดยตรง การปลกพชแบบ Hydroponics มอยหลายรปแบบ ส าหรบในโครงงานน ไดเลอกใชวธการปลกพชในระบบ DFT (Deep Flow Technique) โดยไดท าการศกษาอตราการไหลทเหมาะสมของสารละลายทมผลตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงใน 4 กรณแบงเปน 2 ชวงคอ ชวงแรกทดลองอตราการไหลท 2 lpm และ 4 lpm ตงแตวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553 และชวงท 2 ทดลองอตราการไหลท 6 lpm และ 8 lpm ตงแตวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 สงหาคม 2553 โดยทง 4 กรณมการควบคมคา EC และ pH ใหเหมาะสมกบพชตลอดชวงการปลก

จากการทดลองพบวา เมอพจารณาจากเกณฑน าหนกเฉลยของพช ทอตราการไหล 6 lpm จะไดน าหนกเฉลยของพชสงทสด 43.6 กรม/ตน รองมาเปนอตราการไหลท 8 lpm, (37.4 กรม/ตน) 4 lpm (33.3 กรม/ตน) และ 2 lpm (26.3 กรม/ตน) ตามล าดบ และจากการทดสอบดวยสถต F-Test พบวาอตราการไหลของสารละลายธาตอาหารทแตกตางกน สงผลใหการเจรญเตบโตของพชแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 อยางไรกตามฤดกาลอาจมผลตอการเจรญเตบโตของพชดวย

นอกจากน เมอท าการตรวจวดปรมาณการใชน าของพช พบวาปรมาณการใชน าของพชมคาสงมาก ทงนเนองจากผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงเปนพชทตองการน ามาก ประกอบกบพชทปลกแบบไมใชดนมรปแบบการใชน าทแตกตางจากพชทปลกในดน อยางไรกตามการจดท าระบบหมนเวยนสารละลายธาตอาหารทไมมดชด อาจมผลท าใหการตรวจวดคา ปรมาณการใชน าของพชคลาดเคลอนได

III

Abstract

Title : Effects of Flow Rate of Hydroponics Nutrient Solution on growth of Lettuce (Lactuca sativa)

By : Mr.Chalermwut Khumfubut 48242101

Advisor ..................................................................

(Mr.Chuphan Chompuchan)

……/……/……

Soilless culture or hydroponics is water culture by plant roots directly exposed to nutrient solution. Although there are many type of hydroponics, Deep Flow Technique (DFT) was selected for this study. The objective of this study is to determine the appropriate flow rate of the nutrient solution that affects the growth of lettuce (Lactuca sativa). Four different flow rates were studied namely 2, 4, 6 and 8 lpm. The flow rate of 2 and 4 lpm were experimented during March 20 until April 19, 2010, and the flow rate of 6 lpm and 8 lpm were experimented during July 30 until August 29, 2010. The EC and pH were controlled during experiment.

The results showed that the flow rate of the nutrient solution at 6 lpm gave the maximum average weight of the plant; 43.6 g / plant, while the flow rate of the nutrient solution at 8, 4 and 2 lpm has 37.4, 33.3 and 26.3 g / plant, respectively. In addition, F-test showed that the different flow rate of the nutrient solution affected the growth rate at significant level of 0.05. However, the growing season could be also affect growth of the plant.

Furthermore, it was found that the crop water used was high, because of lettuce (Lactuca sativa) was a high water consumption crop and the crop water requirement under soilless culture was different from others. However, the uncovered of hydroponics nutrient solution system could be the cause of error for the crop water consumption measurement.

IV

ค านยม

โครงการวศวกรรมส าเรจลลวงไปไดดวยดนน ผจดท าขอขอบพระคณอาจารยชพนธ ชมภจนทร ประธานกรรมการและทปรกษาโครงการ ทกรณาใหค าแนะน า ค าปรกษา ตรวจสอบ แกไข และใหขอคดเหนตางๆ จนโครงงานวศวกรรมเลมนเสรจสมบรณ

ขอขอบพระคณ สถานอตนยมวทยา ก าแพงแสน จงหวดนครปฐม ทไดอนเคราะหขอมลทางดานอตนยมวทยา และความอนเคราะหจากทานอาจารยและบคลากรภาควชาพชสวน คณะเกษตรก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตลอดชวงทท าการทดลองโครงการแลวเสรจ

สดทายนประโยชนและคณความดทงหลายอนพงจะไดรบจากโครงงานวศวกรรมเลมน ผจดท า ขอมอบใหแด บดามารดา ผมพระคณทกทาน และทานอาจารยทไดประสทธประสาทวชาความสามารถตางๆใหแกผจดท า

เฉลมวฒ ค าฟบตร

กนยายน 2553

สารบญ

หนา

ใบรบรองโครงงานวศวกรรมชลประทาน I บทคดยอ II Abstract III ค านยม IV สารบญ ค าน า วตถประสงค ขอบเขตการศกษา

ค าน า 1

วตถประสงค 1

ขอบเขตการศกษา 1

การตรวจเอกสาร

ความหมายของ Hydroponics 2

คา EC และ pH และธาตอาหารพช 9

งานวจยทเกยวของ 11

อปกรณและวธการทดลอง อปกรณ 14 วธการทดลอง 16 ผลการทดลอง คาการน าไฟฟา (Electric conductivity หรอ EC) และคาความเปนกรด-เบส (pH) 19 การใชน าของพช (Crop Evapotranspiration) 21 พฒนาการการเจรญเตบโตของพชและผลผลต 23 สรป วจารณ และขอเสนอแนะ สรป 25 วจารณ 25 ขอเสนอแนะ 26

เอกสารอางอง 27

สารบญ(ตอ)

หนา

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก การตดตงระบบการปลกพช Hydroponics และการทดสอบอตราการไหลของสารละลาย

29

ภาคผนวก ข การเจรญเตบโตของพช 33

ภาคผนวก ค การค านวณปรมาณการใชน าของพชอางอง 36 (Reference Crop Evapotranspiration, ETo) ดวยวธ FAO Penman-Montieth

ภาคผนวก ง ความรเกยวกบ Hydroponics 51

ภาคผนวก จ การทดสอบขอมลทางสถตโดยใช ANOVA

66

ประวตผจดท า 74

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 ขอเปรยบเทยบการท าการเพาะปลกแบบใชดนกบการเพาะปลกแบบไรดน 5 ตารางท 2 เปรยบเทยบปรมาณผลผลตตอไรระหวางการเพาะปลกแบบใชดนกบการ

เพาะปลกแบบไรดน ใน 1 ชวงอายปลก 7

ตารางท 3 เปรยบเทยบขอดและขอเสยของการปลกพชของการปลกพชไรดน 8 ตารางท 4 คาการน าไฟฟา (Electric conductivity หรอ EC) และคาความเปนกรด-เบส (pH) 19 ตารางท 5 แสดงจ านวนตนพช, รอยละการอยรอด, น าหนกรวม และน าหนกเฉลยของพช 24 ตารางผนวกท 1 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนมนาคม ป พ.ศ.2553 41 ตารางผนวกท 2 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนเมษายนป พ.ศ.2553 43 ตารางผนวกท 3 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนกรกฎาคม ป พ.ศ.2553 45 ตารางผนวกท 4 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนสงหาคม ป พ.ศ.2553 47 ตารางผนวกท 5 สตรสารละลายธาตอาหารพชของ Enshi ดดแปลงส าหรบผกกนใบและผกกนผล 49 ตารางผนวกท 6 ปรมาณปยเคมส าหรบการเตรยมสารละลายส าหรบสตร Enshi 50 ตารางผนวกท 7 ขอมลธาตอาหารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตและสตรธาตอาหารพช 51 ตารางผนวกท 8 ขอมลผลกระทบตอรางกายจากสารอาหารในปรมาณสง 55 ตารางผนวกท 9 ตวอยางการทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของ

ผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm

66

ตารางผนวกท 10 ความแปรปรวนของน าหนกพชในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm

68

ตารางผนวกท 11 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm

69

ตารางผนวกท 12 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ในกรณอตราการไหลท 6 lpm และอตราการไหลท 8 lpm

70

ตารางผนวกท 13 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm, 4 lpm, 6 lpm, และ 8 lpm

70

ตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05 72

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1 ระบบการปลกพชไรดน 3 ภาพท 2 ฟองน าส าหรบเพาะเมลด (ก) และถวยเพาะปลกส าเรจรป (ข) 14 ภาพท 3 ระบบ Hydroponics ทท าดวยทอ PVC (ก) และเครองสบน า (ข) 15 ภาพท 4 เครองตรวจวด EC (ก) และชดตรวจสอบ pH (ข) 15 ภาพท 5 ตนกลาเพาะทฟองน าเปนเวลา 14-15 วน (ก) ตนกลาพรอมกบฟองน าทเพาะมา 17

วนใสในถวยเพาะส าเรจรป (ข) 17

ภาพท 6 การตรวจวดอตราการไหลของสารละลาย 3 จด ไดแก ทอกอนเขาระบบหมนเวยนสารละลาย (ก), ทอในระบบหมนเวยนสารละลาย (ข) และทอทออกจากระบบหมนเวยนสารละลาย (ค)

17

ภาพท 7 การน าตนกลาของพชน ามาใสในรของทอ PVC ทเจาะไว 17 ภาพท 8 การตรวจวดคา EC โดยใชเครอง EC meter (ก) และการตรวจวดคา pH โดยใชชด

ตรวจสอบ pH Drop Test (ข) 18

ภาพท 9 การชงน าหนกพช 18 ภาพท 10 การอานคาสเกล เพอหาคาปรมาณน าของระบบทหายไปในแตละวน(มความ

ละเอยดเทากบ 250 มลลลตร) 18

ภาพท 11 การใชน าของพชในชวงวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553 22 ภาพท 12 การใชน าของพชในชวงวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถง 29 สงหาคม 2553 22 ภาพท 13 น าหนกเฉลยตนพชรายสปดาหในแตละชวงการเจรญเตบโต 24 ภาพผนวกท 1 รปแบบและลกษณะของการปลกพชในระบบ Hydroponics 29 ภาพผนวกท 2 การเจาะรเพอใสถวยเพาะปลกททอ PVC (ก) และลกษณะของรเมอเจาะดวยเครอง

เจาะ (ข)

30

ภาพผนวกท 3 การเจาะของอ 90 องศา (ก) และลกษณะของรทเจาะของของอ 90 องศา (ข) 30 ภาพผนวกท 4 ลกษณะทอทใชเชอมระหวางของอ 90 องศา กบ ทอ PVC (ก) และการเชอมทอ

เชอมและของอ 90 องศาดวยใชกาวซลโคน (ข) 30

ภาพผนวกท 6 เครองสบน าตอเขากบทอ PE 31

สารบญภาพ(ตอ) หนา

ภาพผนวกท 7 การใชสายรดพลาสตกรดทอใหยดตดกบโครงเหลกและปดบรเวณของอ 90 องศา

ดวยเศษถงด า (ก) และการคลมถงด าใหถงสารละลายธาตอาหารและน า (ข) 32

ภาพผนวกท 8 วาลวควบคมอตราการไหล 32 ภาพผนวกท 9 น าตนกลามาเพาะในระบบ Hydroponics 32 ภาพผนวกท 10 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 1 33 ภาพผนวกท 11 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 2 33 ภาพผนวกท 12 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท(ก)และการเจรญเตบโตของพช

ในสปดาหท4(ข) 34

ภาพผนวกท 13 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 5 35 ภาพผนวกท 14 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 6 35 ภาพผนวกท 15 การใชน าของพชในชวงวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553 42 ภาพผนวกท 16 การใชน าของพชในชวงวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 สงหาคม 2553 42 ภาพผนวกท 17 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชรางรปแบบตางๆทท าเปนการคาและการปลก

พชในระบบเอนเอฟททเปนการคา 59

ภาพผนวกท 18 การปลกพชในระบบเอนเอฟททแบบประยกตโดยใชรางทท าจากลอนกระเบองมง หลงคาทใช ผลตผกไฮโดรโพนกสศนยวจยพชผกโครงการหลวงหนองหอย

59

ภาพผนวกท 19 การปลกพชในระบบเอนเอฟทแบบเปนรองโดยไมยกพน 60 ภาพผนวกท 20 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชทอทศนยพฒนาโครงการหลวงหนองหอย

และอางขาง 60

ภาพผนวกท 21 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชทอพวซขนาดเลกใชปลกหลงบาน 60 ภาพผนวกท 22 ระบบดเอฟท ปลกผกในพนทของศนยพฒนาโครงการหลวงอนทนนท อางขาง

และหนองหอย 61

ภาพผนวกท 23 ระบบดอารเอฟ (Dynamic Root Floating) 62 ภาพผนวกท 24 การปลกพชในระบบเออาร-ดอารเอฟ 62 ภาพผนวกท 25 การปลกผกกนผล เชน แตงเมลอน มะเขอเทศ แตงกวาในน าโดยตรงใน

ระบบดอารเอฟ 62

สารบญภาพ(ตอ) หนา

ภาพผนวกท 26 การปลกผกในวสดปลกทเปนทราย โดยเปนระบบทสารละลายธาตอาหารพช

ไมไหลเวยนหนองหอย 63

ภาพผนวกท 27

การปลกพชในวสดปลกโดยใชกรวดแบบสารละลายหมนเวยนทศนยพฒนา โครงการหลวง

63

ภาพผนวกท 28 การปลกพรกหวาน(พรกยกษ)และมะเขอเทศในกากมะพราวสบบรเวณพนทของเกษตรกรในพนทดแลและแปลงทดลองพชผกของ ของมลนธโครงการหลวง ทต าบลโปงแยงนอก อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม แบบสารละลายไมหมนเวยนยอนกลบโดยใชระบบน าหยด

64

ภาพผนวกท 29 การปลกพชในวสดปลกอนทรย (ปยหมก) ทบรรจลงในกระสอบ 64 ภาพผนวกท 30 ระบบปลกในรางโดยใชวสดปลกอนทรยในไตหวน 65 ภาพผนวกท 31 การปลกพชในระบบแอโรโพนกสในยานอวกาศแบบ rotation drum 65

1

ค าน า

การปลกพชไรดน หรอ Hydroponics เปนววฒนาการปลกพชสมยใหม ซงไมใชดน โดยใหสารอาหารในรปแบบของสารละลายตามความตองการของพชในแตละชวงการเจรญเตบโตอยางเหมาะสมโดยตรง ท าใหพชทปลกเจรญเตบโตไดรวดเรว มคณภาพ และ ปลอดสารพษ สามารถปลกพชไดทกท และตลอดทงป และสามารถท าในครวเรอนได นอกจากนยงปลกพชไดหลายชนดและยงสามารถปรบใชในการปลกพชไรดนเปนการคา ซงเปนทตองการของทองตลาดอยางมากในปจจบน ผลทไดรบคอการพฒนาทางดานการเกษตรสมยใหม การเพาะปลกทสามารถท าไดทกๆทตลอดทงป พชผกทไดปลอดสารพษซงเปนทางเลอกหนงของสขภาพคนไทย

โครงงานนจงตองการศกษาการปลกพชไรดนโดยเลอกพชททดลองปลกไดแก ผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง โดยไดเปรยบเทยบวธการปลกพชไรดนแบบ Deep Flow Technique (DFT) ทอตราการไหลของสารละลายตางกน ผลจากการศกษาดงกลาวจะท าใหทราบถงคาอตราการไหลของสารละลายธาตอาหารทเหมาะสมในการปลกพชไรดน

วตถประสงค

เพอเปรยบเทยบวธการปลกพชไรดนทอตราการไหลของสารละลายตางกน ขอบเขตการศกษา

1. ชนดพช: ผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง 2. ระยะเวลา: การปลกผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ใชเวลาทงสน 45 วน

3. สถานทท าการทดลอง: บรเวณภาควชาวศวกรรมชลประทาน คณะวศวกรรมศาสตรก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

4. สตรปย: ใชสตรปยทดดแปลงจากสตรสารละลายธาตอาหารพชของ Enshi

2

การตรวจเอกสาร

1. ความหมายของ Hydroponics

ดเรก (2547) กลาววา ความหมายของการปลกพชโดยไมใชดน จากค าวา ไฮโดรโพนกส หรอ ไฮโดรพอนกส มาจากภาษาองกฤษคอ Hydroponics เปนการปลกพชทไมใชวสดปลก (Non-substrate หรอ Water culture) กลาวคอจะท าการปลกพชลงบนสารละลายธาตอาหารพชโดยใหรากพชสมผสกบสารละลายธาตอาหารโดยตรง

ค าวา Hydroponics มาจากการรวมค าสองค าเขาดวยกนแลวความหมายคอค าวา Hudor หมายถง น า และ Ponos หมายถง งาน เมอรวมค าสองค าเขาดวยกนแลวความหมายคอ Water working หรอหมายถงการท างานของน าทมสารละลายธาตอาหารผานรากพช

กลาวโดยสรป คอ การปลกพชโดยไมใชดน หมายถง วธการปลกพชทเลยนแบบการปลกบนดน โดยการปลกพชลงบนวสดปลกหรอไมมวสดปลกกได เพอใหพชไดรบสารอาหารหรอสารละลายธาตอาหารพช(ทมน าผสมกบปยทมธาตอาหารทพชตองการจากทางรากพช)อนเปนการปลกพชทเกยวของกบการจดการใน การผลตพชในสภาพควบคมสงแวดลอม(Controlled Environment Agricultural Production) ทเหมาะสมกบการเจรญเตบโตของพช (Growth and Development) และสงแวดลอม (Environment)

1.1 ประเภทของ Hydroponics

อภรฐ (2553) กลาววา ระบบการปลกพชแบบไมใชดนอาจจ าแนกไดหลายแบบ อยางไรกตามระบบการปลกในแบบตางๆกมการพฒนาการจากระบบขนพนฐานมาจากระบบหลกๆตามลกษณะการใหสารละลายธาตอาหารแกบรเวณรอบๆรากพช ซงจ าแนกออกเปน3 ระบบดงน

1.1.1 รากพชอยในสารละลาย (Water culture)

1.1.2 รากพชลอยอยในอากาศ (Aeroponics)

1.1.3 การปลกในวสดปลก (Substrate culture)

3

ภาพท 1 ระบบการปลกพชไรดน

การปลกพชไรดน

Hydroponics/soilless

(

รากพชอยในสารละลาย

Water culture

รากพชลอยอยในอากาศ

Aeroponics

การปลกในวสดปลก

Substrate culture

การปลกในสารละลายมการไหลวน

การปลกในสารละลาย

ไมมการไหลวน

วสดอนทรย

Organic substrate

วสดอนนทรย

Inorganic substrate

- NFT

- DFT

- DRFT

- Flood

And Drain

ขยมะพราว

แกลบ

ฟางขาว

ขเลอย

วสดอน ๆ

ทราย

กรวด

ดนเผา

ฟองนา

หนภเขาไฟ

4

ส าหรบการปลกแบบในสารละลายในสารละลายมการไหลวนม 4 แบบ

1) การปลกพชในระบบ NFT (Nutrient film technique) เปนระบบทรากพชไดรบสารละลายธาตอาหารพชโดยตรง สารละลายธาตอาหารทใหจะมลกษณะเปนแผนฟลมบางๆ (หนาประมาณ 2 – 3 มลลเมตร) สารละลายธาตอาหารจะไหลผานในราง ซงมลกษณะความกวาง, ความยาว, ความสง, สวนใหญขนอยกบการผลตของผผลต ตนพชจะเตบโตขนในถวยทใชปลกจะวางอยตรงกลางของราง รางจะชวยปองกนการระเหยน าจงท าใหพชดงดดใชสารละลายธาตอาหารเพอการเจรญเตบโตไดอยางเตมทและเมอพชเจรญเตบโตขนรากจะงอกอยในราง และเพอใหน าไหลไดบาง ตวรางจงตองตงใหลาดเอยงประมาณ 1-2% ท าใหรากพชไดรบออกซเจนไดมาก พชจะเจรญเตบโตไดด อตราการไหลอยในชวง 1 - 2 ลตร/นาท แตทงนอตราการไหลยงจะขนอยกบความยาวของรางซงจะตองใหเพยงพอกบความตองการในการเจรญเตบโตของพชดวย ในรางปลกพชกวาง ตงแต 5-35 ซม. สงประมาณ 5 - 10 ซม. ความกวางรางขนอยกบชนดพชทปลก ความยาวของราง ตงแต 5 - 20 เมตร การไหลของสารละลายอาจเปนแบบตอเนองหรอแบบสลบกไดโดยทวไปสารละลายจะไหลแบบตอเนองรางอาจท าจากแผนพลาสตกสองหนาขาวและด า หนา 80 - 200 ไมครอน หรอจาก PVC ขนรปเปนรางส าเรจรป, ท าจากโลหะ เชน สงกะส หรอ อะลมเนยม และบภายในดวยพลาสตกเพอปองกนการกดกรอนของสารละลาย โดยจะมปมดดสารละลายใหไหลผานรางและรากพชและหมนเวยนกลบมายงถงเกบสารละลาย ในทางปฏบตจะยงยากมากในการท าใหสารละลายธาตอาหารแผนฟลมบางๆตลอดเวลา

2) การปลกพชในระบบ DFT (Deep Flow Technique ) เปนวธการปลกโดยใหสารละลายธาตอาหารไดลกกวาระบบ NFT โดยมความลกประมาณ 2-3 เซนตเมตร โดยอาจน าทอ PVC ขนาดเสนผาศนยกลาง 2-4 นว ขนอยกบการออกแบบของการปลก ซงอาจมการออกแบบระบบในแนวราบหรอแบบซกแซกกได เพอใหพชเจรญเตบโตไดด ระบบซกแซกจะเหมาะกบพชทเจรญเตบโตชา(ตนสน) แตระบบแบบแนวราบจะเหมาะกบพชทงแบบตนสงและตนสน การวางของทอจงไมจ าเปนตองวางใหลาดเอยงเหมอนกบระบบ NFT เพยงแตวาการหมนเวยนสารละลายตองใหอตราการไหลทเหมาะสม

3) การปลกพชในระบบ DRFT (Dynamic Root Floating Technique ) เปนการปลกพชแบบใหสารละลายธาตอาหารและอากาศไหลวนผานรากพชในระดบลกอยางตอเนองในถาดปลก โดยทสารละลายจะไหลผานรากพชลกกวา NFT แตจะลกนอยกวาในระบบ DFT รางปลกจะไมตองลาดเอยงเหมอน NFT ซงจะชวยแกปญหาน าแหงรางเมอเกดไฟฟาดบได นอกจากนอปกรณทใชส าหรบการปลกดวยเทคนคนท ามาจากโฟมทมความหนาแนนมาก เพอใชเปนฉนวนกนความรอนใหระบบรากพช ซงจะชวยแกปญหาในเรองอณหภมของน าในระบบดวย ระบบนถกพฒนาเพมเตมจากระบบ DFT แตเพมการไหลเวยนของอากาศและสารละลายธาตอาหาร โดยรากพชจะลอยอยในอากาศและสารละลายธาตอาหารของพช โดยปมน าชวยในการหมนเวยนสารละลาย

5

4) การปลกในระบบ Flood and drain (น าขนน าลง) การปลกพชในระบบนอาศยหลกการ ในการใหสารละลายธาตอาหารพชในระยะเวลาหนงเพอใหพชดดใชธาตอาหารและท าการระบายสารละลายกลบเขาถงทบรรจสารละลายเพอใหพชเกดการแลกเปลยนอากาศบรเวณรากพช ตอจากนนท าการใหสารละลายธาตอาหารอกโดยใชปมเมอถงระยะเวลาหนงแลวท าการระบายน าออก ซงจะท าเปนวฏจกรอยางนในการปลกพชโดยอาศยตวตงเวลาอตโนมตในการใหสารละลายและการระบายน าใหเหมาะสมเพอใหพชเจรญเตบโตไดอยางสมบรณ

ในปจจบนไดมการพฒนารปแบบออกไปอยางกวางขวาง ประยกตเอาขอด-เสยมาปรบปรง ดงนนการเลอกใชระบบใด จงขนกบวตถประสงคของผใชเปนหลก

ส าหรบในโครงงานน ไดเลอกใชวธการปลกพชในระบบ DFT (Deep Flow Technique) โดยตองการท าการศกษาอตราการไหลทเหมาะสมของสารละลาย

1.2 ขอเปรยบเทยบการท าการเพาะปลกแบบใชดนกบการเพาะปลกแบบไรดน

นพพล (2550) กลาววา การเพาะปลกแบบไรดนชวยใหเกษตรกรสามารถเพมผลผลตไดมากกวาการเพาะปลกแบบใชดนทงนเพราะการเพาะปลกแบบไรดนสามารถควบคมการผลตไดงายกวา มปจจยหลายอยางทเอออ านวยใหการเพาะปลกแบบไรดนมประสทธภาพดงน

ตารางท 1 ขอเปรยบเทยบการท าการเพาะปลกแบบใชดนกบการเพาะปลกแบบไรดน

ขอปฏบต การเพาะปลกแบบใชดน การเพาะปลกแบบไรดน

1.การท าใหปลอดเชอ ท าไดยาก สนเปลองสารเคมทจะใชในการอบดน

ท าความสะอาดไดงาย ใชเวลานอย ไมสนเปลอง

2.สารอาหารพช ไมแนนอน แปรปรวนตามลกษณะโครงสรางของดน ควบคมสถานะทางเคมและฟสกสไดยาก

แนนอนกวา ควบคมไดปรมาณสารอาหารพอเพยงตอพชทกตนทปลกได ตรวจสอบปรมาณสารอาหารได ควบคมสถานะทางเคมและฟสกสของสารละลายอาหารใหคงทไดยาวนาน

3.ระยะปลก

มขอจ ากดทปรมาณสารอาหารในดนและแสง ท าใหตองใชระยะปลกหาง

มขอจ ากดเฉพาะเรองแสงสามารถปลกถ ท าใหผลผลตตอพนทสง

4.การเตรยมการเพาะปลก ตองไถพรวน ไมมการไถพรวน

5.การก าจดวชพช ตองก าจดวชพชตลอดชวงอายปลก

ไมตองมคาใชจายส าหรบก าจดวชพช

6

ตารางท 1 (ตอ)

ขอปฏบต การเพาะปลกแบบใชดน การเพาะปลกแบบไรดน

6.โรคและแมลงศตรพช

มโรคและแมลงจากดน เชน ไสเดอนฝอย ไขแมลง เชอรา เชอแบคทเรย และสตวอน ๆ

ไมมดนซงเปนบอเกดของเชอโรคและแมลงโดยตรง

7.ปรมาณธาตอาหารทใหในรปของปย

พชใชไดนอยกวา เนองจากธาตอาหารทไดในรปของปยมการซมลกลงในดนเลยชนรากของพชทปลกมากกวา 50 % ของปรมาณทให

สามารถใหในปรมาณทพชตองการ ไมสญเสยโดยการซมลก พชทปลกทกตนจะไดรบสารธาตอาหารพชสม าเสมอ

8.การปนเปอนของสารพษ มโอกาสมาก มโอกาสนอยมาก

9.การยายปลก กระทบกระเทอนมาก กระทบกระเทอนนอย

10.การสกแกของพช ชากวา เรวกวา

11.คณภาพของผลผลต วางตลาดในชวงสน วางตลาดไดนานกวา

12.คณภาพของวสดปลก ดนเสอมโทรมไดเรว วสดปลกเสอมชากวา โดยเฉพาะวสดปลกพวกทรายและดนเทยม

13.ผลผลต ปรมาณผลผลตต ากวาอยางนอย 50 % เพมปรมาณผลผลตสงกวาปลกบนดน 1.5 – 2 เทา

14.สถานทปลก ตองมดน ปลกไดทกหนทกแหง เชน ปลกในเรอด าน า บนเรอรบ และในอวกาศ

15.ปรมาณน า ปรมาณน าในดนมกจะไมพอเพยงเนองจากดนยดน าไวไดนอย แตน าสวนใหญซมลกเลยชนของราก พชมกจะอยในสภาพขาดน าเปนเวลายาวนาน

ปรมาณพอเพยง ในกรณทพชใชจ านวนมาก มเครองมอตรวจสอบ ถาพบวาสารละลายอาหารเขมขน สามารถเตมน าไดทนท ไมมปรมาณน าสญเสยโดยการซมลกลงในดนและสญเสยโดยการระเหยนอยกวาการปลกบนดน

16.การลงทน ต ากวาในชวงเรมตน สงกวาในชวงเรมตน

7

ตารางท 2 เปรยบเทยบปรมาณผลผลตตอไรระหวางการเพาะปลกแบบใชดนกบการเพาะปลกแบบไรดน ใน 1 ชวงอายปลก

พชปลกใน 1 ชวงอายปลก การเพาะปลกแบบใชดน (กก.) การเพาะปลกแบบไรดน (กก.)

ผกกาดหอม 4,040 10,000

ผกกาดขาว 5,900 8,500

แตงกวา 3,200 12,500

ถวเหลอง 270 700

ขาว 460 2,300

มนฝรง 8,000 70,000

มะเขอเทศ 5,000-10,000 60,000-300,000

8

1.3 ขอดขอเสยของ Hydroponics

ดเรก (2547) กลาววาการปลกพชไรดนมทงขอดและขอเสย ดงน

ตารางท 3 เปรยบเทยบขอดและขอเสยของการปลกพชของการปลกพชไรดน

ขอด ขอเสย

1.สามารถปลกพชในบรเวณพนททดนไมดหรอสภาพแวดลอมไมเหมาะสมตอการเพาะปลก

2.ใชพนทเพาะปลกนอยและสามารถผลตไดอยางสม าเสมอ

3.ประหยดคาขนสงเพราะสามารถเลอกผลตใกลเขตชมชนหรอแหลงรบซอ เชน โรงงานอตสาหกรรม ท าใหมศกยภาพในเชงการคาสง

4.ประหยดเวลา แรงงานและคาใชจายในการเตรยมดนและก าจดวชพช

5.ใชแรงงานนอยแตมประสทธภาพสง

6.สามารถปลกพชไดอยางตอเนองตลอดปในพนทเดยวกน

7.พชเจรญเตบโตไดเรวและใหผลผลตเรวกวาการปลกแบบธรรมดาอยางนอย 1 – 2 สปดาห

8.ตดปญหาเกยวกบศตรพชทเกดจากดน(โดยเฉพาะโรคทางดนและวชพช) ท าใหสามารถปลกพชในพนทเดยวกนไดตลอดปถงแมจะเปนพชชนดเดยวกนกตาม

9.สามารถใชน าและธาตอาหารพชอยางมประสทธภาพ เชน ใชน าลดลงไมต ากวา 10 เทาของการปลกแบบธรรมดา

10.สามารถควบคมสภาพแวดลอมตาง ๆ ทเกยวของกบการเจรญของพชไดอยางถกตอง แนนอนและรวดเรว โดยเฉพาะในระดบรากพชไดแกการควบคมปรมาณธาตอาหาร pH อณหภม ความเขมขนของออกซเจน ฯลฯ ซงการปลกพชแบบทวไปท าไดยาก ท าใหปรมาณและคณภาพของผลผลตทไดสงกวาการปลกแบบทว ๆ ไปมาก

1.มตนทนการผลตเรมตนคอนขางสง เนองจากตองใชอปกรณตางๆ มากมายและมราคาแพง แตมศกยภาพในการคนทนเรว

2.ผปลกตองมความช านาญและมประสบการณมากพอในการควบคมดแล

3.ตองการการควบคมดแลอยางสม าเสมอ

4.ถาหากไมมความรและความสามารถในการจดการทดพออาจท าใหมปรมาณธาตอาหารในผลผลตพชเชนไนเตรตสงจนเปนอนตรายตอการบรโภคได

5.วสดปลกบางชนดเนาเปอยหรอสลายตวยาก อาจเกดปญหาตอสงแวดลอมไดหากไมมการควบคมดแลทดพอ

นอกจากนสารอาหารพชทใชแลวหากไมมการจดการทดพอกอาจสรางปญหาใหแกน าได เชน ไนเตรต เปนตน

9

2. คา EC และ pH และธาตอาหารพช

2.1 คาการน าไฟฟา หรอ Electric conductivity, (EC)

อภรฐ (2553) กลาววา Electric Conductivity, (EC) มหนวยเปน mS/cm หรอ ds/m ทนยมใชในการปลกพชไมใชดนเปนเครองวดเพอแสดงถงความเขมขนของเกลอทงหมดทละลายอยในน าโดยรวม โดยไมสามารถแยกหรอบงบอกความเขมขนของเกลอแตละตวได

โดยทวไปน าบรสทธจะมคาความน าไฟฟาเปนศนย ดงนนเมอน ามเกลอละลายอยเกลอเหลานจะแตกตวเปนประจบวก (Cation) และ ประจลบ (Anion) ซงประจบวกและลบทเกดขนจะเปนตวน าไฟฟาท าใหสารละลายดงกลาวมคาความน าไฟฟา (Electric conductivity) ซงคาน าไฟฟาทเกดขนจะเปนสดสวนโดยตรงกบปรมาณเกลอทละลายอยในน าเพราะฉะนนเราจงสามารถใชคาการน าไฟฟาของสารละลายเปนตวบอกปรมาณเกลอทละลายในสารละลาย เนองจากปยชนดตางๆทใช สวนใหญเปนสารทสามารถแตกตวได สารทมประจบวก (Cation) และ ประจลบ (Anion) ทกตวจงสามารถวดความเขมขนโดยการวดคาการน าไฟฟาได โดยใชเครอง Electrical conductivity meter หรอ EC meter

2.2 คาความเปนกรด-เบส (pH)

อภรฐ (2553) กลาววา คาความเปนกรด-เบส (pH) หมายถง คาของแสดงความเปนกรด-เบสของสารละลายโดยทวไป ถอวาถา pH เทากบ 7 ถอวา สารละลายมสภาพเปนกลาง ถา pH นอยกวา 7 ถอวาสารละลายมสภาพเปนกรดและถา pH มากกวา 7 ถอวาสารละลายมสภาพเปนเบส คา pH มความส าคญตอการเตรยมสารละลายของพชมากเนองจากความเปนประโยชนของธาตอาหารของพชในแตละธาตขนกบคา pH โดยทวไปการปลกพชไมใชดนคา pH จะอยในชวง 5.5-6.5 ซงขนอยกบชนดของพชทเพาะปลกดวย

การตรวจสอบคาความเปนกรด-เบส (pH) ของสารละลายธาตอาหาร อาจท าใหโดยการใชเครองวดคา pH หรอ pH meter มาท าการวด สวนในกรณทไมมเครองมอดงกลาวอาจใชชดตรวจสอบทเรยกวา pH-Kit ท าการตรวจสอบ (มความถกตองนอยกวา pH meter)

2.3 ธาตอาหารของพช

อภรฐ (2553) กลาววาธาตอาหารพชในการเพาะปลกพชโดยทวไปอาจพจาณาจากปรมาณความตองการของพชโดยแบงไดเปน 2 กลมหลกๆ ไดแก

2.3.1 มหธาต (Macronutrient elements)

ธาตอาหารทพชตองการในปรมาณมาก ไดแก คารบอน(C), ไฮโดรเจน(H), ออกซเจน(O), ไนโตรเจน(N), ฟอสฟอรส(P), โปตสเซยม(K), แคลเซยม(Ca), แมกนเซยม(Mg), ก ามะถน(S) เปนธาต

10

อาหารทพชตองการมากความเขมขนของธาตโดยน าหนกแหงเมอพชเจรญเตมวยสงกวา500มลลกรมตอกโลกรม

โดยทวไปแลวคารบอน(C), ไฮโดรเจน(H), ออกซเจน(O), ไนโตรเจน(N), ฟอสฟอรส(P), โปตสเซยม(K), แคลเซยม(Ca), แมกนเซยม(Mg), ก ามะถน(S) ซงยงแบงตอไปอก2กลมยอย คอ ธาตอาหารหลก(Primary nutrient elements) และธาตอาหารรอง(Secondary nutrient elements)

1) ธาตอาหารหลก ไดแก ไนโตรเจน(N), ฟอสฟอรส(P), โปตสเซยม(K)

2) ธาตอาหารรอง ไดแก แคลเซยม(Ca), แมกนเซยม(Mg), ก ามะถน(S)

2.3.2 จลธาต (Micronutrient elements)

ธาตอาหารทพชตองการในปรมาณนอย ไดแก เหลก(Fe), แมงกานส(Mn), สงกะส(Zn), ทองแดง(Cu), โบรอน(B), โมลบดนม(Mo), คลอรน(Cl) เปนธาตอาหารทพชตองการในปรมาณนอย ความเขมขนของธาตโดยน าหนกแหงเมอพชเจรญเตมวยต ากวา100มลลกรมตอกโลกรม ในปจจบนไดมการรวมธาตนกเกล(Ni) มาอยในจลธาต

11

3. งานวจยทเกยวของ

ดเรก (2547) กลาววา นกวทยาศาสตรไดศกษาทดลองเรองตางๆ เกยวกบการปลกพชโดยไมใชดนมาเปนเวลานานแลวและเมอมการคนพบในเรองของสารละลายธาตอาหารพชกไดมการน าเอาวธการปลกพชวธนมาใชประโยชนทางการศกษาในเรองเกยวของกบพชกนอยางกวางขวาง เชน

1) การศกษาทดลองทางดานคณคาทางโภชนาการของอาหาร เพอหาพชทมโภชนาการสง

2) การศกษาทดลองทางดานชวภาพของพช เพอการเรยนรในเรองการเจรญเตบโตของพชในระยะตางๆการงอกของเมลด โดยเฉพาะอยางยงเรองของววฒนาการและการเจรญเตบโตของพชภายใตสภาพแวดลอมทแตกตางกน

3) การศกษาทดลองทางดานปยหรอธาตอาหารพช เชน อาการขาดธาตอาหารของพช ลกษณะการเคลอนยายของธาตอาหารภายในพช หนาทของธาตอาหารตางๆและอาการของพชเมอไดรบธาตอาหารเหลานมากหรอนอยเกนไป

4) การศกษาทดลองทางดานบทบาทของธาตอาหารพช เชน ถาตองการใหพชมปรมาณของธาตอาหารใดธาตอาหารหนงในสวนหรอผลผลตของพชทตองการ เชน ตองการใหพชมวตามนซหรอธาตเหลกในใบ

5) การศกษาทดลองทางดานพนธกรรมของพช เพอปลกพชทสมบรณและแขงแรงในหองปฏบตการทสามารถควบคมปจจยตางๆทเกยวของกบการผสมเกสรของพช

6) การศกษาทดลองทางดานโรคพช เพอปลกพชในหองปฏบตการทสามารถควบคมปจจยตางๆทเกยวของกบการแพรกระจายของโรคและพาหะของโรค

7) การศกษาทดลองทางดานการเลยงตนออนของพช โดยเฉพาะพชทขยายพนธดวยดนไดยากเนองจากการเกดโรคระบาดไดงาย เชน ตนกลามนฝรงทผานการเพาะเลยงเนอเยอ

8) การศกษาทดลองในลกษณะสหปจจย เชน การศกษาความออนแอของพชอนเนองมาจากการขาดธาตอาหารพชตอความตานทานโรคและแมลงศตรพช รวมทงการศกษาปญหาพเศษตางๆทเกยวของ

นอกจากน ยงมงานวจยดานอนๆ ทเกยวของกบ Hydroponics อาท มยดา และคณะ (2553) ไดศกษาเรอง การเจรญเตบโตของผกกาดหอมในวสดปลก perlite และ vermiculite ชนดตางๆ ในระบบปลก Nutrient Film Technique โดยการใชแรอตสาหกรรม perlite และ vermiculite เพอปลกผกกาดหอมแบบไมใชดนในระบบปลกแบบใหสารละลายไหลผานรากพชเปนน าบางๆ (Nutrient Film Technique: NFT) โดย

12

ใหสารละลายธาตอาหารสตร Machlis and Torrey (1965) ทความเขมขนของสารละลายธาตอาหาร (EC) 1.2 mS/cm พบวา ผกกาดหอมในวสดปลก perlite ขนาด 4.75 มลลเมตร ใหเปอรเซนตการงอกดสด 78.85 เปอรเซนต รองลงมา คอ วสดปลกทเปนการผสมระหวาง perlite ขนาด 3.00 มลลเมตร และ vermiculite แบบลกเตา อตราสวน 2:1 และ 3:1 โดยปรมาตร ใหเปอรเซนตการงอกเทากบ 78.70 และ 69.70 เปอรเซนต ตามล าดบ ในดานการเจรญเตบโตของผกกาดหอมสปดาหท 1 2 และ 3 หลงยายปลกลงรางในวสดปลกชนดตางๆ ไมพบความแตกตางกนทางสถตในสปดาหท 4 ผกกาดหอมมความแตกตางกนในดานน าหนกสดและน าหนกแหง และในสปดาหท 5 การเจรญเตบโตของผกกาดหอมมความแตกตางกนเกอบทกดาน ยกเวน การเจรญเตบโตทางดานความราก โดยในวสดปลก perlite ขนาด 3.00 มลลเมตร ผสม vermiculite แบบลกเตา อตราสวน 3:1 โดยปรมาตร ผกกาดหอมมจ านวนใบ ความยาวตน ขนาดทรงพม น าหนกสด และน าหนกแหง เฉลยสงสดเทากบ 23.8 ใบตอตน, 23.70เซนตเมตร, 25.25 เซนตเมตร, 62.10 กรม และ 4.16 กรม ตามล าดบ ดงนน การใช perlite ผสม vermiculite ในอตราสวน 3:1 โดยปรมาตร ใหผลดในการน ามาใชเปนวสดปลกพชแบบไมใชดนในระบบ NFT

กนกพร(2534) ไดศกษาเรอง การทดสอบพนธแคนตาลปในระบบปลกพชไรดน โดยปลกในสวนผสมขยมะพราวและแกลบด าและการเปรยบเทยบการปลกในสารละลายธาตอาหาร โดยศกษาการปลกพชในสภาพไรดนแบบ Media culture ใหน ายาแบบหยดโดยมขยมะพราวผสมแกลบด าเปนวสดปลกเปรยบเทยบการเจรญเตบโตและคณภาพผลผลตของแตงแคนตาลป จ านวน 4 พนธ คอ Honey ball, Bunus, Prim และ Amur ซงม 4 วธการทดลอง แตละวธการท าการทดลอง 4 ซ า วางแผนการทดลอง แบบ CRD พบวาพนธ Bonus ใหเปอรเซนตความหวานของเนอผลเฉลยสงทสดรองลงมาไดแกพนธ Honey ball, Prim และ Amur ซงแตละพนธใหเปอรเซนตความหวาน 13.85, 12.70, 12.35, 12.15 deg Brix ตามล าดบ พนธ Bonus ยงใหผลแตงทมน าหนกเฉลยตอผลมากทสดอกดวย รองลงมาไดแก พนธ Amur, Prim และ Honey ball ซงแตละพนธมน าหนกเฉลยตอผล 1265, 1205, 1148, 1095 กรม ตามล าดบ โดยแตละพนธมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยส าคญยง พนธ Bonus จงเปนพนธทเหมาะสมตอการปลกในสภาพไรดนแบบ Media culture ใหน ายาแบบหยด โดยมขยมะพราวผสมแกลบด าเปนวสดปลกแตควรมการศกษาถงการลดปรมาณน ายากอนวนเกบเกยว เพอเพมเปอรเซนตความหวานและไมใหแตงเกดอาการผลแตก นอกจากนพนธ Amur กเปนพนธทนาสนใจเพราะมอายการเกบเกยวสน แตเปอรเซนตความหวานของเนอผลเฉลยต า จงควรมการศกษาเพมเตมเชนเดยวกน จากการเปรยบเทยบการปลกแตงแคนตาลป ในระบบการปลกพชไรดนแบบ Media culture ทกลาวมาขางตนกบแบบ water culture ซงปลกในน ายาและมการเปาอากาศเปนระยะๆ พบวาในพนธเดยวกน ตนแตงทปลกแบบ media culture มการเจรญเตบโตดกวาใหผลผลตทมน าหนกเฉลยตอผลเปอรเซนตความหวานสงกวาแบบ water culture ในทกพนธททดสอบ โดยมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยส าคญยง

13

ทศนย (2534) ไดศกษาเรอง การทดสอบพนธแคนตาลปในระบบปลกพชไรดนในสารละลายธาตอาหารและเปรยบเทยบกบการปลกในสวนผสมขยมะพราวและแกลบด า โดยการศกษาการปลกแตงแคนตาลปในระบบไฮโดรโปนกส ดวยการใชแตงแคนตาลป 4 พนธ ปลกในระบบ Water culture และปลกพรอมกบระบบ Media culture ส าหรบในระบบ Water culture จะเปาอากาศ 4 นาท ไมเปาอากาศ 15 นาท สลบกนไปโดยเปาอากาศเฉพาะเวลากลางวนใชแตงแคนตาลป 4 พนธ คอพนธ Honey ball, Bonus, Prim และ Amur การวางแผนการทดลองแบบ CRD ประกอบดวย 4 treatment (พนธ)ๆ ละ 4 ซ า พบวาพนธ Bonus จะใหน าหนกผลเฉลยสงสดคอ 910 กรม และมความแตกตางทางสถตกบทกๆ พนธ รองลงมาคอพนธ Amur ดวยคาเฉลย 830 กรม Honey ball ดวยคาเฉลย 810 และต าสดคอ Prim ดวยคาเฉลย 566.25 กรม ส าหรบเปอรเซนตน าตาลพบวาพนธทใหเปอรเซนตน าตาลสงสดคอพนธ Bonus ดวยคาเฉลย 12.25 deg Brix และต าสดคอพนธ Honey ball ดวยคาเฉลย 11.1 deg Brix ส าหรบการปลกในระบบ Media culture เปรยบเทยบกบระบบ Water culture ใชแตงแคนตาลป 4 พนธคอพนธ Honey ball, Bonus, Prim และ Amur พบวาระบบ Media culture จะใหเปอรเซนตน าตาลสงกวาในระบบ water culture ส าหรบพนธเดยวกน และยงพบวาในน าหนกเฉลยของผลทปลกในระบบ Media culture จะมคาเฉลยมากกวาในระบบ water culture

14

อปกรณและวธการทดลอง

1. อปกรณ

1. ทอ PVC ขนาดเสนผาศนยกลาง 3 นว

2. เครองสบน าขนาดกลาง

3. ทอ PE

4. ถวยเพาะปลกส าเรจรป

5. โครงเหลก

6. วาลวควบคมอตราการไหล

7. ฟองน า

8. เครองวดคา EC และpH

9. ถงขนาด 25 ลตร

10. ถงด าใบใหญ

(ก) (ข)

ภาพท 2 ฟองน าส าหรบเพาะเมลด (ก) และถวยเพาะปลกส าเรจรป (ข)

15

(ก) (ข)

ภาพท 3 ระบบ Hydroponics ทท าดวยทอ PVC (ก) และเครองสบน า (ข)

(ก) (ข)

ภาพท 4 เครองตรวจวด EC (ก) และชดตรวจสอบ pH (ข)

16

2. วธการทดลอง

1. เพาะตนกลาผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงโดยเพาะในฟองน าชนเลกๆขนาด 1 x 1 x 1 นว และกรดตรงกลางฟองน าเพอใสเมลด โดยฟองน าหนงชนใสเมลดเพยง 1-2 เมลด แลวน ามาเพาะในโรงเพาะตนกลา ทมแสงแดดและความชนทเหมาะสม และใหน าทกวนวนละ2 ครง เชา-เยน ใชเวลาเพาะตนกลา 14-15 วน แลวน าตนกลาพรอมกบฟองน าทเพาะมาใสในถวยเพาะส าเรจรป ดงแสดงในภาพท 5

2. จดท าระบบการหมนเวยนสารละลายเพอปลกพช Hydroponics แบบ Deep Flow Technique (DFT) โดยน าทอ PVC ขนาดเสนผาศนยกลาง 3 นวจ านวน 8 ทอนความยาวทอนละ 100 cm. มาเจาะรเพอใสถวยเพาะปลกโดยใหรมเสนผาศนยกลางประมาณ 5.5 cm. หางกนประมาณ 10 cm. จะไดทงหมด 4 รตอ 1 ทอน แลวน ามาตดตงกบโครงเหลก โดยใชเครองสบน าตอกบทอ PE สบน าจากถงขนาด 25 ลตรและมวาลวควบคมอยปลายทออกดานหนงเพอก าหนดอตราการไหล คลมถงดวยถงด า เพอรกษาความเขมขนสารละลายธาตอาหารในถงใหเหมาะสม โดยแบงการทดลองอตราการไหลของสารละลายเปน 2 กรณในการทดลองในครงเดยวกน

3. ปรบตงคาอตราการไหลของสารละลายโดยใชวาลวควบคม โดยวดคาอตราการไหลของระบบจาก 3 ทคอ อตราการไหลทจดเรมตนตรงหววาวลกอนเขาระบบหมนเวยนสารละลาย, อตราการไหลในระบบหมนเวยนสารละลาย และอตราการไหลทจดสดทายตรงปลายทอทออกจากระบบหมนเวยนสารละลาย ดงแสดงในภาพท 6 แลวน ามาหาคาเฉลย จากนนปรบวาวลเพอใหไดอตราการไหลตามทตองการใชในการทดลอง

4. น าตนกลาของพชพรอมกบฟองน าทเพาะมาใสในถวยเพาะปลก น ามาใสในรของทอ PVC ทเจาะไว ดงแสดงในภาพท 7

5. ตรวจวดคา EC และpH ทกวน วนละ 1 ครง เพอควบคมคา EC และpH ใหเหมาะสมกบพชโดยใช เครอง Electrical conductivity meter หรอ EC meter และชดตรวจสอบ pH Drop Test ดงแสดงในภาพท 8

6. ตรวจวดน าหนกของพชทกๆ 7 วน โดยชงน าหนกดวยเครองชงน าหนกดจตอล ดงแสดงในภาพท 9 แลวหาน าหนกของพชโดยการน าน าหนกของพชทงถวยทปลกมาลบกบน าหนกถวยเพาะปลกและน าหนกของน าในฟองน า จะไดน าหนกของตนและน าน าหนกรวมของตนทรอดมาหารดวยจ านวนตนทรอด จะไดคาเปนน าหนกเฉลยในแตละสปดาห

7. การวดหาคาการใชน าของพช (ETc) หาจากปรมาณน าทหายไปของระบบในแตละวน ซงทราบไดจากการอานคาสเกล (มความละเอยดเทากบ 250 มลลลตร) ในถงขนาด 25 ลตร ดงแสดงในภาพท 10 แลวหารดวยจ านวนตน จากนนน าปรมาตรน าทสญเสยไปมาแปลงหนวยจากมลลลตรเปนมลลเมตรโดยการหารดวยพนทหนาตดของถวยเพาะปลก (ซงเทากบ 23.75 ตารางเซนตเมตร) ซงจะไดคา ETc ของพชในแตละวน

17

(ก) (ข)

ภาพท 5 การเพาะตนกลาในฟองน า (ก) ตนกลาพรอมกบฟองน าทเพาะเมอน ามาใส ในถวยเพาะส าเรจรป (ข)

(ก) (ข) (ค)

ภาพท 6 การตรวจวดอตราการไหลของสารละลาย 3 จด ไดแก ทอกอนเขาระบบหมนเวยนสารละลาย (ก), ทอในระบบหมนเวยนสารละลาย (ข) และทอทออกจากระบบหมนเวยนสารละลาย (ค)

ภาพท 7 การน าตนกลาของพชน ามาใสในรของทอ PVC ทเจาะไว

18

(ก) (ข)

ภาพท 8 การตรวจวดคา EC โดยใชเครอง EC meter (ก) และการตรวจวดคา pH โดยใช ชดตรวจสอบ pH Drop Test (ข)

ภาพท 9 การชงน าหนกพช

ภาพท 10 การอานคาสเกล เพอหาคาปรมาณน าของระบบทหายไปในแตละวน (มความละเอยดเทากบ 250 มลลลตร)

19

ผลการทดลอง

1. คาการน าไฟฟา (Electric conductivity หรอ EC) และคาความเปนกรด-เบส (pH)

การปลกผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงในระบบ Hydroponics ควรมการควบคมความเขมขนของสารละลายธาตอาหารทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตโดยเฉพาะคาการน าไฟฟา (Electric conductivity หรอ EC) และคาความเปนกรด-เบส (pH) ซง อภรฐ (2553) กลาววาคา EC ทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชอยในชวงระหวาง 1.0-1.5 mS/cm และจากตารางท 4 พบวาชวงระหวางการทดลองไดควบคมใหคา EC อยในเกณฑนตลอดทกวน ตงแตหลงการเพาะตนกลาแลวน าพชมาลงในระบบ Hydroponics จนถงการเกบเกยวผลผลต ซงมคา EC ระหวาง1.14-1.23 mS/cm (เฉลย 1.22 mS/cm)

สวนคา pH ทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชอภรฐ (2553) อยระหวาง 5.2-7.0 ซงตลอดชวงการทดลองพบวาคาpH มคาระหวาง 5.5-6.5 (เฉลย 5.8) ซงคา pH มผลตอการดงดดสารละลายธาตอาหารของพชแตละชนดในระบบการปลกแบบ Hydroponics ดงนนจงตองควบคมคา pH ใหเหมาะสมกบพชแตละชนดและควบคมคา pH ใหเหมาะสมทกวนตงแตน าพชมาลงระบบ Hydroponics จนถงการเกบเกยวผลผลต

ตารางท 4 คาการน าไฟฟา (Electric conductivity หรอ EC) และคาความเปนกรด-เบส (pH)

day คาEC (mS/cm) คาpH

Case A Case B Case C Case D Case A Case B Case C Case D 1 1.16 1.20 1.21 1.22 6.5 6.5 5.5 5.5 2 1.16 1.20 1.21 1.21 6.5 6.5 5.5 5.5 3 1.17 1.17 1.22 1.23 5.5 5.5 5.5 5.5 4 1.14 1.19 1.22 1.23 6.5 6.5 5.5 5.5 5 1.18 1.23 1.23 1.23 5.5 5.5 5.5 5.5 6 1.2 1.22 1.22 1.23 5.5 6.5 5.5 5.5 7 1.21 1.19 1.20 1.22 6.5 6.5 5.5 5.5 8 1.23 1.18 1.22 1.20 6.5 6.5 5.5 5.5 9 1.21 1.20 1.21 1.20 6.5 5.5 5.5 5.5

10 1.23 1.23 1.22 1.21 6.5 5.5 5.5 5.5 11 1.20 1.20 1.23 1.23 5.5 5.5 5.5 5.5 12 1.21 1.21 1.22 1.23 6.5 6.5 5.5 5.5 13 1.21 1.20 1.21 1.23 5.5 6.5 5.5 5.5

20

ตารางท 4 (ตอ)

day คาEC (mS/cm) คาpH

Case A Case B Case C Case D Case A Case B Case C Case D 14 1.22 1.23 1.22 1.20 5.5 5.5 5.5 5.5 15 1.21 1.21 1.22 1.23 6.5 6.5 5.5 5.5 16 1.22 1.21 1.21 1.21 6.5 6.5 5.5 5.5 17 1.23 1.21 1.21 1.22 6.5 6.5 5.5 5.5 18 1.21 1.20 1.23 1.23 5.5 6.5 5.5 5.5 19 1.20 1.21 1.22 1.23 6.5 5.5 5.5 5.5 20 1.21 1.21 1.22 1.21 5.5 5.5 5.5 5.5 21 1.22 1.23 1.23 1.21 6.5 6.5 5.5 5.5 22 1.23 1.23 1.23 1.23 6.5 5.5 5.5 5.5 23 1.23 1.22 1.22 1.23 5.5 5.5 5.5 5.5 24 1.23 1.21 1.22 1.21 6.5 6.5 5.5 5.5 25 1.23 1.23 1.22 1.21 6.5 5.5 5.5 5.5 26 1.23 1.23 1.21 1.23 5.5 6.5 5.5 5.5 27 1.22 1.22 1.21 1.23 6.5 6.5 5.5 5.5 28 1.22 1.21 1.21 1.21 5.5 5.5 5.5 5.5 29 1.23 1.23 1.21 1.21 5.5 5.5 5.5 5.5 30 1.23 1.23 1.22 1.23 5.5 5.5 5.5 5.5 31 1.22 1.23 1.22 1.21 6.5 6.5 5.5 5.5

คาต าสด 1.14 1.18 1.20 1.20 5.5 5.5 5.5 5.5 คาเฉลย 1.21 1.21 1.22 1.22 6.1 6.1 5.5 5.5 คาสงสด 1.23 1.23 1.23 1.23 6.5 6.5 5.5 5.5

หมายเหต Case A หมายถง กรณอตราการไหล 2 lpm Case B หมายถง กรณอตราการไหล 4 lpm Case C หมายถง กรณอตราการไหล 6 lpm Case D หมายถง กรณอตราการไหล 8 lpm

21

2. การใชน าของพช (Crop Evapotranspiration)

การทดลองไดแบงเปน 2 ชวงไดแก ชวงท 1 ระหวางวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553 ทดสอบอตราการไหล 2 lpm และอตราการไหล 4 lpm และชวงท 2 ระหวางวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 สงหาคม 2553 ทดสอบอตราการไหล 6 lpm และอตราการไหล 8 lpm

จากภาพท 11 และ 12 เมอพจารณาคาการใชน าของพช (ETc) ทปลกในระบบ Hydroponics พบวา ชวงท 1 ในกรณอตราการไหล 2 lpm มคาระหวาง 150 ถง 6,700 มล.ตอวน (เฉลย 1,783.87 มล.ตอวน) และกรณอตราการไหล 4 lpm คา ETc มคาระหวาง 200 ถง 8500 มล.ตอวน (เฉลย 2,706.45 มล.ตอวน) สวนชวงท 2 ในกรณอตราการไหล 6 lpm คา ETc มคาระหวาง 1,000 ถง 6,000 มล.ตอวน (เฉลย 3,348.39 มล.ตอวน) และกรณอตราการไหล 8 lpm คา ETc มคาระหวาง 1,500 ถง 7,500 มล.ตอวน (เฉลย 2,667.74 มล.ตอวน)

โดยภาพรวมแลว ลกษณะกราฟทงสองชวงมคาการใชน าของพช (ETc) สงมากอาจเนองมาจากผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงเปนพชทตองการน ามากในแตละวนเมออยในชวงท pH เหมาะสม อยางไรกตามจากการทดลองพบวาในชวงท 1 คาการใชน าของพช (ETc) มแนวโนมสงขนเรอยๆตามการเจรญเตบโตของพช มบางชวงทคาการใชน าทไมเปนตามแนวโนมตามปกตทควรจะเปน อาจจะเนองมาจากมาจากคา pH ทไมเหมาะสม จงท าใหพชดงดดน าและสารละลายธาตอาหารไดนอยลง แตโดยทวไปแลวในชวงท 1 ไดท าการทดลองในชวงฤดรอนซงมสภาพอากาศทรอนจด อณหภมอากาศสง เกดการระเหยของน าของระบบเปนจ านวนมาก ซงอาจเกดจากการจดท าระบบหมนเวยนสารละลายทไมมดชดจงอาจท าใหระบบสญเสยน าจากการระเหยเปนจ านวนมาก ท าใหคาการใชน าของพช (ETc) อาจจะไดคาทมากกวาการใชน าจรงของพชตามปกต

และในการทดลองชวงท 2 ไดใชคา pH ใหเหมาะสมกวาชวงท 1 โดยมคา pH คงทเทากบ 5.5 ตลอดชวงการทดลองจงนาจะท าใหพชดงดดน าและสารละลายธาตอาหารไดดกวา แตทงนในชวงการทดลองเปนชวงฤดฝน อาจจะมผลกระทบตอการวดคาการใชน าของพชเนองจากระบบไมมดชด ไมมทบงน าฝน ท าใหน าฝนปะปนกบน าและสารละลายธาตอาหารในระบบ จงท าใหคาการใชน าของพช (ETc) มคานอยกวาการใชน าของพชตามปกตทควรจะเปน

22

ภาพท 11 การใชน าของพชในชวงวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553

ภาพท 12 การใชน าของพชในชวงวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 สงหาคม 2553

0100020003000400050006000700080009000

20/3/

2553

22/3/

2553

24/3/

2553

26/3/

2553

28/3/

2553

30/3/

2553

1/4/25

53

3/4/25

53

5/4/25

53

7/4/25

53

9/4/25

53

11/4/

2553

13/4/

2553

15/4/

2553

17/4/

2553

19/4/

2553

ETc กรณ 2 lpm

ETc กรณ 4 lpm

0100020003000400050006000700080009000

30/7/

2553

1/8/25

53

3/8/25

53

5/8/25

53

7/8/25

53

9/8/25

53

11/8/

2553

13/8/

2553

15/8/

2553

17/8/

2553

19/8/

2553

21/8/

2553

23/8/

2553

25/8/

2553

27/8/

2553

29/8/

2553

ETc กรณ 6 lpm

ETc กรณ 8 lpm

23

3. พฒนาการการเจรญเตบโตของพชและผลผลต

จากภาพท13 แสดงการเปรยบเทยบน าหนกเฉลยของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงทอตราการไหลทง 4 กรณคออตราการไหลท 2 lpm, 4 lpm, 6 lpm และ8 lpm ซงในปลกพชในระบบ Hydroponics ตนกลามน าหนกเฉลยเรมตนท 15.7, 16.1, 16.2 และ15.7 กรมตอตน ตามล าดบ ทง4 กรณมการเจรญเตบโตของพชทเพมขนซงดแนวโนมจากน าหนกเฉลยของพชเพมขนเรอยๆ

และในชวงการเกบเกยวจากตารางท 5 ในกรณอตราการไหล 4 lpm มน าหนกรวมมากทสดเทากบ 666 กรมรองลงมาเปนกรณอตราการไหล 6 lpm มน าหนกรวมเทากบ 566.8 กรม แตเมอน ามาหาน าหนกเฉลยพบวาทอตราการไหล 6 lpm จะมน าหนกเฉลยของพชมากทสดเทากบ 43.6 กรมตอตน (สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.88) และมการใชน าของพชโดยเฉลยมากทสด และอตราการไหลท 8 lpm, 4 lpm และ2 lpm จะมน าหนกเฉลยของพชรองลงมาคอ 37.4, 33.3 และ26.3 กรมตอตน ตามล าดบ และมสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.78, 1.48 และ1.32 ตามล าดบ แสดงวากรณอตราการไหล 6 lpm มการเจรญเตบโตของพชทดทสด

เมอเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกเฉลยของพชทง 4 กรณ โดยการทดสอบความแตกตางโดยใชสถต F-Test (ดงแสดงในภาคผนวกท จ) พบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ 0.05 อยางไรกตาม กรณอตราการไหล 2 lpm และ4 lpm ท าการเพาะปลกในชวงฤดรอน สวนอตราการไหล 6 lpm และ8 lpm ท าการเพาะปลกในฤดฝน ซงความแตกตางทางฤดกาลอาจจะมผลตอความแตกตางของการเจรญเตบโตของพช เมอทดสอบความแตกตางกรณอตราการไหล 2 lpm เปรยบเทยบกบกรณอตราการไหล 4 lpm และกรณอตราการไหล 6 lpm เปรยบเทยบกบกรณอตราการไหล 8 lpm พบวา อตราการไหลทตางกน กท าใหพชเจรญเตบโตแตกตางกนดวย อยางมนยส าคญทระดบ 0.05

จากการทดลองพบวาทอตราการไหล 6 lpm มน าหนกเฉลยของพชสงสด เมอเทยบกบอตราการไหลท 8 lpm ซงอตราการไหลทนาจะสงเกนไป อาจท าใหพชไมสามารถดงดดสารละลายธาตอาหาร น าและออกซเจนไดอยางเตมท จงมขนาดและน าหนกทนอยกวา สวนอตราการไหลท 2 lpm และ4 lpm ทดลองในสภาพอากาศทรอนจด อณหภมสง อาจจะไมเหมาะสมกบการเพาะปลกผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ทงนเนองจากสภาพทรอนท าใหออกซเจนละลายในน าไดนอยกวาปกตจงท าใหพชมน าหนกเฉลยทคอนขางนอย

เมอพจารณารอยละการอยรอดของพชจนถงการเกบเกยว พบวาในกรณอตราการไหลท 2 lpm และ อตราการไหลท 4 lpm มรอยละการรอดของพชเทากบ 100 แตในกรณอตราการไหลท 6 lpm และอตราการไหลท 8 lpm มรอยละการรอดของพชเทากบ 93.33 และ86.67 ตามล าดบ ทงนนาจะมาจากการเพาะปลกในชวงฤดฝน ท าใหพชไดรบผลกระทบจากแรงลม พายฝน แมลงและศตรพชท าใหบางตนลมตาย จงสงผลตอรอยละการรอดของพชทงสองกรณใหลดลง

24

ภาพท 13 น าหนกเฉลยตนพชรายสปดาหในแตละชวงการเจรญเตบโต

ตารางท 5 แสดงจ านวนตนพช, รอยละการอยรอด, น าหนกรวม และน าหนกเฉลยของพช

Case A Case B Case C Case D

จ านวนตนทเรมปลก(ตน) 20 20 14 15

จ านวนตนทรอด(ตน) 20 20 13 13

รอยละการอยรอด 100.00 100.00 93.33 86.67

น าหนกรวม(กรม) 526.0 666.0 566.8 486.2

น าหนกเฉลย(กรม/ตน) 26.3 33.3 43.6 37.4

สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.32 1.48 1.88 1.78 หมายเหต Case A หมายถง กรณอตราการไหล 2 lpm

Case B หมายถง กรณอตราการไหล 4 lpm Case C หมายถง กรณอตราการไหล 6 lpm Case D หมายถง กรณอตราการไหล 8 lpm

25

สรปผลการทดลอง สรปและวจารณผลการทดลอง

1. คา EC ทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชอยในชวงระหวาง 1.0-1.5 mS/cm และคา pH ทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชอยระหวาง 5.2-7.0 โดยตองควบคมใหคา EC และpH อยในเกณฑนตลอดทกวน ตงแตหลงการเพาะตนกลาแลวน าพชมาลงในระบบ Hydroponics จนถงการเกบเกยวผลผลต

2. เมอพจารณาจากเกณฑน าหนกผลผลตพบวา อตราการไหลของสารละลายทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงในระบบHydroponics ควรจะมคาอตราการไหลไมนอยหรอไมมากจนเกนไป ซงจากการทดลองพบวาอตราการไหลท 8 lpm อาจจะเปนอตราการไหลทมากเกนไปเพราะมการเจรญเตบโตของผลผลตนอยกวา อตราการไหลท 6 lpm และอตราการไหลท 2 lpm อาจจะเปนอตราการไหลทนอยเกนไปส าหรบการปลก อยางไรกตามการปลกในระบบ Hydroponics นน ความแตกตางทางฤดกาลอาจมผลตอการเจรญเตบโตโดยเฉพาะการปลกในชวงทมอากาศรอนจะท าใหออกซเจนละลายในน าไดนอยลง ซงอาจสงผลตอการเจรญเตบโตของพชได

3. อตราการไหลของสารละลายธาตอาหารทแตกตางกน สงผลใหการเจรญเตบโตของพชแตกตางกน ซงสอดคลองกบผลการทดลองของ Nagano Yuga (2001) ซงพบวา อตราการไหลของสารละลายธาตอาหารทแตกตางกน สงผลใหปรมาณออกซเจนซงละลายอยในน า (Dissolved Oxygen หรอ DO) ตางกนและอตราการถายโอนประจของออกซเจนใกลกบพนผวรากซงสงผลทส าคญตอการแพรของสารละลาย อยางไรกตาม กรณอตราการไหล 2 lpm และ4 lpm ท าการเพาะปลกในชวงฤดรอน สวนกรณอตราการไหล 6 lpm และ8 lpm ท าการเพาะปลกในฤดฝน ดงนนฤดกาลอาจมผลตอการเจรญเตบโตของพชดวย

4. เมอเปรยบเทยบน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงทปลกในระบบ Hydroponics กบผลการวจยของมยดาและคณะ (2553) พบวา มน าหนกอยท 62.10 กรมแตจากการทดลองนพบวามน าหนกเฉลยนอยกวาอาจจะเนองจากปจจยในการทดลองมผลตอการเจรญเตบโตของพช ท าใหพชเจรญเตบโตไมเตมท ซงเกดจากปจจยตางๆ เชน อตราการไหลของสารละลาย, สภาพอากาศ, การตดตงระบบไหลเวยนสารละลาย และสถานทปลกยงไมมดชดเหมาะสมเทาทควร

5. ถาจะทดลองปลกพชในระบบ Hydroponics ทมระบบใหญ โดยสมมตวาปลกพช 1,000 ตนทอตราการไหล 6 lpm ซงจากผลการทดลองพบวา มคาการใชน าของพช (ETc) อยระหวาง 30.06 ถง 180.39 มม.ตอวน (เฉลย 104.77 มม.ตอวน) ดงนนตลอดชวงการเพาะปลก 30 วนควรมน าตนทนอยางนอย 1.25 ลกบาศกเมตรตอ1ฤดเพาะปลก

26

ขอเสนอแนะ

1. ขอควรระวงในการปลกระบบ Hydroponics 1) ดแลและเกบรกษาสารละลายธาตอาหารในททเหมาะสมอยเสมอ โดยเกบไวในททบ

แสงเพอหลกเลยงจากแสงแดดซงมผลตอความเขมขนของสารละลายธาตอาหาร 2) ควรท าทปองกนแมลงและศตรพชใหกบระบบ Hydroponics ทเพาะปลก 3) ตรวจตราและเตมสารละลายธาตอาหารและน าในระหวางการเพาะปลกพชในระบบ

Hydroponics อยเสมอ 4) ควรตดตงระบบไฟฟาทใชในการเพาะปลกพชระบบ Hydroponics ใหปลอดภย

ในขณะทท าการเพาะปลก 5) ควรท าระบบ Hydroponics ในแตละแบบทตองการใหถกตองและเหมาะสม ไมมการ

รวซมและระเหยของสารละลายธาตอาหารและน า 6) ควรมการทดลองหลายซ า เพอน าคามาทดสอบความแตกตางทางสถต

2. สงทควรปรบปรงในการทดลองครงตอๆ ไป คอ การจดท าระบบ Hydroponics ในโรงเรอนใหมดชด มทบงแดดและบงน าฝนและอยในสถานททเหมาะสมตอการปลกพชในระบบ Hydroponics ซงจะชวยในการควบคมตวแปรดานสภาพอากาศไดรวมถงการปลกพชในสภาพอากาศทเหมาะสมกบพชแตละชนด

3. สงทควรมการศกษาเพมเตม คอ อตราการไหลของสารละลายทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตตอพชชนดอนๆ ทปลกในระบบ Hydroponics

4. ในการคาลงทนในการปลกพชระบบ Hydroponics จะมคาลงทนทมากในสวนของโครงสรางและการท าระบบ ไดแก โครงเหลก, ทอ PVC, ปมน า และถงน า ซงเปนตนทนคงท (Fix cost) มการลงทนเพยงครงเดยวแตใชประโยชนไดนาน นอกจากนตนทนผนแปร (Variable cost) บางอยางสามารถใชประโยชนไดหลายชดเชน เมลดพนธของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง 1 ชดสามารถใชปลกได 4 ครงและถวยเพาะปลก 1 ชด สามารถใชปลกได 2 ครง เปนตน ส าหรบโครงงานนมคาการลงทนรวมทงหมดเทากบ 1,820 บาท ในขณะทผลตอบแทน เมอเปรยบเทยบราคาของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงในการปลกแบบ Hydroponics จากการส ารวจราคาตลาดในหางสรรพสนคา พบวาอยในชวง 32 ถง 49 บาท ตอ 100 กรม (เฉลย 41 บาทตอ100 กรม) ซงจากการทดลองปลก จ านวน 2 ครงไดผลผลตรวมทงสน 2,245 กรม คดเปนมลคา 920 บาท ดงนนผลตอบแทนในการลงทนในการปลกพชระบบ Hydroponics จะท าใหไมคมทนถาท าการเพาะปลกเพยง 2 ครง ดงนนถาจะใหไดผลตอบแทนทคมคาตอการลงทนจะควรท าการเพาะปลกมากกวา 4 ครงขนไป

27

เอกสารอางอง

กนกพร สมพรไพลน, 2534, การทดสอบพนธแคนตาลปในระบบปลกพชไรดนโดยปลกในสวนผสมขย มะพราวและแกลบด าและการเปรยบเทยบการปลกในสารละลายธาตอาหาร, น. 130 ใน บทคดยองานวจย ของนกศกษาปรญญาตร ปการศกษา 2534, กรงเทพฯ.

โครงการหลวง, ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต และมหาวทยาลยแมโจ. ม.ป.ป.. ระบบการปลกพชโดยไมใชดน. (แหลงทมา) http://maejohydroponics.org/pdf/hydro003.pdf/ระบบการปลกพชโดยไมใชดน, 23 กนยายน 2553

ดเรก ทองอราม. 2547. การปลกพชโดยไมใชดน. ส านกพมพธรรมรกษการพมพ, ราชบร.

ทศนย มณธรรม, 2534. การทดสอบพนธแคนตาลปในระบบปลกพชไรดนในสารละลายธาตอาหาร และเปรยบเทยบกบการปลกในสวนผสมขยมะพราวและแกลบด า, น. 134 ใน บทคดยองานวจยของนกศกษาปรญญาตร ปการศกษา 2534, กรงเทพฯ.

ธรรมศกด ทองเกต. 2547. เอกสารประกอบการอบรมการปลกพชโดยไมใชดนระหวางวนท 20-22 ตลาคม 2547, ภาควชาพชสวน, คณะเกษตรก าแพงแสน, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยาเขตก าแพงแสน, นครปฐม.

นภดล เรยบเลศหรญ. 2550. การปลกพชไรดน. สวรยสาสน, กรงเทพฯ.

พนมพร ถนอมทรพย. 2545. ความปลอดภยของผกไรดน. (แหลงทมา) http://www.moph.go.th/ops/doctor/DrApril45/world1101.doc, 23 กนยายน 2553

มยดา นาเอก, สมบญ เตชะภญญาวฒน, นรนดร จนทรวงศ และพรสวาท วฒนกล, 2553, การเจรญเตบโตของผกกาดหอมในวสดปลก perlite และ vermiculite ชนดตางๆ ในระบบปลก Nutrient Film

Technique, น.288-296 ใน เรองเตมการประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 48 สาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, กรงเทพฯ.

อภรฐ ปนทอง. 2553. เอกสารอบรมการปลกพชไรดน, ภาควชาวศวกรรมเกษตร, คณะวศวกรรมศาสตร, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร, ปทมธาน.

Nagano Yuga, Watanabe Shinichi, Okano Kunio and Tatsumi Jiro. 2001. Effects of Flow Rate of Hydroponic Nutrient Solution on Growth and Ion Uptake by Tomato Seedlings. Environment Control in Biology, 39(3):199-204.

28

ภาคผนวก

29

ภาคผนวก ก

การตดต งระบบการปลกพช Hydroponics และการทดสอบอตราการไหลของสารสะลายธาตอาหาร

การปลกพชระบบ Hydroponics แบบ DFT เพอทดลองอตราการไหลทมผลตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง สามารถทดลองปรบอตราการไหลได 2 กรณในการทดลองในครงเดยว โดยแบงเปนระบบดานซายและขวา ดงแสดงในภาพผนวกท 1

ภาพผนวกท 1 รปแบบและลกษณะของการปลกพชในระบบ Hydroponics

เจาะรเพอใสถวยเพาะปลก ททอ PVC ขนาดเสนผาศนยกลาง 3 นว ดวยเครองเจาะสวานใชหวแบนเจาะใหรมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 5.5 เซนตเมตร และใหหางกนประมาณ 10 เซนตเมตร จะไดทงหมด 5 รตอหนงทอน (ความยาว 100 เซนตเมตร) ดงแสดงในภาพผนวกท 2 จากนน เจาะของอ 90 องศาใหเปนรดวยเครองเจาะสวานหวแหลมทงหมดรวม 6 ตว (ในการทดลองทง 2 กรณ) ดงแสดงในภาพผนวกท 3

น าชนสวนทอเลกทตดมาประกอบกนเพอท าเปนทอเชอมระหวางของอ 90 องศา กบ ทอ PVC เปนการเชอมการหมนเวยนของระบบและเปนการก าหนดระดบความสงของน า ท าทอเชอมทงหมดรวม 6 ชด (ในการทดลองทง 2 กรณ) ท าการเชอมทอเชอมและของอ 90 องศาดวยกาวซลโคน โดยใหความสงของตวก าหนดระดบความสงของน าเทากนทกชด ดงแสดงในภาพผนวกท 4

30

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 2 การเจาะรเพอใสถวยเพาะปลกททอ PVC (ก) และลกษณะของรเมอเจาะดวยเครองเจาะ (ข)

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 3 การเจาะของอ 90 องศา (ก) และลกษณะของรทเจาะของของอ 90 องศา (ข)

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 4 ลกษณะทอทใชเชอมระหวางของอ 90 องศา กบ ทอ PVC (ก) และการเชอมทอเชอมและ ของอ 90 องศาดวยใชกาวซลโคน (ข)

31

วดความสงของตวก าหนดระดบความสงของน าใหเทากนหมด (6 ชด) เพอใหระดบน าในแตละทอเทากน โดยใหตวก าหนดระดบความสงของน ามความสงประมาณ 3 เซนตเมตร ดงแสดงในภาพผนวกท 5 จากนน น าเครองสบน าหรอปมขนาดกลางตอเขากบทอ PE แลวน ามาไวในถงสารละลายธาตอาหารขนาดและน า 25 ลตร เพอหมนเวยนสารละลายดงแสดงในภาพผนวกท 6

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 5 การตรวจวดความสงของตวก าหนดระดบน า (ก) และการตรวจสอบความสงระดบน า ในทอ (ข)

ภาพผนวกท 6 เครองสบน าตอเขากบทอ PE

ใชสายรดพลาสตกรดทอ PVC ใหยดตดกบโครงเหลกเพอไมไหทอ PVC ตกลงมาจากโครงเหลก และปดบรเวณของอ 90 องศาดวยเศษถงด าแลวใชสายรดพลาสตกรดไว รวมทงคลมถงด าขนาดใหญใหถงสารละลายธาตอาหารและน าขนาด 25 ลตร เพอปองกนการระเหยของน าและผลกระทบจากแสงแดดทมผลตอความเขมขนของสารละลายธาตอาหาร ดงแสดงในภาพผนวกท 7 จากนนน าปลายขางหนงของทอ PE มาตอกบเครองสบน าแลว จงน าปลายอกขางมาตอกบวาลวควบคมอตราการไหล เพอก าหนดอตราการไหลของสารละลายทตองการ ดงแสดงในภาพผนวกท 8

น าตนกลาทเพาะในฟองน ามาใสถวยเพาะปลก แลวน าถวยเพาะปลกมาใสในรทเจาะไว แลวตอไฟใหปมท างาน ซงถอวาการตดตงระบบส าเรจเรยบรอย พรอมใชงาน ดงแสดงในภาพผนวกท 9

32

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 7 การใชสายรดพลาสตกรดทอใหยดตดกบโครงเหลกและปดบรเวณของอ 90 องศา ดวยเศษถงด า (ก) และการคลมถงด าใหถงสารละลายธาตอาหารและน า (ข)

ภาพผนวกท 8 วาลวควบคมอตราการไหล

ภาพผนวกท 9 น าตนกลามาเพาะในระบบ Hydroponics

33

ภาคผนวก ข

การเจรญเตบโตของพช

การเจรญเตบโตของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงในสปดาหแรก ตนกลาจะมขนาดเลกมาก บางตนเรมแตกใบเลกๆประมาณ 1-2 ใบ และใบจะมสเขยว ดงแสดงในภาพผนวกท 10

ภาพผนวกท 10 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 1

การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 2 ตนกลาจะโตกวาสปดาหแรกมาก เพราะตนกลาเรมทจะมรากจงสามารถดงดดน าไดมาก จะมขนาดของใบทใหญขน และจ านวนใบมเพมมากขน โดยมจ านวนใบประมาณ 2-3 ใบ ภาคผนวกท 11 (ก) ดงนนจงน าตนกลาของพชพรอมกบฟองน ามาใสในถวยเพาะปลกเพอน ามาเพาะปลกในระบบ Hydroponics ไดภาคผนวกท 11 (ข)

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 11 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 2

34

การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 3 หลงจากการน าตนกลามาเพาะปลกในระบบ Hydroponics ได 1 สปดาหแลว พชในระบบจะเจรญเตบโตอยางรวดเรว เพราะไดรบสารสะสายธาตอาหารและน าทตองการในการเจรญเตบโตอยางเตมท ซงรากของพชจะแตกแขนงและยาวมากขน และท าใหพชดงดดสารละลายไดมากขน จ านวนใบมากขน และมขนาดของใบทใหญขนภาคผนวกท 12 (ก)

การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 4 รากของพชจะแตกแขนงและยาวมากขน จ านวนใบมากขน และมขนาดของใบทใหญกวาสปดาหท 3 แตใบของพชจะเรมมจดสแดงเลกๆ ซงเปนไปตามพนธของพชภาคผนวกท 12 (ข)

(ก) (ข)

ภาพผนวกท 12 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 3 (ก) และการเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 4 (ข)

การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 5 พชเจรญเตบโตขนเรอยๆรากของพชจะแตกแขนงและยาวมากขน จ านวนใบมากขน มขนาดของใบทใหญกวาสปดาหท 4 และจดสแดงมขนาดใหญขน ซงเหนไดชดเจนมากขน จงเรมทจะเปนไปตามพนธของพชแลวดงแสดงในภาพผนวกท 13

การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 6 เปนสปดาหของการเกบเกยวพช พชจะโตเตมทและมลกษณะเปนทรงพม มจ านวนใบมากและมใบทใหญ ใบจะมสเขยวปนมวง ซงจะแสดงออกถงพนธของพชไดอยางชดเจน ดงแสดงในภาพผนวกท 14

35

ภาพผนวกท 13 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 5

ภาพผนวกท 14 การเจรญเตบโตของพชในสปดาหท 6

36

ภาคผนวก ค

การค านวณปรมาณการใชน าของพชอางอง (Reference Crop Evapotranspiration, ETo) ดวยวธ FAO Penman-Montieth

จากสมการหาปรมาณการใชน าของพชอางองดวยวธ FAO Penman-Montieth

ETo =

ยกตวอยางการค านวณปรมาณการใชน าของพชอางอง ในวนท 15 เมษายน 2553

ก าหนดพารามเตอรอตนยมวทยาทตรวจวดไดจากสถานอตนยมวทยาก าแพงแสน

= 38.1

= 26.5

Wind Speed 4 km/hr

Sunshine 7 hr

Altitude 7 รทก.

Latitude N

Wind Vane 11 m.

หาพารามเตอรอากาศ

= 0.665 x P

= 0.665 x (101.2173)

P = 101.3

P = 101.3

P = 101.2173 kpa

= 0.0673

37

หาความเรวลม

= x

=

m/s

= 1.11 m/s

= 1.11 x

= 0.8190 m/s

=

เมอ = ความชนโคงไอน าอมตว

T = =

=

= 32.3

= 2503 x

= 0.2727

หาความดนไอน าในอากาศทขาด

=

= 0.6108 exp

= 0.6108 exp

= 6.6607 kPa

= 0.6108 exp

= 0.6108 exp

= 3.4621 kPa

=

= 5.0614

จาก = RH x

RH =

=

= 0.71

= 0.71 x 5.0614 = 3.5936 kPa

= 5.0614 - 3.5936 = 1.4678 kPa

พลงงานรงสสทธ

38

J = Julian day วนท 15 เมษายน 2553 (J = 105)

(ละตจด) N = 14+

= 14.01667 degree = (14+ ) x

= 0.2446 Rad

= -

= (1- )

เมอ = (0.25+0.5 )

โดยท n = sunshine duration, hr

N = ไดจากการเปดตารางหรอ

dr = สวนกลบระยะทางโลก-ดวงอาทตยสมพทธ

dr = 1+0.033cos(

J)

dr = 1+0.033cos(

(105)) = 0.992

= มมเบนดวงอาทตยตามฤดกาล

= 0.409 (sin

J-1.39)

= 0.409 (sin

(105)-1.39) = 0.1658

= มมของดวงอาทตยตามเวลา =

= = 1.613 rad.

=

= คาคงท = 118.11

=

= 38.07 .day

N =

=

(1.613) = 12.322 hr

= (0.25+0.5 ) = (0.25+0.5

) 38.07 = 25.896 .day

39

เมอ Albedo พชอางอง 0.23

= (1- ) = = (1- 0.23) x 25.896 = 19.9397 .day

เมอ = [

] x (0.34-0.14 ) x (1.35

- 0.35)

[

] = 4.903 x x [

] = 42.7777

(0.34-0.14 ) = (0.34-0.14 = 0.0746

= [0.75+2 x (Z)] = [0.75+ 2 x (7)] (38.07) = 28.5589

(1.35

- 0.35) = (1.35

- 0.35) = 0.8741

= (42.7777) x (0.075) x (0.8741)

= 2.7897 .day

= -

= 19.9397 – 2.7897

= 17.15 .day

จากสมการ Penman-Montieth ETo =

คาทไดจากการค านวณทงหมด = 0.2727, = 17.15 .day, = 0.0673, T = 32.3 ,

= 0.8190 m/s, = 1.4678 kPa

เมอ คาพลงงานความรอนทถายลงดน (G)

รายวน 0

รายเดอน = 0.07 (อณหภมเฉลยเดอนถดไป – อณหภมเฉลยเดอนกอน)

= 0.14 (อณหภมปจจบน – อณหภมเฉลยเดอนกอน)

ในกรณนใชคารายวน 0

40

= 0 .408 x 0.2727 x (17.15-0)

= 1.9078

= (0.0673) (

) (0.819) (1.4678)

= 0.2385

= 0.2727 + (0.0673 x (1+ (0.34 x 0.819))

= 0.3587

ETo =

= 5.9836 mm/day

41

การทดลองไดแบงเปน 2 ชวงไดแก ชวงท 1 ระหวางวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553 ทดสอบอตราการไหล 2 lpm และอตราการไหล 4 lpm และชวงท 2 ระหวางวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถง 29 สงหาคม 2553 ทดสอบอตราการไหล 6 lpm และอตราการไหล 8 lpm

จากภาพผนวกท 15 และ 16 เมอค านวณคาการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman Monteith (ETo) โดยใชขอมลภมอากาศจากสถานอตนยมวทยานครปฐม พบวาชวงท 1 คา ETo มคาระหวาง 2.55 ถง 6.05 มม.ตอวน (เฉลย 5.19 มม.ตอวน) และชวงท 2 คา ETo มคาระหวาง 2.32 ถง 5.16 มม.ตอวน (เฉลย 3.59 มม.ตอวน) ซงลกษณะกราฟคอนขางสม าเสมอ เมอเปรยบเทยบกบคาการใชน าของพช (ETc) ทปลกในระบบ Hydroponics พบวา ชวงท 1 ในกรณอตราการไหล 2 lpm มคาระหวาง 3.16 ถง 141.00 มม.ตอวน (เฉลย 37.54 มม.ตอวน) และกรณอตราการไหล 4 lpm คา ETc มคาระหวาง 4.21 ถง 178.88 มม.ตอวน (เฉลย 56.96 มม.ตอวน) สวนชวงท 2 ในกรณอตราการไหล 6 lpm คา ETc มคาระหวาง 30.06 ถง 180.39 มม.ตอวน (เฉลย 104.77 มม.ตอวน) และกรณอตราการไหล 8 lpm คา ETc มคาระหวาง 42.09 ถง 210.45 มม.ตอวน (เฉลย 79.64 มม.ตอวน)

โดยภาพรวมแลว ลกษณะกราฟทงสองชวงมคาการใชน าของพช (ETc) สงกวาคาการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman Monteith (ETo) มาก อาจเนองมาจากผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดงเปนพชทตองการน ามากในการเจรญเตบโตของพชในแตละวนเมออยในชวงท pH เหมาะสม อยางไรกตามจากการทดลองพบวาในชวงท 1 มบางชวงทคาการใชน าของพช(ETc) ใกลเคยงหรอนอยกวาคาการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman Monteith (ETo) ทงนอาจจะมาจากคา pH ทไมเหมาะสม จงท าใหพชดงดดน าและสารละลายธาตอาหารไดนอยลง แตโดยทวไปแลวในชวงท 1 ไดท าการทดลองในชวงฤดรอนซงมสภาพอากาศทรอนจด อณหภมอากาศสง เกดการระเหยของน าของระบบเปนจ านวนมาก ซงอาจเกดจากการจดท าระบบหมนเวยนสารละลายทไมมดชดจงอาจท าใหระบบสญเสยน าจากการระเหยเปนจ านวนมาก ท าใหคาการใชน าของพช (ETc) อาจจะไดคาทมากกวาการใชน าจรงของพชตามปกต

และในการทดลองชวงท 2 ไดใชคา pH ใหเหมาะสมกวาชวงท 1 โดยมคา pH คงทเทากบ 5.5 ตลอดชวงการทดลองจงนาจะท าใหพชดงดดน าและสารละลายธาตอาหารไดดกวา แตทงนในชวงการทดลองเปนชวงฤดฝน อาจจะมผลกระทบตอการวดคาการใชน าของพชเนองจากระบบไมมดชด ไมมทบงน าฝน ท าใหน าฝนปะปนกบน าและสารละลายธาตอาหารในระบบ จงท าใหคาการใชน าของพชมคานอยกวาการใชน าของพชตามปกตทควรจะเปน

42

ภาพผนวกท 15 การใชน าของพชในชวงวนท 20 มนาคม 2553 ถงวนท 19 เมษายน 2553

ภาพผนวกท 16 การใชน าของพชในชวงวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 สงหาคม 2553

43

ตารางผนวกท 1 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนมนาคม ป พ.ศ.2553

AGROMETEOROLOGICAL DATA FOR MARCH 2010

NAKHONPATHOM METEOROLOGICAL STATION

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

1 35.5 24.5 21.8 99 49 0.0 5.7 36 8.8 5.8 S 33.7 33.8 33.2 32.9 31.9 31.1

2 36.4 23.9 20.7 98 34 0.0 4.9 28 9.3 2.2 S 34.2 34.1 33.6 33.3 32.1 31.1

3 36.3 24.7 21.6 96 39 0.0 6.1 3 9.3 4.7 ESE 34.4 34.4 33.9 33.4 32.3 31.2

4 37.1 23.2 19.1 99 17 0.0 5.2 6 9.2 3.2 S 34.1 34.0 33.7 33.4 32.3 31.2

5 37.7 22.2 17.4 100 12 0.0 6.5 0 9.8 6.5 W 33.6 33.7 33.3 33.1 32.4 31.4

6 37.6 20.5 15.7 94 16 0.0 5.3 1 9.8 2.9 S 33.1 33.2 32.8 32.8 32.2 31.4

7 36.7 22.7 20.2 99 40 0.0 3.2 0 9.2 1.4 WSW 32.9 32.8 32.6 32.6 32.1 31.4

8 36.6 24.0 21.5 95 42 0.0 6.1 1 9.3 3.6 ESE 33.2 33.4 33.0 32.7 31.9 31.3

9 35.7 24.9 22.8 96 49 0.0 3.9 10 9.5 2.2 SE 34.0 33.9 33.5 33.0 32.0 31.3

10 28.5 22.6 23.0 92 57 0.0 5.9 86 1.4 5.8 N 31.7 32.3 32.4 32.7 32.2 31.3

11 31.5 19.6 17.8 85 49 0.0 4.4 16 8.7 5.0 N 31.4 31.7 31.5 31.7 31.7 31.3

12 36.5 22.0 19.1 98 38 0.0 4.6 25 9.2 1.4 SE 32.5 32.5 32.2 31.9 31.5 31.2

13 36.6 24.1 20.8 92 47 0.0 6.0 9 9.2 4.0 SE 33.5 33.7 33.0 32.5 31.7 31.2

14 36.0 23.9 20.7 97 50 0.0 5.1 3 9.8 2.9 SE 34.0 33.9 33.4 33.0 31.9 31.2

15 36.9 24.2 20.6 96 42 0.0 4.3 0 9.7 1.8 SE 34.1 34.0 33.6 33.2 32.1 31.2

16 36.7 23.5 20.3 97 49 0.0 5.6 11 9.7 3.6 SW 34.4 34.4 33.9 33.4 32.2 31.3

17 34.1 23.9 22.2 97 56 0.0 5.2 63 7.1 2.9 E 34.3 34.4 34.0 33.6 32.5 31.4

18 35.2 22.8 20.5 97 44 0.0 4.0 16 8.7 2.9 E 33.9 34.0 33.6 33.3 32.4 31.5

19 36.3 22.5 19.8 97 51 0.0 5.0 20 6.2 1.4 ESE 33.6 33.8 33.3 33.2 32.4 31.5

44

ตารางผนวกท 1 (ตอ)

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

20 36.3 24.5 20.2 95 45 0.0 5.5 23 9.2 2.9 SSE 33.6 33.8 33.4 33.1 32.3 31.6

21 36.7 24.1 21.0 97 40 0.0 4.8 25 9.3 2.9 S 34.2 34.1 33.8 33.4 32.4 31.6

22 36.2 25.9 23.1 90 51 0.0 6.0 18 9.2 5.0 S 34.5 34.5 34.2 33.7 32.6 31.6

23 36.0 25.0 23.5 93 51 0.0 5.2 5 9.8 5.0 S 34.8 34.8 34.4 33.8 32.6 31.6

24 36.9 25.5 22.7 95 44 0.0 5.7 0 9.8 5.8 SE 35.0 35.0 34.6 34.1 32.8 31.7

25 37.4 25.0 22.0 95 50 T 4.9 10 9.3 1.8 SE 35.0 35.1 34.6 34.1 32.9 31.7

26 29.1 22.6 22.5 92 64 0.0 3.5 74 1.0 3.6 E 33.1 33.6 33.6 33.6 33.0 31.8

27 32.3 22.7 21.7 87 53 0.0 3.9 76 4.7 3.6 N 32.6 32.9 32.6 32.7 32.5 31.9

28 35.5 23.5 20.9 92 45 0.0 6.0 48 8.2 1.4 E 33.5 33.7 33.3 33.1 32.3 31.8

29 35.9 21.0 21.0 99 48 21.0 FULL 55 6.3 4.0 NNE 33.9 34.3 33.9 33.6 32.5 31.7

30 36.3 23.2 21.5 96 48 0.0 3.5 44 8.9 3.2 SSE 31.8 32.4 32.4 32.6 32.4 31.7

31 37.0 25.0 23.4 96 40 0.0 5.9 30 8.8 4.0 SW 32.0 32.5 32.4 32.4 32.1 31.7

Total 1103.5 727.7 649.1 2951 1360 21.0 151.9 742 258.4 107.4 1040.6 1044.7 1034 1026 1000 974.9

Mean 35.6 23.5 20.9 95 44 0.7 5.1 24 8.3 3.5 SE 33.6 33.7 33.3 33.1 32.3 31.4

45

ตารางผนวกท 2 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนเมษายนป พ.ศ.2553

AGROMETEOROLOGICAL DATA FOR APRIL 2010

NAKHONPATHOM METEOROLOGICAL STATION

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min

. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir.

0 cm.

5 cm.

10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

1 37.8 25.6 24.1 96 43 0.0 6.0 9 9.2 4.7 SSE 32.7 33.0 32.7 32.7 32.0 31.6

2 36.8 25.6 23.6 96 47 0.0 5.0 9 10.1 4.0 E 33.6 33.9 33.5 33.2 32.2 31.6

3 37.2 26.1 24.0 97 46 0.0 5.0 10 10.0 2.2 SE 34.4 34.5 34.1 33.8 32.5 31.6

4 37.2 26.4 23.8 97 46 0.0 6.0 19 9.8 2.2 SSE 35.0 35.1 34.7 34.2 32.7 31.7

5 37.9 25.8 23.9 94 47 0.0 7.2 8 10.6 2.2 SE 35.4 35.6 35.1 34.6 33.0 31.7

6 37.5 25.7 22.7 96 49 0.0 6.2 18 10.0 2.2 SSE 35.5 35.9 35.1 34.9 33.2 31.9

7 37.5 25.6 23.0 97 50 0.0 5.8 26 10.2 2.2 SSE 35.6 36.0 35.6 35.1 33.4 32.0

8 37.5 24.8 21.1 97 49 0.0 4.1 36 9.5 2.2 SSE 35.5 35.8 35.4 35.1 33.6 32.2

9 38.3 26.0 23.5 96 37 0.0 5.0 33 9.5 3.6 S 35.9 36.0 35.6 35.1 33.6 32.2

10 38.6 25.6 22.7 96 32 0.0 6.0 24 9.2 5.8 S 35.6 35.8 35.3 35.0 33.7 32.4

11 39.3 25.7 22.8 98 29 0.0 4.7 9 10.3 4.7 SSE 36.1 36.1 35.6 35.1 33.7 32.4

12 39.3 26.0 24.2 96 24 0.0 6.4 0 10.3 1.8 S 36.0 36.2 35.8 35.4 33.9 32.5

13 39.0 24.3 21.8 96 25 0.0 6.2 5 9.2 2.2 SE 36.0 36.2 35.9 35.4 34.0 32.6

14 37.8 25.2 21.4 96 47 0.0 5.6 4 10.6 5.0 S 36.0 36.2 35.7 35.3 34.0 32.7

15 38.1 26.5 23.6 97 45 0.0 5.4 11 10.6 4.0 SSE 36.4 36.4 36.1 35.4 34.1 32.7

16 37.1 26.9 24.6 95 52 5.2 7.5 43 8.2 5.8 SSE 36.4 36.5 36.1 35.6 34.2 32.8

17 32.4 25.1 25.8 98 66 0.3 3.1 89 0.5 3.6 ESE 33.2 34.0 34.2 34.6 34.1 32.9

46

ตารางผนวกท 2 (ตอ)

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

18 36.1 25.2 23.0 96 52 0.0 6.6 31 9.9 4.0 SSE 33.4 33.7 33.6 33.5 33.1 32.8

19 37.5 24.8 22.8 95 44 0.0 6.4 33 10.4 4.0 S 34.9 35.0 34.6 34.3 33.4 32.7

20 38.4 24.4 20.8 89 29 0.0 4.2 3 10.8 5.0 S 35.1 35.2 34.9 34.6 33.6 32.6

21 39.0 25.2 23.1 96 31 0.0 5.2 0 10.6 4.7 S 35.8 35.4 35.2 34.9 33.7 32.6

22 39.1 26.4 24.5 93 36 0.0 6.5 4 10.8 6.8 S 36.2 36.1 35.6 35.3 33.9 32.7

23 38.3 26.6 24.2 97 46 0.0 4.1 15 10.0 5.4 S 36.6 36.4 36.0 35.5 34.1 32.8

24 31.9 23.5 24.7 99 72 14.1 3.8 78 1.6 1.8 E 33.4 34.2 34.3 34.7 34.2 32.8

25 36.2 25.5 23.5 97 49 0.0 6.2 21 10.8 4.0 E 32.9 33.4 33.3 33.5 33.5 32.8

26 37.1 25.7 24.0 97 43 0.0 6.1 41 10.7 1.1 SE 34.0 33.9 33.8 33.8 33.3 32.7

27 36.4 24.6 23.6 97 52 0.0 5.1 70 8.0 4.0 S 34.5 34.4 34.2 34.2 33.4 32.6

28 36.7 25.0 24.2 98 49 0.0 5.7 69 6.0 3.2 W 34.7 34.6 34.4 34.3 33.5 32.7

29 37.3 25.7 23.1 97 48 0.0 5.9 38 10.5 3.6 S 35.0 35.0 34.6 34.5 33.6 32.7

30 36.8 24.8 23.0 96 48 0.0 6.1 50 10.6 2.9 SE 35.4 35.3 34.9 34.7 33.6 32.6

Total 1120.1 764.3 701.1 2885 1333 19.6 167.1 806 278.5 108.9 1051.2 1055.8 1045.9 1038.3 1004.8 972.6

Mean 37.3 25.5 23.4 96 44 0.7 5.6 27 9.3 3.6 S 35.0 35.2 34.9 34.6 33.5 32.4

47

ตารางผนวกท 3 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนกรกฎาคม ป พ.ศ.2553

AGROMETEOROLOGICAL DATA FOR JULY 2010

NAKHONPATHOM METEOROLOGICAL STATION

Date Air Temperature(oC) Humidity (%) Rain Evap. Cloud Sun. Wind km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

1 34.0 26.0 25.5 97 62 T 4.9 94 4.7 2.2 ESE 31.9 32.4 32.3 32.3 32.1 32.3

2 30.6 26.9 25.9 98 79 18.5 2.7 95 0.1 2.2 E 30.8 31.6 31.8 32.1 32.2 32.3

3 31.2 23.8 23.8 98 73 2.3 2.3 93 0.6 1.8 E 30.6 31.2 31.3 31.6 31.8 32.2

4 31.9 24.6 24.5 98 73 4.0 2.1 96 2.6 1.4 SE 30.4 31.2 31.2 31.5 31.7 32.2

5 34.9 24.2 24.1 98 62 0.0 4.9 76 8.5 1.4 E 31.9 32.2 32.0 31.8 31.6 32.0

6 34.8 25.0 24.0 98 59 0.0 3.0 66 8.8 1.4 E 31.8 32.4 32.4 32.4 31.8 31.9

7 36.2 24.0 23.6 98 53 0.0 6.5 40 10.7 1.8 W 32.4 32.8 32.6 32.5 32.0 31.9

8 36.0 25.5 23.5 97 55 0.0 6.0 33 8.8 5.4 W 33.1 33.6 33.2 33.0 32.2 32.0

9 36.2 26.1 23.2 95 55 T 5.6 46 10.6 4.7 W 33.4 33.8 33.6 33.2 32.4 32.1

10 36.5 25.0 23.0 99 54 19.5 7.3 63 9.8 4.0 W 33.6 34.2 33.7 33.4 32.6 32.1

11 35.4 25.0 23.5 98 56 7.0 5.6 66 8.6 3.2 W 32.3 33.0 33.0 33.1 32.8 32.2

12 36.2 25.3 23.9 96 52 T 6.1 60 9.6 3.2 ESE 32.5 32.9 32.8 32.9 32.6 32.3

13 35.4 25.4 24.3 97 57 0.8 5.4 81 5.0 5.0 W 32.2 32.7 32.7 32.8 32.5 32.3

14 34.3 25.0 24.1 98 62 31.1 6.2 93 4.7 0.4 WNW 31.9 32.6 32.6 32.7 32.4 32.3

15 34.4 25.0 23.6 98 64 0.6 6.8 84 6.5 0.0 C 31.6 32.4 32.3 32.3 32.4 32.3

16 35.4 25.7 23.7 98 58 0.0 5.9 85 8.0 2.9 W 32.3 32.9 32.8 31.4 32.3 32.2

17 35.0 25.5 24.5 98 60 T 4.1 96 3.8 2.2 SE 32.2 32.7 32.7 32.8 32.4 32.2

48

ตารางผนวกท 3 (ตอ)

Date Air Temperature(oC) Humidity (%) Rain Evap. Cloud Sun. Wind km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

18 32.3 25.0 25.3 98 67 13.5 3.5 100 0.3 5.0 S 31.6 32.3 32.4 32.6 32.4 32.2

19 32.7 25.2 24.0 98 68 0.0 5.3 81 4.0 0.4 SE 31.6 32.1 32.1 32.2 32.2 32.2

20 35.0 25.1 24.5 98 53 0.0 5.2 71 10.7 1.8 SSW 32.4 32.9 32.7 32.5 32.2 32.2

21 35.7 25.1 23.0 98 53 0.0 4.9 73 9.1 2.9 W 32.9 33.4 33.2 32.9 32.3 32.2

22 34.8 25.6 23.1 98 62 T 5.1 88 5.2 6.5 W 32.1 32.8 32.8 32.7 32.5 32.2

23 33.6 25.0 23.5 96 61 0.0 4.7 96 3.0 4.7 W 31.6 32.2 32.2 32.4 32.4 32.2

24 33.5 24.9 23.1 96 56 T 4.7 94 5.2 5.8 W 31.5 32.2 32.1 32.2 32.2 32.2

25 32.7 24.6 22.7 97 60 0.0 4.7 98 2.0 6.8 W 31.1 31.7 31.8 32.1 32.2 32.2

26 34.6 24.7 22.0 98 61 0.9 3.9 96 3.5 5.0 W 31.1 31.8 31.8 31.9 32.0 32.1

27 33.0 24.8 24.2 98 66 1.0 2.6 96 2.5 1.4 S 31.3 31.9 31.8 32.0 31.9 32.1

28 34.2 25.7 22.9 98 61 10.2 5.1 84 7.4 0.4 S 31.8 32.4 32.3 32.2 31.9 32.1

29 32.9 25.4 24.0 98 66 0.2 3.5 99 2.9 1.1 SSW 31.6 32.3 32.2 32.1 32.0 32.1

30 34.0 23.7 24.0 99 63 3.8 4.6 88 4.8 4.0 SE 31.7 32.2 32.2 32.2 32.0 32.0

31 33.7 25.0 22.7 99 61 0.0 2.7 81 6.3 6.8 W 31.5 31.9 31.9 32.1 31.9 32.0

Total 1061.1 777.8 737.7 3028 1892 113.4 145.9 2512 178.3 95.8 988.7 1006.7 1004.5 1003.9 997.9 996.8

Mean 34.2 25.1 23.8 98 61 3.7 4.7 81 5.8 3.1 W 31.9 32.5 32.4 32.4 32.2 32.2

49

ตารางผนวกท 4 ตารางขอมลสภาพภมอากาศเดอนสงหาคม ป พ.ศ.2553

AGROMETEOROLOGICAL DATA FOR AUGUST 2010

NAKHONPATHOM METEOROLOGICAL STATION

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

1 35.7 25.0 22.9 95 47 T 4.5 85 5.6 4.7 SW 31.6 32.1 32.0 32.0 31.9 32.0

2 33.6 24.5 22.8 99 64 14.2 3.0 99 0.9 1.1 SSE 31.2 31.8 31.8 32.1 31.9 32.0

3 32.6 24.6 23.5 98 68 6.6 3.5 100 1.1 1.4 SE 30.7 31.4 31.5 31.6 31.8 32.0

4 33.5 24.5 23.3 98 63 T 3.4 98 5.1 5.4 W 30.8 31.4 31.4 31.6 31.7 31.9

5 33.2 23.5 23.0 98 65 5.0 5.3 100 1.7 4.7 W 30.6 30.9 31.0 31.2 31.5 31.7

6 33.4 23.9 22.6 98 62 T 4.0 93 6.8 7.2 W 30.6 30.9 30.9 31.2 31.3 31.7

7 32.7 24.6 23.5 94 66 0.0 5.9 90 3.7 6.5 W 30.1 30.7 30.8 31.2 31.2 31.6

8 33.8 24.8 23.0 100 64 0.2 6.1 86 5.3 8.3 W 30.7 31.1 31.3 31.1 31.1 31.5

9 33.9 24.6 22.2 100 63 6.0 4.8 83 8.1 6.5 W 31.3 31.8 31.6 31.6 31.2 31.5

10 34.7 23.8 22.9 100 58 18.7 6.5 84 7.3 3.2 W 31.2 31.6 31.7 31.8 31.4 31.5

11 31.6 24.9 24.7 94 70 T 2.6 99 0 3.2 S 30.4 31.1 31.1 31.4 31.4 31.6

12 32.6 24.9 23.7 93 60 6.0 2.3 95 2.4 2.9 S 30.4 31.1 31.1 31.2 31.2 31.6

13 32.2 25.1 25.0 93 69 3.2 2.1 100 0.8 1.1 SSW 30.4 31.1 31.1 31.2 31.2 31.5

14 31.9 24.8 24.7 94 66 3.8 3.6 100 0.9 0.4 S 30.6 31.2 31.2 31.4 31.1 31.4

15 34.6 24.9 23.0 93 53 0.4 5.2 94 4.9 1.1 S 31.4 31.9 31.7 31.6 31.1 31.4

16 33.7 25.0 24.5 92 59 0.0 3.1 95 2.5 1.1 W 31.3 31.8 31.7 31.8 31.3 31.4

17 35.0 25.3 24.0 93 52 40.1 FULL 85 5.8 1.4 W 31.7 32.4 32.3 32.0 31.4 31.4

50

ตารางผนวกท 4 (ตอ)

Date Air Temperature(oC)

Humidity (%)

Rain Evap. Cloud Sun. Wind

km./hrs. Soil Temperature (oC)

Max. Min. G.min. Max. Min. (mm.) (mm.) (%) (hrs.) Spd. Dir. 0

cm. 5

cm. 10 cm.

20 cm.

50 cm.

100cm.

18 32.2 23.3 22.7 95 72 14.4 3.2 99 0.5 0.4 SSE 30.6 31.4 31.8 31.8 31.6 31.5

19 33.4 23.2 22.6 94 57 0.0 8.2 83 10.1 2.2 NNE 31.5 31.8 31.6 31.5 31.3 31.5

20 32.5 24.3 23.0 94 66 0.9 3.3 89 2.5 1.8 N 31.2 31.8 31.7 31.9 31.5 31.5

21 32.7 23.9 22.9 94 60 23.2 FULL 100 2 3.2 WSW 30.4 31.0 31.0 31.3 31.4 31.5

22 34.1 23.7 22.9 93 56 0.0 4.7 96 6.3 4.0 WSW 30.8 31.4 31.1 31.3 31.3 31.5

23 33.9 24.2 22.6 95 57 0.2 6.3 93 5.8 1.8 WNW 31.7 32.1 31.8 31.8 31.3 31.5

24 34.4 24.2 23.1 94 54 7.2 2.2 96 5.5 4.7 S 31.6 32.2 32.1 32.1 31.5 31.5

25 33.0 24 23.6 94 58 11.2 4.1 100 5.0 1.4 W 31.4 32.0 31.8 31.9 31.6 31.5

26 34.7 22.6 23.8 95 54 19.6 FULL 88 7.2 3.2 NE 31.5 32.1 31.9 31.9 31.6 31.5

27 35.5 23.4 22.0 94 52 2.4 6.0 75 9.6 2.9 W 31.8 32.3 32.0 32.0 31.6 31.5

28 31.0 25.4 25.0 94 69 2.5 3.8 100 0.2 2.2 SW 31.3 32.2 32.1 32.2 31.8 31.6

29 31.6 23.5 23.1 94 62 0.0 3.0 99 1.5 3.2 S 30.7 31.3 31.3 31.7 31.7 31.6

30 24.2 24.0 94

31

Total 967.7 728.6 700.6 2856 1766 185.8 110.7 2704 119 91.2 899.5 915.9 914.4 917.4 911.9 915.9

Mean 33.4 24.3 23.4 95 61 6.6 4.3 93 4.1 3.1 W 31.0 31.6 31.5 31.6 31.4 31.6

51

ภาคผนวก ง

ความรเกยวกบ Hydroponics

1. สตรสารละลายธาตอาหารทใช

ตารางผนวกท 5 สตรสารละลายธาตอาหารพชของ Enshi ดดแปลงส าหรบผกกนใบและผกกนผล

ความเขมขน (ppm)

ธาตอาหาร ส าหรบกนใบ ส าหรบกนผล

ไนโตรเจน (N)

-N -N 112 224

-N -N 9 18

ฟอสฟอรส 20.6 41.2

โปแตสเซยม 156 312

แคลเซยม 80 160

แมกนเซยม 24 48

ซลเฟอร 32 64

เหลก 3 3

โบรอน 0.5 0.5

แมงกานส 0.5 0.5

สงกะส 0.05 0.05

คอบเปอร 0.02 0.02

โมลบดนม 0.01 0.01

คา EC (มลลซเมน/ซม.) 1.2 2.4

52

ตารางผนวกท 6 ปรมาณปยเคมส าหรบการเตรยมสารละลายส าหรบสตร Enshi

น าหนก (มก./ลตร) ชนดของปยเคม ส าหรบกนใบ ส าหรบกนผล

Ca(No3)2 475 950

KNO3 405 810 N P 77.5 155

MgSO4 250 500

Fe-EDTA 23.6 23.6

H3 BO3 2.86 2.86

MnSO4 4H2O 2.11 2.11

ZnSO4 7H2O 0.22 0.22

CuSO4 5H2O 0.08 0.08

Na2MoO4 2H2O 0.025 0.025

ปรมาณของสารเคมแตละชนดตามสตรขางตน ส าหรบเตรยมสารละลายเพยง 1 ลตร ถาตองการเตรยมสารละลาย 1,000 ลตร ใหเพมจ านวนสารเคมแตละชนดไปอก 1,000 เทา เปนตน

ในทางปฏบตไมนยมน าสารเคมมาเตรยมสารละลายธาตอาหารทมความเขมขนทตองการใชโดยตรง เพราะเมอตองการใชเพม ตองเสยเวลาเตรยมใหมอก ดงนนจงนยมทจะท าสารละลายอาหารเขมขน (Stock solution) ไวจ านวนหนง แลวแบงมาละลายน าเจอจางเทากบความเขมขนทตองการซงจะสะดวกกวามากในการปลกพชทตองมการทะยอยใชสารละลายจ านวนมาก ตลอดฤดกาล

53

2. สตรสารละลายธาตอาหารทมในทองตลาด

ตารางผนวกท 7 ขอมลธาตอาหารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตและสตรธาตอาหารพช

ชนดธาต ปรมาณความตองการ ppm (สวนในลานสวน)

ชอสารเคม (สตร knop เบอร 1) กรมตอน า 100 ลตร

ไนโตรเจน 90-200 โปตสเซยมไนเตรด (KNO3) 20 (125 PPM)

ฟอสฟอรส 30-90 โมโนโปตสเซยมฟอสเฟต (KH2 PO4) 20 (45 PPM)

โปตสเซยม 200-400 - - (136 PPM)

แคลเซยม 120-240 แคลเซยมไนเตรต(Ca(No3)2 4H2O) 80 (136 PPM)

แมกนเซยม 40-60 แมกนเซยมซลเฟต (MgSO4 7H2O) (20 PPM)

20 (20 PPM)

เหลก 2.20-5.0 เฟอรสซลเฟต (FeSO4 7H2O) 20 กรม/น า 1 ลตร

แมงกานส 0.1-1.0 แมงกานสซลเฟต (MnSO4 4H2O) 2.0 กรม/น า 1 ลตร

ทองแดง 0.01-0.1 คอบเปอรซลเฟต (CuSO4 5H2O) 0.2 กรม/น า 1 ลตร

โบรอน 0.1-0.1 ซงกซลเฟต (ZnSO4 7H2O) 0.45 กรม/น า 1 ลตร

สงกะส 0.02-0.2 กรดบอรก (H3 BO3) 2.9 กรม/น า 1 ลตร

โมลบดนม 0.01-0.1 โซเดยมโมลบเดต (Na2MoO4 2H2O) 0.05 กรม/น า 1 ลตร

สตรปยน าทน ามาใช ผกจะไดรบธาตอาหารอยางตอเนอง ซงจะมผลท าใหพชผกเตบโตเรวกวาการปลกในดน 1 เทาตว ซงจะชวยตดวงจรการเกดของแมลงศตรพชไปพรอมกน ประเดนนตองยอมรบวาปลอดสารก าจดศตรพช

การเตรยมสารละลายธาตอาหารกระท าไดโดยละลายธาตอาหารทงหลายเหลานลงในน าบรสทธ ในปรมาณทก าหนดไวในสตรสารละลายธาตอาหารทมผทดสอบแลววามปรมาณธาตอาหารเพยงพอและไมเปนพษกบพช สตรสารละลายธาตอาหารพชมมากมายหลายสตร มทงสตร ส าหรบเฉพาะพชและสตร

54

ส าหรบพชทวไป ผปลกพชโดยไมใชดนในประเทศไทยปจจบนสวนใหญจะใชหรอดดแปลงสตรสารละลายอาหารของประเทศตางๆมาใช อาท ออสเตรเลย นวซแลนด เนเธอรแลนด เยอรมน สหรฐอเมรกา และญปน เปนตน สตรตางๆนนโดยมากจะไมคอยแตกตางกนมากนกหรออาจแตกตางกนในเรองของปรมาณมหธาตบาง แตปรมาณจลภาคนนมกไมแตกตางกน (ธรรมศกด, 2547)

3. เรองของ Hydroponics ทควรร

ธรรมศกด (2547) กลาววาหากยอนหลงจากวนนไปเมอประมาณ 10 ปกอนหนาน หลายคนอาจไมเคยทราบหรอไดยนค าวา “ไฮโดรโพนกส” มากอนเลยวามนคออะไร แตไมวาคณจะทราบหรอไมกตามขณะนธรกจการปลกพชแบบไฮโดรโพนกส หรอ การปลกพชโดยไมใชดนในประเทศไทยก าลงเตบโตอยางรวดเรว จากป 2541 ซงเปนปแรกๆทมผกไฮโดรโพนกสออกจ าหนายในทองตลาดและมฟารมปลกผกไฮโดรโพนกสเพยงไมถง 30 แหง จนถงปจจบนมฟารมปลกผลตผกในระบบไฮโดรโพนกสนถงมากกวา.150 แหง ทวประเทศ คดเปนพนทปลกประมาณ 800 ไร ในแตละวนมผกสดและผลตภณฑผกจากการปลกแบบไฮโดรโพนกสวางจ าหนายในเขตกรงเทพมหานครประมาณ 10,000-20,000 กก.ตอวน และทวประเทศประมาณ 50,000 กก ตอวน. ซงหมายความวาผกประเภทนก าลงเปนทนยมของผบรโภคคนไทย เราสามารถพบเหนผลตภณฑจากไฮโดรโพนกสสวนหนงวางจ าหนายอยในซปเปอรมารเกตชนน าทวไปในโซนขายผกปลอดสารพษ บรรจอยในบรรจภณฑทสวยงามในราคาทสงกวาผกทวไป อกสวนหนงถกจ าหนายโดยตรงใหกบภตตาคาร สายการบน และโรงแรมทตองการใชแตผกทมคณภาพด และยงมบางสวนทสงออกไปยงตางประเทศอกดวย จากการตอบรบจากผบรโภคและการตลาดทคอนขางดเชนน ธรกจปลกผกแบบไฮโดรโพนกสจงกลายเปนทสนใจของคนจากหลากหลายอาชพ ทงคนในวงการหรอนอกวงการเกษตรทตองการหาอาชพใหมหรอหาอาชพเสรม จงท าใหมกมค าถามตางๆมากมายเกยวกบ ”ไฮโดรโพนกส” ไมวาจะเปนเรองวธการปลก การเลอกเทคนคการปลก ตนทนการผลต การเตรยมสารละลายธาตอาหาร การแกไขปญหาตางๆ ฯลฯ ในขณะเดยวกนกมประชาชนอกลมหนงทมค าถามเกยวกบความปลอดภยของผลตผลจากไฮโดรโพนกสหรอไมเหนดวยกบกรรมวธการผลตทคดวาไมเปนไปตามธรรมชาต ดงนน ขอมลตอไปนจงนาจะเปนประโยชนไมมากกนอยแกทกๆคนก าลงสนใจเกยวกบไฮโดรโพนกส

3.1 ชมรมปลกพชโดยไมใชดนแหงประเทศไทย ณ วนน ในประเทศไทยไดมการจดตงชมรมปลกพชโดยไมใชดนแหงประเทศไทยขนแลวไดประมาณ 2 ป ภายใตการสนบสนนและถอวาเปนสวนหนงของสมาคมพชสวนแหงประเทศไทย โดยมทานรองศาสตราจารย ดร.อทธสนทร นนทกจ แหงภาควชาปฐพวทยา คณะเทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง เปนประธานชมรมคนปจจบน รวมกบคณะกรรรมการบรหารงานและทปรกษาของชมรมอก 14 ทานจากทงหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของกบ

55

การเกษตรและธรกจเกษตร ปจจบน (ถงวนท 9 ส.ค.49) ชมรมฯมสมาชกอยจ านวน 142 ราย วตถประสงคของการกอตงชมรมฯ กคอ เพอเปนศนยกลางขอมลดานวชาการของการปลกพชโดยไมใชดนของประเทศไทย และ เปนสอกลางระหวางภาครฐ กบนกวจย เอกชน และประชาชนทวไปทสนใจเกยวกบการปลกพชโดยไมใชดน ชมรมฯยงไดจดท าเวบไซด (website) ของชมรมปลกพชโดยไมใชดนขนมาท www.kmitl.ac.th/hydro เพอใหผสนใจไดเขาถงขอมลเกยวกบการปลกพชโดยไมใชดนไดโดยสะดวกยงขน ซงประกอบไปดวยขอมลทางวชาการ ขาวสารบรการและกจกรรมของชมรม (สมมนา อบรมและดงาน) และกระดานถาม-ตอบปญหา ทานทผสนใจสามารถเขาไปศกษาขอมลตางๆเกยวกบการปลกพชโดยไมใชดนได และฝากค าถามหรอขอสงสยไวบนกระดานถาม-ตอบ นกวชาการของชมรมฯและสมาชกผมประสบการณจะพยายามตอบค าถามและเสนอความคดเหนใหทานเทาทจะใหไดครบ นอกจากนทานยงสามารถสมครเปนสมาชกของชมรมฯ ผานทางเวบไซดนไดดวย สมาชกของชมรมฯ จะไดรบสทธพเศษในการเขารวมสมมนา ฝกอบรม และดงานของชมรมฯ ทจดขนอยเปนประจ า

3.2 พชเจรญเตบโตไดอยางไรหากปราศจากดน ? เพอทจะตอบค าถามน ตองยอนกลบไปดวาเมอพชขนอยบนดนนน พชไดอาศยพงพาสงใดบางจากดน เรากจะพบวาสงทพชตองจากดนมอย 4 ประการ คอ 1) ทค าจนล าตน 2) น า 3) อากาศ และ 4) ธาตอาหาร ดงนน หากเราสามารถจดหาสงทง 4 ประการน ใหกบ (ราก) พชไดเองในปรมาณและคณภาพทพชตองการ เรากไมจ าเปนตองพงดนอกตอไป ซงปรากฏวาเทคโนโลยการปลกพชโดยไมใชดนชวยใหเราสามารถจดหาสงทพชตองการทง 4 ประการนได จงท าใหเราไมจ าเปนตองพงดนในการปลกพชอกตอไป ยงไปกวานนคอในการจดหาปจจยทง 4 ใหกบพชน ผปลกเปนผควบคมทกอยางโดยสมบรณ หากปฏบตและจดการไดดและถกตองแลว พชจะไดรบสงทตองการในชนด ปรมาณทไมมากหรอนอยไป และในเวลาทเหมาะสม สงผลใหพชมการเจรญเตบโตทด ใหผลผลตสง มคณภาพด ในเวลาทรวดเรวและประหยดกวาการปลกในดนซงยงไมสามารถควบคมปจจยไดทกอยาง

3.3 ความนยมในผกไฮโดรโปนกส

พนมพร (2545) กลาววาการปลกพชแบบไฮโดรโปนกสหรอเทคนคการปลกพชโดยไมใชดน ถกน าเขามาเผยแพรในประเทศไทยมาเปนระยะเวลาพอสมควรทวา การตอบรบของตลาดยงอยในวงแคบ เพราะมราคาจ าหนายทคอนขางแพงแถมไมมใครตระหนกถงความปลอดภยในการบรโภคพชผกหรอผลไมมากนก

56

กระทง 2-3 ป ทผานมาเมอกระแสโลกเรมมการตอบรบในเรองสขภาพมากขน ไดสงผลใหธรกจผกไฮโดรโปนกสเจรญเตบโตตามไปดวย โดยเฉพาะตลาดในตางประเทศ เชน ออสเตรเลย นวซแลนด อเมรกา องกฤษ เยอรมน ยอดสงซอในแตละปสงมาก ถงขนาดมตางชาตเขามาใชไทยเปนฐานการผลตเพอสงออก

ส าหรบประเทศไทยผกไฮโดรโปนกสยงจ ากดอยในกลมคนรกสขภาพหรอผสนใจปลกผกเปนงานอดเรก เพราะแคการปลกทดลองเลน ๆ บรโภคภายในครอบครว จ านวน 1 โตะ กตองใชจายเงนลงทน ประมาณ 2,000-3,000 บาท แตปรากฎการณทนาสนใจคอ ขณะนโรงพยาบาลเซนตหลยส ไดตดสนใจทดลองปลกผกไฮโดรโปนกสปรงอาหารใหกบผปวย เกดขนภายใตแนวความคดทวา อาหารถอเปนปจจยส าคญในการบ าบดรกษา ซงไดรบการตอบรบอยางดและมผอดหนนเพมขนเรอย ๆ

3.4 ผกไฮโดรโพนกสปลอดภยตอการบรโภคจรงหรอ ?

เรองความปลอดภยของการบรโภคผกทปลกในสารละลายธาตอาหาร เปนสงทถกถามกนมากค าถามหนง ดวยความกงวลทวาผกทปลกแบบไฮโดรโพนกสนตองแชหรอสมผสกบสารละลายธาตอาหารซงจดเปนสารเคมอยางหนงอาจดดเคมนนขนไปสะสม เมอผบรโภค

รบประทานเขาไปอาจท าใหเกดโรคภยไขเจบไดหรอไม โดยเฉพาะอยางยงมกจะน าไปเปรยบเทยบกบการปลกพชในดนแบบใหปยอนทรย (ปยหมก ปยพชสด หรอปยคอก) แตในความเปนจรงแลว พชเปนสงมชวตทดดกนอาหารผานทางรากในรปของแรธาตทอยในรปของไอออน หรอ ประจ (ion) เทานน ซงมทงธาตประจบวก ไดแก NH4

+, K+, Ca+2, Mg+2 , Fe+2 เปนตน และธาตประจลบ ไดแก NO3-,

SO4-2, H2PO4

-, BO3-3 ดงนน แมวาเราจะปลกพชลงในดนแลวท าการใหปยหมก ปยคอก ปยนนจะยงไมเปน

ประโยชนตอพชจนกวาจะถกการยอยสลายโดยจลนทรยในดนจนกระทงเปลยนเปนแรธาตตางๆทแตกตวเปนไอออนละลายอยในน าในดน หรอจนกวาปยเคมเมด นนจะแตกตวละลายกลายเปนแรธาตอยในสารละลายดนเชนกน รากพชจงดดไปใชได สรปกคอ ไมวาเราจะปลกพชในดนหรอในสารละลาย พชกดดใชอาหารในรปของประจของแรธาต (ซงบางคนเรยกวาเปนเคม) เหมอนๆกน กอนทแรธาตเหลานนจะถกพชน าไปใชสรางสารประกอบอนทรยโมเลกลใหญอนๆ ไดแก เปนแปง โปรตน ไขมน วตามน ตางๆ ใหมนษยน ามารบประทานอกท ดงนน หากเราไมกงวลทจะรบประทานผกทปลกจากดนและใสปยอนทรย เรากไมควรทจะกงวลกบการบรโภคผกทปลกในสารละลาย เชนกน สวนเรองการสะสมของไนเตรททเปนอนมลของไนโตรเจนทมอยมากในสารละลาย กเปนอกเรองหนงทมกมผสงสย ไนเตรทเปนอนมลไนโตเจนทพชตองการและดดใชมากในชวงพฒนาดานล าตน กงใบ หากเราเกบเกยวพชทยงอยในชวงก าลงพฒนาทางดานล าตนอย ไมวาจะปลกแบบไฮโดรโพนกส หรอปลกในดน กจะตองพบวามไนเตรทอยบางไมมากกนอย แตหากมไมเกน 2500-3000 มก.ตอ 1 กก น าหนกสดของผก กยงถอวาปลอดภยครบ ดงนนปรมาณการสะสมไนเตรทจงไมไดขนกบวาปลกในอะไร แตนาจะขนกบวาปลกอยางไร กรณปลกในสารละลาย

57

ปรมาณการสะสมไนเตรทในตนพชขนกบความเขมขนของอนมลไนเตรททอยในสารละลายทใชปลกพช และอตราการใชอนมลไนเตรทของพชทน าไปเปลยนเปนกรดอะมโนกลตามนซงตองใชโมเลกลของน าตาลทมาจากการสงเคราะหแสงรวมดวย ขอดประการหนงของประเทศไทยคอทมแสงแดดจด พชจงอตราการสงเคราะหแสงจงคอนขางสง ท าใหอตราการเปลยนแปลงไนเตรทเปนกรดอะมโนกลตาเมทเกดขนคอนขางเรว และในการปลกแบบไฮโดรโพนกส ในการปลกทดตองมการควบคมระดบความเขมขนทเหมาะสมทกๆวน ถาพชมการเจรญเตบโตและสงเคราะหแสงทเปนปกตโอกาสทจะเกดการสะสมไนเตรทจนถงระดบทไมปลอดภยตอการบรโภคจงไมนาเกดขน และยงสามารถลดไนเตรทกอนเกบเกยวไดงายๆ โดยการงดใหธาตอาหาร 1 -2 วน กอนเกบเกยว ในทางกลบกนการปลกในดนกลบควบคมไดยากกวา ถงตรงน เชออยางยงวา ค าถามส าคญซงเปนบทสรปของเรองทงหมดกคอ มหลกประกนความปลอดภยของพชผกในระบบไฮโดรโปนกสหรอไม เพราะปฏสมพนธโดยตรงระหวางสารเคมกบพช จะเหมอนกบ ไกเรงฮอรโมน หมมสารเรงเนอแดง หรอไม แมสารเคมทใหจะเปนสารปกตทพชสมควรไดรบอยแลว ไมไดเปนสารเคมแปลกปลอมไปกวาปกตแตอยางใด ความเปนจรงคอ การทผกไฮโดรโปรนกสไดรบสารอาหารสมบรณเกนขนาดเชนน ท าใหมการสะสมจนอาจท าใหเกดอนตรายตอผบรโภคได

ตารางผนวกท 8 ขอมลผลกระทบตอรางกายจากสารอาหารในปรมาณสง

ธาตอาหาร ผลกระทบของสารอาหารตอรางกาย

ไนโตเจน เกลอไนเตรท และเกลอไนไตรท จะเปนสารตงตนของ ไนโตรซามน ซงเปนสารกอมะเรงในตบ ในระบบทางเดนอาหาร

ฟอสฟอรส ท าใหเกด hyperparathyroidism และ resorption ของกระดก

แคลเซยม ท าใหทองผก อตราเสยงตอการเปนโรคนวสงขน

แมกนเซยม ถาไตไมดจะพบ hypermagnesemia

เหลก เกดภาวะ hemochomatosis เกดการท าลายเนอเยอทเกบสะสมเหลก เชน ตบ

สงกะส เกดภาวะขาดทองแดง เนองจากสงกะสจะไปกระตนเซลลล าไสสราง intestinal binding จบกบทองแดง

สารทควรจะตองใหความส าคญคอ เกลอไนเตรทและเกลอไนไตรท ซงเปนสวนประกอบของปย อนนทรย โปรตสเซยมไนเตรท และแคลเซยมไนเตรท ในพชผกตาง ๆ ยงมการใชปยพวกไนเตรทเพมขน ก

58

จะมผลท าใหมสารไนเตรทและไนไตรทเพมมากขน พชทพบวามสารเหลานมากจะเปนพวกกนใบและกนหว โดยเฉพาะระยะทพชผกถกเกบไวเพอรอการบรโภคสารไนเตรทจะเปลยนเปนสารไนไตรท โดยแบคทเรย ซงผกบางชนดอาจมไนไตรทสงถง 3.6 กรมตอผกแหง 1 กโลกรม

ความเปนพษของไนเตรทและไนไตรทในเดก เนองจากเมดเลอดแดงของเดกไมมเอนไซม ชอ เอนเอดเอช เมธฮโมโกลบนรดกเตส (NADH-methemoglobin reductase) เปลยนเมธฮโมโกบน ซงถกออกซไดซดวยไนไตรทไดดและงายกวา ฉะนนการสะสมของเมธฮโมโกบนจงท าใหเดกมอาการขาดออกซเจน ปวดศรษะ หายใจหอบ หวใจเตนแรง และเรวกวาปกต ความเปนพษของสารไนโตรซามน สารนเกดจากเกลอไนไตรทรวมตวกบสารอามน (amines) ซงจะท าปฏกรยาไดดในสภาพความเปนกรดสงในกระเพาะอาหาร สารพษไนโตซามนสามารถถกดดซมไปทวรางกาย ดงนนจงกลาวไดวา เกลอไนเตรทเปนสารตงตนของสารกอมะเรง สารไนโตซามนม 4 ชนดทไดรบการพสจนวา เปนสารกอมะเรงคอ ไดเมธลไนโตซามน (dimethylnitrosamine) ท าใหเกดมะเรงตบ ไดเอธลไนโตรซามน (diethylnitrosamine) ท าใหเกดมะเรงในหลอดอาหาร เมธลและตบ เบนซลไนโตรซามน (methylbenzylnitrosamine) และเมธลเฟนลไนโตรซามน (methyphenylnitrosamine) ท าใหเกดมะเรงหลอดอาหาร ทงหมดนนาจะเปนสมมตฐาน ของการรบประกนถงความปลอดภยของผกไฮโดรโปนกส เทาทตรวจสอบได

4. ระบบการปลกพชโดยไมใชดน

โครงการหลวง และคณะ (ม.ป.ป.) กลาววา

4.1 การปลกพชในสารละลาย (Water Culture) 4.1.1 ระบบเอนเอฟท : การใหสารละลายไหลผานรากพชเปนแผนบางๆ (Nutrient Film

Technique, NFT)เปนเทคนคทไดรบความสนใจอยางมากเปนการปลกพชโดยใหรากแชอยในสาร ละลายโดยตรงสารละลายจะไหลผานรากพชเปนแผนฟลมบางๆ (โดยทวไปมกก าหนดใหน าทไหลผานมความหนาประมาณ 2-3 มลลเมตร) สารละลายจะไหลหมนเวยนผานรากตลอดเวลา ระบบเอนเอฟทสามารถแบงไดเปนการปลกในราง ปลกในรอง ปลกในทอ

59

ภาพผนวกท 17 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชรางรปแบบตางๆ ทท าเปนการคา และการปลกพชในระบบเอนเอฟททเปนการคา

ภาพผนวกท 18 การปลกพชในระบบเอนเอฟททแบบประยกตโดยใชรางทท าจาก ลอนกระเบองมงหลงคาทใช ผลตผกไฮโดรโพนกสศนยวจยพชผก โครงการหลวงหนองหอย

60

ภาพผนวกท 19 การปลกพชในระบบเอนเอฟทแบบเปนรองโดยไมยกพน

ภาพผนวกท 20 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชทอทศนยพฒนาโครงการหลวงหนองหอย และอางขาง

ภาพผนวกท 21 การปลกพชในระบบเอนเอฟททใชทอพวซขนาดเลกใชปลกหลงบาน

61

4.1.2 ระบบดเอฟท (Deep Floating Technique, DFT) เปนระบบทปลกพชโดยรากแชอยใน สารละลายลกประมาณ 15- 20 เซนตเมตร โดยจะมการปลกพชบนแผนโฟมหรอวสดทลอยน า ไดเพอยดล าตนแตจะปลอยใหรากเปนอสระในน า ระบบนไมมความลาดเอยง เปนระบบทมการหมนเวยนสารละลายโดยการใชปมดดสารละลายจากถงพกขนมาใชใหมในระบบ เพอใหเกดการ หมนเวยนโดยมวตถประสงคเพอเพมปรมาณออกซเจนใหกบระบบน าทใชในการผลตผก ระบบนอาจมชอเรยกอกอยางหนงวา ระบบไฮโดรโพนคสลอยน า (Floating Hydroponic Systems)

ภาพผนวกท 22 ระบบดเอฟท ปลกผกในพนทของศนยพฒนาโครงการหลวง อนทนนท อางขางและหนองหอย

4.1.3 ระบบดอารเอฟ (Dynamic Root Floating) เปนระบบการปลกพชทพฒนามาจากระบบของ ดร.เกอรค (Prof. Dr.William F.Gericke) ทเนนการปลกพชใหรากพชแชอยในน าสวน หนงและอกสวนหนงสรางรากอากาศ เพอชวยในการหายใจ โดยจะท าใหพชทปลกในระบบน สามารถเจรญไดในอณหภมของสารละลายทสงมากกวาระบบอนๆ ไดด ดร.เกา (Kao Te Chen) นกวจยและพฒนาระบบไฮโดรโพนกส ชาวไตหวน ไดพฒนาระบบของ ดร.เกอรค โดยเพมระบบทอรบน าในกระบะ ทชวยใหระดบน าสงขนหรอลดลงไดตามความตองการของพช โดย ดร.เกา ไดก าหนดใหระดบน าควรสงเพยงพอทจะท าให รากพชแชอยในน าได ประมาณ 4 เซนตเมตร โดยรากสวนน จะเปนรากทดดอาหาร (Nutrient root) และรากสวนเหนอจากนจะเปนรากทหายใจ และดดออกซเจนเขาสราก จงเรยกรากสวนนวา รากอากาศ (Aero root)

62

ดงนนระบบดอารเอฟกคอระบบทสามารถปรบความสงต าของน าในกระบะปลกไดตามความตองการ ของรากพชแตละ ชนดและเพอใหรากพชลอยอยในน าในระดบเพยง 4 เซนตเมตร ระบบดอารเอฟไดมการพฒนาหลายครง และปจจบนไดจดสทธบตรในไตหวน โดยระบบดงกลาวได แบงเปน 2 ระบบยอยๆ ไดแก 1.3.1 ระบบปรบลดระดบสารละลาย เปนแบบทปลอยใหรากจมอยในน าลกในระยะแรก แลวคอยลดระดบน าลงจากระดบแรกทสงประมาณ 8 ซม. เหลอ 4 ซม. 1.3.2 ระบบเออาร-ดอารเอฟ เปนการปลกพชโดยใหรากพชครอมบนสนของถาดปลกทออกแบบมาโดยเฉพาะ แลวปลอยสารละลายไปตามแนวดานขาง

ภาพผนวกท 23 ระบบดอารเอฟ (Dynamic Root Floating)

ขอดของระบบ ดอารเอฟ (DRF) ผลผลตของผกทปลกในระบบดอารเอฟ (DRF) จะมความสม าเสมอตลอดทงป ในทกสภาพอากาศไมวาจะเปนชวงอณหภมทสงหรอต า ซงในสภาพอากาศทรอน เชน ประเทศไทยการปลกพชในสารละลายมกมปญหาปรมาณออกซเจนในสารละลายมนอย แตเนองจากระบบดอารเอฟพชทปลกจะมการพฒนาของรากบางสวนไปเปนรากอากาศ ท าใหพชท ปลกสามารถไดรบออกซเจนทเพยงพอ ท าใหไดผลผลตสง ซงเปนระบบทเหมาะสมในเขตอบอนและเขตรอน ซงไดแสดงไวในภาพผนวกท 24 และ 25

ภาพผนวกท 24 การปลกพชในระบบเออาร-ดอารเอฟ

ภาพผนวกท 25 การปลกผกกนผล เชน แตงเมลอน มะเขอเทศ แตงกวาในน าโดยตรงในระบบดอารเอฟ

63

4.2 การปลกพชในวสดปลก (Substrate Culture) เปนวธการปลกพชโดยใชวสดปลกชนดตางๆ ทงทเปนอนทรยและอนนทรยตางๆ ไดแก ทราย กรวด ขเลอย ขยมะพราว รอควลล พท ฯลฯ การปลกพชระบบนนยมกนอยางแพรหลาย วธหนง การปลกพชในวสดปลกสวนใหญจะแตกตางกนทางดานของเทคนคการใหน าและสารละลายธาตอาหาพช (ความถและปรมาณสารละลายทใหแตละครงและองคประกอบของสารละลาย) ขนอยกบคณสมบตของวสดปลกทใช ซงจะตองมการทดลองเพอหาวธการทเหมาะสม ซงรปแบบของการใหสารละลายกบวสดปลกจะมอย 2 แบบ คอ 1. แบบสารละลายไมหมนเวยน (Non Circulation Substrate Culture) 2. แบบสารละลายหมนเวยน (Circulation Substrate Culture) ในปจจบนรปแบบการปลกพชไรดนดวยวธปลกในวสดปลกชนดตางๆ เชน กากมะพราวสบ ก าลงเปนทนยมอยางมากในพนทดแลของมลนธโครงการหลวงในการปลกพรกหวาน มะเขอเทศ และแตงเมลอน

ภาพผนวกท 26 การปลกผกในวสดปลกทเปนทราย โดยเปนระบบทสารละลายธาตอาหารพช ไมไหลเวยน

ภาพผนวกท 27 การปลกพชในวสดปลกโดยใชกรวดแบบสารละลายหมนเวยนทศนยพฒนา โครงการหลวงหนองหอย

64

การปลกพชทใชวสดปลกทไมใชดน จะมวสดปลกชนดตางๆ มากมายทเปนอนทรยและอนนทรยซงปจจบนกไดมความพยายามทจะใชวสดปลกทเปนสารอนทรยเพมมากขน ทงนเพอลดหรอหลกเลยงการใชสารเคมทเรมไมเปนทตองการของตลาด การปลกแบบใชวสดปลกตองมภาชนะปลกอาจเปน ถง กระถาง ใชซเมนต ราง ภาชนะ กะบะ ถง โดยสงส าคญกคอ ตองเปนสงทหาไดงายในพนท

ระบบการใหสารละลายจะสามารถใชระบบหยดหรอสปรงเกอร หรอใหน าไหลเปนทาง และสารทใหไปกบน าอาจใหเปนสารละลายอนทรย หรอสารละลายอนนทรยกแลวแตจะเลอกใช

ภาพผนวกท 28 การปลกพรกหวาน(พรกยกษ)และมะเขอเทศในกากมะพราวสบบรเวณพนทของเกษตรกร ในพนทดแลและแปลงทดลองพชผกของ ของมลนธโครงการหลวงทต าบลโปงแยงนอก อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม แบบสารละลายไมหมนเวยนยอนกลบโดยใชระบบน าหยด

ภาพผนวกท 29 การปลกพชในวสดปลกอนทรย (ปยหมก) ทบรรจลงในกระสอบ

65

ภาพผนวกท 30 ระบบปลกในรางโดยใชวสดปลกอนทรยในไตหวน

4.3 ระบบปลกใหรากลอยอยกลางอากาศ (แอโรโพนกส ; Aeroponics) เปนระบบทท าใหรากพชอมตวอยางตอเนองดวยการพนสารละลายทมธาตอาหารพชเปนระยะ ในรปคลายๆ แปลงพนหมอก ระบบนรากพชไมไดจมอยในน า ซงเปนสารละลายธาต อาหารพช แตจะมความชนอมตวอยตลอดเวลา เพอใหรากคงความชนสมพทธอยในระดบ 95-100% โดยวธการนพชไดอาหารครบถวนและพอเพยง ระบบนรากจะลอยอยในอากาศในระบบปด ทกนแสง แตการปลกดวยระบบแอโรโพนกส ตองใชระบบควบคมการฉดพนธาตอาหารแบบอตโนมต วธการนใชน านอยมาก การปลกพชในระบบแอโรโพนกสน ความชนจากการฉดพนสาร ละลายธาตอาหารจะไปกระตนใหรากพชเจรญเตบโตอยางสมบรณภายใน 10 วน และตนพชโดยเฉพาะพชผกสามารถเจรญเตบโตเกบเกยวไดภายในระยะเวลาเพยง 30 วนเทานน โดยรปแบบ การปลกพชใหรากลอยอยในอากาศน จะนยมส าหรบพชหวทไมสามารถแชอยในน าหรออยในดนทจะเสยงตอโรคทางดน เมอมระยะการปลกนานเกน 2 เดอน

ภาพผนวกท 31 การปลกพชในระบบแอโรโพนกสในยานอวกาศแบบ Rotation drum

66

ภาคผนวก จ

การทดสอบขอมลทางสถตโดยใช ANOVA

ตารางผนวกท 9 ตวอยางการทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลดใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm โดยมขอมลดงน

ถวยเพาะปลกท กรณอตราการไหลท 2 lpm กรณอตราการไหลท 4 lpm

1 26.7 34.2

2 28.3 33.7

3 29.3 35.1

4 28.2 34.2

5 27.3 32.3

6 25.1 32.8

7 26.4 35.5

8 26.8 33.8

9 27.5 33.3

10 25.8 34.2

11 26.4 33.5

12 25.2 35.5

13 26.2 34.2

14 24.8 33.6

15 25.7 32.2

16 25.5 30.9

17 24.5 31.5

18 25.7 30.2

19 24.4 33.9

20 26.2 31.4

Sum 526.0 666.0

ให

: น าหนกของพชทง 2 กรณอตราการไหลเทากน

: น าหนกของพชทง 2 กรณอตราการไหลไมเทากน

วธการท า

ขนท 1 ก าหนดสมมตฐาน ( , )

: = =

คกบ :

67

ขนท 2 ก าหนดระดบนยส าคญ

ขนท 3 เลอกตวสถตทเหมาะสมและค านวณคาสถต ตวสถตทเหมาะสมกบลกษณะของขอมลและสมมตฐานทตองการทดสอบคอ

F =

; T = 26.7 + … + 31.4 = 1,192

S =

-

; n = 40

=

–

= + … + –

= 36,086.20 - 35,521.6

= 564.6

S =

-

=

–

=

–

= 36,011.6 – 35,521

= 490.6

S = S

= 564.6 – 490.6

= 74.0

M =

=

M = 490.6

68

M =

=

M = 1.95

ตารางผนวกท 10 ความแปรปรวนของน าหนกพชในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm

สาเหตความแปรปรวน df SS MS F

ระหวางชด 1 490.6 490.6 251.59

ภายในชด 38 74.0 1.95

รวมทงหมด 39 564.6

ขนท 4 ก าหนดบรเวณวกฤตคอ F F , (k-1,n-k)

บรเวณวกฤตคอ F F , (1,38) = 4.08 (ไดจากการเปดตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05)

ขนท 5 สรปผลการทดสอบ

สรปผล เนองจาก F ทค านวณไดเทากบ 251.59 4.08 จงปฏเสธ แสดงวาอตราการไหลทง 2 กรณ มการเจรญเตบโตของพชทไมเทากน ในสภาพอากาศเดยวกน

69

การวเคราะหความแปรปรวนของน าหนกพช

ก าหนดให

: น าหนกของพชทง 2 กรณอตราการไหลเทากน

: น าหนกของพชทง 2 กรณอตราการไหลไมเทากน

ก าหนดสมมตฐาน ( , )

: = =

คกบ :

ก าหนดระดบนยส าคญ

ตารางผนวกท 11 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลด

ใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm

สาเหตความแปรปรวน df SS MS F

ระหวางชด 1 490.6 490.6 251.59

ภายในชด 38 74.00 1.95

รวมทงหมด 39 564.6

บรเวณวกฤตคอ F F , (1,38) = 4.08 (ไดจากการเปดตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05)

สรปผลการทดสอบ

สรปผล เนองจาก F ทค านวณไดเทากบ 251.59 4.08 จงปฏเสธ แสดงวา

อตราการไหลท 2 lpm และอตราการไหลท 4 lpm มการเจรญเตบโตของพชทไมเทากน ในสภาพอากาศ

เดยวกน

70

ตารางผนวกท 12 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลด

ใบแดง ในกรณอตราการไหลท 6 lpm และอตราการไหลท 8 lpm

สาเหตความแปรปรวน df SS MS F

ระหวางชด 1 249.86 249.86 74.81

ภายในชด 24 80.22 3.34

รวมทงหมด 25 330.8

บรเวณวกฤตคอ F F , (1,24) = 4.26 (ไดจากการเปดตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05)

สรปผลการทดสอบ

สรปผล เนองจาก F ทค านวณไดเทากบ 74.81 4.26 จงปฏเสธ แสดงวาอตราการไหลท 6 lpm และอตราการไหลท 8 lpm มการเจรญเตบโตของพชทไมเทากน ในสภาพอากาศเดยวกน

ตารางผนวกท 13 การทดสอบขอมลเปรยบเทยบความแตกตางของน าหนกของผกกาดหอมชนดผกสลด

ใบแดง ในกรณอตราการไหลท 2 lpm, 4 lpm, 6 lpm, และ 8 lpm

สาเหตความแปรปรวน df SS MS F

ระหวางชด 3 2,543.94 847.98 339.19

ภายในชด 62 154.82 2.50

รวมทงหมด 65 2,698.76

บรเวณวกฤตคอ F F , (3,62) = 2.76 (ไดจากการเปดตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05)

71

สรปผลการทดสอบ

สรปผล เนองจาก F ทค านวณไดเทากบ 339.19 2.76 จงปฏเสธ แสดงวาอตราการไหลทง 4 กรณ มการเจรญเตบโตของพชทไมเทากน ในสภาพอากาศทตางกนโดยอตราการไหลท 2 lpm และ 4 lpm ท าการทดลองในฤดรอน สวนอตราการไหลท 6 lpm และ 8 lpm ท าการทดลองในฤดฝน

72

ตารางผนวกท 14 การแจกแจงแบบ F ทระดบนยส าคญ 0.05

73

ตารางผนวกท 14 (ตอ)

74

ประวตผจดท า

ชอ : นายเฉลมวฒ

นามสกล : ค าฟบตร

รหสนสต : 48242101

ทอย : บานเลขท 256/2 หม 13 ถนนล าปาง - งาว

ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง รหสไปรษณย 52000

การศกษา : ปพทธศกราช 2542 จบการศกษาระดบประถมศกษาจากโรงเรยนอนบาลล าปาง

เขลางครตนอนสรณ จงหวดล าปาง

ปพทธศกราช 2548 จบการศกษาระดบมธยมศกษาจากโรงเรยนบญวาทยวทยาลย

จงหวดล าปาง