electrical energy sector & management of multinationals

6 Kasım 20026 Kasım 2002Boğaziçi ÜniversitesiBoğaziçi Üniversitesi

Electrical Energy Sector&

Management of Multinationals

2

GündemGündem

Elektrik Sektörünün Genel DurumuDünyaTürkiye

Enerjisa’ya Genel BakışYatırım Projelerine YaklaşımProje Geliştirme Sürecine Makro Düzeyde Bakış

Dünya’da Elektrik SektörüDünya’da Elektrik Sektörü

4

Bölgesel Tüketim (mtep)Bölgesel Tüketim (mtep)

Bölge 1971 1997 2010E 2020E CAGR*

OECD Kuzey Amerika 140 313 380 422 1.3%

OECD Avrupa 99 212 284 333 2.0%

OECD Pasifik 34 94 116 132 1.5%

Transition Ekonomiler 62 90 124 179 3.0%

Gelişmekte Olan Ülkeler 41 278 518 780 4.6%

* 1997-2020E* 1997-2020E

5

BeklentilerBeklentiler

2020 yılına kadar Dünya elektrik tüketim artış hızı ortalama %2.8 olacaktır,

Azalan rezervler ve çevrenin korunmasına daha büyük önem verilmesi nedenleriyle, fosil yakıtların yerini alacak teknolojilere öncelik verilecektir,

Piyasaların liberalleşmesi devam edecektir, Merkezi üretim modelinden (centralized power),

tüketimin olduğu yerde üretim modeli (distrubuted power) yaygınlaşacaktır,

Kaliteli ve güvenilir elektrik daha kritik hale gelecektir (enformasyon teknoloji dünyası).

6

Üç Önemli Enerji HedefiÜç Önemli Enerji Hedefi

Ulaşılabilirlik (accessibility)

Kabul edilebilirlik (availability)

Kullanılabilirlik (acceptability)

Türkiye’de Elektrik SektörüTürkiye’de Elektrik Sektörü

8

0

100

200

300

400

500

600

2000 2001 2002 2005 2010 2020

Mil

yar

kwh

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Mil

yar

US

$

Arz Perakende Piyasa Büyüklüğü

CAGR= %9

CAGR= %7.3

Kaynak: 2000 TEAŞ, 2001&2002 ETKB, 2005-2020 ETKB APK 2000 tahmini

Yıllık Ortalama %8’lik Büyüme

9

Kişi Başına Elektrik Tüketimi

(kwh/kişi)

OECD 7,841

Almanya 6,480

İspanya 4,940

Yunanistan 4,409

Türkiye 1,473

Suriye 1,346

Dünya 2,280

Kaynak: WEC Turkish National Commitee 1999 Energy Report

Tüketim Hala Çok Düşük

10

Serbest Piyasaya GeçişSerbest Piyasaya Geçiş

Piyasanın yaklaşık %80’i devletin tekelinde Elektrik sektörünün, 3 Mart 2001 tarihinde çıkan

4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile serbest rekabete açılmasına karar verildi

Serbest piyasa 3 Eylül 2002 tarihinde işlemeye başladı.

11

Liberal Yapıya Geçiş AmacıLiberal Yapıya Geçiş Amacı

Elektrik enerjisi piyasasında verimliliği (işletme ve yatırım) artırmak ve maliyetleri azaltmak için rekabetin sağlanması,

Enerji sektörünün mali açıdan sürdürülebirliliğinin temin edilmesi için maliyeti yansıtan fiyatların oluşturulması,

Mal ve hizmet kalitesinin arttırılması, Yerli ve yabancı özel sektörün piyasalara girişinin

sağlanması, Yatırım kararlarının serbest piyasada alınarak,

arz güvenliğinin sağlanması.

12

Eski-Yeni Yapı KarşılaştırmasıEski-Yeni Yapı Karşılaştırması

Parametre Eski Yapı Yeni Yapı

Yapı Tek Alıcı-Tek Satıcı İkili Anlaşmalar+

Dengeleme Pazarı

Tüketici Ayırım Yok Serbest Olan ve Olmayan

Tüketici Tarifeleri Tek Tip Çoklu

Fiyatlandırma Maliyeti Yansıtmayan Maliyeti Yansıtan

Sübvansiyon Çapraz Doğrudan Gelir Desteği

Pazara Giriş Fizibilite Alma veya İhale Lisans

Düzenleme ETKB, Bağlı ve İlgili Kuruluşlar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)

Kamunun Rolü Denetim + İşletme + Yatırım Denetim + İşletme + Gerekirse Yatırım

Piyasa Riskleri Devlette Piyasa Aktörlerinde

Özelleştirme 3096 çerçevesinde (YİD,Yİ,İHD) 4046 çerçevesinde ÖİB

Yönetişim Yok Var

AB’ye Uyum Yok Var

13

Enerji Sektörüne Bütünsel Bakış

Enerji PiyasasıEnerji Piyasası

ElektrikElektrik

YakıtYakıt

Dağıtım

İletim

Üretim

Ticaret

Toptan

Perakende

Doğal Gaz

Ticaret

Toptan

PerakendeSıvı

Katı

Yenilenebilir

İthalatDepolama

İletim

Dağıtım

EnerjisaEnerjisa

15

Misyonumuz

Öncelikle Sabancı Grubu’nun enerji ihtiyaçlarını sürekli ve kaliteli şekilde sağlayacak tesisleri

planlamak, inşa etmek ve işletmek,

ve

Enerji sektöründe yer almak üzere doğabilecek fırsatları değerlendirmek.

16

Elektrik Sektöründe Varlığımız

İzmit 120 MW

Çanakkale65 MW

Adana120 MW

Mersin65 MW

Toplam 370 MW Üretim Kapasitesi

Türkiye Elektrik Üretiminin Yaklaşık %2’si

17

Üretim Tesislerimiz

Kentsa SantralıMersin Santralı

Adana Santralı

Çanakkale Santralı

18

Sektördeki YerimizSektördeki Yerimiz

Akenerji Akkök 301 271 572

Şirket

Bağlı Olduğu

Grup Mevcut Yatırım Toplam

Kapasite (MW)

Enerjisa Sabancı 120 250 370

Çolakoğlu Çolakoğlu 268 - 268

Zorlu Enerji Zorlu 156 55 211

Entek Koç 130 - 130

Otoprodüktörler arasındaki Pazar payımız %13

19

Geçmişimiz

Kuruluş : Nisan,1996

İzmit Santralı İlk Elektrik Üretimi : Ekim, 1997

Çanakkale Santralı İlk Elektrik Üretimi : Ağustos, 2002

Adana Santralı İlk Elektrik Üretimi : Eylül, 2002

20

Strateji’nin Bir Parçası: Yatırımlar

Strateji, bir organizasyonun arzuladığı amaçlarına

nasıl ulaşacağını gösteren,

yön veren,

birleştirici ve bütünleyici,

bir oyun planıdır. Yatırımlar bu oyun planı içerisinde, eyleme dönük bir aktivite olarak önemli bir rol

oynar.

21

Yatırım Yönetim Felsefesi

Yatırım yönetimi sistemi “stratejik yönetim” anlayışı olup, bu felsefe içinde kullanılan stratejik planlama

Sınırlı kaynaklar, Sürdürülebilir rekabetçi avantaj, Geleceğe odaklı bakış açısı, Proaktif yaklaşım, Uzun vadeli hedefler, Gelecek fırsatlar ve tehlikeler, Sistemli bir inceleme, değerlendirme ve karar alma

alışkanlığı,

gereksinimlerini karşılamak üzere kullanır.

22

Enerjisa Yatırımlarında Temel Hedef

Bir yatırımın gerçekleşebilmesi için, stratejik yönetim hedeflerine uygun “Değer Yaratma” potansiyeline

sahip olması gerekir.

Değer yaratma’da temel odak noktası müşteri olup, yatırımın endüstri ve beceri boyutunda değer yaratma potansiyeli bulunması gerekmektedir.

23

Çadamer Projeleri

Enerjisa Çanakkale-Adana-Mersin (Çademer) projeleri, “Değer Yaratma” felsefesi doğrultusunda geliştirilmiş ve uygulanmış projelerdir. Herbir santral, Sabancı Holding’in sahip olduğu ve büyük elektrik tüketimlerinin olduğu fabrikaların yanına inşa edilmiştir. Buna göre;

Adana Santralı Dupontsa Sasa

Mersin Santralı Çimsa

Çanakkale Santralı Akçansa

fabrikalarına direkt bağlantı ile elektrik sağlamaktadır.

24

Yatırıma Bütünsel Bakış: Ürün Ömür Süreci

PROJE ÖMÜR SÜRECİ İŞLETME ÖMÜR SÜRECİ

KonseptTasarım

GeliştirmeUygulama

İnşaat Kabul İşletme Bakım Yenileme Atık

ÜRÜN ÖMÜR SÜRECİ

KonseptTasarım

GeliştirmeUygulama Kabul

KonseptTasarım


KonseptTasarım


25

Değer Ekleme-Değişiklik Maliyeti

Konsept Tasarım Uygulama Kabul İşletme

Değer ekleme potansiyeli

Değişiklik Maliyeti

26

Konsept-Tasarım-Geliştirme

Ön Fizibilite

Detay Fizibilite

Tasarım-Geliştirme

Tahmini Maliyet Kavramsal Tasarım

Detay Rapor

Pazar-Satış

Yakıt

Mühendislik

Finansman(Sermaye/Borç)

Yasal İzinler/Düzenlemeler

Ekipman İhalelerSözleşmeler

Yakıt Temini

Bakım/Onarım

Finansman

Yasal İzinler

ESA

Evet

Hayır

Evet

Hayır

27

Proje Ömür Süreci

Konsept Çalışması

Ön kavramsal tasarım(pazar, teknoloji, yatırım maliyeti,

yakıt, yasal hükümler)Mali fizibilite

Ön stratejik değerleme(endüstri-beceri analizi)

Geliştirme Çalışması

Pazarlama Faaliyetleri(müşteri portföyü oluşumu, ESS)

Detaylı Mühendislik Çalışması(teknoloji seçimi, saha seçimi,

çevresel etki, ..)Yasal İzin ve Sözleşmeler

(ETKB tesis kurma sözleşmesi,ÇED, Nakil, ...)

Yakıt Tedarik AnlaşmasıKesin Mali Fizibilite

Kesin Stratejik Değerleme

28













Uygulama

İhaleler(dökümantasyon, teklif alma-

değerleme, müzakereler,sözleşme)

Finansman Sağlanması(özkaynak-kredi)

Bakım Sözleşmesi

29

Proje Finansmanı

Enerjisa

Kredi Anlaşması

Siemens BVSiemens Türkiye

ArrangerKfW

Hermes

NCM

Coface

Geri Ödemeler

Garantör: Lokal Bankalar

Tedarik Anlaşmasıİhracaat Kredi

TeminiKredi Çekişleri

30













Uygulama

İhaleler(dökümantasyon, teklif alma-

değerleme, müzakereler,sözleşme)

Finansman Sağlanması(özkaynak-kredi)

Bakım Sözleşmesi

İnşaat

Proje Uygulama Ekibinin Oluşturulması

MobilizasyonEkipmanların İmalatı, Sevki ve

Montajı

Devreye Alma ve Testler

Kabul TestleriTrial Run

Performans TestleriETKB Kabul Testleri

Take Over

3-4 yıl (kombine çevrim santralı)

31

Kritik Başarı Faktörleri

Vizyon belirlenmeli İhtiyaçlar çok iyi belirlenmeli Kapsam tarifi çok iyi yapılmalı Constraint’ler çok iyi tanımlanmalı Yasal ve bürokratik yapı iyi bilinmeli Sözleşmeler dikkatli hazırlanmalı İş ortakları ile stratejik ve kültürsel boyutlarda uyum sağlanmalı Sözleşmelere, bütçeye ve iş planına uyum iyi takip edilmeli Performans hedefleri konmalı, motivasyon yüksek tutulmalı Disiplinlerarası düşünebilecek/uygulayabilecek yönetim kadrosu

oluşturulmalı, ekip çalışması uygulanmalı Becerikli ve yetkin insanlarla çalışılmalı ......... ........

electrical energy sector & management of multinationals

Documents