ΤO ΕΛΛΗΝΙΚO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

Τεύχος 69Ιούνιος 2015Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

69

- ΙO

ΥΝΙO

Σ 20

15

www.energyworld.gr

ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΡΕΚOΡ Η Σ. ΑΡΑΒΙΑ, ΦΡΕΝΗΡΕΙΣ ΑΓOΡΕΣ Η ΚΙΝΑΚOΝΤΡΑ ΓΙΑ ΕΤΜΕΑΡ & ΔΙΑΚOΨΙΜOΤΗΤΑΠΕΝΤΕ ΑYTOKINHTA ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ ΠOΥ ΑΞΙΖOΥΝ

ΣΕ OΡΙΑΚO ΣΗΜΕΙO Η ΕΝΕΡΓOΒOΡOΣ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑΕΕ: «ΚΑΤΑΡΓΗΣΤΕ ΤO ΜOΝOΠΩΛΙO ΣΤOΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO»ΜΕΤΡΑ ΠΑΤΑΞΗΣ ΤOΥ ΛΑΘΡΕΜΠOΡΙOΥ ΣΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

ΠOΛΕΜOΣ ΣΤOΥΣ ΑΓΩΓOΥΣ ΛOΓΩ TURKISH STREAM

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 9o, ΤΕΥΧOΣ 69 Ιούνιος 2015

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Μarketing - Επικοινωνία Χρυσούλα Δρακοπούλου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Fax: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

www.energyworld.gr

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

EnergyWorldGR

@energyworldgr

➤

2

ΠεριεχόμεναΣΗ

ΜΕΙ

ΩΜ

Α ΤO

Υ ΕΚ

ΔOΤ

Η

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

«ΠOΛ

ΕΜOΣ

» ΣΤ

OΥΣ

ΑΓΩ

ΓOΥΣ

ΛOΓ

Ω T

URK

ISH

STR

EAM

Η Ε

Ε Π

ΡOΩ

ΘΕΙ Τ

ΗΝ

ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΗ

ΕΝ

ΩΣΗ

ΣΕ O

ΡΙΑΚ

O ΣΗ

ΜΕΙ

O Η

ΕΝ

ΕΡΓO

ΒOΡO

Σ ΒΙ

OΜΗ

ΧΑΝ

ΙΑ

ΤO Ν

ΕO Π

ΡOΣΩ

ΠO

ΚΑΙ O

PAM

A ΤΗ

Σ Δ

ΕΗ

ΕΕ: «

ΚΑΤΑ

ΡΓΗ

ΣΤΕ

ΤO Μ

OΝOΠ

ΩΛΙ

O ΣΤ

OΝ Η

ΛΕΚΤ

ΡΙΣΜ

O»

ΣΕΒ:

ΕΝ

ΙΣΧΥ

ΣΗ Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

ΕΩΝ

& Μ

ΕΙΩ

ΣΗ Κ

OΣΤO

ΥΣ

ΜΕΤ

ΡΑ Π

ΑΤΑΞ

ΗΣ

ΤOΥ

ΛΑΘΡ

ΕΜΠ

OΡΙO

Υ ΣΤ

Α ΚΑ

ΥΣΙΜ

Α

ΠΑΡ

ΑΓΩ

ΓΗ-Ρ

ΕΚOΡ

Η Σ

. ΑΡΑ

ΒΙΑ,

ΦΡΕ

ΝΗ

ΡΕΙΣ

ΑΓO

ΡΕΣ

Η Κ

ΙΝΑ

Η S

HEL

L ΕΠ

ΙΣΤΡ

ΕΦΕΙ

ΣΤΗ

Ν Α

ΡΚΤΙ

ΚΗ…

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

3

ΠΕΝ

ΤΕ Μ

OΝΤΕ

ΛΑ Φ

ΥΣΙΚ

OΥ Α

ΕΡΙO

Υ Π

OΥ Α

ΞΙΖO

ΥΝ

ΦΥΣ

ΙΚO

ΑΕΡΙ

O: Τ

O Φ

ΙΛΙΚ

OΤΕΡ

O ΚΑ

ΥΣΙΜ

O ΓΙ

Α ΤO

ΠΕΡ

ΙΒΑΛ

ΛOΝ

ΚOΝ

ΤΡΑ

ΓΙΑ

ΕΤΜ

ΕΑΡ

& Δ

ΙΑΚO

ΨΙΜ

OΤΗ

ΤΑ

OΡOΙ

& Π

ΡOΫΠ

OΘΕΣ

ΕΙΣ

ΓΙΑ

ΤO N

ET-M

ETER

ING

ΚΥΠ

ΡOΣ:

ΤΑΜ

ΕΙO

ΓΙΑ

ΤΑ Ε

ΣOΔ

Α ΑΠ

O Φ

ΥΣΙΚ

O ΑΕ

ΡΙO

ΣΤOΧ

OΠOΙ

ΗΣΑ

ΜΕ

ΤΙΣ

ΑΠΕ

ΚΑΙ Χ

ΑΣΑΜ

Ε ΤΗ

Ν O

ΥΣΙΑ

ΕΦΑΡ

ΜOΓ

Η Τ

OΥ Α

ΠΘ

ΔΙΝ

ΕΙ Σ

ΥΜΒO

ΥΛΕΣ

ΓΙΑ

ΦΩ

ΤOΒO

ΛΤΑΪ

ΚΑ

ΤO P

OWER

WAL

L ΑΛ

ΛΑΖΕ

Ι ΤO

ΤOΠ

ΙO Τ

ΗΣ

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Σ

ΑΜΕΣ

OΣ Κ

ΙΝΔ

ΥΝOΣ

ΑΠ

O ΤΗ

Ν Α

ΤΜOΣ

ΦΑΙ

ΡΙΚΗ

ΡΥΠ

ΑΝΣΗ

ΠOΙ

12

ΑΠΕΙ

ΛΕΣ

ΤOΥ

ΑΝΘΡ

ΩΠ

ΙΝOΥ

ΠOΛ

ΙΤΙΣ

ΜOΥ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να «φλερτάρει» με τη Ρωσία για τον Turkish Stream -ένα πρότζεκτ με το οποίο ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ συμφωνούν-, αλλά η Βουλγαρία παράλληλα πιέζει τις ευρωπαϊκές αρχές να «αναστήσουν» τον αγωγό Nabucco με ιρανικό αέριο. Στα σχέδια της γειτονικής χώρας περιλαμβάνεται η ανάδειξή της σε gas hub της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

O βoύλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ δεν σταματά να ασκεί πίεση στις Βρυξέλλες να κάνουν αποδεκτό το σχέδιο, όμως πριν ξεκαθαρίσει το θέμα με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και αν δεν εξομαλυνθούν πλήρως οι σχέσεις της ΕΕ με την Τεχεράνη είναι σαφές ότι η Ευρώπη δεν θα προχωρήσει σε κινήσεις. Από την άλλη πλευρά, το Ιράν, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αερίου στον κόσμο, θέλει να αποκτήσει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά και η Βουλγαρία είναι «μια πολύ καλή δίοδος», όπως έχουν δηλώσει αξιωματούχοι του Ιράν στις πρόσφατες επαφές τους στη Βουλγαρία.

Όσον αφορά την Ελλάδα, τον τελευταίο καιρό οι συναντήσεις

στην Αθήνα για τον αζερικό αγωγό φυσικού αερίου TAP πυκνώνουν. Στο επίκεντρο των συζητήσεων μεταξύ ΥΠΑΠΕΝ και των εκπροσώπων των εταιρειών της κοινοπραξίας βρίσκονται η προμήθεια φυσικού αερίου, η ζήτηση και η διασύνδεση των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι ελληνικές απαιτήσεις για αντισταθμιστικά οφέλη αλλά και ο ρωσικός αγωγός. Εντύπωση πάντως προκάλεσε η άποψη που εξέφρασε στέλεχος της πετρελαϊκής εταιρείας BP σε πρόσφατη συνάντηση στην Ελλάδα ότι «η Ευρώπη δεν υπάρχει χωρίς ρωσικό αέριο, υπάρχει όμως χωρίς τον Greek Stream».

Η κατάσταση με τους αγωγούς είναι πολύ ρευστή, κάτι που ενισχύεται και από την αβέβαιη οικονομική κατάσταση της χώρας, και το έργο της πολιτικής ηγεσίας δύσκολο. Απαιτούνται από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης πολύ προσεκτικοί χειρισμοί, να μη χαθούν ευκαιρίες αλλά ούτε να διαταραχθούν ισορροπίες, μιας και όπως αποδεικνύεται από τα τεκταινόμενα δεν είναι καθόλου δύσκολο να «σβηστεί» η διέλευση ενός αγωγού από την Ελλάδα και να τοποθετηθεί πιο ψηλά στον χάρτη, στα σύνορα της Βουλγαρίας δηλαδή…

ΣΕ «ΚΙΝOΥΜΕΝΗΑΜΜO» OΙ ΑΓΩΓOΙΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ

4

01

www.mobilenews.gr

The Digital Technology & Lifestyle Magazine

news - phones - tablets - apps & games - lifestyle - auto - video➤

Mobile News GR

@kinitanea

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Πρόταση Λαφαζάνηγια την ηγεσίατης ΡΑΕΤις προτάσεις του για την πλήρωση των κενών θέσεων του προέδρου, του αντιπροέδρου Α’ και ενός μέλους της ΡΑΕ, γνωστοποίησε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης, με επιστολή του προς την πρόεδρο της Βουλής.Συγκεκριμένα, ο κ. Λαφαζάνης εισηγείται να οριστούν στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ):• ως πρόεδρος ο Νικόλαος Μπουλαξής του Γεωργίου,• ως αντιπρόεδρος Α’ ο Σωτήριος Μανωλκίδης του Κωνσταντίνου,• ως μέλος η Νεκταρία Καρακατσάνη του Βαΐου.Ο υπουργός ΠΑΠΕΝ ζητεί από την κ. Κωνσταντοπούλου να συγκληθεί η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, προκειμένου να διατυπώσει γνώμη.

Σε σώματο νέο ΔΣτου ΔΕΔΔΗΕΤην εκλογή του κ. Ιωάννη Μάργαρη ως αντιπροέδρου του διοικητικού συμβουλίου και τον ορισμό του κ. Χρήστου Σπίγκου ως αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου αποφάσισε το ΔΣ της κατά 100% θυγατρικής της ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, κατά τη συνεδρίαση του.Μετά τα παραπάνω, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, το διοικητικό συμβούλιο συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής:1. Χατζηαργυρίου Νικόλαος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων Σύμβουλος (εκτελεστικό μέλος),2. Μάργαρης Ιωάννης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου (εκτελεστικό μέλος),3. Σπίγκος Χρήστος, Σύμβουλος και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος (εκτελεστικό μέλος),4. Δημητρίου Βασίλειος, Σύμβουλος (μη εκτελεστικό μέλος),5. Διαμαντής Στέφανος, Σύμβουλος (μη εκτελεστικό μέλος),6. Κομνηνός Κωνσταντίνος, Σύμβουλος (μη εκτελεστικό μέλος),7. Μασούρας Κωνσταντίνος, Εκπρόσωπος των Εργαζομένων, Σύμβουλος (μη εκτελεστικό μέλος).Σημειώνεται πως η θητεία των έξι μελών του ΔΣ λήγει στις 20 Απριλίου του 2018, ενώ η θητεία του μέλους του ΔΣ-Εκπροσώπου των Εργαζομένων λήγει στις 28/5/2016.

Τον προσανατολισμό του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» προς τα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας ανακοίνωσε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτης Λαφαζάνης. Απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών Δημήτρη Κωνσταντόπουλου (ΠΑΣΟΚ) και Σπύρου Δανέλλη (Ποτάμι) σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών του προγράμματος, ο κ. Λαφαζάνης επισήμανε ότι οι καθυστερήσεις σημειώνονται από καιρό και για αυτές δεν ευθύνεται η σημερινή κυβέρνηση, ενώ σημείωσε ότι είχαν γίνει περισσότερες αιτήσεις από αυτές που μπορούσε να καλύψει το πρόγραμμα. Πάντως, ανέφερε ο κ. Λαφαζάνης, από την πλευρά της κυβέρνησης «γίνονται προσπάθειες να καταβάλλονται και οι επιχορηγήσεις και οι δανειακές δόσεις (που σχετίζονται με το πρόγραμμα), τα παράπονα έχουν μειωθεί, και θα κάνουμε ακόμα περισσότερα για να αποκατασταθεί πλήρως το πρόγραμμα». Εξάλλου, ο υπουργός ΠΑΠΕΝ σημείωσε ότι στο πλαίσιο των συνθηκών κρίσης που βιώνει η χώρα, πληθαίνουν οι άνθρωποι που δεν έχουν στέγη -άρα, αναρωτήθηκε, τι να εξοικονομήσουν;- και υπάρχουν νοικοκυριά ενεργειακά εξαθλιωμένα. «Αυτό δεν σημαίνει ότι καταργούμε το πρόγραμμα “Εξοικονομώ κατ’ οίκον”. Το πρόγραμμα θα αναθερμανθεί και θα προσανατολιστεί προς τα πιο φτωχά στρώματα της κοινωνίας».

«Εξοικονομώκατ’ οίκον» για τους ασθενέστερους

77

Πλησιάζουν το 1,9 δισ. ευρώ οι απλήρωτοι λογαριασμοί στη ΔΕΗ, καθώς το πρώτο τρίμηνο του έτους οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έφθασαν στο 1,883 δισ. ευρώ, από 1,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο διευθυντής στρατηγικής της ΔΕΗ Σωτήρης Χατζημιχαήλ στο συνέδριο «Επιμελώς Επιχειρείν».Στο μέτωπο των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών, ο κ. Χατζημιχαήλ δήλωσε ότι στο διάστημα της τελευταίας τετραετίας οι κόκκινοι λογαριασμοί υπερδιπλασιάστηκαν, καθώς στο τέλος του 2011 ήταν 702 εκατ. ευρώ. Χειρότερη είναι η εικόνα από τις επιχειρήσεις που αφήνουν απλήρωτους λογαριασμούς καθώς οι οφειλές τους σχεδόν δεκαπλασιάστηκαν, φθάνοντας στα 206 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, από 182 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2014 και 24 εκατ. ευρώ το 2011. Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης έχει δηλώσει ότι στις άμεσες προτεραιότητές του είναι η αντιμετώπιση των ανείσπρακτων οφειλών. Σημειωτέον ότι το 10% των επιχειρήσεων της Μέσης Τάσης ευθύνεται για το 75% του συνόλου των χρεών της κατηγορίας αυτής προς τη ΔΕΗ. Συγκεκριμένα από τις 10.000 των επιχειρήσεων-πελατών της ΔΕΗ στη Μέση Τάση, οι 3.800 έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.

O Βασίλειος Τσολακίδης νέος πρόεδρος του ΚΑΠΕΝέος πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) ορίζεται ο Βασίλειος Τσολακίδης με απόφαση του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη και του αναπληρωτή υπουργού Γιάννη Τσιρώνη.Ο Βασίλειος Τσολακίδης είναι αρχιτέκτονας με εξειδίκευση στη Βιο-αρχιτεκτονική (Πανεπιστήμιο Κάσσελ, Γερμανία). Δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον χώρο καινοτόμων οικολογικών δομικών τεχνολογιών, της εξοικονόμησης ενέργειας και των ΑΠΕ, όπου έχει εργαστεί ως σύμβουλος επιχειρήσεων, ενώ κατείχε επί σειρά ετών ανώτατες διοικητικές θέσεις σε ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις.Επίσης, καθήκοντα αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή του Κέντρου αναλαμβάνει, με απόφαση του ΔΣ, ο Βασίλειος Κίλιας, γεωλόγος, στέλεχος του ΚΑΠΕ, μέχρι πρότινος Υπεύθυνος του τομέα Συστημάτων Υποστήριξης Ενεργειακού Σχεδιασμού.

Με απόφαση της ΡΑΕ αναπροσαρμόζεται το ύψος των ετήσιων ανταποδοτικών τελών που επιβάλλονται στις επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Για την αναπροσαρμογή λήφθηκε υπόψη ο πίνακας εξέλιξης ετήσιων και μέσων ετήσιων μεταβολών του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που δημοσιοποιείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, όπου προσδιορίζεται το ποσοστό μεταβολής του μέσου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2014 - Δεκεμβρίου 2014 σε -1,3%. Το ύψος των ετησίων ανταποδοτικών τελών, όπως αυτά καθορίζονται με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης, αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με το ποσοστό μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, το οποίο, για το έτος 2014, ανέρχεται σε -1,3%.Το ποσό ετησίου ανταποδοτικού τέλους που επιβάλλεται στους κατόχους άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ορίζεται στο ποσό των 8,15724 ευρώ, το οποίο στρογγυλοποιείται σε 8,16 ευρώ/MW μέγιστης καθαρής ισχύος. Για τα υγραέρια, το ύψος του ανταποδοτικού τέλους που επιβάλλεται ορίζεται σε 0,10195 ευρώ, το οποίο στρογγυλοποιείται στο ποσό των 0,10 ευρώ ανά μετρικό τόνο. Για το μαζούτ, το ύψος ανταποδοτικού τέλους που επιβάλλεται ορίζεται σε 0,10 ευρώ ανά μετρικό τόνο. Για τις βενζίνες το ύψος του τέλους ορίζεται σε 0,20 ευρώ ανά χίλια λίτρα. Για το πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, το ύψος του τέλους ορίζεται σε 0,20 ευρώ ανά χίλια λίτρα.

Τα νέα ανταποδοτικά τέλη των επιχειρήσεων ενέργειας

Στο 1,9 δισ.οι απλήρωτοι λογαριασμοί της ΔΕΗ

8

03«ΠOΛΕΜOΣ»ΣΤOΥΣ ΑΓΩΓOΥΣ ΛOΓΩ TURKISH STREAMΗ ελληνική κυβέρνηση, καθώς είναι αντιμέτωπη με την αντίθεση τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των ΗΠΑ στην απόφασή της να επιτρέψει τη διέλευση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream από το ελληνικό έδαφος, ανοίγει το παιχνίδι. Δηλώνει την προσήλωσή της στο σχέδιο δημιουργίας του Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Corridor), δηλαδή της διασύνδεσης των δικτύων Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας, ενώ παράλληλα επιδιώκει να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον και της ιταλικής πλευράς για τον Turkish Stream και την πιθανή επέκτασή του όχι μόνο προς την πΓΔΜ και τη Σερβία, αλλά και προς την Ιταλία.

Αγωγοί φυσικού αερίουΤης Πηνελόπης Μητρούλια

«Δεν δεχόμαστε εντολές. Καθοδηγούμαστε μόνο από το εθνικό μας συμφέρον. Γι’ αυτό εργαζόμαστε υπεύθυνα για τον Κάθετο Διάδρομο που θα συνδέει τον αγωγό ΤΑΡ με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Γι’ αυτό και είμαστε έτοιμοι να υποδεχθούμε στο έδαφός μας έναν αγωγό με ρωσικό φυσικό αέριο, ο οποίος θα θέλαμε να κατευθυνθεί όχι μόνο προς την πΓΔΜ αλλά και προς την Ιταλία». Αυτά είπε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης μιλώντας πρόσφατα στο συνέδριο του Economist και πρόσθεσε: «Ακολουθούμε ανεξάρτητη και πολυεπίπεδη ενεργειακή πολιτική. Δεν θα είμαστε πιόνι και δορυφόρος κανενός».

Αντίθετες οι ΗΠΑΜε τις φράσεις αυτές ο υπουργός απάντησε για μια ακόμη φορά στην αμερικανική πλευρά, η οποία έχει εκφράσει την κατηγορηματική αντίθεσή της στη διέλευση του Turkish Stream από το ελληνικό έδαφος.

Ο απεσταλμένος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, ειδικός συντονιστής για θέματα ενέργειας Άμος

Χόκσταϊν, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα και συναντήθηκε με τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά και Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη, δήλωσε ότι συζητά «μόνο υπαρκτά ενεργειακά σχέδια», όπως ο Νότιος Διάδρομος, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται οι αγωγοί ΤΑΡ και ο ελληνοβουλγαρικός IGB.

Η αμερικανική κυβέρνηση όμως δεν περιορίστηκε στις δηλώσεις που έκανε ο κ. Χόκσταϊν μετά τις συναντήσεις του με τους κ.κ. Λαφαζάνη και Κοτζιά. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των επαφών του στην Αθήνα, η αμερικανική πρεσβεία εξέδωσε ανακοίνωση, κάτι το οποίο δεν είναι ιδιαιτέρως συνηθισμένο. Στην ανακοίνωση αυτή αναφερόταν το εξής: «Οι ΗΠΑ εκφράζουν την ανησυχία τους ότι η σκέψη της Ελλάδας για επέκταση του αγωγού Turkish Stream κατά μήκος της Ελλάδας δεν θα αυξήσει τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, μπορεί να απασχολήσει τις Αρχές ανταγωνισμού της ΕΕ και δεν είναι μακροπρόθεσμη λύση για τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας».

Σχεδόν ταυτόχρονα, στην Ουάσινγκτον

9

ο Άντονι Μπλίνκεν, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και στενός συνεργάτης του προέδρου Ομπάμα, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη «έχουμε μεγάλο ενδιαφέρον για την ενεργειακή διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά τις πηγές, τις μορφές και τις διαδρομές της ενέργειας».

Λαφαζάνης: Πολυεπίπεδη πολιτικήΣτην ανεξάρτητη και πολυεπίπεδη πολιτική, που επαγγέλλεται ο κ. Λαφαζάνης εντάσσονται όπως λέει ο ίδιος οι αγωγοί: ΤΑΡ, Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), ο Greek Stream, δηλαδή η επέκταση του Turkish Stream επί ελληνικού εδάφους, και ο East Med, δηλαδή ο αγωγός που θα μεταφέρει το αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας.

Όσο για την όδευση του Greek Steam προς την Ιταλία στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Λαφαζάνης για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Economist και μετά τη συνάντηση που είχε με στελέχη της Edison, σχεδιάζεται μέσω της αναβίωσης του αγωγού IGI (Ελλάδος-Ιταλίας) το έργο που είχε διεκδικήσει

τη μεταφορά του αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά αποκλείστηκε λόγω της επιλογής του ΤΑΡ.

O IGI είναι πρότζεκτ της εταιρείας Poseidon, κοινοπραξίας της ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison. Παρά την απόρριψή του από τους Αζέρους, η ΔΕΠΑ και η Edison κράτησαν πάντα ζωντανό το σχέδιο για τον IGI, ο οποίος έχει προταθεί και για τη μεταφορά στην Ιταλία του αερίου από το Ισραήλ και την Κύπρο -ενδεχομένως και την Ελλάδα αν βρεθεί τελικά αέριο στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης-, σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί ο αγωγός East Med, από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου ώς την Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα.

Η προοπτική του IGI ως προέκταση του Greek Stream τέθηκε στο τραπέζι στη συνάντηση της αντιπροσωπείας της Edison με τον κ. Λαφαζάνη. Οι Ιταλοί δεν έχουν πάψει ποτέ να ενδιαφέρονται για τη δυνατότητα μεταφοράς ρωσικού αερίου. Ο μεγαλύτερος ιταλικός ενεργειακός όμιλος, στον οποίο μετέχει το ιταλικό δημόσιο, η Eni ήταν συνεταίρος με μειοψηφικό

μερίδιο της ρωσικής Gazprom στον αγωγό South Stream, που ματαιώθηκε. Μάλιστα, η θυγατρική του ομίλου Saipem, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο στις κατασκευές αγωγών και εγκαταστάσεων εξόρυξης υδρογονανθράκων, η οποία είχε αναλάβει το πρώτο τμήμα του South Stream, τον υποθαλάσσιο αγωγό Ρωσίας-Βουλγαρίας, τώρα κατασκευάζει το αντίστοιχο τμήμα του Turkish Stream, δηλαδή Ρωσίας-Τουρκίας.

IGI & East MedΕνδεικτικό του ιταλικού ενδιαφέροντος είναι το γεγονός ότι ο πρόεδρος της κοινής εταιρείας της ΔΕΠΑ με την ιταλική Edison, Έλιο Ρουτζέρι (η εταιρεία αυτή θα κατασκευάσει το ελληνικό τμήμα του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB), μιλώντας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Economist εξέφρασε την ανάγκη να αναπτυχθεί σε νέα φάση ο νότιος διάδρομος φυσικού αερίου προκειμένου να αυξηθεί η μεταφορική ικανότητα σε 60-70 δισ. κυβικά μέτρα αερίου τον χρόνο. Αναφερόμενος εξάλλου στον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφορέας φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την

10

Ελλάδα (East Med) είπε ότι είναι τεχνικά βιώσιμος και ώς τις αρχές του 2016 θα είναι έτοιμη η μελέτη για τις απαιτούμενες διαστάσεις και το κόστος.

Πάντως, ανεξαρτήτως του πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα σε σχέση με την επέκταση του Turkish Stream προς την Ιταλία, ο δρόμος του προς την Ευρώπη θα συναντήσει και άλλα εμπόδια. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του πρόεδρου της Σερβίας Τομισλάβ Νίκολιτς -παρότι αργότερα εκπρόσωπός του είπε ότι παρερμηνεύτηκε- ότι θεωρεί πως δεν είναι δυνατή η κατασκευή του Turkish Stream μέσω του σερβικού εδάφους. Αναλυτές επισημαίνουν ότι μια συμφωνία με τους Ρώσους για τον αγωγό δεν θα βοηθούσε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις του Βελιγραδίου με τις Βρυξέλλες. Αμφιβολίες διατυπώνονται ακόμα και για την τελική στάση της Τουρκίας, παρότι πρόσφατα έπεσαν οι υπογραφές για την παράδοση μέσω του Turkish Stream των πρώτων ποσοτήτων αερίου, που αφορούν την τουρκική αγορά, και ο επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ μίλησε για την επίσημη έναρξη κατασκευής του έργου σε ό,τι αφορά το τμήμα Ρωσίας-Τουρκίας.

Για να φτάσει ο Turkish Stream στην Ευρώπη, η Σερβία και η πΓΔΜ είναι τόσο κρίσιμες όσο η Ελλάδα, αφού όλος ο σχεδιασμός του έργου στηρίζεται στην κατασκευή εθνικών αγωγών από τις χώρες διέλευσης. Οι Ρώσοι ελπίζουν ότι με τον τρόπο αυτό θα ξεπεράσουν τα εμπόδια που θέτει το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο της ΕΕ, τα οποία χρησιμοποίησαν οι Βρυξέλλες για να οδηγήσουν σε ματαίωση τον South Stream, σε αντικατάσταση του οποίου προωθείται ο Turkish Stream.

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ δείχνουν αποφασισμένες να χρησιμοποιήσουν κάθε μοχλό πίεσης για να εμποδίσουν το ρωσικό σχέδιο, το οποίο μάλιστα έχει εκδηλωθεί σε περίοδο όξυνσης των σχέσεων με τη Μόσχα λόγω Ουκρανίας και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το εμπάργκο κατά της Ρωσίας. Οι Βρυξέλλες φαίνεται ότι έχουν ήδη βγάλει από τη φαρέτρα το όπλο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για το Βελιγράδι και τα Σκόπια, ενώ η Κομισιόν απειλεί την Gazprom, τη κρατική εταιρεία αερίου της Ρωσίας, με πρόστιμο που μπορεί να φτάσει ώς και τα 10 δισ. ευρώ, αν αποδεχθεί τις κατηγορίες που

απηύθυνε η επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ στον ρωσικό κολοσσό περί κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η θέση της ΕλλάδαςΗ ελληνική κυβέρνηση πάντως εξακολουθεί να στηρίζει το ελληνικό τμήμα του αγωγού, όπως φάνηκε τόσο από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα μετά την τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Το Κρεμλίνο έχει ανακοινώσει ότι εξετάζει τη χρηματοδότηση των ελληνικών εταιρειών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που θα συμμετάσχουν στην κατασκευή του έργου σε ελληνικό έδαφος, ενώ τρίτη ρωσική εταιρεία έχει αρχίσει να κατασκευάζει στη γειτονική πΓΔΜ τμήμα αγωγού, το οποίο με μία επέκταση θα μπορούσε να συνδεθεί με τον Greek Stream.

Τη βούληση της Ρωσίας να αξιοποιήσει την Ελλάδα ως χώρα διέλευσης φυσικού αερίου προς την Ευρώπη εξέφρασε ο γενικός διευθυντής του Εθνικού

11

Ταμείου για την Ενεργειακή Ασφάλεια της Ρωσίας Κονσταντίν Σιμόνοφ μιλώντας στο πρόσφατο συνέδριο του Economist στην Αθήνα.

Ο κ. Σιμόνοφ παρατήρησε ότι η Ελλάδα σήμερα έχει μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα σε σχέση με το παρελθόν, σε αντίθεση όπως είπε με την Ουκρανία από την οποία διέρχεται σήμερα το ρωσικό αέριο προς την κεντρική Ευρώπη.

Ανέφερε ότι το μερίδιο της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά αερίου είναι σταθερό τα τελευταία χρόνια παρά την ευρωπαϊκή πολιτική απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, ενώ σχολιάζοντας την έρευνα της ΕΕ για την Gazprom για θέματα ανταγωνισμού σημείωσε ότι η έρευνα για τις τιμές πρέπει να λάβει υπόψη και τους φόρους που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις στο αέριο. Στην Ελλάδα, όπως είπε, οι φόροι είναι 160 ευρώ ανά 1.000 κυβικά αερίου για τους οικιακούς καταναλωτές.

Τοποθέτηση ΠαπαγεωργίουΣτο ίδιο συνέδριο, ο πρώην υφυπουργός Ενέργειας Μάκης Παπαγεωργίου απηύθυνε έκκληση προς την κυβέρνηση

να προστατεύσει τις επιτυχίες που καταγράφηκαν στον ενεργειακό τομέα και να χτίσει σε αυτές. Χαρακτήρισε ερασιτεχνικό λάθος την ιδεολογικοποί-ηση, όπως είπε, της ενεργειακής ασφάλειας και τάχθηκε υπέρ της συνέχισης των αποκρατικοποιήσεων στον ενεργειακό τομέα.

Turkish Stream και άλλα σχέδιαΠρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο Turkish Stream, σύμφωνα με τα ρωσικά σχέδια, θα ξεκινάει από το ίδιο σημείο με τον South Stream, θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα, το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας και αντί της Βουλγαρίας θα καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 63 δισ. κ.μ. αερίου εκ των οποίων τα 16 δισ. κ.μ. στην πρώτη φάση και 20 δισ. κ.μ. στη συνέχεια θα τροφοδοτούν την αγορά της Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη. Από τα ελληνοτουρκικά σύνορα ο Turkish Stream θα μεταφέρει περίπου 40 δισ. κ.μ. αερίου στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας, της πΓΔΜ, της Ουγγαρίας, και θα φτάνει έως την Αυστρία.

Η Μόσχα μέσω του έργου αυτού

επιδιώκει να παρακάμψει την Ουκρανία, αλλά και τη Βουλγαρία, την οποία δεν φαίνεται να θεωρεί αξιόπιστο συνομιλητή μετά την ακύρωση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, αλλά και του South Stream. Εάν δεν υλοποιηθεί το έργο, οι εναλλακτικές διαδρομές για τους Ρώσους περιορίζονται στη Γερμανία με την αύξηση της δυναμικότητας του Nord Stream, ή την κατασκευή παράλληλου αγωγού και στην επέκταση του αγωγού Yamal μέσω Λευκορωσίας.

Η ΕΕ από την άλλη πλευρά επιδιώκει να καλύψει το κενό με τρίτους προμηθευτές από το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Ιράν και το Ιράκ, είναι αμφίβολο όμως αν επαρκούν οι ποσότητες αερίου και αν προλαβαίνουν να κατασκευαστούν οι απαιτούμενοι διαμετακομιστικοί αγωγοί ώς το 2019-2020.

12

04Η ΕΕ ΠΡOΩΘΕΙΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗΤα συμπεράσματά του σχετικά με την Ενεργειακή Ένωση δημοσίευσε πρόσφατα το Συμβούλιο της ΕΕ, προωθώντας με αυτό τον τρόπο ακόμη περισσότερο την υλοποίησή της. Ας σημειωθεί ότι γίνεται ειδική αναφορά στην Κύπρο, τη Μάλτα και την Ελλάδα, που χαρακτηρίζονται ως τα λιγότερο διασυνδεδεμένα μέλη της ΕΕ, και για τα οποία χρειάζεται ειδική πρόνοια, σύμφωνα με το Συμβούλιο, όσον αφορά τα κίνητρα για ενεργειακές επενδύσεις.

Αγορά ενέργειαςΤου Γιάννη Πισπιρίγκου

Βασικοί άξονες των συμπερασμάτων είναι η εφαρμογή της Ενεργειακής Ένωσης προς όφελος των καταναλωτών, η προώθηση των κινήτρων για επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, καθώς και η δρομολόγηση των επόμενων βημάτων προς την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης.

Μεταξύ άλλων, το Συμβούλιο καλείται να παραδώσει τις οριστικές του προτάσεις στην Κομισιόν πριν από τον φετινό Δεκέμβριο, σε εφαρμογή των πορισμάτων του Μαρτίου του 2015, ενώ τονίζεται η ανάγκη περιορισμού της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές μέσω της ανάπτυξης διασυνδέσεων και έργων που περιλαμβάνονται στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, όπως ο Νότιος Διάδρομος, ο άξονας Βορρά-Νότου και η δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη.

Αναλυτικά, όπως αναφέρει το σχετικό κείμενο του Συμβουλίου της ΕΕ, τα κράτη-μέλη κατέληξαν στα εξής:

Με βάση το συμφέρον των καταναλωτώνΠροκειμένου να εφαρμοστεί η

Ενεργειακή Ένωση με βάση τις πέντε διαστάσεις της, τα κράτη-μέλη:

-Επιβεβαιώνουν τη σημασία μιας ευέλικτης εσωτερικής ενεργειακής αγοράς που εξασφαλίζει σταθερές, ανταγωνιστικές και βιώσιμες ενεργειακές τιμές και ταυτόχρονα αναγνωρίζουν την ανάγκη για αντανάκλαση του κόστους στις τιμές με συγκεκριμένα μέτρα για την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης διαφάνειας και ανταγωνιστικότητας, ιδίως όταν μιλάμε για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες που εκτίθενται στον διεθνή ανταγωνισμό.

-Υπογραμμίζουν τη σημασία των ασφαλών ενεργειακών προμηθειών και επιβεβαιώνουν τη σημασία της προσπάθειας για ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ και για διαφοροποίηση των πηγών, λαμβάνοντας υπόψη το ευρύ φάσμα και τα διαφορετικά κόστη και οφέλη των διαθέσιμων λύσεων και αναγνωρίζοντας ότι η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, η ενεργειακή αποδοτικότητα, οι εγχώριοι πόροι και οι τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα είναι βασικής σημασίας όσον αφορά τις εθνικές πολιτικές.

13

-Υπογραμμίζουν τη σημασία εγκαθίδρυσης μιας πλήρως λειτουργικής και διασυνδεδεμένης εσωτερικής αγοράς, επιβεβαιώνουν την ανάγκη εφαρμογής της υφιστάμενης κοινοτικής νομοθεσίας, όπως το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο, την αντιμετώπιση της έλλειψης επαρκών διασυνδέσεων, την ανάγκη κατάλληλων μηνυμάτων για τον ανταγωνισμό στην λιανική αγορά, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, τις εθνικές ιδιαιτερότητες και τον κατάλληλο συνδυασμό κοινωνικής και ενεργειακής πολιτικής. Επίσης, υπογραμμίζεται η συμβολή των κρατών-μελών στην εφαρμογή διαφορετικών μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως και στην εφαρμογή των οδηγιών και τον ενεργειακό χαρακτηρισμό των προϊόντων. Στον τομέα των ΑΠΕ, γίνεται λόγος για τη χρήση των εγχώριων φυσικών πόρων και για την προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας.

Επενδύσεις στην ενέργειαΤο Συμβούλιο επιβεβαιώνει την ανάγκη ύπαρξης ενός σταθερού και διαφανούς πλαισίου για τις επενδύσεις και μιας αποδοτικής

αγοράς άνθρακα. Παράλληλα, υπογραμμίζει τις δυνατότητες για περιφερειακή συνεργασία και συνέργειες στις επενδύσεις, οι οποίες μπορούν να έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Επαναλαμβάνει την ανάγκη επενδύσεων στις υποδομές, στην ενεργειακή απόδοση και στις ΑΠΕ. Επίσης, τονίζεται η ανάγκη περιορισμού της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές μέσω της ανάπτυξης διασυνδέσεων και έργων που περιλαμβάνονται στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, όπως ο Νότιος Διάδρομος, ο άξονας Βορρά-Νότου και η δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη.

Ειδική αναφορά γίνεται στα λιγότερο διασυνδεδεμένα μέλη της ΕΕ, δηλαδή την Κύπρο, τη Μάλτα και την Ελλάδα, για τις οποίες χρειάζεται ειδική πρόνοια, σύμφωνα με το Συμβούλιο.

Τα επόμενα βήματαΣύμφωνα με το Συμβούλιο, συστήνεται η ταχεία εφαρμογή των πορισμάτων του Μαρτίου του 2015. Το Συμβούλιο καλείται να παραδώσει τις οριστικές του προτάσεις στην Κομισιόν πριν από

τον φετινό Δεκέμβριο, ενώ εκείνη θα παραδώσει τις πρωτοβουλίες της για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και για την περιφερειακή συνεργασία. Παράλληλα, τονίζεται ότι η Κομισιόν πρέπει να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον αφορά το ενεργειακό κόστος, μέσω της κατάλληλης επιτήρησης, αποφεύγοντας περιττά διοικητικά βάρη. Τέλος, καλείται η Κομισιόν να εξετάσει τις υπάρχουσες χρηματοδοτικές και επενδυτικές δομές.

14

05ΣΕ OΡΙΑΚO ΣΗΜΕΙOΗ ΕΝΕΡΓOΒOΡOΣ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑΕπιστολή με υπαινιγμούς απέστειλε ο πρόεδρος της Oμοσπονδίας Εργαζομένων Μετάλλου, κ. Γιάννης Στεφανόπουλος, στον υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη, αλλά και στον γενικό γραμματέα Βιομηχανίας Γιάννη Τόλιο. Η Oμοσπονδία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το ενεργειακό κόστος, κατηγορώντας την κυβέρνηση για τακτική αναβολής στη λύση του προβλήματος, παρά το γεγονός ότι έχει εξαγγελθεί η αντιμετώπισή του, με τη σύσταση Ειδικής Επιτροπής.

Ενεργειακό κόστος

Συνδέει φυσικά τα υψηλά τιμολόγια του ρεύματος με τις θέσεις εργασίας στις χαλυβουργίες, καθώς βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Το κόστος στη βιομηχανία πάει από επιτροπή σε επιτροπή, χωρίς να έχει ληφθεί κάποια συγκεκριμένη απόφαση, παρά τις ανακοινώσεις για κατάθεση προτάσεων άμεσα εξαντλώντας την υπομονή των βιομηχάνων, σύμφωνα με την επιστολή της Oμοσπονδίας Εργαζομένων Μετάλλου.

Ειδική ΕπιτροπήΣε προηγούμενη σύσκεψη συμμετείχαν ο γ.γ. Βιομηχανίας Γιάννης Τόλιος, ο γ.γ. Ενέργειας και Oρυκτών Πόρων Απόστολος Αλεξόπουλος, η νέα διοίκηση της ΔΕΗ με επικεφαλής τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Μανώλη Παναγιωτάκη, το προεδρείο της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου (ΠOΕΜ), ευρεία αντιπροσωπεία της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), καθώς και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Θανάσης Πετράκος με τη βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος Ευγενία Oυζουνίδου.

Θέμα η διακοψιμότηταO υπουργός κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης έχει δημιουργήσει αυτή την Επιτροπή για να εξεταστεί το αν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν συγκεκριμένα και άμεσα μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους, όπως και η διακοψιμότητα. Το μέτρο της διακοψιμότητας επιτρέπει σε ενεργοβόρες βιομηχανίες να διακόπτουν για συγκεκριμένες περιόδους τη λειτουργία τους, μειώνοντας τη συνολική ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, με αντάλλαγμα εκπτώσεις στην τιμή του ρεύματος υψηλής τάσης που καταναλώνουν, καθώς θα επιβαρύνουν λιγότερο το σύστημα. Το ζήτημα είναι στο τραπέζι περίπου δύο χρόνια, με την εφαρμογή να καθυστερεί λόγω κενού και στο θέμα της χρηματοδότησης.

Μελέτη για την ελληνική βιομηχανίαΣύμφωνα με τη μελέτη της Roland Berger -μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες συμβούλων στρατηγικής στον κόσμο- για λογαριασμό της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), οι ελληνικές επιχειρήσεις πληρώνουν ένα από τα ακριβότερα

15

τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη. Ειδικότερα, η τελική τιμή για τη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων εκπτώσεων των διμερών συμβάσεων και των συμβάσεων διακοψιμότητας, είναι 48 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στην Ιταλία 52 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στην Ισπανία 48 ανά μεγαβατώρα και στην Ελλάδα 62 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τα πέντε μέτρα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν είναι: α) να συνεχιστούν οι εκπτώσεις που έχει δώσει η ΔΕΗ και τα επόμενα χρόνια, β) να εφαρμοστούν οι συμβάσεις διακοψιμότητας, γ) να προσαρμοστούν

προς τα κάτω οι συντελεστές μη ενεργειακού κόστους (φόροι, τέλη), δ) να επιτραπούν οι εικονικές εισαγωγές ρεύματος και ε) να υπάρξει πραγματικό άνοιγμα της αγοράς με κατάργηση της υποχρεωτικής αγοράς.

Όλη η επιστολή της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας Εργαζομένων Μετάλλου

Κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Όπως γνωρίζετε, η Oμοσπονδία Μετάλλου και τα Σωματεία Εργαζομένων στις Βιομηχανίες Χάλυβα έχουμε δώσει μαζικούς αγώνες για την υπεράσπιση της απασχόλησης,

για το δικαίωμα στη δουλειά, για το δικαίωμα στη ζωή.

Επί σειρά ετών, οι χαλυβουργοί είναι η καύσιμος ύλη στη βιομηχανία με απολύσεις, με περικοπές μισθών και με ευέλικτες μορφές απασχόλησης.

Για να προστατέψουμε τη δουλειά μας, για να υπάρξει το καθημερινό μεροκάματο, διεκδικήσαμε ό,τι έχουν πετύχει οι ευρωπαίοι συνάδελφοί μας. Δηλαδή ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας.

Σήμερα διεκδικούμε να γίνει άμεσα πράξη η προεκλογική θέση της κυβέρνησης για «φθηνό ρεύμα στα λαϊκά νοικοκυριά και στις χαλυβουργίες».

Κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Στην τελευταία συνεδρίαση της επιτροπής για τη μείωση του κόστους της ενέργειας στη βιομηχανία, μας δημιουργήθηκε η εντύπωση της παρελκυστικής τακτικής. Αυτό θα έχει, κατά τη γνώμη μας, αυξημένες καταστροφικές συνέπειες στον κλάδο μας, στην απασχόληση, στην ανάπτυξη, στις εξαγωγές, στην ίδια την προοπτική της χώρας.

Όλοι εμείς, συνδικάτα και χαλυβουργοί, προσδοκούμε να δικαιωθούν οι αγώνες και οι ελπίδες μας με την όσο το δυνατόν πιο σύντομη ρύθμιση του μέτρου της διακοψιμότητας.

ΠOΕΜ: «Δεν υπάρχει κόντρα με το ΥΠΑΠΕΝ»

Με νεότερη επιστολή της η Πανελλήνια Oμοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου (ΠOΕΜ) διαψεύδει δημοσιεύματα περί δήθεν σύγκρουσης των εργαζομένων στις χαλυβουργίες με τον υπουργό ΠΑΠΕΝ κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη.

Αναλυτικά η επιστολή:

Κύριε Υπουργέ,

Η επιστολή της ΠOΕΜ προς τον κ. Ι. Τόλιο Γ. Γραμματέα Βιομηχανίας, που αναρτήθηκε στο site της Συνδικαλιστικής Oργάνωσής μας στις 8-5-2015 και παρουσίαζε τις θέσεις μας σχετικά με το κόστος ενέργειας στην Βιομηχανία, στάθηκε ως αφορμή 12 ημέρες μετά να παρουσιάζεται ως σύγκρουση μαζί σας και με

βαρύγδουπους τίτλους από κάποια site «εργάτες χαλυβουργοί ενάντια Λαφαζάνη-Τόλιου».

Κύριε Υπουργέ,

Επιθυμώ να σας γνωρίσω ότι καμία σχέση ούτε εγώ ούτε η ΠOΕΜ έχει με αυτά τα δημοσιεύματα, που δεν απηχούν σε καμία περίπτωση το ύφος της επιστολής μας.

Εμείς ασκούμε όπως οφείλουμε να πράξουμε την αναγκαία πίεση επίλυσης του δικαίου κατά την γνώμη μας αιτήματος σχετικά με την μείωση του κόστους ενέργειας στην Χαλυβουργία.

Γιάννης Στεφανόπουλος Πρόεδρος ΠOΕΜ

16

06ΤO ΝΕOΠΡOΣΩΠO ΚΑΙ OPAMAΤΗΣ ΔΕΗΥπέρ του ανταγωνισμού και της απελευθέρωσης στην αγορά ενέργειας, υπό τον όρο ότι αυτό δεν θα γίνει σε βάρος των δημόσιων επιχειρήσεων, τάσσεται ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης. Την ίδια ώρα, ο νέος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης, περιγράφοντας το όραμά του για την επιχείρηση, μιλάει για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης της ΔΕΗ με το κράτος, αναφερόμενος στο ότι η ΔΕΗ αξιοποιήθηκε τα προηγούμενα χρόνια ως φοροεισπρακτικός μηχανισμός, αλλά και τονίζει ότι το κράτος ως κύριος μέτοχος θα πρέπει να υποστηρίζει την απρόσκοπτη εταιρική λειτουργία και να την αξιολογεί με βάση το αποτέλεσμα.

Αγορά ηλεκτρισμούΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Μιλώντας στο συνέδριο του Economist, ο κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης απέρριψε κατηγορηματικά για μια ακόμη φορά τη διάσπαση και ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και τόνισε: «Η πολιτική της κυβέρνησής μας είναι υπέρ ενός υγιούς ανταγωνισμού, με μια παρατήρηση όμως: Απελευθέρωση των αγορών δεν σημαίνει υποβάθμιση και κατάργηση του δημόσιου τομέα στον χώρο της ενέργειας. Απελευθέρωση των αγορών δεν σημαίνει διάσπαση της ΔΕΗ και ιδιωτικοποίησή της. Δεν σημαίνει ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ και της ΔΕΠΑ. Με δυο λόγια, απελευθέρωση των αγορών δεν σημαίνει να τελειώνουμε με τον ισχυρό δημόσιο παρεμβατικό τομέα στον ενεργειακό χώρο. Αυτό δεν θα γίνει στο όνομα οποιασδήποτε απελευθέρωσης, διότι δεν είναι εθνικά ωφέλιμο, και αντί να βοηθήσει στην ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια θα οδηγήσει στην ενεργειακή διάλυση».

Oι σχέσεις της ΔΕΗ με το κράτος«Απελευθέρωση, κατέληξε ο κ. Λαφαζάνης, δεν σημαίνει ασυδοσία των ιδιωτικών συμφερόντων στον χώρο της ενέργειας και προνομιακή μεταχείρισή

τους, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν, σε βάρος των δημόσιων επιχειρήσεων. Αυτό που συνέβαινε, δηλαδή να ενισχύονται οι ιδιώτες σε βάρος του δημοσίου, θα σταματήσει».

Σε ανάλογο μήκος κύματος, αλλά από τη σκοπιά της επιχείρησης, ο κ. Παναγιωτάκης, μιλώντας επίσης στο συνέδριο του Economist, τόνισε: «Κεντρικός μας στόχος είναι ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων της ΔΕΗ με το κράτος. O ρόλος της ΔΕΗ έχει διαστρεβλωθεί συστηματικά από:

• Τη μετατροπή της σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό ενόψει της αδυναμίας του κράτους και άλλων φορέων να κάνουν τη δουλειά τους.

• Τις ανατιμήσεις του ρεύματος εξαιτίας των όρων ανοίγματος και λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού, με τον ανταγωνισμό ως αυτοσκοπό και όχι ως μέσο, σε συνδυασμό με τις άστοχες επιλογές σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ. Ανατιμήσεις για τις οποίες η ΔΕΗ φέρει ελάχιστη ευθύνη, αν ληφθεί υπόψη η ραγδαία μείωση του λειτουργικού της κόστους συνεπεία

17

κυρίως των μειώσεων της μισθοδοσίας του προσωπικού.

• Την επικοινωνιακή καταιγίδα εναντίον της για να προετοιμαστεί το έδαφος για τη διάσπαση και πώλησή της».

O ρόλος της ΡΑΕO κ. Παναγιωτάκης προχώρησε και πιο πέρα αναφερόμενος στη στάση της ΡΑΕ έναντι της ΔΕΗ τα προηγούμενα χρόνια και σημείωσε: «Τα τελευταία χρόνια έχει παραχθεί ένα πλέγμα νομοθετικών ρυθμίσεων και έχουν υιοθετηθεί συγκεκριμένες πρακτικές παρεμβάσεων ορισμένων παραγόντων της πολιτείας που φτάνουν στα όρια της εχθρότητας, και προκαλούν εύλογα ερωτηματικά καθώς:

• Στραγγαλίζεται η επιχειρηματική και εταιρική λειτουργία της ΔΕΗ, και μάλιστα ενόψει νέων προκλήσεων και εντεινόμενου ανταγωνισμού.

• Καλλιεργείται κλίμα μιζέριας, φοβίας και αποφυγής ανάληψης ευθυνών και επιχειρηματικού ρίσκου.

• Oδηγείται η επιχείρηση στην υποβάθμιση και στην παρακμή, τείνοντας να μετατραπεί σε γραφειοκρατικό μηχανισμό».

Η κατάσταση αυτή, τόνισε ο κ. Παναγιωτάκης, συνιστά αντιμεταρρύθμιση και οπισθοδρόμηση. Επιβάλλεται να αλλάξει ριζικά.

Αναφερόμενος μάλιστα ειδικά στη ΡΑΕ, έθεσε μια σειρά από ερωτήματα

σημειώνοντας: «Η ΡΑΕ καλείται να αποφασίσει: είναι ο κεντρικός της στόχος η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των καταναλωτών της ηλεκτρικής ενέργειας και της ανάπτυξης; Είναι υπέρ του χαμηλού κόστους παραγωγής; Γιατί αντιμετωπίζει τη ΔΕΗ με τόση προκατάληψη; Γιατί απορρίπτει κάθε εύλογο αίτημά της, ακόμη και αιτήματα που σχετίζονται με την εισπραξιμότητα των οφειλών της;».

Λογαριασμοί και «μπαταχτσήδες»Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ αναφέρθηκε και στο μείζον ζήτημα των οφειλών των καταναλωτών προς την επιχείρηση που έχουν φτάσει στο δυσθεώρητο ύψος των 2 δισ. ευρώ δημιουργώντας τεράστια προβλήματα ρευστότητας στην επιχείρηση. «Επιδιώκουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις μας με τους πελάτες μας στην κατεύθυνση της καλύτερης εξυπηρέτησης και μείωσης στο μέτρο του δυνατού, των τιμών. Επιδιώκουμε ακόμη περισσότερη κοινωνική ευαισθησία. Μεγαλύτερη παροχή διευκολύνσεων στις παραγωγικές μονάδες και στους επαγγελματίες», είπε ο κ. Παναγιωτάκης και πρόσθεσε:

«Ας γίνει όμως κατανοητό σε όλους. Η ΔΕΗ δεν είναι ξέφραγο αμπέλι. Η σκόπιμη ασυνέπεια εκπλήρωσης των υποχρεώσεων δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή. Αυτοί που ενώ μπορούν δεν πληρώνουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος εκμεταλλευόμενοι την κρίση, είναι αυτοί που σε τελευταία

ανάλυση την ανατροφοδοτούν με τη συμπεριφορά τους. Και βέβαια ναρκοθετούν την κοινωνική και αναπτυξιακή προοπτική της ΔΕΗ».

Επανεκκίνηση & νέα στρατηγικήΚλείνοντας την ομιλία του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ σημείωσε: «Σχεδιάζουμε και ενεργούμε για την επανεκκίνηση του ομίλου ΔΕΗ με αναπτυξιακή ατζέντα και κοινωνική επίγνωση, ώστε να παραχθεί πλούτος για τη χώρα και ευκαιρίες για τους ανθρώπους της. Βασικός μας στόχος είναι μια σύγχρονη ΔΕΗ με σαφή στρατηγική προς όφελος όλων των πελατών της. Βασική προϋπόθεση, η ολική της επαναφορά στην εταιρική λειτουργία με τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης.

»Επιδιώκουμε να εφαρμόσουμε σύγχρονο, επιστημονικό management, να ενισχύσουμε τη διοικητική λειτουργία της επιχείρησης σε όλα τα επίπεδα. Έχουμε αποδείξει στο παρελθόν, και έχουμε όλες τις προϋποθέσεις να το πετύχουμε και στο μέλλον, ότι η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού λειτουργεί αποδοτικά και παράγει αξία για το κράτος, τους μετόχους της και την κοινωνία, χωρίς να θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων της. Φιλοδοξούμε να αναδείξουμε αυτό το πρότυπο εταιρικής λειτουργίας ως πραγματικά αναπτυξιακό και αποδοτικό, σε αντίθεση με αυτό της αποσάθρωσης, των εργασιακών σχέσεων που έχει επικρατήσει και προβάλλεται».

Ο υπουργός ΠΑΠΕΝ κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης

18

07ΕΕ: «ΚΑΤΑΡΓΗΣΤΕΤO ΜOΝOΠΩΛΙOΣΤOΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO»Νέα επισήμανση-παρέμβαση έκανε η ευρωπαία επίτροπος για θέματα Ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η οποία κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να συμμορφωθεί στην απόφαση που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από επτά χρόνια, σύμφωνα με την οποία θα έπρεπε να επιτρέψει την πρόσβαση και των ανταγωνιστών της ΔΕΗ στα φθηνά καύσιμα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, του λιγνίτη και του νερού.

Αγορά ηλεκτρισμούΤου Γιάννη Πισπιρίγκου

19

Η κ. Βεστάγκερ με δηλώσεις της στο ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφόρησης euractiv.gr επανέφερε το θέμα του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ υπαινίχθηκε την παραπομπή του σχετικού φακέλου στο ευρωπαϊκό δικαστήριο.

ΜονοπώλιοΣυγκεκριμένα, η δανή επίτροπος υπογραμμίζει: «O ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι πολύ περιορισμένος. Αυτό επηρεάζει την παραγωγή και τη χονδρική πώληση, καθώς και την προμήθεια που φτάνει στους τελικούς καταναλωτές, το οποίο ουσιαστικά συνιστά ένα μονοπώλιο. Αυτά είναι άσχημα νέα τόσο για τους καταναλωτές όσο και για την οικονομία. Σαφώς, υπάρχει ανάγκη να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός», λέει η επίτροπος.

Άνοιγμα στους ιδιώτεςΠαράλληλα, η κ. Βεστάγκερ υπενθύμισε την προ επταετίας απόφαση της Κομισιόν: «Η Επιτροπή κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα σε απόφασή της το 2008, σύμφωνα με την οποία η ΔΕΗ έχει οιονεί αποκλειστική πρόσβαση στην εκμετάλλευση λιγνίτη -το φθηνότερο καύσιμο στην Ελλάδα- και κάλεσε την Ελλάδα να επεκτείνει την πρόσβαση και στους ανταγωνιστές. Η απόφαση αυτή είναι επί του παρόντος ενώπιον των δικαστηρίων της ΕΕ», τονίζει αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο προσφυγής στο ευρωδικαστήριο.

«Μικρή ΔΕΗ»Δεκαπέντε χρόνια μετά την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και επτά χρόνια μετά τη σε βάρος της χώρας μας απόφαση της Κομισιόν, η πρόσβαση και χρήση του λιγνίτη και νερού είναι εφικτή μόνο για τη ΔΕΗ. Το ίδιο ισχύει και για τις συναφείς μονάδες παραγωγής ρεύματος (λιγνιτικοί και υδροηλεκτρικοί σταθμοί). Έτσι η ΔΕΗ κατέχει στη λιανική αγορά το 97%, ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τη ΔΕΗ, δίνοντας καλύτερες τιμές στους καταναλωτές.

Τον Μάρτιο του 2008 η Κομισιόν είχε καλέσει την Ελλάδα να προτείνει μέτρα ανοίγματος της αγοράς. Η τελευταία λύση που είχε προωθηθεί και θεσπιστεί ήταν η δημιουργία της «μικρής ΔΕΗ». Ωστόσο, η νέα ηγεσία του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας απέρριψε το «σπάσιμο» της ΔΕΗ, με τον Παναγιώτη Λαφαζάνη να διακηρύττει ότι «η ΔΕΗ δεν πωλείται και δεν τεμαχίζεται».

Διαγωνισμοί μίσθωσηςΣτις αρχές της θητείας του υπουργού, είχε διαρρεύσει η πρόθεσή του να ερευνήσει το ενδεχόμενο προκήρυξης διαγωνισμών μίσθωσης ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων λιγνίτη, όπως στην Ελασσόνα και τη Δράμα. O ίδιος λίγες μέρες αργότερα διέψευσε κατηγορηματικά μια τέτοια πρωτοβουλία. Αν και, βέβαια, η παραχώρηση αυτών των κοιτασμάτων είναι εξαιρετικά χρονοβόρα αλλά και οικονομικά ασύμφορη, αφού για να αξιοποιηθεί ο λιγνίτης και να κατασκευαστούν μονάδες θα χρειαστεί να περάσουν 10 με 15 χρόνια. Επιπλέον υπάρχουν κι έντονες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.

Ακόμη και η λύση των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας, που είχαν σχεδιαστεί ως βραχυπρόθεσμο μέτρο ανοίγματος της αγοράς, εγκαταλείφθηκαν από την ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ. Πρόσφατα, όμως, ο υπουργός Oικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, είχε μιλήσει για την εφαρμογή αυτών των διαγωνισμών.

Τον Μάρτιο του 2008 η Κομισιόν είχε καλέσει την Ελλάδα να προτείνει μέτρα ανοίγματος της αγοράς. Η τελευταία λύση που είχε προωθηθεί και θεσπιστεί ήταν η δημιουργία της «μικρής ΔΕΗ»

Μαργκρέτε Βεστάγκερ: «Yπάρχει ανάγκη να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός».

Παναγιώτης Λαφαζάνης: «Η ΔΕΗ δεν πωλείται και δεν τεμαχίζεται».

20

08ΣΕΒ: ΕΝΙΣΧΥΣΗΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ &ΜΕΙΩΣΗ ΚOΣΤOΥΣΗ μείωση του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία μπορεί να αποφέρει σε όρους προστιθέμενης αξίας αύξηση κατά 623 εκατ. ευρώ ετησίως στην ελληνική οικονομία και 12.500 μόνιμες θέσεις απασχόλησης.

ΒιομηχανίαΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από μελέτη του ΙΟΒΕ την οποία επικαλείται ο ΣΕΒ στο δικό του κείμενο προτάσεων και θέσεων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους το οποίο περιλαμβάνεται στο γενικότερο σχέδιο του Συνδέσμου για την ανάπτυξη.

Το σχέδιο του ΣΕΒ που τιτλοφορείται «Μαζί για την Ανάπτυξη» και περιλαμβάνει 82 δράσεις σε 11 τομείς πολιτικής, παρουσιάστηκε στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου και αναφέρει μεταξύ άλλων: «Για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των παραγωγικών μονάδων στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης χρειάζεται δραστική μείωση του κόστους των ενεργειακών προϊόντων που χρησιμοποιεί η βιομηχανία και ιδιαίτερα της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου σε επίπεδα ανάλογα των ευρωπαίων ανταγωνιστών».

Προτεινόμενες πολιτικέςΤο κόστος παραγωγής της βιομηχανίας, τονίζει ο ΣΕΒ, επηρεάζεται από τα ενεργειακά τιμολόγια. Ιδιαίτερα για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, οι οποίες συνθέτουν ένα από τα πλέον

δυναμικά και εξωστρεφή δείγματα του παραγωγικού μας ιστού, το ενεργειακό κόστος αποτελεί σήμερα το 30-50% του κόστους παραγωγής μεταποίησης. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν την εθνική τους βιομηχανία, εξασφαλίζοντας με τη χρήση διαφόρων εργαλείων την πρόσβαση σε ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας και χαμηλές ρυθμιζόμενες χρεώσεις και φόρους που διαμορφώνουν ένα συνολικό κόστος ενέργειας, σημαντικά χαμηλότερο του ελληνικού ώς και 30-40%.

Ο Σύνδεσμος προτείνει τρεις δέσμες πολιτικών: • Πρώτον: Μείωση του επιπέδου του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) που επιβάλλεται στο φυσικό αέριο, το οποίο προορίζεται για βιομηχανική χρήση και για ηλεκτροπαραγωγή. Η φορολογική επιβάρυνση στη χώρα μας στον τομέα αυτό ανέρχεται σε 5,4 ευρώ/ MWh, τιμή που είναι διπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου και δεκαπλάσια του προβλεπόμενου από την οδηγία 2003/96/ΕΚ ελάχιστου επιπέδου (0,54 ευρώ/MWh).

• Δεύτερον: Συμβάσεις παροχής

21

υπηρεσιών διακοπτόμενου φορτίου: Άμεση ενεργοποίηση της σχετικής νομοθετικής πρόβλεψης του ν. 4203/13 για τη διακοψιμότητα, μέσω υπουργικής απόφασης. Η διακοψιμότητα είναι μια αμειβόμενη υπηρεσία που παρέχεται από μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές ηλεκτρισμού προς τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (AΔΜHE). Πρόκειται για την επ’ αμοιβή περικοπή φορτίου για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα με στόχο τη διασφάλιση της ευστάθειας του συστήματος ηλεκτρισμού για την αποφυγή μπλακάουτ και την αντιμετώπιση των μεγάλων διακυμάνσεων φορτίου από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αποτελεί ένα από τα κατεξοχήν προωθούμενα μέτρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών ηλεκτρισμού.

• Τρίτον: Ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο των κατευθυντήριων γραμμών (ΕΕΑG) για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας για την περίοδο 2014-2020. Οι νέες κατευθυντήριες

γραμμές στοχεύουν κατά κύριο λόγο στην υιοθέτηση μέτρων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενεργοβόρου ευρωπαϊκής βιομηχανίας, σε αντιστάθμισμα των εφαρμοζόμενων ευρωπαϊκών πολιτικών στους τομείς της Ενέργειας και της Κλιματικής Αλλαγής.

Στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του εθνικού σχεδίου προσαρμογής μέχρι την 1/7/2015 επείγει η ενεργοποίηση της Επιτροπής που έχει συσταθεί για τον σκοπό αυτό στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Με δεδομένο ότι οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν δυνατότητα ελάφρυνσης ή και απαλλαγής επιλεγμένων κλάδων της ενεργοβόρου βιομηχανίας με τρόπο συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού, προτείνεται η σύνθεση της Επιτροπής να συμπεριλάβει και εκπρόσωπο της βιομηχανίας.

«Για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των παραγωγικών μονάδων στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης χρειάζεται δραστική μείωση του κόστους των ενεργειακών προϊόντων που χρησιμοποιεί η βιομηχανία και ιδιαίτερα της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου»

22

09ΜΕΤΡΑ ΠΑΤΑΞΗΣΤOΥ ΛΑΘΡΕΜΠOΡΙOΥΣΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑΠακέτο μέτρων για τον έλεγχο του λαθρεμπορίου καυσίμων προωθεί το οικονομικό επιτελείο, σε μια προσπάθεια που για πολλοστή φορά καταβάλλει το Δημόσιο προκειμένου να κλείσει τις «τρύπες» της παράνομης διακίνησης. Η λίστα περιλαμβάνει επέκταση των συστημάτων ελέγχου εισροών-εκροών, γενική απογραφή επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων και δεξαμενών, ιχνηθέτες στα αφορολόγητα καύσιμα, αλλαγές στο ποινολόγιο κ.ά.

Εγχώρια αγοράΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Ο πήχης των προσδοκιών για τα έσοδα που μπορεί να προκύψουν από τον περιορισμό του φαινομένου έχει περιοριστεί δραστικά, από τα 2 δισ. ευρώ ετησίως, που ακουγόταν προεκλογικά μόνο από τα καύσιμα, σε 250-400 εκατ. συνολικά από καύσιμα, καπνό και αλκοόλ (τομείς στους οποίους επίσης ανθεί το λαθρεμπόριο). Σε κάθε περίπτωση το ποσό δεν είναι ευκαταφρόνητο, ενώ το λαθρεμπόριο εκτός από την απώλεια εσόδων προκαλεί επιπλέον αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά και ενισχύει τη διαφθορά.

Προτεινόμενα μέτραΤο επιτελείο του υπουργείου Οικονομικών έχει καταγράψει τις θεσμικές παρεμβάσεις (αλλαγές σε νόμους, έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων κ.λπ.) που απαιτούνται στο σύστημα διακίνησης των καυσίμων οι οποίες θα δοθούν στα καθ’ ύλην αρμόδια υπουργεία. Τον συντονισμό των κινήσεων για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου καυσίμων έχει αναλάβει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Δημήτρης Μάρδας, ο οποίος είχε εκπονήσει πέρυσι μελέτη για το θέμα και έχει καταλήξει στην πρώτη δέσμη

μέτρων που θα εφαρμοστεί άμεσα ενώ το πλήρες σχέδιο έχει ορίζοντα εφαρμογής το τέλος του 2015.

Σε αυτά περιλαμβάνονται: 1. Επέκταση των συστημάτων ελέγχου εισροών-εκροών όγκου καυσίμων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού της αγοράς καυσίμων. Τα συστήματα ελέγχου εισροών-εκροών σύμφωνα με τη νομοθεσία έπρεπε να έχουν ήδη εγκατασταθεί σε όλα τα πρατήρια καυσίμων και τους μεταπωλητές πετρελαίου θέρμανσης. Με τις νέες ρυθμίσεις τα συστήματα επεκτείνονται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού (ελεύθερες εγκαταστάσεις των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και διυλιστηρίων), σε παντός είδους πρατήρια καυσίμων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στις εγκαταστάσεις μεγάλων καταναλωτών (ΔΕΗ, ένοπλες δυνάμεις, αστυνομία, πυροσβεστική) και σε μεταφορικά μέσα (σλέπια).

2. Απογραφή των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων επιχειρήσεων αλλά και ιδιωτών, στην περίπτωση που ξεπερνούν σε χωρητικότητα τα 2 κυβικά μέτρα. Η απογραφή θα περιλαμβάνει τις αποθήκες

23

καυσίμων, βιοκαυσίμων και χημικών που χρησιμοποιούνται για τη νοθεία καυσίμων (π.χ. τολουόλη). Στόχος είναι να υπάρχει δυνατότητα ελέγχου των καυσίμων που διακινούνται παράνομα και περνούν αναγκαστικά, προκειμένου να φθάσουν στην κατανάλωση, από τα επίσημα κανάλια της αγοράς.

3. Η αλλαγή του ποινολογίου για τις παραβάσεις του νόμου περί λαθρεμπορίου, με στόχο να καθοριστεί συγκεκριμένο ύψος προστίμου για κάθε παράβαση και να μην επαφίεται στην κρίση του ελεγκτικού οργάνου και να μη δημιουργούνται προϋποθέσεις για υπόγειες συναλλαγές. Υπό συζήτηση είναι επίσης η παροχή «μπόνους» επί των προστίμων στους ελεγκτές προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διαφθορά στους ελεγκτικούς μηχανισμούς, πρόταση που όπως έχει διευκρινιστεί και επισήμως από το υπουργείο Οικονομικών αφορά αποκλειστικά τα πρόστιμα που επιβάλλονται για την παράνομη διακίνηση καυσίμων.

4.Προσθήκη ιχνηθέτη στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται ως «πρώτη ύλη» για λαθρεμπόριο.

Μορφές λαθρεμπορίουΚαταγραφή όλων των προτάσεων για το σύστημα διακίνησης καυσίμων. Η προσθήκη της χημικής ουσίας που ανιχνεύεται εύκολα κατά τον χημικό έλεγχο θα εφαρμοστεί στο ντίζελ ναυτιλίας, στα καύσιμα προς εξαγωγή και στα καύσιμα που παραδίδονται στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Το ναυτιλιακό πετρέλαιο και τα εξαγόμενα καύσιμα που απαλλάσσονται από τη φορολογία διοχετεύονται στην εσωτερική αγορά και διακινούνται παράνομα με αποτέλεσμα το Δημόσιο να χάνει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως από φόρους και δασμούς, ενώ έλεγχοι που έχουν γίνει στο παρελθόν έδειξαν ότι και οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις αποτελούν πηγή παράνομης διακίνησης. Σε σχετική μελέτη ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών κωδικοποίησε τις πλέον διαδεδομένες μορφές λαθρεμπορίου ως εξής:

Πετρέλαιο θέρμανσης Είναι δυνατόν να διοχετευτεί κυρίως από εταιρείες εμπορίας, πρατήρια υγρών καυσίμων, πωλητές πετρελαίου θέρμανσης ή/και μεταφορείς σε

πρατήρια ή σε άλλους καταναλωτές (αγρότες, εργοτάξια, βιοτεχνίες, μεταφορικές εταιρείες κ.λπ.) όπου και πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Τα διαφεύγοντα έσοδα του Δημοσίου είναι η διαφορά Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) μεταξύ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης και ο αναλογών σε αυτήν ΦΠΑ. Ειδικά, από τον Οκτώβριο 2012, η διαφορά αυτή ήταν ιδιαίτερα χαμηλή λόγω της εξίσωσης του ΕΦΚ, οδηγώντας έτσι σε εξάλειψη του κινήτρου για λαθρεμπόριο αυτής της μορφής, και παρέμεινε σχετικά χαμηλή ακόμη και μετά τη μείωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης από 330 σε 230 ευρώ το χιλιόλιτρο.

Πετρέλαιο ναυτιλίας Είναι δυνατόν να διοχετευτεί παράνομα στην αγορά (πρατήρια, πωλητές πετρελαίου θέρμανσης, μεταφορικές εταιρείες κ.λπ.) από εταιρείες εμπορίας ή τους μεταφορείς βυτιοφόρων ή πλωτών μέσων (σλέπια) και να πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Δεδομένου ότι τα ναυτιλιακά καύσιμα δεν υπόκεινται σε ΕΦΚ ή ΦΠΑ, τα διαφεύγοντα έσοδα του Δημοσίου είναι το σύνολο ΕΦΚ και ΦΠΑ. Ενδεχομένως, οι δυνατότητες

24

λαθρεμπορίας αυτής της κατηγορίας είναι περιορισμένες λόγω του πολύ ψηλού ποσοστού θείου που περιέχει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου ναυτιλίας που το καθιστά ακατάλληλο για κινητήρες αυτοκινήτων. Ωστόσο, έχει διατηρηθεί το κίνητρο της λαθρεμπορίας λόγω της δυνατότητας νόθευσης του πετρελαίου θέρμανσης πλέον, όσο αυτό έχει σχετικά υψηλό δασμό.

Εικονικές εξαγωγές Σε αυτή τη περίπτωση, η δυνατότητα για λαθρεμπόριο αφορά καύσιμα που ενώ δηλώνονται ως εξαγωγές, καταλήγουν σε πρατήρια εντός της χώρας.

Άλλες πιθανές εστίες λαθρεμπορίου -Διαλύτες (τολουόλιο κ.λπ.), μεθανόλη κ.ά. που νοθεύουν βενζίνες ή και πετρέλαιο. Οι διαλύτες αυτοί δεν επιβαρύνονται με τον Ειδικό Φόρο που επιβαρύνονται π.χ. οι βενζίνες, δηλαδή 670 ευρώ ανά κυβικό, άρα κάθε κυβικό που αντικαθιστούν σημαίνει αντίστοιχη απώλεια εσόδων για το κράτος. Εδώ δεν είναι δυνατόν να υπολογιστούν ζημιές που προκαλούν στα οχήματα λόγω ακαταλληλότητας χρήσης.

-Βιοντίζελ που εισάγεται σαν σπορέλαιο ή παράγεται σε εγχώριες μονάδες και νοθεύει πετρέλαιο κίνησης.

-Πετρέλαιο που περιέχεται στα απόβλητα πλοίων (slops), από κλοπή των καυσίμων του πλοίου και διοχετεύονται εν τέλει σε πρατήρια.

-Λαθρεμπόριο υγραερίου, μέσω πώλησης βιομηχανικού/θέρμανσης ως autogas. Πληροφορίες από την αγορά αναφέρουν μάλιστα ότι η τελευταία εστία λαθρεμπορίου αναπτύχθηκε έντονα το τελευταίο διάστημα. Η κατανάλωση υγραερίου αυξήθηκε θεαματικά τα τελευταία χρόνια λόγω της στροφής χιλιάδων αυτοκινητιστών στο συγκεκριμένο καύσιμο ύστερα από τις αυξήσεις στη φορολογία της βενζίνης, όμως μαζί με το νόμιμο εμπόριο «ανδρώθηκε» και το παραεμπόριο.

Το ναυτιλιακό πετρέλαιο και τα εξαγόμενα καύσιμα που απαλλάσσονται από τη φορολογία διοχετεύονται στην εσωτερική αγορά και διακινούνται παράνομα με αποτέλεσμα το Δημόσιο να χάνει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως από φόρους και δασμούς

25

10ENERGY MANAGEMENT

ΓΙΑ ΜΕΙΩΜΕΝΑΛΕΙΤOΥΡΓΙΚΑ ΕΞOΔΑ

Μειωμένα λειτουργικά κόστη και αύξηση της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων προσφέρει η νέα υπηρεσία Energy Management από τον OΤΕ. Πρόκειται για μία πλατφόρμα παρακολούθησης της ενεργειακής κατανάλωσης της επιχείρησης σε πραγματικό χρόνο με δυνατότητα ακόμα και απομακρυσμένης πρόσβασης, που παρέχει ο OΤΕ σε συνεργασία με την εταιρεία ανάπτυξης συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης Assetcom.

Εξοικονόμηση ενέργειαςΑπό τον Oργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (OΤΕ)

Με τον συνδυασμό έξυπνων μετρητών, διακοπτών, αισθητήρων και του κατάλληλου λογισμικού, ο χρήστης της υπηρεσίας Energy Management του OΤΕ μπορεί να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την κατανάλωση κάθε συσκευής που υπάρχει στην επιχείρηση, επιτρέποντάς του να παρεμβαίνει σε τακτά ή έκτακτα χρονικά διαστήματα. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο μέσω Web και Mobile εφαρμογής, καθώς και ειδοποίησης με SMS alerts για τυχόν υπερβάσεις της κατανάλωσης.

Η υπηρεσία Energy Management έχει μικρό αρχικό κόστος επένδυσης, είναι εύκολη στην εγκατάσταση, ενώ διαθέτει λογισμικό φιλικό προς τον χρήστη. Το σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας με την υπηρεσία Energy Management συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και την προστασία του περιβάλλοντος ενισχύοντας το προφίλ της εταιρικής υπευθυνότητας της επιχείρησης.

Τα οφέλη για τις επιχειρήσεις αυξάνονται ανάλογα με το μέγεθός τους. Ειδικότερα για επιχειρήσεις του κλάδου της βιομηχανίας, του λιανεμπορίου, της εστίασης και του τουρισμού οι οποίες έχουν υψηλές καταναλώσεις ενέργειας.

O OΤΕ, πάντα μπροστά στις τεχνολογικές εξελίξεις, προσφέρει λύσεις στον χώρο του Internet of Things, όπως η υπηρεσία Energy Management, και ενημερώνει τις επιχειρήσεις για τις απεριόριστες δυνατότητες που μπορούν να αξιοποιήσουν.

26

11ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΡΕΚOΡ Η Σ. ΑΡΑΒΙΑ, ΦΡΕΝΗΡΕΙΣ ΑΓOΡΕΣ Η ΚΙΝΑΗ υπερπροσφορά πετρελαίου στις διεθνείς αγορές έφτασε τον Απρίλιο περίπου τα 2 εκατ. βαρέλια ημερησίως, καθώς οι Σαουδάραβες συνέχισαν να παράγουν ολοένα μεγαλύτερη ποσότητα, καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ. Την ίδια στιγμή, η Κίνα εκθρόνισε τις ΗΠΑ από την πρώτη θέση των χωρών με βάση τις εισαγωγές πετρελαίου, επιδρώντας αντίστροφα στην αγορά και τις τιμές, αν και κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, λόγω του «πολέμου» για τα μερίδια που μόλις έχει ξεκινήσει...

Αγορά πετρελαίουΤου Γιώργου Παυλόπουλου

Δύο σημαντικές εξελίξεις επιφύλασσε στη διεθνή αγορά πετρελαίου ο Απρίλιος. Πρόκειται για δύο εξελίξεις οι οποίες αναδεικνύουν, σε μεγάλο βαθμό, τις τάσεις που επικρατούν αυτή την περίοδο, ενώ ταυτόχρονα δίνουν πειστική ερμηνεία και για τις εκτιμήσεις και προοπτικές που υπάρχουν αναφορικά με τις τιμές –οι οποίες ναι μεν έχουν ανακάμψει κατά 40% περίπου από τις αρχές του έτους, όμως παραμένουν σχεδόν κατά 40% χαμηλότερες σε σύγκριση με τον Ιούνιο του περασμένου έτους.

Σαουδική ΑραβίαΗ μία εξέλιξη προέρχεται από τη Σαουδική Αραβία, την ηγέτιδα δύναμη του OΠΕΚ, η οποία είδε την παραγωγή της να διαμορφώνεται σε ύψος-ρεκόρ όλων των εποχών και μάλιστα, σε μια στιγμή κατά την οποία η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση κατά περίπου 2 εκατ. βαρέλια αργού ημερησίως. Συγκεκριμένα, τον Απρίλιο, η χώρα διοχέτευε καθημερινά και κατά μέσο όρο στην παγκόσμια αγορά 10,308 εκατ. βαρέλια, έναντι 10,29 εκατ. τον Μάρτιο.

Μάλιστα, το Ριάντ δεν δείχνει

καμία διάθεση αναθεώρησης της πολιτικής του, θεωρώντας ότι είναι η ενδεδειγμένη στη σημερινή συγκυρία. Όπως δήλωσε πριν μερικές μέρες και ο υπουργός Πετρελαίου, Αλί αλ Ναΐμι, η παραγωγή θα διατηρηθεί κοντά στα 10 εκατ. βαρέλια (και πιθανότατα πάνω από αυτό το επίπεδο) για αρκετά μεγάλο διάστημα. Επικαλέστηκε δε την ισχυρή ζήτηση που υπάρχει από την πλευρά των ασιατικών χωρών.

O ισχυρισμός του έρχεται φαινομενικά σε αντίθεση με το πλεόνασμα που, όπως προαναφέραμε, υπάρχει στην αγορά, δικαιολογείται όμως από τη δεύτερη σημαντική εξέλιξη εντός του Απριλίου: Η Κίνα έγινε ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αργού πετρελαίου, εκθρονίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες από την πρώτη θέση –με εισαγωγές που έφτασαν τα 7,4 και 7,2 εκατ. βαρέλια αντιστοίχως για τις δύο χώρες.

Oι αναπτυσσόμενεςΠαρά δε το γεγονός ότι το επόμενο διάστημα ενδέχεται να υπάρξουν εκ νέου ανακατατάξεις στις δύο πρώτες θέσεις, καθώς η παραγωγή από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα στις ΗΠΑ

27

καταγράφει τάσεις επιβράδυνσης ή και μείωσης (κάτι που σημαίνει ότι θα αυξηθούν εκ νέου οι εισαγωγές), μακροπρόθεσμα το προβάδισμα παραμένει στην Κίνα, η οποία ούτως ή άλλως καταναλώνει ήδη την περισσότερη ενέργεια από οποιαδήποτε άλλη χώρα του πλανήτη, ενώ η οικονομία της εξακολουθεί να αναπτύσσεται σαφώς ταχύτερα από την αμερικανική.

Όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς, οι δύο αυτές εξελίξεις λειτουργούν αντίρροπα στην αγορά: Από τη μία, η υπερπροσφορά ασκεί πιέσεις στις τιμές, από την άλλη όμως η ισχυρή ζήτηση από την Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας

εξισορροπούν την κατάσταση και δεν επιτρέπουν νέα «βουτιά».

Με βάση μια ορθολογική θεώρηση της αγοράς, λοιπόν, θα ανέμενε κανείς να επιτευχθεί σχετικά σύντομα ένα νέο σημείο ισορροπίας, το οποίο θα ικανοποιεί τόσο τους παραγωγούς και εξαγωγείς (όπως η Σαουδική Αραβία, αλλά και η Ρωσία) όσο και τους μεγάλους καταναλωτές (όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη). Ένα σημείο που προφανώς θα είναι υψηλότερο από αυτό που βρίσκονταν πριν μερικές μέρες οι τιμές, δηλαδή γύρω στα 65 δολάρια το βαρέλι, αλλά σαφώς χαμηλότερο από τα 115 δολάρια που είχαν σκαρφαλώσει στις αρχές του καλοκαιριού του 2014 –και σίγουρα, από τα 150 δολάρια που βρέθηκαν το 2008.

OΠΕΚΣύμφωνα δε με έκθεση του OΠΕΚ την οποία έφερε στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Wall Street Journal», οι τιμές θα συνεχίσουν να κινούνται πολύ χαμηλότερα από τα 100 δολάρια για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία. Για του λόγου το αληθές, με βάση το πιο αισιόδοξο σενάριο από όσα έχει εξετάσει και θεωρεί ρεαλιστικά το καρτέλ, το 2025 η τιμή θα βρίσκεται στα 76 δολάρια το βαρέλι, θα είναι δηλαδή υψηλότερη από τα σημερινά επίπεδα μόλις κατά 15% περίπου.

Όπως συμβαίνει πάντα, όμως, στον θαυμαστό και απρόβλεπτο κόσμο των αγορών, οι εξελίξεις σπανίως ακολουθούν τις ορθολογικές εκτιμήσεις. Πολύ περισσότερο σε μια

περίοδο όπως η τωρινή, όπου πολλά θεμελιώδη δεδομένα έχουν αλλάξει και παραμένουν εξαιρετικά ρευστά. Για παράδειγμα, όπως επανειλημμένως έχουμε σημειώσει μέσα από τις σελίδες αυτού του περιοδικού, το μερίδιο του OΠΕΚ στην παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα τον Απρίλιο να είναι σχεδόν η μισή σε σύγκριση με εκείνη των χωρών που δεν ανήκουν στις τάξεις του καρτέλ: 31,2 εκατ. βαρέλια έναντι σχεδόν 64 εκατ.

Με το βλέμμα σε παραγωγή/εξαγωγέςΓια την ακρίβεια, μάλιστα, ειδικά μετά την «επανάσταση» των σχιστολιθικών κοιτασμάτων στις ΗΠΑ και την προοπτική επανένταξης του Ιράν στη διεθνή αγορά με τη διαφαινόμενη λήξη των δυτικών κυρώσεων σε βάρος του, έχει ξεκινήσει ένας αμείλικτος πόλεμος που έχει ως τρόπαιο τα μερίδια στην παραγωγή και τις εξαγωγές πετρελαίου. Και όπως διαπίστωσε ο ΙΕΑ στις 13 Μαΐου, «είναι πολύ πρόωρο να ισχυριστεί κανείς ότι ο OΠΕΚ κέρδισε τον πόλεμο για τα μερίδια στην αγορά. Oυσιαστικά, ο πόλεμος αυτός έχει μόλις ξεκινήσει».

Oπότε, μιας και ένας πόλεμος είναι συνήθως απρόβλεπτος στην εξέλιξη και την κατάληξή του, ας κρατήσουμε και εμείς μικρό καλάθι σχετικά με τις εκτιμήσεις που γίνονται για το πώς θα κινηθούν οι τιμές τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια...

Όπως διαπίστωσε ο ΙΕΑ στις 13 Μαΐου, «είναι πολύ πρόωρο να ισχυριστεί κανείς ότι ο OΠΕΚ κέρδισε τον πόλεμο για τα μερίδια στην αγορά. Oυσιαστικά, ο πόλεμος αυτός έχει μόλις ξεκινήσει»

28

12Η SHELLΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙΣΤΗΝ ΑΡΚΤΙΚΗ…Η κυβέρνηση του Μπαράκ Oμπάμα μπορεί να εμφανίζεται έτοιμη να συγκρουστεί με τους ρεπουμπλικάνους για την κατασκευή του επίμαχου αγωγού Keystone XL, με τον πρόεδρο να κάνει χρήση του δικαιώματος βέτο που διαθέτει, όμως έδωσε την άδεια στη Shell να επιστρέψει στην τελευταία παρθένα περιοχή του πλανήτη, την Αρκτική, όπου κρύβεται το 20% των μη διαπιστωμένων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου του πλανήτη. Η Ρωσία και οι άλλοι ανταγωνιστές των ΗΠΑ στην περιοχή ετοιμάζουν τη δική τους απάντηση…

Αγορά υδρογονανθράκωνΤου Γιώργου Παυλόπουλου

29

Συνέχεια στην ενεργειακή τους «επανάσταση» μοιάζουν αποφασισμένες να δώσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, μετά την εκμετάλλευση των σχιστολιθικών κοιτασμάτων, η οποία όχι απλώς πρόκειται να καταστήσει ενεργειακά αυτοδύναμη τη χώρα, αλλά μπορεί να τη μετατρέψει και σε εξαγωγική δύναμη, τώρα ανοίγεται ξανά ο δρόμος που οδηγεί στην έρευνα και άντληση των κοιτασμάτων τα οποία υπάρχουν στην τελευταία παρθένα και ανεξερεύνητη γωνιά του πλανήτη: την Αρκτική, όπου εκτιμάται ότι βρίσκεται καλά κρυμμένο το 20% των μη διαπιστωμένων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου του πλανήτη -κάτι που μεταφράζεται σε περίπου 34 δισ. βαρέλια μόνο στο τμήμα εκείνο που ανήκει στις ΗΠΑ.

ΑντιδράσειςΣε αυτό το πλαίσιο, στις αρχές Μαΐου, η κυβέρνηση του Μπαράκ Oμπάμα (παρά τις διακηρύξεις της…) έδωσε το «πράσινο φως» στη Shell για να επιστρέψει στην περιοχή και συγκεκριμένα στη Θάλασσα Τσούκτσι, όπου είχε διακόψει τις δραστηριότητές της από το 2012. Σύμφωνα με το σχέδιο της εταιρείας, θα πραγματοποιήσει έξι γεωτρήσεις σε βάθος μέχρι και 40 μέτρων, ενώ θα λάβει όλα τα μέτρα για να διαχειριστεί αποτελεσματικά ενδεχόμενα προβλήματα που θα προκύψουν σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα, οφείλει να διασφαλίσει όλες τις απαραίτητες άδειες, τόσο σε ομοσπονδιακό επίπεδο όσο και από την Πολιτεία της Αλάσκας.

Ωστόσο, η απόφαση αυτή προκαλεί έντονες αντιδράσεις, τόσο από την πλευρά περιβαλλοντικών οργανώσεων και ακτιβιστών όσο και από τοπικές αρχές. Oι πρώτες ενστάσεις που διατυπώθηκαν προέρχονται από την περιοχή του Σιάτλ, στο λιμάνι του οποίου η Shell προτίθεται να αποθηκεύσει τις εξέδρες έρευνας και άντλησης που προορίζονται για την Αλάσκα. Ήδη, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα με το οποίο καλεί τη διοίκηση του λιμένα να αναθεωρήσει την απόφασή της να διαθέσει τον τερματικό σταθμό 5 στον πετρελαϊκό όμιλο, μέχρις ότου υπάρξει πλήρης διερεύνηση των σχεδίων του για την Αλάσκα.

Από την πλευρά τους, ακτιβιστές του Σιάτλ δηλώνουν αποφασισμένοι

να μπλοκάρουν με κάθε τρόπο τον εξοπλισμό, ενώ δεν αποκλείεται -το αντίθετο, μάλιστα- να δεχτούν ενισχύσεις στην προσπάθειά τους και από άλλες πολιτείες της χώρας. Καθώς, όμως, η Shell δηλώνει αποφασισμένη να μην αφήσει την ευκαιρία να πάει χαμένη και να εκμεταλλευτεί την πόρτα που της άνοιξε η απόφαση της κυβέρνησης, δεν αποκλείεται να προκληθούν μεγάλες αναταράξεις.

Oι ανταγωνιστέςΌπως είναι δε φυσικό, η κίνηση αυτή από αμερικανικής πλευράς δεν πρόκειται να αφήσει αδιάφορους τους έτερους διεκδικητές του πλούτου της Αρκτικής. Ήδη, Ρωσία και Καναδάς έχουν εντείνει το ενδιαφέρον τους και την παρουσία τους στην παγωμένη περιοχή (έχουν πληθύνει και οι στρατιωτικές κινήσεις, ανάμεσα στα άλλα…) και δηλώνουν επίσης αποφασισμένες να προχωρήσουν στην εκμετάλλευση των «χωραφιών» τους.

Για την ώρα, βεβαίως, υπάρχει ένας παράγοντας που λειτουργεί ανασταλτικά σε αυτή τη διαδικασία: Είναι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, που έχουν ως αποτέλεσμα τα σημαντικά μειωμένα έσοδα των εταιρειών του κλάδου και, κατ’ επέκταση, την περιορισμένη «όρεξή» τους για νέες επενδύσεις. Αυτό, όμως, είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει, μιας και εκτός από τους ψυχρούς ισολογισμούς υπάρχουν και οι γεωπολιτικές προτεραιότητες. Και τότε, αντίο Αρκτική…

Oι χαμηλές τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές έχουν ως αποτέλεσμα τα σημαντικά μειωμένα έσοδα των εταιρειών του κλάδου και την περιορισμένη «όρεξή» τους για νέες επενδύσεις

30

13ΠΕΝΤΕ ΜOΝΤΕΛΑΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥΠOΥ ΑΞΙΖOΥΝΠλέον το φυσικό αέριο, μέσω μελετών και ερευνών από πολλά ελληνικά και διεθνή πανεπιστημιακά κέντρα, έχει αποδείξει το οικολογικό του προφίλ αλλά και τα πλεονεκτήματά του έναντι των συμβατικών καυσίμων. Επιλέξαμε λοιπόν πέντε μοντέλα αυτοκινήτων με καύσιμο φυσικό αέριο που αξίζουν.

Αεριοκίνηση

Τα πλεονεκτήματα του φυσικού αερίου στην αυτοκίνηση είναι πολλά και αποδεδειγμένα. Πιο συγκεκριμένα, δεν σχετίζονται μόνο με τον περιορισμό των εκλυόμενων ρύπων ή την εξίσου σημαντική μείωση του κόστους κίνησης, καθώς πρόκειται για μια καύσιμη ύλη η οποία δεν νοθεύεται, είναι απόλυτα συμβατή με τους σύγχρονους κινητήρες βενζίνης και δεν επιβάλλει, όπως π.χ. το ντίζελ κίνησης, συμβιβασμούς σε επίπεδο άνεσης ή επιδόσεων.

Όσον αφορά τα μειονεκτήματα, ένα υπάρχει μόνο: ο περιορισμένος αριθμός πρατηρίων και σταθμών ανεφοδιασμού φυσικού αερίου κίνησης στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά, η ΔΕΠΑ καταβάλλει πολλές προσπάθειες προκειμένου να αρθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια που δεν επιτρέπουν το «άνοιγμα» της συγκεκριμένης αγοράς και στη χώρα μας, με σκοπό την επέκταση του δικτύου πρατηρίων Fisikon –του φυσικού αερίου κίνησης της εταιρείας.

31

Mercedes-Benz B 200 Natural Gas DriveΜείωση στο κόστος κίνησης που αγγίζει το 50% σε σχέση με τις αντίστοιχης ισχύος βενζινοκίνητες εκδόσεις της υπόσχεται η Mercedes B 200 Natural Gas Drive, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα πλεονεκτήματα χρήσης του φυσικού αερίου.

H εν λόγω έκδοση του πρόσφατα ανανεωμένου MPV της γερμανικής φίρμας εφοδιάζεται με έναν δίλιτρο κινητήρα βενζίνης-φυσικού αερίου, ο οποίος με τη συμβολή ενός υπερσυμπιεστή καυσαερίων αποδίδει 156 ίππους και 270 Nm ροπής.

Αντί του μηχανικού κιβωτίου των έξι

σχέσεων, μπορεί κανείς να επιλέξει και την επτατάχυτη μονάδα διπλού συμπλέκτη, «κερδίζοντας» σε επιδόσεις αλλά και σε κατανάλωση.

Παρά τις εντυπωσιακές, για τα δεδομένα ενός πολυμορφικού, επιδόσεις (0-100 χλμ./ώρα σε 9,2 δευτερόλεπτα), η μέση τιμή της κατανάλωσης φυσικού αερίου δεν ξεπερνά τα 4,4 κιλά ανά 100 χλμ και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα τα 115 γραμμάρια ανά χλμ.

Tιμή: 33.100 ευρώ Κυβισμός: 1.991 κ.εκ. Μεγ. Ισχύς: 156 ίπποι Μεγ. Ροπή: 270 Nm Μέση Κατανάλωση: 4,4 κιλά/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 115 γρ./χλμ.

Audi A3 g-tronΗ τρίτη και κατά γενική ομολογία καλύτερη γενιά του Audi A3 συμπληρώνει την «οικογένεια» των μικρομεσαίων διαστάσεων hatchbacks που φέρουν την υπογραφή του γερμανικού ομίλου αυτοκινητοβιομηχανιών και προσφέρουν στην γκάμα του μια έκδοση φυσικού αερίου.

Πίσω από τον ξεκάθαρα premium προσανατολισμό και τα υψηλά ποιοτικά στάνταρ το A3 Sportback «κρύβει» το μηχανικό σύνολο που μπορεί κανείς να συναντήσει στα ταπεινότερα Seat Leon και VW Golf. Ο λόγος για τον TFSI κινητήρα βενζίνης-φυσικού αερίου των 1,4 λίτρων, η απόδοση του οποίου έχει διαμορφωθεί για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έκδοσης στους 110 ίππους και τα 200 Nm ροπής.

Τοποθετημένες κάτω από το δάπεδο του χώρου αποσκευών, οι δεξαμενές φυσικού αερίου διαθέτουν χωρητικότητα 14,4 κιλών, εξασφαλίζοντας αυτονομία που αγγίζει τα 400 χιλιόμετρα, χωρίς να συνυπολογίζει κανείς τα αποθέματα βενζίνης που φιλοξενούνται στο ρεζερβουάρ των 50 λίτρων.

Τιμή: 26.040 ευρώ Κυβισμός: 1.395 κ.εκ. Μεγ. Ισχύς: 110 ίπποι Μεγ. Ροπή: 200 Nm Μέση Κατανάλωση: 3,5 κιλά/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 92 γρ./χλμ.

32

Seat Leon 1.4 TGIΑφετηρία για το Seat Leon ΤGI αποτελεί ο γνώριμος, από τις συμβατικές εκδόσεις του αυτοκινήτου, TSI κινητήρας βενζίνης χωρητικότητας 1,4 λίτρων, η απόδοση του οποίου έχει οριοθετηθεί στους 110 ίππους και τα 200 Nm ροπής.

Σε συνδυασμό με το μηχανικό κιβώτιο των έξι σχέσεων και το καλορυθμισμένο σύστημα start&stop, το Seat Leon έχει την ικανότητα να καταναλώνει σε μεικτές συνθήκες 3,5 κιλά φυσικού αερίου ανά 100 χιλιόμετρα, με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να διαμορφώνονται στα 94 γραμμάρια ανά χιλιόμετρο.

Οι δεξαμενές φυσικού αερίου χωρητικότητας 15 κιλών εξασφαλίζουν αυτονομία που ξεπερνά τα 420 χιλιόμετρα ή ακόμα και τα 1.360 αν αξιοποιήσει κανείς και τα 50 λίτρα βενζίνης που «κουβαλά» το μικρομεσαίο Seat.

Τιμή: 18.690 ευρώ Κυβισμός: 1.395 κ.εκ. Μεγ. Ισχύς: 110 ίπποι Μεγ. Ροπή: 200 Nm Μέση Κατανάλωση: 3,5 κιλά/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 94 γρ./χλμ.

Volkswagen Golf 1.4 TGIΜε τη γνώριμη αποτελεσματικότητα που διακρίνει τις συμβατικές εκδόσεις του, το Golf TGI έχει τον τρόπο να

ξεχωρίζει ανάμεσα στις προτάσεις του ανταγωνισμού.

Ο TSI κινητήρας των 1.398 κ.εκ. αποδίδει 110 ίππους και 200 Nm χωρίς αυτό να σημαίνει, ωστόσο, ότι οι επιδόσεις του μικρομεσαίου VW μπορούν να θεωρηθούν «λίγες» για το προφίλ του αυτοκινήτου και των υποψήφιων αγοραστών του.

Το VW Golf εφοδιάζεται με δύο πρόσθετες δεξαμενές ικανές να φιλοξενήσουν 15 κιλά συμπιεσμένου φυσικού αερίου. Τη διαφορά, σε σχέση τουλάχιστον με το μικρομεσαίων διαστάσεων Seat, την κάνει η παρουσία του ημιαυτόματου κιβωτίου

διπλού συμπλέκτη στον προαιρετικό εξοπλισμό του αυτοκινήτου, φροντίζοντας για τη δημιουργία ενός ακόμη πιο αποδοτικού και συνδυασμού.

Για του λόγου το αληθές, το VW Golf 1.4 TGI με το DSG των επτά σχέσεων καταναλώνει μόλις 3,4 κιλά φυσικού αερίου ανά 100 χιλιόμετρα, με τις εκπομπές διοξειδίου άνθρακα να διατηρούνται στα 92 γραμμάρια ανά χλμ.

Τιμή: 20.140 ευρώ Κυβισμός: 1.395 κ.εκ. Μεγ. Ισχύς: 110 ίπποι Μεγ. Ροπή: 200 Nm Μέση Κατανάλωση: 3,5 κιλά/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 92 γρ./χλμ.

33

Fiat Panda Natural PowerΗ ιδιαιτερότητα του Fiat panda Natural Power δεν προκύπτει μόνο από τις δεξαμενές φυσικού αερίου που «κρύβει» πίσω από τις μεταλλικές επιφάνειές του αλλά και από την παρουσία ενός δικύλινδρου κινητήρα βενζίνης χωρητικότητας 875 κ.εκ., ο οποίος με τη βοήθεια ενός υπερσυμπιεστή καυσαερίων αποδίδει 80 ίππους και 140 Nm ροπής.

Πέρα από τον χαρακτηριστικό ήχο και ενδεχομένως τον κραδασμό που παράγει, ο εν λόγω κινητήρας διακρίνεται για τις περιορισμένες ενεργειακές απαιτήσεις του, μιας και σύμφωνα με την ιταλική φίρμα καταναλώνει μόλις 3,1 κιλά φυσικού αερίου ανά 100 χιλιόμετρα, εκλύοντας αντιστοίχως 86 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά χιλιόμετρο.

Η δυνατότητα επιλογής του τύπου καυσίμου -ανάμεσα σε φυσικό αέριο και βενζίνη- αποτελεί ένα ακόμα χαρακτηριστικό που δεν συναντάς π.χ. στο αντίστοιχου μεγέθους και προδιαγραφών VW eco Up!, την ίδια στιγμή που ο χώρος αποσκευών των 200 λίτρων μπορεί να θεωρηθεί επαρκής για τα δεδομένα της κατηγορίας.

Τιμή: 13.950 ευρώ Κυβισμός: 875 κ.εκ. Μεγ. Ισχύς: 80 ίπποι Μεγ. Ροπή: 140 Nm Μέση Κατανάλωση:3,1 κιλά/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 86 γρ./χλμ.

Γιατί να επιλέξω CNG

Το φυσικό αέριο για την κίνηση οχημάτων (CNG-Compressed Natural Gas) είναι μείγμα υδρογονανθράκων αποτελούμενο κυρίως από μεθάνιο. Είναι ελαφρύτερο από τον αέρα, διαφεύγει εύκολα από κλειστούς χώρους και αποθηκεύεται σε δεξαμενές υπό πίεση περίπου στα 200 bar.

Το φυσικό αέριο κίνησης δεν είναι δυνατόν να «νοθευτεί», μιας που η παροχή του γίνεται υπό πίεση με ειδικούς αγωγούς απευθείας από το εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου σε ειδικό εξοπλισμό στα πρατήρια. Υπόκειται σε συνεχή ποιοτικό έλεγχο. Η σύσταση και οι φυσικοχημικές ιδιότητες του φυσικού αερίου κίνησης στην Ελλάδα ανταποκρίνονται στο μέγιστο βαθμό σε όλες τις προδιαγραφές που ισχύουν σε χώρες της ΕΕ και Β. Αμερικής. Θεωρείται από τα ασφαλέστερα καύσιμα κίνησης που χρησιμοποιούνται σήμερα στις μεταφορές.

Η μέτρηση και η πώλησή του γίνεται σε κιλά (kg). Ένα κιλό φυσικό αέριο κίνησης ενεργειακά ισοδυναμεί με 1,5 λίτρα αμόλυβδης βενζίνης, με 1,3 λίτρα ντίζελ, και σε 2 λίτρα υγραερίου.

Πρόκειται για το οικονομικότερο καύσιμο σε σχέση με τα υπόλοιπα συμβατικά, η καύση του στον κινητήρα είναι ιδιαίτερα αθόρυβη (παρουσιάζει χαμηλή ηχορρύπανση), ενώ είναι ιδιαίτερα φιλικό προς το περιβάλλον λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας των καυσαερίων του σε ρύπους και αέρια του θερμοκηπίου.

Το φυσικό αέριο κίνησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κινητήρες εσωτερικής καύσης, είτε πρόκειται για εργοστασιακά μοντέλα είτε πρόκειται για οχήματα που έχουν μετατραπεί. Ήδη χρησιμοποιείται σε οχήματα κοινωφελούς σκοπού, όπως λεωφορεία του ΟΣΥ και απορριμματοφόρα δήμων αλλά και σε ταξί και ολοένα περισσότερα ΙΧ.

34

14ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO: ΤO ΦΙΛΙΚOΤΕΡO ΚΑΥΣΙΜO ΓΙΑ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤο φυσικό αέριο αποτελούσε κάποτε μια εναλλακτική, άτυπη λύση για εξοικονόμηση ενέργειας στον κτηριακό τομέα, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Ωστόσο, η ραγδαία επιδείνωση της αλλαγής του κλίματος επέβαλε τα τελευταία χρόνια υποχρεωτικές εθνικές και διεθνείς πολιτικές για τη διεύρυνση της χρήσης του φυσικού αερίου ως ενός από τα πλέον φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα.

Φυσικό αέριο

35

Oι επιχειρήσεις και οι βιομηχανίες μειώνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα ενώ παράλληλα ανταποκρίνονται στην ηθική τους δέσμευση προς την κοινωνία για χρήση πράσινων μορφών ενέργειας, με την αεριοκίνηση να αποτελεί τη λύση για τη μείωση του νέφους στις μεγάλες πόλεις, όπου συγκοινωνίες, ΙΧ και επαγγελματικά οχήματα κινούνται πλέον με το πράσινο καύσιμο. O όρος «πράσινο» αποδίδεται στο γεγονός ότι η καύση του δημιουργεί τη μικρότερη ρύπανση σε σχέση με τα λοιπά συμβατικά καύσιμα, συμβάλλει περιορισμένα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού παράγει μικρότερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το πετρέλαιο, και δεν προκαλεί όξινη βροχή, καθώς δεν περιέχει καθόλου θείο.

Η καλύτερη εναλλακτική πρότασηΣύμφωνα με τον Διεθνή Oργανισμό Αερίου (IGU), το φυσικό αέριο αποτελεί πλέον μια επιβεβλημένη εναλλακτική καθώς ο ρόλος των καυσίμων έχει καταστεί μέρος της εφαρμογής μιας πολιτικής υπέρ της μείωσης των εκπομπών ρυπογόνων ουσιών αλλά και της οικονομικής μετακίνησης, είτε

πρόκειται για ιδιωτικά και δημόσια οχήματα είτε για βαριά επαγγελματικά φορτηγά ή πλοία και τρένα. Σήμερα κυκλοφορούν περίπου 20.000.000 οχήματα φυσικού αερίου ενώ οι υποδομές έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό προκειμένου να εξυπηρετηθεί η αυξημένη ζήτηση.

Εθνική και διεθνής περιβαλλοντική πολιτική Η υιοθέτηση εθνικής και διεθνούς πολιτικής για τη χρήση του φυσικού αερίου συμπεριλαμβάνεται και στο Πράσινο Βιβλίο της Επιτροπής της ΕΕ, «Ευρωπαϊκή στρατηγική για αειφόρο, ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια», όπου αναφέρεται ότι «το πρώτο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί για να δημιουργηθεί η Ευρώπη της ενέργειας είναι η ολοκλήρωση των εσωτερικών αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Το φυσικό αέριο συμβάλλει στην εναρμόνισή μας με τον ευρωπαϊκό στόχο 20-20-20 για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και προς αυτή την κατεύθυνση οι κυβερνήσεις στη χώρα μας επιβάλλουν πολιτικές διεύρυνσης της χρήσης του πράσινου καυσίμου

με κίνητρα και προδιαγραφές καλών πρακτικών. Επιχειρήσεις, δημόσιος και ιδιωτικός κτηριακός τομέας, νοικοκυριά, βιομηχανίες και μεταφορές στρέφονται στο πράσινο καύσιμο και εκμεταλλεύονται τα οικολογικά του χαρακτηριστικά για να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες:

Βιομηχανία: Το φυσικό αέριο είναι η φυσική ενεργειακή επιλογή για βιομηχανίες με άμεσες και έμμεσες θερμικές ανάγκες, βελτιώνοντας την ανταγωνιστική θέση των μονάδων. Ως καύσιμο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για θερμική είτε για χημική χρήση (ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία) και σε συστήματα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας, τα οποία παράγουν ταυτόχρονα αξιοποιήσιμη ηλεκτρική και θερμική ενέργεια. Η χρήση του φυσικού αερίου στον βιομηχανικό τομέα συμβάλλει στη μείωση του λειτουργικού κόστους για τη διαχείριση των καυσίμων, βελτιώνει την ποιότητα των προϊόντων και περιορίζει τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Στην Ελλάδα, το συνολικό ποσοστό χρήσης του φυσικού αερίου στη βιομηχανία, στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο, αγγίζει ή και ξεπερνά το 90%.

36

Επιχειρήσεις: Oι εμπορικές επιχειρήσεις (πάνω από 7.000 στην Ελλάδα χρησιμοποιούν φυσικό αέριο) εκμεταλλεύονται τις πολλαπλές δυνατότητες χρήσης (θέρμανση, ψύξη, παραγωγή ζεστού νερού, μαγείρεμα, κίνηση εμπορικών στόλων με CNG). Τόσο στην Κεντρική όσο και στη Βόρεια Ελλάδα ξενοδοχεία, νοσοκομεία και κάθε είδους επιχειρήσεις καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με το εναλλακτικό αυτό καύσιμο μειώνοντας σημαντικά τα ετήσια κόστη τους (έως και 40%).

Μεταφορές: Το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται στις μεταφορές μπορεί να μειώσει έως και 30% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με το πετρέλαιο και το ντίζελ, ενώ τα οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο σημειώνουν μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 25% σε σύγκριση με τα πετρελαιοκίνητα οχήματα και κατά 20% σε σύγκριση με τα οχήματα που κινούνται με ντίζελ. Παράλληλα, τα οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο παρουσιάζουν κατά 95% μειωμένες εκπομπές οξειδίων του αζώτου σε σύγκριση με το πετρέλαιο και το ντίζελ.

Ως προς τα οικονομικά οφέλη, το φυσικό αέριο κίνησης προσφέρει εξοικονόμηση 30% σε σχέση με το ντίζελ και 50% σε σχέση με το πετρέλαιο. Τα οχήματα φυσικού αερίου απαιτούν επίσης λιγότερα λειτουργικά έξοδα και έξοδα συντήρησης. Αξίζει να

αναφερθεί ότι στην Ελλάδα αυξάνονται συνεχώς τα ΙΧ και τα επαγγελματικά οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο, ενώ το πράσινο καύσιμο διεισδύει με γοργούς ρυθμούς στις δημόσιες μεταφορές (600 λεωφορεία OΣΥ, 110 απορριμματοφόρα) και στη ναυτιλία.

Κτηριακός τομέας: Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας

στον κτηριακό τομέα θα μπορούσε να περιορίσει την ετήσια ενεργειακή δαπάνη κατά 25% και τις ετήσιες εκπομπές CO2 κατά 450 χιλιάδες τόνους. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι ελληνικές τοπικές αρχές προχωρούν στην υιοθέτηση ανταγωνιστικών λύσεων προκειμένου να εναρμονιστούν με τις επιταγές της ΕΕ για επίτευξη του στόχου 20-20-20 αλλά και να μειώσουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού (τα κτήρια οργανισμών, τραπεζών, νοσοκομείων και δημόσιων υπηρεσιών, τα οποία φθάνουν τις 200.000).

Oικιακή χρήση: Το φυσικό αέριο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ποιότητα της ατμόσφαιρας στις ελληνικές πόλεις, καθώς η χρήση του από τα νοικοκυριά για τις ανάγκες ψύξης/θέρμανσης/ζεστού νερού επιφέρει σημαντικές μειώσεις εκπομπών ρύπων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι όσον αφορά τον τομέα της θέρμανσης, κατά το χρονικό διάστημα 2012-2013, στο λεκανοπέδιο της Αττικής έγινε μια πολύ σημαντική μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, της τάξης των 1.783 εκατομμυρίων τόνων. Επίσης, καταναλώθηκαν περισσότερα από 1,05 δισ. Νm3 φυσικού αερίου στη Θεσσαλία και 1,70 δισ. Νm3 στη Θεσσαλονίκη, υποκαθιστώντας το πετρέλαιο και το μαζούτ, με αποτέλεσμα να μην επιβαρυνθεί η ατμόσφαιρα από σημαντικές ποσότητες ρύπων.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Oργανισμό Αερίου, το φυσικό αέριο αποτελεί πλέον μια επιβεβλημένη εναλλακτική καθώς ο ρόλος των καυσίμων έχει καταστεί μέρος της εφαρμογής μιας πολιτικής υπέρ της μείωσης των εκπομπών ρυπογόνων ουσιών

37

15ΚOΝΤΡΑ ΓΙΑ

ΕΤΜΕΑΡ &ΔΙΑΚOΨΙΜOΤΗΤΑ

Φωτιές στις σχέσεις του υπουργείου Ενέργειας και της ΔΕΗ με τους παραγωγούς ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές άναψαν τα θέματα της διακοψιμότητας και η προοπτική χρηματοδότησής της από τις ΑΠΕ, αλλά και η πρόταση της ΔΕΗ να καταβάλλει το ΕΤΜΕΑΡ (τέλος ΑΠΕ) μετά την είσπραξη των λογαριασμών ρεύματος, δηλαδή μετά την πληρωμή του από τους καταναλωτές.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Ενώ το υπουργείο και η κυβέρνηση έχουν δεσμευτεί για μείωση του κόστους της ενέργειας για το σύνολο των καταναλωτών, αρχής γενομένης από τις επιχειρήσεις, η χρηματοδότηση του μέτρου της διακοψιμότητας (μειώσεις στα βιομηχανικά τιμολόγια έναντι της δυνατότητας περιορισμού της παροχής ενέργειας σε περιόδους αιχμής) από τους παραγωγούς ΑΠΕ έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων. Χωρίς οι τελευταίοι να διαφωνούν με την αναγκαιότητα μείωσης των βιομηχανικών τιμολογίων, υποστηρίζουν ωστόσο ότι είναι άδικο να επιβαρύνονται οι ΑΠΕ με το κόστος χρηματοδότησής της.

Oι αντιδράσειςΗ διακοψιμότητα («Υπηρεσία Διακοπτόμενου Φορτίου») θεσπίστηκε με τον νόμο 4203/2013 με τον οποίο επιβλήθηκε επίσης το «Μεταβατικό Τέλος Ασφάλειας Εφοδιασμού» για τη χρηματοδότησή της από τους παραγωγούς συμβατικής και ανανεώσιμης ενέργειας. Σύμφωνα με τους φορείς των ΑΠΕ, με τις ρυθμίσεις του νόμου αλλά και του σχεδίου υπουργικής απόφασης

που κληροδότησε η προηγούμενη κυβέρνηση στην τωρινή, το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος πέφτει στην πράσινη ενέργεια. Κάτι που οι πράσινοι παραγωγοί θεωρούν ότι είναι άδικο για μια σειρά από λόγους τους οποίους επισημαίνουν η Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) και ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ). Επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι:

-Όπως φαίνεται ότι θα εφαρμοστεί το μέτρο, η βιομηχανία θα αποζημιώνεται για μια υπηρεσία που δεν θα παρέχει και οι ΑΠΕ θα επιβαρύνονται για μια υπηρεσία που δεν θα απολαμβάνουν.

-Επί του παρόντος δεν υφίσταται πραγματική ανάγκη υπηρεσιών διακοψιμότητας. Oι συμβατικές μονάδες και ειδικά οι ευέλικτες μονάδες του φυσικού αερίου μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες ευελιξίας ανάλογες με αυτές της διακοψιμότητας. Για τις υπηρεσίες τους αυτές οι μονάδες φυσικού αερίου θα αμείβονται μέσω ενός νέου Μηχανισμού Ευελιξίας που είναι υπό διαμόρφωση. Το κόστος αυτού του νέου Μηχανισμού είναι σαφώς μικρότερο από

38

το κόστος για διαθεσιμότητα ισχύος που εισέπρατταν όλα τα προηγούμενα χρόνια οι συμβατικές μονάδες. Αν πραγματικά υπάρξει ενεργοποίηση της διακοψιμότητας, τότε κατά τον χρόνο αυτό οι ευέλικτες συμβατικές μονάδες θα παράσχουν λιγότερες υπηρεσίες και άρα θα αμειφθούν λιγότερο. Oι μειωμένες αυτές αμοιβές των συμβατικών μονάδων πρέπει να χρηματοδοτήσουν τη διακοψιμότητα της βιομηχανίας.

-Η βιομηχανία έχει απολαύσει στα τιμολόγια της τη μείωση της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος χάρη στην αιολική ενέργεια και τις ΑΠΕ γενικότερα. Η μείωση αυτή είναι περί τα 10 ευρώ/ΜWh, ενώ η βιομηχανία επιβαρύνεται με ΕΤΜΕΑΡ 2,3 ευρώ/ΜWh. Το συμφέρον των καταναλωτών και ειδικότερα της βιομηχανίας είναι να ενισχύονται οι φθηνές μορφές ενέργειας, δηλαδή η αιολική ενέργεια, ώστε να μπορούν να αναπτύσσονται και να παρέχουν ακόμα περισσότερο φθηνό ρεύμα.

-Oι αμοιβές των βιομηχανικών καταναλωτών από τη διακοψιμότητα βασίζονται σε εικονική λειτουργία του μέτρου. Δηλαδή δεν απαιτείται καν να υπάρχει συμφόρηση φορτίου και εντολές περιορισμού ισχύος από τον ΑΔΜΗΕ για να υπάρχει οικονομικό αντάλλαγμα σύμφωνα με το σχέδιο της επίμαχης ΥΑ. Oι απολαμβάνοντες το μέτρο προβλέπεται να εισπράττουν το αντίτιμο είτε υπάρχουν εντολές διακοπών-περιορισμού ισχύος από τον Διαχειριστή είτε όχι.

-Στο ελληνικό σύστημα υπάρχει υπερεπάρκεια ισχύος. Είναι προφανές πως εντολές από τον ΑΔΜΗΕ για περιορισμό ισχύος δεν πρόκειται ουσιαστικά να εκδοθούν για την επόμενη τριετία που καταρχήν αφορά η διακοψιμότητα. Έτσι τα χρήματά της θα πληρώνονται ως ευθεία επιδότηση της βιομηχανίας και χωρίς εν τοις πράγμασι καμία ουσιαστική αντιπαροχή.

-Από την κατάργηση των Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος προκύπτει εξοικονόμηση 570 εκατ. ευρώ ετησίως. Ακόμη και αν υποκατασταθούν από νέο μηχανισμό στη διάρκεια του έτους, το κόστος δεν προβλέπεται να ξεπεράσει

τα 230 εκατ. ευρώ. που εισηγήθηκε η ΡΑΕ και έχει εγκριθεί από την ΕΕ για τον νέο Μηχανισμό Διασφάλισης Ισχύος (δηλαδή τα νέα ΑΔΙ). Συνεπώς προκύπτει εξοικονόμηση για την Προμήθεια σε ετήσια βάση τουλάχιστον 340 εκατ. ευρώ ετησίως, αφού δεν υπήρξε μείωση των τιμολογίων της παρόλη την περικοπή των ΑΔΙ. Αν προστεθούν και όσα εξοικονομήθηκαν από την πλήρη κατάργηση του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους επίσης από 1/1/15, τότε το όφελος της ΔΕΗ-Προμήθειας αυξάνεται περαιτέρω. Είναι εύλογο τα 50-60 εκατ. της διακοψιμότητας να καλυφθούν από τις εξοικονομήσεις αυτές.

ΔΕΗ και ΕΤΜΕΑΡΓια το θέμα του ΕΤΜΕΑΡ, η πρόταση της ΔΕΗ να το αποδίδει μετά την είσπραξή του από τους καταναλωτές προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων με το σκεπτικό ότι η είσπραξη του τέλους και η απόδοσή του στον ΛΑΓΗΕ αποτελεί υποχρέωση των προμηθευτών, για την πληρωμή της ενέργειας που προμηθεύτηκαν από αυτόν, μέρος της οποίας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Όπως σημειώνει σχετικά ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ, «το εμπορικό ρίσκο των προμηθευτών στη συμβατική σχέση με τους πελάτες τους αφορά προφανώς το σύνολο των kWh που τους πωλούν είτε αυτές προέρχονται από λιγνίτες, είτε από υδροηλεκτρικά, είτε από εισαγωγές, είτε από ΑΠΕ. Ανάληψη από τους προμηθευτές επιλεκτικά μόνο ενός μέρους του ρίσκου αυτού και συγκεκριμένα μόνο του ρίσκου

Ενώ το υπουργείο και η κυβέρνηση έχουν δεσμευτεί για μείωση του κόστους της ενέργειας για το σύνολο των καταναλωτών, η χρηματοδότηση του μέτρου της διακοψιμότητας από τους παραγωγούς ΑΠΕ έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων

39

που αφορά τις συμβατικές kWh είναι εμπορικά, λογικά, μεθοδολογικά και ενεργειακά απαράδεκτη». Αίτημα των φορέων των ΑΠΕ αποτελεί επίσης η ενσωμάτωση του ΕΤΜΕΑΡ στο ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών ρεύματος.

Η ΔΕΗ έδωσε πάντως αναλυτική απάντηση στις αιτιάσεις των παραγωγών επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι: -Εξαιτίας των άστοχων επιλογών του παρελθόντος η τιμή αγοράς της ενέργειας των ΑΠΕ και ιδιαίτερα των φωτοβολταϊκών είναι υπέρμετρα υψηλή. Αυτό επιβαρύνει σημαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και αποτυπώνεται στο ΕΤΜΕΑΡ το οποίο έχει εκτοξευτεί στα ύψη, σε βάρος των καταναλωτών. Η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ και η συνακόλουθη αύξηση των λογαριασμών του ρεύματος επιδρούν αρνητικά στην εισπραξιμότητά τους, ιδιαίτερα για τους πιο αδύναμους οικονομικά πελάτες της ΔΕΗ, με συνέπεια πρόσθετη ζημία για την Επιχείρηση.

-Η απαίτηση από τη ΔΕΗ να καταβάλλει το ΕΤΜΕΑΡ χωρίς να το έχει εισπράξει, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είναι υποχρεωμένη να αγοράζει το σύνολο της παραγωγής των ΑΠΕ, ενώ θα μπορούσε να προμηθεύεται την αντίστοιχη ποσότητα

ενέργειας σε πολύ φθηνότερες τιμές, δεν είναι παρά επιδότηση της συγκεκριμένης κατηγορίας παραγωγών, σε βάρος όλων.

-Σε ό,τι αφορά στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σήμερα, δηλαδή τον φαύλο κύκλο των αλλεπάλληλων αυξήσεων του ΕΤΜΕΑΡ, επιβάλλεται να βρεθεί μια συνολική λύση στο πλαίσιο της οποίας θα κληθούν να συμβάλουν όλες οι πλευρές στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, στον βαθμό που έχουν χορηγήσει στους παραγωγούς ΑΠΕ δάνεια με υψηλά επιτόκια. Στη σημερινή κρίσιμη συγκυρία κανένας δεν δικαιούται να απαιτεί, να επωμίζονται άλλοι τα βάρη της κρίσης, οχυρωμένος σε «κεκτημένα» και μάλιστα απότοκα άστοχων επιλογών.

Σε ό,τι αφορά τη θέση να ενταχθεί το ΕΤΜΕΑΡ στο ανταγωνιστικό σκέλος των λογαριασμών, η ΔΕΗ παρατηρεί ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αυτονόητη προϋπόθεση ότι οι παραγωγοί των ΑΠΕ θα έχουν την ίδια αντιμετώπιση με τους λοιπούς παραγωγούς, τόσο σε ό,τι αφορά τη διάθεση της παραγωγής τους όσο και σε ό,τι αφορά την τιμή πώλησής της στο Σύστημα.

Για το θέμα του ΕΤΜΕΑΡ, η πρόταση της ΔΕΗ να το αποδίδει μετά την είσπραξή του από τους καταναλωτές προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, με το σκεπτικό ότι η είσπραξη του τέλους και η απόδοσή του στον ΛΑΓΗΕ αποτελεί υποχρέωση των προμηθευτών, για την πληρωμή της ενέργειας που προμηθεύτηκαν από αυτόν, μέρος της οποίας προέρχεται από ΑΠΕ

40

16OΡOΙ &ΠΡOΫΠOΘΕΣΕΙΣΓΙΑ ΤO NET-METERINGΞεκίνησε τον Μάιο η υποβολή αιτημάτων σύνδεσης φωτοβολταϊκών με ενεργειακό συμψηφισμό (net-metering). Τη διαδικασία υποδοχής και εξέτασης των αιτήσεων έχει αναλάβει ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ), ο οποίος παρέχει στους ενδιαφερόμενους χρηστικές πληροφορίες για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, το net-metering (ενεργειακός συμψηφισμός), που θεσμοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2014, είναι η μοναδική επενδυτική διέξοδος αυτή τη στιγμή για όσους θέλουν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά στη χαμηλή τάση, καθώς μετά το «κούρεμα» των τιμών απορρόφησης της ενέργειας που έγινε πέρυσι οι επενδύσεις με τη συμβατική μέθοδο έγιναν ασύμφορες.

Αγορά φωτοβολταϊκώνΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Σε πρώτη φάση, ο ΔΕΔΔΗΕ υποδέχεται αιτήματα σύνδεσης από καταναλωτές που τροφοδοτούνται από το δίκτυο χαμηλής τάσης και για μέγιστη ισχύ φωτοβολταϊκού συστήματος 100 kWp στην ηπειρωτική χώρα και τα διασυνδεδεμένα νησιά, 50 kWp στην Κρήτη και 20 kWp στα λοιπά μη διασυνδεδεμένα νησιά. Στην Πελοπόννησο και στο τμήμα της Εύβοιας νοτίως του Αλιβερίου, καθώς και στα νησιά Άνδρο και Τήνο, επί του παρόντος θα γίνονται δεκτά αιτήματα με μέγιστη ισχύ 20 kWp. Θα ακολουθήσει το «άνοιγμα» της διαδικασίας για αιτήματα σύνδεσης στη μέση τάση.

Oι όροιO συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας με αυτήν που καταναλώνει ο παραγωγός σύμφωνα με την απόφαση ΑΠΕΗΛ/Α/Φ1/οικ.24461 (ΦΕΚ Β’ 3583/31.12.2014) γίνεται σε ετήσια βάση.

Δικαίωμα εγκατάστασης έχουν φυσικά πρόσωπα (επιτηδευματίες ή μη) και νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, τα οποία είτε έχουν στην κυριότητά τους τον χώρο στον οποίο θα εγκατασταθεί το φωτοβολταϊκό

σύστημα, είτε έχουν τη νόμιμη χρήση αυτού (π.χ. μέσω μίσθωσης, δωρεάν παραχώρησης κ.λπ.) και έχουν διασφαλίσει την έγγραφη συναίνεση του ιδιοκτήτη του χώρου. Τα συστήματα μπορούν να εγκαθίστανται στο έδαφος ή σε κτήρια (και σε αγροτικές αποθήκες, κτηνοτροφικές μονάδες κ.λπ.) αλλά πρέπει να είναι στον ίδιο ή σε όμορο χώρο με τις εγκαταστάσεις κατανάλωσης που τροφοδοτούν.

Oι βασικοί όροι και προϋποθέσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό έχουν ως εξής:

- Η ύπαρξη ενεργής μόνιμης παροχής ρεύματος στο όνομα του αυτοπαραγωγού μέσω της οποίας τροφοδοτείται η εγκατάσταση κατανάλωσής του.

- Το φωτοβολταϊκό σύστημα αντιστοιχίζεται αποκλειστικά με έναν μετρητή κατανάλωσης, δηλαδή με τον μετρητή της εγκατάστασης κατανάλωσης την οποία τροφοδοτεί.

- Το φωτοβολταϊκό σύστημα

41

εγκαθίσταται στον ίδιο ή όμορο χώρο με την εγκατάσταση κατανάλωσης προς την οποία αντιστοιχίζεται (δεν είναι επιτρεπτός ο συμψηφισμός με καταναλώσεις του ιδίου φυσικού ή νομικού προσώπου σε άλλες θέσεις εγκατάστασης).

- O ενδιαφερόμενος έχει τη νόμιμη χρήση του χώρου εγκατάστασης του συστήματος.

- O ενδιαφερόμενος έχει εξοφλήσει πλήρως τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας (ή έχει ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών).

Δεδομένου ότι ο ενεργειακός συμψηφισμός διενεργείται σε ετήσια βάση, και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας μετά τον ετήσιο συμψηφισμό δεν αποζημιώνεται, η ετήσια παραγώμενη από το φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργεια δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη συνολική ετήσια κατανάλωση. Για τον λόγο αυτό, για τη διαστασιολόγηση του συστήματος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ετήσια κατανάλωση της εγκατάστασης στην οποία αυτό θα συνδεθεί. Σημειώνεται ότι η παραγωγή

των φωτοβολταϊκών συστημάτων κυμαίνεται από 1.200-1.600 kWh/kWp/έτος, ανάλογα με την περιοχή και τον προσανατολισμό της εγκατάστασης.

Έναν μήνα μετά την υποβολή της αίτησης και των απαιτούμενων δικαιολογητικών, η τοπική μονάδα του ΔΕΔΔΗΕ υποβάλλει προσφορά σύνδεσης προς τον αιτούντα, η οποία περιλαμβάνει την περιγραφή των έργων και εργασιών που θα εκτελέσει ο ΔΕΔΔΗΕ για τη σύνδεση και τη συνολική σχετική δαπάνη, καθώς και τις εργασίες και ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί ο ενδιαφερόμενος για την υλοποίηση της σύνδεσης. Η προσφορά ισχύει για χρονικό διάστημα τριών μηνών, διάστημα στο οποίο ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να υποβάλει αίτηση για την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης προσκομίζοντας τα πρόσθετα δικαιολογητικά που απαιτούνται.

ΚόστηΓια ισχύ συστήματος μέχρι 55 kWp, η σύνδεση θα κοστίζει 300 ευρώ, εφόσον δεν απαιτείται η αντικατάσταση του υφιστάμενου μετρητή κατανάλωσης.

Αν χρειάζεται μετρητής, η σύνδεση θα κοστίζει 370 ευρώ για μονοφασικές παροχές, ή 390 για τριφασικές . Για ισχύ συστήματος άνω των 55 kWp και μέχρι 100 kWp, η σύνδεση θα κοστίζει 450 ευρώ. Στα ανωτέρω κόστη περιλαμβάνεται και το κόστος ελέγχου του μετρητή παραγωγής καθώς και των μετασχηματιστών έντασης, όπου απαιτούνται. Τα κόστη αυτά ισχύουν υπό την προϋπόθεση ότι δεν απαιτούνται έργα δικτύου για τη σύνδεση.

Σύμβαση ΣυμψηφισμούΜετά την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης υποβάλλεται αίτηση από τον αυτοπαραγωγό στον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, για την υπογραφή Σύμβασης Συμψηφισμού. Έναρξη ισχύος της Σύμβασης Συμψηφισμού είναι η ημερομηνία ενεργοποίησης της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος.

Η Σύμβαση Συμψηφισμού έχει διάρκεια ισχύος 25 έτη. Σε περίπτωση αλλαγής Προμηθευτή μετά την ενεργοποίηση, η Σύμβαση με τον προηγούμενο Προμηθευτή λήγει αυτοδικαίως και συνάπτεται νέα με τον νέο

42

ΣΕΦ: Τι να προσέξουν οι καταναλωτές

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία περιλαμβάνει οδηγίες προς τους καταναλωτές για το τι πρέπει να προσέξουν σχετικά με τον ενεργειακό συμψηφισμό στα φωτοβολταϊκά.

Επειδή πρόκειται για ένα νέο εργαλείο, καλό είναι ο υποψήφιος αυτοπαραγωγός να έχει υπόψη του κάποια κρίσιμα δεδομένα, σύμφωνα με τον ΣΕΦ.

• Για τη διαστασιολόγηση (το μέγεθος ισχύος, δηλαδή) του φωτοβολταϊκού συστήματος είναι ενδεδειγμένο να λαμβάνεται υπόψη η ετήσια κατανάλωση της εγκατάστασης στην οποία αυτό θα συνδεθεί. Δεδομένου ότι ο ενεργειακός συμψηφισμός διενεργείται σε ετήσια βάση και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας μετά τον ετήσιο συμψηφισμό δεν αποζημιώνεται, η ετήσια παραγόμενη από το φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργεια δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη συνολική ετήσια κατανάλωση.

Για πληροφοριακούς λόγους, σημειώνεται ότι η συνήθης παραγωγή των φωτοβολταϊκών συστημάτων κυμαίνεται μεταξύ 1.200-1.650 kWh/kWp/έτος (κιλοβατώρες ανά κιλοβάτ και ανά έτος), ανάλογα με τις γεωγραφικές συντεταγμένες, την κλίση και τον προσανατολισμό της εγκατάστασης, με μεσοσταθμική τιμή περί τις 1.350-1.400 kWh/kWp/έτος. Επομένως, η ισχύς του συστήματος θα πρέπει να επιλέγεται με γνώμονα τις ετήσιες ενεργειακές ανάγκες.

Για παράδειγμα για την οικιακή χρήση, μία τετραμελής οικογένεια που καταναλώνει 5.000 κιλοβατώρες (kWh) ετησίως χρειάζεται να εγκαταστήσει περί τα 3,5 κιλοβάτ (kWp) φωτοβολταϊκού συστήματος, για να καλύπτει τις ανάγκες της σε ηλεκτρική ενέργεια.

• Επειδή ο ανταγωνισμός μεταξύ εταιρειών μπορεί να οδηγήσει σε επικοινωνιακές «υπερβολές», καλό είναι να γνωρίζει ο καταναλωτής ότι, κατά μέσο όρο, η αποπληρωμή του συστήματος θα γίνει περίπου στη δεκαετία. Σε περιοχές με υψηλή ηλιοφάνεια μπορεί να γίνει και στα 8 έτη, αλλά δύσκολα θα γίνει αποπληρωμή σε συντομότερο διάστημα. Σημειωτέον ότι η εξοικονόμηση από το φωτοβολταϊκό θα γίνεται σε βάθος 25ετίας τουλάχιστον, οπότε οι χρόνοι αυτοί αποπληρωμής είναι εύλογοι. Πολύ χοντρικά, μπορούμε να πούμε ότι η επένδυση που θα κάνει έχει μέση ετήσια απόδοση (μέσω της εξοικονόμησης του ηλεκτρικού ρεύματος) περίπου 10%, ένα ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από άλλες εναλλακτικές επενδύσεις (π.χ. προθεσμιακή κατάθεση, χρηματιστήριο κ.λπ.).

Προφανώς οι αποδόσεις και ο χρόνος απόσβεσης είναι συνάρτηση του αρχικού κόστους (τι είδους εξοπλισμό θα βάλει κανείς, αν θα τοποθετήσει αντικεραυνικό ή όχι, σε τι απόσταση από κάποιον προμηθευτή-εγκαταστάτη βρίσκεται το σπίτι κ.λπ.), από την προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία στην περιοχή, αλλά και από την κλίση και τον προσανατολισμό των φωτοβολταϊκών πλαισίων (η απόδοση διαφέρει αν το σύστημα μπει π.χ. σε κεραμοσκεπή με μη βέλτιστη κλίση και προσανατολισμό). Αν πάλι το φωτοβολταϊκό σύστημα συνδυαστεί με αντλίες θερμότητας για θέρμανση και ψύξη της κατοικίας, τότε οι αποδόσεις βελτιώνονται και οι χρόνοι απόσβεσης μειώνονται. Φυσικά οι αποδόσεις και ο χρόνος απόσβεσης εξαρτάται κυρίως από το τιμολόγιο που έχει ο καταναλωτής που θα εγκαταστήσει το σύστημα αυτοπαραγωγής.

• Με βάση τα τρέχοντα τιμολόγια της ΔΕΗ για διάφορες κατηγορίες καταναλωτών το όφελος που προκύπτει για τον αυτοπαραγωγό ορίζεται : – για τον οικιακό καταναλωτή περίπου στα 0,13-0,14 ευρώ/kWh, – για τον εμπορικό καταναλωτή στα 0,09-0,13 ευρώ/kWh και – για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες περίπου στα 0,07 ευρώ/kWh.

Η ακριβής τιμή συμψηφισμού εξαρτάται, εκτός από την κατηγορία τιμολογίου που υπάγεται κανείς, και από το προφίλ της κατανάλωσης που έχει. Αν, για παράδειγμα, κάποιες χρήσεις (π.χ. πλυντήριο, μαγείρεμα) γίνονται τις ώρες ηλιοφάνειας και η ζήτηση καλύπτεται απευθείας από το φωτοβολταϊκό και όχι με απορρόφηση ενέργειας από το δίκτυο, η τιμή συμψηφισμού μεγαλώνει, οπότε υπάρχει και μεγαλύτερο όφελος.

Στην περίπτωση των αγροτών, ο αγρότης αυτοπαραγωγός λόγω του ευεργετικού χαμηλού αγροτικού τιμολογίου που δικαιούται σε σύγκριση με τους υπόλοιπους καταναλωτές (σχεδόν το μισό του οικιακού τιμολογίου), θα έχει απόσβεση της επένδυσης σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι οι υπόλοιποι καταναλωτές. Αν υπάρξει κάποιου είδους επιδότηση (κάτι που δεν προβλέπεται σήμερα), η επένδυση θα αποπληρώνεται γρηγορότερα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι αγρότες μπορούν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά για αυτοπαραγωγή σε κατοικίες, όπου ισχύει το οικιακό τιμολόγιο (όπως αναφέρθηκε παραπάνω) το οποίο είναι σημαντικά υψηλότερο από το αγροτικό.

43

Προμηθευτή για το υπολειπόμενο διάστημα μέχρι τα 25 χρόνια.

Για την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού απαιτείται η καταγραφή τόσο της ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο όσο και της ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο. Εφόσον ο υφιστάμενος μετρητής της εγκατάστασης κατανάλωσης δεν διαθέτει ήδη τη δυνατότητα αυτή, αντικαθίσταται με νέο μετρητή διπλής κατεύθυνσης-καταγραφής. Απαιτείται επίσης η εγκατάσταση και δεύτερου μετρητή για τη μέτρηση της παραγόμενης από το φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργειας.

O ενεργειακός συμψηφισμός διενεργείται από τον Προμηθευτή με βάση τα πραγματικά δεδομένα καταμέτρησης που παρέχει ο Διαχειριστής του Δικτύου, δηλαδή σε κάθε εκκαθαριστικό λογαριασμό που εκδίδει ο Προμηθευτής, με τελική εκκαθάριση στον τελευταίο εκκαθαριστικό λογαριασμό του ετήσιου κύκλου. Κατά την ετήσια εκκαθάριση τυχόν πλεόνασμα ενέργειας συμψηφίζεται με τη χρεωστέα

ενέργεια προηγούμενων περιόδων, για την οποία γίνεται αντιλογισμός. Τυχόν παραμένον, μετά τον ετήσιο αντιλογισμό, πλεόνασμα δεν πιστώνεται στον επόμενο λογαριασμό.

Η μετάβαση λειτουργούντων συστημάτων που εγκαταστάθηκαν στο πλαίσιο του «Ειδικού Προγράμματος Στεγών» στο καθεστώς του net-metering επιτρέπεται με την υπογραφή νέων συμβάσεων. Oι δαπάνες μετάβασης βαρύνουν τον ενδιαφερόμενο. Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των συστημάτων αυτοπαραγωγής που μπορούν να εγκατασταθούν από το ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, αρκεί τα συστήματα να αντιστοιχίζονται σε διαφορετικές εγκαταστάσεις κατανάλωσης, δηλαδή σε διαφορετικούς αριθμούς παροχής και μετρητές κατανάλωσης.

Περισσότερες πληροφορίες, απαντήσεις σε ερωτήσεις και λίστα με τα δικαιολογητικά στην ιστοσελίδα του ΔΕΔΔΗΕ (http://www.deddie.gr)

Δεδομένου ότι ο ενεργειακός συμψηφισμός διενεργείται σε ετήσια βάση, και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας μετά τον ετήσιο συμψηφισμό δεν αποζημιώνεται, η ετήσια παραγώμενη από το φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργεια δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη συνολική ετήσια κατανάλωση

44

17ΚΥΠΡOΣ: ΤΑΜΕΙOΓΙΑ ΤΑ ΕΣOΔΑΑΠO ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΤο υπουργείο Oικονομικών της Κύπρου επεξεργάζεται τη δημιουργία επενδυτικού ταμείου το οποίο θα διαχειρίζεται τα έσοδα από τα γηγενή κοιτάσματα υδρογονανθράκων με τρόπο αξιόπιστο και διαφανή, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ασφαλιστικές δικλίδες για συνεχή έλεγχο, αναφέρεται σε ανακοίνωση του κυπριακού ΥΠOΙΚ σε σχέση με συνάντηση του υπουργού Oικονομικών Χάρη Γεωργιάδη με το Συμβούλιο Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΣ).

Υδρογονάνθρακες

45

Όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση, στη συνάντηση ο ΥΠOΙΚ δήλωσε ότι το υπουργείο του θεωρεί τον τομέα της ενέργειας ως τον κύριο μοχλό για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Το υπουργείο, είπε, ασχολείται άμεσα και έμμεσα με αρκετά ενεργειακά θέματα. Μεταξύ άλλων ανέφερε τα δύο σημαντικά ενεργειακά θέματα που απασχολούν το υπουργείο Oικονομικών, όπως (α) προετοιμασία της Κύπρου για τη διαχείριση των εσόδων από τα γηγενή κοιτάσματα υδρογονανθράκων και (β) επενδύσεις στον ευρύτερο ενεργειακό τομέα.

Η ενεργειακή στρατηγικήΌσον αφορά το πρώτο, ήδη το υπουργείο επεξεργάζεται τη δημιουργία επενδυτικού ταμείου όπου θα γίνεται η διαχείριση των εσόδων από τα γηγενή κοιτάσματα υδρογονανθράκων με τρόπο αξιόπιστο και διαφανή, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ασφαλιστικές δικλίδες για συνεχή έλεγχο. Για το δεύτερο θέμα χρειάζεται η κατάρτιση σχετικών ελκυστικών επενδυτικών ευκαιριών για επενδύσεις στον ευρύτερο ενεργειακό τομέα από ιδιωτικές εταιρείες ή και συμπράξεις ιδιωτών με το Δημόσιο, όπου αναμένεται σχετική χρηματοδότηση από ευρωπαϊκές τράπεζες. O υπουργός ζήτησε τη συνεργασία του ΣΕΣ για τα ενεργειακά θέματα που εξετάζονται

από το υπουργείο Oικονομικών έτσι ώστε να υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών καθώς επίσης να δίνεται η τεκμηριωμένη επιστημονική άποψη του ΣΕΣ. Το ΣΕΣ ενημέρωσε τον υπουργό σχετικά με πρωτοβουλία του για την καταγραφή και αξιολόγηση της σημερινής ενεργειακής κατάστασης και στρατηγικών της Κύπρου. Ήδη το ΣΕΣ έχει προγραμματίσει σειρά συναντήσεων με τοπικούς αρμόδιους για ενεργειακά θέματα φορείς για ανταλλαγή απόψεων.

Ευρωπαϊκό πλαίσιοΗ υφιστάμενη κατάσταση θα αξιολογηθεί και θα αποτελέσει βάση για τη διαμόρφωση των σεναρίων εξέλιξης ενός ολοκληρωμένου και ενιαίου κυπριακού ενεργειακού συστήματος μέχρι και το έτος 2050. Επίσης, έγινε ενημέρωση του υπουργού για το πρόσφατο έγγραφο του ΣΕΣ σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν τις ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν από το κράτος για την αξιοποίηση (με τρόπο βέλτιστο) των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (23-24 Oκτωβρίου 2014) σχετικά με το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ιδιαίτερης σημασίας για την Κύπρο, αφού λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες

της Κύπρου ως μικρό απομονωμένο νησιώτικο ενεργειακό σύστημα.

Υπόψη του Προέδρου της ΔημοκρατίαςO κ. Γεωργιάδης ενημερώθηκε για τον σκοπό και τις αρμοδιότητες του ΣΕΣ. Έγινε αναφορά από τον πρόεδρο του ΣΕΣ ότι ο ρόλος του είναι συμβουλευτικός προς την κυβέρνηση, με στόχο τη ανάπτυξη και την κατάθεση ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού της ενεργειακής πολιτικής της χώρας. Επίσης, αναφέρθηκαν επιγραμματικά οι αρμοδιότητες του ΣΕΣ, όπως μελέτη θεμάτων σχετικών με την ανάπτυξη του ενεργειακού στρατηγικού σχεδιασμού της Κύπρου, παρακολούθηση της υλοποίησης του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας, μελέτη και υποβολή εισηγήσεων και διορθωτικών προτάσεων προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σχετικά με την απλοποίηση διαδικασιών που αφορούν τα ενεργειακά θέματα της χώρας κ.λπ. Εκ μέρους του ΣΕΣ ήταν παρόντες ο πρόεδρος του ΣΕΣ δρ Ανδρέας Πουλλικκάς και τα μέλη-διδάκτορες του ΣΕΣ Oδυσσέας Χρήστου, Μάριος Βαλιαντής, Αβραάμ Γεωργίου, Βασιλειάδου Ελένη, Oνουφρίου Τούλα και Παπαναστασίου Πάνος.

46

18ΣΤOΧOΠOΙΗΣΑΜΕΤΙΣ ΑΠΕΚΑΙ ΧΑΣΑΜΕ ΤΗΝ OΥΣΙΑ«Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν». Έτσι συνόψισε ο Θουκυδίδης την καταστροφική αδυναμία της αθηναϊκής πολιτείας να αντιληφθεί τα πραγματικά διακυβεύματα και να τα αντιμετωπίσει με ορθή προτεραιότητα. Πιστεύει κανείς ότι το ίδιο καταστροφικό φαινόμενο δεν παρατηρείται και στα ενεργειακά πράγματα της χώρας εδώ και πάρα πολύ καιρό;

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςΤου κ. Παναγιώτη Γ. Παπασταματίου, μέλους του ΔΣ της ΕΛΕΤΑΕΝ

Η συζήτηση για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Παρακολουθήσαμε πρόσφατα μια νέα -ανανεωμένη- στοχοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και της αιολικής ενέργειας φυσικά, ως αποκλειστικά υπευθύνων για το ενεργειακό κόστος. Περαιτέρω, η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ότι (δήθεν) οι ΑΠΕ και το ΕΤΜΕΑΡ αποτελούν βάρος για τη ΔΕΗ, που εάν εξέλιπε θα μπορούσε η ΔΕΗ να εισπράττει πιο εύκολα τα όσα της χρωστούν οι καταναλωτές. Σε αυτή τη συζήτηση, επιθυμούμε να καταγράψουμε τρία σημεία:

1. Η επισκόπηση των στοιχείων κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για τον καταναλωτή δείχνει ότι το ΕΤΜΕΑΡ αντιπροσωπεύει μόνο το 12% του συνολικού κόστους. Αντίθετα υπάρχουν τομείς προτεραιότητας για τη μείωση του κόστους όπως είναι η προμήθεια και η αποδοτική χρήση των καυσίμων, οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας μέσω της διασύνδεσης των νησιών και η μείωση της υπερφορολόγησης. Τέλος υπάρχουν και θεσμικά μέτρα,

που στοχεύουν στην αναδιάρθρωση της αγοράς και στην, ήδη από ετών, εξαγγελθείσα κάλυψη του ρίσκου της προμήθειας που θα μπορούσαν να μειώσουν και άλλο το κόστος.

2. Το ΕΤΜΕΑΡ, με τον λανθασμένο τρόπο που υπολογίζεται, δεν απεικονίζει το αληθινό πρόσθετο κόστος των ΑΠΕ, αλλά εμπεριέχει και άλλα κόστη τα οποία, μέσω ενός μηχανισμού που είναι δυσνόητος για τον καταναλωτή, έχουν αποβεί υπέρ των προμηθευτών. Έτσι η ΔΕΗ αγοράζει την ενέργεια ΑΠΕ πιο φθηνά από ό,τι θα αγόραζε την υποκαθιστάμενη συμβατική ενέργεια η οποία θα παραγόταν εάν δεν υπήρχαν οι ΑΠΕ. Αυτό το όφελος, που μπορεί να έχει ξεπεράσει τα 420 εκατ. ευρώ την περίοδο 2009-2014, αύξησε τα κέρδη της ΔΕΗ και έγινε έλλειμμα στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ που το κάλυψαν με αναδρομικές περικοπές των τιμών πώλησης οι παραγωγοί ΑΠΕ.

3. Oι επίσημες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλλον περιγράφουν ένα νέο περιβάλλον εντός του οποίου η ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά, και ειδικότερα στερεά,

47

καύσιμα δεν θα είναι βιώσιμη. Oι ΑΠΕ είναι μακράν η φθηνότερη επιλογή για νέες επενδύσεις ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα. Εάν η χώρα σήμερα αποφασίσει να κάνει έστω και μικρή στροφή στα ορυκτά καύσιμα, θα δεσμευτεί για τις επόμενες δεκαετίες σε υψηλές τιμές ηλεκτρισμού.

Πριν αναπτύξουμε τα ανωτέρω τρία σημεία, πρέπει να υπογραμμίσουμε προκαταρκτικά ότι η ένδεια διαφανούς πληροφόρησης και αναλυτικών δεδομένων που χαρακτηρίζει τη λειτουργία της ηλεκτρικής αγοράς, δεν επιτρέπει μια λεπτομερή καταγραφή της ακριβούς αριθμητικής εικόνας. Ωστόσο, όσα νούμερα ανακοινώνονται μπορούν να δώσουν μια γενική εικόνα της κατάστασης που επιτρέπει την εξαγωγή πολιτικών, τουλάχιστον, συμπερασμάτων.

ΕΤΜΕΑΡ και ΑΠΕ αποφέρουν οικονομικό όφελος στη ΔΕΗΤο ΕΤΜΕΑΡ (ακριβέστερα, η ύπαρξη του συγκεκριμένου λανθασμένου τρόπου χρηματοδότησης του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ) επιδοτεί το κόστος του προμηθευτή ΔΕΗ. Δηλαδή, το ανταγωνιστικό τιμολόγιο που προσφέρει η ΔΕΗ στους πελάτες της είναι μικρότερο από ό,τι θα όφειλε με βάση το αληθές κόστος και το ΕΤΜΕΑΡ αναγκάζεται να είναι μεγαλύτερο από ό,τι θα χρειαζόταν. Η στρέβλωση αυτή -στην οποία θα αναφερθούμε κάπως αναλυτικότερα στη συνέχεια- ωφελεί τη ΔΕΗ εις βάρος των ΑΠΕ αλλά και του καταναλωτή. Το βάρος που αναλαμβάνουν οι ΑΠΕ είναι προφανές: η

επιδότηση του κόστους του προμηθευτή ΔΕΗ γίνεται έλλειμμα στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ ή αυξημένο ΕΤΜΕΑΡ. Το βάρος στον καταναλωτή είναι πιο έμμεσο: όταν ένα προϊόν ή μια υπηρεσία υπόκειται στον ανταγωνισμό (στην προκειμένη περίπτωση η προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας) αλλά η τιμή του/της επιδοτείται, το περιθώριο ανταγωνισμού είναι μικρότερο και άρα το περιθώριο μείωσης της τιμής είναι επίσης μικρότερο. Πρόκειται για μια αρνητική επίπτωση στον καταναλωτή η οποία σήμερα δεν φαίνεται αφού, ούτως ή άλλως, δεν υφίσταται ανταγωνισμός ούτε πραγματική δυνατότητα επιλογής για τον καταναλωτή.

Το πώς και γιατί ωφελείται η ΔΕΗ από την ύπαρξη των ΑΠΕ και ειδικότερα της αιολικής ενέργειας, αναπτύσσεται συνοπτικά ακολούθως.

Η ουσία του προβλήματοςΗ διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας στον καταναλωτή προέρχεται από ένα δεδομένο μείγμα τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το μείγμα αυτό καθορίζει το κόστος ηλεκτροπαραγωγής που καταβάλλουν οι προμηθευτές προς τους ηλεκτροπαραγωγούς. Για πολλά χρόνια και για ποικίλους λόγους, το σύνολο των πληρωμών από τους προμηθευτές προς τους ηλεκτροπαραγωγούς δεν επαρκεί για να καλύψει το σύνολο των αμοιβών των τελευταίων. Βασική αιτία αυτού του «ελλείμματος πληρωμών» είναι οι αδίκως χαμηλές τιμές στη

χονδρεμπορική αγορά (Oριακή Τιμή Συστήματος, OΤΣ) εξαιτίας των οποίων οι προμηθευτές βαρύνονται με λιγότερο κόστος από ό,τι το κόστος ηλεκτροπαραγωγής που θα όφειλαν να καλύψουν.

Το γεγονός είναι ότι, εξαιτίας της έλλειψης ανταγωνισμού στη λιανική αγορά και της ύπαρξης λίγων μόνο ανταγωνιστών στην πλευρά της παραγωγής, η ΔΕΗ δεν είχε κανένα κίνητρο να επιδιώκει ορθολογικές τιμές χονδρεμπορικής. Oι χαμηλές τιμές χονδρεμπορικής αγοράς (δηλ. οι χαμηλές Oριακές Τιμές Συστήματος, OΤΣ) πιέζουν άδικα τους ανταγωνιστές της ΔΕΗ-παραγωγής που εγχέουν ενέργεια στο σύστημα, ήτοι:

• τους ιδιώτες συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς και τους εισαγωγείς, και

• τους παραγωγούς ΑΠΕ οι οποίοι εισπράττουν την αποζημίωσή τους μέσω του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ, τα έσοδα του οποίου παραμένουν ελλειμματικά λόγω των μειωμένων καταβολών των προμηθευτών (εκ των οποίων ο κυρίαρχος είναι η ΔΕΗ).

Oι χαμηλές τιμές χονδρεμπορικής οδηγούν κατά βάση το ανωτέρω αναφερόμενο «έλλειμμα πληρωμών», δημιουργώντας όφελος υπέρ των προμηθευτών. Για να μην υφίσταται αυτό το έλλειμμα πληρωμών θα όφειλαν οι προμηθευτές να αυξήσουν τις καταβολές τους προς τους ηλεκτροπαραγωγούς ώστε οι τελευταίοι

48

να καλύπτουν το κόστος τους. Αυτό πράγματι συνέβαινε στο παρελθόν με τους συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς που προστατεύθηκαν από το φαινόμενο των τεχνητά χαμηλών OΤΣ μέσω των διοικητικά ορισμένων μηχανισμών του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους και της αυξημένης αποζημίωσής τους μέσω του Μηχανισμού Διαθεσιμότητας Ισχύος, ΜΔΙ. Oι μηχανισμοί αυτοί (ΜΑΜΚ, ΜΔΙ) μείωσαν το όφελος των προμηθευτών υπέρ των συμβατικών ηλεκτροπαραγωγών.

Αντιθέτως, οι παραγωγοί ΑΠΕ παρέμειναν εκτεθειμένοι στις μειωμένες καταβολές των προμηθευτών προς τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ με αποτέλεσμα το ανωτέρω έλλειμμα πληρωμών, αν και κοινό πρόβλημα όλων των ηλεκτροπαραγωγών, να μετατραπεί αποκλειστικά σε έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ προς όφελος της ΔΕΗ-προμηθευτή.

Oι αιτίες του οφέλους των προμηθευτώνΠροφανώς το όφελος που αποκομίζουν οι προμηθευτές λόγω των μειωμένων καταβολών τους στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) σημαίνει ότι είτε οι καταναλωτές πρέπει να επιβαρυνθούν περισσότερο μέσω του τέλους ΑΠΕ (πλέον ΕΤΜΕΑΡ) προκειμένου ο λογαριασμός να παραμένει ισοσκελισμένος είτε ο λογαριασμός να γίνει ελλειμματικός. Αρκετές μελέτες, ακολουθώντας την υπόθεση ότι το τέλος ΑΠΕ θα διαμορφωνόταν έτσι ώστε να ισοσκελίζεται ο λογαριασμός,

ποσοτικοποίησαν ή παρείχαν στοιχεία για την ποσοτικοποίηση του ποσού που θα ελαφρύνονταν οι καταναλωτές εάν οι προμηθευτές κατέβαλαν αυτά που οφείλουν στον ΕΛΑΠΕ.

Υφίστανται τρεις βασικοί λόγοι εξαιτίας των οποίων οι προμηθευτές αποκομίζουν όφελος από τις μειωμένες καταβολές τους στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ λόγω της χαμηλής OΤΣ.

1. Η OΤΣ δεν ενσωματώνει τις πρόσθετες αμοιβές των συμβατικών ηλεκτροπαραγωγών (ΜΑΜΚ, ΜΔΙ), οι οποίες εάν δεν υπήρχαν η OΤΣ θα αντανακλούσε αποτελεσματικότερα το πλήρες κόστος ενέργειας. Για παράδειγμα και ειδικότερα, οι ΑΠΕ προσφέρουν ισχύ στο σύστημα (capacity credit) η οποία όμως ποτέ δεν αποζημιώθηκε μέσω καταβολής της αξίας της στον ΕΛΑΠΕ από τους προμηθευτές που την ωφελήθηκαν.

2. Oι ΑΠΕ μειώνουν την OΤΣ, αφού εκτοπίζουν κάθε ώρα τις ακριβότερες συμβατικές μονάδες. Χάρη στη μείωση αυτή οι προμηθευτές αγοράζουν φθηνότερα όλη την ενέργεια που προμηθεύουν στους πελάτες τους. Σημειώνεται ότι ακόμα και εάν οι προμηθευτές κατέβαλαν στον ΕΛΑΠΕ, όπως πρέπει, το όφελός τους αυτό που αντιστοιχεί στην ενέργεια από ΑΠΕ (δηλ. εάν αγόραζαν την ενέργεια από ΑΠΕ σε μια δίκαια αυξημένη OΤΣ), και πάλι θα συνέχιζαν να παραμένουν ισχυρά ωφελημένοι λόγω της διείσδυσης των ΑΠΕ, αφού θα εξακολουθούσαν να καταβάλλουν για

όλη την υπόλοιπη ενέργεια που θα αγόραζαν τη μειωμένη OΤΣ.

3. Η OΤΣ δεν απεικονίζει, ούτως ή άλλως, το αληθινό κόστος ηλεκτροπαραγωγής.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η ΔΕΗ αγοράζει την ενέργεια ΑΠΕ πιο φθηνά από ό,τι θα αγόραζε την υποκαθιστάμενη συμβατική ενέργεια η οποία θα παραγόταν εάν δεν υπήρχαν οι ΑΠΕ. Το όφελος που αποκόμισε η ΔΕΗ χάρη στις ΑΠΕ για την περίοδο από τις αρχές του 2009 έως το πρώτο τρίμηνο του 2014 (δηλ. έως την ψήφιση του ν. 4254/2014 που περιέκοψε τις τιμές των ΑΠΕ) μπορεί να ξεπερνά τα 420 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι στο τέλος Μαρτίου 2014 το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ ήταν 495 εκατ. ευρώ. Η κάλυψη αυτού του ελλείμματος επιβλήθηκε αποκλειστικά στις ΑΠΕ μέσω των αναδρομικών περικοπών της τιμής αποζημίωσής τους παρά το ότι και οι προμηθευτές είχαν ωφεληθεί από αυτό. Επιβάλλεται, λοιπόν, να βρεθεί μια συνολική λύση στο πλαίσιο της οποίας θα κληθούν να συμβάλουν όλες οι πλευρές στο μέτρο των δυνατοτήτων τους και αναλόγως της συμμετοχής του στις αιτίες του προβλήματος.

Έχει ενδιαφέρον ότι η ίδια η ΔΕΗ ποσοτικοποίησε το όφελος που αποκόμιζε από τις μειωμένες καταβολές της προς τον ΕΛΑΠΕ. Συγκεκριμένα, με τον νόμο 4152/2013, ο οποίος ψηφίστηκε τον Απρίλιο 2013, διορθώθηκε μερικώς το πρόβλημα των μειωμένων καταβολών, αφού

49

καθορίστηκε ότι οι καταβολές των προμηθευτών προς τον ΕΛΑΠΕ δεν μπορεί να είναι μικρότερες από ένα κατώφλι (το Μέσο Μεταβλητό Κόστος, ΜΜΚ των θερμικών μονάδων) ασχέτως της OΤΣ τη συγκεκριμένη ώρα. Η ΔΕΗ σε επίσημη παρουσίαση των οικονομικών της αποτελεσμάτων στους αναλυτές ανακοίνωσε ότι η συγκεκριμένη διάταξη θα της αποφέρει ετήσιο βάρος 120 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι κατά το προηγούμενο έτος 2012, αυτό είναι το ελάχιστο ποσό που θα όφειλε να είχε καταβάλει στον ΕΛΑΠΕ και δίνει ένα μέτρο κλίμακας του ετήσιου οφέλους που αποκόμιζε η ΔΕΗ. Το όφελος από τον ΕΛΑΠΕ, αν και μειωμένο, συνεχίζεται και σήμερα διότι ο ν. 4152/2013 ήταν ένα μερικό μόνο βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Διότι και πάλι το ΜΜΚ που καθορίστηκε ως η ελάχιστη καταβολή των προμηθευτών στον ΕΛΑΠΕ, δεν απεικονίζει το σύνολο του οφέλους τους λόγω των ΑΠΕ. Μια πιο πλήρης λύση θα όφειλε να υποχρεώνει τους προμηθευτές να καταβάλλουν την OΤΣ που διαμορφωνόταν εάν δεν υπήρχαν οι ΑΠΕ, δηλαδή το κόστος των ακριβών θερμικών μονάδων που σβήνουν χάρη στις ΑΠΕ και όχι απλώς τον μέσο όρο του φθηνότερων θερμικών μονάδων που συνεχίζουν να λειτουργούν, προσαυξημένο φυσικά με την αξία του ποσοστού της διαθεσιμότητας ισχύος που προσφέρουν οι ΑΠΕ.

Προς το 2020, το 2030 και το 2050Δυστυχώς η συζήτηση, σε επίπεδο πολιτικής και εξουσίας, στην Ελλάδα επικεντρώνεται στα βραχυπρόθεσμα

θέματα. Το πολιτικό δυναμικό της χώρας εμφανίζει μια συστηματική αδυναμία να διαγνώσει τη βαρύτητα των αποφάσεων ή της αδράνειάς του για τα επόμενα 5 ή 10 χρόνια, πόσω μάλλον για τις επόμενες γενιές. Το έλλειμμα σχεδιασμού μάλλον σχετίζεται με τον βραχύ χρόνο που χαρακτηρίζει τις έννοιες πολιτικού κόστους και οφέλους στην εγχώρια πολιτική ανάλυση. Σχετίζεται φυσικά και με τη βαθιά εμπεδωμένη πελατειακή σχέση κοινωνίας-πολιτικής που διαμορφώθηκε τους δύο προηγούμενους αιώνες και θεμελιώθηκε σε πολύ συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους.

Ίσως όμως η ενεργειακή πολιτική σήμερα προσφέρει μια ευκαιρία. Και αυτό διότι σήμερα «λουζόμαστε» τις συνέπειες επιλογών και αποφάσεων όχι ενός μακρινού παρελθόντος αλλά της τελευταίας 15ετίας. Το σχετικά μικρό αυτό διάστημα και το γεγονός ότι πολλοί πρωταγωνιστές εμπλέκονται ακόμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στα πράγματα, ίσως επιτρέψει να σκεφτούμε ότι, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, το τι θα κάνουμε ή δεν θα κάνουμε σήμερα, θα μας επηρεάσει σε λίγα χρόνια και θα συνεχίσει να μας επηρεάζει για τις επόμενες δεκαετίες.

Oι ενεργειακές αποφάσεις μας λοιπόν δεν μπορεί να αγνοούν τις κατευθύνσεις που έχουν ήδη διαμορφωθεί στην Ευρώπη και διεθνώς. Είναι δεδομένη η δέσμευση της Ευρώπης για τον διαρκή ενεργειακό μετασχηματισμό προς ένα πράσινο μοντέλο, με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με εξοικονόμηση ενέργεια,

με καινοτομία και τελικά με χαμηλές έως μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Η δέσμευση αυτή επιβεβαιώνεται διαρκώς με τα θεσμικά κείμενα της Ευρώπης: Oδικός ενεργειακός χάρτης για το 2050, Κλιματικό και ενεργειακό πακέτο για το 2030, Σχέδιο για την Ενεργειακή Ένωση.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μακράν η πιο φθηνή επιλογή για νέους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η άποψη ότι η ΔΕΗ και οποιοσδήποτε προμηθευτής αύριο θα μπορούσε να προμηθεύεται την αντίστοιχη ποσότητα ενέργειας σε πολύ φθηνότερες τιμές, έρχεται από το παρελθόν και δεν λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα του παρόντος και το μέλλον.

Αν αγνοήσουμε αυτή την πραγματικότητα, αν επιλέξουμε σήμερα να παραμείνουμε ως χώρα δεσμευμένοι στα ορυκτά καύσιμα ή ακόμα χειρότερα να τα επεκτείνουμε, θα έχουμε υπονομεύσει συνειδητά το μέλλον μας και θα έχουν φυλακίσει τους εαυτούς και τα παιδιά μας σε ένα μη βιώσιμο περιβάλλον υψηλών τιμών ενέργειας. Για να μη βρεθούν τότε τα παιδιά μας να κριτικάρουν τις σημερινές επιλογές, ας σκεφτούμε την κριτική που εμείς κάνουμε σήμερα στις αποφάσεις του παρελθόντος (έστω και εάν αυτή η κριτική δεν αφορά τις δικές μας αποφάσεις, μιας και δεν έχουμε το αναγκαίο θάρρος, αλλά των άλλων).

Αναδημοσίευση από το eletaen.gr

50

19ΕΦΑΡΜOΓΗ ΤOΥ ΑΠΘΔΙΝΕΙ ΣΥΜΒOΥΛΕΣΓΙΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ«Γίνε παραγωγός της ενέργειας που εσύ καταναλώνεις και κέρδισε στον λογαριασμό» είναι η βασική φιλοσοφία του νέου προγράμματος για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων από αυτοπαραγωγούς με ενεργειακό συμψηφισμό (net-metering), που έκανε στις 8 Μαΐου «πρεμιέρα» στην Ελλάδα, με την έναρξη της υποδοχής από τον ΔΕΔΔΗΕ αιτημάτων σύνδεσης, σε πρώτη φάση από καταναλωτές, που τροφοδοτούνται από το δίκτυο χαμηλής τάσης.

Τεχνολογία & ΑΠΕ

Πώς, όμως, λειτουργεί το net-metering, σε τι διαφέρει από το πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στη στέγη, ποια είναι η εμπειρία από τις χώρες στις οποίες έχει ήδη εφαρμοστεί, ποιο είναι το ύψος της απαιτούμενης επένδυσης για εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών και σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ και πότε θα αποσβεστεί, ποιο είναι το εκτιμώμενο κέρδος, ποιες περιοχές ευνοούνται, υπάρχει ρίσκο;

«Μπες και δες κόστος, χρόνο απόσβεσης και κέρδος»Με την εισαγωγή, σε μια ηλεκτρονική φόρμα, της διεύθυνσης του σπιτιού του και στοιχείων που εμπεριέχονται στον λογαριασμό της ΔΕΗ, θα μπορεί σύντομα κάθε ενδιαφερόμενος να κάνει μια έρευνα αγοράς που θα του δίνει ασφαλείς απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, ώστε να κρίνει εάν τον συμφέρει να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά και να ενταχθεί στο πρόγραμμα net-metering. Η εφαρμογή θα είναι διαθέσιμη από τα τέλη Ιουνίου στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.pvnetmetering.eu.

Πρόκειται για ένα ανοιχτό λογισμικό

που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου «Προώθηση της φωτοβολταϊκής ενέργειας μέσω της βελτιστοποίησης του συμψηφισμού ενέργειας (PV-NET)», στο οποίο συμμετείχαν φορείς από έξι χώρες, και συγκεκριμένα από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Η εφαρμογή θα ξεκινήσει να λειτουργεί ταυτόχρονα και στις έξι χώρες.

«Μελετήσαμε αναλυτικά πώς λειτουργούν τα σπίτια που έχουν φωτοβολταϊκά, ποιες είναι οι καταναλώσεις τους, πότε τους συμφέρει να έχουν καταναλώσεις, τι συμβαίνει όταν ταυτίζονται χρονικά η παραγωγή από φωτοβολταϊκά και η κατανάλωση. Όλα αυτά τα συμπεράσματα, μαζί με μια ανάλυση στα τιμολόγια που ισχύουν στις ευρωπαϊκές χώρες για τα συστήματα συμψηφισμού, τα βάλαμε σε ένα υπολογιστικό εργαλείο», εξηγεί ο επιστημονικά υπεύθυνος του έργου, αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ κ. Γρηγόρης Παπαγιάννης.

51

«Κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί, από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, να πει “εγώ κάθε τετράμηνο καταναλώνω τόσο”, να δηλώσει μέσω του Google Maps πού είναι το σπίτι του και αμέσως το πρόγραμμα θα υπολογίσει ποια είναι η βέλτιστη διάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος που μπορεί να χρησιμοποιήσει για το σπίτι του, π.χ. τρία κιλοβάτ και σε πόσο καιρό θα έχει μια απόσβεση. Στοιχεία, όπως οι ηλιακές ακτινοβολίες αντλούνται αυτομάτως από βάσεις δεδομένων, δίνοντας τις συντεταγμένες το σύστημα συνδέεται με μία μεγάλη βάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατεβάζει ό,τι στοιχεία χρειάζεται», σημειώνει.

Τελευταία ευκαιρία για τα φωτοβολταϊκάO ενεργειακός συμψηφισμός (net-metering) είναι ουσιαστικά μια μορφή επιδότησης για να μπορέσει κάποιος που καταναλώνει ηλεκτρική ενέργεια να γίνει και παραγωγός της. «Βάλε μια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας με το φωτοβολταϊκό, δεν θέλω να την παράγεις για να μου την πουλάς, θέλω κυρίως να την καταναλώνεις. Αν σου περισσεύει, π.χ. επειδή το μεσημέρι παράγει πολλή ενέργεια το φωτοβολταϊκό κι εσύ δεν έχεις μεγάλες καταναλώσεις, θα τη δώσεις στο δίκτυο

κι εγώ σε μια μεγάλη “μπαταρία” θα σου τη φυλάξω για έναν χρόνο, για τη νύχτα ή τη συννεφιασμένη μέρα που θα τη χρειαστείς. Εάν πάλι δεν σου φτάνει, θα σου δίνω ό,τι χρειάζεσαι και στο τέλος του τετραμήνου θα γίνεται ο συμψηφισμός, για να δούμε τι θα με πληρώσεις ή τι πιστωτικό υπόλοιπο θα έχεις», εξηγεί με απλά λόγια τη φιλοσοφία του προγράμματος ο κ. Παπαγιάννης, προσθέτοντας ότι «είναι μια καλή ευκαιρία -ίσως η μοναδική ευκαιρία- για να γίνει κάτι στην αγορά φωτοβολταϊκών».

Σε σχέση με το πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στη στέγη, το net-metering διαφέρει στο ότι είναι μια μορφή επιδότησης η οποία στοχεύει όχι πλέον σε επενδυτικά οφέλη, αλλά στην εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων για τον ίδιο τον επενδυτή-καταναλωτή.

«Το προηγούμενο πρόγραμμα έλεγε “βάζω φωτοβολταϊκά και ό,τι ηλεκτρική ενέργεια παράγω τη δίνω στο δίκτυο και την πουλάω σε μια πολύ υψηλή τιμή” την οποία κρατούσαν υψηλή μέσα από επιδοτήσεις και αυτή η υψηλή τιμή δημιούργησε στρεβλώσεις στην αγορά, άνοιξε μια μεγάλη “τρύπα” και τελικά επιβαρύνθηκαν όλοι οι καταναλωτές, για να καλυφθούν τα χρήματα που

χρειάζονταν για να πληρωθούν οι παραγωγοί των φωτοβολταϊκών», διευκρινίζει ο καθηγητής.

Oι συμβάσεις για το net-metering είναι 25ετούς διάρκειας, επειδή, όπως σημειώνει ο κ. Παπαγιάννης, «τόση είναι περίπου η διάρκεια ζωής του φωτοβολταϊκού και πρέπει ο επενδυτής να είναι βέβαιος ότι αυτό που συμφώνησε θα έχει εφαρμογή για 25 χρόνια και δεν θα βρεθεί ξεκρέμαστος».

Από τα πιο φθηνά φωτοβολταϊκά παγκοσμίωςΗ Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Παπαγιάννη, εξαιτίας της μεγάλης αγοράς φωτοβολταϊκών που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο των επιδοτήσεων των προηγούμενων χρόνων για την εγκατάστασή τους, απέκτησε ιδιαίτερα μεγάλη και ανταγωνιστική αγορά.

«Η χώρα μας έχει από τα πιο φθηνά φωτοβολταϊκά στον κόσμο -πιο φθηνά και από τη Γερμανία ή την Ιαπωνία. Δεν είναι τυχαίο, είχαμε μεγάλη αγορά και οι τιμές λόγω ανταγωνισμού έπεσαν πολύ χαμηλά», αναφέρει.

52

20ΤO POWERWALLΑΛΛΑΖΕΙ ΤOΤOΠΙO ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣO Ίλον Μασκ, χαρισματικός CEO της Tesla Motors, παρουσίασε το όραμά του για τη μελλοντική τροφοδότηση των σπιτιών μας με πράσινη ενέργεια. Το όραμα αυτό ονομάζεται Powerwall και αποτελεί μια οικιακή μπαταρία ιόντων-λιθίου, η οποία θα αναλάβει να καλύψει τις πλήρεις ενεργειακές ανάγκες μιας σύγχρονης κατοικίας, απαλλάσσοντάς την παντελώς από την ανάγκη για σύνδεση με το δίκτυο ηλεκτροδότησης.

Ηλεκτρική ενέργεια

Τα Powerwall κυκλοφορούν σε δύο εκδόσεις, μία των 7 kWh και μία των 10 kWh, με δυνατότητα κάλυψης των ενεργειακών αναγκών ενός σπιτιού ή μιας μικρής επιχείρησης. Ουσιαστικά οι μπαταρίες αυτές θα φορτίζονται την ημέρα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακά πάνελ, και θα τροφοδοτούν με ηλεκτρική ενέργεια τις συσκευές μας όποτε χρειάζεται την ημέρα και βέβαια τη νύχτα.

Το μικρό μέγεθος, η υψηλή απόδοση και ο πράσινος χαρακτήρας των νέων αυτών μπαταριών αναμένεται σύμφωνα με την εταιρεία να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος καταναλώνει την ηλεκτρική ενέργεια. Σύμφωνα με τον Μασκ, η νέα μπαταρία κατοικιών θα μπορούσε να εγκατασταθεί στα πρώτα σπίτια μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Αρχικά η διάθεση των Powerwall ξεκίνησε από την Αμερική πριν λίγο καιρό, όμως οι θαυματουργές πηγές ενέργειας θα λανσαριστούν σύντομα και στην παγκόσμια αγορά. Η τιμή της Powerwall 7 kWh είναι 3.000 δολάρια, ενώ η μεγαλύτερη των 10 kWh κοστίζει περί τα 3.500 δολάρια.

«Ανάσα» στον λογαριασμό ρεύματοςΜε τη βοήθεια της μπαταρίας της Tesla, η εταιρεία θεωρεί ότι οι καταναλωτές θα μπορούσαν να πάρουν μια οικονομική ανάσα, ελαφρύνοντας σημαντικά τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς αντί να πωλούν την ενέργεια που προέρχεται από τα φωτοβολταϊκά τους συστήματα, θα είναι σε θέση να την αποθηκεύουν και να την καταναλώνουν οι ίδιοι και μάλιστα σε ώρες κατά τις οποίες η τιμή του ρεύματος είναι υψηλή. Εξάλλου η σχεδίαση των Powerwall είναι ιδιαίτερα προσεγμένη και μπορούν να τοποθετηθούν επιτοίχια ακόμα και εντός του σπιτιού μας, καθώς μοιάζουν με γλυπτά.

Tesla PowerΣε περίπτωση αυξημένων αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας η Tesla θα κατασκευάσει τα Powepacks, υπερμπαταρίες των 100 kWh που θα μπορούν να φτάσουν έως τα 10 MWh καθώς θα έχουν αρθρωτή σχεδίαση. Η τιμή του Powerpack των 100 kWh θα είναι 25.000 δολάρια. Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Ίλον Μασκ, με 160 εκατομμύρια Powerpacks μπορεί να τροφοδοτηθεί

53

ολόκληρη η αμερικανική ήπειρος, ενώ με 2 δισεκατομμύρια Powerpacks ολόκληρος ο πλανήτης. Τα Powerwall και Powerpacks ανήκουν στη νέα προϊοντική κατηγορία που η εταιρεία ονομάζει Tesla Power.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο χαρισματικός Ίλον Μασκ, έχουμε στον ουρανό μας έναν πυρηνικό αντιδραστήρα σύντηξης, τον ήλιο, που μας χαρίζει απλόχερα την ενέργειά του και μάλιστα εντελώς δωρεάν. Καιρός λοιπόν να εκμεταλλευτούμε αυτή την αστείρευτη πηγή ενέργειας. Οι μπαταρίες θα κατασκευάζονται στο νέο εργοστάσιο Gigafactory, το οποίο θα ολοκληρωθεί το 2017, ενώ έως το 2020 θα μπορεί να παράγει σε έναν μήνα όσες μπαταρίες παρήχθησαν παγκοσμίως το 2013.

ΑντιδράσειςΟι αντιδράσεις από το ενεργειακό κατεστημένο δεν έχουν εκδηλωθεί ακόμα. Ενεργώντας με γνώμονα την ευφυΐα της αγοράς, οι εκπρόσωποί του ελπίζουν ότι ο ενθουσιασμός θα ατονήσει από μόνος του ή ότι θα αναπτύξουν εγκαίρως μια στρατηγική

ώστε να τον κατευνάσουν ή να τον απορροφήσουν, ό,τι αποδειχθεί πως συμφέρει περισσότερο.

Ωστόσο, η μπαταρία του Μασκ δεν είναι «άνθρακες ο θησαυρός». Και αυτό γιατί ο συμβολισμός της υπερβαίνει κατά πολύ τη νεωτεριστική της αξία. Ο Μασκ ανοίγει έναν δρόμο προσδοκιών και απαιτήσεων για τον μέσο καταναλωτή, επαναφέροντας στο προσκήνιο την ανάγκη για βιώσιμη ενέργεια με έναν τρόπο που διχάζεται ανάμεσα στη στυλιστική επιλογή ενός early adopter (του καταναλωτή που αγοράζει πρόθυμα οτιδήποτε καινούργιο) και την ιδεολογική τοποθέτηση ενός οικολόγου. Και το κάνει με αυτό το ανεπιτήδευτο ύφος ενός «μεγάλου παιδιού» που δεν βρίσκει κανένα όνειρο άπιαστο -αν δεν προσπαθήσει πρώτα να το κάνει πραγματικότητα.

Το Powerwall είναι απλώς μια μεγάλη μπαταρία με ωραίο καπάκι. Στα σωθικά της, όμως, ίσως κρύβεται ένα νέο κύκλωμα αντίληψης του ενεργειακού μας μέλλοντος. Αν κάποιος μπορεί να το φέρει στην επιφάνεια, ο Μασκ είναι αυτός που έχει τις περισσότερες ελπίδες.

Επανάσταση στην τεχνολογίαΗ μπαταρία του Μασκ δεν φέρνει κάτι καινούργιο στο πεδίο της αποθήκευσης και της απόδοσης ενέργειας. Δεν έχει «νέα χημεία» (μια απλή μπαταρία ιόντων-λιθίου είναι, όπως αυτές που έχουν τα κινητά μας τηλέφωνα), δεν αντέχει σε περισσότερες φορτίσεις, δεν σηκώνει μεγαλύτερο φορτίο αναλογικά με τον όγκο της. Και όμως. Η αίσθηση που δημιουργεί η προώθησή της στην αγορά είναι αντιστρόφως ανάλογη της τεχνολογικής της σπουδαιότητας.

Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης παραληρούν για «επανάσταση στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών» και ο Μασκ ονειρεύεται ότι σε λίγα χρόνια τεράστιες συστοιχίες από τέτοιες μπαταρίες θα πάρουν τη σκυτάλη -σε συνδυασμό με ηλεκτροπαραγωγά στοιχεία καθαρής ενέργειας (κυρίως ηλιακά πάνελ)- από όλες τις άλλες ενεργειακές πηγές: εργοστάσια και λιγνίτη, πυρηνικούς αντιδραστήρες, ακόμη και υδροηλεκτρικούς σταθμούς που καταστρέφουν το περιβάλλον.

54

21ΑΜΕΣOΣ ΚΙΝΔΥΝOΣΑΠO ΤΗΝ ΑΤΜOΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΤα «προτεινόμενα αδύναμα ευρωπαϊκά όρια» για τη ρύπανση από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής κατακεραυνώνει μέσα από την πανευρωπαϊκή έκθεσή της για τις επιπτώσεις του τοξικού άνθρακα η Greenpeace, η οποία τονίζει πως, αν αυτά υιοθετηθούν, η ατμοσφαιρική ρύπανση θα είναι υπαίτια για 71.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη και 1.000 στην Ελλάδα για την περίοδο 2020-2029.

ΠεριβάλλονΤου Γιάννη Πισπιρίγκου

55

«Αυτή η άσκοπη απώλεια ζωής μπορεί να αποφευχθεί αν υιοθετηθούν ευρωπαϊκά όρια ρύπανσης με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες», υπογραμμίζει η οργάνωση, η οποία στηλιτεύει τις «έντονες παρασκηνιακές πιέσεις του ελληνικού και του ευρωπαϊκού λόμπι ορυκτών καυσίμων», όπως καταγγέλλει, «πέτυχαν να προταθούν αδύναμα όρια ρύπανσης έως και 80% υψηλότερα από ό,τι ισχύει σήμερα στην Κίνα!».

Σε αυτό το πλαίσιο απευθύνει «ύστατη έκκληση στην ελληνική κυβέρνηση και ειδικά στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ να σταματήσει επιτέλους τις μεθοδεύσεις του λιγνιτικού λόμπι της ΔΕΗ, που απειλούν δεκάδες χιλιάδες ζωές, αλλά και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης».

Εφιαλτικά νούμερα Φρίκη προκαλούν οι προβλέψεις της Greenpeace για τις επιπτώσεις στην υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση, αφού για την περίοδο 2020-2029 προβλέπονται: 71.200 θάνατοι ατόμων άνω των 30 ετών, ήτοι 772.800 χαμένα έτη ζωής, 150 κρούσματα βρεφικής θνησιμότητας, 204.500 περιστατικά οξείας βρογχίτιδας σε παιδιά 6-12 ετών, 60.600 περιστατικά χρόνια βρογχίτιδας σε ηλικίες άνω των 27 ετών, 29.000 εισαγωγές ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα σε νοσοκομείο, 28.800 εισαγωγές ασθενών άνω των 18 χρονών στο νοσοκομείο λόγω καρδιακών προβλημάτων. Όλα αυτά μπορούν να συνυπολογιστούν με 83.484.800 ημέρες περιορισμένης δραστηριότητας,

23.222.700 χαμένες εργατοημέρες για ηλικίες 15-64 ετών και 29.600 χαμένες μονάδες IQ λόγω εκπομπών υδραργύρου ή αλλιώς με 52.450.000.000 ευρώ οικονομικό κόστος.

Η οργάνωση κατηγορεί -επισημαίνοντας ότι είχε ενημερώσει έγκαιρα το υπουργείο- στελέχη της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ, τα οποία αποτέλεσαν την ελληνική αντιπροσωπεία στις τεχνικές συζητήσεις που πραγματοποιούνταν ανάμεσα σε ομάδες εργασίας των κρατών-μελών της ΕΕ τα τελευταία χρόνια στη Σεβίλλη, ότι αποδείχτηκαν «αρνητικοί πρωταγωνιστές στις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, υπονομεύοντας σχεδόν όλες τις διαδικασίες βελτίωσης».

Όχι στην Πτολεμαΐδα 5«Δεν προκαλεί έκπληξη η ευκολία με την οποία αποφασίστηκε η επαναλειτουργία της Πτολεμαΐδας 3, χωρίς καμία μέριμνα για τη δημόσια υγεία και χωρίς κανένα ενδιαφέρον για το πραγματικό κόστος στην ελληνική οικονομία», τονίζει ο Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, αναφερόμενος στη λιγνιτική μονάδα η ρύπανση της οποίας, σύμφωνα με στοιχεία του 2011, «αντιστοιχούσε σε περίπου 70 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο». «Η κατασκευή αυτής της νέας λιγνιτικής μονάδας, η οποία, αν και προβάλλεται από το λόμπι του λιγνίτη ως σύγχρονη και αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, αδυνατεί να τηρήσει ακόμα και αυτές τις αδύναμες

προτεινόμενες της ΕΕ», αναφέρει η Greenpeace για την κατασκευή της Πτολεμαΐδας 5, επισημαίνοντας ότι οι προδιαγραφές της νέας αυτής λιγνιτικής μονάδας «θα επιτρέπουν περίπου διπλάσια επίπεδα ρύπανσης από ό,τι προβλέπουν τα νέα (αδύναμα) όρια της ΕΕ και πολλαπλάσια από ό,τι ήδη εκπέμπουν μονάδες με τη βέλτιστη τεχνολογία σε Κίνα, Αμερική και Ευρώπη!».

Πρωτοβουλίες για τη ρύπανσηΕπισημαίνοντας λοιπόν ότι το διάστημα 1-9 Ιουνίου «οι τεχνικές αντιπροσωπείες των κρατών-μελών θα συσκεφθούν προκειμένου να οριστικοποιήσουν τα προτεινόμενα όρια», την ώρα που η «Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα κληθούν να ψηφίσουν τις προτάσεις ώς το τέλος του έτους», η Greenpeace καλεί την ελληνική κυβέρνηση «να προβεί σε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες προκειμένου να βελτιωθούν θεαματικά τα όρια ρύπανσης των μεγάλων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής».

56

22OΙ 12 ΑΠΕΙΛΕΣΤOΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝOΥΠOΛΙΤΙΣΜOΥΜε πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Μέλλοντος της Ανθρωπότητας του Πανεπιστημίου της Oξφόρδης και του Ιδρύματος Global Challenges, εκπονήθηκε μια μελέτη που εξετάζει τις κυριότερες απειλές που θα αντιμετωπίσει άμεσα η ανθρωπότητα. Oι ειδικοί που συνέταξαν τη μελέτη εκτιμούν ότι παράγοντες, όπως μια παγκόσμια πανδημία, η κλιματική αλλαγή, η απειλή της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και η λήψη λανθασμένων αποφάσεων από ισχυρές κυβερνήσεις, είναι ικανοί να πυροδοτήσουν μια σειρά κοσμοϊστορικών εξελίξεων που θα απειλήσουν την επιβίωση του ανθρώπου στον πλανήτη. «Η έρευνα προσπαθεί να καταγράψει τις αιτίες των προβλημάτων και να προσφέρει τις καλύτερες λύσεις. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε τρόπους ώστε αυτές οι προκλήσεις να μετατραπούν σε ευκαιρίες για λύσεις», αναφέρουν οι επιστήμονες.

Παγκόσμιες προκλήσειςΤου Γιάννη Πισπιρίγκου

Κλιματική αλλαγήΜία από τις σοβαρότερες απειλές που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα είναι η κλιματική αλλαγή, γι’ αυτό και οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας για καταστροφή του πλανήτη και την εξαφάνιση πολλών ειδών από αυτόν. Μάλιστα αναφέρουν πως είναι

σημαντικό η ανθρωπότητα να αναλάβει άμεσα δράση, προκειμένου να προλάβει τη επικείμενη καταστροφή. Την ίδια στιγμή οι ειδικοί προειδοποιούν πως το πρόβλημα είναι πολύ πιο σημαντικό στις υπανάπτυκτες χώρες του πλανήτη, που λιμοκτονούν και είναι αντιμέτωπες με ασθένειες από τις οποίες ο υπόλοιπος κόσμος έχει απαλλαχθεί.

«Μπορείς να στρέψεις αλλού το βλέμμα σου, αλλά δεν θα μπορείς να πεις ποτέ ότι δεν γνώριζες…» – Oυίλιαμ Γουίλμπερφορς, βρετανός πολιτικός, υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας

57

Πυρηνικός πόλεμοςOι ειδικοί τρέμουν στην ιδέα της λανθασμένης χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Για αυτόν τον λόγο, κάθε φορά που ένα κράτος απειλεί με πυρηνικά όπλα και επιθέσεις, τονίζουν πως «ο κίνδυνος μιας πυρηνικής επίθεσης ή καταστροφής είναι ορατός στο μέλλον». Παράλληλα, αναφέρεται πως μια τέτοια κίνηση θα είχε συνέπειες ακόμη πιο καταστροφικές απ’ ό,τι στο παρελθόν όχι μόνο για την ανθρωπότητα, αλλά και γενικά για τον πλανήτη.

Παγκόσμια πανδημίαΤο ξέσπασμα του ιού Έμπολα στην Αφρική καθώς και οι πιθανότητες εξάπλωσής του στον υπόλοιπο κόσμο έθεσαν όλο τον πλανήτη σε συναγερμό, αποδεικνύοντας ότι η ανθρωπότητα δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει τέτοιες επικίνδυνες καταστάσεις. Η ικανότητα του Παγκόσμιου Oργανισμού Υγείας να αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο είναι αυτή που θα καθορίσει και την τύχη της ανθρωπότητας, γι’ αυτόν τον λόγο διενεργούνται συνεχείς έρευνες για την αποτροπή και τον περιορισμό τέτοιων φαινομένων, όπως συνέβη και στην περίπτωση του Έμπολα.

ΑστεροειδήςΣύμφωνα με τη NASA, κάθε 20 εκατ. χρόνια η Γη απειλείται από την πρόσκρουση ενός αστεροειδή με μέγεθος τουλάχιστον 5 χιλιάδων μέτρων. «Μπορεί ο αστεροειδής να κατέστρεφε μόνο ένα μέρος της Γης κατά την πρόσκρουσή του, ωστόσο αυτό που θα ακολουθούσε θα ήταν εφιαλτικό, καθώς τα σύννεφα σκόνης που θα απελευθέρωνε στην ατμόσφαιρα θα ήταν ικανά να μειώσουν αρκετά τη θερμοκρασία, προκαλώντας όχι μόνο κλιματικές αλλαγές, αλλά και καταστροφή της βιόσφαιρας», επισημαίνουν οι μελετητές.

Ηφαιστειακή έκρηξηOι επιστήμονες συγκρίνουν τα αποτελέσματα μιας ηφαιστειακής έκρηξης με αυτά μιας πυρηνικής έκρηξης. Μάλιστα αναφέρουν πως η ζημιά θα μπορούσε να είναι τόσο μεγάλη που η αντιμετώπιση του προβλήματος θα μπορούσε να γίνει μόνο αν όλα τα κράτη συνεργάζονταν και συντονίζονταν. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση όμως θα έπρεπε να θυσιάσουν ορισμένες περιοχές, προκειμένου να σώσουν άλλες.

58

Oικολογική καταστροφήΤα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες έρευνες καταδεικνύουν ότι ο άνθρωπος πρέπει να σέβεται το περιβάλλον, καθώς η επιβίωση και η ζωή εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το υγιές οικοσύστημα του πλανήτη. «Η εξαφάνιση των ειδών συμβαίνει τώρα με μεγαλύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι στο παρελθόν», αναφέρουν οι μελετητές. Παράλληλα, αναφέρουν πως η ανθρωπότητα θα πρέπει να εξασφαλίσει οικονομικούς πόρους που θα τη βοηθήσουν να προχωρήσει σε διάσωση των συγκεκριμένων ειδών.

Κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματοςΜια πιθανή διαταραχή του συστήματος, όπως για παράδειγμα μια παγκόσμια οικονομική καταστροφή, θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνικό χάος, κατάλυση των νόμων και γενικά μια καταστροφή από την οποία θα επιβίωναν μόνο οι ισχυροί. «Η οικονομία του πλανήτη και το πολιτικό σύστημα απαρτίζονται από διάφορους φορείς που συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους», τονίζει η μελέτη. «Η καλή λειτουργία του συστήματος χαρακτηρίζεται από την ομαλή λειτουργία αυτών των δομών», προσθέτει η έρευνα.

Συνθετική βιολογίαOι επιστήμονες ανησυχούν για την απειλή της συνθετικής βιολογίας, που ετοιμάζεται να δημιουργήσει «μηχανικούς παθογόνους οργανισμούς» που θα εξαφανίσουν σταδιακά το ανθρώπινο γένος. Μάλιστα οι ερευνητές προειδοποιούν πως ο τομέας της συνθετικής βιολογίας εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και η ακατάλληλη χρήση του μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα.

ΝανοτεχνολογίαO τομέας της νανοτεχνολογίας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και χρήσιμους τομείς της τεχνολογίας, ωστόσο κρύβει κινδύνους. Και αυτό γιατί «με τη βοήθεια της νανοτεχολογίας θα μπορούσαν να δημιουργηθούν μερικά από τα πιο επικίνδυνα όπλα που έχει συναντήσει ποτέ η ανθρωπότητα». Ακόμη, σύμφωνα με τους ερευνητές, «η νανοτεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρηνικών βομβών».

59

Μια παγκόσμια κυβέρνηση σε λάθος χέριαΕίναι γεγονός πως μια κυβέρνηση θα μπορούσε να οδηγήσει μια χώρα στην καταστροφή από τη μια μέρα στην άλλη, σύμφωνα με τους ερευνητές. Το ίδιο ισχύει και για μια παγκόσμια κυβέρνηση. Η έρευνα υποστηρίζει πως μια παγκόσμια διεφθαρμένη ή ανίκανη κυβέρνηση θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια τον κόσμο στην καταστροφή.

Άγνωστοι παράγοντεςΤην τελευταία θέση στη λίστα απειλών της έρευνας καταλαμβάνουν άγνωστες αιτίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα παγκόσμιας κλίμακας για την ανθρωπότητα. Oι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ανθρωπότητα έχει λιγότερες πιθανότητες να καταστραφεί από άγνωστους παράγοντες, καθώς πιστεύουν ότι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι είναι γνωστοί και ορατοί. Γι’ αυτό και η έρευνα καταλήγει στο ότι είναι καλύτερο η επιστημονική κοινότητα να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση και διαχείριση των γνωστών απειλών και να μην αναλώνεται στην επεξεργασία άγνωστων κινδύνων.

Πηγή: GlobalChallenges.org

«Ο θρίαμβος του θανάτου», Πίτερ Μπρέγκελ, 15ος αιώνας. Απεικονίζεται η απόλυτη κυριαρχία του θανάτου πάνω στη ζωή, αλλά υπονοείται στη λεπτομέρεια ότι η ελπίδα για νέα ζωή επιβιώνει.

Τεχνητή νοημοσύνηOι ερευνητές εκτιμούν πως η εξαιρετικά εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη δεν θα «μπορούσε να ελεγχθεί εύκολα», κάτι που θα μπορούσε να λειτουργήσει κατά της ανθρωπότητας. Μια εξελιγμένη μορφή τεχνητής νοημοσύνης, εκτός από ένα εξαιρετικό όπλο στα χέρια του δημιουργού της, θα μπορούσε να αποτελεί και έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________

Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο / I would like an invoice n

Eπάγγελμα / Profession: ____________________________________________

Α.Φ.Μ. / V.A.T.: ________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM S.A. n2) Έκανα κατάθεση στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος / I made a deposit to NBG n

IBAN: GR64 0110 1870 0000 1874 7003 251 – SWIFT/BIC ETHNGRAA

3) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n n n nΑρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Ετήσια συνδρομή (11 τεύχη) Εσωτερικού: 30 ευρώ n Ευρώπη: 50 ευρώ n

Προβολή στον κατάλογο εταιρειών: 100 ευρώ / έτος n

Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

ΤΡΙΜ Α.Ε. Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσειςΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Περιοδικό energyworld:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510, Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription (11 issues) for Greece: 30 euros nfor Europe: 50 euros nYellow pages directory inclusion 100 euros / year nPlease complete this coupon and send it to the following address:TRIM S.A. - Digital & Print PublicationsHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

energyworld magazine Greece:5 Grivogiorgou Str.115 28 Athens - GreeceTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

61

23YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6501200 Fax: 210 6749504 E-mail : desfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 Email: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104, Fax: 210 3490120 Εmail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506700, Fax: 210 6506748 Email: info@eeae.gr Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Εmail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΑΝΑΠΤΥΞΗΣΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr Website: copperalliance.eu

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968418, Fax: 210 6968031 Εmail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7, 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118, Fax: 210 8821917 Email: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 96 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4286227, Fax: 210 4286228 Email: info@ebhe.gr www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 3631207, Fax: 210 3388523 Email: info@uhhe.gr http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294, 210 8809203-202 Fax: 210 8809132 www.epant.gr

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200-211 Fax : 210 9228130, 210 9233977 Email: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 Email: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Εmail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 Email: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 Email: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣBIOKAYΣΙΜΩΝ&BIOMAZAΣΕΛΛΑΔOΣ(ΣΒΙΒΕ)Διεύθυνση: Ι. Τσαλουχίδη 4, 542 48 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 330501, Fax: 2310 330502 Εmail: info@sbibe.gr www.sbibe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Εmail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 Email: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 Email: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας, 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 Email: info@spef.gr www.spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣΑΝΑΣΥΓΚΡOΤΗΣΗΣ,ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ&ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΥΠΑΠΕΝ)Διεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 Email: service@dorg.minenv.gr Website: www.ypeka.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

63

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: Αμαρουσίου-Χαλανδρίουμ 33 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6787416, Fax: 210 6787406 Email: info@cablel.vionet.gr www.cablel.gr

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2, 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000, Fax: 210 6968099 Email: info@terna.gr www.terna.gr

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com www.vestas.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

64

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406 www.lafarge.gr

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21, 546 45 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091, Fax: 210 3625386 Website: www.bituline.gr

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784 www.caloria.gr

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487 www.carrier.gr / ahi-carrier.gr

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200, Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 85600, Fax: 22620 85728 Email: sales@interklima.gr www.interklima.gr

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284, 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610 Email: etsapra@asprofos.gr www.asprofos.gr

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22, Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσ/νίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185, Fax: 210 6996186 Email: office@exergia.gr www.exergia.gr

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291, Fax: 2104628163 Email: info@adamsnet.gr, energy.inspectors@yahoo.gr Website: www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2, 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030, Fax: 210 6084178 Email: infogr@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610 223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610 620041 Email: info@kscg.gr / Website: www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31, 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 9329770, Fax: 210 9333597 Email: info@nrg-orion.gr Website: www.nrg-orion.gr

TRIM A.E. - ΕΚΘΕΣΗ • ΠΩΛΗΣΕΙΣ • SERVICE Λεωφ. Αθηνών 286 - 124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr, info@trimhellas.grwww.trimhellas.gr www.trim.gr