ekonomske statistike economic...
TRANSCRIPT
1
GODINAYEAR XIV SARAJEVO 23032020 BROJ NUMBER2
EKONOMSKE STATISTIKE ECONOMIC STATISTICS
INDEKS POTROŠAČKIH CIJENA U BOSNI I HERCEGOVINI U FEBRUARU 2020 GODINE
CONSUMER PRICE INDEX IN BOSNIA AND HERZEGOVINA IN FEBRUARY 2020
U februaru 2020 godine na mjesečnom nivou zabilježen rast nivoa cijena za 01 Cijene proizvoda i usluga koje se koriste za osobnu potrošnju u Bosni i Hercegovini mjerene indeksom potrošačkih cijena u februaru 2020 godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku su zabilježile pad nivoa za 01 Više cijene u odjeljcima Hrane i Bezalkoholnih pića Zdravstva Komunikacija Restorana i hotela Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP) u februaru 2020 godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku je zabilježen rast cijena u odjeljcima Hrane i Bezalkoholnih pića za 01 Zdravstva za 02 Komunikacija za 01 te Restorana i hotela za 03 Niže cijene u odjeljcima Alkoholna pića i duhan Stanovanje voda električna energijaplin i drugi energenti Namještaj i kućanski uređaji redovno održavanje kuće Prijevoz Različiti proizvodi i usluge Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP) u februaru 2020 godine godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku je zebilježen pad nivoa cijena u odjeljcima Alkoholna pića i duhan za 01 Stanovanje voda električna energijaplin i drugi energenti za 03 Namještaj i kućanski uređaji redovno održavanje kuće za 06 Prijevoz za 05 Različiti proizvodi i usluge za 01
In February 2020 on average price level increase of 01 was recorded By divisions of COICOP classification in February 2020 compared to previous month price index decreased by 01 Higher prices in divisions of Food and non-alcoholic beverages Health Communications Restaurants and hotels By divisions of COICOP classification in February of 2020 as compared to the previous month the price index increased in divisions of Food and non-alcoholic beverages by 01 Alcoholic beverages and tobacco by 02 Health by 02 Communications by 01 Restaurants and hotels by 03 Lower prices in divisions of Alcoholic drinks and beverages Housing water electricity gas and other fuels Furniture house appliances and maintenance Transport Other goods and services By divisions of COICOP classification in February 2020 compared to previous month the price index decreased in divisions Alcoholic beverages and tobacco by 01 Housing water electricity gas and other fuels by 03 Furniture house appliances and maintenance by 06 Transport by 05 Other goods and services by 01
2
Na godišnjem nivou u prosjeku zabilježen prosječan rast cijena od 03 Razina cijena u februaru 2020godine u odnosu na isti mjesec prethodne godine viša je za 03 Prosječni rast cijena zabilježen je u odjeljcima Hrana i bezalkoholna pića za 08 Alkoholna pića i duhan za 54 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti za 08 Zdravstvo za 09 Prijevoz za 03 Komunikacije za 02Rekreacija i kultura za 15 Obrazovanje za 01 Restorani i hoteli za 24
On annual level on average price levels increased by 03 The price level in February 2020 as compared to the same month of the previous year increased by 03 The average increase of prices was recorded in divisions of Food and non-alcoholic beverages by 08 Alcoholic beverages and tobacco by 54 Housing water electricity gas and fuels by 08 Health by 09 Transport by 03 Communications by 02 Recreation and culture by 15 Education by 01 Restaurants and hotels by 24
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u februaru 2020 godine
The Consumer Price Index by COICOP classification in February 2020
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 1001 1003 1005 1006 1019 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
1006 1008 1012 1022 1033 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 1007 1008 1013 1024 1034 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1000 1003 1000 1006 1027 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
999 1054 1054 1032 1291 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 994 1015 1017 1003 1001 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 1001 1065 1065 1040 1398 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 1001 908 909 946 605 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 1013 922 919 957 622 Clothing 031
032 Obuća 971 876 885 918 567 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1008 1009 999 1094
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Najamnina 1000 1009 1009 1000 1144 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 996 995 1001 1009 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Snabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1026 1026 1000 1046 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija plin i drugi energenti
996 1006 1007 998 1104 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski uređaji i redovito održavanje kuće
994 987 991 994 957
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
990 994 1000 993 969
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
994 988 990 1002 922 Household textiles
052
053 Kućanski uređaji 996 985 987 996 934 Household appliances
053
054 Stakleno i stolno posuđe 1000 983 983 1002 902 Glassware
tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1002 1002 1003 1001 1000 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovito održavanje kuće
993 982 986 992 952 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1002 1009 1009 1003 1056 Health 06 061 Medicinski
proizvodi pomagala i oprema
1003 1013 1012 1005 1098
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1000 1004 1004 1000 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prijevoz 995 1003 1003 996 1082 Transport 07
071 Kupovina vozila
1001 991 990 992 951 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1002 1002 997 1102 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1000 1022 1021 997 1083 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 1002 1002 1000 967 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 993 932 932 982 684 Telephone and
telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1001 1007 1006 1001 990 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1000 1015 1014 1001 1053 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1010 926 920 1003
771 Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1000 1011 1011 1000 1040 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 998 996 997 992
953 Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1002 1036 1035 1002 1146 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1015 1014 1004 1057 Newspapers
books and stationery
095
096 Paket aranžmani 979 1005 1011 995 1033 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 1001 1001 1000 1019 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1014 1016 1000 1087 Pre-primary and
primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 988 988 1000
985 Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1000 1000 1000 1013
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinirano po razini
1000 1003 1003 1000 1031 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1003 1024 1022 1014 1039 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1004 1030 1028 1017 1050 Catering services 111
112 Usluge smještaja 997 989 991 996 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
999 998 998 998 982 Other goods and services
12
121 Osobna njega 998 994 995 997 975 Personal care 121
123 Osobni predmeti druge namjene 994 969 973 977 881
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 999 999 999 975 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1066 1066 1000 1144 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1002 1002 1000 1014 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada u skladu sa kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao osnov za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na osnovu reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovno se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
2
Na godišnjem nivou u prosjeku zabilježen prosječan rast cijena od 03 Razina cijena u februaru 2020godine u odnosu na isti mjesec prethodne godine viša je za 03 Prosječni rast cijena zabilježen je u odjeljcima Hrana i bezalkoholna pića za 08 Alkoholna pića i duhan za 54 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti za 08 Zdravstvo za 09 Prijevoz za 03 Komunikacije za 02Rekreacija i kultura za 15 Obrazovanje za 01 Restorani i hoteli za 24
On annual level on average price levels increased by 03 The price level in February 2020 as compared to the same month of the previous year increased by 03 The average increase of prices was recorded in divisions of Food and non-alcoholic beverages by 08 Alcoholic beverages and tobacco by 54 Housing water electricity gas and fuels by 08 Health by 09 Transport by 03 Communications by 02 Recreation and culture by 15 Education by 01 Restaurants and hotels by 24
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u februaru 2020 godine
The Consumer Price Index by COICOP classification in February 2020
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 1001 1003 1005 1006 1019 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
1006 1008 1012 1022 1033 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 1007 1008 1013 1024 1034 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1000 1003 1000 1006 1027 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
999 1054 1054 1032 1291 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 994 1015 1017 1003 1001 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 1001 1065 1065 1040 1398 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 1001 908 909 946 605 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 1013 922 919 957 622 Clothing 031
032 Obuća 971 876 885 918 567 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1008 1009 999 1094
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Najamnina 1000 1009 1009 1000 1144 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 996 995 1001 1009 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Snabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1026 1026 1000 1046 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija plin i drugi energenti
996 1006 1007 998 1104 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski uređaji i redovito održavanje kuće
994 987 991 994 957
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
990 994 1000 993 969
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
994 988 990 1002 922 Household textiles
052
053 Kućanski uređaji 996 985 987 996 934 Household appliances
053
054 Stakleno i stolno posuđe 1000 983 983 1002 902 Glassware
tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1002 1002 1003 1001 1000 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovito održavanje kuće
993 982 986 992 952 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1002 1009 1009 1003 1056 Health 06 061 Medicinski
proizvodi pomagala i oprema
1003 1013 1012 1005 1098
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1000 1004 1004 1000 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prijevoz 995 1003 1003 996 1082 Transport 07
071 Kupovina vozila
1001 991 990 992 951 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1002 1002 997 1102 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1000 1022 1021 997 1083 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 1002 1002 1000 967 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 993 932 932 982 684 Telephone and
telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1001 1007 1006 1001 990 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1000 1015 1014 1001 1053 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1010 926 920 1003
771 Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1000 1011 1011 1000 1040 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 998 996 997 992
953 Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1002 1036 1035 1002 1146 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1015 1014 1004 1057 Newspapers
books and stationery
095
096 Paket aranžmani 979 1005 1011 995 1033 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 1001 1001 1000 1019 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1014 1016 1000 1087 Pre-primary and
primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 988 988 1000
985 Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1000 1000 1000 1013
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinirano po razini
1000 1003 1003 1000 1031 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1003 1024 1022 1014 1039 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1004 1030 1028 1017 1050 Catering services 111
112 Usluge smještaja 997 989 991 996 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
999 998 998 998 982 Other goods and services
12
121 Osobna njega 998 994 995 997 975 Personal care 121
123 Osobni predmeti druge namjene 994 969 973 977 881
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 999 999 999 975 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1066 1066 1000 1144 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1002 1002 1000 1014 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada u skladu sa kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao osnov za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na osnovu reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovno se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u februaru 2020 godine
The Consumer Price Index by COICOP classification in February 2020
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 1001 1003 1005 1006 1019 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
1006 1008 1012 1022 1033 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 1007 1008 1013 1024 1034 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1000 1003 1000 1006 1027 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
999 1054 1054 1032 1291 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 994 1015 1017 1003 1001 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 1001 1065 1065 1040 1398 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 1001 908 909 946 605 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 1013 922 919 957 622 Clothing 031
032 Obuća 971 876 885 918 567 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1008 1009 999 1094
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Najamnina 1000 1009 1009 1000 1144 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 996 995 1001 1009 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Snabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1026 1026 1000 1046 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija plin i drugi energenti
996 1006 1007 998 1104 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski uređaji i redovito održavanje kuće
994 987 991 994 957
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
990 994 1000 993 969
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
994 988 990 1002 922 Household textiles
052
053 Kućanski uređaji 996 985 987 996 934 Household appliances
053
054 Stakleno i stolno posuđe 1000 983 983 1002 902 Glassware
tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1002 1002 1003 1001 1000 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovito održavanje kuće
993 982 986 992 952 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1002 1009 1009 1003 1056 Health 06 061 Medicinski
proizvodi pomagala i oprema
1003 1013 1012 1005 1098
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1000 1004 1004 1000 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prijevoz 995 1003 1003 996 1082 Transport 07
071 Kupovina vozila
1001 991 990 992 951 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1002 1002 997 1102 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1000 1022 1021 997 1083 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 1002 1002 1000 967 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 993 932 932 982 684 Telephone and
telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1001 1007 1006 1001 990 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1000 1015 1014 1001 1053 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1010 926 920 1003
771 Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1000 1011 1011 1000 1040 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 998 996 997 992
953 Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1002 1036 1035 1002 1146 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1015 1014 1004 1057 Newspapers
books and stationery
095
096 Paket aranžmani 979 1005 1011 995 1033 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 1001 1001 1000 1019 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1014 1016 1000 1087 Pre-primary and
primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 988 988 1000
985 Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1000 1000 1000 1013
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinirano po razini
1000 1003 1003 1000 1031 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1003 1024 1022 1014 1039 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1004 1030 1028 1017 1050 Catering services 111
112 Usluge smještaja 997 989 991 996 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
999 998 998 998 982 Other goods and services
12
121 Osobna njega 998 994 995 997 975 Personal care 121
123 Osobni predmeti druge namjene 994 969 973 977 881
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 999 999 999 975 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1066 1066 1000 1144 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1002 1002 1000 1014 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada u skladu sa kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao osnov za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na osnovu reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovno se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak II 2020 I 2020
II 2020 II 2020
I-II 2020 I-II 2019
II 2020 Oslash 2019
II 2020 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 1002 1002 1000 967 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 993 932 932 982 684 Telephone and
telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1001 1007 1006 1001 990 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1000 1015 1014 1001 1053 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1010 926 920 1003
771 Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1000 1011 1011 1000 1040 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 998 996 997 992
953 Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1002 1036 1035 1002 1146 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1015 1014 1004 1057 Newspapers
books and stationery
095
096 Paket aranžmani 979 1005 1011 995 1033 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 1001 1001 1000 1019 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1014 1016 1000 1087 Pre-primary and
primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 988 988 1000
985 Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1000 1000 1000 1013
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinirano po razini
1000 1003 1003 1000 1031 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1003 1024 1022 1014 1039 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1004 1030 1028 1017 1050 Catering services 111
112 Usluge smještaja 997 989 991 996 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
999 998 998 998 982 Other goods and services
12
121 Osobna njega 998 994 995 997 975 Personal care 121
123 Osobni predmeti druge namjene 994 969 973 977 881
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 999 999 999 975 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1066 1066 1000 1144 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1002 1002 1000 1014 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada u skladu sa kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao osnov za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na osnovu reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovno se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada u skladu sa kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao osnov za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na osnovu reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovno se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na osnovu tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva perioda ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se sukladno važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstva na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstva i na podacima o broju stanovnika Osnovni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstva Za izračun indeksa potrošačkih cijena od januara 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstva za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na nivou gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižem nivou agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor drsc Velimir Jukić Person responsible Velimir Jukić PhD Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorčin Stojanović
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet