elementary school level glossary - steinhardt.nyu.edu · glossary elementary school level social...

Glo

ssar

y Elementary School Level

Social Studies Glossary

English | Albanian

Translation of Social Studies terms based on the Coursework for Social Studies Grades 3 to 5.

Updated October 2018

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

This glossary is to PROVIDE PERMITTED TESTING ACCOMMODATIONS of ELL/MLL students. It should also be used for INSTRUCTION during the

school year. The glossary may be downloaded, printed and disseminated to educators, parents and ELLs/MLLs.

Please click here for the New York State Office of Bilingual Education and World Languages Webpage on "Assessment and Testing Accommodations"

http://www.nysed.gov/bilingual-ed/english-language-learnermultilingual-learner-assessment-testing-accommodations

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

P-16 Office of Elementary, Middle, Secondary and Continuing Education and Office of Higher Education

Office of Bilingual Education and World Languages http://www.emsc.nysed.gov/biling/

THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK

Regents of The University

BETTY A. ROSA, Chancellor, B.A., M.S. in Ed., M.S. in Ed., M.Ed., Ed.D. ................. Bronx T. ANDREW BROWN, Vice Chancellor, B.A., J.D. ........................................................... Rochester ROGER TILLES, B.A., J.D. ................................................................................................. Great Neck LESTER W. YOUNG, JR., B.S., M.S., Ed.D. . ...................................................................... Beechhurst CHRISTINE D. CEA, B.A., M.A., Ph.D. . ........................................................................... Staten Island WADE S. NORWOOD, B.A. ............................................................................................... Rochester KATHLEEN M. CASHIN, B.S., M.S., Ed.D. ...................................................................... Brooklyn JAMES E. COTTRELL, B.S., M.D. ....................................................................................... New York JOSEPHINE VICTORIA FINN, B.A., J.D. .............................................................................. Monticello JUDITH CHIN, M.S. in Ed. ............................................................................................... Little Neck BEVERLY L. OUDERKIRK, B.S. in Ed., M.S. in Ed. ........................................................... Morristown CATHERINE COLLINS, R.N., N.P., B.S., M.S. in Ed., Ed.D. ............................................ Buffalo JUDITH JOHNSON, B.A., M.A., C.A.S. ............................................................................. New Hempstead NAN EILEEN MEAD, B.A. ................................................................................................ Manhattan ELIZABETH S. HAKANSON, A.S., M.S., C.A.S. ................................................................ Syracuse LUIS O. REYES, B.A., M.A., Ph.D. ................................................................................... New York SUSAN W. MITTLER, B.S., M.S. ....................................................................................... Ithaca Commissioner of Education and President of The University MARYELLEN ELIA Executive Deputy Commissioner ELIZABETH R. BERLIN The State Education Department does not discriminate on the basis of age, color, religion, creed, disability, marital status, veteran status, national origin, race, gender, genetic predisposition or carrier status, or sexual orientation in its educational programs, services and activities. Portions of this publication can be made available in a variety of formats, including braille, large print or audio tape, upon request. Inquiries concerning this policy of nondiscrimination should be directed to the Department’s Office for Diversity and Access, Room 530, Education Building, Albany, NY 12234.

http://www.emsc.nysed.gov/biling/

SOCIAL STUDIES GLOSSARY – ELEMENTARY SCHOOL LEVEL

NYS Statewide Language RBERN 1

ENGLISH ALBANIAN

A A.D. pas lindjes së Krishtit

abilities aftësi

absence of government mungesë qeverisjeje

absentee ballot votim me postë

accomplishments arritje

achievements arritje

acid rain shi acid

across time and place në kohë dhe vend

action plan plan veprimi

activities veprimtari

adults të rritur

aerial photographs fotografi nga lart (nga ajri)

AFL-CIO AFL-CIO

Africa Afrikë

agriculture bujqësi

Algonquians algonkinë

alike/different i ngjashëm/i ndryshëm

allegiance bindje

alternative solutions zgjidhje alternative

altiplano rrafshnaltë

altitude lartësi

amendment amendament

American democracy: ideals, values/principles of demokraci amerikane: ideale, vlera/parime të

American Revolution, the Americas revolucioni amerikan, Amerika

Americas Amerika

ancestor paraardhës

Antarctic Circle Rrethi Polar Antarktik

Antarctica Antarktikë

anthem himn

appoint emëroj

appointed leaders udhëheqës të emëruar

appointed office zyrë përgjegjëse

archaeologists arkeologë

Arctic Circle Rrethi Arktik

areas zona

arid i/e thatë

art art

artifacts artefakte

assembly kuvend



ENGLISH ALBANIAN

assembly line linjë montimi

authority autoritet

autobiographies autobiografi

autobiography autobiografi

automobiles automjete

availability disponueshmëri

avenues of participation mënyrë pjesëmarrjeje

Aztecs aztekë

B B.C. para lindjes së Krishtit

backgrounds prejardhje

barter shkëmbim/shkëmbej

basic themelor

basin pellg

Battle of Quebec Beteja e Kebekut

battles beteja

before/after përpara/pas

belief besim

belief system sistem besimi

beliefs besime

Bill of Rights Karta e të Drejtave

biographies biografi

biography biografi

bodies of water trupa ujorë

border kufi

Boston Tea Party festë çaji në Boston

boundary kufi

boycott bojkot/bojkotoj

branches of government degë qeverisjeje

British North America Act Akti Britanik i Amerikës së Veriut

budget buxhet

C cabinet kabinet

cable kabllo

calendar kalendar

campaign fushatë

Canada Kanada

Canadian Bill of Rights Karta e të Drejtave Kanadeze

canal kanal

capital (state and money) kapital (mirëqenie dhe financë)



ENGLISH ALBANIAN

capital goods mallra kapital

capital resources burime kapitali

capitalism kapitalizëm

cardinal directions drejtime kryesore

cause shkak/shkaktoj

celebrate festoj

celebration festim

celebrations festime

census regjistrim i popullsisë

Central America Amerika Qendrore

century shekull

change ndryshoj

checks and balances kontrolle dhe balanca

child labor punë e fëmijëve

children fëmijë

Chippewa Chippewa

choice zgjedhje

choices zgjedhje

citizen qytetar

citizenship shtetësi

civic life jetë qytetare

civic values vlera qytetare

civil rights të drejta qytetare

civil rights movement lëvizje për të drejtat civile

civil wars luftëra civile

civilization qytetërim

civilizations qytetërime

clans klane

classroom klasë

climate klimë

clothing veshje

collect taxes mbledh taksa

colonial kolonial

colonial governments qeveri koloniale

colonies koloni

colonists kolonizator

colony koloni

Committees of Correspondence Komitetet e Korrespondencës

common good interes i përbashkët

commonwealth Komonuelth

Commonwealth of Nations Komonuelthi i shteteve



ENGLISH ALBANIAN

communication komunikim

communism komunizëm

communities komunitete

community komunitet

community service shërbim në komunitet

compact marrëveshje

compare/contrast krahasoj

compass busull

compromise kompromis/bëj kompromis

compulsory education arsim i detyrueshëm

computer kompjuter

confederacy konfederatë

conflict konflikt/konfliktohem

conflict resolution zgjidhje konflikti

conflicts konflikte/konfliktohet

congress kongres

conquistador pushtues

consequences pasoja

conservation ruajtje

consideration konsideratë

Constitution of the State of New York Kushtetuta e Shtetit të Nju-Jorkut

Constitution of the United States Kushtetuta e Shteteve të Bashkuara të Amerikës

constitutional democracy demokraci kushtetuese

consumer konsumator

consumers konsumatorë

consumption konsum

consumption of goods konsum mallrash

continent kontinent

Continental Congress Kongres Kontinental

Continental Divide Ndarje kontinentale

continents kontinente

contour kontur

contrast krahasim/krahasoj

contributions kontribute

cooperation bashkëpunim

costs kosto

cotton belt zonë e prodhimit të pambukut

credit kredi/atribuoj

criteria kritere

cultural characteristics karakteristika kulturore

cultural contributions kontribute kulturore



ENGLISH ALBANIAN

cultural differences ndryshime kulturore

cultural diffusion difuzion kulturor

cultural diversity diversitet kulturor

cultural groups grupe kulturore

culture kulturë

cultures - characteristics, distribution, complexity of kultura - karakteristika, shpërndarje, kompleksiteti i

currency monedhë

customs doganë

D day ditë

De Witt Clinton De Witt Clinton

decade dekadë

decision vendim

decision-making vendimmarrje

decisions vendime

declaration deklaratë

Declaration of Independence Deklarata e Pavarësisë

delta deltë

democracy demokraci

Democratic Party Parti Demokratike

democratic principles parime demokratike

democratic values vlera demokratike

developed nations vende të zhvilluara

developing nations vende në zhvillim

developments zhvillime

diagram diagram

diagrams diagrame

dictatorship diktaturë

different/same i ndryshëm/i njëjtë

direction drejtim

diseases sëmundje

display shfaq

disputes mosmarrëveshje

distance largësi

distribution shpërndarje

diverse i ndryshëm

diversity diversitet

document dokument

due process proces i drejtë

Dutch colonies koloni holandeze

Dutch West India Company kompania holandeze indiano-perëndimore



ENGLISH ALBANIAN

E earn fitoj

Earth’s surface sipërfaqe toke

economic ekonomik

economic capital kapital ekonomik

economic concepts koncepte ekonomike

economic decision making vendimmarrje ekonomike

economic decisions vendime ekonomike

economic development zhvillim ekonomik

economic factors faktorë ekonomikë

economic growth rritje ekonomike

economic interdependence ndërvarësi ekonomike

economic systems sisteme ekonomike

economics ekonomi

economies ekonomi

effects efekte

elect zgjedh

elected leaders udhëheqës të zgjedhur

elected office zyrë e zgjedhur

election zgjedhje

Ellis Island ishulli Ellis

emigrants emigrantë

empathy empati

employee punonjës

employer punëdhënës

encomienda system sistem "encomienda"

encounter ndesh

enforce përforcoj

English colonies koloni angleze

environment mjedis

environmental factors faktorë mjedisorë

equality barazi

equality of opportunity barazi e mundësive

era epokë

eras epoka

ethnic etnik

ethnic group grup etnik

ethnicity etni

Europe Evropë



ENGLISH ALBANIAN

European encounter and exchanges - of technologies, plants, animals, diseases

takime dhe shkëmbime evropiane - i teknologjive, bimëve, kafshëve, sëmundjeve

events ngjarje

exchange shkëmbim

executive ekzekutiv

executive branch of government degë ekzekutive e qeverisë

expansion zgjerim

exploitation shfrytëzim

exploration eksplorim

explorers eksplorues

exports eksporte

F facilities struktura

fact/opinion fakt/opinion

factors of production fabrika prodhimi

factory fabrikë

family familje

far/near larg/pranë

federal federal

federal government qeveri federale

festival festival

festivals festivale

flag flamur

folktale gojëdhënë

folktales gojëdhëna

food ushqim

forced relocation zhvendosje e detyruar

foreign policy politika të jashtme

foreign relations marrëdhënie me jashtë

Fort Orange Fort Orange

foundation fondacion

free enterprise sipërmarrje e lirë

free trade tregti e lirë

freedom liri

French Canadians franko-kanadezë

French colonies koloni franceze

frontier kufi

functions of government funksione të qeverisë

fundamental economic questions pyetje thelbësore ekonomike

fundamental values vlera thelbësore

future e ardhme



ENGLISH ALBANIAN

G game lojë

gender gjini

generation prodhim

geographic characteristics karakteristika gjeografike

geographic factors faktorë gjeografikë

geographic features veçori gjeografike

geographic features/areas veçori/zona gjeografike

geographic information informacion gjeografik

geography gjeografi

geological processes procese gjeologjike

global warming ngrohje globale

globe glob

globes globe

goods and services - production, distribution, exchange, consumption of

mallra dhe shërbime - prodhimi, shpërndarja, shkëmbimi, konsumi i

goods mallra

govern qeveris

governance qeverisje

government qeveri

Great Depression Depresioni i Madh

grid rrjet

Gross Domestic Product prodhim i brendshëm bruto

Gross National Product prodhim kombëtar bruto

groups grupe

growth rritje

Gulf Stream rrymë e gjirit

H habitat habitat

Haudenosaunee Irokui

health shëndet

hemisphere hemisferë

historic events ngjarje historike

historical historik

historical evidence dëshmi historike

historical narratives tregime historike

history histori



ENGLISH ALBANIAN

Holidays ( Columbus Day, Election Day, Veterans Day, Thanksgiving, New Years Day, Dr. Martin Luther King Day, Presidents Day, Memorial Day, Flag Day)

Ditë pushimi (Dita e Kolombit, dita e zgjedhjeve, Dita e Veteranëve, Dita e Falënderimeve, Dita e Vitit të Ri, Dita e Dr. Martin Luter Kingut, Dita e Presidentit, Dita e Dëshmorëve, Dita e Flamurit)

home shtëpi

hopes shpresa

House of Representatives Dhoma e Përfaqësuesve

human human

human capital kapital njerëzor

human migration migrim i njerëzve

human migrations migrime të njerëzve

human resources burime njerëzore

human rights të drejtat e njeriut

human settlements vendbanime njerëzore

human systems sisteme njerëzore

I ideals of American democracy ideale të demokracisë amerikane

ideas ide

identity identitet

immigrants imigrantë

immigration imigrim

important i rëndësishëm

imports importe

inaugurated confederation konfederatë e hapur

Incas inkas

income të ardhura

indentured servant shërbyes me kontratë

independence pavarësi

indigenous peoples popull indigjen

individual individ

individual rights të drejtat e individit

individual rights to life, liberty, pursuit of happiness. të drejtat e individit e jetës, lirisë, kërkimit të lumturisë.

individuals individë

industrial expansion zgjerim industrial

industrial growth rritje industriale

industrial growth/expansion rritje/zgjerim industrial

Industrial Revolution revolucion industrial

industrialization industrializim

industry industri



ENGLISH ALBANIAN

inhabitants banorë

interdependence ndërvarësi

interdependent i ndërvarur

international organizations organizata ndërkombëtare

interpret law interpretoj ligjin

interpret laws interpretoj ligjet

interpretations interpretime

Inuits inuitë

invention shpikje

inventions shpikje

Iroquois irokuinë

Iroquois Confederacy Konfederata e Irokuisë

irrigation ujitje

issues çështje

isthmus istëm

J judgments gjykime

judicial gjyqësor

judicial branch of government degë juridike e qeverisë

judicial branch degë juridike

junta juntë

jury juri

jury service shërbim i jurisë

justice drejtësi

K kindergarten kopsht fëmijësh

L labor punë

labor force forcë punëtore

labor movement lëvizje punëtore

labor union sindikatë

land formations formacione tokësore

land masses masë tokësore

languages gjuhë

Latin America Amerikë Latine

latitude gjerësi

laws ligje

laws/rules ligje/rregulla

leaders udhëheqës



ENGLISH ALBANIAN

League of Nations Lidhja e Kombeve

learn mësoj

legal ligjor

legends legjenda

legislative branch pushteti legjislativ

legislative branch of government pushteti legjislativ i qeverisë

legislature legjislaturë

liberty liri

library bibliotekë

library resources burime biblioteke

life jetë

lifestyle mënyrë jetese

like/dislike pëlqej/nuk pëlqej

limited i kufizuar

limited resources burime të kufizuara

limited/unlimited i kufizuar/i pakufizuar

local lokale

local government qeveri vendore

local region rajon lokal

location vendndodhje

lock bllokoj

locomotive lokomotivë

long ago para shumë kohësh

longhouse strehim i përbashkët

longitude gjatësi gjeografike

loyalist përkrahës

loyalty besnikëri

M maize misër

majority rule sundim i shumicës

make laws hartoj ligje

manor çiflig

manufacture prodhoj

manufacturing prodhim

maps harta

markets tregje

mass starvation uri në masë

Mayas Maja

Mayflower Compact marrëveshja e Mayflower

megalopolis megalopol



ENGLISH ALBANIAN

member anëtar

memorials përmendore

merchant tregtar

meridians meridianë

Midwest Miduest

migration migrim

migration/immigration migrim/imigrim

millennium mijëvjeçar

millennia mijëvjeçarë

mining nxjerrje mineralesh

minority rights, respect for të drejtat e pakicës, respekt për

minutemen ushtarë

Mississippi River Lumi i Misisipit

modernization modernizim

modify modifikoj

monarchy monarki

money para

months muaj

monument monument

monuments monumente

motives motive

movement of people and goods lëvizje njerëzish dhe mallrash

multicultural multikulturor

myself vet

myths mite

N NAFTA NAFTA

nation komb

national kombëtar

national level of governments nivel kombëtar i qeverish

nation-state shtet-komb

Native American Indian Indian vendas i Amerikës

Native American Indians Indianë vendas të Amerikës

natural resources burime natyrore

near/far pranë/larg

needs nevoja

neighborhood lagje

neutral neutral

New Amsterdam Nju Amsterdam

New Netherlands Holandë e Re



ENGLISH ALBANIAN

northwest passage kalim veri-perëndimor

now tani

nuclear family familje nukleare

O OAS OAS

objects objekte

oceans oqeane

oligarchy oligarki

opportunity cost kosto mundësie

oral history gojëdhënë

others të tjerë

P parallel paralel

parallels paralele

parent prind

Parliament parlament

participatory skills aftësi pjesëmarrëse

past e kaluar

past/present e kaluar/e tashme

patriot patriot

patriotism patriotizëm

patriotisms patriotizma

patriots patriotë

patroon pronar toke

people njerëz

person person

perspectives perspektiva

Peter Stuyvesant Peter Stuyvesant

petition peticion

physical fizik

physical characteristics karakteristika fizike

physical environment mjedis fizik

physical feature veçori fizike

physical features veçori fizike

physical map hartë fizike

physical setting sfond fizik

physical systems sisteme fizike

places vende

plan plan/planifikoj

pledge zotim/zotohem



ENGLISH ALBANIAN

Pledge of Allegiance Betim besnikërie

points of view pikëpamje

political politik

political boundaries kufij politikë

political map hartë politike

political party parti politike

political power fuqi politike

political systems sisteme politike

pollution ndotje

population popullsi

population density dendësi popullsie

population distribution shpërndarje popullsie

population movement - rural to urban to suburban - 20th century

lëvizja e popullsisë - rurale në urbane në periferi - shekulli i 20-të

power fuqi

practices praktika

prairies stepa

Preamble to the Constitution Hyrja e Kushtetutës

present e tashme

president president

Prime Meridian meridian fillestar

Prime Minister kryeministër

principles of democracy parime të demokracisë

problem solving zgjidhje problemi

problems probleme

producers prodhues

production prodhim

productivity prodhimtari

products produkte

profit përfitim

projects projekte

property pronë

protect mbroj

protests protesta

province provincë

public benefit përfitim i publikut

public education arsim publik

purpose of government qëllim i qeverisë pursuit of happiness

kërkim i lumturisë



ENGLISH ALBANIAN

Q - R quantities sasi

race racë

radios radio

railroad hekurudhë

rain forest xhungël

raw material material i papërpunuar

reason arsye

receipts fatura

recycling riciklim

reference books libra reference

reform reformë

region rajon

regions rajone

relationships marrëdhënie

relief (physical) map hartë relievi (fizike)

religion besim fetar

religious besimtar

renewable resource burim i rinovueshëm

repeal shfuqizoj

representation përfaqësim

representative përfaqësues

representatives përfaqësues

republic republike

Republican Party Partia Republikane

reservation rezervë

resources burime

respect respekt

responsibilities përgjegjësi

revolution revolucion

Richard Nicholls Richard Nicholls

rights të drejta

Robert Fulton Robert Fulton

role rol

roles role

roles of citizens role të qytetarëve

roots of American culture rrënjë të kulturës amerikane

rules rregulla

rural rural

rural to urban to suburban migration migrimi nga zonat rurale në ato urbane e deri në ato periferike



ENGLISH ALBANIAN

S sachem udhëheqës/kryetar

safeguarding individual liberties mbrojtje e lirive të individit

safety siguri

same/different i njëjtë/i ndryshëm

satellite-produced images imazhe satelitore

satisfy kënaq/përmbush

scale shkallë/shkallëzoj

scarce resources burime të pamjaftueshme

scarcity mungesë

school shkollë

science and technology shkencë dhe teknologji

scientific/technological exchanges and connections shkëmbime dhe lidhje shkencore/teknologjike

seaways rrugë detare

secondary source burim dytësor

security siguri

self vetvete

selling shitje

Senate of the United States Senati i Shteteve të Bashkuara të Amerikës

separatists separatistë

services shërbime

settle kolonizoj

settlement kolonizim

settlements kolonizime

settler kolonizator

shape formë/modeloj

shelter strehim

similarities/differences ngjashmëri/ndryshime

slave skllav

slave trade tregti skllevërish

slavery skllavëri

social social

social/cultural changes and connections ndryshime dhe lidhje sociale/kulturore

socialism socializëm

societies shoqëri

society shoqëri

solutions zgjidhje

solving problems zgjidhje problemesh

songs këngë



ENGLISH ALBANIAN

Sons of Liberty Bijtë e Lirisë

South America Amerika e Jugut

Spanish colonies koloni spanjolle

spatial organization organizim hapësinor

speeches fjalime

standard of living standard jetese

stars and stripes yje dhe shirita

state shtet

state government qeveri e shtetit

Statue of Liberty Statuja e Lirisë

steamboat anije me avull

steamboats anije me avull

stock market bursë

stories histori

strategy strategji

strengths fuqi

strike grevë

student rights të drejtat e studentëve

suburban periferik

suburbs periferi

subways metro

suffrage e drejtë vote

supply and demand oferta dhe kërkesa

supply and demand 4 symbols oferta dhe kërkesa 4 simbole

Supreme Court Gjykata e Lartë

surplus tepricë

symbolize simbolizoj

symbols simbole

systems sisteme

T tables tabela

tariff tarifë

tax taksë

taxes taksa

teach mësoj

teacher mësues

technological teknologjik

technologies - exchanges of teknologji - shkëmbime të

technology teknologji

telegraph telegraf



ENGLISH ALBANIAN

television televizor

tenant farmer bujk

themes tema

then/now më parë/tani

time kohë

time zones breza kohorë

timeline afat kohor

today sot

tolerance tolerancë

tomorrow nesër

tools vegla

towpath shteg

trade tregti

traditions tradita

traffic lights semaforë

trains trena

traitor tradhtar

transmit transmetoj

transportation transportim

transportation revolution revolucion i transportimit

treaty traktat

trends trende

tribe fis

tributaries kontribuues

Tropic of Capricorn Tropiku i bricjapit

Tropic of Cancer Tropiku i gaforres

trucks kamionë

truth e vërtetë

tundra tundër

turning points pika kthese

turnpike rrugë me pagesë

U unify bashkoj

unions sindikata

unique unik

unite bashkuar

United Nations Kombet e Bashkuara

United States of America Shtetet e Bashkuara të Amerikës

unlimited i pakufizuar

unlimited needs and wants nevoja dhe dëshira të pakufizuara



ENGLISH ALBANIAN

up/down lart/poshtë

urban urban

urbanization urbanizim

uses of geography përdorimet e gjeografisë

V values vlera

veteran veteran

veto veto

village fshat

vote votë/votoj

voting votim

W wampum rruaza me guaska

wants dëshira

war luftë

war strategy strategji lufte

water masses masa ujore

weaknesses dobësi

week javë

Western Hemisphere hemisfera perëndimore

westward expansion zgjerim drejt perëndimit

wigwam vigvam

work punë/punoj

worker punëtor

world bank Banka Botërore

world in spatial terms bota në terma hapësinorë

writings shkrime

Y year vit

yesterday dje

elementary school level glossary - steinhardt.nyu.edu · glossary elementary school level social...

Documents