ekonomia xvi eta xvii. mendeetan
TRANSCRIPT
XVI. ETA XVII. MENDEKO XVI. ETA XVII. MENDEKO EKONOMIAEKONOMIA
• Egileak: Ainhoa Diez, Markel Juaristi, Mikel Serrato eta Gorka Gorosarri
GAITEGIAGAITEGIA
1. Amerikaren konkista eta antolaketa.2. Ekonomiako eta gizarteko aldaketak.3. Ekonomiaren aldaketak. Merkantilismoa.4. Hego eta Erdialdeko Amerika XVII.
mendean.
1. AMERIKAREN KONKISTA ETA 1. AMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETAANTOLAKETA
AMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETAAMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETA
• Kolonek Amerika 1492an aurkitu zuen. Amerikako lurraldeen konkista gehienak 1519 eta 1540 urteen bitartean egin ziren. Konkistatzaile famatuak: Hernán Cortés, Francisco Pizarro, Orellana... XVIII mendera arte, Espainiako monarkiak Amerikan zituen lurrak ``Indiak´´ deitu zituen.
AMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETAAMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETA
• Kolonek Amerika 1492-an aurkitu zuen. Aurkikuntzen fasea amaitu ondoren, XVI. mendean, espainolak Amerika kontinenteko lurrak esploratzen eta konkistatzen hasi ziren. Konkista gehienak 1519 eta 1540 urteen bitartean egin ziren. Konkistatzaile handiak: Hernán Cortés (Kubatik abiatu eta Mexiko konkistatu zuen), Francisco Pizarro (Peru menderatu zuen inken inperioaren barruko krisia aprobetxatuz)… XVIII mendera arte, Espainiako monarkiak Amerikan zituen lurrak ``Indiak´´ deitu ziren. Espainolek Ameriketan ustiatutako baliabide nagusia meatzaritza izan zen.
AMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETAAMERIKAREN KONKISTA ETA ANTOLAKETA
• Eskema
2. EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO 2. EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAKALDAKETAK
EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAK
• XVI. mendean, Europako ekonomia nekazaritzan oinarrituta zegoen. Amerika aurkitu zenean, merkataritza garatu eta hasierako kapitalismoa sortu zen, Amerikan meategiak ustiatzen hasi zirelako.
EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAKEKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAK
• XVI. mendean, Europako ekonomia nekazaritzan oinarritzen zen. Europako ekonomiaren garapenaren eraginez, hasierako kapitalismoa edo merkataritza kapitalismoa sortu zen, merkataritzaren garapenaren ondorioz. Burgesia hiriguneetan nagusitu zen. XVI. mendeko noblezia baliabide ekonomiko desberdinetako pertsonek osatzen zuten. Gizarteko gainerako taldeen bizi baldintzak okertu ziren XVII. mende aldera. Nekazariek altxamenduak egin zituzten. Hirietan pobreziak gora egin eta eskale asko agertu ziren.
EKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAKEKONOMIAKO ETA GIZARTEKO ALDAKETAK
• Eskema
• Non eta noiz: Europan, XVI. mendean.
• Zer: Ekonomia nekazaritzan oinarritu eta Mundu Berria aurkitu zenean merkataritza garatu.
• Nola: • Zergatik: Metal preziatuen eta espezien kantitateak gora egin zuen.
Amerikako koloniak Europan egiten ziren produktuak saltzeko erabiltzen ziren.
• Zertarako: Merkataritza garatzeko.
Aldaketa ekonomikoa
Hasierako kapitalismoa
Europako ekonomiaren garapenaren eraginez
Lehenengo kapitalak sortu Jabeak: Burgesak
Ordainketa eta kreditu mota ezberdinak
Ordaindukoa Kanbio-letraZorra data jakin batean ordaintzekokonpromisoa.
Kantitate bat data batean eta beste hiribatean ordaintzeko idatzizko promesa.
erabiltzeko arrazoiak
Txanponen pisua
Garraiatzeko zailtasuna
Diru nahikorik ez egotea
Gizarteko aldaketa
Aldaketa handiak
arrazoiak
Aurkikuntza geografikoengatik
Kapitalismoaren sorrera eta gorakadagatik
Gainerako taldeak
Hirietan pobrezia
Eskaleak agertu
Nekazarien altxamenduak
Gizartea estamentutan zatituta
Kleroa
Herri xehea
Noblezia
Baliabide ekonomiko desberdinetako pertsonek osatu
Hiriguneetako burgesia
Noble bihurtu nahi zuten
Lurrak eta tituluak erosita Ezkontza
bidez
Biztanleriaren %10a
3- EKONOMIAREN ALDAKETA
• Ekonomian aldaketak egon ziren itsasoko nabigazioa, esklaboen trafikoa, merkataritzarako teknika berriak, protekzionismo ekonomikoa, bullionismoa... eta abarrekoei esker.
EKONOMIAREN ALDAKETA
XVII.mendean zehar itsasoko nabigazioa aintzakotzat hartzeko moduan garatu zen, aldi hartako aurrerakuntza teknikoei esker.
– Ameriketako koloniekin egiten zen merkataritzak gora-beherak izan zituen (adibidez, metal preziatuak gero eta gutxiago heltzen ziren), eta 1640an heldu zen minimora. Ondorioz bide berrien bila jo zuten Afrikara eta Asiara.
Europatik ehunak, ardoa... esportatzen ziren, eta horri esker ekonomiak gora egin zuen eta burgesak aberastu ziren.
EKONOMIAREN ALDAKETA
• Europaren eta munduko herrien arteko merkataritza-trukeak pribilegiodun konpainien esku zeuden. Merkataritzako teknika berriak agertzeari (maileguak) eta finantza erakundek zabaltzeari (burtsak eta bankuak) esker merakataritzaren gorakada etorri zen. 1608. Urtean, Amsterdanen sortu zen lehen burtsa eta urtebete geroago bankua, eta horrela ekonomiaren hiriburu bihurtu zen.
Merkantilismoa XVI. mendean sortu zen. Teorian eta praktikan zen, teorian bi era zeuden: - Bullinismoa: metal preziatuen pilaketa. - Protekzionismo ekonomikoa: helburuak asko produzitzea, gutxi erosi eta nahikoa burua hornitzeko. Praktikan hainbat eredu sortu ziren: a- frantsesa, nekazaritza bultzatu, zergak handitu...
EKONOMIAREN ALDAKETA
Ekonomiaren Aldaketa
XVII.m. mundu osoaMerkataritza
kapitalismoarensorrera
Merkataritza garapena
Merkantilismoa: politika ekonomiko berria
Itsasoko
Nabigazio
garatu
1640an
Bide berriak
esklabuak espezieak
Holandesak kontrolatu
Monarkia absolutuen denbora
Teoria eta praktika
Bi eratako erabakiak
Bullonismoa Protekzionismo ekonomikoa
herrien arteko trukeak
Truke berriak
burtsak
maileguak
bankuak
HEGO ETA ERDIALDEKO AMERIKA XVII.MENDEAN
• Holandesek, Inglesek eta Frantzesek Amerikan zeuden espanolei eraso zieten eta horrela hauek lurrak galdu zituzten.
Gizartean eta ekonomian aldaketak egon ziren XVII. Mendean.
HEGO ETA ERDI AMERIKA XVII.MENDEAN
• Espainolek eta Portugesek Ameriketako lurrak banatu behar zituztenean, Holandesek, Inglesek eta Frantzesek hauei eraso zieten XVI. eta XVII. mendean zehar, eta azkenean hauek lur batzuk hartu zituzten beraientzat.
XVII.mendean aldaketa asko egon ziren Amerika espainiarrean:– Gizartea: gero eta heterogeneoagoa, kreole izenekoek
(Amerikan jaiotako espainolak) kargu politiko eta adminiztralak hartu zituzten eta biztanlearen gehiengoa indigenek eta esklaboek betetzen zituzten.
Gizartea gero eta heterogeneoagoa, kreolek (Amerikan jaiotako espainolak) kargu politiko eta adminiztralak hartu zituzten eta biztanlearen gehiengoa indigenek eta esklaboek betetzen zituzten.
HEGO ETA ERDI AMERIKA XVII.MENDEAN
Ekonomia: Lurjabetza handiak sendotu (plantazioak) eta hauengatik bultzatu zen azukre eta tabakoaren... produkzioa. Eta Europarekin handitu egin zen amerikar merkataritza. Mehatzaritza oso garrantzitzua zen Amerikaren ekonomian.
HEGO ETA ERDI AMERIKA XVII.MENDEAN
HEGO ETA ERDIALDEKO AMERIKA XVII. MENDEAN
Kanpoko mehatxuak
Espainolek eta portugesek lurrak banatu
Ez egon ados
HolandaFrantzia
Inglaterra
Guyana
Hispainola uharteak
Bermudak...
Guyana
Gizarteko eta ekonomiako aldaketa
Gizartea
Heteroge-neoagoa Kreolak
Kargu politiko eta administralak hartu
Biztanle gehiena
Indigenak eta mestizoak
ekonomia
Baserriko jabetzak handitu
Azukrearen, tabakoaren.. Produkzioa biltzatu
Europarekin merkataritza sendotu
Mehatzaritza oso garrantzitzua amerikako ekonmian