14-2-2010

1

Elektriciteit:Vraag, Aanbod en Toekomstvooruitzichten

Maandag 1 februari 2010

Seminar: Hernieuwbare energie potentieel en business opportunities in Suriname

Samenstellers: S. Mehairjan MSc, Electr Power Eng,A. Bipat BSc, Mech Eng, R. Mehairjan BSc (Power Eng student TU Delft).

Samuel Mehairjan M.Sc.

Director Generation & TransmissionN.V. Energie Bedrijven Suriname (EBS)

1

14-2-2010

2

Agenda• Vraag

▫ N.V. Energie Bedrijven Suriname gegevens▫ Groei van de Elektriciteit in Suriname▫ Groei Prognose▫ kWh verbruik

• Aanbod

▫ Elektriciteits Opwekking▫ Korte Termijn Problemen en Oplossingen▫ Afobaka Lake Level

• Toekomstvooruitzichten

▫ Vraag & Aanbod▫ Suriname – Frans Guyana Inter-connectie▫ Hernieuwbare Energie Potentie en Energiebesparing

• Conclusies en Aanbevelingen…

2

14-2-2010

3

De EBS gegevens 2008

3

Personeels leden 943

Omzet 274 miljoen SRD

Bezittingen 649 miljoen SRD

Investeringen 182 miljoen SRD

Stroomverkopen 927 GWh (EPAR)

Piek vermogen 175 – 180 MW

14-2-2010

4

Vraag naar Elektriciteit:Groei van de elektriciteit (in MW) EPAR Netwerk 1966- okt 2009

-

20

40

60

80

100

120

140

160

180

66

68

70

72

74

76

78

80

82

84

86

88

90

92

94

96

98

00

02

04

06

08

MW

year

4

14-2-2010

5

'07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20

LOW 2.7% 130 134 137 141 145 149 153 157 161 165 170 175 179 184

BASE 6.4% 130 139 148 157 167 178 189 201 214 228 243 259 275 293

HIGH 10.0% 130 143 158 174 191 210 231 255 280 309 340 374 412 453

-

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Pe

ak L

oad

(M

W)

EPAR Peak Demand

Groei scenario v.d vraag naar Elektriciteit:Jaarlijkse Groei

5

14-2-2010

6

Vraag naar Electriciteit EPAR + Rosebel:2006-2009 kWh Verbuik

6

Jaar2006 2007 2008 2009

aantal GWh aantal GWh aantal GWh aantal GWh

Huishoudelijke

67.457 283.1 69.252 285.1 71.399 308.1 73.450 335.8

Commer-ciele

6.915 155.1 7.703 169.5 8.115 183.9 8.650 205.5

Indus-triele

694 118.9 697 164.9 700 181.5 710 225.8

Rose-bel 1 108.1 1 109.9 1 117.7 1 163.2

Diver-

sen91 149.9 99 159.5 99 181.5 105 200.9

Totaal 75.531 815.1 77.751 888.7 80.313 927.7 82.920 1131.2

14-2-2010

7

Aanbod:EPAR+ IamgoldElektriciteit Opwekkers jaar 2006 - 2009

7

Jaar 2006 2007 2008 2009

Inkoop Suralco+Iamgold (GWh)

753,7 890,6 1000 1009,2

Inkoop SPCS (GWh) 28,2 26,3 3,1 38,2

Opwekking EBS (GWh) 132,1 31,2 31,8 131,6

Totaal (GWh) 914 948,1 1034,9 1179

Groei 3,8 % 9.2 % 13,9%

14-2-2010

8

0

50

100

150

200

250

300

Sep 09

Oct 09

Nov 09

Dec 09

Jan 10

Feb 10

Mar 10

Apr 10

May 10

Jun 10

Jul 10

Aug 10

Sep 10

Oct 10

Nov 10

Dec 10

Jan 11

Feb 11

Mar 11

Apr 11

May 11

Jun 11

Jul 11

Aug 11

Sep 11

Oct 11

Nov 11

Dec 11

EBS Bruynzeel II

EBS Bruynzeel I

Staatsolie

EBS Machine# 20

Emergency Units

Suralco TG2

Existing Supply

Demand

Optimal Supply Level

Aanbod:Korte Termijn Problemen en Oplossingen…….

8% groei gemiddeld per jaar !!

8

14-2-2010

9

Aanbod:MW Trends

2009 EBS, RGM, NH MW actual and NH remaining

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0

140,0

Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 Nov-09 Dec-09

EB

S, N

H M

W

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

22,0

RG

M M

W

NH MW remaining

EBS MW actual 102,2 105,9 106,6 106,1 110,4 111,7 111,6 107,7 71,7 63,7 72,1 69,3

NH MW actual 117,2 121,6 123,8 124,6 130,4 131,6 131,7 129,3 93,0 85,2 93,1 90,3

RGM MW actual 14,3 14,9 16,4 17,8 19,2 19,0 19,4 20,9 20,5 20,8 20,1 20,2

Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 Nov-09 Dec-09

9

14-2-2010

10

Aanbod:Afobaka Lake Elevation Trends 2009

238

240

242

244

246

248

250

252

254

256

258

260

262

264

266

dec jan feb mar apr may june july aug sep oct nov dec

LA

KE

ELE

VA

TIO

N IN

FE

ET

Afobaka Lake Elevation Trends2009

rule curve 260

2009

10

14-2-2010

11

Toekomstvooruitzichten

11

• De jaarlijkse groei van electriciteit is gemiddeld 8-13%

• De investeringen voor additionele opwekking is direkt noodzakelijk (direct 9 +14 MW en 60 MW in twee jaren)

• De N.V. EBS gaat in drie fasen een powerplant neerzetten op Beekhuizen met een totale capaciteit van 200 MW. ( geschatte kosten op meer dan Euro 200 miljoen)

14-2-2010

12

Proposed new EBS Power plant(200 MW)

12

14-2-2010

13

Suriname – Fr. Guyana Interconnection

13

Brokopondo

Albina – St.Laurent

161 kV – 60 Hz

90 kV- 50 Hz

Menckendam

Paranam

14-2-2010

14

14

• Sustainable power generation:

A form of power generation, which can be

maintained economically without depleting or

damaging the resources

• Renewable power generation:

A form of power generation, in which the required

resources are normally replenished through natural

processes

Hernieuwbare Energie vs. Duurzame Energie:

14-2-2010

15

15

• Micro Hydro Project in the rural areas

▫ Puketi 1979-1981 (40 kW)

▫ Gran Holo Sula 3 * 150 kW in sept 2010 in operation

and Palumeu 5 kW asynchr gen.

▫ And other rivers (future investigations)

• Wind Energy Projects

▫ Galibi Research Location for Wind Potential

▫ Private Owned Wind turbines (Lely Hills)

▫ Hertenrits and Zeedijk in Nickerie (future investigations)

• Solar Energy Projects

▫ Kwamala Samutu solar project

(4 years no funds anymore)

▫ PV Raleighvallen

▫ PV project Commewijne (500 kW) 2010

▫ Solar thermal project (future investigations)

▫ And other locations (future investigations)

Hernieuwbare Energie:Potentie

Bron: The Implementation Possibilities of Renewable Energy

In the rural areas of Suriname - Maarten Mangnus

14-2-2010

16

Hernieuwbare Energie:Potentie

16

• Biomass▫ Planning of a Rice husk PowerStation in Nickerie (4 MW)▫ Planning sugarcane begasse PowerStation Wageningen (…

MW)▫ Planning domestic waste Power Station (10 MW)▫ Investigation of waste wood gasifiers to generate power

• Biofuel

▫ Ethanol Wagenigen en elders

• Hydro power projects

▫ Jai-Tapa en Marowijne

▫ Kabalebo

▫ Micro hydro in vele rivieren ontwikkelen.

14-2-2010

17

17

• Reduceren netverliezen

▫ Transmissie Spanning (33kV -> 161 kV)

▫ Verliezen in 12,3 3n 6,3 kV netten

▫ LS netten en trafo verliezen reduceren

• Efficiënte Energie verbruik

▫ Spaar lampen……of LED

▫ Energie zuinige apparatuur

▫ Standby Power uitschakelen

▫ Zuinig en slim omgaan met energie gebruik

Energie Efficiëntie:Duurzame Energie Gebruik

14-2-2010

18

18

• TU Delft, Prof. B. Fereira

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

14-2-2010

19

19

• TU Delft, Prof. B. Fereira

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

14-2-2010

20

20

• TU Delft, Prof. B. Fereira

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

14-2-2010

21

21

• TU Delft, Prof. B. Fereira

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur

+ Eigen Opwekking

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

14-2-2010

22

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Verlichting

Bron: Osram GmbH; evg-spot 1/2007

22

14-2-2010

23

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Gloeilamp vs. LED lamp

40 Watt

8 Watt

6 Watt

Bron: www.vron.nl

23

14-2-2010

24

Energie Efficiëntie:Innovatie in de Technologie

24

14-2-2010

25

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Standby Power

25

14-2-2010

26

Voorbeeld energie zuinige trafo

26

Rated Capacity

(kVA)Efficiency

15 97

30 97.5

45 97.7

75 98

112.5 98.2

150 98.3

225 98.5

300 98.6

500 98.7

750 98.8

1000 98.9

1500 -

2000 -

2500 -

14-2-2010

27

27

• In de energie voorzienings-sector zijn er grote

investeringen te verwachten in de komende jaren,

vanwege groei en vervanging.miljoenen dollars.

• Er zal meer toepassing moeten plaatsvinden van

duurzame energie opwekkingen, implementatie van

hogere spanningen in transmissie om verliezen te

reduceren. Ook reductie van verlies in distributie.

• Zonne energie en energie zuinige apparatuur

genieten hoge prioriteit in de toepassing huishoudens

en industrie door innovatie technieken..

Conclusies

14-2-2010

28

28

• Suriname zal ook mee moeten gaan met de nieuwe

technieken van sustainable en renewable power ivm

milieubehoud .

• Onderwijs instellingen moeten hun curriculum

aanpassen m.b.t. duurzame energievoorziening.

• Bewustwording van de samenleving in duurzame

energie.

• Bedrijven moeten opgeleide technische

medewerkers inzetten ivm de snelle ontwikkelingen

en besparingen.

Aanbevelingen

14-2-2010

29

Samuel Mehairjan M.Sc.

Director Generation & TransmissionN.V. Energie Bedrijven Suriname

29

14-2-2010

30

Energie Efficiëntie:Voorbeeld Verlichting

30