egiturak xabier
DESCRIPTION
Egituren inguruanTRANSCRIPT
EGITURAK
ZER DA EGITURA?
Dagokien pisua jasan eta erori edo forma galdu gabe indar desberdinak eusteko gai diren elementu multzoari deritzaio egitura.
KONPONTZEN DITUZTEN ARAZOAK
Azalerak sortu: karreterak, estadioak,
aireportuak, ...
Materialak biltzen dituzte: urtegiak, boteilak, tetra brikak,...
Espazioak itxi eta estaltzen dituzte: teilatuak,gangak, kupulak, ...
Oztopo geografikoak saihestu; zubiak, tunelak, ...
Espazioan altuerak atzeman: dorreak, garabiak, antenak, ...
Multzo bat babestu eta bere euskarri izan daitezke: hezurdurak, armazoiak...
EGITURETAN SORTZEN DIREN
INDARRAK
Akzioaren eta erreakzioaren indarra berdina denean oreka estatikoa sortzen da.
.
Estruktura batean sortzen den lehenengo indarra berezko pisua da, eta horretaz aparte jasan behar duten gainzama. Biak batera egiturak eragiten duen akzio indarra osatzen dute. Egitura mantentzeko, erreakzio indarrak akzio guztia jasan behar du.
Egitura mugikorrak inerzia indarrak jasan behar dituzte, biltegiak presioa, haizearen indarra, etb
Akzioaren indarrak erreakzioarena gainditzen duenean oreka dinamikoa sortzen da. Hori automobiletan, bizikletetan, etab. gertatzen da.
ZERGATIK EGITEN DUTE HUTS
EGITUREK
Batzuetan, eragiten duen etengabeko jarduerak duen indar batek eragin dezaken neke elastikoa.
Akzio indarra erreakzio indarrak baino handiagoa denean, egiturek huts egiten dute eta erori egiten dira. Zergatik gertatzen da hau?
Beste batzuetan, akatsak dituen diseinu edo fabrikazio baten eraginez. Edo zatien arteko loturak egokiak ez direlako.
Beste batzutan, ezusteko egoerak edo katastrofeak sortzen direlako.
GRABITATE ZENTRUA
Bada gorputz guztietan puntu bat, non lurrak duen erakartzeko indarra konzentratzen dena. Puntu honi grabitate zentrua deitzen diogu.
Gorputz edo objetu baten grabitate zentrua lurretik hainbat eta gertuago dagoelarik, orduan eta egonkorragoa izango da. Gainera grabitate zentruak trazatzen duen perpendikularra, oinarriaren barruan erori behar du.
ELEMENTU ERRESISTENTEAK
Zutabeak, habeentzat ez ezik, gainontzeko egitura osoarentzat euskarri bertikalak dira.
Habeak, bi puntutan apoiaturik
pisuari eusteko gai diren pieza horizontalak dira.
Tiranteak edo tinkatzaileak elementu zintzilikari edo bertikalak eutsita mantentzen dituzten kableak dira.
Eskuairak, egiturak sendotzen
dituzten triangelu angeluzuzenak dira.
JASATEN DITUZTEN
INDARRAK Trakzioa eta konpresioa
JASATEN DITUZTEN INDARRAK
FLEXIOA MOZKETA ALBOKO KONPRESIOA
Alboko konpresioa
JASATEN DITUZTEN INDARRAK
BIHURDURA ETA MAKURDURA
Jasaten dituzten indarrak
ONDORIO EZBERDINAK 1
ERAGINA DUTEN INDARRAK
EFEKTU MULTIPLEAK 2
FLEXIOA
KONPRESIOA
FLEXIOA
FLEXIOA
KONPRESIOA
TRAKZIOA
KONPRESIOA
FLEXIOA
TRAKZIOA
FLEXIOA
KONPRESIOA
KONPRESIOA
TRAKZIOA
Erresistentzia forma
Arkua, karga aldeetara eramateko gai den elementua da eta horregatik espazio hutsak eta babestuak lortzeko erabiltzen da. Bata bestearen jarraian kokaturiko arkuek osatzen duten azalerari deritzaio galga.
Esferak, arkuaren ezaugarri berdina du, baina, ez ditu kargak aldeetara bakarrik eramaten, norabide guztietara baizik.
Erresistentzi berdina duten bi profilen artean, arinenak, merkeenak, eraikitzeko material gutxi behar dutenak eta eraikitzen eta transportatzen errazak direnak dira hoberenak.
MATERIALAREN ERRESISTENTZIA
Eraikin zaharretan egurra erabiltzen zen. Gaur egun hormigoia erabiltzen dugu. Hormigoia, zementuz, grabaz, altzairuz, eta bestelako metalez egina dago.
Material hauek ere erabiltzen dira: marmola, plastikoak eta beste hainbat mineral.
Egituraren erresistentzia, erabiltzen den materialaren baitan dago.
ERRESISTENTZIA ETA
PROFILAK
itx
ia
k
irik
ia
k
Profilak egitura arinagoak lortzeko erabiltzen dira, material gutxiago erabiliz pixu handiak jasan ditzakete eta indar asko aprobetxatu.
ERRESISTENTZIA
TRIANGELUAK ETA ZERTXAK
Triangelua, indar batek eragitean eraldatzen ez den poligono bakarra da
Z
E
R
T
X
A
M
O
T
A
K
ERRESISTENTZIA
ZERTXAK ETA SARETA
ZUBIAK
Zubiak, gizakiak oztopo geografikoak saihesteko eraikitako egiturak dira.
Ematen zaien erabilpenaren arabera ubide, zubi, igarobideak... aurkitu
ditzakegu.
Egurrezkoak merkeak, arinak eta eraikitzeko
errazak dira, baina ahulak eta horrexegaitik ez dira
ia eraikitzen.
Harrizkoak oso iraunkorrak dira baina oso zailak
eraikitzen. Aintzina erabiltzen ziren beste materialik
ez edukitzeagatik.
Zubi metalikoak diseinu ikusgarriak egiten uzten
digu baina eraikitzeko eta mantentzeko garaian
oso garestiak dira.
Hormigoiezkoak, berriz, eraikitzeko azkarrak eta
mantentzeko merkeak dira. Horretaz gain bere
erresistentzia altua da.
ZUBIAK MOTAK
Zubien egiturek jasaten dituzten indarren baitan, hiru motakoak izan
daitezke:
Habedun zubiak: elementu horizontalez
edo euskarri edo zutabeetan finkatuta
dauden taulez osatuak.
Arkuzko zubiak:euskarri edo estriboetan
finkatzen den elementu kurbadun batez
osatuak daude.
Zubi esekiak: Zutabe batean edo
gehiagotan tirante bidez tenkaturiko
tablero horizontala
ZUBIAK
GEZIA GUTXITZEKO ERAK
ARGIA GUTXITU - TIRANTEAK EZARRI - KANTOIA GEHITU
KATEDRALAK
Katedralak eraikuntza bereziak dira, non egiturek, indarrak era artistiko
eta ingeniotsuan banatzen dituzte.