ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΓΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΕΡΜΑΤΙΚO LNG ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡOΥΠOΛΗΕΝΕΣΗ ΡΕΥΣΤOΤΗΤΑΣ ΑΠO ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΕΡΓΑ ΑΠΕOΤΑΝ ΤO ΑΜΠΕΡΝΤΙΝ ΕΙΠΕ «OΧΙ» ΣΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

ΤO 2019 Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝΣΑΜΑΡΑΣ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚOΜΒOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

ΗΛΕΚΤΡOΚΙΝΗΤΑOXHMAΤΑΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Τεύχος 61 Οκτώβριος 2014

Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

61

- Ο

ΚΤΩ

ΒΡΙΟ

Σ 20

14

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 8o, ΤΕΥΧOΣ 61 Oκτώβριος 2014

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

www.energyworld.gr

Κάθε μέρα όλα τα νέαγια την ενέργεια και

το περιβάλλον

➤

EnergyWorldGR

@energyworldgr

2

Περιεχόμενα

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚΔ

OΤΗ

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΠOΣ

O ΑΣ

ΦΑΛ

ΗΣ

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΑ Ε

ΙΝΑΙ

Η Ε

ΥΡΩ

ΠΗ

;

ΗΛΕ

ΚΤΡO

ΚΙΝ

ΗΤΑ

ΑΥΤ

OΚΙΝ

ΗΤΑ

ΚΑΙ

ΣΤΗ

Ν Ε

ΛΛΑΔ

Α!

ΣΤΗ

Ν…

ΠΡΙ

ΖΑ Τ

O ΣΧ

ΕΔΙO

ΤΗ

Σ Η

ΛΕΚΤ

ΡOΚΙ

ΝΗ

ΣΗΣ

ΤO 2

019

Η Η

ΛΕΚΤ

ΡΙΚΗ

ΔΙΑ

ΣΥΝ

ΔΕΣ

Η Τ

ΩΝ

ΚΥΚ

ΛΑΔ

ΩΝ

ΕΞΥΠ

ΝOΙ

ΜΕΤ

ΡΗΤΕ

Σ ΣΤ

Α ΚΤ

ΗΡΙ

Α ΕΩ

Σ ΤO

201

6

ΕΞΕΛ

ΙΞΕΙ

Σ ΣΤ

ΗΝ

ΑΠ

OΚΡΑ

ΤΙΚO

ΠOΙ

ΗΣΗ

ΤOΥ

ΑΔ

ΜΗ

Ε

ΣΑΜ

ΑΡΑΣ

: Η Ε

ΛΛΑΔ

Α ΓΙ

ΝΕΤ

ΑΙ Κ

OΜΒO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΗ

Σ ΑΣ

ΦΑΛ

ΕΙΑΣ

ΤO Φ

ΥΣΙΚ

O ΑΕ

ΡΙO

ΜΕΙ

ΩΝ

ΕΙ Τ

ΙΣ Δ

ΗΜ

OΣΙΕ

Σ Δ

ΑΠΑΝ

ΕΣ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

3

ΤΑ Π

ΑΝΤΑ

ΓΙΑ

ΤΙΣ

ΣΥΜ

ΒΑΣΕ

ΙΣ Υ

ΔΡO

ΓOΝ

ΑΝΘΡ

ΑΚΩ

Ν

ΕΝΙΣ

ΧΥΕΤ

ΑΙ O

ΕΦ

OΔΙΑ

ΣΜOΣ

ΤΗ

Σ ΕΛ

ΛΑΔ

ΑΣ

ΕΓΚΡ

ΙΣΗ

ΓΙΑ

ΤΕΡ

ΜΑΤ

ΙΚO

LNG

ΣΤΗ

Ν Α

ΛΕΞΑ

ΝΔ

ΡOΥΠ

OΛΗ

ΚΑΘΥ

ΣΤΕΡ

ΗΣΕ

ΙΣ Σ

ΤO Σ

ΥΣΤΗ

ΜΑ

ΕΙΣΡ

OΩΝ

-ΕΚΡ

OΩΝ

ΕΝΕΣ

Η Ρ

ΕΥΣΤ

OΤΗ

ΤΑΣ

ΑΠO

ΕΥΡΩ

ΠΗ

ΓΙΑ

ΕΡΓ

Α ΑΠ

Ε

ΜΗ

Ν Α

ΦΗ

ΣOΥΜ

Ε ΤΗ

Ν Α

ΙOΛΙ

ΚΗ Ε

ΛΠΙΔ

Α Ν

Α ΣΒ

ΗΣΕ

Ι!

OΤΑΝ

ΤO

ΑΜΠ

ΕΡΝ

ΤΙΝ

ΕΙΠ

Ε «O

ΧΙ»

ΣΤΗ

Ν Α

ΝΕΞ

ΑΡΤΗ

ΣΙΑ

ΚΗΦ

ΙΣΙΑ

-ΦΑΛ

ΗΡO

ΜΕ

ΠOΔ

ΗΛΑ

ΤO Α

ΠO

ΤO 2

015

ΤO O

ΡΑΜ

Α ΤΗ

Σ SC

HN

EIDE

R EL

ECTR

IC Γ

ΙΑ Π

ΡOΗ

ΓΜΕΝ

ΕΣ Λ

ΥΣΕΙ

Σ

40 Δ

ΙΣ. Σ

ΤΑ Ε

ΓΚΑΤ

Α ΤΗ

Σ ΕΛ

ΛΗΝ

ΙΚΗ

Σ ΓΗ

Σ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Η επιδείνωση των ρωσοουκρανικών σχέσεων θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο, δημιουργώντας μια ενεργειακή κρίση που θα έπληττε τις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών. Και αυτό θα συνέβαινε επειδή τα σχέδια για διασυνδετήριους αγωγούς ειδικά στη ΝΑ Ευρώπη δεν προχωρούν με τους ρυθμούς που θα έπρεπε.

Σε αυτό το σκηνικό όμως, που είναι πιθανό να συμβεί, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί. Οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρει η στρατηγική θέση της χώρας και να μπούμε δυναμικά στο ενεργειακό παιχνίδι.

Στο διά ταύτα λοιπόν. Ο IGB πρέπει να προχωρήσει άμεσα, αρκεί και η Βουλγαρία να δείξει έμπρακτα τις προθέσεις της. Ο αγωγός East Med, που προωθεί η ΔΕΠΑ, επανέρχεται δυναμικά, για να μεταφέρει κυπριακό φυσικό αέριο από την

Κύπρο στην Ελλάδα και από κει στην Ευρώπη. Εγχείρημα με δυσκολίες, αλλά εφικτό. Ο δε TAP είναι ένα έργο που αναμένεται να πραγματοποιηθεί καθώς η Ευρώπη έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για την κατασκευή του. Αλλά οφείλουμε να κάνουμε πολλά και να μην αφήσουμε στην τύχη τον αγωγό ITG. Άμεσες διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά ώστε ο ελληνοτουρκικός αγωγός να μετατραπεί σε αμφίδρομης ροής – τώρα είναι μονόδρομης.

Η πολιτεία λοιπόν και σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος οφείλει να μην καθυστερήσει την κατασκευή αυτών των έργων και να απομακρύνει οποιαδήποτε γραφειοκρατικά «αγκάθια» στην πορεία της Ελλάδας για τη μετατροπή της σε κόμβο ενεργειακού εφοδιασμού και ασφάλειας για την Ευρώπη. Μπροστά στην απειλή ενός ευρωπαϊκού ενεργειακού κραχ, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να ξεχωρίσει, αρκεί τα σχέδια και οι εξαγγελίες να μη μείνουν στα χαρτιά και ούτε να αφεθούν στην τύχη για να γίνουν στο παρά πέντε…

ΝΑ ΓΙΝOΥΝ ΠΡΑΞΗOΙ ΑΓΩΓOΙΑΜΕΣΑ!

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Socar: Με το βλέμμα στα Βαλκάνια…Πρόθεση να ενισχύσει την παρουσία της στη νότια Βαλκανική δείχνει η Socar, αξιοποιώντας την ουκρανική κρίση αλλά και τις ανάγκες των χωρών της περιοχής να απεξαρτηθούν από το ρωσικό αέριο. Η αζερική εταιρεία υπέγραψε συμφωνία με τη βουλγαρική Bulgartransgaz (ο αντίστοιχος ΔΕΣΦΑ της γειτονικής χώρας), για την ανάπτυξη της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου στο Chiren της Βουλγαρίας. Η υπόγεια αποθήκη με χωρητικότητα περίπου 350 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και δυνατότητες ημερήσιας παροχής περίπου 3,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, σχεδιάζεται να αυξήσει τη δυναμικότητά της σε 1 δισ. κυβικά μέτρα και την ημερήσια παροχή σε 8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ώστε να καλύπτει ανάγκες όχι μόνο της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ιδίως σε περιόδους κρίσης.Η συμφωνία αυτή, όπως και η επιστολή προθέσεων (Letter of Intent) που έλαβε η Socar από την Bulgargaz (αντίστοιχη της ΔΕΠΑ) για παραλαβές στη Βουλγαρία αζερικού αερίου από το 2017, πριν δηλαδή από τη λειτουργία του αγωγού ΤΑΡ, αποτυπώνουν το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στον ενεργειακό εφοδιασμό της περιοχής, τον οποίο συνεχίζει να ελέγχει σε ποσοστά που φτάνουν μέχρι και το 100% η ρωσική Gazprom.

Απαλλαγήπολυτέκνωναπό χρεώσεις ΥΚΩΑπαλλάσσονται από τις χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος όλοι οι δικαιούχοι των τιμολογίων πολυτέκνων και κοινωνικού οικιακού τιμολογίου καθώς και το τμήμα της τετραμηνιαίας κατανάλωσης ηλεκτρισμού ώς τις 10.000 Kwh των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κοινωφελείς σκοπούς, που έχουν τιμολόγιο υπηρεσιών αλληλεγγύης.Αυτό προβλέπεται σε τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο κύρωσης των συμβάσεων για την έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων στο Κατάκολο, τα Ιωάννινα και τον δυτικό Πατραϊκό κόλπο.

Από τον όμιλο Μυτιληναίου ανακοινώθηκε ότι η ονομασία «Αλουμίνιον ΑΕ» αλλάζει και επαναφέρεται η ιστορική επωνυμία «Αλουμίνιον της Ελλάδος». Δεν πρόκειται για μια απλή αλλαγή ονομασίας, καθώς η θυγατρική εταιρεία έχει συνδέσει το όνομα και την παρουσία της με την άνοδο αλλά και τις περιόδους κρίσης που αντιμετώπισε η ελληνική βιομηχανία.Αναλυτικά η ανακοίνωση του ομίλου: Η Μυτιληναίος ΑΕ-Όμιλος Επιχειρήσεων ενημερώνει το επενδυτικό κοινό ότι σύμφωνα με την υπ’ αρ. 20250/14 Σχετ. 19174/18/01.08.2014 απόφαση του αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Βορείου Τομέα Αθηνών, η οποία καταχωρήθηκε στο ΓΕΜΗ την 01.08.2014 και κοινοποιήθηκε αρμοδίως με το με αρ. πρωτ. 108715/25.08.2014 έγγραφο της αρμόδιας διεύθυνσης του ΕΒΕΑ, εγκρίθηκε η τροποποίηση της επωνυμίας και του διακριτικού τίτλου της θυγατρικής της εταιρείας Αλουμίνιον Ανώνυμος Εταιρεία. Η εταιρεία επανέφερε την ιστορική επωνυμία της «Αλουμίνιον της Ελλάδος Βιομηχανική και Εμπορική Ανώνυμος Εταιρεία ΒΕΑΕ» («Aluminium of Greece Industrial and Commercial Societe Anonyme») και τον διακριτικό τίτλο της «Αλουμίνιον της Ελλάδος ΒΕΑΕ».

Αλουμίνιον τηςΕλλάδος: Επιστροφήστις ρίζες

77

Το επιτυχημένο πολυσυνέδριο Capital & Vision θα πραγματοποιηθεί φέτος στην Αίγλη Ζαππείου στην Αθήνα, την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου και το Σάββατο 1 Νοεμβρίου.Το Capital & Vision διοργανώνεται από το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο και την εταιρεία Συμεών Γ. Τσομώκος ΑΕ, με χορηγό επικοινωνίας το energyworld (έντυπο και ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης).Το πολυσυνέδριο Capital & Vision αποτελείται από τον κεντρικό κορμό του συνεδρίου, ο οποίος θα έχει τίτλο «Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα: Το επόμενο βήμα», ενώ παράλληλα φιλοξενεί δεκάδες φορείς και πρωτοβουλίες οι οποίες διοργανώνουν τη δικιά τους εκδήλωση/παρουσίαση. Η θεματολογία του κεντρικού κορμού του συνεδρίου:• Η τουριστική βιομηχανία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.• Η Ελλάδα ως κόμβος και εξαγωγέας ενέργειας & υδρογονανθράκων.• Το επόμενο βήμα για τα μεγάλα έργα.• Το στοίχημα της εγκαθίδρυσης διεθνούς ναυτιλιακού μητροπολιτικού κέντρου.• Καινοτομία & επιχειρηματικότητα: το μέλλον περνάει από τα start-ups. • Καινοτομία & επιχειρηματικότητα: πηγές και επενδυτικές ευκαιρίες.Περισσότερα στο www.capitalvision.gr.

Η ευρωπαϊκήενεργειακή ασφάλειασε διεθνές συνέδριοΤη δική της συμβολή στη συζήτηση του πλέον κρίσιμου στις μέρες μας θέματος της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης προσφέρει η Energy Stream CMG GmbH με τη διοργάνωση του διεθνούς συνεδρίου London Oil & Gas Forum, στις 10 Οκτωβρίου 2014, στο Λονδίνο, με χορηγούς επικοινωνίας το περιοδικό και την ιστοσελίδα energyworld.Λόγω και της συνεχιζόμενης κρίσης στην Ουκρανία και των επιπτώσεών της στην ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή, το πετρέλαιο και φυσικό αέριο βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της επικαιρότητας στην Ευρώπη, Μεσόγειο και Κασπία. Επιπλέον, οι πρόσφατες ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, Κύπρο και Ισραήλ συμβάλλουν στην ανάπτυξη επενδυτικών πρωτοβουλιών, ενώ σηματοδοτούν μια νέα εποχή για το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και την Ευρώπη. Ανταποκρινόμενη στις ραγδαίες αυτές εξελίξεις η διοργανώτρια Energy Stream CMG GmbH, με δεκαετή εμπειρία στη διοργάνωση παγκόσμιων συνεδρίων στον τομέα της ενέργειας σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εξασφάλισε τη συμμετοχή κορυφαίων στελεχών πετρελαϊκών εταιρειών, κυβερνητικών εκπροσώπων και αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων ενώ προωθεί την προσέλκυση επενδυτών, συμβάλλοντας και στις τελευταίες εξελίξεις στην Ελλάδα στο πλαίσιο προγραμματισμένου διαγωνισμού για επενδύσεις τον τομέα των υδρογονανθράκων.Περισσότερες πληροφορίες: www.energystreamcmg.com/conferences.

Τα Environmental Awards 2015 έρχονται για τρίτη χρονιά να αναδείξουν και να επιβραβεύσουν τις βέλτιστες πρακτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία από επιχειρήσεις, οργανισμούς και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, σε τομείς όπως: Waste Μanagement, Water Stewardship, Energy Management, Climate Protection, Sustainable Built Environment κ.λπ. Η υποβολή των υποψηφιοτήτων θα διαρκέσει έως τις 22 Οκτωβρίου 2014. Όσον αφορά το κόστος, η πρώτη υποψηφιότητα κοστίζει 300 ευρώ, ενώ κάθε επόμενη υποψηφιότητα 200. Υπάρχει πακέτο 5 υποψηφιοτήτων (1 υποψηφιότητα δωρεάν) έναντι 900 ευρώ, αλλά και πακέτο 10 υποψηφιοτήτων (3 υποψηφιότητες δωρεάν) αντί 1.500 ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να συγκεντρώσετε από την κ. Αγγελική Κουτσουράδη, τηλ.: 210 6617 777 (εσωτ. 268), ή στο e-mail: akoutsouradi@boussias.com.

Υποψηφιότηταστα EnvironmentalAwards 2015

Καινοτομία& επιχειρηματικότηταστο Capital-Vision

8

03ΠOΣO ΑΣΦΑΛΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑΕΙΝΑΙ Η ΕΥΡΩΠΗ;Στη σκιά της ουκρανικής κρίσης θα συζητηθεί στο Λονδίνο η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, ένα θέμα που έχει αποκτήσει αυτονόητη προτεραιότητα στις μέρες μας. Tο ετήσιο συνέδριο London Oil & Gas Forum 2014 που διοργανώνει στο Λονδίνο στις 10 Oκτωβρίου η Energy Stream CMG GmbH του Αντώνη Λιβάνιου, με χορηγό επικοινωνίας το energyworld (έντυπο & ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης), έρχεται να συμβάλει ουσιαστικά στη συζήτηση ενός κρίσιμου θέματος: οι επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και των κρατών-μελών της.

Διεθνές συνέδριο στο Λονδίνο

Το ουκρανικό πρόβλημα δεν επηρεάζει μόνο τις σχέσεις Oυκρανίας-Ρωσίας αλλά και όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. H μεταφορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ως κύριο προμηθευτή στην Ευρώπη, μέσω του ουκρανικού δικτύου αγωγών απειλείται από τη συνεχιζόμενη κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Oυκρανίας και έχει θορυβήσει πολύπλευρα τις αγορές στην Ευρώπη, ενώ οι εξελίξεις παρακολουθούνται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σε παγκόσμια βάση.

Το συνέδριο του Λονδίνου στις 10 Oκτωβρίου γίνεται αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης αποτελεί βασικό θέμα συζήτησης. Η Energy Stream, με πολυετή πείρα στη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων εντός και εκτός Ελλάδας, συμβάλλει ουσιαστικά στην κρίσιμη αυτή συζήτηση με μια ατζέντα ειδικών θεμάτων που έχει επεξεργαστεί και που θα αναπτυχθούν από παγκοσμίου κύρους ομιλητές-εμπειρογνώμονες στον χώρο της ενέργειας.

Με φόντο την ευρωπαϊκή παρέμβαση Το ουκρανικό πρόβλημα εξελίσσεται λοιπόν και σε ευρύτερο ευρωπαϊκό πρόβλημα; Είναι φανερό ότι η συνεχιζόμενη κρίση δεν θίγει μόνο τα συμφέροντα της Ρωσίας αλλά και θέτει την Ευρώπη μπροστά σε κινδύνους οικονομικής και ενεργειακής αναστάτωσης.

Η παρέμβαση της ΕΕ είναι λοιπόν αναμενόμενη ενόψει μιας κρίσης που απειλεί την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης και μάλιστα στα πρόθυρα του επερχόμενου χειμώνα.

Η παρέμβαση της ΕΕ συνδέεται σε αυτό το στάδιο με την προμήθεια και τον προμηθευτή του φυσικού αερίου, δηλαδή τη Ρωσία και τη ρωσική Gazprom. Το ενδεχόμενο επανάληψης της κρίσης του 2009 -διακοπή παροχής ΦΑ από τη Ρωσία προς την Ευρώπη- δημιουργεί εύλογη ανησυχία. Ποιες μπορεί να είναι οι εναλλακτικές λύσεις; Πώς μπορεί να αξιολογηθεί ο κίνδυνος διακοπής προμήθειας και διαμετακόμισης του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη υπό το φως των εξελίξεων που τρέχουν;

9

Καμιά απάντηση δεν μπορεί να δοθεί ανεξάρτητα και μεμονωμένα, ενώ οποιεσδήποτε ενέργειες, άμεσες ή μελλοντικές, θα πρέπει να λάβουν υπόψη και τις ενδιάμεσες χώρες διαμετακόμισης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, που μπορεί να αποβούν σε μελλοντικούς εναλλακτικούς «παίκτες».

O προτεινόμενος ρωσικός αγωγός South Stream, παρά τις αβεβαιότητες που συνδέονται με το έργο αυτό, παρουσιάζει το πλεονέκτημα ότι παρακάμπτει την Oυκρανία και τα προβλήματα που συνδέονται με αυτήν. Όσον αφορά το άνοιγμα του Νότιου Διαδρόμου – για την παροχή ΦΑ από την Κασπία στην Ευρώπη, μέσω Βαλκανίων και Ιονίου, αυτός θα παρακάμπτει τελείως το δίπολο Oυκρανία-Ρωσία.

O αγωγός φυσικού αερίου ΤΑΡ που θα μεταφέρει ΦΑ από την Κασπία στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Αλβανίας, ο αγωγός IGB μέσω Ελλάδας-Βουλγαρίας, που δίνει την ευκαιρία τροφοδότησης μέρους της Ευρώπης πέραν της ρωσικής Gazprom, και ο προτεινόμενος από την Ελλάδα αγωγός East Μed που θα μεταφέρει ΦΑ στην Ευρώπη από τη Λεκάνη της Λεβαντίνης, μέσω Κρήτης-Πελοποννήσου και συνδεόμενος με τον TAP στην Ιταλία, αποτελούν εναλλακτικές λύσεις για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά σε βάθος χρόνου - με πιθανή εξαίρεση τον ΤΑΡ.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης καλεί ήδη τα κράτη-μέλη του να αναπτύξουν πηγές υδρογονανθράκων στο έδαφός τους και προσδίδει και μεγάλη σημασία

στα σημαντικά κοιτάσματα που έχουν ήδη εντοπιστεί στη ΝΑ Μεσόγειο (Ισραήλ, Κύπρο) που σηματοδοτούν μια νέα εποχή για το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη. Η Ελλάδα, μετά τις πρόσφατες θετικές εξελίξεις για την αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου και την εκμετάλλευση των αποθεμάτων της και σε συνάρτηση με τη γεωστρατηγική της θέση, μπαίνει δυναμικά ως «παίκτης» στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής - ωστόσο, πρέπει να αποδείξει ότι έχει στη διάθεσή της κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Στην παρούσα φάση όμως η ενεργειακή συνεργασία της Ρωσίας εξακολουθεί να είναι απαραίτητη για την Ευρώπη: η Ρωσία αποτελεί τον κοντινότερο, τον πλέον αξιόπιστο και σίγουρο προμηθευτή φυσικού αερίου. Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, είναι ήδη σε αναζήτηση καινούργιων πελατών/καταναλωτών, με την Κίνα να διαφαίνεται ως μια πρώτη και αξιόπιστη προοπτική.

Έτσι, τα ερωτήματα παραμένουν αμείλικτα και απειλητικά: Πόσο και πότε μπορεί να περιοριστεί η εξάρτηση της Ευρώπης σε ΦΑ που εισάγεται από τη Ρωσία μέσω αγωγών; Μπορεί η Ευρώπη να στραφεί άμεσα σε εναλλακτικές ενεργειακές πηγές; Μπορεί η προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου να αποτελέσει εναλλακτική λύση και υπό ποιες προϋποθέσεις και σε τι βάθος χρόνου;

Η θέση των ΗΠΑΤις εξελίξεις αυτές παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι ΗΠΑ, που δηλώνουν ότι η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα στην Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται στη σφαίρα ενδιαφέροντος της αμερικανικής πολιτικής.

Η παρέμβαση της ΕΕ στην κρίση Ρωσίας-Oυκρανίας φαίνεται να συνεπικουρείται από τις ΗΠΑ, ενώ το θέμα βρέθηκε στο επίκεντρο συνάντησης των ηγετών της ΕΕ και των ΗΠΑ. «Η Ευρώπη είναι ο πιο στενός συνέταιρος των ΗΠΑ και ο κόσμος είναι πιο ήσυχος όταν η Ευρώπη και

Είναι φανερό ότι η συνεχιζόμενη κρίση δεν θίγει μόνο τα συμφέροντα της Ρωσίας αλλά και θέτει την Ευρώπη μπροστά σε κινδύνους οικονομικής και ενεργειακής αναστάτωσης

10

οι ΗΠΑ είναι αλληλέγγυες», δήλωσε ο πρόεδρος Oμπάμα σε πρόσφατη συνέντευξή του, όπου έγινε αναφορά και στην προοπτική εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη.

Oι ΗΠΑ και η ΕΕ συμμετέχουν στο συνέδριο του Λονδίνου με ανώτατα κυβερνητικά στελέχη από τους αντίστοιχους τομείς ενέργειας, δίνοντας την ευκαιρία να αναπτυχθούν αυτά τα θέματα. Θέμα συζήτησης επίσης θα είναι και οι επιπτώσεις στην Ευρώπη από την εφαρμογή της αμερικανικής ενεργειακής πολιτικής στην Κασπία.

Επενδυτικές πρωτοβουλίες και συνέργειες Εκτός από τη γεωπολιτική ατζέντα που αποτελεί ουσιαστικό μέρος των εργασιών του συνεδρίου, η διοργανώτρια Energy Stream προωθεί μέσω του συνεδρίου επενδύσεις, εντός και εκτός Ελλάδας, φέρνοντας σε επαφή επενδυτές, πετρελαϊκές εταιρείες και επιχειρηματίες σε ένα περιβάλλον που προσφέρεται για την ανάπτυξη συνεργασιών και

πρωτοβουλιών. Η ενέργεια στη ΝΑ Μεσόγειο προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρον, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει και άλλους επιχειρηματικούς κλάδους δημιουργώντας προοπτικές ανάπτυξης.

Η προοπτική για επενδυτικές ευκαιρίες, κερδοφόρες εμπορικές προτάσεις, αξιοποίηση πόρων και ανάπτυξη συμμαχιών στην περιοχή (περίπτωση Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ) αποτελούν σημαντικό μέρος των εργασιών του συνεδρίου και διευκολύνονται από τη συμμετοχή και παρουσία στελεχών πετρελαϊκών εταιρειών, κυβερνητικών εκπροσώπων, επιχειρηματιών και επενδυτών.

Ένα συνέδριο που προβάλλει Ελλάδα και Κύπρο στο εξωτερικό Ανταποκρινόμενη στις ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο η διοργανώτρια Energy stream CMG GmbH, υπό την καθοδήγηση του Αντώνη Λιβάνιου, που μετρά πλέον πολυετή πείρα στη διοργάνωση εξειδικευμένων συνεδρίων για το πετρέλαιο και φυσικό αέριο εντός και εκτός Ελλάδας, θέτει στο πλαίσιο

των συζητήσεων τα καίρια θέματα που αφορούν τις εξελίξεις και προοπτικές για την Ελλάδα και Κύπρο δίνοντας την ευκαιρία στους εκπροσώπους των αντίστοιχων κυβερνήσεων να αναπτύξουν τις θέσεις των χωρών τους.

Η Ελλάδα και η Κύπρος προβάλλονται ως χώρες που διεκδικούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας στην περιοχή. Όπως και στο πρόσφατο ιδιαίτερα επιτυχημένο συνέδριο της Energy Stream στην Κύπρο, τον Μάιο του 2014, το συνέδριο του Λονδίνου έχει εξασφαλίσει τη συμμετοχή αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών, αρχηγών κομμάτων αλλά και εκπροσώπων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών και επιχειρηματιών.

Το διεθνές συνέδριο London Oil & Gas Forum 2014 θα πραγματοποιηθεί στις 10 Oκτωβρίου στην ιδιωτική Λέσχη Rag, Army & Navy Club, 36-39 Pall Mall, Λονδίνο. Περισσότερες πληροφορίες: http://www.energystreamcmg.com.

Σκανάρετε με το κινητό& επισκεφτείτε το site

www.mobilenews.gr

Παίξτε και κερδίστε πλούσια δώρα

news - τηλέφωνα - tablets - tech & gadgets - apps - παιχνίδια προσφορές εταιρειών - καταστήματα - videos

➤

Trim Publications S.A. // Print & Online Mediawww.trimpublications.com

Mobile News GR

@kinitanea

12

04ΗΛΕΚΤΡOΚΙΝΗΤΑOXHMAΤΑΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!Είτε με συσσωρευτές (BEV) είτε υβριδικά (PHEV), τα ηλεκτροκίνητα οχήματα (ΗO) έχουν πολλά βασικά πλεονεκτήματα. Oικονομικά, καθώς είναι κατά 40 έως 70% χαμηλότερα σε κόστος καυσίμου, αλλά και περιβαλλοντικά αφού συμβάλλουν ιδιαίτερα στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και επομένως στον στόχο των 43 χωρών που συμμετέχουν ενεργά στο πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης Green eMotion, για καθαρότερη ατμόσφαιρα. Στο διεθνές συνέδριο ηλεκτροκίνησης που διεξήχθη στην Αθήνα παρουσιάστηκαν τα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα της νέας αγοράς.

Διεθνές συνέδριο Green eMotion

13

Την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γ. Μανιάτης, ο οποίος τόνισε ότι η ηλεκτροκίνηση μπορεί να δημιουργήσει 700.000 νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ και 7.000 στη χώρα μας, ενώ ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Θ. Πετράκος επισήμανε την ανάγκη ολοκλήρωσης του θεσμικού πλαισίου για την ηλεκτροκίνηση.

Στο πλαίσιο του ίδιου ευρωπαϊκού προγράμματος, η ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι προχωρά σε πιλοτική ανάπτυξη 15 σημείων φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων στην Αθήνα και την Κοζάνη. Ανακοίνωσε επίσης ότι θα αποκτήσει με χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) 15 ηλεκτροκίνητα οχήματα, τα οποία θα διατεθούν σε φορείς του Δημοσίου (ΡΑΕ, ΥΠΕΚΑ) ή θα χρησιμοποιηθούν για κάλυψη αναγκών της επιχείρησης.

Τα υπέρΣύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, βασικό πλεονέκτημα των ηλεκτροκίνητων οχημάτων είναι το χαμηλό κόστος χρήσης καθώς με τα ισχύοντα τιμολόγια της ΔΕΗ η κατανάλωση κυμαίνεται στο 1 ευρώ ανά 100 χιλιόμετρα, δηλαδή έως και δέκα φορές λιγότερο σε σχέση με ένα μέσο βενζινοκίνητο αυτοκίνητο. Η αυτονομία μετά από πλήρη φόρτιση κυμαίνεται στα 150 με 200 χιλιόμετρα, ενώ ο χρόνος που απαιτείται για να

γεμίσει η μπαταρία ξεκινά από μισή ώρα (με ειδικούς αλλά ακριβούς φορτιστές) και φτάνει μέχρι τις 10 ώρες από την πρίζα του σπιτιού. Δεν υπάρχει, ακόμη, ειδικό τιμολόγιο για τη φόρτιση των αυτοκινήτων, συνεπώς η χρέωση γίνεται με το κανονικό οικιακό τιμολόγιο ή με το νυχτερινό αν η φόρτιση γίνεται τις νυχτερινές ώρες. Στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη σταθμοί φόρτισης σε χώρους στάθμευσης, εκθεσιακά-εμπορικά κέντρα ενώ οι νέοι σταθμοί της ΔΕΗ θα εγκατασταθούν στα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ, της ΡΑΕ, του Διαχειριστή Δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ), στα υπουργεία Ενέργειας και Μεταφορών και αλλού.

Και τα κατά…Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ο διευθυντής ανάπτυξης δικτύων της ΔΕΔΔΗΕ Εμμανουήλ Φουρναράκης υπογράμμισε ότι υπάρχουν βέβαια και μειονεκτήματα, ή -για να το θέσουμε καλύτερα- ζητήματα που επιδέχονται βελτίωσης. Από τη μία η περιορισμένη διάρκεια ζωής της μπαταρίας, στα 130 με 150 χιλιάδες χιλιόμετρα (10 έτη, εγγύηση η οποία δεν καλύπτει το όχημα εάν χρησιμοποιηθεί και ως δότης ενέργειας) και από την άλλη το υψηλό τους κόστος. Όπως παρατήρησε ο κ. Φουρναράκης, το κόστος των συσσωρευτών στα ηλεκτροκίνητα οχήματα, στις 40 kWh, κυμαίνεται σήμερα περίπου στα 32.000 ευρώ, ποσό ωστόσο που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα

μειωθεί κατά το ήμισυ σε είκοσι χρόνια.

Άλλα μειονεκτήματα είναι οι σχετικά χαμηλές τους ταχύτητες που τα περιορίζουν στον άτυπο χαρακτηρισμό «αυτοκίνητα πόλης», αλλά και ο μεγάλος χρόνος φόρτισης. Παρόλα αυτά αναμένεται ότι το ποσοστό προτίμησης της αγοράς σε ηλεκτροκίνητα οχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει φτάσει στο 7% στις συνολικές αγορές αυτοκινήτων το 2020, ενώ το ποσοστό αυτό θα φτάσει στο 31% το 2030. Πιο συγκεκριμένα, το 2020 αναμένεται ότι θα κυκλοφορούν παγκοσμίως 7,5 εκατ. ηλεκτροκίνητα οχήματα, εκ των οποίων τα 2 εκατ. στην ΕΕ.

ΠροοπτικέςΜε την εφαρμογή του ευρωπαϊκού προγράμματος Green eMotion διασφαλίζεται αφενός η ενοποίηση των προδιαγραφών των υποδομών φόρτισης και αφετέρου παρέχεται στους καταναλωτές η δυνατότητα να φορτίζουν τα οχήματά τους στο εξωτερικό με συμβάσεις τύπου roaming. Σε επόμενη φάση και εφόσον αναπτυχθούν τεχνολογίες έξυπνων δικτύων, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα μπορούν να χρησιμοποιούνται και ως αποθήκες ενέργειας και θα μπορούν επίσης να πωλούν ενέργεια στο δίκτυο τις ώρες αιχμής που δεν θα χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους.

Τα ηλεκτροκίνητα οχήματα θα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των μελλοντικών έξυπνων πόλεων (smart cities).

14

05ΣΤΗΝ… ΠΡΙΖΑΤO ΣΧΕΔΙOΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡOΚΙΝΗΣΗΣΜε πρωτοβουλία του υπουργού ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη τέθηκε σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο «Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας» με πρώτο βήμα τη σύσταση αρμόδιας επιτροπής στη Γενική Γραμματεία Ενέργειας του υπουργείου. Πρόκειται για μια σημαντική κίνηση που ως σκοπό έχει να καλύψει το χαμένο έδαφος για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας.

Ηλεκτροκίνηση

Αμέσως επόμενη κίνηση είναι η λήψη αποφάσεων που αφορούν τη χρηματοδότηση ενός πιλοτικού δικτύου ηλεκτρικής κινητικότητας στην Ελλάδα όπως έχει ήδη αποφασιστεί σε άλλες χώρες της ΕΕ. Βασική αρμοδιότητα αυτής της επιτροπής θα είναι η προώθηση όλων των δράσεων που είναι απαραίτητες για την ίδρυση και ομαλή λειτουργία του δικτύου σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (δημόσιες υπηρεσίες, οργανισμοί, τοπική αυτοδιοίκηση, φορείς, επιχειρήσεις). Η επιτροπή θα φροντίζει επίσης για την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για όλα τα σχετικά θέματα, ενώ θα συντονίζει την εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος προωθώντας τη σύνδεση του ΥΠΕΚΑ με τους δήμους.

Συγκριτικό όφελοςOι ηλεκτροκινητήρες είναι σήμερα από τις πιο αποδοτικές ενεργειακά μηχανές, με συντελεστές απόδοσης μεγαλύτερους από 90%. Ακόμη και το πλέον οικονομικό αυτοκίνητο καύσης διανύει τα 100 χιλιόμετρα μέσα στην πόλη με κόστος 3-3,5 ευρώ, όταν για ένα ηλεκτρικό το αντίστοιχο κόστος είναι 90 λεπτά. Είναι ωστόσο πολύ

ακριβά στην αγορά, γι’ αυτό και οι αυτοκινητοβιομηχανίες τα προωθούν μαζί με πακέτα υπηρεσιών ενώ τα κράτη-μέλη θεσπίζουν κίνητρα. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί σήμερα ένας αριθμός 20-25 αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

13.000 σημεία φόρτισης ώς το 2020Το σημαντικότερο εμπόδιο για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου, ενώ μέχρι και τον Νοέμβριο του 2013 την τιμή τους επιβάρυνε φόρος πολυτελείας αυξάνοντας σημαντικά το κόστος. Η νομοθετική ρύθμιση για την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων θεσπίστηκε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο. Με καθυστέρηση, κατατέθηκε από τον υπουργό Γιάννη Μανιάτη νομοθετική ρύθμιση που απαλλάσσει Φορείς Εκμετάλλευσης Υποδομών Φόρτισης από την έκδοση άδειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και τους κατατάσσει στην κατηγορία των τελικών καταναλωτών με δικαίωμα μεταπώλησης ρεύματος ως υπηρεσία φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η τροπολογία αναμένεται να δώσει δυναμική εκκίνηση στη νέα αυτήν αγορά. Σύμφωνα με τους

15

στόχους που έχει θέσει η ΕΕ, στην Ελλάδα θα πρέπει, μέχρι τέλος του 2020, να λειτουργούν 13.000 σημεία φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

Εθνική στρατηγική«Με τη νομοθετική μας πρωτοβουλία για τη ρύθμιση θεμάτων για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα (ΗO) που εντάχθηκε στον νόμο για το ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας, στέλνουμε ένα μήνυμα προς την ελληνική και διεθνή αγορά αλλά και προς τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας ότι φιλοδοξούμε να

ενεργοποιήσουμε το σύνολο των εθνικών δυνάμεων για τη μετάβαση στη νέα εποχή αυτοκίνησης», δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός Γ. Μανιάτης. O ίδιος πρόσθεσε ότι «τα ηλεκτροκίνητα οχήματα αποτελούν ένα ευρύτατο πεδίο δραστηριοτήτων σε αρκετές χώρες, με την Ελλάδα όμως

να απουσιάζει. Πολιτική μας επιλογή είναι η διαμόρφωση και στήριξη μιας εθνικής στρατηγικής για την ηλεκτρική κινητικότητα με την ενεργοποίηση όλων των επιστημονικών και παραγωγικών δυνάμεων του τόπου».

Η Ευρώπη επενδύει στην ηλεκτροκίνηση

Στο ερευνητικό έργο «Emerald», με στόχο την αποδοτική διαχείριση ενέργειας των πράσινων ηλεκτροκίνητων οχημάτων (Fully Electric Vehicles-FEVs), την ομαλή διασύνδεσή τους με τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και την ασφαλή ένταξή τους στα οδικά δίκτυα μεταφορών, συμμετείχαν φορείς από τέσσερις χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία), μεταξύ των οποίων το ΕΜΠ (ΕΠΙΣΕΥ), η Cosmote, η ΔΕΗ, κατασκευαστές αυτοκινήτων (Solaris, Comarth), εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού (Softeco, HI iberia, Telvent) κ.ά.

Το έργο εντάσσεται στο 7ο Πρόγραμμα-Πλαίσιο (FP7) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα ολοκληρωθεί το 2016.

Στο πλαίσιο του «Emerald» (http://www.fp7-emerald.eu/) θα αναπτυχθεί ένα καινοτόμο σύστημα με προηγμένες δυνατότητες που θα μπορεί να προβλέπει την κατανάλωση ενέργειας και να παρέχει προσωποποιημένη ανατροφοδότηση εν κινήσει. Το σύστημα θα λαμβάνει υπόψη τα βοηθητικά συστήματα του οχήματος,

την οδηγική συμπεριφορά, καθώς και δεδομένα, μεταξύ άλλων, κυκλοφοριακής κίνησης, κατανάλωσης ενέργειας, φόρτισης και καιρικών συνθηκών. Επιπλέον, θα επιτρέπει τη μεταφορά δεδομένων από τα οχήματα προς την κεντρική πλατφόρμα, μέσω του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια της φόρτισης. Τέλος, το σύστημα θα επιτρέπει την ενεργειακά αποδοτικότερη διαχείριση στόλου οχημάτων.

Η Cosmote είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών για την ασφαλή και αποτελεσματική επικοινωνία των οχημάτων με την κεντρική πλατφόρμα του συστήματος, αλλά και μεταξύ τους, ενώ συμμετέχει στον καθορισμό των περιπτώσεων χρήσης, στην αξιολόγηση του συστήματος, καθώς και στην ανάπτυξη εφαρμογών και εργαλείων για έξυπνες κινητές συσκευές. Παράλληλα, η εταιρεία θα συμβάλει σημαντικά στις ενέργειες διάχυσης και εμπορικής αξιοποίησης των αποτελεσμάτων του έργου, καθώς και στη διαμόρφωση του νέου επιχειρηματικού μοντέλου.

Η πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ είναι αρκετά φιλόδοξη και στοχεύει στο να καλύψει την απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από άλλες χώρες της ΕΕ σε σχέση με την ηλεκτροκίνηση, αλλά και με τους στόχους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

16

06ΤO 2019 Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

Ηλεκτρισμός

17

Η ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων προχωρά με ταχύτατους και εντατικούς ρυθμούς έπειτα από την υπογραφή των συμβάσεων για την κατασκευή της πρώτης φάσης του έργου. Oι ανάδοχοι με τα χαρακτηριστικά του κάθε έργου, καθώς και το τεράστιο όφελος όχι μόνο για τα νησιά αλλά και για όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος.

Κατά τη διάρκεια της τελετής υπογραφής των συμβάσεων της πρώτης φάσης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα, μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και των ανάδοχων εταιρειών Prysmian, Ελληνικά Καλώδια, Alstom και ΑΒΒ, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μάκης Παπαγεωργίου δήλωσε ότι αναμένεται να προκύψει όφελος της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. O δε προϋπολογισμός του έργου, που προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί σε 22 μήνες, ανέρχεται σε 240 εκατ. ευρώ.

Η πρώτη φάσηΗ αρχική φάση του έργου διαχωρίζεται στις ακόλουθες ομάδες:

• Oμάδα Α: Υποβρύχια καλωδιακή διασύνδεση 150 kV Λαυρίου-Σύρου, συνολικού μήκους 108 χλμ. Ανάδοχος του έργου επιλέχθηκε η εταιρεία Prysmian και ο χρόνος παράδοσής του είναι 22 μήνες. • Oμάδα B: Υποβρύχιες καλωδιακές διασυνδέσεις 150 kV, από την Σύρο προς την Τήνο, Μύκονο και Πάρο, και τερματικό καλωδίων 150 kV στην Τήνο. Ανάδοχος του έργου επιλέχθηκε η εταιρεία Ελληνικά Καλώδια και ο χρόνος παράδοσής του είναι 22 μήνες. • Oμάδα Γ: Υποσταθμός Ζεύξης 150 kV στο Λαύριο, υπαίθριες διατάξεις σύνδεσης με το ΚΥΤ 400 kV Λαυρίου καθώς και τρεις Yποσταθμοί Υποβιβασμού 150 kV προς Μέση Τάση στις νήσους Σύρο, Πάρο και Μύκονο. Ανάδοχος του έργου επελέγη η

εταιρεία Alstom Grid SpA και ο χρόνος υλοποίησης του έργου είναι οι 22 μήνες. • Oμάδα Δ: Συγκρότημα SVC, αυτόματης αντιστάθμισης αέργου ισχύος +/- 100 MVAr στη Σύρο. Ανάδοχος του έργου επελέγη η σύμπραξη της ελληνικής ABB με την ΑΒΒ Σουηδίας και ο χρόνος παράδοσής του είναι 18 μήνες.

Πολύπλευρα οφέλη«Βάζουμε πλώρη ώστε ο ηλεκτρικός βρόχος διασύνδεσης των Κυκλάδων να αποτελεί πραγματικότητα σε μόλις δύο χρόνια από σήμερα», δήλωσε ο κ. Παπαγεωργίου και πρόσθεσε: «Πρόκειται για ένα έργο με τεράστια οφέλη όχι μόνο για τις Κυκλάδες αλλά και για όλους τους καταναλωτές

Oφέλη από τη σχεδιαζόμενη διασύνδεση

– Oμαλοποιείται και σταθεροποιείται το ηλεκτρικό δίκτυο των νησιών, γεγονός που διασφαλίζει τις τοπικές οικονομίες αλλά και την απρόσκοπτη ανάπτυξη στον τουρισμό.

– Βελτιώνεται η αξιοπιστία της παρεχόμενης ενέργειας, αφού θα υπάρχουν δύο δρόμοι τροφοδότησης, ένας από Λαύριο και ένας από νότια Εύβοια.

– Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας κατά τη φάση υλοποίησης του έργου.

– Ενισχύεται η εγχώρια βιομηχανική παραγωγή.

– Oφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και το τοπικό εμπόριο κατά την υλοποίηση του έργου.

– Μειώνεται σημαντικά η περιβαλλοντική επιβάρυνση στα εν λόγω νησιά λόγω της παύσης λειτουργίας των αυτόνομων θερμικών σταθμών παραγωγής.

– Δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για τη βέλτιστη αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού σε αυτές τις περιοχές.

H ηλεκτρική διασύνδεση σηματοδοτεί τη νέα εποχή για το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, αφού γίνεται πράξη η ηλεκτρική ζεύξη των τεσσάρων μεγάλων νησιών των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα

18

Ρόλος-κλειδί η συμμετοχή της ABB

Η σύμπραξη της ελληνικής ABB με την ABB Σουηδίας, έναν παγκόσμιο ηγέτη στις τεχνολογίες ενέργειας και αυτοματισμού, υπέγραψε μία από τις τέσσερις σχετικές συμβάσεις με τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ).

Συγκεκριμένα, με την προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία του Συγκροτήματος Αντιστάθμισης Άεργου Ισχύος (Static Var Compensator-SVC) στη Σύρο, που είναι το αντικείμενο της σύμβασης της ομάδας Δ του έργου, ουσιαστικά θα διασφαλίζει την επάρκεια παροχής ενεργού ισχύος (MW) προς το νησί αυτό από το Λαύριο και την Τήνο μέσω των αντίστοιχων υποβρυχίων καλωδίων της διασύνδεσης, παροχή η οποία θα ήταν πολύ μειωμένη, έως και μερικές φορές αδύνατη, χωρίς το σύστημα αυτό.

Βασισμένο στην τεχνολογία των ηλεκτρονικών ισχύος (power thyristors), στην οποία ο όμιλος ΑΒΒ πρωτοπορεί, αναπτύσσοντας και προωθώντας τις σχετικές εφαρμογές με περισσότερες από 800 εγκαταστάσεις συστημάτων SVC παγκοσμίως, το σύστημα αυτό θα παρέχει την αναγκαία άεργο ισχύ (±100 MVAR), επαγωγική ή χωρητική, που έχει ανάγκη σε κάθε χρονική στιγμή το καλωδιακό

σύστημα της διασύνδεσης ώστε να λειτουργεί με ελεγχόμενο επίπεδο τάσεως, τόσο σε κανονική λειτουργία όσο και σε συνθήκες βραχυκυκλώματος.

Το SVC στη Σύρο θα είναι το πρώτο τέτοιο σύστημα που εγκαθίσταται ποτέ στην Ελλάδα για χρήση από τον ΑΔΜΗΕ για τον έλεγχο και τη ρύθμιση των τοπικών παραμέτρων τάσεως και ρεύματος του δικτύου υψηλής τάσης 150 kV.

Η συμμετοχή της ABB στην ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό δίκτυο αναδεικνύεται σε θέση-κλειδί λόγω της διαρκούς συμμετοχής της εταιρείας στην υλοποίηση σημαντικών ενεργειακών έργων και υποδομών, όπως οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ, οι υποσταθμοί και τα κέντρα διανομής υψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ, η ηλεκτροκίνηση του σιδηρόδρομου Αθήνας-Θεσσαλονίκης, ο διεθνής αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» αλλά και η σχετική με το κυρίως θέμα υποβρύχια ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Ιταλία με συνεχές ρεύμα, η οποία τέθηκε επιτυχώς σε λειτουργία το 2001. Επόμενος στόχος της εταιρείας είναι η συμμετοχή της στην προγραμματιζόμενη υποβρύχια ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης.

ρεύματος, που θα δουν σημαντικές μειώσεις στους λογαριασμούς τους. Μόνο από τη διασύνδεση των Κυκλάδων εξοικονομούνται 100 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Ενώ και με την υλοποίηση του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα που ακολουθεί, θα δουν μειώσεις κατά επιπλέον 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως». Με τα έργα αυτά, σημείωσε ο κ. Παπαγεωργίου, θωρακίζουμε και ένα από τα πιο δυναμικά κομμάτια της οικονομίας, τον τουρισμό, καθώς μπαίνει τέλος στον κίνδυνο του μπλακάουτ για τους βασικούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Γιάννης Γιαρέντης ανέφερε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση σηματοδοτεί τη νέα εποχή για το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, αφού γίνεται πράξη η ηλεκτρική ζεύξη των τεσσάρων μεγάλων νησιών των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα, με πρώτο στόχο την ασφάλεια και αξιοπιστία του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και πολλαπλά οφέλη για τους καταναλωτές, τις τοπικές οικονομίες, τον τουρισμό και το περιβάλλον.

Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του ΑΔΜΗΕ, όπως είπε, αποδεικνύει έμπρακτα ότι έχει τη θέληση αλλά και τη δυνατότητα να εκτελέσει μεγάλα έργα. «Και φυσικά να επιταχύνουμε το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης που έχει ήδη ξεκινήσει».

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Γιάννης Γιαρέντης

19

07ΕΞΥΠΝOΙ ΜΕΤΡΗΤΕΣ

ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑΕΩΣ ΤO 2016

Την εγκατάσταση ατομικών μετρητών κατανάλωσης σε κτήρια με κεντρική θέρμανση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016 προβλέπει, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το οποίο ενσωματώνεται στο ελληνικό δίκαιο η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, που αποσκοπεί στην εξοικονόμηση ενέργειας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ηλεκτρική ενέργειαΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη λήψη υποχρεωτικών ή και προαιρετικών μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: • Φόρους στην ενέργεια ή στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), οι οποίοι οδηγούν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά την τελική χρήση. • Μέσα χρηματοδότησης ή φορολογικά κίνητρα που οδηγούν στην εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας ή τεχνικών και έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά την τελική χρήση. • Κανονισμούς ή εθελοντικές συμφωνίες που οδηγούν στην εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας ή τεχνικών και έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά την τελική χρήση. • Πρότυπα και κανόνες που αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων και των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των κτηρίων και των οχημάτων. • Καθεστώτα ενεργειακής επισήμανσης. • Κατάρτιση και εκπαίδευση.

Έκθεση για τις ανακαινίσεις κτηρίωνΓια τα κτήρια προβλέπεται ότι το ΥΠΕΚΑ θα εκπονήσει έκθεση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων όσον αφορά την ανακαίνιση του εθνικού κτηριακού αποθέματος (κατοικίες και εμπορικά κτήρια, δημόσια και ιδιωτικά), η οποία θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του 2014. Η έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνει πολιτικές και μέτρα για την τόνωση οικονομικώς αποδοτικών ριζικών ανακαινίσεων κτηρίων, συμπεριλαμβανομένων των σταδιακών ριζικών ανακαινίσεων, εξεύρεση οικονομικώς αποδοτικών προσεγγίσεων για τις ανακαινίσεις ανάλογα με το είδος του κτηρίου και την κλιματική ζώνη, εκτίμηση της αναμενόμενης εξοικονόμησης ενέργειας κ.ά.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων του δημοσίου θα έχει ρόλο υποδειγματικό και για τον λόγο αυτόν προβλέπεται ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2014 θα ανακαινίζεται κάθε χρόνο το 3% του συνολικού εμβαδού των ιδιόκτητων κτηρίων του Δημοσίου.

20

Oι ανακαινίσεις αυτές θα είναι δυνατόν να χρηματοδοτηθούν από το Πράσινο Ταμείο.

Ατομικοί έξυπνοι μετρητές Σε ό,τι αφορά τους ατομικούς μετρητές, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι διανομείς ενέργειας και οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης που έχουν την ευθύνη εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, τηλεθέρμανσης, τηλεψύξης και ζεστού νερού χρήσης για οικιακή κατανάλωση υποχρεούνται να παρέχουν σε ανταγωνιστική τιμή στους τελικούς καταναλωτές ατομικούς μετρητές που απεικονίζουν την πραγματική ενεργειακή τους κατανάλωση στις ακόλουθες περιπτώσεις: • κατά την αντικατάσταση υφιστάμενου μετρητή, εκτός αν αυτό είναι τεχνικώς αδύνατο, • όταν πραγματοποιείται νέα σύνδεση σε νέο κτήριο ή σε ριζική ανακαίνιση κτηρίου.

Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται ευφυή συστήματα μέτρησης, οι διανομείς ενέργειας, οι διαχειριστές δικτύων διανομής και οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης ενέργειας έχουν τις

εξής υποχρεώσεις: • Μεριμνούν ώστε τα συστήματα μέτρησης να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές πληροφορίες για τον πραγματικό χρόνο χρήσης. • Διασφαλίζουν την ασφάλεια των έξυπνων μετρητών και των ανταλλαγών δεδομένων, καθώς και την ιδιωτικότητα των τελικών καταναλωτών. • Διασφαλίζουν ότι οι μετρητές μπορούν να λαμβάνουν υπόψη την ηλεκτρική ενέργεια που διοχετεύεται στο δίκτυο από τις εγκαταστάσεις του τελικού καταναλωτή. • Διασφαλίζουν ότι, εάν οι τελικοί καταναλωτές υποβάλλουν σχετικό αίτημα, τα δεδομένα μέτρησης διατίθενται στους τελικούς καταναλωτές σε κατανοητή μορφή που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να συγκρίνουν παρόμοιες προσφορές. • Παρέχουν κατάλληλες συμβουλές και πληροφορίες στους καταναλωτές κατά τον χρόνο εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, σχετικά με τις δυνατότητές τους για την παρακολούθηση της κατανάλωσης ενέργειας.

Εξάλλου σε πολυκατοικίες και σε κτήρια πολλαπλών χρήσεων, όπου η

θέρμανση/ψύξη παρέχεται από κεντρική πηγή, εγκαθίστανται ατομικοί μετρητές κατανάλωσης έως την 31η Δεκεμβρίου 2016 για τη μέτρηση σε κάθε μονάδα, εφόσον αυτό είναι τεχνικά εφικτό.

Σε περίπτωση που η χρήση ατομικών μετρητών δεν είναι τεχνικά εφικτή για τη μέτρηση της θερμότητας, πρέπει να χρησιμοποιούνται ατομικοί κατανεμητές κόστους θερμότητας για τη μέτρηση της κατανάλωσης θερμότητας σε κάθε θερμαντικό σώμα.

Εξάλλου προβλέπεται ότι τα ευφυή συστήματα μέτρησης πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα ακριβούς τιμολόγησης, με βάση την πραγματική κατανάλωση. Oι διανομείς ενέργειας και οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης ενέργειας οφείλουν να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε συμπληρωματικές πληροφορίες που τους επιτρέπουν να ελέγχουν οι ίδιοι λεπτομερώς το ιστορικό της κατανάλωσής τους και οι οποίες περιλαμβάνουν σωρευτικά στοιχεία τουλάχιστον για τα τρία προηγούμενα έτη ή για την περίοδο από την έναρξη της

21

σύμβασης προμήθειας και λεπτομερή στοιχεία για τον χρόνο χρήσης.

Ενεργειακοί έλεγχοι και ΜμΕ Σε όλους τους τελικούς καταναλωτές παρέχεται η δυνατότητα ενεργειακών ελέγχων υψηλής ποιότητας που διενεργούνται είτε ανεξάρτητα από πιστοποιημένους εμπειρογνώμονες είτε υπό την επίβλεψη ανεξάρτητων αρχών.

Oι ενεργειακοί έλεγχοι σχεδιάζονται για να εντοπίζουν δυνητικά μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, εφαρμόζονται κατά ανεξάρτητο τρόπο σε όλους τους τελικούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των μικρών οικιακών και εμπορικών πελατών και των μικρομεσαίων πελατών του βιομηχανικού τομέα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι το νομοσχέδιο προβλέπει πως με κοινή απόφαση των υπουργών Oικονομικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας και των κατά περίπτωση συναρμόδιων υπουργών δύναται να θεσπίζονται καθεστώτα στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για την κάλυψη του κόστους του ενεργειακού ελέγχου και της υλοποίησης συστάσεών του που εξασφαλίζουν υψηλή οικονομική απόδοση, εφόσον τα προτεινόμενα

μέτρα υλοποιηθούν.

Oι επιχειρήσεις που δεν είναι μικρομεσαίες υποχρεούνται να υποβληθούν σε ενεργειακό έλεγχο από πιστοποιημένους ενεργειακούς ελεγκτές έως και τις 5 Δεκεμβρίου 2015 και στη συνέχεια να υποβάλλονται σε νέους ελέγχους ανά τετραετία από την ημερομηνία διεξαγωγής του προηγούμενου ενεργειακού ελέγχου.

Τέλος για την ενημέρωση των επιχειρήσεων με κοινή απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου υπουργού εγκρίνονται: α) προγράμματα για την ενημέρωση των ΜμΕ, με συγκεκριμένα παραδείγματα και βέλτιστες πρακτικές, για τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης στις επιχειρήσεις τους και το όφελος από την υιοθέτησή τους, β) προγράμματα για την ευαισθητοποίηση των νοικοκυριών, μέσω κατάλληλων συμβουλευτικών υπηρεσιών, ως προς τα πλεονεκτήματα των ελέγχων αυτών, και γ) εκπαιδευτικά προγράμματα για την επιμόρφωση των ενεργειακών ελεγκτών προκειμένου να διευκολύνεται η αριθμητική επάρκεια των εμπειρογνωμόνων.

Oι διανομείς ενέργειας και οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης ενέργειας οφείλουν να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε συμπληρωματικές πληροφορίες που τους επιτρέπουν να ελέγχουν οι ίδιοι λεπτομερώς το ιστορικό της κατανάλωσής τους

22

08ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠOΚΡΑΤΙΚOΠOΙΗΣΗΤOΥ ΑΔΜΗΕΧωρίς σύννεφα και με ισχυρό το ενδιαφέρον των τεσσάρων εταιρειών που συμμετέχουν στον διαγωνισμό προχωρεί η αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ και, όπως φαίνεται, έως το τέλος του χρόνου θα έχει αναδειχθεί ο προτιμητέος επενδυτής με τον οποίο και θα γίνουν απευθείας διαπραγματεύσεις για την κατακύρωση του διαγωνισμού.

ΑποκρατικοποιήσειςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Ο έλεγχος των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας είναι το κομμάτι της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης που προσελκύει το όποιο επενδυτικό ενδιαφέρον, καθώς οι επενδύσεις στην παραγωγή είναι κορεσμένες λόγω της οικονομικής κρίσης και της συνακόλουθης μείωσης της ζήτησης, ενώ η επέκταση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επιβάλλει την ισχυροποίηση των δικτύων και την επέκταση των διασυνδέσεων.

Σε εξέλιξη το due diligenceΈτσι, το ενδιαφέρον για το 66% του μετοχικού κεφαλαίου τον ΑΔΜΗΕ (δηλαδή τον διαχειριστή του δικτύου υψηλής τάσης της Ελλάδας) είναι ισχυρό και για τον λόγο αυτόν εφόσον ζητηθεί παράταση του χρόνου υποβολής δεσμευτικών προσφορών που εκπνέει στο τέλος Οκτωβρίου, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτίθεται να την εγκρίνει.

Επί του παρόντος βρίσκεται σε εξέλιξη το due diligence του ΑΔΜΗΕ από τις τέσσερις εταιρείες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και οι οποίες

έχουν πρόσβαση στο virtual data room. Το επόμενο διάστημα θα λάβουν τα σχέδια τόσο της συμφωνίας μετόχων που θα συναφθεί μεταξύ Δημοσίου και προτιμητέου επενδυτή, όσο και τη σύμβαση αγοραπωλησίας μετοχών που θα συναφθεί μεταξύ πωλητή και προτιμητέου επενδυτή.

Αμέσως μετά θα κληθούν να υποβάλουν τα σχόλιά τους και εφόσον ζητήσουν παράταση προκειμένου να υποβάλουν τις δεσμευτικές τους προσφορές, θα τους δοθεί περιθώριο μέχρι και τον Νοέμβριο.

Κίνδυνος καθυστέρησης δεν διαφαίνεται, αφού ακόμη και αν υπάρξει παράταση η αξιολόγηση των προσφορών και των συνοδευτικών εγγράφων θα μπορούσε να γίνει άμεσα, ούτως ώστε ακόμη και πριν από το τέλος του έτους να έχει ανακηρυχθεί ο προτιμητέος επενδυτής.

Ποιοι είναι οι υποψήφιοι επενδυτές Ενδιαφέρον για τον ΑΔΜΗΕ έχει εκδηλώσει η ιταλική Terna, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας εισήλθε

23

τον Αύγουστο η κινεζική State Crid of China Corporation (SCCG), η οποία επίσης συμμετέχει στον διαγωνισμό για τον ΑΔΜΗΕ.

Η κινεζική εταιρεία έναντι 2,1 δισ. ευρώ εξαγόρασε το 35% της CDP Reti, η οποία με τη σειρά της ελέγχει το 30% του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή της Terna. Μετά την εξέλιξη αυτήν, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι είτε το ενδιαφέρον της κινεζικής εταιρείας θα αποσυρθεί υπέρ της Terna είτε οι δύο εταιρείες θα καταθέσουν κοινή προσφορά.

Πιθανότερο σενάριο θεωρείται το πρώτο, χωρίς πάντως να αποκλείεται και το δεύτερο, καθώς η ιταλική εταιρεία δείχνει μέχρι στιγμής ότι επιθυμεί διακαώς να αποκτήσει πρόσβαση στο ελληνικό δίκτυο, ως μέρος του στρατηγικού της σχεδιασμού για την επέκτασή της στα δίκτυα ηλεκτρισμού της περιοχής (ΝΑ Ευρώπη, Δυτικά Βαλκάνια).

Στον διαγωνισμό συμμετέχει επίσης η βελγική Elia, δηλαδή ο διαχειριστής του δικτύου υψηλής τάσης του Βελγίου. «Θέλουμε να διευρύνουμε τον ρόλο που διαδραματίζουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και μέσω αυτού να ενισχύσουμε τη θέση μας ως leader, σε ό,τι έχει να κάνει με την επίγεια και την υποθαλάσσια μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας», είχε δηλώσει τον Αύγουστο η εκπρόσωπος της εταιρείας Barbara Verhaegen στην εφημερίδα «L’ Echo».

Ισχυρό είναι και το ενδιαφέρον του

καναδικού fund PSP Investments (σ.σ.: κατέχει το 40% στο «Ελευθέριος Βενιζέλος»). H τελευταία εταιρεία φαίνεται διατεθειμένη να παραμείνει στο παιχνίδι ώς το τέλος, κάτι που είχε επισημάνει και τον Αύγουστο κατά τη συνάντησή του στην Αθήνα με τον υφυπουργό Ανάπτυξης Νότη Μηταράκη ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Patrick Charbonneau.

Η αξία του ΑΔΜΗΕΠρόσφατες εκθέσεις αναλυτών που αφορούν τη μετοχή της ΔΕΗ ανεβάζουν την αξία του ΑΔΜΗΕ στο 1,4 δισ. ευρώ, δίνοντας το στίγμα των προσδοκιών για το τίμημα που μπορεί να επιτευχθεί από την πώληση

της εταιρείας. Η τελευταία εκτίμηση για την αξία του ΑΔΜΗΕ προήλθε από την Goldman Sachs, η οποία σε έκθεσή της την περασμένη εβδομάδα υπολόγισε το σύνολο της αξίας του διαχειριστή (ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση) του δικτύου μεταφοράς στο 1,4 δισ. ευρώ. Δηλαδή για το υπό πώληση ποσοστό του 66% η εκτιμώμενη αξία με βάση τον υπολογισμό της Goldman διαμορφώνεται στα 924 εκατ. ευρώ.

Η αξία αυτή εμφανίζεται σημαντικά αυξημένη σε σχέση με τις αρχικές αποτιμήσεις που είχαν γίνει γνωστές σε ό,τι αφορά τη λογιστική αποτίμηση του ΑΔΜΗΕ. Συγκεκριμένα, η λογιστική αξία του διαχειριστή είχε τοποθετηθεί στα 900 εκατ. ευρώ για το σύνολο της εταιρείας, επομένως για το υπό πώληση 66% η λογιστική αξία είναι στα 600 εκατ. ευρώ.

Μια εκδοχή για την αναπροσαρμογή προς τα πάνω της αξίας της εταιρείας θα μπορούσε να είναι το γεγονός ότι στα αποτελέσματα του εξαμήνου και παρά τη μείωση του κύκλου εργασιών ο ΑΔΜΗΕ εμφανίζει σημαντική αύξηση των κερδών EBITDA στα 101,1 εκατ. ευρώ (από 81,8 εκατ.).

Σημαντική εξέλιξη εξάλλου που προσδίδει σημαντική αξία στην εταιρεία αποτελεί η πρόοδος στο κομμάτι των διασυνδέσεων, τόσο για τις Κυκλάδες όσο και η δεδηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης να επισπεύσει τη διασύνδεση της Κρήτης.

Στα αποτελέσματα του εξαμήνου και παρά τη μείωση του κύκλου εργασιών ο ΑΔΜΗΕ εμφανίζει σημαντική αύξηση των κερδών EBITDA στα 101,1 εκατ. ευρώ (από 81,8 εκατ.)

24

09ΣΑΜΑΡΑΣ: Η ΕΛΛΑΔΑΓΙΝΕΤΑΙ ΚOΜΒOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΜε τη συμμετοχή της στον Νότιο Ενεργειακό Διάδρομο η Ελλάδα αναβαθμίζει τη θέση της και ενδυναμώνει τον ρόλο της στο παγκόσμιο ενεργειακό σκηνικό, ανέφερε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς μιλώντας στην εκδήλωση για τα 20 χρόνια του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ, που οργάνωσε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ στο Μπακού και συνυπέγραψε μαζί με τους εκπρόσωπους των άλλων χωρών τη συμφωνία για τον Νότιο Ενεργειακό Διάδρομο που θα μεταφέρει αζερικό αέριο στην Ευρώπη.

Διεθνείς ενεργειακές εξελίξεις

O Νότιος Διάδρομος δεν είναι κάτι περισσότερο από ένα όραμα ενεργειακής υποδομής, είναι ένα όραμα που ενώνει την Ασία και την Ευρώπη μέσω της παροχής ενέργειας και ενεργειακής ασφάλειας, είναι ένα όραμα μακράς συνεργασίας ανάμεσα σε χώρες και ανθρώπους σε μια εκτεταμένη περιοχή.

Ελλάδα: Πρωταγωνιστεί στα ενεργειακάO πρωθυπουργός απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη συμφωνία για τον αγωγό TAP, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ποια είναι αυτή η συμφωνία; Μιλάμε για 3.500 χιλιόμετρα αγωγού τα οποία θα πηγαίνουν από εκεί που βρεθήκαμε, και μάλιστα υπογράψαμε το πρώτο αυτό μικρό κομμάτι μέχρι μέσω Ελλάδας και στην Ιταλία. Ώστε από εκεί να πάει το φυσικό αέριο στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τεράστιο έργο, 46 δισ. δολάρια, το μεγαλύτερο έργο που έχει γίνει ποτέ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Έτσι, η Ελλάδα από τη μια γίνεται κεντρικός ενεργειακός κόμβος και από την άλλη μαζί με τα δικά της αποθέματα, τα οποία σιγά σιγά βγάζουμε στην επιφάνεια, θα

γίνει πρωταγωνιστής».

Η Ελλάδα, σημείωσε ο πρωθυπουργός, ήταν από τους πρώτους υποστηρικτές του Νότιου Διαδρόμου. O TAP ως ένα κομμάτι του Νότιου Διαδρόμου θα διασχίζει 543 χιλιόμετρα στη Θράκη και στη Μακεδονία πριν μπει στην Αλβανία. «Μόλις πριν από λίγες ημέρες υπογράψαμε την περιβαλλοντική μελέτη που είναι σημαντικό βήμα για την υλοποίηση της πραγματικής κατασκευαστικής φάσης».

Η κατ’ ιδίαν συνάντηση Αλίγιεφ-Σαμαρά είχε διάρκεια 20 λεπτών και έγινε σε πολύ καλό κλίμα, όπως λένε κυβερνητικές πηγές. Oι δυο ηγέτες συμφώνησαν ότι η Ελλάδα είναι ο σημαντικότερος εταίρος του Αζερμπαϊτζάν στην ΕΕ. O Νότιος Ενεργειακός Διάδρομος ανοίγει πολλές δυνατότητες, καθώς μπορεί να ενώνεται με τον κάθετο διάδρομο Ελλάδας-Βουλγαρίας και με άλλους αγωγούς που θα περνάνε από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Συμμετέχοντας σε τέτοια έργα η Ελλάδα αναβαθμίζει τη θέση της και ενδυναμώνει τον ρόλο της. Τέλος, εξετάστηκαν οι τελευταίες

25

εξελίξεις σε ό,τι αφορά την υπόθεση της εξαγοράς του ΔΕΣΦΑ από την αζερική Socar. Διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δώσει το «πράσινο φως» για την έγκριση της εξαγοράς μόλις εγκριθεί από τη Βουλή η νομοθεσία για την εποπτεία της ΡΑΕ στον ΔΕΣΦΑ - κάτι που αναμένεται για τις 27/9.

Ενεργειακές πρωτοβουλίεςO κ. Σαμαράς σημείωσε ότι η ενεργειακή πολιτική της χώρας δεν εξαντλείται στον Νότιο Ενεργειακό Διάδρομο. Η χώρα μας αναβαθμίζει τον σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα, ενισχύοντας τη χωρητικότητα κατά 73% για να φτάσει τα 225.000 κυβικά μέτρα, ενώ ένας δεύτερος σταθμός προωθείται τα επόμενα χρόνια στη Βόρεια Ελλάδα. Επιπλέον, προχωρά στην έρευνα για υδρογονάνθρακες σε 20 οικόπεδα στο Ιόνιο και στο Κρητικό πέλαγος.

O Νότιος Ενεργειακός Διάδρομος, κατέληξε ο κ. Σαμαράς, προάγει την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια: «Δεν κατασκευάζουμε απλώς αγωγούς, χτίζουμε γέφυρες που ενώνουν και

φέρνουν κοντά χώρες και λαούς σε ευρύτερες περιοχές».

Αζερικό αέριο «αντίδοτο» στην κρίση;Θετικός εμφανίστηκε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ απέναντι στο αίτημα για επιπλέον παροχή αζερικού αερίου στην Ελλάδα, σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο λόγω της ουκρανικής κρίσης. Το αίτημα είχαν υποβάλει με επιστολές τους προς την αζερική κυβέρνηση η ΔΕΠΑ αλλά και ο υπουργός ΠΕΚΑ Γ. Μανιάτης και ετέθη εκ νέου από τον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά στην κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχε με τον κ. Αλίγιεφ στο Μπακού. O κ. Αλίγιεφ συμφώνησε να συζητήσουν περαιτέρω οι αρμόδιοι υπουργοί των δυο χωρών τις τεχνικές δυνατότητες.

Η Ελλάδα είναι ο σημαντικότερος εταίρος του Αζερμπαϊτζάν στην ΕΕ. O Νότιος Ενεργειακός Διάδρομος ανοίγει πολλές δυνατότητες, καθώς μπορεί να ενώνεται με τον κάθετο διάδρομο Ελλάδας-Βουλγαρίας και με άλλους αγωγούς που θα περνάνε από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη

26

10ΤO ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΜΕΙΩΝΕΙ ΤΙΣΔΗΜOΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

Φυσικό αέριο

27

Τη χρήση φυσικού αερίου στον κτηριακό τομέα υιοθετούν πλέον οι δημόσιοι φορείς προκειμένου να περικόψουν τους προϋπολογισμούς τους για τις ανάγκες θέρμανσης/κλιματισμού. Η λύση αυτή δείχνει να είναι προσφιλής στις τοπικές κοινωνίες καθώς η μοναδική εναλλακτική σε «ευαίσθητους» τομείς, όπως είναι για παράδειγμα αυτός των σχολικών κτηρίων, είναι να μη λειτουργούν τα καλοριφέρ λόγω έλλειψης κονδυλίων για την αγορά πετρελαίου.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα κτήρια οργανισμών, τραπεζών, νοσοκομείων και δημόσιων υπηρεσιών, τα οποία φτάνουν τα 200.000 και επιβαρύνουν τον δημόσιο προϋπολογισμό αλλά και το περιβάλλον. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας θα μπορούσε να περιορίσει την ετήσια ενεργειακή δαπάνη κατά 25% και τις ετήσιες εκπομπές CO2 κατά 450 χιλιάδες τόνους.

Το φυσικό αέριο θερμαίνει τα δημόσια σχολείαΣε πόλεις όπως είναι η Καρδίτσα, η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα, οι δήμοι υπογράφουν με τις ΕΠΑ συμβάσεις σύνδεσης σχολικών κτηρίων με το δίκτυο παροχής φυσικού αερίου. Και τα παραδείγματα είναι πολλά.

Στη Θεσσαλία ο δήμος Καρδίτσας προωθεί τη σύνδεση σχολικών

συγκροτημάτων με το δίκτυο φυσικού αερίου προκειμένου να μειώσει το κόστος θέρμανσης των κτηρίων. Έτσι, με πρωτοβουλία του δημάρχου κ. Παπαλού ξεκίνησε η διαδικασία αντικατάστασης των καυστήρων πετρελαίου με καυστήρες φυσικού αερίου σε νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια και λύκεια. Ο δήμαρχος Καρδίτσας δήλωσε σχετικά: «Με το έργο της κατασκευής των

Τα οφέλη του φυσικού αερίου για τα δημόσια κτήρια

Τα οφέλη που παρουσιάζει η χρήση του φυσικού αερίου στις εγκαταστάσεις θέρμανσης, κουζίνας, παραγωγής ζεστού νερού και κλιματισμού, τόσο από οικονομική άποψη όσο και περιβαλλοντική, κατέστησαν την εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας πολιτειακή προτεραιότητα, καθώς:

• διευρύνονται οι πηγές προμήθειας πρωτογενών μορφών ενέργειας με απώτερο στόχο την ασφάλεια της τροφοδοσίας και

τη μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο,

• συμβάλλει σημαντικά στην περιβαλλοντική προστασία, δεδομένων τόσο των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας για το φαινόμενο του θερμοκηπίου όσο και αυτών σε τοπικό επίπεδο (όξινη βροχή, αιθαλομίχλη κ.λπ.),

• βελτιώνεται η ευστάθεια του συστήματος διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα σε περιόδους ανεπάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας.

28

δικτύων εσωτερικών εγκαταστάσεων σε σχολικά κτήρια του δήμου Καρδίτσας προωθούμε τη σύνδεσή τους με το δίκτυο του φυσικού αερίου, με το οποίο σταδιακά συνδέουμε και άλλα δημοτικά κτήρια (όπως κάναμε και με το κολυμβητήριο της πόλης) στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειάς μας για ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση πόρων. Επίσης, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμη χρηματοδοτική πηγή, προωθούμε την ενεργειακή αναβάθμιση του 2ου Δημ. Σχολείου και του συγκροτήματος του 2ου & 5ου Γυμνασίου και 2ου Λυκείου, υποβάλλοντας σχετικές προτάσεις στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» του ΥΠΕΚΑ. Ευελπιστούμε ότι με τις παραπάνω παρεμβάσεις αλλά και με αυτές που σχεδιάζουμε για το προσεχές διάστημα πέρα από τα περιβαλλοντικά οφέλη θα επιτύχουμε και μια σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Πόροι που θα αξιοποιηθούν για την ικανοποίηση άλλων αναγκών των σχολείων μας που βρίσκονται στο επίκεντρο του

ενδιαφέροντός μας».

Αλλά και ο δήμος Δέλτα στη Θεσσαλονίκη προχώρησε στη σύνδεση 20 σχολείων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται διαδικασία για άλλα 15 σχολικά κτήρια. Όπως ανέφερε σχετικά ο δήμαρχος κ. Γλώσσης Γεώργιος: «Ο δήμος Δέλτα είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος και της εξοικονόμησης ενέργειας. Η αντικατάσταση του πετρελαίου από φυσικό αέριο σε σχολεία και δημόσια κτήρια του δήμου αποτελεί μια από τις σημαντικές πρωτοβουλίες που αναλάβαμε, με στόχο την απεξάρτηση του δήμου από τη χρήση συμβατικών καυσίμων, καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αποτελεί μέρος της γενικότερης προσπάθειας που καταβάλλεται από τη δημοτική αρχή για αναβάθμιση των σχολικών υποδομών και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη διαμόρφωση των αυλαίων χώρων, καθώς και τον γενικότερο ευπρεπισμό των σχολείων».

Η λύση του φυσικού αερίου δείχνει να είναι προσφιλής στις τοπικές κοινωνίες καθώς η μοναδική εναλλακτική σε «ευαίσθητους» τομείς, όπως είναι αυτός των σχολικών κτηρίων, είναι να μη λειτουργούν τα καλοριφέρ λόγω έλλειψης κονδυλίων για την αγορά πετρελαίου

29

Επιπλέον, στον δήμο Θερμαϊκού ήδη έξι δημοτικά σχολεία συνδέθηκαν με την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και υλοποιήθηκε μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα όλη η απαιτούμενη κατασκευή του δικτύου στο πλαίσιο της προτεραιότητας που δίνει η ΕΠΑ στη σύνδεση των δημόσιων κτηρίων με σκοπό την ευρύτερη κοινωνική και περιβαλλοντική ωφέλεια.

Στην Αττική τα τελευταία χρόνια μεγάλοι δήμοι (π.χ. δήμος Παλαιού Φαλήρου) έχουν υπογράψει συμβάσεις με την ΕΠΑ Αττικής για την παροχή φυσικού αερίου για ζεστό νερό και θέρμανση σε σχολεία, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί σε θέματα ασφαλείας με πρόβλεψη προληπτικών ελέγχων και επιθεωρήσεων για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του συστήματος.

Φυσικό αέριο σε υπηρεσίες, στάδια, πανεπιστήμια και αεροδρόμιαΈως σήμερα μεγάλος αριθμός δημόσιων υπηρεσιών συγκαταλέγεται ανάμεσα στους καταναλωτές που

απολαμβάνουν τα οφέλη από τη χρήση του φυσικού αερίου ή βρίσκονται σε κατάσταση σύνδεσης. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τα παραδείγματα είναι πλέον τόσο πολλά, με τη χρήση φυσικού αερίου να αποτελεί τον κανόνα.

Στη Θεσσαλονίκη οι περισσότεροι δημόσιοι οργανισμοί χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για να καλυφτούν οι ενεργειακές ανάγκες των κτηρίων όπου στεγάζονται. Υπουργεία, κτήρια της τοπικής αυτοδιοίκησης, πανεπιστήμια και μουσεία μειώνουν το κόστος της ενεργειακής δαπάνης με τη χρήση του πράσινου καυσίμου: Το υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, η νομαρχία και τα δημαρχεία της ευρύτερης περιοχής (Αμπελοκήπων, Ελευθερίου-Κορδελιού, Ευόσμου, Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Μενεμένης, Νεάπολης, Πανοράματος, Πολίχνης, Σταυρούπολης, Συκεών, Τριανδρίας, Ωραιοκάστρου), η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση και άλλα αστυνομικά τμήματα, η Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης,

το Δικαστικό Μέγαρο και Διοικητικό Εφετείο, η πυροσβεστική υπηρεσία και άλλοι πυροσβεστικοί σταθμοί, το Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο, κτήρια οργανισμών (Εργατικής Κατοικίας, Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού κ.λπ.) έχουν εδώ και χρόνια συνδεθεί με το δίκτυο του φυσικού αερίου.

Επιπλέον, οργανισμοί και φορείς με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες λόγω της εξυπηρέτησης/στέγασης μεγάλου αριθμού ατόμων καταφεύγουν στο φυσικό αέριο. Ενδεικτικά αναφέρονται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, η Τράπεζα της Ελλάδος, υποκαταστήματα της Εθνικής Τράπεζας, τα κτήρια του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος, ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, το Αεροδρόμιο «Μακεδονία», αθλητικές εγκαταστάσεις (Καυτανζόγλειο Στάδιο, Αλεξάνδρειο Μέλαθρο, Εθνικό Ναυταθλητικό Κέντρο) κ.λπ.

30

11ΤΑ ΠΑΝΤΑΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣΥΔΡOΓOΝΑΝΘΡΑΚΩΝΈως και το ένα πέμπτο των υδρογονανθράκων που θα παραχθούν -εφόσον ανακαλυφτούν- στην ελληνική επικράτεια θα καταλήγει (σε είδος ή σε χρήμα) στο ελληνικό Δημόσιο, συν τον φόρο 25% επί του φορολογητέου εισοδήματος των εταιρειών που αναλαμβάνουν τις έρευνες.

ΥδρογονάνθρακεςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Το νομικό-οικονομικό πλαίσιο που διέπει τις έρευνες πετρελαίου προκύπτει από τις συμβάσεις για την παραχώρηση των περιοχών Ιωαννίνων, Πατραϊκού κόλπου και Κατάκολου που κυρώθηκαν από τη Βουλή ύστερα από πολύμηνη διαπραγμάτευση και προετοιμασία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε τον Ιανουάριο του 2012, οι πλειοδότες ανακηρύχθηκαν τον Ιούλιο του 2013 για τις δύο περιοχές και τον Μάρτιο του 2014 για το Κατάκολο, ενώ οι συμβάσεις με τους αναδόχους υπεγράφησαν φέτος τον Μάιο.

Ανάδοχοι & προβλέψειςΟι συμβάσεις αυτές θεωρούνται δε πρόκριμα για τις πολυαναμενόμενες συμφωνίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης εφόσον ευοδωθούν οι επικείμενοι διαγωνισμοί. Οι ανάδοχοι, υπενθυμίζεται, είναι: •για τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, το σχήμα Energean Oil and Gas/Petra Petroleum, •για τη θαλάσσια περιοχή του Πατραϊκού, το σχήμα Ελληνικά Πετρέλαια/Edison/Petroceltic,

•για το Κατάκολο, το σχήμα Energean Oil and Gas/Trajanoil & Gas Ltd.

Οι βασικές προβλέψεις των συμβάσεων παραχώρησης περιλαμβάνουν τα εξής: – Η σύμβαση μίσθωσης έχει αρχική διάρκεια για την περίοδο ερευνών 7 έτη και για την περίοδο εκμετάλλευσης 25 έτη από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος, με δυνατότητα παράτασης και στις δυο περιπτώσεις. Ωστόσο η «ζωή» του έργου και τα οφέλη που απορρέουν από αυτό για τη χώρα αναμένεται να διαρκέσουν περισσότερο.

– Στο στάδιο των ερευνών οι ανάδοχοι υποχρεούνται να προχωρήσουν σε ελάχιστες επενδύσεις (για σεισμικά κ.λπ.) συνολικού ύψους (και στις περιοχές) 78 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά η κοινοπραξία των Ιωαννίνων προγραμματίζει επενδύσεις 32 εκατ. στο ερευνητικό στάδιο (έναντι ελάχιστης υποχρέωσης 30,9 εκατ.) ενώ οι επενδύσεις στη φάση ανάπτυξης σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος 100 εκατ. βαρελιών θα φτάσουν τα 500 εκατ. ευρώ.

– Ο μισθωτής αναλαμβάνει τις δαπάνες

31

και φέρει τον κίνδυνο των έργων σε όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Οι εργασίες εκτελούνται βάσει προγραμμάτων και προϋπολογισμού που υποβάλλονται από τον μισθωτή στον εκμισθωτή και εγκρίνονται από τον τελευταίο.

– Η φορολογία είναι 20% συν 5% περιφερειακός φόρος «χωρίς καμία πρόσθετη τακτική ή έκτακτη εισφορά, τέλος ή άλλη επιβάρυνση οποιασδήποτε φύσεως υπέρ του Δημοσίου ή οποιουδήποτε τρίτου».

– Οι ανάδοχοι θα καταβάλουν επίσης στο Δημόσιο και το μίσθωμα που κυμαίνεται από 2 ώς 20%. Προβλέπεται ότι το μίσθωμα οφείλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τον μισθωτή, διαμορφώνεται σε ποσοστό της αξίας των εξορυσσόμενων υδρογονανθράκων και κλιμακώνεται βάσει του ύψους της παραγωγής, των γεωγραφικών, γεωλογικών και λοιπών χαρακτηριστικών της περιοχής, καθώς και του συντελεστή εσόδων και εξόδων.

– Στα βασικά έσοδα (φόρος και δικαιώματα) προστίθενται υποχρεωτικές δαπάνες για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχιακού δυναμικού της χώρας στον τομέα υδρογονανθράκων, στρεμματικές αποζημιώσεις 10-20 ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στο στάδιο των ερευνών και 200

ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της περιοχής εκμετάλλευσης ετησίως στο στάδιο εκμετάλλευσης. Οι μισθωτές θα καταβάλουν επίσης μπόνους υπογραφής ύψους 500.000 ευρώ και εφάπαξ πρόσθετο αντάλλαγμα 1,5 έως 15 εκατ. ευρώ ανάλογα με το μέγεθος του κοιτάσματος, εφόσον ανακαλυφθεί.

– Ως αξία των υδρογονανθράκων θα λαμβάνεται η πραγματική τιμή πώλησης που επετεύχθη από τον μισθωτή «υπό την προϋπόθεση ότι είναι αληθής και εύλογη». Προστίθεται δε ότι μια τιμή θεωρείται εύλογη εάν δεν διαφέρει αδικαιολόγητα από την επίσημη τιμή πώλησης, όπως αυτή καθορίζεται κατά περιόδους από τις σημαντικότερες εξάγουσες αργό πετρέλαιο χώρες.

– Σε περίπτωση πολέμου, απειλής πολέμου ή άλλης κατάστασης έκτακτης ανάγκης ο μισθωτής, κατόπιν αιτήσεως του Δημοσίου, υποχρεούται να πωλεί σε αυτό το σύνολο ή συγκεκριμένο τμήμα του μεριδίου του επί της παραγωγής υδρογονανθράκων και παραπροϊόντων από την περιοχή εκμετάλλευσης.

Εκτιμώμενα έσοδαΠρακτικά το ΥΠΕΚΑ υπολογίζει ότι τα αναμενόμενα συνολικά έσοδα του Δημοσίου από τα Ιωάννινα και τον Πατραϊκό κόλπο (στο Κατάκολο το κοίτασμα είναι μεν βεβαιωμένο αλλά είναι το μικρότερο) σε βάθος χρόνου 25ετίας,

θα φτάσουν περίπου τα 11 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, τα αναμενόμενα έσοδα σε περιφερειακό επίπεδο για έργα ανάπτυξης και μείωσης των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων (20% των εσόδων του Δημοσίου για δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος και 5% των ειδικών πόρων της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης), ανέρχονται σε περίπου 2 δισ. ευρώ. Συγκριτικά η δημόσια δαπάνη στα δύο Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων είναι περίπου 700 εκατ. ευρώ.

Στην Ήπειρο, σύμφωνα με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εκπόνησε το ΕΜΠ, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του βιομηχανικού τομέα της περιφέρειας (πλην κατασκευών) σε ετήσια βάση αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% (από 480 εκατ. σε 670 εκατ.) και για περίοδο τουλάχιστον 20 ετών. Στο όφελος αυτό θα πρέπει να προστεθεί η θετική επίδραση στην απασχόληση και στο εισόδημα: για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των Υ/Α δημιουργούνται 2-3 νέες θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία και για κάθε 1 ευρώ εισοδήματος που αποκτάται άμεσα από τον κλάδο Υ/Α δημιουργείται εισόδημα 1-2 ευρώ σε εργαζόμενους άλλων κλάδων.

32

12ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙO ΕΦOΔΙΑΣΜOΣΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΣτην τελική ευθεία βρίσκεται η σύσταση ενός νέου μη κερδοσκοπικού φορέα, του Ελληνικού Κεντρικού Φορέα Διατήρησης Αποθεμάτων Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΚΦΔΑ ΑΕ), που θα αναλάβει τη διαχείριση και διατήρηση αποθεμάτων πετρελαιοειδών, εξασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη θωράκιση του συστήματος αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και, συνεπώς, την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας με τα απαραίτητα καύσιμα.

Καύσιμα-πετρελαιοειδή

Το υπουργείο ΠΕΚΑ, μέχρι αυτήν τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, έχει δώσει σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τον νέο Ελληνικό Κεντρικό Φορέα Διατήρησης Αποθεμάτων και το σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του ν. 4123/2013 «Διατήρηση ενός ελαχίστου επιπέδου αποθεμάτων αργού πετρελαίου ή και προϊόντων πετρελαίου και άλλες διατάξεις».

Για την ασφάλεια του εφοδιασμούO υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μάκης Παπαγεωργίου, σε δηλώσεις του, υπογράμμισε τη σπουδαιότητα σύστασης του εν λόγω φορέα, τονίζοντας ότι «η ανάληψη των υπηρεσιών αποθήκευσης και διαχείρισης των αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης της χώρας από τον υπό σύσταση μη κερδοσκοπικό φορέα, αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση του κόστους και στη μεγιστοποίηση του οφέλους διαχείρισης για τους πολίτες και την οικονομία, λόγω της μαζικότητας και του κύρους σε καλύτερους οικονομικούς όρους».

Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε από

τον κ. Παπαγεωργίου στο κρίσιμο θέμα του εφοδιασμού της χώρας, ευθύνη που αναλαμβάνει σύμφωνα με το σχέδιο νόμου ο νέος φορέας. Πιο συγκεκριμένα, στο κείμενο της πρόσκλησης διαβούλευσης σημειώνεται ότι «η πρακτική της συντριπτικής πλειοψηφίας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της δημιουργίας κεντρικού φορέα διατήρησης αποθεμάτων, ο οποίος αποκτά και διατηρεί ιδιόκτητα ή κρατικά αποθέματα πετρελαιοειδών προϊόντων ή διαχειρίζεται αποθέματα υπόχρεων οικονομικών φορέων, έχει αποδειχθεί ότι θωρακίζει το σύστημα διατήρησης αποθεμάτων έκτακτης ανάγκης και συνεπώς την ασφάλεια εφοδιασμού».

Oι αρμοδιότητες του ΕΚΦΔΑΣύμφωνα με το σχέδιο νόμου, σκοπός του νέου Ελληνικού Κεντρικού Φορέα Διατήρησης Αποθεμάτων είναι η απόκτηση, διατήρηση και πώληση αποθεμάτων πετρελαίου για τους σκοπούς του ν. 4123/2013 ή για τη συμμόρφωση της Ελλάδας προς διεθνείς συμφωνίες περί διατήρησης αποθεμάτων πετρελαίου.

33

Η εταιρεία αποτελεί τον μοναδικό φορέα της χώρας στον οποίο μπορούν να ανατίθενται αρμοδιότητες για την απόκτηση και πώληση ειδικών αποθεμάτων κατά την έννοια του άρθρου 8Α του ν. 4123/2013.

Προς τον σκοπό αυτόν η εταιρεία θα μπορεί ιδίως: Α. Να αποκτά, να διατηρεί, να αποθηκεύει, να πωλεί, να εισάγει, να εξάγει και να διακινεί αργό πετρέλαιο και πετρελαιοειδή προϊόντα.

Β. Να μεταβιβάζει τα καθήκοντα περί διαχείρισης των αποθεμάτων σύμφωνα με τα οριζόμενα κάθε φορά στον νόμο. Γ. Να δέχεται μεταβιβάσεις υποχρεώσεων τήρησης αποθεμάτων σύμφωνα με τα οριζόμενα κάθε φορά στον νόμο. Δ. Να παρέχει πάσης φύσεως υπηρεσίες που αφορούν τη διατήρηση αποθεμάτων. Ε. Να αποκτά κατά κυριότητα, να κατασκευάζει, να μισθώνει ή με άλλον τρόπο να αποκτά τη χρήση και κατοχή των απαραίτητων εγκαταστάσεων αποθήκευσης και μέσων διακίνησης των αποθεμάτων. Στ. Να διασφαλίζει την αναγκαία χρηματοδότηση για την εκπλήρωση του σκοπού της. Ζ. Να χορηγεί οποιουδήποτε είδους εγγυήσεις, εμπράγματες ή άλλου είδους ασφάλειες υπέρ τρίτων για την εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης, καθώς και να συνάπτει συμβάσεις εκχώρησης για τον ίδιο σκοπό. Η. Να συνεργάζεται με οποιοδήποτε νομικό ή φυσικό πρόσωπο για την εκπλήρωση του σκοπού της. Θ. Να καταρτίζει και να υποβάλλει προς την Επιτροπή Διαχείρισης Σοβαρών Διαταραχών του Εφοδιασμού προτάσεις.

Βουλγαρία: Υπέρ της ελληνικής πρότασης για μηχανισμό εφοδιασμού με φυσικό αέριο

Στο ευρύτερο πλαίσιο της ενεργειακής θωράκισης της χώρας ενόψει μιας ενδεχόμενης κρίσης στις ρωσοουκρανικές σχέσεις, εντάσσεται η στήριξη που εξέφρασε η βουλγαρική κυβέρνηση προς την ελληνική πρόταση για δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού για την προμήθεια Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ).

Επίσης, τη συνάντηση του υπουργού Οικονομικών και Ενέργειας της Βουλγαρίας Vassil Shtonov με τον υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννη Μανιάτη απασχόλησαν τα έργα που έχουν χαρακτηριστεί ως Κοινού Ενδιαφέροντος από την ΕΕ, και συγκεκριμένα ο διασυνδετήριος

αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας IGB (Ιnterconnector Greece-Bulgaria) και το σχέδιο κατασκευής πλωτού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Βόρεια Ελλάδα (FSRU). Όπως τόνισαν, τα δύο έργα θα συμβάλουν σημαντικά στη διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου και ως εκ τούτου στην ενεργειακή τους ασφάλεια καθώς και στη διασφάλιση πιο ανταγωνιστικών τιμών.

Τέλος, μεταξύ των δυο πολιτικών ανδρών συμφωνήθηκε κοινό πλαίσιο δράσεων που συμπεριλαμβάνει τα θέματα ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και τη μεταφορά φυσικού αερίου από Ελλάδα προς Βουλγαρία μέσω αντίστροφης ροής στους υπάρχοντες αγωγούς.

34

13ΕΓΚΡΙΣΗ ΓΙΑΤΕΡΜΑΤΙΚO LNG ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡOΥΠOΛΗΌταν η καινοτομία συναντά την ενέργεια! Στο τελικό στάδιο της διαδικασίας αδειοδότησης βρίσκεται ο πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης. Το έργο του LNG Αλεξανδρούπολης έχει ήδη λάβει έγκριση των μελετών Ασφαλείας (SEVESO II) και Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων, ενώ πρόσφατα υπογράφηκε η Πράξη Εγκατάστασής του.

Φυσικό αέριοΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Πρόκειται για ένα πρωτοπόρο, σύγχρονο και καινοτόμο έργο για τα δεδομένα της Ελλάδας στον τομέα της ενέργειας, που αποτελεί το ανεξάρτητο σύστημα φυσικού αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης. O πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αναπτύσσεται από την ελληνική εταιρεία Gastrade και ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 350 εκατ. ευρώ. Αποτελεί Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI - Project of Common Interest, κανονισμός ΕΕ 347/2013), κάτι που σημαίνει ότι είναι έργο προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στρατηγική προτεραιότητα για την Ελλάδα, καθώς είναι υποψήφιο για ένταξη στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης, δηλαδή το νέο ΕΣΠΑ.

Oι προδιαγραφές του έργου Σχεδιάζεται στον θαλάσσιο χώρο 17,5 χλμ. ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης, με αποθηκευτικούς χώρους 170.000 κυβικών μέτρων LNG και δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου στο ελληνικό σύστημα σχεδόν 17 εκατ. κυβικών μέτρων ημερησίως. Η πλωτή μονάδα συνδέεται με το εθνικό σύστημα φυσικού αερίου με αγωγό μήκους

28 χλμ. και μέσω του αγωγού αυτού το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές τόσο της Ελλάδας όσο και της ευρύτερης περιφέρειας, δημιουργώντας ουσιαστικά μια νέα πύλη εισόδου φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές αγορές και ειδικότερα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σερβία, η Oυγγαρία και τα Σκόπια.

Το έργο χωροθετείται σε κομβική θέση ώστε να προσελκύει πολλαπλές διεθνείς πηγές προμήθειας συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της Ανατολικής Μεσογείου και κατ’ επέκταση να προσφέρει διαφοροποίηση των πηγών και των οδών προμήθειας φυσικού αερίου, διεύρυνση της ενεργειακής ασφάλειας και προώθηση του ανταγωνισμού. Έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί, να τροφοδοτήσει και να υποστηρίξει έργα του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου όπως ο TAP.

Ελληνική ενεργειακή στρατηγικήΓίνεται επομένως άμεσα αντιληπτός ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ο ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης ειδικά σε περιόδους ενεργειακής κρίσης, όπως

35

αυτή που βιώνουμε στην Ανατολική Oυκρανία, καθώς ένα τέτοιο έργο μπορεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στις ανάγκες της ελληνικής αγοράς και μπορεί να εγγυηθεί και να εξασφαλίσει ότι τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες δεν θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις σε φυσικό αέριο. Με το έργο αυτό η Ελλάδα όχι μόνον εξασφαλίζει εθνική επάρκεια, αλλά και είναι σε θέση να βοηθήσει και τους προς Βορρά γείτονές της. Αν μάλιστα υλοποιηθεί και η νέα σύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας στην Κομοτηνή και αναβαθμιστεί ακόμη περισσότερο η δυνατότητα αντίστροφης ροής στο υφιστάμενο δίκτυο που μας συνδέει με τη Βουλγαρία, τότε η παρουσία του νέου τερματικού σταθμού LNG μπορεί να διασφαλίσει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αερίου από την Ελλάδα στη Βουλγαρία αποτελώντας έτσι το ισχυρό χαρτί της ελληνικής ενεργειακής στρατηγικής.

Ωφέλιμο για τον άνθρωπο & το περιβάλλονΠέρα από τα οφέλη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχουν και τοπικά κοινωνικά οφέλη καθώς ο πλωτός σταθμός υποστηρίζεται και

υποστηρίζει την τοπική κοινωνία ενισχύοντας την απασχόληση, προσφέροντας νέες θέσεις εργασίας και εστιάζοντας στην εκπαίδευση του εργατικού και επιστημονικού δυναμικού

της περιοχής, δίνοντας ώθηση σε πολλούς κλάδους δραστηριοτήτων και ενισχύοντας την πρόσβαση σε ανταγωνιστική ενέργεια.

Το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης σχεδιάστηκε με τους αυστηρότερους κανόνες και τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές ασφάλειας τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον. Δεν επηρεάζει καθόλου το ευαίσθητο οικοσύστημα του Δέλτα του Έβρου, ενώ βρίσκεται μακριά από όλες τις περιοχές του δικτύου Natura 2000. Με την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών και των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών που εισηγείται η ελληνική και η ευρωπαϊκή νομοθεσία στο σύνολο του έργου, τη συστηματική παρακολούθηση της λειτουργίας της εγκατάστασης και τον αυστηρό έλεγχο των εκπομπών και των αποβλήτων μέσα από τις διαδικασίες και τα συστήματα ελέγχου του έργου και των αρμόδιων κρατικών φορέων, εξασφαλίζεται ότι το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης θα είναι ένα έργο φυσικού αερίου φιλικό και αβλαβές προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Το έργο χωροθετείται σε κομβική θέση ώστε να προσελκύει πολλαπλές διεθνείς πηγές προμήθειας και κατ’ επέκταση να προσφέρει διαφοροποίηση των πηγών και των οδών προμήθειας φυσικού αερίου

36

14ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣΣΤO ΣΥΣΤΗΜΑΕΙΣΡOΩΝ-ΕΚΡOΩΝΠριν ακόμη ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των συστημάτων ελέγχου εισροών-εκροών στο κύκλωμα διακίνησης καυσίμων, πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν ήδη εμφανιστεί στην αγορά «τσιπάκια» που επιτρέπουν την παράκαμψη του συστήματος.

Πρατήρια καυσίμωνΤου Κώστα Βουτσαδάκη

«Ως συνήθως, το ντόπινγκ είναι ένα βήμα μπροστά από το αντιντόπινγκ», ανέφερε χαρακτηριστικά παράγοντας της αγοράς για τη νέα «τρύπα» στους μηχανισμούς ελέγχου του λαθρεμπορίου, η οποία δημιουργήθηκε πριν ακόμη στηθεί στην ολοκληρωμένη του μορφή ο ίδιος ο μηχανισμός! Ο οποίος, ως γνωστόν, θεσπίστηκε το 2009 αλλά πέντε χρόνια αργότερα δεν έχει καταστεί λειτουργικός στο σύνολο της αλυσίδας εφοδιασμού της αγοράς.

Πώς θα λειτουργούνΤα συστήματα ελέγχου εισροών-εκροών ελέγχουν ηλεκτρονικά το ισοζύγιο αγορών και πωλήσεων καυσίμων και επικοινωνούν επίσης ηλεκτρονικά με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Στόχος είναι να παταχθεί η διακίνηση λαθραίων καυσίμων, η νοθεία, οι ελλιπείς παραδόσεις κ.λπ. αφού η όποια εισροή στις δεξαμενές θα πρέπει να αντιστοιχεί σε παραστατικό νόμιμης συναλλαγής. Η ηλεκτρονική «παράκαμψη» του συστήματος θα επιτρέπει τη διακίνηση λαθραίων καυσίμων και την πώληση στους τελικούς καταναλωτές χωρίς να καταγράφεται από το σύστημα

ελέγχου εισροών-εκροών και χωρίς να ενημερώνεται η ΓΓΠΣ. Μπορεί επίσης να επιτρέπει τις ελλιπείς παραδόσεις καυσίμων «εξαφανίζοντας» τα πλεονάσματα που αυτές δημιουργούν στις δεξαμενές των πρατηρίων και των διακινητών καυσίμων.

Υπάρχει άλλωστε ήδη το προηγούμενο των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων που παρεμβαίνουν στις αντλίες για να κλέψουν τους καταναλωτές, παραδίδοντας μικρότερη ποσότητα καυσίμων από αυτήν που φαίνεται στον μετρητή. Η τεχνολογία είχε προχωρήσει σε τέτοιο σημείο που τα κυκλώματα αυτά απενεργοποιούνταν με το πάτημα ενός κουμπιού, ώστε σε περίπτωση ελέγχου να φαίνονται όλα σωστά. Η δε πρωτοβουλία να γίνονται έλεγχοι με μυστικό αυτοκίνητο έμεινε μέχρι στιγμής, τουλάχιστον, στα χαρτιά…

Τι ισχυρίζεται η ΓΓΠΣΤον περασμένο Αύγουστο έληξε η προθεσμία και για τα πρατήρια καυσίμων της επαρχίας να εγκαταστήσουν τα συστήματα ελέγχου εισροών-εκροών ενώ στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αττική, Θεσσαλονίκη,

37

Λάρισα, Μαγνησία, Ιωάννινα, Αχαΐα, Ηράκλειο) τα συστήματα έπρεπε να εγκατασταθούν ώς τις αρχές του 2014.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών: – Στα αστικά κέντρα το σύστημα έχει εγκατασταθεί στην πλειονότητα των περιπτώσεων, συνολικά σε 2.323 πρατήρια. Από αυτά, τα 2.058 ή ποσοστό 88,6% έχει προχωρήσει στην οριστικοποίηση της εγκατάστασης από τον εγκαταστάτη και το 58,8%, δηλαδή περισσότερα από 1.100 πρατήρια, έχουν ξεκινήσει και αποστέλλουν στοιχεία στο κεντρικό πληροφοριακό σύστημα του υπουργείου Οικονομικών.

– Στην επαρχία αναμένεται να συνδεθούν περίπου 2.000-2.500 πρατήρια. Μέχρι στιγμής έχουν εγκαταστήσει τα συστήματα 580 και τα 150 από αυτά αποστέλλουν τα στοιχεία στη ΓΓΠΣ.

Η γενική εικόνα είναι ότι ορισμένα, μικρά κυρίως πρατήρια της περιφέρειας, έκλεισαν μην έχοντας το οικονομικό κίνητρο να

επενδύσουν στην εγκατάσταση των συστημάτων (δεδομένης και της μειωμένης κατανάλωσης/εσόδων), αλλά η πλειονότητα των υπόλοιπων συμμορφώθηκαν. Αναφέρεται ακόμη ότι και στα πρατήρια όπου τα συστήματα έχουν εγκατασταθεί, λειτουργούν αλλά δεν επικοινωνούν με τη ΓΓΠΣ, τα δεδομένα των εισροών-εκροών καταγράφονται και είναι διαθέσιμα για έλεγχο έστω και εκ των υστέρων. Οι πιο «επικίνδυνες» περιπτώσεις θεωρούνται εκείνες των πρατηρίων που έχουν εγκαταστήσει αλλά δεν έχουν θέσει σε λειτουργία τα συστήματα.

Για τους μεταπωλητές πετρελαίου θέρμανσης η προθεσμία εγκατάστασης των συστημάτων εκπνέει στις 14 Οκτωβρίου, δηλαδή την παραμονή της έναρξης της περιόδου θέρμανσης. Όσοι δεν τα εγκαταστήσουν δεν θα μπορούν να παραγγείλουν καύσιμα από τις εταιρείες εμπορίας.

Χάος στη διακίνηση!Στους λοιπούς κύκλους διακίνησης ωστόσο επικρατεί το… χάος. Ενώ η νομοθεσία επιβάλλει την εγκατάσταση των συστημάτων σε όλους τους

Ενώ η νομοθεσία επιβάλλει την εγκατάσταση των συστημάτων σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας εφοδιασμού/διακίνησης καυσίμων, σε άλλες περιπτώσεις δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα, αλλού έχουν δοθεί παρατάσεις προθεσμίας και αλλού δεν έχει ενεργοποιηθεί η δευτερογενής νομοθεσία

38

κρίκους της αλυσίδας εφοδιασμού/διακίνησης καυσίμων (εκτός από τις εγκαταστάσεις των ενόπλων δυνάμεων, των μεγάλων καταναλωτών και των πρατηρίων αφορολόγητων καυσίμων, που παραμένουν εκτός πρόβλεψης ελέγχου), σε άλλες περιπτώσεις δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα, αλλού έχουν δοθεί παρατάσεις προθεσμίας και αλλού δεν έχει ενεργοποιηθεί η δευτερογενής νομοθεσία (διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις).

Είναι ενδεικτική η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων που αναφέρει ότι έχει ολοκληρώσει όλες τις ενέργειες που υπάγονται στην αρμοδιότητά του και έχει συνυπογράψει όλες τις κοινές αποφάσεις που προβλέπονται για την πλήρη εφαρμογή του συστήματος εισροών-εκροών και ότι «είναι τουλάχιστον άδικο να επιρρίπτονται ευθύνες στο υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αντί σε φορείς που είναι αρμόδιοι να ολοκληρώσουν το σύστημα αυτό».

Στα μέτρα που ανακοίνωσε η ΓΓΠΣ, στην προσπάθεια να επιταχύνει τη διαδικασία εγκατάστασης των συστημάτων, περιλαμβάνεται η δημοσιοποίηση «λευκής λίστας» με τα στοιχεία των πρατηρίων που έχουν συνδεθεί στο σύστημα. Επίσης, θα δοθεί στις εταιρείες εμπορίας καυσίμων η λίστα των πρατηρίων που έχουν συνδεθεί στο σύστημα και αποστέλλουν στοιχεία στη ΓΓΠΣ και θα θεσπιστεί η απαγόρευση πώλησης καυσίμων σε πρατήρια που δεν έχουν συνδεθεί.

Τι καταγγέλλουν οι πρατηριούχοιΣύμφωνα με τις καταγγελίες των πρατηριούχων, η νομοθεσία για τα συστήματα ελέγχου εισροών-εκροών, το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και η σημερινή κατάσταση έχουν συνοπτικά ως εξής: – Με τον ν. 3784/2009 (ΦΕΚ Α/137/7.8.2009) άρθρο 31 παρ. 7 υποχρεώθηκαν «οι κάτοχοι άδειας λιανικής εμπορίας (πρατήρια, έμποροι πετρελαίου θέρμανσης) εντός έξι μηνών να εγκαταστήσουν τα συστήματα ελέγχου. Μετά από παρατάσεις, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης στα πρατήρια (πλην νομού Κεφαλονιάς 31/12/14) έληξε στις 27/8/14 και στις εγκαταστάσεις των εμπόρων πετρελαίου θέρμανσης λήγει στις 14/10/14. Οι περισσότερες περιφέρειες δεν έχουν ενημερωμένο αρχείο και δεν γνωρίζουν πόσα είναι τα ενεργά πρατήρια της περιοχής τους και πόσα από αυτά έχουν εγκαταστήσει το σύστημα.

– Με τον ν. 4072/2012 (ΦΕΚ Α/86/11.4.2012) άρθρο 320 παρ. 6 υποπ. 9 «[...] επεκτείνεται η εφαρμογή των ολοκληρωμένων συστημάτων ηλεκτρονικού ελέγχου εισροών-εκροών σε πλωτά μέσα μεταφοράς πετρελαιοειδών και ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τις διαδικασίες και τους όρους εγκατάστασης, το ακριβές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια». Προς το παρόν η διάταξη δεν εφαρμόζεται και δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.

Είναι ενδεικτική η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων που αναφέρει ότι έχει ολοκληρώσει όλες τις ενέργειες που υπάγονται στην αρμοδιότητά του και ότι «είναι τουλάχιστον άδικο να επιρρίπτονται ευθύνες στο υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αντί σε φορείς που είναι αρμόδιοι να ολοκληρώσουν το σύστημα αυτό»

39

– Με τον ν. 4072/2012 (ΦΕΚ Α/86/11.4.2012) άρθρο 320 παρ. 7 «ειδικά για τις φορολογικές αποθήκες πετρελαιοειδών προϊόντων στις οποίες κατέχονται ενεργειακά προϊόντα του άρθρου 72, εγκαθίστανται ολοκληρωμένα συστήματα ηλεκτρονικού ελέγχου εισροών-εκροών στα οποία συνδέεται υποχρεωτικά φορολογικός ηλεκτρονικός μηχανισμός. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται οι προδιαγραφές […] το ακριβές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια». Η σχετική ΚΥΑ ΔΕΦΚ Α 5010479 ΕΞ 2014 (ΦΕΚ Β/1156) εκδόθηκε στις 30/4/2014 με χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τον Ιούλιο 2016 .

– Με τον ν. 4072/2012 (ΦΕΚ Α/86/2012) άρθρο 320 παρ. 1 «με κοινή απόφαση καθορίζεται η υποχρεωτική εγκατάσταση ηλεκτρονικού σήματος εντοπισμού σε βυτιοφόρα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα με δυνατότητα τηλεματικής μεταφοράς δεδομένων». Η διάταξη δεν εφαρμόζεται.

– Σύμφωνα με τον ν. 4072/2012 άρθρο 320 παρ. 2γ «τα υγρά καύσιμα που διατίθενται στην κατανάλωση

ή διακινούνται ή αποθηκεύονται εντός της ελληνικής επικράτειας, ιχνογραφούνται με ραδιοϊσότοπα ή μοριακής τεχνολογίας ιχνηθέτες. Υγρά καύσιμα που καταναλώθηκαν, διακινήθηκαν ή αποθηκεύτηκαν και δεν ανιχνεύεται η σήμανσή τους με ραδιοϊσότοπα ή μοριακής τεχνολογίας ιχνηθέτες θεωρούνται παράνομα, έστω κι αν διαθέτουν σχετικά παραστατικά. Με ΚΥΑ ρυθμίζονται τεχνικά ζητήματα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου ανά είδος καυσίμου και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια». Η διάταξη δεν εφαρμόζεται.

– Με τον ν. 4177/2013 (ΦΕΚ Α/173/8.8.2013) άρθρο 31 παρ. 10 «με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας επεκτείνεται η εφαρμογή των ολοκληρωμένων συστημάτων ελέγχου και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών-εκροών α) στις ελεύθερες εγκαταστάσεις των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και των διυλιστηρίων, β) στις εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης, γ) στις παντός είδους εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων ιδιωτικών πρατηρίων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα καθώς και δ)στις εγκαταστάσεις χημικών προϊόντων (μεθανόλης, τολουόλης, διαλυτών κ.λπ.)

που αποτελούν υλικά πρόσμιξης στα υγρά καύσιμα». Για τις εγκαταστάσεις των πωλητών πετρελαίου θέρμανσης η ολοκλήρωση προβλέπεται μέχρι 14/10/14, για όλα τα υπόλοιπα σημεία διακίνησης δεν έχει εκδοθεί ΚΥΑ και δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα.

– Σύμφωνα με τον ν. 4254/2014 (ΦΕΚ Α/85/2014), προστέθηκε στον ν. 3887/2010 άρθρο 4 παρ. 3 που αφορά παντός είδους εταιρείες με στόλους αυτοκινήτων. «Εάν η εταιρεία διαθέτει επαρκείς και κατάλληλους χώρους στάθμευσης των οχημάτων και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις για τη φύλαξη και συντήρησή τους, μπορεί στις εγκαταστάσεις αυτές να διατηρεί δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων αποκλειστικά για τον εφοδιασμό των ιδιόκτητων ή μισθωμένων φορτηγών αυτοκινήτων. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, εκτός από την υποβολή πιστοποιητικού πυρασφαλείας, το οποίο χορηγείται από την αρμόδια πυροσβεστική υπηρεσία». Με αυτήν τη διάταξη, σύμφωνα με τις καταγγελίες της ΠΟΠΕΚ, μπορεί να δημιουργηθούν εκατοντάδες σημεία παράνομης διακίνησης αφορολόγητων καυσίμων.

40

15ΕΝΕΣΗ ΡΕΥΣΤOΤΗΤΑΣΑΠO ΕΥΡΩΠΗΓΙΑ ΕΡΓΑ ΑΠΕΓια τις δυνατότητες και τα ποικίλα οφέλη που προσφέρει στην Ελλάδα ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Oικονομικού Χώρου 2009-2014 έκανε ιδιαίτερη αναφορά ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, κατά την ομιλία του σε σχετική ημερίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), χαρακτηρίζοντας τον εν λόγω μηχανισμό ένα πολύτιμο εργαλείο.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

O υπουργός, μεταξύ άλλων, υπερθεμάτισε τη σπουδαιότητα η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις-προκλήσεις, με σκοπό να πετύχει το όραμα της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης, σηματοδοτώντας ταυτόχρονα την έξοδο από την ύφεση και την αναποτελεσματικότητα.

Με κοινωνικό & οικονομικό ενδιαφέρονΑρχικά, στην ημερίδα του ΚΑΠΕ ο υπουργός σημείωσε ότι ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Oικονομικού Χώρου 2009-2014 αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο που προσφέρει σημαντικές δυνατότητες και ποικίλα οφέλη στη χώρα μας σε διάφορους τομείς υψηλού κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος. Σημειωτέον ότι ο κ. Μανιάτης ως υφυπουργός ΠΕΚΑ συμμετείχε στον σχεδιασμό του έργου που τώρα παίρνει σάρκα και οστά.

Σύμφωνα με τον υπουργό ΠΕΚΑ, το υπουργείο δραστηριοποιείται σε δυο θεματικές ενότητες, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου

23 εκατ. ευρώ. Η πρώτη αφορά την ολοκληρωμένη διαχείριση χερσαίων και θαλασσίων υδάτων και η δεύτερη, που αποτέλεσε και το θέμα της ημερίδας, τη θεματική περιοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Oι ΑΠΕ αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα για το πρόγραμμα, συνάδοντας πλήρως με την πολιτική, τις προτεραιότητες και τις κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες έχει έγκαιρα εκφράσει και εμφατικά προκρίνει το ΥΠΕΚΑ.

Oι προτεραιότητες του υπουργείου κατά τον σχεδιασμό του προγράμματος ήταν και παραμένουν: • Η μείωση του ενεργειακού κόστους, με υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων από ΑΠΕ στα κτήρια και τις εγκαταστάσεις του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Κατά συνέπεια, η μείωση των δαπανών στον δημόσιο τομέα, πρωταρχικό ζητούμενο στις τωρινές οικονομικές συνθήκες.

• Oι προβλεπόμενες εφαρμογές και τα έργα να συμβάλουν στην εξοικείωση των τοπικών κοινωνιών, και ιδιαίτερα των ευαίσθητων και κρίσιμων ομάδων πληθυσμού, με τις τεχνολογίες ΑΠΕ

41

42

(π.χ. μαθητές, φοιτητές κ.ά.).

• Τα σχεδιαζόμενα έργα να ενισχύσουν, εμμέσως, την επιχειρηματικότητα και να τονώσουν την απασχόληση, κυρίως των νέων και των επιστημόνων, σε τοπικό επίπεδο.

Το ΚΑΠΕ αποτελεί σπουδαίο εγγυητήΗ συγκεκριμένη θεματική περιοχή είναι συνολικού προϋπολογισμού περίπου 12 εκατ. και συγχρηματοδοτείται από τις χώρες ΕOΧ κατά 85% και από το Πρόγραμμα Δημοσιών Επενδύσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας κατά 15%. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, υπογράμμισε ο υπουργός, ότι διαχειριστής του προγράμματος είναι το ΚΑΠΕ, για το οποίο επανειλημμένα έχει εκφράσει την εκτίμησή του, για το έργο και τη δεδηλωμένη συμβολή του, εδώ και πολλά χρόνια, στις εθνικές προσπάθειες. Το ΚΑΠΕ αξιοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Oικονομικού Χώρου 2009-2014, αποφέροντας απτά και μετρήσιμα οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία.

Έξοδος από την κρίσηΗ επίτευξη των στόχων «20-20-20» που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με έτος ορόσημο το 2020, έχει δημιουργήσει και δημιουργεί μια σειρά από εξαιρετικά σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες. Η Ελλάδα καλείται να τις διαχειριστεί κατάλληλα και πάνω από όλα να τις εκμεταλλευτεί για να επιτύχει το όραμα της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης. «Για να αναζητήσουμε

σύγχρονες και καινοτόμες λύσεις, οι οποίες θα δημιουργούν ευκαιρίες, θα σηματοδοτούν τον δρόμο για την έξοδο από την οικονομική κρίση και την ύφεση. O τομέας των πράσινων ενεργειακών τεχνολογιών παρέχει όλα τα εχέγγυα για την πραγματοποίηση νέων, κινητήριων και ζωογόνων επενδύσεων, που θα στηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη της χώρας», σημείωσε με νόημα ο κ. Μανιάτης.

Θα πρέπει λοιπόν να μην ξεχνάμε ότι η αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας είναι και πρέπει να είναι πλήρως συνυφασμένη με την ενέργεια, που δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια από τις βασικές συνιστώσες του σύγχρονου παραγωγικού μοντέλου, το οποίο πρέπει να υιοθετήσει και να ακολουθήσει η χώρα μας. Παραμένει συνεπώς ακέραιη και αταλάντευτη η στρατηγική μας προσήλωση για την επίτευξη των εθνικών ενεργειακών στόχων, έχοντας ως προμετωπίδα όλων των προσπαθειών και ενεργειών μας την αξιοποίηση του μεγάλου εγχώριου δυναμικού σε ΑΠΕ.

Το πρόγραμμα έχει ως απώτερο στόχο την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ και ταυτόχρονα τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Επιπρόσθετα, επιδιώκει την άμβλυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και την ενίσχυση των διμερών συνεργασιών των κρατών-μελών στον χώρο των ΑΠΕ.

Το πράσινο μέλλον της ΕλλάδαςΜε την υλοποίηση των πιλοτικών αυτών

«Η αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας είναι και πρέπει να είναι πλήρως συνυφασμένη με την ενέργεια, που δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια από τις βασικές συνιστώσες του σύγχρονου παραγωγικού μοντέλου, το οποίο πρέπει να υιοθετήσει και να ακολουθήσει η χώρα μας», τόνισε ο κ. Γιάννης Μανιάτης

Ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης

43

έργων προωθείται η παραγωγή, χρήση και κατανάλωση ανανεώσιμης-καθαρής ενέργειας σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας των πολιτών. Βοηθούνται οι τοπικές κοινωνίες να εξοικειωθούν με τη λογική και τις πρακτικές της αειφόρου ανάπτυξης να διαφοροποιήσουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο κατανοούν και χρησιμοποιούν την ενέργεια. 7.000 MWh κάθε χρόνο, που τώρα παράγονται από συμβατικές, ρυπογόνες μορφές θα προέρχονται πλέον από ενέργεια ανανεώσιμη. Αυτό σημαίνει μείωση των εκπομπών CO2 κατά 5.000 τόνους τον χρόνο. Επιπλέον, τα έργα αυτά υλοποιούμενα σε κτήρια, χώρους και εγκαταστάσεις του Δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου συμφέροντος, συνεισφέρουν στην ενεργειακή αναβάθμισή τους και θα λειτουργήσουν ως «έργα-φάροι» σε έναν τομέα στον οποίο δίνεται μεγάλη βαρύτητα, στο πλαίσιο άλλωστε των θεσμικών δεσμεύσεων της Ελλάδας.

Στα πρόσθετα οφέλη του προγράμματος συγκαταλέγεται και η συνεισφορά του στην ισόρροπη ανάπτυξη, που δημιουργεί δυνατότητες και ανοίγει νέες προοπτικές για τις τοπικές

κοινωνίες, την τοπική επιχειρηματική δράση και οικονομία. Συγκεκριμένα, η πραγματοποίηση επιδεικτικών και εμβληματικών έργων και παρεμβάσεων ΑΠΕ ενισχύει την αποκεντρωμένη ανάπτυξη, οδηγεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και είναι προς όφελος όλων των ευπαθών κοινωνικά και οικονομικά ομάδων. O υπουργός στάθηκε στο ζήτημα της μείωσης της ανεργίας περισσότερο, καθώς η λογική του προγράμματος είναι να εμπλακεί και να αξιοποιηθεί το εργατικό και στελεχιακό δυναμικό των τοπικών κοινοτήτων και να ενισχυθεί η τοπική οικονομία, δίνοντας έμφαση και προτεραιότητα στους νέους επιστήμονες και επαγγελματίες.

Για την επιτυχή έκβαση του προγράμματος και την εκμετάλλευση κάθε προσφερόμενου οικονομικού πόρου, θα πρέπει να υποβληθούν από τους υποψήφιους φορείς υλοποίησης (δηλαδή τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου που λειτουργούν εντός των ελληνικών γεωγραφικών συνόρων προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος) αξιόλογες προτάσεις, προσεκτικά προετοιμασμένες και

τεκμηριωμένες. Το ΚΑΠΕ, που θα διαχειριστεί το πρόγραμμα, διαθέτει εξειδικευμένα και άριστα καταρτισμένα στελέχη και πολυετή εμπειρία σε τέτοια έργα.

Ενίσχυση διμερών σχέσεωνΤέλος, ο κ. Μανιάτης μίλησε για την πολύ σημαντική προσφορά του προγράμματος στην ανάπτυξη διμερών σχέσεων και συνεργασιών μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν, κάτι το οποίο αποτελεί και την αφορμή και έναν από τους βασικούς στόχους της ημερίδας του ΚΑΠΕ. «Η ενίσχυση τέτοιων σχέσεων, δεσμών και δικτύωσης δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τη χώρα μας, καθώς επιτρέπει τη μεταφορά και διάχυση τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και χρήσιμων εμπειριών των κρατών αυτών σε θέματα ΑΠΕ», παραδέχτηκε ο υπουργός.

44

16ΜΗΝ ΑΦΗΣOΥΜΕΤΗΝ ΑΙOΛΙΚΗ ΕΛΠΙΔΑΝΑ ΣΒΗΣΕΙ!Προσφάτως είδαμε να αναβιώνουν οι ανησυχίες μερίδας των κατοίκων της ταλαιπωρημένης αυτής χώρας αναφορικά με τις βλάβες που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες στο περιβάλλον, στο οικοσύστημα, στα ζώα, στα πτηνά, αλλά και στην υγεία των ανθρώπων. Είναι όντως έτσι τα πράγματα; Υπάρχει πραγματική βάση για τις ανησυχίες τους;

Αιολική ενέργειαΤου Γιάννη Τσιπουρίδη*

Καταρχάς, είναι ενδιαφέρον να μελετήσει κανείς τα κείμενα αυτά, τα οποία καθοδηγούν τη μάχη της αντίστασης (και κακής πληροφόρησης) και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου από την εξάπλωση της επιδημίας των ανεμογεννητριών και προκαλούν ανησυχία σε συμπολίτες μας. Θα θαυμάσει την εσωτερική λογική συνέπεια που διατηρούν. Γιατί εκεί εντοπίζεται το τρικ. Είναι το τρικ της ελεγχόμενης εικόνας. Δηλαδή, πολύ απλά, απομονώνεις ένα γεγονός από τις όποιες άλλες παραμέτρους, χαρακτηριστικά, γεγονότα, στοιχεία και συνθήκες, που συνεκτιμώμενα θα αναδείκνυαν την επιχειρηματολογία σου ως… μπούρδα και κατατροπώνεις τους αντιπάλους σου εντός… μιας απόλυτα ελεγχόμενης έδρας που θα ζήλευε και η καλύτερη ποδοσφαιρική «παράγκα». Ένα κλειστό ελεγχόμενο σύστημα παραμέτρων.

Από την πολιτική ζωή της χώρας…Θα δανειστώ ένα παράδειγμα ελεγχόμενης εικόνας από την πολιτική ζωή της χώρας. Πάρτε έναν οποιονδήποτε υπουργό της συγκυβέρνησης. Αγορεύοντας λοιπόν

από τα έδρανα της Βουλής σού θυμίζει/τονίζει πως εκείνη η διαδικασία ή η δείνα πρακτική ή αυτή η συνήθεια του παρελθόντος (βάλτε όποια σας αρέσει, το ίδιο είναι) ήταν τεράστιο λάθος και μας οδήγησε στο χρέος και την κρίση. Πολύ σωστά μέχρι εδώ. Αυτός λοιπόν και η κυβέρνησή του έδωσαν αγώνα και άλλαξαν τη νομοθεσία για να σε βάλουν εσένα και τη χώρα στον σωστό δρόμο, για τον οποίο σωστό δρόμο πρέπει να πληρώσεις τώρα το Α ή Β χαράτσι, αφού για το τεράστιο αυτό λάθος, φυσικά, έφταιγες εσύ, ψηφοφόρε φορολογούμενε πολίτη, μιας και εσύ έπραττες όλα αυτά τα απαράδεκτα επί τόσα χρόνια… Απόλυτη εσωτερική συνέπεια. Έγκλημα, ένοχος, τιμωρός, τιμωρία.

Τι δεν λέει όμως ο υπουργός μας; Ότι τις νομοθεσίες και τις εφαρμοζόμενες πρακτικές από τον λαό αυτός και το κόμμα του τις ψήφισαν και τις καλλιέργησαν στον λαό. Αυτό που κυβέρνησε τη χώρα όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δεν έχει σημασία αν αλλάζει όνομα κάθε κάποια χρόνια. Κι όμως αυτό το αποσιωπά και μετατρέπεται σε ευεργέτης μας.

45

Από ένοχος ή έστω ηθικός αυτουργός γίνεται ευεργέτης και τιμωρός. Τεράστια επιτυχία της τεχνικής παρουσίασης των πραγμάτων με τη μέθοδο της απομόνωσης και τήρησης εσωτερικής συνέπειας σε ένα κλειστό ελεγχόμενο σύστημα παραμέτρων.

Δεκάδες τα παραδείγματα. Από την κριτική των ΗΠΑ για την επέμβαση των Ρώσων στην Oυκρανία, μέχρι την αδιαφορία για τα αθώα θύματα της Παλαιστίνης. Εμείς, ως αιολικός κλάδος, από τότε που μας θυμάμαι, παλεύουμε να δούμε και να πείσουμε τους συνομιλητές μας να δουν την ολοκληρωμένη εικόνα. Γιατί; Επειδή είναι προφανώς πιο σωστό και γιατί μας συμφέρει, αφού με την ολοκληρωμένη εικόνα αποδεικνύεται περίτρανα η ωφελιμότητα της αιολικής ενέργειας. Θα προσπαθήσω να κάνω το ίδιο και τώρα.

Ανεμογεννήτριες και θόρυβοςΠρόσφατα είχα πάλι τη χαρά να βρεθώ στο αιολικό πάρκο στο Παναχαϊκό, συνοδεύοντας δικούς μου ανθρώπους που ήθελαν να ζήσουν την εμπειρία. Ένα πάρκο σχεδόν δεκαετίας. Αυτό που οι καλεσμένοι μου, όπως και

όσοι έχουν βρεθεί σε αιολικό πάρκο, έλεγαν και ξαναέλεγαν: «Μα αφού δεν κάνουν θόρυβο, γιατί τις κατηγορούν ότι κάνουν θόρυβο;». Έλα μου, ντε… Σκεφτείτε να στέκεσαι ακριβώς κάτω από μια ανεμογεννήτρια ανάμεσα σε 50 περίπου ανεμογεννήτριες και να σου… ψιθυρίζουν (λυπάμαι που στενοχωρώ, αλλά, ναι, μόνο ψιθυρίζουν).

Αυτή όμως είναι η περιορισμένη εικόνα του θέματος. Να την απλώσουμε λίγο; Στην πιο θορυβώδη εποχή στην ιστορία της ανθρωπότητας, όταν όπου και αν πηγαίνεις δεν μπορείς να ακούσεις τη σκέψη σου, πόσο πρόβλημα μπορεί να είναι το «θρόισμα» μιας ανεμογεννήτριας; Θα μου πείτε, εγκαθίστανται στην επαρχία και όχι στην Αθήνα. Σωστά.

Εκεί στην επαρχία, τα γνωστά κέντρα «πολιτισμού» μπαρ, ελληνάδικα, ταβέρνες κ.λπ. φαντάζομαι πως… ψιθυρίζουν. Άσε στα τουριστικά μέρη, στα νησιά μας, όπου κάποιοι δεν θέλουν να δουν και να ακούσουν για ανεμογεννήτριες. Εκεί να δείτε τι ειδυλλιακή ησυχία επικρατεί. Μέτρο, κυρίες και κύριοι. Κρατήστε ένα μέτρο.

Βλάβες στην ανθρώπινη υγείαΗ επί της ουσίας απουσία θορύβου από τις ανεμογεννήτριες γέννησε το ζήτημα των υπόηχων. Δηλαδή παράγουν θόρυβο, αλλά δεν ακούγεται, ενώ βλάπτει την υγεία. Σπουδαία ανακάλυψη και έξυπνη, γιατί δεν είναι εύκολο να αποδείξεις ότι δεν υπάρχει κάτι που… δεν υπάρχει. Έχει και ιατρικοφανές όνομα: «το σύνδρομο της ανεμογεννήτριας»…

Δύσκολο αλλά καταφέραμε να το αποδείξουμε και αυτό: Δημοσιεύτηκε πρόσφατα μελέτη του Energy and Policy Institute, σύμφωνα με την οποία σε 48 από 49 δίκες στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και άλλες χώρες, το δικαστήριο έκρινε πως τα αιολικά δεν είχαν καμιά σχέση με τα προβλήματα που επικαλούνταν οι ενάγοντες, οπότε έκρινε «αθώες» τις ανεμογεννήτριες. Σημειώνεται ότι ακόμα και στη μοναδική περίπτωση όπου κάποιο δικαστήριο δικαίωσε τους καταγγέλλοντες, η απόφαση σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κρίνει ότι τα αιολικά είναι επιβλαβή για την υγεία. Και αυτό γιατί ο δικαστής της υπόθεσης αγνόησε τις καταθέσεις ειδικών της αιολικής ενέργειας και της υγείας

46

και έλαβε υπόψη του αποκλειστικά στοιχεία από τους ιατρικούς φακέλους του ζευγαριού. Σημειωτέον ότι οι υπόψη δύο ανεμογεννήτριες είχαν τοποθετηθεί πάνω από μια μονάδα επεξεργασίας αστικών λυμάτων δίπλα σε μια κεντρική λεωφόρο!

Για κάθε λογικά σκεπτόμενο και καλοπροαίρετο άνθρωπο εδώ θα τελείωνε το ζήτημα της πρόκλησης βλαβών στην υγεία. Δυστυχώς δεν τελειώνει εδώ. Ακούμε τόσα και τόσα που δεν είναι εύκολα να απαντάς σε όλα. Πρόσφατα άκουσα την άποψη που εκφράστηκε σε ημερίδα εναντίον των ανεμογεννητριών, κατά πώς μου μεταφέρθηκε, για τον κίνδυνο ερημοποίησης των περιοχών με εκτεταμένη ανάπτυξη των ανεμογεννητριών, γιατί οι ανεμογεννήτριες μειώνουν την υγρασία του εδάφους. Αν δεν ειπώθηκε ως αστείο, που είναι το πιθανότερο, προφανώς υπάρχει σύγχυση μεταξύ… ανεμομικτών και ανεμογεννητριών. Επιφυλασσόμαστε και είμαστε πάντοτε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε καλοπροαίρετη αμφισβήτηση αλλά και μερικές κακοπροαίρετες. Πάντως σίγουρα δεν βαριόμαστε. Τι να πεις άλλωστε;

Ανεμογεννήτριες και κόστοςΤα τελευταία χρόνια έχει χυθεί άφθονο μελάνι για να πείσει ότι η αιολική ενέργεια αποτελεί μια απόλυτα οικονομική επιλογή. Πρέπει να ομολογήσω, εκ του αποτελέσματος, την αποτυχία του εγχειρήματος. Δυστυχώς έχει περάσει στη συνείδηση του μέσου πολίτη ακόμη και του φιλικά διακείμενου ότι οι ανεμογεννήτριες

«είναι καλές αλλά ακριβές».

Μη πτοούμενοι επαναλαμβάνουμε: η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται με τη χρήση αιολικής ενέργειας είναι φθηνότερη από αυτή που παράγεται με χρήση πυρηνικής ενέργειας, πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ ανταγωνίζεται τη ναυαρχίδα της βρώμικης ενέργειας, τους νέους θερμικούς σταθμούς άνθρακα.

Κι αυτό χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ότι: • Τα ορυκτά καύσιμα βαίνουν προς εξάντληση. • Η παραγωγή ενέργειας με ορυκτά καύσιμα και πυρηνική ενέργεια, σε όλες τις φάσεις, απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού, κάτι που φυσικά δεν συμβαίνει με την αιολική ενέργεια. Αυτό έχει ένα σημαντικό κόστος που σήμερα αγνοείται συστηματικά. • Η χρήση των ορυκτών καυσίμων έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλη την αλυσίδα χρήσης τους (εξόρυξη, μεταφορά, αποθήκευση, καύση). Η προκαλούμενη με αυτόν τον τρόπο περιβαλλοντική καταστροφή είναι σημαντική. Εκτιμάται πως οι προκαλούμενες από την περιβαλλοντική ρύπανση βλάβες μόνο στην υγεία ισοδυναμούν με επιβάρυνση 14-35 σεντ δολαρίου ανά KWh, που για τις ΗΠΑ αντιστοιχεί σε 886 δισ. δολάρια ή 6% του Εθνικού Ακαθάριστου Προϊόντος των ΗΠΑ. Αν συνυπολογιστούν συνολικά οι ζημιές από τη ρύπανση και αναχθούν σε παγκόσμιο επίπεδο, προφανώς το κόστος θα είναι πολλαπλάσιο. • Ίσως πιο σημαντικό όλων είναι το ζήτημα των κλιματικών αλλαγών.

Η αιολική ενέργεια, πέρα από όλα τα άλλα, είναι μια οικονομική επιλογή που πρέπει να ενισχυθεί για να συνδράμει στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και την αύξηση του ΑΕΠ

47

Η πρόκληση του φαινομένου από τη χρήση ορυκτών καυσίμων και η αδήριτη ανάγκη αντιμετώπισής του δεν αμφισβητείται πλέον από κανέναν. Το οικονομικό βάρος των ζημιών που προκαλούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η αλλαγή του κλίματος (ξηρασία, ερημοποίηση, αρκτικές συνθήκες κ.ά.) σε περιουσίες και ανθρώπινες ζωές, και στην ίδια την οικονομία εκτιμάται σε 1,2 τρισ. δολάρια σήμερα, ή 1,6% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος το οποίο θα εκτοξευτεί σε 3,2% το 2030. • Και δεν πρέπει να μας διαφεύγει, όταν κάνουμε τέτοιου είδους αναλύσεις, ότι ο μεγαλύτερος μύθος που κυκλοφορεί ευρέως για τις ΑΠΕ είναι και ο πλέον ανυπόστατος και ουσιαστικά συνιστά ένα τεράστιο ψέμα. Αναφέρομαι στον μύθο των ακριβών και επιδοτούμενων ΑΠΕ που ακόμη και φίλα προσκείμενοι στις ΑΠΕ παρασύρονται και υιοθετούν. Η πραγματικότητα είναι πως για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται για ενίσχυση των ΑΠΕ δαπανώνται 6 ευρώ για ενίσχυση των ορυκτών καυσίμων. Η κ. Λαγκάρντ του ΔΝΤ σε πρόσφατη ομιλία της μίλησε για 2 τρισ. δολάρια που ζημιώθηκε η παγκόσμια οικονομία από επιδοτήσεις και αποφυγή φορολογίας της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων.

Με άλλα λόγια η αιολική ενέργεια, πέρα από όλα τα άλλα, είναι μια οικονομική επιλογή που πρέπει να ενισχυθεί για να συνδράμει στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και την αύξηση του ΑΕΠ.

Ανεμογεννήτριες και αισθητικήΕίναι το ένα ζήτημα που είναι ανοιχτό

σε συζήτηση. Πρέπει πάντως να τονίσουμε ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία για τη χωροθέτηση και εγκατάσταση αιολικών πάρκων είναι από τις πιο αυστηρές και μακράν αυστηρότερη από άλλες βιοτεχνικές και βιομηχανικές δραστηριότητες που πραγματικά οχλούν με στερεά, υγρά και αέρια απόβλητα. Πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε πως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα συνδέεται με επέμβαση στο περιβάλλον. Δεν υπάρχει ανάπτυξη, όσο περιορισμένη, χωρίς επέμβαση στο περιβάλλον. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι το Α και Ω της ύπαρξής μας. Επομένως πρέπει να διαλέξουμε τη μέθοδο παραγωγής της, με τη λιγότερη επέμβαση στο περιβάλλον, την πιο φιλική μέθοδο. Και αυτή δεν είναι άλλη από την αιολική ενέργεια και τις λοιπές ΑΠΕ. Δεν επιδιώκουμε την εγκατάσταση ανεμογεννητριών γα να βελτιώσουμε την αισθητική του τοπίου. Είναι απλά η ενεργειακή επιλογή με το μικρότερο περιβαλλοντικό κόστος.

Και αυτό θα πει να βλέπω όλη την εικόνα κι όχι να απομονώνω ένα κομμάτι της.

ΕλπίδαΈχουμε μια μεγάλη μάχη μπροστά μας. Και είναι λυπηρό σε αυτήν τη μάχη οι φυσικοί σύμμαχοι να είναι σε αντιπαράθεση. Το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι η φιλικότητά τους προς το περιβάλλον. Κι όμως εκεί ακριβώς βρίσκεται το πιο σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης. Πρέπει να είναι η πιο επιτυχημένη

εκστρατεία απαξίωσης που έγινε ποτέ.

Δεν το βάζουμε όμως κάτω. Στηριζόμαστε στο γεγονός ότι η συνολική εικόνα μάς δικαιώνει.

Oι βλάβες στην ανθρώπινη υγεία και ζωή είναι ένα σημαντικό ζήτημα και πρέπει να το δούμε ολοκληρωμένα. Ας δεχτούμε σαν υπόθεση εργασίας πως κάπου κάποιοι πιστεύουν πως έχουν προβλήματα πονοκεφάλων και αϋπνίας από τη λειτουργία ανεμογεννητριών. Η ολοκληρωμένη εικόνα δεν επιτάσσει να δούμε τι προβλήματα προκαλούν άλλες μορφές ενέργειας;

Λοιπόν, σε 279 μεγάλα ενεργειακά ατυχήματα από το 1907 μέχρι το 2007, σκοτώθηκαν 182 χιλιάδες άνθρωποι και οι υλικές ζημιές ανέρχονται σε 41 δισ. δολάρια. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Υγείας (ΠOΥ), η ατμοσφαιρική ρύπανση από την καύση ορυκτών καυσίμων συνολικά ευθύνεται για 3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως.

Χρειάζεται να προσθέσω τίποτε άλλο; Στηρίξτε την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας και των υπόλοιπων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Είναι η μόνη ελπίδα για τα παιδιά και τα εγγόνια μας να ζήσουν σε έναν βιώσιμο πλανήτη.

O Γιάννης Τσιπουρίδης είναι πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ & εκδότης του «Ανεμολογίου».

48

17OΤΑΝ ΤO ΑΜΠΕΡΝΤΙΝΕΙΠΕ «OΧΙ» ΣΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

Γεωπολιτικές εξελίξειςTου Γιώργου Παυλόπουλου

«Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να μείνει το Ηνωμένο Βασίλειο ενωμένο, όμως το πετρέλαιο δεν είναι ένας από αυτούς», έγραφε με κατηγορηματικό τρόπο στην ιστοσελίδα energypost.eu ο Κρις Κλεγκ, λίγο πριν από το δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου, με το οποίο οι 5,3 εκατ. Σκοτσέζοι απέρριψαν τελικώς καθαρά την πρόταση για απόσχισή τους και κήρυξη ανεξάρτητου κράτους. Όσο για τα επιχειρήματά του, ήταν μάλλον προφανή: Σήμερα το 75% του πετρελαίου που παράγεται εντός ΕΕ προέρχεται από τη Βρετανία και από αυτό, πάνω από το 90% βρίσκεται σε θαλάσσιες ζώνες οι οποίες θα ανήκαν δικαιωματικά σε μια ανεξάρτητη Σκοτία.

Τα αποτελέσματα που ξάφνιασανΈτσι, δικαιολογημένα οι υπέρμαχοι του «ναι» επιχείρησαν να αξιοποιήσουν τον φυσικό πλούτο της για να στηρίξουν τις θέσεις τους. Το βασικό τους επιχείρημα ήταν ότι σήμερα η κατανομή που έχει αποφασίσει και εφαρμόζει το Λονδίνο είναι άδικη για τους Σκοτσέζους, ενώ μια κυρίαρχη χώρα θα έβλεπε να προστίθενται στα έσοδά της περίπου 30 δισ. δολάρια

ετησίως από τις εξαγωγές του «μαύρου χρυσού». Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι στις 20 του περασμένου Μαρτίου δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική σελίδα του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» μια ανάλυση για το Αμπερντίν, με τίτλο «η πόλη του πετρελαίου, η οποία χρηματοδοτεί το όνειρο της ανεξαρτησίας της Σκοτίας».

Κι όμως, στην πράξη το συγκεκριμένο «όπλο» αποδείχθηκε μπούμερανγκ για το στρατόπεδο του «ναι» και, βεβαίως, για τον επικεφαλής του Άλεξ Σάλμοντ, πρωθυπουργό της τοπικής κυβέρνησης και ηγέτη του Εθνικού Κόμματος της Σκοτίας (SNP), που διαθέτει και τη μεγαλύτερη δύναμη σε τοπικό επίπεδο. Κι αυτό διότι τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, όπως έγιναν γνωστά τα ξημερώματα της Παρασκευής 19 Σεπτεμβρίου, έδειξαν ότι μπορεί οι εθνικιστές να κέρδισαν τη μάχη της Γλασκόβης, όμως έχασαν τόσο το Αμπερντίν όσο και τα νησιωτικά συμπλέγματα της Βόρειας Θάλασσας γύρω από τα οποία βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα και οι εξέδρες άντλησης. Εκεί οι κάτοικοι ψήφισαν συντριπτικά υπέρ του «όχι», δηλαδή

Oι περισσότεροι ανέμεναν ότι η «πρωτεύουσα του πετρελαίου» θα τασσόταν συντριπτικά υπέρ της ανεξαρτησίας, καθώς ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Άλεξ Σάλμοντ και των συμμάχων του στην πορεία προς το δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου ήταν ότι η ανεξάρτητη Σκοτία θα ελέγχει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των 22 περίπου δισ. βαρελιών που υπάρχουν στα διαπιστωμένα αποθέματα του Ηνωμένου Βασιλείου. Το αποτέλεσμα τους διέψευσε παταγωδώς.

49

υπέρ της παραμονής της Σκοτίας -και των πετρελαίων της- στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη δικαιοδοσία τής εκάστοτε κυβέρνησης του Λονδίνου.

Τα ποσοστά αποδεικνύουν του λόγου το αληθές: Ενώ σε πανεθνικό επίπεδο το τελικό αποτέλεσμα ήταν 55,3% υπέρ του «όχι» και 44,7% για το «ναι», στο Αμπερντίν των 230.000 κατοίκων η διαφορά ήταν σημαντικά μεγαλύτερη - 59% έναντι 41%. Ακόμη μεγαλύτερη ήταν στις νήσους Σέτλαντ και Όρκνεϊ - στις πρώτες η κάλπη έβγαλε «σκορ» 64%-36%, ενώ στις δεύτερες 67%-33%.

Απειλές και κινδυνολογίαΒεβαίως, τα δυσοίωνα σημάδια για τον Σάλμοντ και τους συμμάχους του είχαν εμφανιστεί πολύ πριν από το πρωινό της 18ης Σεπτεμβρίου. Όταν δηλαδή εμφανίστηκαν (συντονισμένα, φυσικά…) σε πολλά βρετανικά ΜΜΕ και διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία δηλώσεις τοπικών παραγόντων από τα δυο προαναφερθέντα νησιωτικά συμπλέγματα που άφηναν να εννοηθεί, αμέσως ή εμμέσως, ότι σε περίπτωση που οι Σκοτσέζοι πουν «ναι», τότε και οι

κάτοικοί τους θα έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους από την… ανεξάρτητη Σκοτία!

Μάλιστα, για να ενισχύσουν τη θέση αυτήν, ορισμένοι θυμήθηκαν την ιστορία των 100 περίπου μικρών και μεγαλύτερων νησιών που αποτελούν το σύμπλεγμα των Σέτλαντ: Επί μισή σχεδόν χιλιετία αποτελούσαν τμήμα της Νορβηγίας μέχρι να δοθούν στη Σκοτία εν είδει προίκας για την πριγκίπισσα Μαργαρίτα η οποία παντρεύτηκε τον σκοτσέζο βασιλιά Ιάκωβο τον Τρίτο…

Δεν ήταν όμως μόνον οι απειλές των κατοίκων αυτών των νησιών που έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου. Περίπου μια εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα και καθώς είχαν πέσει πάνω στους Σκοτσέζους… λυτοί και δεμένοι προκειμένου να ανακόψουν τη δυναμική που φαινόταν να έχει αποκτήσει το «ναι», η αγγλοολλανδική Royal Dutch Shell εξέδωσε μια ανακοίνωση που έσπερνε τον πανικό στους επενδυτές και τους κατοίκους. Σε αυτήν άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να διακόψει τις δραστηριότητές της στη Βόρεια Θάλασσα στην

περίπτωση που η Σκοτσέζοι επέλεγαν την ανεξαρτησία τους, με το επιχείρημα ότι θα προέκυπτε ένα αβέβαιο περιβάλλον, σε πολιτικό, χρηματοοικονομικό και φυσικά νομισματικό επίπεδο - για το τελευταίο είχε φροντίσει να προειδοποιήσει ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Τζέι Κάρνεϊ, ο οποίος είχε διαμηνύσει (επίσης την τελευταία εβδομάδα) ότι ανεξαρτησία και στερλίνα δεν πάνε μαζί…

Φαίνεται λοιπόν πως η τακτική της κινδυνολογίας έπιασε τόπο, τόσο γενικώς όσο και ειδικά στις πλούσιες σε πετρέλαιο ζώνες της Σκοτίας. Εκεί η πλειοψηφία των κατοίκων πίστεψε ότι όχι απλώς δεν θα είχε να ωφεληθεί οικονομικά από την απόσχιση και την ανακήρυξη ενός ανεξάρτητου κράτους, αλλά και θα κινδύνευε να πάθει μεγάλη ζημιά. Κι όταν λέμε μεγάλη εννοούμε πολύ μεγάλη, μιας και στις συγκεκριμένες περιοχές το βιοτικό επίπεδο είναι σήμερα σαφώς υψηλότερο έναντι του μέσου όρου σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, στο Αμπερντίν και τις γύρω

50

περιοχές το μέσο κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι της τάξης των 32.000 στερλινών ετησίως, όταν σε πανεθνικό επίπεδο βρίσκεται λίγο πάνω από τις 23.000. Ειδικά δε για τους εργαζομένους στον πετρελαϊκό τομέα, το κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι διπλάσιο και φτάνει τις 64.000 στερλίνες!

Αβέβαιο το μέλλονΠάντως είναι αλήθεια ότι για να αποτραπεί το σοκ (όπως είχε χαρακτηριστεί από την πολιτική ηγεσία της Βρετανίας και των περισσότερων χωρών της Ευρώπης), χρειάστηκε ο Κάμερον, όπως και οι ηγέτες των

συγκυβερνώντων Φιλελευθέρων και της αντιπολίτευσης των Εργατικών, Νικ Κλεγκ και Εντ Μίλιμπαντ αντιστοίχως, να δεσμευτούν να εκχωρήσουν περισσότερα δικαιώματα στην αυτόνομη Σκοτία αλλά και να κατανείμουν δικαιότερα τα εισοδήματα από τις πωλήσεις πετρελαίου.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι εάν θα καταφέρουν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Διότι, όπως διδάσκει η ιστορία της Βρετανίας, οι δεσμεύσεις εύκολα σπάνε όταν κερδίζεται η μάχη…

Tα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος έδειξαν ότι μπορεί οι εθνικιστές να κέρδισαν τη μάχη της Γλασκόβης, όμως έχασαν τόσο το Αμπερντίν όσο και τα νησιωτικά συμπλέγματα της Βόρειας Θάλασσας γύρω από τα οποία βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα και οι εξέδρες άντλησης. Εκεί οι κάτοικοι ψήφισαν συντριπτικά υπέρ του «όχι»

Η παραγωγή μειώνεται διαρκώς…

Εδώ και 50 χρόνια, όταν δηλαδή άρχισαν να αντλούνται οι πρώτες ποσότητες «μαύρου χρυσού» από τη Βόρεια Θάλασσα, το Αμπερντίν μετατράπηκε ουσιαστικά σε πετρελαϊκή πρωτεύουσα ολόκληρης της Ευρώπης. Η ευφορία συνεχίστηκε και μετά το 1999, όταν η παραγωγή έφτασε με βάση τα στοιχεία στο υψηλότερο σημείο της και στη συνέχεια άρχισε να μειώνεται διαρκώς - μόνο στο διάστημα από το 2010 μέχρι σήμερα η μείωση είναι της τάξης του 38%. Oι ειδικοί πιστεύουν πλέον ότι εάν δεν ανακαλυφθούν νέα κοιτάσματα στην περιοχή (κάτι που δεν θεωρείται ιδιαιτέρως πιθανό, πάντως), τότε τα υπάρχοντα θα εξαντληθούν ή το κόστος εξόρυξης

θα τα καταστήσει απολύτως μη αξιοποιήσιμα γύρω στο 2050, δηλαδή σε 35 σχεδόν χρόνια από σήμερα.

Ακόμη κι έτσι, βεβαίως, τα χρήματα είναι πάρα πολλά για να αδιαφορήσει κανείς - είτε απλός πολίτης είτε πολύ περισσότερο μια επιχείρηση του κλάδου. Oι αριθμοί αποδεικνύουν του λόγου το αληθές: Τα 22 περίπου δισ. βαρέλια που εκτιμάται ότι υπάρχουν στα ήδη διαπιστωμένα αποθέματα της Βρετανίας, κυρίως στα χωρικά ύδατα της Σκοτίας όπως σημειώσαμε, μπορούν να αποφέρουν στα ταμεία πάνω από 2 τρισ. δολάρια, με βάση τις σημερινές τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Pas mal…

51

18ΚΗΦΙΣΙΑ-ΦΑΛΗΡO

ΜΕ ΠOΔΗΛΑΤOΑΠO ΤO 2015

Έναν μητροπολιτικό ποδηλατόδρομο μήκους 27 χιλιομέτρων που θα συνδέει την Κηφισιά με την Αθήνα και από εκεί με το Φάληρο θα αποκτήσει το λεκανοπέδιο της Αττικής όπως προέκυψε από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης και ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (16-22/9).

Περιβάλλον

Ο κ. Μανιάτης, με αφορμή την εβδομάδα βιώσιμης κινητικότητας με σύνθημα «Οι δρόμοι μας, η επιλογή μας», ανακοίνωσε την έναρξη υλοποίησης του έργου του πρώτου μητροπολιτικού ποδηλατόδρομου στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας από την Κηφισιά έως το Φάληρο, και σημείωσε ότι «ήδη έχει δημοπρατηθεί και υπογραφεί η σύμβαση για το νότιο τμήμα του ποδηλατόδρομου από το Γκάζι έως το Φάληρο, μήκους 11 χιλιομέτρων με χρόνο ολοκλήρωσης το 2015». Σε ό,τι αφορά το βόρειο τμήμα του ποδηλατόδρομου, βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης με τα δημοτικά συμβούλια των δήμων και σύντομα θα μπει στην τελική φάση για τη δημοπράτηση.

Δίκτυο ποδηλατόδρομων«Επιτέλους, ο μητροπολιτικός ποδηλατόδρομος γίνεται πράξη. Πριν από δυο μήνες υπογράψαμε τη σύμβαση με τον ανάδοχο για την υλοποίηση του νότιου τμήματος, από το Γκάζι μέχρι το Φάληρο. Είναι ένα έργο μήκους 11 χιλιομέτρων, προϋπολογισμού 2.200.000 ευρώ, που θα παραδοθεί για χρήση στους

ποδηλάτες στο τέλος του 2015, σε λιγότερο δηλαδή από 1,5 χρόνο από σήμερα. Το βόρειο τμήμα του, από το Γκάζι ώς την Κηφισιά, είναι έργο με σημαντικό βαθμό ωριμότητας, καθώς έχουμε τελειώσει τις μελέτες και τη διαβούλευση με τα οκτώ δημοτικά συμβούλια των δήμων από τους οποίους θα διέρχεται. Έχει συνολικό μήκος 16 χλμ. και ο προϋπολογισμός ξεπερνά τα 9.000.000 ευρώ. Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες πρόκειται να ξεκινήσει ο διαγωνισμός, να κατακυρωθεί, ώστε και αυτό το έργο να ολοκληρωθεί μέσα στο 2015. Μιλούμε, λοιπόν, για τον Μητροπολιτικό Ποδηλατόδρομο της Αθήνας, συνολικού μήκους 27 χλμ., στον οποίο θα “κουμπώσουμε” με την μορφή “Τ” τα τοπικά δίκτυα ποδηλατόδρομων από όλους τους δήμους από τους οποίους διέρχεται», δήλωσε ο Γιάννης Μανιάτης.

«Έχει μεγάλη σημασία η φιλοσοφία χάραξης του ποδηλατόδρομου, γιατί στόχος μας ήταν από τη μια να διευκολύνουμε τη διακίνηση των ποδηλάτων, από την άλλη να διευκολύνουμε και τη μετεπιβίβαση σε μέσα σταθερής τροχιάς, δηλαδή στον

52

ΗΣΑΠ και το μετρό. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι ο ποδηλατόδρομος αυτός διέρχεται πλησίον αρχαιολογικών χώρων έχει τη δική του ομορφιά και αισθητική και ασφαλώς και ελκυστικότητα. Έχει ήπιες κλίσεις, άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άτομα μεγάλης ηλικίας. Θεωρώ λοιπόν πως αποτελεί μία πολύ σημαντική, βιώσιμου χαρακτήρα, παρέμβαση στην αστική μετακίνηση με στόχο να καταστήσουμε την Αθήνα και την ευρύτερη περιοχή βιώσιμη για όλους τους πολίτες», συμπλήρωσε ο υπουργός.

Άλλες πράσινες παρεμβάσεις«Αναφερόμενος στη συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων, ο υπουργός επισήμανε ότι «για πρώτη φορά η Αθήνα έχει αποκτήσει ρυθμιστικό σχέδιο, η Πανεπιστημίου αναβαθμίζεται μέσα από μια ολοκληρωμένη παρέμβαση για την οποία το ΥΠΕΚΑ δίνει 40 εκατ. ευρώ, ενώ προχωρά το σχέδιο ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου, ύψους 230 εκατ. ευρώ, από τα οποία το υπουργείο διαθέτει τα 110 εκατ. ευρώ».

Ειδική αναφορά έκανε στο σχέδιο παρεμβάσεων στην πόλη που ετοιμάζει

ο δήμος Αθηναίων μέσα από το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης, για το οποίο μέσα σε έναν μήνα θα υπάρξει Κοινή Υπουργική Απόφαση για το πλαίσιο δράσεων στο κέντρο της Αθήνας. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο κ. Μανιάτης στο πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων κτηρίων, σημειώνοντας ότι «υπογράφτηκε η υπουργική απόφαση συγκρότησης ομάδας εργασίας, η οποία θα παραδώσει σε έναν μήνα πόρισμα για τις αναγκαίες νομοθετικές παρεμβάσεις, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα των 1.800 εγκαταλελειμμένων κτηρίων στην Αθήνα».

Ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης υπογράμμισε ότι προτεραιότητα αποτελεί «η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της Αθήνας» και πρόσθεσε ότι «ο δήμος στηρίζει έμπρακτα τη βιώσιμη κινητικότητα και τους εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης, όπως το ποδήλατο».

Έμφαση έδωσε στην απελευθέρωση των δημόσιων χώρων και την απόδοσή τους στους πολίτες, σημειώνοντας ότι «πρώτο μέλημα του δήμου είναι

η απελευθέρωση των πεζοδρομίων ειδικά στην Αθήνα, όπου δεν έχουμε και τα πολλά και φαρδιά πεζοδρόμια, οπότε και ο χώρος είναι περισσότερο απαραίτητος για τους πεζούς». Αναφέρθηκε στην προσπάθεια του δήμου Αθηναίων να απομακρύνει από τα πεζοδρόμια περίπτερα, σημειώνοντας ότι «τους τελευταίους μήνες προχωρήσαμε στην αποξήλωση και απομάκρυνση 110 κλειστών περιπτέρων. Και επίκειται και η απομάκρυνση άλλων 50. Από κει και πέρα κάνουμε την καταγραφή και όλων των σταθερών κατασκευών, ακόμα και στύλων και κολωνών που δεν εξυπηρετούν τίποτα και καταλαμβάνουν χώρο».

Ο κ. Καμίνης αναφέρθηκε στη συνεργασία με την ΕΛΑΣ μετά την κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας, επισημαίνοντας την ευθύνη της αστυνομίας για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ δήλωσε ότι «ο δήμος Αθηναίων θα σταθεί πάρα πολύ αυστηρός στο θέμα της κατάληψης πεζοδρομίων και γενικότερα δημόσιων χώρων από τραπεζοκαθίσματα».

53

Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των ποδηλατόδρομων στους λεωφορειόδρομους, ο δήμαρχος Αθηναίων είπε ότι «σε συνεργασία και με τους άλλους φορείς θα θέλαμε να το προχωρήσουμε. Το βλέπουμε και σε άλλες χώρες, όπου υπάρχει όμως και μια κουλτούρα σεβασμού του οδηγού απέναντι στον ποδηλάτη», και πρόσθεσε ότι «δεν είναι απαραίτητος πάντα ο ποδηλατόδρομος, αφού μπορούν τα ποδήλατα να κατεβαίνουν στον δρόμο και να κινούνται με ασφάλεια, αλλά αυτό είναι περισσότερο θέμα παιδείας, εκπαίδευσης, θέμα αρμονικής χρήσης όλων των δημόσιων μέσων μεταφοράς και συνεργασίας, επίσης, στο θέμα της παράνομης στάθμευσης».

Δράσεις βιώσιμης κινητικότηταςΟ Σπύρος Παπαγεωργίου, διοργανωτής του Athens Bike Festival, υπογράμμισε τη σημασία του Athens Bike Festival, επισημαίνοντας την αυξανομένη συμμετοχή πολιτών στην διοργάνωση, ενώ έδωσε έμφαση στην ανάλυση της εφαρμογής Bike the City, μέσω της κινητής τηλεφωνίας, που θα αποτελέσει ένα εργαλείο των χρηστών ποδηλάτου για την προώθηση του εναλλακτικού τρόπου μεταφοράς.

Ο κ. Παπαγεωργίου αναφέρθηκε στα

οφέλη από τη χρήση του ποδηλάτου σημειώνοντας τις θετικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των χρηστών του ποδηλάτου αλλά και τα οφέλη στην οικονομία με την αύξηση του τουρισμού και την ενίσχυση της απασχόλησης στις τοπικές οικονομίες.

Κατέληξε λέγοντας ότι «το ποδήλατο αποτελεί λύση στα σύνθετα και περίπλοκα προβλήματα μιας σύγχρονης πόλης, ενώ ευχαρίστησε το ΥΠΕΚΑ και τον δήμο Αθηναίων για το καλό επίπεδο συνεργασίας.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων, κ. Κωστής Μπιτζάνης, αναφέρθηκε στη λειτουργία της Τεχνόπολης ως πολυχώρου πολιτισμού ανάδειξης νέων δημιουργών αλλά και φιλοξενίας δράσεων νέας καινοτόμας επιχειρηματικότητας, επισημαίνοντας ότι «η λειτουργία του Innovathens είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς αντιλαμβάνεται ο δήμος Αθηναίων την επιχειρηματικότητα, ενώ η βιώσιμη κινητικότητα αποτελεί μια τέτοια προσέγγιση για το πώς βλέπει ο δήμος την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του πολίτη».

«Έχει μεγάλη σημασία η φιλοσοφία χάραξης του ποδηλατόδρομου, γιατί στόχος μας ήταν από τη μια να διευκολύνουμε τη διακίνηση των ποδηλάτων, από την άλλη να διευκολύνουμε και τη μετεπιβίβαση σε μέσα σταθερής τροχιάς, δηλαδή στον ΗΣΑΠ και το μετρό» δήλωσε ο κ. Μανιάτης

54

19ΤO OΡΑΜΑ ΤΗΣ SCHNEIDER ELECTRICΓΙΑ ΠΡOΗΓΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Διαχείριση ενέργειας

Πλήθος κόσμου ενημερώθηκε για τις καινοτόμες έξυπνες λύσεις της Schneider Electric.

55

Με επιτυχία στέφθηκε η εκδήλωση που διοργάνωσε η Schneider Electric στο κτήμα Πεντελικόν στη Βαρυμπόμπη, στα μέσα του Σεπτεμβρίου, με τίτλο «Solutions for your success». Στους προσκεκλημένους της εταιρείας συμπεριλαμβάνονταν πελάτες και συνεργάτες της εταιρείας, που έσπευσαν με ενδιαφέρον να πληροφορηθούν για τον καλύτερο δυνατό τρόπο διαχείρισης ενέργειας και ελέγχου διεργασιών με τον οποίο θα αυξήσουν την αποδοτικότητα των επιχειρήσεών τους.

Την εκδήλωση ξεκίνησε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Schneider Electric κ. Philippe Sauer, ο οποίος έχει αναλάβει από την 1η Ιουλίου 2014 τη γενική διεύθυνση της Schneider Electric Ελλάδος και των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καλωσορίζοντας όλον τον κόσμο που εμπιστεύεται την εταιρεία και ήταν παρών. Στη συνέχεια, τη σκυτάλη πήρε ο κ. Σπύρος Ράπτης, εμπορικός διευθυντής των τομέων Ενέργειας και Βιομηχανίας, ο οποίος αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται οργανικά η εταιρεία, ενώ στάθηκε στις στρατηγικές εξαγορές της με στόχο

την προσφορά ολοκληρωμένων λύσεων στους συνεργάτες της.

Σημαντικές εξαγορέςΣυγκεκριμένα, ο κ. Ράπτης αναφέρθηκε στις εξαγορές των εταιρειών Areva D, Telvent και Invensys που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία 4 χρόνια και εξήγησε πώς η συμμαχία της Schneider Electric με την Telvent, κορυφαία εταιρεία εξειδικευμένη στον σχεδιασμό software για κρίσιμες υποδομές, συμβάλλει στο όραμα της πρώτης για τη δημιουργία έξυπνων πόλεων και αποδοτικότερων λύσεων. Επίσης, επισήμανε ότι η συνένωση της Schneider Electric με την Invensys οδήγησε στη δημιουργία ενός παγκόσμιου καινοτόμου τεχνολογικού προμηθευτή ολοκληρωμένων λύσεων βιομηχανικού αυτοματισμού, λογισμικού και διαχείρισης ενέργειας.

Oλοκληρωμένες λύσεις & νέα προϊόνταΈπειτα ακολούθησε η παρουσίαση των δυνατοτήτων της εταιρείας στην παροχή ολοκληρωμένων λύσεων σε συγκεκριμένες περιοχές (όπως π.χ. της ενέργειας, των έργων υποδομών, της βιομηχανίας κ.ά.) ενώ πραγματοποιήθηκε και η ανακοίνωση της κυκλοφορίας τριών καινοτόμων προϊόντων της Schneider Electric: • Μετασχηματιστές άμορφου πυρήνα εξαιρετικά χαμηλών απωλειών Minera HE+ και μετασχηματιστές σχεδιασμένοι

σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία για το ecodesign. • Smart Panels: έξυπνοι πίνακες διανομής με ικανότητα καταγραφής δεδομένων και επικοινωνίας μέσω διαδικτύου καθώς και • Ρυθμιστές Στροφών Altivar Process νέας γενιάς με καινοτόμες λειτουργίες για εφαρμογές αντλιών.

Στόχος, οι αποδοτικότερες επιχειρήσειςΚλείνοντας, ο κ. Ράπτης μοιράστηκε με τους καλεσμένους το όραμα της εταιρείας για μια νέα εποχή με ακόμη πιο προηγμένες λύσεις, αναφέροντας ότι η Schneider Electric Ελλάδος μπορεί να παρέχει την κατάλληλη τοπική υποστήριξη σε όλα τα επίπεδα (presales, aftersales, υπηρεσίες, εκπαίδευση κ.λπ.) προκειμένου να κάνει αυτό το όραμα πραγματικότητα στην ελληνική αγορά και να συμβάλει στη δημιουργία πιο αποδοτικών επιχειρήσεων.

Μετά το πέρας της παρουσίασης οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά τα εκθέματα της εταιρείας και να ενημερωθούν από τα στελέχη της γύρω από τις έξι θεματικές περιοχές: βιομηχανικός αυτοματισμός & έλεγχος, ηλεκτρική διανομή, μέση τάση, ΙΤ, κτηριακός αυτοματισμός, υπηρεσίες (εγκατεστημένης βάσης & εξοικονόμησης ενέργειας).

O κ. Philippe Sauer στην έναρξη της εκδήλωσης. Στο βάθος ο κ. Σπύρος Ρ΄πτης.

56

2040 ΔΙΣ.ΣΤΑ ΕΓΚΑΤΑΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣΜε αφορμή το 1ο διεθνές επιστημονικό συνέδριο για τις σπάνιες γαίες, που έλαβε χώρα στην Ελλάδα από τις 6 έως τις 9 Σεπτεμβρίου, κινεζική αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από γεωλόγους και μηχανικούς μεταλλείων, επισκέφτηκε τη χώρα μας, αναδεικνύοντας έτσι τον θησαυρό που κρύβει στο εσωτερικό της η ελληνική γη. Oι Κινέζοι, πέραν του συνεδρίου, επισκέφτηκαν τη Μήλο και τις εγκαταστάσεις της Αλουμίνιον της Ελλάδος στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας.

Σπάνιες γαίες

Το κινεζικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές σπάνιες γαίες επισημοποίησε ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης σε δηλώσεις του μετά τις συναντήσεις που είχε με την κινεζική αντιπροσωπεία. O κ. Μανιάτης μίλησε για «ενθαρρυντικές ενδείξεις ύπαρξης σπάνιων γαιών στο ελληνικό υπέδαφος, αλλά και για τη συνεργασία των δυο χωρών στον τομέα της τεχνογνωσίας εκμετάλλευσης των σπάνιων γαιών. Τα πολύτιμα αυτά, 17 τον αριθμό, ορυκτά, που αποκαλούνται σπάνιες γαίες και φέρουν ασυνήθιστα ονόματα όπως λανθάνιο, πρασεοδύμιο και προμήθειο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ραγδαία ανάπτυξη της καινοτόμου βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας.

Τι είναι οι σπάνιες γαίεςΈτσι ονομάζονται τα μέταλλα (χημικά στοιχεία) τα οξείδια των οποίων είναι γαιώδους μορφής και κλήθηκαν έτσι λόγω της εξαιρετικής σπανιότητάς τους. Αυτά τα μέταλλα λέγονται και λανθανίδες εκ του ονόματος του πρώτου στοιχείου της κατηγορίας αυτών στον περιοδικό πίνακα. Παρουσιάζουν σχεδόν τις ίδιες φυσικές και χημικές ιδιότητες.

Στην κατηγορία αυτήν υπάγονται τα ακόλουθα χημικά στοιχεία που μόνο για λόγους ευκολίας υποδιαιρούνται σε τρεις υποομάδες:

1η υποομάδα: λανθάνιο, δημήτριο, πρασεοδύμιο, νεοδύμιο, προμήθειο και σαμάριο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά μοναζίτης, τσερίτης και αλλανίτης.

2η υποομάδα: ευρώπιο, γαδολίνιο και τέρβιο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά σαμαρσκίτης και μερικά είδη ξενοτίμου.

3η υποομάδα: δυσπρόσιο, όλμιο, ύτριο, έρβιο, θούλιο, υτέρβιο και λουτέτσιο. Κύριες πηγές των στοιχείων αυτής της υποομάδας είναι τα ορυκτά γαδολινίτης, ξενότιμο, ευξενίτης και φεργκιουσονίτης.

Εκ των παραπάνω μετάλλων, το λανθάνιο, το δημήτριο και το νεοδύμιο δεν είναι σχετικά τόσο σπάνια σε αντίθεση με το ευρώπιο, το τέρβιο και το θούλιο που είναι εξαιρετικά σπάνια.

Πού χρησιμοποιούνταιΑυτά τα πολύτιμα μέταλλα βρίσκουν

57

Τομείς εφαρμογής των σπάνιων γαιών παγκοσμίως, 2010

Τομείς εφαρμογής των σπάνιων γαιών παγκοσμίως, 2015

58

εφαρμογή στην κατασκευή σύγχρονων ηλεκτρονικών προϊόντων, όπως ακτίνες λέιζερ, κινητά τηλέφωνα και οθόνες υγρών κρυστάλλων. Χρησιμοποιούνται επίσης στις νέες πράσινες τεχνολογίες, όπως οι μπαταρίες υβριδικών αυτοκινήτων, τα φωτοβολταϊκά, οι ανεμογεννήτριες, οι λαμπτήρες. Κράματά τους χρησιμοποιούνται επίσης στην αεροδιαστημική, σε κελιά καυσίμων και μπαταριών, στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, στους καταλύτες οχημάτων, σε κινητά τηλέφωνα, φορητά CD player, στα συστήματα αντιμπλοκαρίσματος τροχών (ABS), σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, για τη μείωση στην έκθεση ακτινών Χ κ.λπ. Υπολογίζεται ότι η ζήτηση παγκοσμίως για σπάνιες γαίες θα ανέλθει σε 200.000 τόνους το έτος 2015, από 130.000 που ήταν το 2010, με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 10%.

Παγκόσμιος ηγέτης η ΚίναΤα αποθέματα σπάνιων γαιών είναι

άνισα κατανεμημένα στον παγκόσμιο χάρτη. Η βασική παγκόσμια εξορυκτική δραστηριότητα επικεντρώνεται σε αρκετές χώρες οι οποίες είναι η Κίνα, Ινδία, Μαλαισία και Σρι Λάνκα. Ειδικότερα, η Κίνα απασχολεί το 95% της παραγωγής. Άλλες βιομηχανικές χώρες, οι οποίες μελλοντικά θα αποτελέσουν πηγές εξόρυξης σπάνιων γαιών είναι οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Β. Αφρική και Βραζιλία, καθώς τα αποθέματα στην Κίνα τείνουν να εκλείψουν.

Στην παγκόσμια αγορά η Κίνα είναι η χώρα η οποία ελέγχει σήμερα ολοκληρωτικά την εξορυκτική δραστηριότητα, τις τεχνολογίες εμπλουτισμού και μεταλλουργίας, καθώς και τα τελικά μεταλλικά προϊόντα σπάνιων γαιών (καλύπτοντας περίπου το 95% της παγκόσμιας παραγωγής).

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ είναι σε πλήρη βιομηχανική εξάρτηση από την Κίνα σε

Η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ είναι σε πλήρη βιομηχανική εξάρτηση από την Κίνα σε ποσοστό που αγγίζει το 100%, κάτι που λαμβάνει χώρα σε μια εποχή που οι ανάγκες είναι διαρκώς αυξανόμενες

ΗΠΑ: Πλήρης εξάρτηση από τις σπάνιες γαίες της Κίνας

59

ποσοστό που αγγίζει το 100%, κάτι που λαμβάνει χώρα σε μια εποχή που οι ανάγκες είναι διαρκώς αυξανόμενες.

Τι «έδειξε» το ΙΓΜΕΣύμφωνα με ενδείξεις από μελέτες του ΙΓΜΕ, η χώρα μας έχει πλούσια κοιτάσματα σπάνιων γαιών στην υποθαλάσσια περιοχή του Βόρειου Αιγαίου και στη Θράκη. Ενδείξεις για αποθέματα σπάνιων γαιών εμφανίζονται και σε περιοχές της Ροδόπης, της Θεσσαλονίκης και της Χίου, καθώς και στο Κιλκίς. Επίσης, στο παραθαλάσσιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού κόλπου, στους βωξίτες της Στερεάς Ελλάδας, αλλά και στην κόκκινη λάσπη από τη μεταλλουργία αλουμινίου. Σημειώνεται ότι από το από το 2013 βρίσκονται σε εξέλιξη δυο ερευνητικά προγράμματα για τον εντοπισμό σπάνιων γαιών από το ΙΓΜΕ και το ΕΛΚΕΠΕ.

Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την ΕλλάδαΜε μια σειρά από πρωτοβουλίες (Raw Materials Initiative, European Innovation Partnership on Raw Materials) και στρατηγικές (Europe 2020 Strategy), η Ευρώπη προσπαθεί να βρει το αντίδοτο στην ολοένα και αυξανόμενη εξάρτηση ώστε να αντιμετωπίσει την κρίση επενδύοντας στην έρευνα και

ανάπτυξη με γνώμονα την ισχυρή συμμετοχή της βιομηχανίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθειά της να διασφαλίσει επάρκεια σπάνιων γαιών για τη βιομηχανία της, ξεκίνησε στις αρχές του 2013 το πενταετές ανταγωνιστικό πρόγραμμα EURARE (European Rare Earths Project), στο οποίο μετέχουν 23 εταίροι από έντεκα ευρωπαϊκές χώρες, που προέρχονται από πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα και εταιρείες του κλάδου.

Είναι ενδεικτικό ότι η εταιρεία Αλουμίνιον της Ελλάδος συμμετέχει ήδη στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα EURARE, με στόχο την καταγραφή των σπανιότερων εμφανίσεων σπάνιων γαιών σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την αξιολόγησή τους για τον χαρακτηρισμό του δυναμικού τους στην Ευρώπη, καθώς και τη βελτίωση και ανάπτυξη σύγχρονων μεθοδολογιών για τη βιώσιμη εκμετάλλευσή τους με τις ελάχιστες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Υπολογίζεται ότι η ζήτηση παγκοσμίως για σπάνιες γαίες θα ανέλθει σε 200.000 τόνους το έτος 2015, από 130.000 που ήταν το 2010, με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 10%

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.energyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το Ελληνικό Περιοδικό για την Ενέργεια

61

21YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6793500 Fax: 210 6749504 E-mail : prdesfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 E-mail: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104 Fax: 210 3490120 Ε-mail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506803 Fax: 210 6506762 Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 e-mail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 - 6968418, Fax: 210 - 6968031 e-mail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝBIOKAYΣΙΜΩΝ(ΕΣΠΑΒ)Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241687 e-mail: info@espav.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917 E-mail: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: info@ebhe.gr Website: www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 36.31.207, Fax: 210 33.88.523 E-mail: info@uhhe.gr Website: http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Fax : 210 9228130 , 210 9233977 E-mail: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Ε-mail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 E-mail: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Ε-mail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051, Fax: 210 7245.172 E-mail: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 E-mail: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας 3 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 E-mail: info@spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 E-mail: service@dorg.minenv.gr Website: www.minenv.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

63

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 320 11 Oινόφυτα Τηλέφωνα: 22620 31202-5 Fax: 22620 31137

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

64

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291 Fax: 2104628163 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ) e-mail: info@adamsnet.gr energy.inspectors@yahoo.gr www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178 Email: mail@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Σύμβ. Επιχειρήσεων / Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041 e-mail: info@kscg.gr / www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31 145 61 Κηφισιά, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 e-mail: info@nrg-orion.gr / www.nrg-orion.gr