eko201-205 mİkroİktİsat i
DESCRIPTION
EKO201-205 MİKROİKTİSAT I. Üretim. Tartışılacak Konular. Üretim Teknolojisi Eş-Ürün Eğrileri Tek Değişken Girdi (emek) ile Üretim İki Değişken Girdi ile Üretim Ölçeğe Göre Getiri. Giriş. Piyasanın Arz Yönüne Dönüyoruz . Firma davranışları teorisi şu konularla ilgilenir. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
EKO201-205 MİKROİKTİSAT I
Üretim
Slide 2
Tartışılacak Konular
Üretim Teknolojisi
Eş-Ürün Eğrileri Tek Değişken Girdi (emek) ile Üretim
İki Değişken Girdi ile Üretim Ölçeğe Göre Getiri
Slide 3
Giriş
Piyasanın Arz Yönüne Dönüyoruz.
Firma davranışları teorisi şu konularla ilgilenir.Bir firma en düşük maliyetli üretim kararlarını nasıl
alır
Maliyetler ile çıktı arasındaki ilişkiler nasıldır
Piyasa Arz Fonksiyonunun Özellikleri
İşletmelerle ilgili düzenlemeler
Slide 4
Üretimin Teknolojisi
Üretim SüreciÜretim Sürecinde üretim faktörleri bir araya
getirilerek çıktı üretilir.
Üretim Faktörleri (girdiler)Emek (Labour)Ham-maddeler (Materials)Sermaye (Capital)
Slide 5
Üretimin Teknolojisi
Üretim Fonksiyonu (Production Function):
Veri teknoloji altında, değişik girdi bileşimleri kullanılarak üretilebilecek maksimum çıktı miktarını gösterir.
Firma etkin bir biçimde çalıştığında teknik olarak mümkün olan üretimdir.
Slide 6
Üretimin Teknolojisi
İki girdi kullanıldığında üretim fonksiyonu:
Q = F(K,L)
Q = Çıktı (Output); K = Sermaye (Capital); L =Emek (labour).
Veri teknoloji varsayımı altında
Slide 7
Eş-Ürün Eğrileri
Varsayımlar
Gıda malı üreticisi iki girdi kullanmaktadır:
Emek (L) ve sermaye (K)
Slide 8
Eş-Ürün Eğrileri
Gözlemler:
1) Herhangi bir sermaye (K) düzeyi için, daha çok işgücü kullanıldıkça çıktı artar.
2) Herhangi bir işgücü (L) düzeyi için, daha çok sermaye (K) kullandıkça çıktı artar.
3) Girdilerin farklı bileşimleri kullanılarak aynı çıktı miktarı üretilebilmektedir.
Slide 9
Eş-Ürün Eğrileri
Eş-Ürün Eğrisi
Aynı çıktı miktarını veren, olası tüm girdi bileşimlerini gösteren eğridir.
Slide 10
Gıda malı üretim fonksiyonu
1 20 40 55 65 75
2 40 60 75 85 90
3 55 75 90 100 105
4 65 85 100 110 115
5 75 90 105 115 120
Sermaye 1 2 3 4 5
Emek Girdisi
Slide 11
İki Değişken Faktörle (L,K) Üretim
Emek (yıl)
1
2
3
4
1 2 3 4 5
5
Q1 = 55
Bu eş-ürün eğrileri,55, 75 ve 90 birim çıktı
düzeyi için, üretimfonksiyonundan türetildi.A
D
B
Q2 = 75
Q3 = 90
C
ESermaye
(yıl) Eş-ürün paftası
Slide 12
Eş-Ürün Eğrileri
Eş-Ürün eğrileri: aynı çıktı miktarını üretmek için, farklı girdi bileşimlerinin nasıl kullanılabileceğini gösterir.
Bu bilgiler üreticinin faktör piyasasındaki değişimlere etkin bir şekilde tepki vermesine olanak verir.
Girdi Esnekliği
Slide 13
Eş-Ürün Eğrileri
Kısa Dönem (Short-run):Bir veya daha fazla üretim faktörünün
değiştirilemediği dönemdir.Bu faktörlere sabit faktörler (fixed inputs)
adı verilir.
Kısa-Uzun Dönem (Short-Long Run)Ayırımı
Slide 14
Eş-Ürün Eğrileri
Uzun Dönem (Long-run)Tüm üretim faktörlerinin değiştirilebildiği
dönemdir.
Kısa-Uzun Dönem (Short-Long Run)Ayırımı
Slide 15
Emek Sermaye Toplam Ortalama MarjinalMiktarı (L) Miktarı (K) Çıktı (Q) Ürün Ürün
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
010 0--- ---110 1010 10210 3015 20310 6020 30410 8020 20510 9519 15610 10818 13710 11216 4810 11214 0910 10812 -4
1010 10010 -8
Slide 16
Gözlemler:
1) Üretimde emek istihdamı arttıkça, üretilen çıktı (Q) artmakta, bir maksimum noktaya ulaştıktan sonra azalmaktadır.
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Slide 17
Gözlemler:
2) Emeğin ortalama ürünü (average product of labour) (AP), veya işçi başına çıktı miktarı önce artmakta, sonra azalmaktadır.
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
LQAPL
Slide 18
Gözlemler:
3) Emeğin marjinal ürünü (marginal product of labour) (MP), ya da eklenen son işçinin ürettiği çıktı, önce artmakta, sonra azalmakta ve negatif olmaktadır.
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
LQMPL
Slide 19
Toplam Üretim
A: Teğetin eğimi = MP (20)B: OB’nin eğimi = AP (20)C: OC’nin eğimi= MP & AP
Emek (Ay)
Çıktı(Ay)
60
112
0 2 3 4 5 6 7 8 9 101
A
B
C
D
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Slide 20
Ortalama Ürün (AP)
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
8
10
20
Çıktı(Ay)
0 2 3 4 5 6 7 9 101 Emek (Ay)
30
E
Marjinal Ürün (MP)
Gözlemler:E’nin solunda: MP > AP ve AP artmaktadırE’nin sağında: MP < AP ve AP azalmaktadırE noktasında: MP = AP ve AP maksimumda
Slide 21
Gözlemler:MP = 0, iken TP maksimum noktasındaMP > AP,iken AP artmaktaMP < AP, AP azalmaktaMP = AP, iken AP maksimumda
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Emek(ay)
Çıktı(ay)
60
112
0 2 3 4 5 6 7 8 9 101
A
B
C
D
8
10
20E
0 2 3 4 5 6 7 9 101
30
Çıktı(ay)
EmekAy
AP = orijinden TP üzerindeki bir noktaya çizilen doğrunun eğimi MP = TP üzerindeki herhangi bir noktaya çizilen teğetin eğimi
Slide 23
Girdi kullanımı eşit miktarlarda arttırıldıkça, belli bir noktadan sonra bu girdinin çıktıya sağladığı katkı azalmaya başlar. (MP azalır).
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Azalan Verimler Yasası
Slide 24
Emek faktörü küçük iken, MP işbölümünden dolayı artar.
Emek faktörü büyükken, MP etkinsizliklerden dolayı azalır.
Azalan Verimler Kanunu
Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)
Slide 25
Teknolojik Gelişmenin Etkisi
Emek
Çıktı
50
100
0 2 3 4 5 6 7 8 9 101
A
O1
C
O3
O2
B
Azalan getiri şartları olsa da Teknoloji ilerledikçe
Emek üretkenliği artabilir.
Slide 26
Malthus, nüfus arttıkça ve azalan getiri şartları tarımsal üretimi sınırladıkça insanların yaygın açlıkla karşı karşıya kalacaklarını ileri sürmüştür.
Malthus’un bu tahmini neden yanlış çıkmıştır?
Malthus ve Gıda Malları Krizi
Slide 27
Dünya Kişi Başına Gıda Tüketim Endeksi
1948-1952 1001960 1151970 1231980 1281990 1371995 1351998 140
Yıl Endeks
Slide 28
Malthus ve Gıda Malları Krizi
Veriler üretimin, nüfus artışından daha hızlı büyüdüğünü göstermektedir.
Malthus, gıda arzının talepten daha hızlı büyümesine olanak veren teknolojik gelişmelerin potansiyel etkilerini dikkate almamıştır.
Slide 29
Malthus ve Gıda Malları Krizi
Teknoloji artıklar yaratarak fiyatları aşağı doğru çekmektedir.
Soru
Eğer gıda artıkları varsa, neden açlık söz konusu olmaktadır?
Slide 30
Malthus ve Gıda Malları Krizi
YanıtGıda mallarının üretken bölgelerden
üretken olmayan bölgelere dağıtılmasının maliyetleri ile üretken olmayan bölgelerdeki düşük gelir düzeyleridir.
Slide 31
Tek Değişken Girdi ile Üretim (labour)
Emek Üretkenliği
EMEKÇIKTIÜretkenlikOrtalama
Slide 32
İşgücü Üretkenliği ve Yaşam StandartlarıTüketim ancak üretkenlik artarsa yükselir.Üretkenliğin Belirleyicileri
Sermaye StokuTeknolojik Değişme
Tek Değişken Girdi ile Üretim (labour)
Slide 33
Gelişmiş Ülkelerde Emek Üretkenliği
1960-1973 4.75 4.04 8.30 2.89 2.36
1974-1986 2.10 1.85 2.50 1.69 0.71
1987-1997 1.48 2.00 1.94 1.02 1.09
BirleşikFransa Almanya Japonya İngiltere Devletler
Emek Üretkenliği Yıllık Ortalama Büyüme Hızı (%)
$54,507 $55,644 $46,048 $42,630 $60,915
Çalışan işçi başına çıktı (1997)
Slide 34
Üretkenlikte Eğilimler
1) ABD’de üretkenlik diğer ülkelerden daha yavaş büyümektedir.
2) Gelişmiş ülkelerde üretkenlik büyümesi düşmektedir.
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Slide 35
Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar
1) Sermaye stokundaki büyüme üretkenlik büyümesinin temel belirleyicisidir.
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Slide 36
Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar
2) ABD’de sermaye birikimi diğer gelişmiş ülkelerden yavaştır, çünkü 2. Dünya Savaşından sonra diğer ülkeler yeniden yapılanma süreci yaşamıştır
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Slide 37
Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar
3) Doğal kaynakların Tüketilmiş Olması
4) Çevre Düzenlemeleri
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Slide 38
Gözlemler
Son yıllarda ABD’de üretkenlik artmaya başlamıştır
Ne Düşünüyorsunuz?
Bu artış kısa dönemli bir durum mu? Yoksa yeni uzun dönemli bir trend mi?
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Slide 39
Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)
Üretim ile üretkenlik arasında bir bağlantı (ilişki) vardır
Uzun-Dönemde sermaye ve emek (K ve L) değişebilmektedir.
Eş-Ürün eğrileri sermaye (K) ve emeğin (L) farklı bileşimleri ile çıktı arasındaki ilişkiyi gösterir.
Slide 40
Eş-Ürün Eğrilerinin Biçimi
Emek (yıl)
1
2
3
4
1 2 3 4 5
5
Uzun dönemde hem emek Hem de sermaye değişkendir
Her ikisi de azalan getirilere tabidir
Q1 = 55Q2 = 75
Q3 = 90
Sermaye(yıl)
A
D
B C
E
Slide 41
Eş-ürün eğrileri modeli
1) Sermaye 3 olsun ve emeğin 0’dan 1’e, 2’ye ve 3’e yükseldiğini varsayalım.
Çıktı azalan bir oranda artmaktadır (55, 20, 15); kısa ve uzun dönemde azalan getirileri göstermektedir.
İki Değişken Faktör ile Üretim
Azalan Marjinal İkame Oranı
Slide 42
Eş-ürün (Isoquant) Modeli
2) Emek 3 ve sermaye 0’dan, 1’e, 2’ye ve 3’e yükselmiş olsun.
Çıktı yine azalan bir oranda artmaktadır (55, 20, 15); azalan getirilerden dolayı.
Azalan Marjinal İkame Oranı
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 43
Girdiler arası ikameFirma yöneticileri hangi girdi bileşimlerini
kullanacaklarına karar verirler Faktörler arası değişim oranlarıyla
ilgilenmek zorundadırlar.
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 44
Faktörler arası ikameEş-ürün eğrisinin eğimi bize çıktı sabit iken
iki faktör arasındaki ikame oranını verir
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 45
Faktörler arası ikameMarjinal Teknik İkame Oranı (MRTS) :
degisim /emektekidegisim ki Sermayede- MRTS
)( sabitQLK MRTS
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 46
Marjinal Teknik İkame Oranı
emek
1
2
3
4
1 2 3 4 5
5Sermaye (yıl)
Eşürün eğrileri farksızlık eğrileri gibi negatif eğimli
ve konvekstir.
1
1
1
1
2
1
2/3
1/3
Q1 =55
Q2 =75
Q3 =90
Slide 47
Gözlemler:
1) Emeği (birden beşe kadar) birer birim arttırdığımızda, MRTS, 1’den ½’ye düşmektedir.
2) Azalan MRTS, azalan getirilerden dolayı ortaya çıkar ve eş-ürün eğrilerinin konveks olması anlamına gelir.
2 Değişken Faktör ile Üretim
Slide 48
Gözlemler:
3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikEmekteki değişimden kaynaklanan çıktı
değişmesine eşittir:
L))((MP L
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 49
Gözlemler:
3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikSermayedeki değişimden kaynaklanan
çıktıdaki değişmeye eşittir.
İki Değişken Faktör ile Üretim
K))((MP K
Slide 50
Gözlemler:
3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikÇıktı sabit ve emek artıyorsa:
0 K))((MP L))((MP KL MRTS L)K/(- ))(MP(MP KL
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 51
Girdiler Tam İkameye Sahip
Emek(ay)
Sermaye(ay)
Q1 Q2 Q3
A
B
C
Slide 52
Gözlemler: Faktörler mükemmel olarak ikame edilebiliyorsa:
1) Eş-ürün eğrisinin tüm noktalarında MRTS sabittir
İki Değişken Faktör ile Üretim
Tam İkame
Slide 53
Gözlemle: faktörler tam olarak ikame edilebiliyorsa:
2) Belli bir çıktı düzeyi için herhangi bir girdi bileşimi seçilebilir (A, B veya C)
İki Değişken Faktör ile Üretim
Mükemmel İkame
Slide 54
Sabit Katsayılı Üretim Fonk.
Emek (ay)
Sermaye(ay)
L1
K1Q1
Q2
Q3
A
B
C
Slide 55
Gözlemler: faktörler ancak sabit bir oranda bir-araya gelebiliyorsa:
1) İkame imkanı yoktur. Her çıktı düzeyi her bir faktörden belli bir miktar kullanımını gerektirir.
Sabit-katsayılı üretim fonksiyonu
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 56
Gözlemler: girdiler sabit oranlarda bir-araya geliyorsa:
2) Üretimi arttırmak, daha çok emek ve sermaye gerektirir (A’dan B’ye ve C’ye geçmek, teknik olarak etkindir).
Sabit-katsayılı üretim fonksiyonu
İki Değişken Faktör ile Üretim
Slide 57
Buğday için Üretim Fonk.
Çiftçiler emek-yoğun ve sermaye-yoğun teknikler arasında seçim yapmak durumundadır.
Slide 58
Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.
emek(yıl)
Sermaye(traktör
Döver-biçer/yıl)
250 500 760 1000
40
80
120
10090
çıktı = 13,800 ton(yıl)
AB10- K
260 L
A noktası daha sermaye yoğun; ve B daha emek-yoğundur.
Slide 59
Gözlemler:
1) A noktasında üretim yapmak için:
L = 500 ve K = 100
Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.
Slide 60
Gözlemler:
2) B noktasında üretim yapmak için:Emek ( L) 760 ve sermaye (K) 90 MRTS
< 1:
04.0)260/10( L
K- MRTS
Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.
Slide 61
Gözlemler:
3) MRTS < 1, çiftçiler sermaye yerine emek ikame ettiklerine göre emeğin maliyeti (ücret) göreli olarak düşük olmalı
4) Emek pahalı ise, çiftçiler daha çok sermaye kullanmayı tercih eder(ör. ABD)
Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.
Slide 62
Gözlem:
5) Eğer emek pahalı değilse, çiftçiler üretimde daha çok emek kullanırlar (ör. Hindistan).
Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.
Slide 63
Ölçeğe Göre Getiri Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı
arasındaki ilişkiler
1) Ölçeğe göre artan getiri: tüm girdiler ikiye katlandığında, üretim iki kattan daha fazla artıyorsa söz konusudur.
Daha büyük çıktı daha düşük maliyet (otomobil) Tek bir firma çok sayıda firmadan daha etkin olabilir (gaz, su
hizmetler) Eş-ürün eğrileri daha yakın hale gelir
Slide 64
Ölçeğe Göre Getiri
emek
sermaye
10
20
30
Artan Getiri:Eş-ürün eğrileri giderek yakınlaşır
5 10
2
4
0
A
Slide 65
Ölçeğe Göre Getiri
Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı arasındaki ilişkiler
2) Ölçeğe göre sabit getiri: girdiler ikiye katlandığında üretim de ikiye katlanıyorsa söz konusu olur
Büyüklük (ölçek) üretkenliği etkilememektedirÇok sayıda üretici olabilirEş-ürün eğrileri eşit uzaklıktadır
Slide 66
Ölçeğe Göre Getiri
emek
sermaye
Sabit getiri:Eş-ürün eğrileri eşit
uzaklıkta
10
20
30
155 10
2
4
0
A6
Slide 67
Ölçeğe Göre Getiri
Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı arasındaki ilişkiler
3) Ölçeğe göre azalan getiri: tüm girdiler ikiye katlandığında çıktı iki kattan daha az artıyorsa söz konusur.
Ölçek büyüdükçe etkinlik azalmaktadırGirişimcilik kabiliyetinde azalmaEş-ürün eğrileri giderek uzaklaşır
Slide 68
Ölçeğe Göre Getiri
emek
sermaye
Azalan getiri:Eş-ürün eğrileri Birbirinden uzaklaşır
1020
30
5 10
2
4
0
A
Slide 69
Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri
Halı sanayi küçük bir endüstriden (el tezgahları) birkaç firmanın olduğu büyük bir endüstriye dönüşmüştür.
Slide 70
Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri
Soru
Bu sektördeki büyüme ölçek ekonomilerinin varlığı ile açıklanabilir mi?
1996(Milyon Dolar (yıl)
ABD Halı Endüstrisi
1. Shaw Industries $3,2026. World Carpets $475
2. Mohawk Industries 1,7957. Burlington Industries 450
3. Beaulieu of America 1,0068. Collins & Aikman 418
4. Interface Flooring 8209. Masland Industries 380
5. Queen Carpet 77510. Dixied Yarns 280
Slide 72
Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri
Ölçek Ekonomileri Var mı?
Maliyetler (yüzde)
Sermaye -- 77%
İşgücü -- 23%
Slide 73
Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri
Büyük Üretici Firmalar
Makine ve işgücü kullanımında artış
Girdiler iki katına çıktığında çıktı iki kattan daha fazla artmış
Ölçeğe göre artan getiri şartları hakimdir.
Slide 74
Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri
Küçük Üreticiler
Küçük firmaların ölçeğindeki artış çıktı üzerinde çok az etkiler yaratmaktadır
Girdilerdeki artış, çıktıda aynı oranda bir artış yaratmaktadır
Küçük üreticiler ölçeğe göre sabit getiriye sahiptir.
Slide 75
Özet
Üretim fonksiyonu her bir girdi bileşimi için firmanın üretebileceği maksimum çıktıyı ifade eder.
Eş-ürün eğrisi sabit bir üretim miktarını gerçekleştirmek için kullanılabilecek tüm girdi bileşimlerinin geometrik yeridir.
Slide 76
Özet
Emeğin Ortalama Ürünü: ortalama bir işçinin üretkenliğini ölçerken; marjinal ürünü eklenen son işçinin üretkenliğini ölçer.
Slide 77
Özet
Azalan getiriler kanunu: bir girdiden kullanılan miktarlar arttıkça (diğer girdi sabit iken) bu girdinin marjinal ürünü giderek azalır.
Slide 78
Özet
Eşürün eğrileri her zaman negatif eğimlidir çünkü tüm girdilerin marjinal ürünü pozitiftir.
Bir ülke vatandaşlarının yaşam standartları bu ülkedeki üreticilerin üretkenlik düzeyiyle çok yakından ilişkilidir.
Slide 79
Özet
Uzun Dönem Analizlerinde: firmaların tercih ettikleri ölçekle ilgileniriz.
Ölçeğe göre getiri