eğitimde Ölçme ve değerlendirme nasıl olmalı? durum ve...
TRANSCRIPT
Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?
Durum ve Çözüm Önerileri Prof.Dr. R. Nükhet Demirtaşlı
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Ölçme ve Değerlendirme Bölümü E-posta: [email protected]
Dr. N.Demirtaşlı 1
Akış
• Ölçme ve Değerlendirmenin eğitim sürecindeki yeri ve işlevi
• Ulusal ve uluslararası düzeyde ölçme ve değerlendirme uygulamalarının işaret ettiği sorunlar.
• Çözüm yolları
Dr. N.Demirtaşlı 2
Ben bu sunuyu neden yapıyorum?
3
Değerlendirmenin Niteliği: Nitelikli Eğitim ve Sonuçları
Nitelikli eğitim almış mezun
Toplumun ve bireyin ihtiyaçlarına uygun iş ve meslek tercihleri
Gelişmiş ve refah toplum, mutlu bireyler
Dr. N.Demirtaşlı 4
Eğitim-Öğretim Süreci ve Değerlendirme İlişkisi
Öğrenen
Eğitim-öğretim
Hedefleri
Eğitim-Öğretim
Faaliyetleri
Ölçme ve Değerlendirme
Etkinlikleri
Dr. N.Demirtaşlı 5
Okullarda Hangi Amaçlarla Ölçme Yaparız?
Öğrenmeye hazır oluş düzeyini belirlemek için
Dr. N.Demirtaşlı 6
Okullarda Hangi Amaçlarla Ölçme Yaparız? Öğrenmelerin gidişatını izlemek, başta öğrenciye ve diğer
paydaşlara dönüt vermek için
Dr. N.Demirtaşlı 7
Okullarda Hangi Amaçlarla Ölçme Yaparız? Başarılı-başarısız kararı vermek için
Dr. N.Demirtaşlı 8
Peki, ülkemizde,
ölçme ve değerlendirme boyutundaki
durum nedir?
Dr. N.Demirtaşlı 9
• Ölçme ve değerlendirme sonuçlarının
öğrenci başarısını ve yeterliklerini
geliştirmekten çok, not vermek ve yeterlileri
seçmek üzere kullanılması
Dr. N.Demirtaşlı 10
Öğretmenlerce Ölçme Sonuçlarının Kullanımı (TIMSS 1999)
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
Üye Ülkeler Yeni Üyeler Aday Ülkeler Türkiye
Not vermek
Geri bildirimde bulunmak
Ailelere rapor vermek
1:Hiçbirzaman 4:Her zaman
Dr. N.Demirtaşlı 11
Dr. N.Demirtaşlı 12
Ortaöğretime geçişte: OKS, SBS
(Seviye Belirleme Sınavı), TEOG
Üniversiteye Geçişte: Öğrenci Seçme
Sınavı
(ÖSYS)
2007 Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme Sınavı
(OKS) Test İstatistikleri
OKS) Test İstatistikleri
Dr. N.Demirtaşlı 13
Sınava Giren
Öğrenci
Sayısı=
818.359 Soru sayısı
Test puanı
ortalaması
Test puanı
standart
sapması
Türkçe 25,00 13,79 5,86
Matematik 25,00 3,35 5,20
Fen Bilimleri 24,00 5,73 4,99
Sosyal Bilimler 25,00 8,63 6,61
2008 Seviye Belirleme Sınavı (SBS) (6. Sınıf) Sınavı Test İstatistikleri
Dr. N.Demirtaşlı 14
2008 Seviye Belirleme Sınavı (SBS) (7. Sınıf) Test İstatistikleri
Sınava Giren Öğrenci
Sayısı= 991,655 Soru sayısı puanı ortalaması
standart
sapması
Türkçe 21.00 12,18 5,86
Matematik 18.00 5,2 4,51
Fen Bilimleri 18.00 5,95 4,48
Sosyal Bilimler 18.00 8,26 5,64
Dr. N.Demirtaşlı 15
Kaynak: http://www.osym.gov.tr/dosya/1-69292/h/2013-lyssayisalbilgilerbasin.pdf
Dr. N.Demirtaşlı 16
PISA 2006 Fen okur yazarlığı yeterlik düzeylerinde
Türk öğrencilerinin ve OECD üyesi ülke
öğrencilerinin ortalaması
Dr. N.Demirtaşlı 17
Aktaran Kaynak: Çalışkan, M. (2010). Geniş ölçekli durum belirleme çalışmalarında üst düzey
düşünme becerilerinin belirlenmesi: PISA Fen ve Matematik okuryazarlığı. Cito Eğitim Kuram
Uygulama, Ekim-Aralık (10), 32-58.
Dr. N.Demirtaşlı 18
Kaynak: Çalışkan, M. (2011).PISA 2009 Okuryazarlık çalışmaları sonuçlarının Türk öğrencilerinin özelliklerine göre incelenmesi. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, Nisan-Haziran, 12, 28-44.
Dr. N.Demirtaşlı 19
Kaynak: MEB Yeğitek e-Dergi Nisan 2015
Türkiye
Kitap okuma oranı
% 0.1 (Avrupa %21)
Kütüphane sayısı 1.412
Kahvehane sayısı 570.000
TV izleme süresi Günde 6 saat
İnternete bağlanma süresi Günde 3 saat
Kitap okuma süresi Yılda 6 saat
Okuma becerileri açısından başarı sırası
28. (35 ülke arasında)
Dr. N.Demirtaşlı 20
Ülkemizde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin sorunlar
Ölçme ve değerlendirme sonuçlarından öğretim etkinliklerini ve öğretim hedeflerini
geliştirmede yeterince yararlanılmaması,
Dr. N.Demirtaşlı 21
Ölçme Sonuçlarından ders ya da müfredatın niteliklerinin geliştirmek üzere yararlanma (PISA)
37
62
68
28
EVET
HAYIR
Türkiye Üye Ülkeler 20
30
40
50
60
70
80
Yü
zd
e
Ülke
Ölçme sonuçlarından ders ya da müfredatın niteliklerini geliştirmek üzere yararlanma (PISA 2003 okul
yöneticileri anketi)
Dr. N.Demirtaşlı 22
Ülkemizde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamaları ve Sorunları
• Ulusal ölçekte uygulanan ve tek tip soru formatı (çoktan seçmeli) kullanılan testler,
• Dar kontenjanlara öğrenci seçme,
• Bağıl değerlendirme ve sıralama, • Ölçme sonuçlarının sadece sayısal değerler
olarak verilmesi, puanların yorumlarına yer verilmemesi,
Dr. N.Demirtaşlı 23
Ülkemizde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamaları ve Sorunları
• Testlerin hatırlama düzeyinin üstüne çıkmayan düşünme süreçlerini yoklanması,
• Soru içeriklerinin günlük yaşamdan kopuk ve öğrenci için anlamsız biçimde kurgulanması,
• Yıllara göre öğrencinin akademik gelişiminin izlenmemesi
Dr. N.Demirtaşlı 24
Ülkemizde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin sorunlar-4
Ölçme ve değerlendirme işlemlerinin ön denemeden geçmemiş, sadece çoktan
seçmeli sorulardan oluşan testlerle gerçekleştirilmesi,
Dr. N.Demirtaşlı 25
Ülkemizde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin sorunlar-5
• Testlerde üst düzey düşünme süreçlerinin değil, hatırlama becerilerinin yoklanması
• Testlerdeki soru içeriklerinin, çocuğa anlamlı gelmeyen, günlük yaşamdan kopuk biçimde kurgulanması
Dr. N.Demirtaşlı 26
(MEB 7. Sınıf Seviye Belirleme Sınavı –SBS Türkçe Uygulaması, 2008)
Dr. N.Demirtaşlı 27
•(MEB 6. Sınıf Seviye Belirleme Sınavı-SBS Türkçe, 2008)
Dr. N.Demirtaşlı 28
TEOG Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Kasım 2013 A kitapçığı Soru No: 10 Dr. N.Demirtaşlı 29
• Türkiye’nin de katıldığı uluslar arası öğrenci başarılarını belirleme uygulamalarında (TIMSS, PIRLS, PISA), üniversiteye giriş niteliğinde ve uluslar arası düzeyde bilinen sınav uygulamalarında, dil yeterliğini ölçen testlerde (SAT, TOEFL )uygulamalarında çoktan seçmeli soruların yanında açık uçlu soruları da kullanılmaktadır.
Dr. N.Demirtaşlı 30
Nitelikli Eğitime Giden Yolda,
Nitelikli Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?
Dr. N.Demirtaşlı 31
Öğretim programları kapsam analizi
Ön denemesi yapılan sorular
Farklı soru formatları
Soru içeriklerinin günlük yaşam kapsamında ve üst
düzey düşünme becerilerini (yorumlama, çıkarsama,
eleştirel ve yaratıcı düşünme, problem çözme)ölçecek
şekilde tasarlanması
Dijital ortamda uygulama
Süreklilik ve Gelişimsel İzleme (Temel Eğitim Süresince)
Nitelikli Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?
Dr. N.Demirtaşlı 32
Madde tepki kuramı
Test etiği ve gizlilik
Norm dayanaklı değerlendirme
Ölçüt dayanaklı değerlendirme
Puanların tanımı
Yeterlik Tanımları
Nitelikli Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?
Dr. N.Demirtaşlı 33
Raporlar :
Öğrenci Raporu
Sınıf Raporu
Okul Raporu
Gelişim Raporu
Ders Alanı Yeterlik Düzeyleri
6
Dr. N.Demirtaşlı 34
SONUÇ
• Nitelikli eğitim temel eğitimde başlar.
• Nitelikli Eğitimi sağlamada nitelikli ölçme araç ve yöntemlerinin önemli bir rolü vardır.
• Ülkemizde İlköğretim kademesi yanında orta öğretim kademesinde de öğrencinin akademik gelişimini izleyip dönüt veren ölçme ve değerlendirme uygulamalarının geliştirilmesi gerekir.
Dr. N.Demirtaşlı 35
Teşekkürler…
Dr. N.Demirtaşlı 36