elektrizitatea eta magnetismoa izaro egibar
TRANSCRIPT
![Page 1: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/3.jpg)
ELEKTRIZITATEA
• Naturak elektrizitatearen adibideak ematen dauz. Gainera gizakiek, energia motak elektrizitate bihurtzea ikasi dau, makinak funtzionatzeko.
![Page 4: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/4.jpg)
• Gorputzen materialen propietate bat karga elektrikoa da. Gorputzaren karga kantitatea kontuan hartuta, hiru gorputz desberdintzen dira:
POSITIBOAK NEGATIBOAK NEUTROAK
![Page 5: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/5.jpg)
• Gorputza positiboa da, karga positibo gehiago daukazanean.
• Gorputza negatiboa da, karga negatibo gehiago daukazanean.
• Gorputza neutroa da, karga biak neurri bardinean daukazanean.
![Page 6: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/6.jpg)
• Korronte elektrikoa,kontrako karga daukien gorputz bi alboetan jarriz, karga elektrikoa gorputzetatik mugitzea eta biak gorputz neutroak bihurtzea da.
• Gorputzak, talde bitan desberdintzen dira:
ISOLATZAILEAK EROALEAK
![Page 7: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/7.jpg)
• Eroaleek, karga elektrikoei errez pasatzen uzten deutsee.
• Isolatzaileek, ez deutsee korronte elektrikoei pasatzen usten.
![Page 8: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/9.jpg)
• Aparatu elektrikoek funtzionatzeko, korronte elektrikoko sareko entxufeetara konektatu behar dira.
• Konektatutako korronte elektriko multzoa, zirkuitu elektrikoa da.
![Page 10: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/10.jpg)
• Zirkuitu desberdinak egon arren denak daukiez osogai bardinak, gutxi gorabehera.
SORGAILUA , ETENGAILUA, EROALEA, HARGAILUA
![Page 11: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/11.jpg)
• Korronte elektrikoa sortzen dau.
Aparatuek funtzionatzeko behar diren pilak dira sorgailuak.
![Page 12: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/12.jpg)
• Korrontearen bidea etetea eta abiatuazotea ahalbidetzen dabe.
![Page 13: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/13.jpg)
• Kable horreetatik, korronte elektrikoak igarotzen dira.
• Zirkuituaren elementuak lotzen dabe.
![Page 14: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/14.jpg)
• Korronte elektrikoaren energia beste energia mota bat bihurtzen daben tresnak dira.
![Page 15: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/15.jpg)
• Korronte elektrikoaren energia beste energia mota bat bihurtu daiteke. Efektuen artean honeek nabarmentzen dira:
BEROA SORTZEA ARGIA SORTZEA MOGIMENDUA SORTZEA MAGNETISMOA SORTZEA IRUDIAK ETA SOINUA SORTZEA
![Page 16: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/16.jpg)
• Korronte elektrikoak zeharkatzean, gorputzak argia sortzen dabe zirkuituaren zati batekin.
• Beste zatia bero moduan galtzen da.
![Page 17: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/17.jpg)
• Elektrizitatearekin materialak hoztu edo berotu egiten dira.
• Beroa gorputzetatik igarotzen da. Ondo transmititzen danean, eroankortasun termikoa dauka.
![Page 18: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/18.jpg)
• Korronte elektrikoa, imanen artean dagoan eroale batetik igarotzean, energia elektrikoa mogimendu bihurtzen da.
![Page 19: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/19.jpg)
• Elektrizitateak, gorputzak iman bihurtu ahal dauz.
![Page 20: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/20.jpg)
• Elektrizitatea aparatu batzuetara heltzean gertatzen da, ( adibidez telebistetan).
![Page 21: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/22.jpg)
• Magnetitak edo iman harriak magnetismo energia daukie; hau da, gorputzak erakartzeko gaitasuna.
![Page 23: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/23.jpg)
• Magnetismoa daukien gorputzak dira. Metalezko objektuak erakartzen dabe. Bi motakoak dira:
NATURALAK ARTIFIZIALAK
![Page 24: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/24.jpg)
• Naturalak ,naturan aurkitu daitekez eta ez dira gizakiak egindakoak.
• Artifizialak, gizakiak eginak dira. Materialei korronte elektrikoa emanda ere fabrikatzen dira.
![Page 25: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/25.jpg)
• Imanak bere magnetismoarekin, metala erakartzen dauan eremua da.
• Irudizko marrekin adierazten da. Zenbat eta marrak hurrago egon, handiagoa da intentsitatea. Metalen bat eremutik harago badago, imanak ez du erakartzen.
![Page 26: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/26.jpg)
• Lurrak iman baten moduan egiten dau, metalezko osagaiak daukazalako.
• Lurrak ipar polo magnetikoak eta geografikoak daukaz.• Lurraren eremu magnetikoak inguruko objektu guztiei
eragiten deutso.
![Page 27: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/28.jpg)
• Elektrizitatearen eta magnetismoaren arteko erlazioa da.
![Page 29: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/29.jpg)
• Elektrizitatean ere, eremu magnetikoa dago. Eremuaren intentsitatea korronte elektrikoaren intentsitatearen araberakoa da.
• Burdinaren inguruan kable elektriko bat jarriz, burdina elektroiman bihurtzen da. Gauza askotarako erabiltzen dira, adibidez:
MOTOR ELEKTRIKOETAN GARABI ELEKTROMAGNETIKOETAN
![Page 30: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/30.jpg)
• Motor elektrikoetan, metalezko ardatz baten inguruan batutako kobrezko kable bat bi imanen artean dago.
• Elektrizitateak harilean zirkulatzean, imanen eta harilaren eremu magnetikoak interakzioa egitean, mogimendua engranajeei transmititzen deutsie.
![Page 31: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/31.jpg)
• Garabi elektromaknetikoek, indar handiko elektroimana daukie besoan, zama astunak erakartzeko.
• Elektroimanari korronte elektrikoa igorten ez danean, garabiak ez dauka magnetismorik.
![Page 32: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/32.jpg)
• Iman bat eroale batera hurbiltzean, korronte elektrikoa sortzen da.
• Propietate hau, zentral elektrikoetan erabiltzen da elektrizitatea ekoizteko alternadoreen bidez.
![Page 33: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/33.jpg)
• Iman finko handiak dira eta euren barruan biratzen daben harilak dagoz.
• Harilak biratuazotzen dauan indarra, zentralaren araberakoa da.
![Page 34: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/34.jpg)
• Zentral hidroelektrikoetan, uraren mugimenduarekin biratzen dabe harilak.
• Zentral eolikoetan, haizearen indarrarekin biratzen dira.
• Zentral termikoetan, ur lurrunaren indarrarekin mugitzen dira.
![Page 35: ELEKTRIZITATEA ETA MAGNETISMOA IZARO EGIBAR](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081504/55cba438bb61eb57778b45c0/html5/thumbnails/35.jpg)