erfgoed experts 2016 - netwerk digitaal erfgoed 1 jaar later
TRANSCRIPT
Netwerk Digitaal Erfgoed 1 jaar later
Digitaal erfgoed zoeken en vinden
Picturae - Symposium Erfgoed Experts 2016Amersfoort, 11 oktober 2016
Introductie: een willekeurige casus
dameshoedje met voile - Jacques Fath
Informatie website Centraal Museum
Inventarisnummer31690Soort objectDameshoed, dameskleding, hoed, kledingaccessoireAfmetingenhoogte 10 cm, breedte 23 cm, diepte 24 cmOpschriften en merkenMerk in binnenrand (etiket) JACQUES FATH // PARIS
Wat leren we van dit voorbeeld?
• Vinden is een hele uitdaging• Informatie over erfgoed is verspreid• Zichtbaarheid op Google is cruciaal• En wel voor ‘wie’ ‘wat’ ‘wanneer’ ‘waar’
Wat wordt onze digitale strategie?
1. Zichtbaar?
2. Bruikbaar?
3. Kansen?
4. Wat kan ik doen?
Marjan Hammersma, DG Cultuur & Media, OCW(en voorzitter stuurgroep NDE)
“Digitaal is normaal!”
(Quote Week van het Digitaal Erfgoed, 2015)
“Het bestaansrecht van kunstenaars en culturele instellingen ligt niet zozeer
in de sector zelf maar in de verbinding met de samenleving”
Kamerbrief van minister BussemakerCultuur Beweegt, De betekenis van cultuur
in een veranderende samenleving, 10 juni 2013
Mediaan (n=129)
Totaal (n=129)
Overig (n=5)
Musea (n=82)
Bibliotheken (n=8)
Archieven (n=34)
10
28
45
36
18
8
30
42
44
44
42
36
60
30
11
20
40
56
Hoe ver zijn we met digitalisering van erfgoed in NL? (n=129)Gedigitaliseerd Nog te digitaliseren Niet nodig te digitaliseren
Archeologische sitesLandschappen
Digitale audio boekenOverig locatie-gebonden erfgoed
GamesPlanten en dieren
Objecten van anorganisch materiaalMonumenten en andere bouwwerken
Born-digital kunstwerkenDigitale 3D-ontwerpen/reconstructies
Wetenschappelijke tijdschriftenBladmuziek
Overig time-basedOverige tijdschriften
Archaeologische gebruiksvoorwerpenMiddeleeuwse handschriften
Overige digitaal interactieve bronnenE-books
Overige handschriftenAudio-opnamen: muziek
Software (incl. maakwerk)Microforms en/of microfichesZeldzame (gedrukte) boeken
Overige gedrukte boekenMunten en penningen
Overige 3-dimensionale door de mens gemaakte objecten3-dimensionale kunstwerken
Digitale onderzoeksbestanden (incl. GIS)Overige tekstuele materialen
Overige visuele (2D) objectenKranten
Overige gebruiksvoorwerpenAudio-opnamen: spraak
Archieven: OverheidsdocumentenPosters
(Onderdelen van) websitesSchilderijen
Kaarten en plattegrondenArchieven: Overige archivalia
FilmVideo-opnamen
Databases (met erfgoedinformatie)Graveerwerk / prenten
TekeningenFoto’s
12233444
68999
1111121212
151515
171717171819
212222
24242526
2932
3439394040
424444
65
Meest voorkomende typen digitale collecties (n=139)% instellingen met digitale collectie
56%
44%
Meten van het gebruik van digitale collecties (n=103)
ja nee
Web
statisti
eken
Socia
le media
gebruik
Gebruikerso
nderzoek
Databasestatisti
eken
98%
49%40%
29%
Hoe meet je gebruik van digitale collecties? (n=55)
% instellingen
Gebruikersonderzoek door Nederlandse erfgoedinstellingen
Wat wordt onze digitale strategie?
1. Zichtbaar?
2. Bruikbaar?
3. Kansen?
4. Wat kan ik doen?
Top 20 sites in NL - 2016
Bron
: Ale
xa
1. Google.nl /.com2. Youtube.com3. Facebook.com4. Wikipedia.org5. Live.com6. Marktplaats.nl7. Yahoo.com8. LinkedIn.com9. ING.nl10.Twitter.com
11.Nu.nl12.Instagram.com13.Telegraaf.nl14.Dumpert.nl15.msn.com16.Rabobank.nl17. Bol.com18. Aliexpress.com19. ANBamro.nl20. Netflix.com
Offline
Eigen w
ebsite
Nationale ag
gregator
Euro
peana
Andere aggregato
ren
Wikipedia
Overige so
ciale
media
Eigen API
API van 3e p
artij
Overig0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Toegankelijkheid van digitale collecties (n=90)
nu over 2 jaar
Wie (biografisch) (temporeel) Wanneer
Waar (geografisch) (thematisch) Wat
Geheugen van Nederland
WieWasWie
WatWasWaar
Biografisch portaal
KICH
nu-en-toen
DIMCON
Musip
Digitale Collectie
Allemolens.nl
E-depot Ned. archeologie
Beeldbank NA Beelden voor de toekomst / ED*T
Biblio Sacra
Bibliotheek.nl
Archieven.nl
Cinema Context
Digitale Atlas Geschiedenis
Labour History Index
Staten Generaal
Databank Digitale Dagbladen
Museumkennis
Dutch Jewry
SVCN
Maritiem Digitaal
Volksverhalenbank
CRVa
DBNG
DBNA
Delpher
Nationale referentiecollectie
Thuis in Brabant
Sgraffito in 3D
StamboomNederland
Unicum
Wumkus
Zuid-Hollandse collecties digitaal
RKD-artists
BibliopolisDBNL
Mijn Adres
Nederlab
STCN
Erfgoed &Locatie
Nederlandse Liederenbank
Netwerk oorlogsbronnen
Reliwiki
Velehanden
Unicum
Buurtwinkels
ONH
Vrouwenlexicon
Oorlogsmonumenten
Nai Layar
Aziatische keramiek
Amersfoort op de kaart Fryske literatuur
If then is now
Lexicon Haagse Schilders
Picarta
Knelpunten voor het publiek:
Groeiend aanbod, maar weinig samenhang (vaak ook niet binnen een instelling)
Digitalisering is vaak aanbodgericht (ter profilering van collectie en instelling)
Knelpunten voor de digitaliserende instellingen:
Achterstanden met ontsluiting van collecties: vertraging van innovatie
Specialistische kennis nodig / steile leercurve (bijv. gebruiksmogelijkheden)
Structurele voortzetting van een nieuwe dienst vaak problematisch
Knelpunten voor de erfgoedsector als geheel:
Samenwerking wordt bemoeilijkt door tradities en cultuurverschillen
Veel digitaal materiaal komt niet beschikbaar voor gebruik door bezoekers
Beleidskader is niet aangepast aan digitale tijdperk (bijv. auteursrecht)
Wat wordt onze digitale strategie?
1. Zichtbaar?
2. Bruikbaar?
3. Kansen?
4. Wat kan ik doen?
...het gaat om het vinden van de aansluiting tussen vraag en aanbod
Bron
: Bus
ines
s Mod
el In
nova
tie C
ultu
reel
Erfg
oed,
Ken
nisla
nd/D
EN, 2
009
creators are consumers are creators are consumers are cr
Source: meSch project
Samenwerken op thema’s: kansen
Kerkhof of …. ?
1. Zichtbaar?
2. Bruikbaar?
3. Kansen?
4. Wat kan ik doen?
DE BASIS en DERA bieden minimale kwaliteitseisen voor:
• Vindbaarheid van digitaal erfgoed
• Vervaardiging: digitale formaten voor beeld, tekst, audiovisueel en geo-informatie
• Beschrijving: metadata en inhoudelijke ontsluiting
• Presentatie: toegankelijkheid (bijv. voor slechtzienden) en flexibiliteit
• Digitale duurzaamheid
• Auteursrechtenbeheer
Standaardisatie
1. Zet de gebruiker centraal
2. Gebruikers verwachten digitaal beschikbaar erfgoed
3. Gebruikers zoeken informatie over wie, wat, waar, wanneer
4. Gebruikers verwachten grenzeloos te kunnen zoeken
Van De Woonomgeving via WatWasWaar naar Erfgoed&Locatie
De Woonomgeving (2004-2007)
Hoogwaardige digitaliseringKadastrale kaart 1832
WatWasWaar(2007-heden)
Ontsluiting met visuele technieken
Erfgoed & Locatie2012-2015
Ontwikkeling van gemeenschappelijke voorzieningen
Kijk naar je collega’s (beter goed gejat, dan…)
1. Visuele thesaurus voor mode en kostuums Specialistische kennis gedeeld en bruikbaar voor publiek
2. Webarchief Groninger Archieven Gebruik van thesaurus Beeld & Geluid bij ontsluiting eigen collectie
3. Digitalisering oorlogsbronnen Gezamenlijke opbouw en gebruik van NIOD-thesaurus WO-II
4. AAT – Erfgoedthesaurus Afstemming tussen RKD en RCE