ESKOLAKO AGENDA 21MUSKIZ BHI / CPES SOMORROSTRO / SAN JUAN IKASTETXEA

2008-2009 Ikasturtean...

GAIA/TEMA: URA / AGUA

Aurkibidea/Índice

2. Eskolako Agenda 21 Agenda 21 escolar

3. Herria aztertzen Analizando el municipio 4. Ingurumenagatik

mugitzen dira Se mueven por el

medio ambiente

5. Ingurumenaren aldeko ekintza gehiago

Más actividades a favor del medio ambiente

6. Eskolako foroa Foro escolar

7. Inkesta Encuesta

8. Noticias Albisteak

Muskizko Udala Ayto. de Muskiz Ingurumen Saila Dpto. de Medio Ambiente

URAAGUA

Zer da eskolako agenda 21?Eskolako Agenda 21 hezkuntza komunitateak hartutako konpromezua da, ikastetxeko eta bere inguruko ingurumenaren kalitatearen eta eraginkortasunaren alde lan egiteko.

Progama eskolan lantzeaz aparte, udalerriari begira ere lantzen da, eskolaren eta herriaren arteko erlazioa indartu eta aberasteko, Eskolako Agenda 21 eta Tokiko Agenda 21 bat eginez.

EZINBESTEKO HIRU ARDATZAK:Kurrikulumaren berrikuntza Hezkuntza-komunitatearen

partaidetza Ikastetxe eta ingurunearen kudeaketa iraunkorra

1. 2. 3.

Proiektua orain hiru urte jarri zen martxan eta ikasturtero gai konkretu bati ematen zaio lehentasuna. Lehenengo

bi ikasturteak jorratu zen gaia hondakinak izan zen eta 2008-2009 ikasturte honetan uraren gaia landu dute.

Ura bere osotasunean ikasi dute euri bezala jausten denetik ibaietara iritsi arte, helburua urak daukan balioa ematen eta urarekiko jarrera arduratsua

izaten ikastea izanik.

2008-2009 ikasturteko PARTAIDEAK

SOMORROSTRO SAN JUAN BAUTISTA IES MUSKIZ

ANALIZANDO EL MUNICIPIO

2

Zein da gaia?

URA

La agenda 21 Escolar no se queda unicamente en los centros escolares es muy importante conocer el entorno. ¿Qué ocurre con el agua en el pueblo?.

Con el fin de mejorar la gestión del agua en el municipio, los diferentes centros que participan en el proyecto de Agenda 21 Escolar, realizan unos itinerarios para conocer “in situ” todos los aspectos relacionados con el agua (Consumo de Agua en las fuentes, Calidad de agua de rio, encuestas para conocer el grado de concienciación de los ciudadanos...).

Participan en estos itinerarios alumnos/as de educación infantil, primaria y secundaria adaptandose el contenido a cada ciclo formativo.

Itinerarios por el municipio

HERRIA AZTERTZENANALIZANDO EL MUNICIPIO

3

Diagnóstico del puebloDespués de realizar los itinerarios los centros sacarón sus propias conclusiones haciendo el diagnostico previo, por ejemplo. Estos son algunos de los resultados:

HERRIKO ITURRIAK

ZKIA EDATEKO URA IRADOKIZUNAK TXORROTA JARRAIA IREKITZEKO BOTOIA

GIBA BAI 12 seg BOTOIAIKURRINA ENPARANTZA BAI Sumideroa konpondu -------- ROSKADUNAKRUZEROKO PARKEA BAI Desagüe txikia (salpica) 13 seg BOTOIAGELTOKIKO PARKEKOA BAI 20 seg BOTOIA

MEATZARI PLAZAKOA BAI ------ SAKATZEN DUZUNEAN BAKARRIK

DONIBANEKO PLAZAKOA BAI 13 seg- 3 l BOTOIAELIZAKO ITURRIA 1 BAI Zaborra du ihes tutuan 7,67 seg BOTOIAELIZAKO ITURRIA 2 BAI 6.62 seg BOTOIAERROTA ZAHAR BAI EZER EZ. Ura ez da gelditzenERROTA ZAHAR (Goikoa) BAI Ura badoa ez dago estoldarik. 12 seg-3 l BOTOIALA GLORIETA (etxeen ondean) BAI Urak gainezka egiten du 3 seg-0,25 l BOTOIA

LA GLORIERTA (ikastolaren aurrean) BAI Ez dago estoldarik, urak gaineza

egiten du 12seg-3 l BOTOIA

FUENTE VIEJA BAI ----------- ROSKADUNAAUTONOMIA BAI 13,7 seg BOTOIAMILAGROS BAI Ura etengabe ateratzen da JARRAIAN

INGURUMENAGATIK MUGITZEN DIRASE MUEVEN POR EL MEDIO AMBIENTE

Día del árbolLos días 11 y 12 de marzo se celebró en Muskiz el día mundial del árbol en colaboración con la

Agencia Vasca del Agua de Gobierno Vasco. Se procedió a la plantación de árboles autóctonos

de ribera en la márgen izquierda del Barbadún en la que participarón en torno a 120 escolares de

primaria y secundaria —I.E.S Muskiz, San Juan Ikastetxea, P. Cantarrana y la Ikastola—. Esta plantación iba acompañada de una

jornada técnica realizada por un técnico de ingeniería de montes, mediante la cual el alumnado pudo ampliar sus conocimientos tanto del estado actual de la vegetación de ribera, como de los recursos hídricos de nuestro entorno, así como de la importancia que tiene la eliminación de

especies invasoras (Cortaderia selloana, Robinia pseudoacacia…). Gracias a la implantación de este tipo de actuaciones se favorece la sensibilización de los más pequeños/as, siendo los mismos el canal de información más importante para concienciar a los adultos.

Muskiz BHI • San Juan ikastetxea • P. Cantarrana • Muskizko Ikastola

Apirilaren 27tik 30era Kultur astean hainbat ekintza garatu ditugu, hauetariko bat material birziklatuen tailerra izan da. Horretarako, aurreko asteetan txoko berdearen alboan material erabilia bildu genuen.

Tailerren egunean material erabiliarekin hainbat gauza egin genituen eta eskolako agenda 21ek ere bere lekua eduki zuen horma-irudi handi bat margotu baikenuen, bertan, gure maskota agertzen zelarik, uraren erabilpena eta ur ezaren arazoa adierazten zuena.

Basamortua urez betetzen zuten tantek gure konpromisoen isladapena ziren.

Asteko azken eguna elkartasunerako azoka egin genuen:

etxetik ekarritako objektuak eta jostailuak (egoera onean) prezio “sinbolikoan” erosi eta saldu, etekinak behar-izana dagoen lekuan laguntzeko

Egun horretan ere amaiera eman genion asteari txokolatada gozo batekin, ea21etik animatu genituen danak edalontzia etxetik ekartzera, horrela plastikozkoak (de usar y tirar) ez genituzke erabiliko. Askok ekarri zituzten eta sorpresa bat eduki zuten: gure maskotaren pegatina

KULTUR ASTEA San Juan ikastetxean

4

INGURUMENAREN ALDEKO EKINTZA GEHIAGOMÁS ACTIVIDADES A FAVOR DEL MEDIO AMBIENTE

IES Muskiz BHI-k antolatutako ekintzak

EGUN BERDEAHainbat Ekintza antolatu ziren:

Lehenengo eta bigarren mailakoek urari buruzko bideo bat ikusi zuten eta ondoren panelak egin zituzten institutuko hormetan jartzeko, beste ikasleak sensibilizarazteko asmoz.

Kartulinazko tantak prestatu zituzten egun berdean sarreran banatzeko. Tanta bakoitzean izena idatzi behar zen eta egun osoan eskegita eraman egunaren amaieran tanta erraldoi bat denon artean osatzeko.

3. eta 4. mailakoek urari buruzko tailerrak egin zituzten Ortzadarreko monitoreekin Naturkultura azokaren programa-ren barruan.

ITSAS EKOSISTEMAREN ETA ERREKAREN

AZTERKETA GOROZIKANUrriaren 23 eta 24an Gorozikan egon ginen. Itsas ekosistema ezagutzeko helburuarekin, San Juan de Gaztelugatxeko babestutako biotopoa eta Bermeoko itsaslabarrak, hondartzak, portua eta museoa ikusi genituen eta horretaz gain, Gorozikatik pasatzen den errekaren ura aztertu genuen.

CONOCIENDO LAS MARISMAS DE URDAIBAI

Los alumnos/as del primer y segundo curso realizaron un itinerario por las marismas de Urdaibai con un guía para conocer a fondo el ecosistema; características, vegetación, fauna… Después expusieron en el centro las fotos para que también lo pudiesen conocer el resto de los alumnos/as.

DIAGNOSTIKOA INSTITUTUAN

Inkestak egin genizkien eskola komunitateko partaide guztiei jakiteko zeintzuk ziren haien ohiturak urarekin, zelan erabiltzen zuten, ea jabetzen ziren uraren arazoaz...

Horretaz gain, neurtu genuen zenbat litro gastatzen genuen dutxa edo txorrota sakatzen genuen bakoitzean eta kontsumoa murrizteko brida eta kartel batzuk kokatu genituen.

PROGRAMA AZTERKOSTA

Participaron en el concurso de fotos y cuentos del programa Azterkosta y un alumno de segundo curso obtuvo un premio por su cuento.

PROGRAMA AZTERKOSTA

5

ZUHAITZAREN EGUNA HERRIAN. Herrian ospatu zen Zuhaitzaren eguna eta Kalorkos izeneko errekaren birlandaketa. Ekintza hauetan institutuko ikasle, familia eta irakasle batzuek parte hartu zuten.

ESKOLAKO FOROAFORO ESCOLAR

HELBURUA• Eskolako Agenda 21eko proiektuan dauden ikastetxe guztien ikas-

leak ezagutzea eta esperientziak elkartrukatzea.• Ikasturte amaieran Udaletxean ospatzen den Udal foroan ikasleen

ordezkeriek helarazi behar dituzten konpromezu eta proposamenak erabakitzea.

DINAMIKASarreran koloretako txartelak banatu zaizkie eta 6 taldetan antolatu dira. Denak nahastuta zeudela, haien burua aurkeztu behar izan dute eta ikas-turtean zehar urari lotuta eginiko aktibitate guztiak elkartrukatu dituzte.Ondoren, taldeka Konpromezu eta proposamenak landu eta bateratze-lan baten ondorioz udal foroan aurkeztuko dituzten herria hobetzeko 7 proposamen eta bakoitzak hartutako hainbat konpromezu aukeratu di-tuzte.

KONPROMEZUAK

Apirilaren 28an Meatzari plazako Gaztelekuan

30 ikaslek eta 6 irakaslek parte hartu dute:• Somorrostro irakasgunetik 12 ikasle eta irakasle bat• Muskiz BHI-tik 10 ikasle eta 2 irakasle • San Juan ikastetxetik 8 ikasle eta 2 irakasle

Ondo bukatzeko, parte-hartzaileak hamaiketako goxo bat dastatu zuten.

CENTRO FORMACIÓN SOMORROSTRO I.E.S MUSKIZ B.H.I. SAN JUAN IKASTETXEA

1. Zentroana) Komunontzia zakarrontzi gisa ez erabili.b) Gorputz Hezkuntzako eskolan azkarrago du-

txatu. c) Txorrotak hondatuz gero, jakinarazi.

2.Etxeana) Zisternaren botoi bikoitza erabili.b) Dutxako ura berotzen den bitartean, ateratzen

den ur hotza balde batean bildu eta beste zer-baitetarako erabili.

c) Bainuaren ordez, dutxa hartu.d) Bazkarian ur botilak erabili, txorrotako ura edan

beharrean.e) Txorrotak konpondu. f) Sukaldeko harraska betetzeko. g) Paperontziak komunean. h) Ur asko behar ez duten landareak erosi

1. Kontsumoa murrizteko konpromezua:a) Txorrotak eta zisternak aztertu ur jariorik egon

ez dadin.b) Eguneroko ohiturak aldatu:

— Hortzak garbitzean txorrotak itxi.— Bainatu beharrean dutxatu.

c) Txorrotetan bridak jarri ur kantitate gutxiago botatzeko.

d) Dutxetan behar adina ur erabili, ez gehiegirik.

2. Kutsadura murrizteko Konpromezua:a) Komunera zaborrarik ez bota.b) Naturari kalte eragiten ez dioten produktuei

buruzko informazioa bilatu eta gero familiei eta garbitzaileei luzatu lortutako informazioa (adibidez ekobola).

3. Sensibilizatzeko konpromezua:a) Institutuan uraren garrantziari buruzko kanpai-

nak egin horma-irudiak eta power pointen bi-dez.

1. Ura alferrik ez dugu gastatuko (ura aurrez-tuko dugu).

a) Garbiketan: hortzak eta eskuak garbitzean txo-rrota itxita eta dutxan xaboitzean ere bai.

b) Eskolan txorrota berriak jartzean ura aurrezten dutenak jarrito ditugu eta dauden txorrotetan ahal bada “ekonomizadoreak” jarri.

c) Pulsadorea dauzkaten txorrotak arduraz era-biliko ditugu alferrik ez sakatzen eta pultsada bakoitza ondo aprobetxatzen.

d) Eskolako ikaslei eta beraien familien urarekiko praktika onei buruzko informazioa emango diegu.

2. Ez dugu botako ezer komunetik

3. Ez dugu etxean olioa botako harraskatik edo komunetik. Olioa birziklatuko dugu.

4. Ez dugu lurrera (patioan) ezer botako.

ESKAERAK• Edateko ez den ura kaleak eta ibilgailuak gabitzeko erabili. Usar agua

no potable, no clorada para la limpieza de las calles y auto-lavado de los coches.

• Iturri guztietan “reductores de flujo” izenekoak ipini, iturrien funtzionamendua kontrolatu eta iturrietan pultsadoreen denbora-tartea gutxitu —La Casería dagoen iturrian bezala. Poner eco-reductores de flujo, controlar funcionamiento de las fuentes y disminuir el tiempo de los pulsadores de las fuentes. Ejemplo, la fuente de la Casería.

• Errekara edo bere inguruetan zaborra botatzen dutenei multa jarri. Multar al que tire basura en el río o en sus alrededores.

• Barbadun eta Castaños ibaietatako bazterrak garbitu. Ibaiaren garbiketa egin. Padurarena ere bai. Herriko ibaietan kartelak jarri ibaietako ezaugarriekin eta aholkuekin ibaiak zaintzeko. Limpiar las orillas del Barbadun y Castaños. Organizar campañas de limpieza

tanto del río como de la marisma. Colocar carteles en los ríos del pueblo con información acerca de sus características y dando consejos para cuidarlos.

• Etxetresna ekologikoak erosteko laguntzak eman. Dar ayudas para comprar electrodomésticos ecológicos.

• Kiroldegietako dutxetan sentsoreak kendu. Quitar sensores de las duchas del polideportivo. • Estoldak hilean behin gutxienez garbitu. Limpiar las alcantarillas una

vez al mes.• Herrian uraren astea edo aste berdea ospatu. Celebrar la semana del

agua o la semana verde • Euri-ura jasotzeko gordailuak jarri eta ura kaleak garbitzeko erabili.

Recoger el agua de lluvia en unos depósitos y utilizarlos para limpiar las calles.

6

ENCUESTA

ZER USTE DUTE IKASLEEK?¿QUÉ OPINAN LOS ALUMNOS?

INKESTA

SAN JUAN Jessica, Andoni eta Asela (5 eta 6. maila)

Zein da betetzen duzuen papera ingurumen batzordean?• Ikastetxe osoa errebisatzen dugu, hau da, bainugeletan ea iturriak ondo itxita

dauden eta holako gauzak behatzen ditugu. Klaseko papera eta kartoia birziklatzera eramaten dugu...

• Gainera besteok kontzientziatzen saitzen gara, panelak eginez eta ikastetxetik jarriz....

• Beste ikastetxeekin eta udaletxean dauzkagun batzarretara joateko arduradunak gara, bertan gure ingurua, herria, hobeto zaintzeko gauzak pentsatzen ditugu eta gero udaletxekoei esaten diegu haiek egin dezaten.

¿Crees que el proyecto de Agenda 21 es importante? ¿por qué?

Hemos trabajado mucho sobre todo centrandonos en el ahorro de agua y creemos que es necesario. Por ello estamos dispuestas a seguir con el proyecto el año proximo para poco a poco ir siendo más sostenibles. Sin embargo, nos preocupa la gente que en un principio parece involucrarse pero que a la hora de la verdad se nota la falta de implicación y no se llega a conseguir todo lo que quisiesemos.

SOMORROSTRO Andrea, Ane, Miriam

MUSKIZ BHI Natalia, MaitaneIngurumen batzordekideak izanda zein da zuen funtzioa?Gure funtzioa da, batez ere jendea konzentziatzea ingurumenarekin. Herriko egoera aztertzea eta batez ere eskolako egoera. Erakustea nola guztion ardura dela natura zaintzea eta nola jendea jakin behar duen gure planeta ez dela bakarrik gurea baizik eta denona orain bizi garenona eta etorkizunean biziko direnena. Jarduera ezberdinekin, irtereekin... eta halako gauzekin ikasleak motibatu nahi genituen ardura hori hartu dezaten.

Zer Ikasi duzue Agenda 21eko ikasturte honetan?Pozik gaude lortu dugunarekin eta jarraitu behar dugula uste dugu. Izugarria da ikustea nola jendea inplikatzen da. Nahiz eta topikoa bat dirudi, talde-lana egitean hobeto heldu gara jendearengana eta errazago izan da egin dugun lan guztia. Naturarekin zerikusia duten gauza asko ikasi ditugu eta ez bakarrik guk orokorrean ekintzetan parte hartu duten guztiok. Oso esperientzia onuragarria izan da. Asko ikasi dugu eta gainera emaitzak ikusten ditugu egunero herrian, jendea poliki poliki bere ohiturak ari da aldatzen, eta hori ere gurekin ikasi dute. Ikastea erraza da, baina praktikan jartzea ez hainbeste eta hori lortu dugu guk. 7

Muskizko Udala Ayto. de Muskiz Ingurumen Saila Dpto. de Medio Ambiente

INFORMAZIOA GEHIAGO: Ayuntamiento de MuskizMÁS INFORMACIÓN: medioambiente@muskiz.com

CONTACTO: Teléfono: 94.670.60.00 Ext. 114HARREMANA: www.muskiz.org