Samogitia 2010 m. Nr. 4

Þemaitiu stodëntu Sëmuona Daukonta draugëjë Kau-na Vîtauta Dëdliuojë universitetë bova iregistrouta1925 m. gegoþës 14 dëina. Anuos tëkslos bova ugdîtëgeruosës þemaitiu bûda savîbës, palaikîtë þemaitiu tra-dicëjës, draugëðkoma ër aktîvoma.

Dingsti ikortë tuokë draugëjë davë nu 1922 m. va-saras laiko Lietovuo vîkosës Þemaitiu muoksleiviu atei-tininku konfërëncëjës (1922 m. tuoki konfërëncëjë vîkaÞemaitiu Kalvarëjuo (Plungës rajuons), 1923 m. – Kre-tinguo, 1924 m. – Maþeikiûs).

Ka rçk ikortë korporacëjë, bova nusprçsta puosie-die, katramë Ateitininku draugëjë svarstë rçk skirstîtëa nç anuos narius i atskëras gropelës pagal tou, ëðkuokiû regëjuonu anëi îr këlë. Tumet pasiûlîmou sos-kërstîtë nebova prijimts. Pu tuo puosiedë þemaitis Jur-kos Duoms pradiejë kortë Þemaitiu stodëntu SëmuonaDaukonta draugëjë. Anam padiejë A. Petreikis, A. Jucîs,S. Nezebitauskâtë ër bûrîs këtû þemaitiu stodëntu. Nau-juoji korporacëjë orientavuos i Þemaitëjës kraðta ërvakarietëðka katalëkëðka kultûra. Tuo draugëjuo dalîvau-të galiejë ër këtû korporacëju, draugëju narç.

1932 m. draugëjç priklausë 51 narîs. Daug kas ëð anûtou patio laiko bova ër ateitininkâ. Stodëntu atstuovîbësrinkëmûs Þemaitiu stodëntu S. Daukonta draugëjë dalîva-

ÞEMAITIUstodëntuS.DaukontadraugëjëMUKÂTË LORETAAutuorës portëgrapëjës

va karto so Ateitininku korporacëjë. 1928 m. S. Dau-konta draugëjë Vîtauta Dëdliuojë universiteta atstuovîbëtoriejë do, 1929, 1930 m. – pu vëina sava atstuova.

Sosërinkëmûs liuob bûtë nagrëniejemas vësuokëssvarbës þemaitëðkas veikluos (daugiausç – tautuotîras)temas, liuob bûtë skaituomë referatâ.

Z. Slavinkis rûpënuos, draugëjës chuora rçkalâs. Chuo-ra repertuarë bova ër þemaitëðku dainû. Anas tâs metâsliuob translioutë ër par radiuopuona. Kol nebova bëndraUniversiteta chuora, þemaitiu stodëntu chuors liuob gëi-duojë ër par Universiteta imatrikuliacëjës iðkëlmës.

Draugëjë kuoþnâs metâs liuob ruoðtë dëdëli balio-koncerta ër anamë liuob këtus stodëntus, Kauna vë-suomenë sopaþindintë so sava veiklo.

Draugëjë pasërûpëna, ka skulptuorios PundziosBruonios sokortom S. Daukonta ër Þemaitiu vîskopaM. Valonèiaus biustus. Tus biustus draugëjës narç liuobpardavënietë. Bronzo padëngts S. Daukonta biusts bu-vo pardoudams pu 75 litus, vo balts – po 50 litu.Maþiesnis balts M. Valonèiaus biusts kainavo 25 litus.Tuokiû biustu stodëntâ nemaþâ liuob pardoutë, dau-giausç par atuostuogas Þemaitëjuo. Gautë piningâ liuob

(Nukelta i 4 p.)

Samogitia 2010 m. Nr. 4

bûtë nauduojemë draugëjës veikluo ër ðelpont sunkçbesëvertontius stodëntus.

1926 metâs bova îsteigta Lietovuos baþnîtënë pruo-vincëjë. Draugëjës delegacëjë pateikë memorandomaÐv. Suostou, ka naujç ikorta Telðiû vîskopëjë bûtom pa-vadinta senoujo Þemaitiu vîskopëjës vardo, ka prianuos bûtom prijungtas Kauna arkivîskopëjës þemai-tëðkas sritis.

Draugëjës garbies narç bova kanauninks, pruofesuo-rios B. Èësnîs, dr. A. Salîs, pruofesuorios I. Konèios,kun. G. Berþanskis-Klausutis, konëgs, pruofesuoriosP. Vënckos, konëgs dr. P. Malakauskis ër nemaþâ këtûtâs laikâs þënuomu ër nusëpelniusiu Lietovuos vësuo-menës, muoksla, kultûras veikieju.

Pradiuo draugëjës pirmininka pareigas bova pati-kietas anuos ikûriejou D. Jurkou. Vielesnçs metâs tuosdraugëjës vaduovâ îr bovë ër A. Petreikis, A. Jucîs,S. Naazabitauskâtë (ana vieliau iðtekiejë uþ A. Jucë),S. Laniauskis, K. Kojelis, Alekna, J. Jurkos ër kelë kt.

S. Daukonta draugëjës soeigas liuob vîktë 1–2 kar-tus par mënesi. Rënginiû dalîvç liuob rokoutëis tik þe-maitëðkâ. Praneðëmus aple Þemaitëjës istuorëjë, tradi-cëjës, kalba, liaudës mena tonkç tuos soeiguos liuobskaitîtë pakvëistë praneðiejç. Tuokius praneðëmus îr skai-tës þemaitis istuorëks Z. Ivinskis, kalbininks A. Salys,muziejininkâ P. Galaunë, A. Nezabitauskis ër nemaþâ kë-tû garsiû tâs metâs þmuoniû. Draugë gluobuojë, tonkçanuos soeiguos liuob praneðëmus skaitîtë fiziks, etnuog-raps pruofesuorios I. Konèios. Draugëjës narç tonkç liuobsosërinktë ër anuo nomûs Kaunë. Pu praneðëmu sto-dëntâ liuob dainioutë þemaitëðkas dainas, ðuoktë, vai-ðintëis erbeto ër nomënio vîno (stëpresnë gierëmâ tarpstodëntu tâs laikâs nebova puopolerë).

Þemaitiu stodëntu S. Daukonta draugëjë 1926 m. ið-leida përmoujë þemaitiu poeta Genë Prana poezëjës

kninga „Dþiugo varpai“, katra bova iðspausdinta Telðiûvîskupëjës spaustoie.

Jurkos DuomsBova ons ne tik Þemaitiu stodëntu S. Daukonta drau-

gëjës steigies, bet ër vëns ëð përmûju ër aktîviausiuÞemaitiu stodëntu „Samogitia“ korporacëjës nariû.

D. Jurkos gëmë 1902 m. balondë 4 d. Kretinguosapskrëtëis Skouda valsèiaus Kaukuolëku kaimë.1919 m. D. Jurkos ið tretiuos klasës bova iðejës sava-nuorio. Anou vësë paþënuojë ër kâp aktîvi ateitininka.Muokies Telðiû gimnazëj (anou bëngë 1924 m.). Kaunauniversitetë stodëjava Matematikas-gamtuos fakultetaMatematikas-fizikas skîriou. Universiteta pabëngë1929 metâs ër tapa dipluomouto matematiko ër fiziko.Nu 1929 m. dërba Lietovuos banka Klaipiedas skîriou,nu 1933 m. – Pasvalie, nu 1934 m. – Telðiûs (èe anambova patikietas Telðiû banka dërektuoriaus pareigas).

Klaipiedo D. Jurkos karto so konëgo P. Bajerèio îstei-gë Lietoviu katalëku jaunima draugëjë „Neringa“. Tel-ðiûs ons bova vëns ið „Þemaitiu þemës“ laikraðtë, kat-ros daug diemesë tou laiko liuob skërtë kultûras, ðvëi-tëma rçkalams, leidieju. Nu 1950 m. D. Jurkos gîve-na Kanaduo. Bova vëns ið Lietuviu bankelë „Lits“ stei-gieju. Platëna lietovëðkas kningas.

Jucîs AdolpisVëns ið aktîviausiu Þemaitiu stodëntu Sëmuona Dau-

konta draugëjës nariû ër vaduovu.Gëmë 1906 m. Kretinguos apskrëtëis Salontû vals-

èiaus Klausgalviû viensiedie. 1926 m. bëngë Plungësgimnazëjë ër pradiejë muokîtëis Kauna Vîtauta Dëdliuojëuniversiteta Matematikas-gamtuos fakoltetë. Fiziks.Muokîdamuos daugiausç diemesë skîrë studëjuoms. Bo-

(Atkelta ið 3 p.)

(Atkelta ið 3 p.)

Samogitia 2010 m. Nr. 4

va dëdlç darbðtos, talëntings ër galvuots þmuogos.Iduomavuos kraðtuotîro, rûpënuos þemaitiu kalbuos puo-seliejëma rçkalâs, palaikë rîðius, daug darbû îr nuvei-kës so muziejininko, kraðtuotîrëninko Mickevîèio Juozoër anuo seserë Uona Mickevièiûtë. Par vasaras, bën-draudams so sava kraðta þmuonims îr uþraðës daugtautuosakas.

Kaunë palaikë rîðios ër so Vaièio Liudo. Universitetabëngë 1931 m. ër pasëlëka dërbtë Fizikas katedraslabuoratuorëjuo. Tuoliau stodëjava Anglëjuo. Ontruojë pa-saulënë kara metâs parvaþiava i Lietova ër Vëlniaus

universitetë apgînë muoksla daktara disertacëjë. Èeanam bova soteikts duocënta laipsnis, èe ons dërbaTeuorënës fizikas katedras vediejo. Pu kara Vëlniausuniversitetë pruofesuoriava.

Je jau kuo A. Jucîs liuob imtëis, tâ unt jouka niekaneliuob darîtë. S. Daukonta draugëjuo bova vëns iðaktîviausiu anuos nariû, nuors ër nebova linkës vësuo-menënç veiklâ daug laika aukuotë. Par atuostuogas kapër këtë draugëjës narç liuob i Þemaitëjë parveþtë ërèe platëna S. Daukonta ër M. Valonèiaus biustus,uþraðiniejë tautuosaka, iduomavuos kraðta istuorëjë.

Ið kairies: Þemaitiu stodëntu S. Daukonta draugëjës valdîba. Sied ið kairies: V. Kojelîtë, A.Jucîs, S. Nezabitauskâtë. Stuov A. Ðimkus ërE. Petkevîèios. Aple 1930 metus; akademiks Jucîs Adolpis; pruofesuorios Konèios Ignos

Kauna panuorama