1. PROJEKT LENDA: FIZIKE TEMA: ENERGJIA DHE BURIMET E ENERGJISE.

2. LLOJET E ENERGJISE Energjin prreth nesh e gjejm n forma t ndryshme. Ndr format m t prhapura jan : 1. Energjia kinetike 2. Energjia potenciale 3. Energjia kimike 4. Energjika brthamore (nga ndarja e atomit) 5. Energjia elektrike 6. Energjia termike 7. Energjia diellore 3. ENERGJIA KINETIKE Energjia kinetike sht aftsia e trupave q t kryejn pun pr shkak se kan nj shpejtsi t caktuar. Pr ta llogaritur energjin kinetike t trupit me masn , i cili lviz me shpejtsi , bhet llogaritja e puns, e cila nevojitet q forca ta nxitoj trupin n ndonj rrug nga gjendja e qetsis deri n gjendjen me shpejtsi . Pra, madhsia e energjis kinetike sht e barabart me punn e cila sht kryer n mnyr q trupi ta ket fituar shpejtsin . energjia kinetike do t jet: A=Ek=1/2 mv2 4. ENERGJIA POTENCIALE Prve energjis kinetike, t ciln e shkakton lvizja, trupi mund ta ket edhe energjin potenciale, e cila sht pasoj e pozits s tij ndaj trupave t tjer apo pasoj e konfiguracionit t trupit, prkatsisht e sistemit t trupit. Trupat kan energji potenciale pr shkak t veprimit reciprok t tyre. Ashtu trupi me masn , i ngritur n lartsin mbi siprfaqen e Toks, ka nj energji potenciale t caktuar dhe sht i aft, q duke zbritur nga ajo lartsi, t kryej nj pun t caktuar. Ngjashm, susta elastike ka energji potenciale dhe, duke u kthyer n pozitn ekuilibruese, mund t kryej pun. Varsisht nga forca e cila vepron n trup, dallohen kto lloj energjish potenciale: t gravitetit, elastike, elektrostatike dhe magnetike. N mekanik do t shqyrtohen vetm dy t parat (t gravitetit dhe elastike). 5. ENERGJIA BERTHAMORE Energjia brthamore sht energji e fituar me metodat e fusionit t kontrolluar n ndrtesa qendrore t Centrale Brthamore. Shtetet e Bashkuara t Ameriks jan furnizuesit m t mdhenj t energjis brthamore pr qllime komerciale. SHBA-ja ka m shum se 100 centrale t liensuara brthamore dhe n vitin 2006, kto centrale gjeneronin rreth 20% t prodhimit energjitik n vend, duke prmbushur 9% t nevojave t vendit me energji. Franca ka m shum se 50 centrale brthamore q sigurojn 79% t prodhimit energjitik. Franca sht eksportuese e konsiderueshme e energjis elektrike n vendet t tjera. Kina ka 11 reaktor brthamor, por nevojat n vend jan kaq t mdha, sa kjo infrastruktur n vitin 2005 prmbushte vetm 1% t nevojave t vendit pr energji. Gjendje e ngjajshme ndodhet edhe n Indi. Rusia hapi uzinn e par brthamore n vitin 1954. Zgjerimi i industris u ngadalsua pas katastrofs s ernobilit. M 2005, reaktort brthamor prodhonin rreth 6% t energjis q konsumohej. Rusia energjin brthamore e sheh si nj mundsi pr eksport. M ann tjetr n Gjermani, n vitin 2006, 12% e energjis s prdorur vinte nga energjia brthamore. Prqindje e lart pr nj vend q trumpeton pr mbylljen e qendrave t energjis brthmamore. 6. LLOJE TE TJERA ENERGJISH Energjia termike : Energjia e brendshme e sistemit, e barabart me shumn e energjive kinetike dhe potenciale t grimcave t sistemit.Ajo mund t prodhohet nga frkimi dhe sjell ndryshim t temperaturs s sistemit. Energjia kimike : shuma e energjive t plota te grimcave perberese t molekulave. Energjia kimike e karburanteve dhe e ushqimeve jan format e energjise kimike te depozituara. Energjia elektrike sht energjia e fituar nga rryma e ngarkess elektrike npr nj prues elektrik. 7. BURIMET E ENERGJISE Burimet e riprtrishme t energjis jan burime jo-fosile t energjis t tilla si: 1. Energjia e ers 2. Energjia diellore 3. Hidro-energjia 4. Energjia e biomass 5. Energjia gjeotermike 6. Energjia e valve t detit 7. Energjia nga baticat dhe zbaticat 8. Gazi nga mbeturinat Burimet e pariperteritshme Lndt djegse fosile: Thngjilli Nafta Gazi natyror Lndt djegse nukleare 8. THENIE MBI ENERGJINE "Energjia dhe kmbngulja ndryshojn gjithka". Benjamin Franklini "Energjia sht e njjt me dshirn dhe qllimin." Sheril Adams "Energjia sht nj knaqsi e amshueshme, dhe kush dshiron, por nuk vepron, prhap murtajn." Uilliam Blejk "Synimet ju ndihmojn t kanalizoni energjit tuaja n veprim. " Les Braun