et. reg. n. ni ostal eg. n. mn hmasawnna thar vol … thar/2017/april/ht-09-04...2018/04/09  · a...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking :07-03-2018 to 10-03-2018 delivery :09-04-2018 (MOn) Time : 9AM -11AM stOCK : 306 Hmasawnna Thar Vol - 33/171 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlatun (april) 09, 2018 thaw|anni (monday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 1st. April, 2018 to advance booking 30th. April, 2018 delivery :09-04-2018 (MOn) Time :9AM-ll stock Stock : 306 @rate:Rs. 762/- ( 19kg & 5kg. available) GAS NEWS Agency : SAS Booking :13th. Feb. , 2018 to 5th. March . 2018 delivery :09-04-2018 (MOn) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306 @rate:Rs. 762/- NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Saikot SDO Office-ah inhrilhrietna CCpur: Ministry of Rural Development, Govt. of India & Manipur State Rural Live- lihood Mission sponsored- na DDU-GKY hnuoia course tum tum a thlawna training um ding le inzaw- min April 10, 2018, 11AM hin Saikot SDO Complex- ah inhrilhrietna um a tih tiin Timothy Z. Zote, chun inhriettirna a siem. Free Course chun- chang hre chieng nuom han Pu Timothy Z. Zote (9089400574) kuomah chanchin chieng lem hriet thei ning a tih. Course hi May 1, 2018 a \an ding a nih. HI-GHQ Team in Aizawl pan ding CCpur: Hmar People’s Convention-Democratic (HPC-D), Mizoram Region le Mizoram sawrkar han in- remna thuthlung (MoS) an ziek dungzuia Home Com- ing Ceremony (Arms lay- ing down Ceremony) CTI, Sesawng, Aizawl Dist., Mizoram a April 13, 2018 a hung um dinga \hang ding Hmar Inpui, Gen. Hqrs. (HI- GHQ) Team hai chu April 11 zing dar 6:00 AM in Pu Joseph Lalrothang, Presi- dent, HI-GHQ Chengna In, Rengkai a inthawk CCPur suoksanin Aizawl pan an tih. Aizawl ah Hmar Inpui, Mizoram Region \huoitu han an lo hmuok ding thu LRS Puruolte, Jt. Secy., (i/c Information & Media), HI-GHQ chun a hril a. A puitling ngeina dinga hma la dingin Mizoram sawrkar le a tu tieng tieng khawma ngai pawimaw a, \awng\aina a hai khawm lo hrie dingin ngenna a siem bawk. Jeep eksiden-ah mi 3 an hliem CCpur: April 8, 2018, 12:00 Noon vel khan Singngat Sub-Division huopsunga Buangmun khuo bul lai Jeep pakhat a eksiden a, Jeep-a chuong mi 4 hai laia 3 in hliemna an tuok a, hliem hai laia an rik deu pakhat District Hos- pital panpui le admit a nih. Hospital-a admit hi Ginsuanding (28), s/o V. Pumsuanthang of Zenhang Lamka a ni a, a malpui changtieng a hliem a nih. Jeep khaltu hi Biakson a ni a, Buangmun khuoa thaw ding nei leia zani zingkara kha Buangmun pan an ni a, Buangmun an tlung tawm \ep lamtung lai lampui inkhurna an tlung laiin an motor a hung thi thut leiin hnungtieng an in- tawl a, brake a sir leh brake a lo failed bawk leia kho- bak baw an ni a. Khobak an baw zo hin vawihni vel an motor hi an let niin a khaltu Biakson chun a hril. Album hawng CCpur: Zani zantieng 2:00PM khan MELC HQ Church, Zomi Colony-ah “Sanggam It” ti gospel vid- eo Album chu Suanchin- pau, MDC, ADCC in a tlangzar. Album hi Kham- khanpau le a sunghan an produced a nih. HYA Meeting CCpur: April 9, 2018, 1:00PM hin Pu Vanlalhlun Hrangchal, President, HYA Tui\haphai Jt. Hqrts cheng- nain-ah HYA Tui\haphai Joint Headquarters Execu- tive Meeting ko a ni a, hi huna hin Executive mem- bers hai kim taka \hang seng dingin Secretary chun inhriettirna a siem. Tuihawk in lampui-ah hmunhnawk nasa takin a lendawk CCpur: April 8, 2018 zantieng dar 3 vela ruo hung sur lei khan tuihawk in CCPur khawpui sung hmun tum tum lampui haiah hmunhnawk nasa takin a lendawk a, lampui a suk\ awp hle. Salem Veng le Nehru Marg-IB Road junc- tion lai lem chu nulla sunga hmunhnawk dehawna um han Nulla an hrukbit leiin tuihawkin luongna ding nei loin lampui lai vadung angin an luong zuoi zuoi el a nih. CCPur khawpui sung fai le thienghlimna dingin hma lak ni hlak sienkhawm nulla sunga hmunhnawk dehawn bansan a la ninaw bakah nula mumal umnaw leiin ruosur hunah CCPur khawpui sung lampui hai chu hmunhnawkin a sip el hlak a nih. Tukhawm hin Chura- Sugnu Road lampui siem mek a ni a, zero point- CC- Pur Police station opposite- a Rengkai road lampui in\anna lai lem chu nulla bo der an nih. Ruo a hung sur tak tak pha lem chu a bikin lamthlang tienga dawr kai hai ta ding iengang harsatna am an tlun ding hriet a la ni nawh. Fur hung in\an mek le inzawmin ruo a la hung sur pei ding a ni a. IMD resport/forcast dungzuiin April 9, 2018 khawm hin India ram hmun hran hran Odisha, Uttarakhand, Hi- machal Pradesh le Jammu and Kashmir haia chun thli le ruo inthuoin a sur ding bakah riel a tla el thei a hril a nih. Chun, West Bengal le Sikkim, Jharkhand le Ut- tarakhand, Bihar, Hary- ana, Chandigarh, Delhi le Andhra Pradeh haia chun ruo le thli baka \ek hai khawm tla el theia hril a ni bawk. HI Meghalaya Re- gion Election CCpur: April 13, 2018 nia CTI, Sesawng, Aizawl Dist., Mizoram a HPC-D Home Coming Ceremony ding leh intuok sienkhawm Hmar Inpui, Meghalaya Region Election ding leh intuok sienkhawm a hun ruot lawksa angin inth- langna nei ni dingin ei thu dawngna chun a hril. HI Meghalaya Region inthlangna hi Pu Francis Songate, General Secre- tary, HI-GHQ le a Jt. Secy. Dr. Immanuel Zarzosang Varte hai inrawinaa nei ni dingin Jt. Secy., (i/c Info. & Media), HI-GHQ a inthawk ei thu dawngna chun a hril. Mass Protest nei an tum imphal: All Mani- pur Muslim Organisa- tions Co-ordinating Committee(AMMOCOC) chun April 10, 2018 zingkar dar 6 a inthawk April 11, 2018 zantieng dar 6 chen Manipur pumpui huopin Mass Protest nei an tum. Mantripukhri le Kshetrigao area sunga Muslim mihai chengna in hai \hiek pek le hnawtdawka an um dodal- naa mass protest rally hi thaw an tum niin Wahidur Rahman, Secreatary Gen- eral, AMMOCOC chun thusuok a siem. IRB Jamadar a thisaa hmu imphal: Zani zingkar khan Classic Grande Ho- tel, Chingmeirong, Imphal East District sunga a riek- na pindana a khumah 3rd IRB Jamadar Elangbam Ibotombi@Shantikumar, s/o(L) E.Kumar of Lang- meidong, Kakching Dis- trict chu a thisaa hmu a nih. A luah silaimu lutna be hmu a nih. Police chun ama le ama inkap hlum ni dinga an ring thu an hril. A thisa ruong hi zani zing dar 3:30 vela kha a ruol han an va hmu nia hril a nih. Ama hi Meghalaya CM Comrad K.Sangma Security guard a \hang a nih. Kum 2017-18 sung bandh ni 23 imphal: Kum 2014-16 khan bandh le general stikes in 245 le economic blockade ni 43, Kum 2016-17 inkarin bandh/general stikes ni 217 le economic blockades ni 179, kum 2017-March, 2018 inkar sung khan bandh/general strikes ni 23 Manipur ah a um niin Social Re- searcher Serto Tondana Kom chun a hril. Kum 2017-March 2018 inkara bandh um leia ei inhmang zata a riruong chu Rs353,826,250 a nih. Chun kum 2016- 17 inkar sunga bandh/general strikes leia ei inhmang chu Rs 2,616.23 crores neka tam niin a riruong bawk. DIPR Dirrector in-charge dingin imphal: Manipur sawrkar chun Department of Information and Pub- lic Relations (DIPR) a Director in-charge (in his grade pay) sin chel dingin H.Balkrishna, MCS a ruot. H.Balkrishna hi Addition- al Deputy Commissioner (ADC), Kangpokpi sin chel lai a nih. Ruo le thli nasa takin imphal: Manipur \hangsain April 11, 2018 khin West Bengal, Sik- kim, Assam, Meghalaya, Nagaland, Mizoram le Tripura haiah ruo le thli nasa taka surin a hrang ding niin khawchin chun- gchanga thiemna le hrietna neihai chun an hril. Zanita inthawka kha ruo le thli hi ni 5 sung a sur le hrang ding nia IMD thusuok chun a lo hrillawk tasa a nih. Modi term sung ngeia NSCN (IM) le Inremna ziek ding: Rijiju Guwahati: Union Minister of State for Home, Mr Kiren Ri- jiju chun, BJP sawrkar le National Socialist Council of Nagaland (NSCN) Isak- Muivah hai inbiekna le in- remna Framework Agree- ment, August 3, 2015 a ziekah ‘point serious deu deu’ tamtak peithlak an ni tah a, chu lai chun ‘sover- eignty’ chu Indian Consti- tuion huom sunga inremna a ni leiin peithlak a ni tah tiin a hril. Guwahati-a reporter hai a hril dan chun, ‘Sover- eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand ta chu a nih. Amiruokchu, Framework Agreement 2015 kha a kimchang le a nina tak tamtakin an la hriet nawh a. Timeline concrete tak zuiin thil thaw a ni ding thu kan hril tah a. Chu hma chun, hma a sawn theina dingini thil iemani inhri- etthiemna or Framework nei a \ul an nawm. “Framework Agree- ment ziek lai khan, sov- ereignty le thil dang dang serious deu deu iemani zat Agenda ah khan a um a. Amiruokchu, chuon- ghai chu khawhnungah, inbiekna fe pei ah dropped an nih. Inbiekna chu India Constitution huomsung/ dungzuia nei ning a tih, ti a ni a. Chuleia Framework hi siem a nih. Inbiekna chu tluong takin a fe zing a, Prime Minister Modi term sung ngeia inremna tluontling ziek hman tum a nih” tiin a hril. NSCN (IM) demand “Greater Nagalim” thu khawm hriltlang a nih a. Hi hin \henum state hai a tawk pawi tamtakin an ring a. Amiruokchu, Prime Minister Modi-in a hril tah ang khan, “Naga Talks hin AP, Manipur le Assam hai iengkhawm tawk pawi naw nih” a ti nih kha, tiin a hil bawk. “Go To The Village” thuah CM-in Bureaucrats hai an hmupui Politics thiltum chu mihai hringnun inhawi tak pekna dinga sinthaw a nih: CM imphal: Manipur history-a la um zen zen ngai lo, Chief Minister chun sawrkar sinthawna bul tum- tutak sawrkar thawktu Bureacrats (Organised Services) hai inhmu- puiin, state le mipui hmasawn thei dan dinga thaw dan \hatak dinghai a hriltlangpui. “Ei state mipuihaiin an changkangpui ngei theina din- gin ngaidan \ha le thaw dan \hahia inhriltlangin sin ei thaw tlang a \ul a nih” tiin a hril. Sawrkarin khawtehai sukhma- sawnna dinga a mission thar “Go To The Village” thupui hmanga Bureacrats hai le hohlim tlangna chu zani April 8 khan City Conven- tion Centre, Imphal ah nei a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh chun hriltlangna kei\thuoiin, state le central officers hai le sawrkar in- pawl khawmna hi Manipur history- a la um ngai \hak lo a nih tiin a hril. “Hi interaction program thiltum tak pakhat chu, ei renga \hangruola ei state le mipuihai hmasawnna dinghai iengtinam thaw inla \ha tak a ta ti ei hriet theina ding a nih. Politics thiltum tak chu mihai hringnun inhawi tak pekna dinga sinthaw a nih” tiin a hril. ‘Go To The Village’ thiltum hrilin, politics hming\hatna hnawt lei an nawh a. Ei ramah hmasawn- na le danglamna pakhat bek a uma, mirethei le hnuoihnunghai dawm- kang an nih theina dinga hmalakna a nih lem, tiin, sawrkar thawktu officer hai chu hmun hnufuolna khawtehai hma an sawna danglam- na iemani bek a um theina dinga lungruol tak le taima taka sinthaw tlang dingin a fiel tawl a. “Ei state ah a \ha zawnga danglamna le hmasawnna a um theina ding chun mumal taka inthlawpna le in\hang- pui tawnna a um a \ul” tiin a hril. Sawrkar thawktuhai a in- thawkin sawrkar chun ngaidan \ ha le thawdan \hahai hriet a nuom a. Ngaidan nei \ha tak chu lawm- man pek a ni ding thuiin a sukphur tawl bawk. Sawrkar thawktuhai hi a hran bik deua sawrkar laka in- thawka umna/sinthawna (silos) a um nuom a, chuong chu sawrkar ta dinga pawitak, hmasawnna daltu a nih hlak. Ngaidanhai suklienin keng rawn deu khawm a tul a nih tiin a hril. Department tina hotuhai chu ‘Go To The Village’ sukpuitlingna dinga thlawp seng dingin a fiel a. State Level Commiittee indin a nih tah a, District Level Committee khawm indin a ni vat ta ding niin a hril. DC le HoD hai chu scheme le project hran hrana beneficiaries (ding) hai zawng suok dingin a hril a. “Hi mission thiltum tak chu khawte haia va fea miphai va hmu ringawt ni lovin, an harsatnahai hrieta, \hangpui an \ulnahai \hang- puia hma an sawn theina dinga sin va thawpui ding a nih” tiin a hril. Tuta sawrkar chun Prime Min- ister Modi vision ‘Saab ka Sath Saab ka Vikas’ (Collective Effort Inclusive Growth) hi a pawmpui a. Ei sosiety khawtlang hmasawnna dingin iem ei thaw tah a ti hi inen- nawn rawp ei tiu. Khawtlang in- hawi tak nei theina ding chun rethei le rimsiehai ei dawmkang an \ul. Ei state hmasawnna dingin renga huom hmasawnna inkhuongruol a um a tul, tiin a hril a. “Inlangtlangna (Transparency) a um phat insawrkarna \ha (good govrnance) um el a nih” tiin, tum chun lampui a um thu hrilin, swrkar hmalakna zarin infepawna le in- biekpawna, connectivity, heatlh le power haiah hmasawnna kum khat sungin hmu thei ding a um thu a hril bawk. Sawrkar thawktu abikin officer hai chu kum khat liemtah sunga taima tak le titak zeta program le scheme hran hran hai hlawtlingna dinga an sinthawna leiin an chungah lawmthu a hril a. Ei ramah lungrila inremna le inlainatna le inpumkhat- na (emotional intergration) a um thei tah leia Prime Minister khawm a lawm zie thu a hril a. Hmasawn- nahai hmu thei dinga an um tah leia a lawm hle thu khawm a hril niin a hril nghe nghe. “State mipuihai lai lungrila in- pumkhatna siem theia ei um hi a ropui a. Hi hi hmasawnna inkhuon- gruolna ding chun a pawimatak tak a. Khawtehai ah khawm hi lungril hi ei tua hmasawnna dinga sin ei thaw a \ul a nih” tiin sawrkar thawktuhai chu an taimakna le thiemnahai state hmasawnna dinga thawlawm nawk zuol dingin a ngen tawl. Hieng ang hriltlangna hun hi zani lai khan Minister le MLA le official dang danghai le khawm nei a lo ni tah a. Sawrkar thawktu bulpuitak Organised Sector (Bu- reacrats) hai le neina chu a hmasa- tak a la ni a. Minister, MLAs, Chief Secretary, DFP, Senior Bureacrats le officer, state le central- a mi tam- tak an \hang. (DIPR) Health Minister in IE Dist. Hospital hmun sawn ama mimal thutlukna a ninaw thu a hril imphal: Health and Family Welfare Minister L. Jayantakumar Singh chun ama mimal in Dis- trict Hospital, Imphal East bawlna ding hmun sawn tumna a neinaw thu za- nita Babupara-a a Quarter hmuna press Conference huna a hril. Bieltu MLA le Khun- drakpam A/C sunga mipui han a chunga intumna an siem chungthua Mr Jay- antakumar in hrilfiena hi a siem a ni a, District Hospi- tal bawlna ding ram chun- gchangah buoina (dispute) um leia sawrkarin second option laa hi lai hmuna District hospital bawl tum lem a ni thu a hril. A hril peinaah, Khun- drakpam A/C sunga Sagolmang hmuna Imphal East District Hospital bal- wna dingin Memorandum of Agreement-ah Pattadars 6 in hming an signed a \ul a, sienkhawm Manipur sawrkar le ram neitu hai inremna Memorandum of Agreement-ah pattadars 6 hai laia 4 chauin hming an ziek a nih tiin L. Jayanta- kumar chun Chanchinbu- mihai kuomah a hril. Hi lei hin District Hos- pital bawlna hmun sawn chungchang hi a ma mimal thutlukna el a ninaw thu le Chief Minister remtinaa sawrkarin thutlukna a siem a ni thu a hril. Hi lei hin mipui, a bikin Khundrakpam A/C mipui hai chu state sawrkarin hmasawnna sin a thaw ding chawkbuoi zawnga mi tu- hai mani infuipawr thei dinga um lo dingin minister chun a ngen nghal bawk. Human Traffickers 2 manin nuhmei pakhat an sansuok; Rohingya pathum man imphal: Moreh Police hai chun Inrinni zan dar 9:30pm vel khan, Moreh Ward No.5 lai human traf- fickers mi 2 manin nuhmei pakhat zawr tuma an \huoi chu an sansuok. Hriltu a inthawkin Bur- ma mi mihriema sumdawng an um ti thu hriet dung- zuiin, Tengnoupal SP Dr S. Ibomcha inrawina hnuoiah, Commando, Moreh CID (Special Branch) le Moreh Police Team SDPO Moreh Mr Sandip Gopaldas rawi khat le, Asst Commandant, 8th IR Commando Battal- ion, Thomas Thockhom le Inspector Imphal West Po- lice Commando han dappui an hang thaw a. Darkar hni vel in tin an dap kuol vawng hnung chun Rohingya Muslim mi pahni, Myanmar a inthawka nuh- mei pakhat India ram tienga zawr dinga hung \huoihai chu an hang man tah a nih. Police han an sansuok Myanmar nuhmei hi a hming chu Toiba Hatu @ Nargis (20) a nih a. Monu Baguna Madila Bhara, Myanmar-a um Mr Abu Subiya naunu a nih. Mana umhai chu, tuta Moreh Ward No.2-a um, Baguna Nullafara, Myan- mar mi, Kasim Abdul naupa Saifullah (34) le Gomti- dam Baguna, Myanmar mi, Moreh-a um bawk Kasim Abdul naupa Saifullah (34) hai an nih. Mana umhai hin valid document (lekha) pakhat khawm an nei nawh a. An kuta inthawkin Vodafone mobile phone handset le Coredoo SimCard iemani zat an man a. An rengin Moreh PS ah pek lut an nih. Hienglai zing hin Pathi- enni zingkar dar 7am vel khan, Moreh Police han Myanmar a inthawka India hung lut tum Rohingya mi 3 an man bawk. Mi pathum, nuhmei pakhat le pasal pahni bawk hai hi interna- tional boundary Gate No.2 a inthawka India hung lut tum an nih. Police in an lo check a, an identity card a inthawkin Rohingya Mus- lim an nih ti hriet leiin man an nih a, tirkir dan ngaituo ning a tih tiin police thu- suok chun a hril. (IEN/IT) Thoubal-ah AR han ralthuom tam tak an dapdawk; TPLA Defernce Secretary man imphal: 9 Sector Assam Rifles hnuoia 5 JAK RIF pawl chun re- port an dawng le inzaw- min zanikhan Bishen- pur Police Commandos hai le \hangruolin Pat Area, Ishok Makha Lei- kai-ah dappui an thaw a, ralthuom iemanizat zet an dapdawk. Ralthuom an dapdawk hai lai hin M 16 Rifle 2, AK-56 Rifles 4; A4 Rifle 1 le UBGL a \hang. Chun, Jwalamukhi Battalion han April 6, 2018 khan Keithelmanbi, Kangpokpi District-ah TPLA Defence Secretary Lamminlen Lhouvum @ Lendou, s/o Khamkholal Lhouvum of KMC Village (Tujang Veng) an man. Re- port an dawng le inzawma dappui an thawnaa an man a ni a, April 7, 2018 khan Sekmai Police Station-ah an peklut a, Sekmai Police Station-ah FIR file khum a ni bawk. (PRO-IGAR (S)/ PIB-DW)

Upload: others

Post on 15-Apr-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol … Thar/2017/April/HT-09-04...2018/04/09  · a hril dan chun, ‘Sover-eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking :07-03-2018 to 10-03-2018delivery :09-04-2018 (MOn) Time : 9AM -11AMstOCK : 306

Hmasawnna Thar Vol - 33/171 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

thlatun (april) 09, 2018 thaw|anni (monday)

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 1st. April, 2018 to advance booking 30th. April, 2018delivery :09-04-2018 (MOn) Time :9AM-tillstockStock : 306 @rate:Rs. 762/- ( 19kg & 5kg. available)

GAS NEWS Agency : SASBooking :13th. Feb. , 2018 to 5th. March . 2018delivery :09-04-2018 (MOn) Time : 9AM till stock laststOCK : 306 @rate:Rs. 762/-

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Saikot SDO Office-ah inhrilhrietnaCCpur: Ministry of Rural Development, Govt. of India & Manipur State Rural Live-lihood Mission sponsored-na DDU-GKY hnuoia course tum tum a thlawna training um ding le inzaw-min April 10, 2018, 11AM hin Saikot SDO Complex-ah inhrilhrietna um a tih

tiin Timothy Z. Zote, chun inhriettirna a siem. Free Course chun-chang hre chieng nuom han Pu Timothy Z. Zote (9089400574) kuomah chanchin chieng lem hriet thei ning a tih. Course hi May 1, 2018 a \an ding a nih.

HI-GHQ Team in Aizawl pan dingCCpur: Hmar People’s Convention-Democratic (HPC-D), Mizoram Region le Mizoram sawrkar han in-remna thuthlung (MoS) an ziek dungzuia Home Com-ing Ceremony (Arms lay-ing down Ceremony) CTI, Sesawng, Aizawl Dist., Mizoram a April 13, 2018 a hung um dinga \hang ding Hmar Inpui, Gen. Hqrs. (HI-GHQ) Team hai chu April 11 zing dar 6:00 AM in Pu Joseph Lalrothang, Presi-

dent, HI-GHQ Chengna In, Rengkai a inthawk CCPur suoksanin Aizawl pan an tih. Aizawl ah Hmar Inpui, Mizoram Region \huoitu han an lo hmuok ding thu LRS Puruolte, Jt. Secy., (i/c Information & Media), HI-GHQ chun a hril a. A puitling ngeina dinga hma la dingin Mizoram sawrkar le a tu tieng tieng khawma ngai pawimaw a, \awng\aina a hai khawm lo hrie dingin ngenna a siem bawk.

Jeep eksiden-ah mi 3 an hliemCCpur: April 8, 2018, 12:00 Noon vel khan Singngat Sub-Division huopsunga Buangmun khuo bul lai Jeep pakhat a eksiden a, Jeep-a chuong mi 4 hai laia 3 in hliemna an tuok a, hliem hai laia an rik deu pakhat District Hos-pital panpui le admit a nih. Hospital-a admit hi Ginsuanding (28), s/o V. Pumsuanthang of Zenhang Lamka a ni a, a malpui changtieng a hliem a nih.

Jeep khaltu hi Biakson a ni a, Buangmun khuoa thaw ding nei leia zani zingkara kha Buangmun pan an ni a, Buangmun an tlung tawm \ep lamtung lai lampui inkhurna an tlung laiin an motor a hung thi thut leiin hnungtieng an in-tawl a, brake a sir leh brake a lo failed bawk leia kho-bak baw an ni a. Khobak an baw zo hin vawihni vel an motor hi an let niin a khaltu Biakson chun a hril.

Album hawngCCpur: Zani zantieng 2:00PM khan MELC HQ Church, Zomi Colony-ah “Sanggam It” ti gospel vid-eo Album chu Suanchin-pau, MDC, ADCC in a tlangzar. Album hi Kham-khanpau le a sunghan an produced a nih.

HYA MeetingCCpur: April 9, 2018, 1:00PM hin Pu Vanlalhlun Hrangchal, President, HYA Tui\haphai Jt. Hqrts cheng-nain-ah HYA Tui\haphai Joint Headquarters Execu-tive Meeting ko a ni a, hi huna hin Executive mem-bers hai kim taka \hang seng dingin Secretary chun inhriettirna a siem.

Tuihawk in lampui-ah hmunhnawk nasa takin a lendawk

CCpur: April 8, 2018 zantieng dar 3 vela ruo hung sur lei khan tuihawk in CCPur khawpui sung hmun tum tum lampui haiah hmunhnawk nasa takin a lendawk a, lampui a suk\awp hle. Salem Veng le Nehru Marg-IB Road junc-tion lai lem chu nulla sunga hmunhnawk dehawna um han Nulla an hrukbit leiin tuihawkin luongna ding nei loin lampui lai vadung angin an luong zuoi zuoi el a nih. CCPur khawpui sung fai le thienghlimna dingin hma lak ni hlak sienkhawm nulla sunga hmunhnawk dehawn bansan a la ninaw bakah nula mumal umnaw leiin ruosur hunah CCPur khawpui sung lampui hai chu hmunhnawkin a sip el hlak a nih. Tukhawm hin Chura-Sugnu Road lampui siem mek a ni a, zero point- CC-

Pur Police station opposite-a Rengkai road lampui in\anna lai lem chu nulla bo der an nih. Ruo a hung sur tak tak pha lem chu a bikin lamthlang tienga dawr kai hai ta ding iengang harsatna am an tlun ding hriet a la ni nawh. Fur hung in\an mek le inzawmin ruo a la hung sur pei ding a ni a. IMD resport/forcast dungzuiin April 9, 2018 khawm hin India ram hmun hran hran Odisha, Uttarakhand, Hi-machal Pradesh le Jammu and Kashmir haia chun thli le ruo inthuoin a sur ding bakah riel a tla el thei a hril a nih. Chun, West Bengal le Sikkim, Jharkhand le Ut-tarakhand, Bihar, Hary-ana, Chandigarh, Delhi le Andhra Pradeh haia chun ruo le thli baka \ek hai khawm tla el theia hril a ni bawk.

HI Meghalaya Re-gion Election

CCpur: April 13, 2018 nia CTI, Sesawng, Aizawl Dist., Mizoram a HPC-D Home Coming Ceremony ding leh intuok sienkhawm Hmar Inpui, Meghalaya Region Election ding leh intuok sienkhawm a hun ruot lawksa angin inth-langna nei ni dingin ei thu dawngna chun a hril. HI Meghalaya Region inthlangna hi Pu Francis Songate, General Secre-tary, HI-GHQ le a Jt. Secy. Dr. Immanuel Zarzosang Varte hai inrawinaa nei ni dingin Jt. Secy., (i/c Info. & Media), HI-GHQ a inthawk ei thu dawngna chun a hril.

Mass Protest nei an tum

imphal: All Mani-pur Muslim Organisa-tions Co-ordinating Committee(AMMOCOC) chun April 10, 2018 zingkar dar 6 a inthawk April 11, 2018 zantieng dar 6 chen Manipur pumpui huopin Mass Protest nei an tum. Mantripukhri le Kshetrigao area sunga Muslim mihai chengna in hai \hiek pek le hnawtdawka an um dodal-naa mass protest rally hi thaw an tum niin Wahidur Rahman, Secreatary Gen-eral, AMMOCOC chun thusuok a siem.

IRB Jamadar a thisaa hmuimphal: Zani zingkar khan Classic Grande Ho-tel, Chingmeirong, Imphal East District sunga a riek-na pindana a khumah 3rd IRB Jamadar Elangbam Ibotombi@Shantikumar, s/o(L) E.Kumar of Lang-meidong, Kakching Dis-trict chu a thisaa hmu a

nih. A luah silaimu lutna be hmu a nih. Police chun ama le ama inkap hlum ni dinga an ring thu an hril. A thisa ruong hi zani zing dar 3:30 vela kha a ruol han an va hmu nia hril a nih. Ama hi Meghalaya CM Comrad K.Sangma Security guard a \hang a nih.

Kum 2017-18 sung bandh ni 23imphal: Kum 2014-16 khan bandh le general stikes in 245 le economic blockade ni 43, Kum 2016-17 inkarin bandh/general stikes ni 217 le economic blockades ni 179, kum 2017-March, 2018 inkar sung khan bandh/general strikes ni 23 Manipur ah a um niin Social Re-

searcher Serto Tondana Kom chun a hril. Kum 2017-March 2018 inkara bandh um leia ei inhmang zata a riruong chu Rs353,826,250 a nih. Chun kum 2016-17 inkar sunga bandh/general strikes leia ei inhmang chu Rs 2,616.23 crores neka tam niin a riruong bawk.

DIPR Dirrector in-charge dinginimphal: Manipur sawrkar chun Department of Information and Pub-lic Relations (DIPR) a Director in-charge (in his grade pay) sin chel dingin H.Balkrishna, MCS a ruot. H.Balkrishna hi Addition-al Deputy Commissioner (ADC), Kangpokpi sin chel lai a nih.

Ruo le thli nasa takin

imphal: Manipur \hangsain April 11, 2018 khin West Bengal, Sik-kim, Assam, Meghalaya, Nagaland, Mizoram le Tripura haiah ruo le thli nasa taka surin a hrang ding niin khawchin chun-gchanga thiemna le hrietna neihai chun an hril. Zanita inthawka kha ruo le thli hi ni 5 sung a sur le hrang ding nia IMD thusuok chun a lo hrillawk tasa a nih.

Modi term sung ngeia

NSCN (IM) le Inremna ziek

ding: Rijiju

Guwahati: Union Minister of State for Home, Mr Kiren Ri-jiju chun, BJP sawrkar le National Socialist Council of Nagaland (NSCN) Isak-Muivah hai inbiekna le in-remna Framework Agree-ment, August 3, 2015 a ziekah ‘point serious deu deu’ tamtak peithlak an ni tah a, chu lai chun ‘sover-eignty’ chu Indian Consti-tuion huom sunga inremna a ni leiin peithlak a ni tah tiin a hril. Guwahati-a reporter hai a hril dan chun, ‘Sover-eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand ta chu a nih. Amiruokchu, Framework Agreement 2015 kha a kimchang le a nina tak tamtakin an la hriet nawh a. Timeline concrete tak zuiin thil thaw a ni ding thu kan hril tah a. Chu hma chun, hma a sawn theina dingini thil iemani inhri-etthiemna or Framework nei a \ul an nawm. “Framework Agree-ment ziek lai khan, sov-ereignty le thil dang dang serious deu deu iemani zat Agenda ah khan a um a. Amiruokchu, chuon-ghai chu khawhnungah, inbiekna fe pei ah dropped an nih. Inbiekna chu India Constitution huomsung/dungzuia nei ning a tih, ti a ni a. Chuleia Framework hi siem a nih. Inbiekna chu tluong takin a fe zing a, Prime Minister Modi term sung ngeia inremna tluontling ziek hman tum a nih” tiin a hril. NSCN (IM) demand “Greater Nagalim” thu khawm hriltlang a nih a. Hi hin \henum state hai a tawk pawi tamtakin an ring a. Amiruokchu, Prime Minister Modi-in a hril tah ang khan, “Naga Talks hin AP, Manipur le Assam hai iengkhawm tawk pawi naw nih” a ti nih kha, tiin a hil bawk.

“Go To The Village” thuah CM-in Bureaucrats hai an hmupui

Politics thiltum chu mihai hringnun inhawi tak pekna dinga sinthaw a nih: cMimphal: Manipur history-a la um zen zen ngai lo, Chief Minister chun sawrkar sinthawna bul tum-tutak sawrkar thawktu Bureacrats (Organised Services) hai inhmu-puiin, state le mipui hmasawn thei dan dinga thaw dan \hatak dinghai a hriltlangpui. “Ei state mipuihaiin an changkangpui ngei theina din-gin ngaidan \ha le thaw dan \hahia inhriltlangin sin ei thaw tlang a \ul a nih” tiin a hril. Sawrkarin khawtehai sukhma-sawnna dinga a mission thar “Go To The Village” thupui hmanga Bureacrats hai le hohlim tlangna chu zani April 8 khan City Conven-tion Centre, Imphal ah nei a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh chun hriltlangna kei\thuoiin, state le central officers hai le sawrkar in-pawl khawmna hi Manipur history-a la um ngai \hak lo a nih tiin a hril. “Hi interaction program thiltum tak pakhat chu, ei renga \hangruola ei state le mipuihai hmasawnna dinghai iengtinam thaw inla \ha tak a ta ti ei hriet theina ding a nih. Politics thiltum tak chu mihai hringnun inhawi tak pekna dinga sinthaw a nih” tiin a hril. ‘Go To The Village’ thiltum hrilin, politics hming\hatna hnawt lei an nawh a. Ei ramah hmasawn-na le danglamna pakhat bek a uma, mirethei le hnuoihnunghai dawm-kang an nih theina dinga hmalakna a nih lem, tiin, sawrkar thawktu officer hai chu hmun hnufuolna khawtehai hma an sawna danglam-

na iemani bek a um theina dinga lungruol tak le taima taka sinthaw tlang dingin a fiel tawl a. “Ei state ah a \ha zawnga danglamna le hmasawnna a um theina ding chun mumal taka inthlawpna le in\hang-pui tawnna a um a \ul” tiin a hril. Sawrkar thawktuhai a in-thawkin sawrkar chun ngaidan \ha le thawdan \hahai hriet a nuom a. Ngaidan nei \ha tak chu lawm-man pek a ni ding thuiin a sukphur tawl bawk. Sawrkar thawktuhai hi a hran bik deua sawrkar laka in-thawka umna/sinthawna (silos) a um nuom a, chuong chu sawrkar ta dinga pawitak, hmasawnna daltu a nih hlak. Ngaidanhai suklienin keng rawn deu khawm a tul a nih tiin a hril. Department tina hotuhai chu ‘Go To The Village’ sukpuitlingna dinga thlawp seng dingin a fiel a. State Level Commiittee indin a nih tah a, District Level Committee

khawm indin a ni vat ta ding niin a hril. DC le HoD hai chu scheme le project hran hrana beneficiaries (ding) hai zawng suok dingin a hril a. “Hi mission thiltum tak chu khawte haia va fea miphai va hmu ringawt ni lovin, an harsatnahai hrieta, \hangpui an \ulnahai \hang-puia hma an sawn theina dinga sin va thawpui ding a nih” tiin a hril. Tuta sawrkar chun Prime Min-ister Modi vision ‘Saab ka Sath Saab ka Vikas’ (Collective Effort Inclusive Growth) hi a pawmpui a. Ei sosiety khawtlang hmasawnna dingin iem ei thaw tah a ti hi inen-nawn rawp ei tiu. Khawtlang in-hawi tak nei theina ding chun rethei le rimsiehai ei dawmkang an \ul. Ei state hmasawnna dingin renga huom hmasawnna inkhuongruol a um a tul, tiin a hril a. “Inlangtlangna (Transparency) a um phat insawrkarna \ha (good

govrnance) um el a nih” tiin, tum chun lampui a um thu hrilin, swrkar hmalakna zarin infepawna le in-biekpawna, connectivity, heatlh le power haiah hmasawnna kum khat sungin hmu thei ding a um thu a hril bawk. Sawrkar thawktu abikin officer hai chu kum khat liemtah sunga taima tak le titak zeta program le scheme hran hran hai hlawtlingna dinga an sinthawna leiin an chungah lawmthu a hril a. Ei ramah lungrila inremna le inlainatna le inpumkhat-na (emotional intergration) a um thei tah leia Prime Minister khawm a lawm zie thu a hril a. Hmasawn-nahai hmu thei dinga an um tah leia a lawm hle thu khawm a hril niin a hril nghe nghe. “State mipuihai lai lungrila in-pumkhatna siem theia ei um hi a ropui a. Hi hi hmasawnna inkhuon-gruolna ding chun a pawimatak tak a. Khawtehai ah khawm hi lungril hi ei tua hmasawnna dinga sin ei thaw a \ul a nih” tiin sawrkar thawktuhai chu an taimakna le thiemnahai state hmasawnna dinga thawlawm nawk zuol dingin a ngen tawl. Hieng ang hriltlangna hun hi zani lai khan Minister le MLA le official dang danghai le khawm nei a lo ni tah a. Sawrkar thawktu bulpuitak Organised Sector (Bu-reacrats) hai le neina chu a hmasa-tak a la ni a. Minister, MLAs, Chief Secretary, DFP, Senior Bureacrats le officer, state le central- a mi tam-tak an \hang. (DIPR)

Health Minister in IE Dist. Hospital hmun sawn ama mimal thutlukna a ninaw thu a hrilimphal: Health and Family Welfare Minister L. Jayantakumar Singh chun ama mimal in Dis-trict Hospital, Imphal East bawlna ding hmun sawn tumna a neinaw thu za-nita Babupara-a a Quarter hmuna press Conference huna a hril. Bieltu MLA le Khun-drakpam A/C sunga mipui han a chunga intumna an siem chungthua Mr Jay-antakumar in hrilfiena hi a siem a ni a, District Hospi-tal bawlna ding ram chun-gchangah buoina (dispute) um leia sawrkarin second

option laa hi lai hmuna District hospital bawl tum lem a ni thu a hril. A hril peinaah, Khun-drakpam A/C sunga Sagolmang hmuna Imphal East District Hospital bal-

wna dingin Memorandum of Agreement-ah Pattadars 6 in hming an signed a \ul a, sienkhawm Manipur sawrkar le ram neitu hai inremna Memorandum of Agreement-ah pattadars 6

hai laia 4 chauin hming an ziek a nih tiin L. Jayanta-kumar chun Chanchinbu-mihai kuomah a hril. Hi lei hin District Hos-pital bawlna hmun sawn chungchang hi a ma mimal thutlukna el a ninaw thu le Chief Minister remtinaa sawrkarin thutlukna a siem a ni thu a hril. Hi lei hin mipui, a bikin Khundrakpam A/C mipui hai chu state sawrkarin hmasawnna sin a thaw ding chawkbuoi zawnga mi tu-hai mani infuipawr thei dinga um lo dingin minister chun a ngen nghal bawk.

Human Traffickers 2 manin nuhmei pakhat an sansuok; Rohingya pathum manimphal: Moreh Police hai chun Inrinni zan dar 9:30pm vel khan, Moreh Ward No.5 lai human traf-fickers mi 2 manin nuhmei pakhat zawr tuma an \huoi chu an sansuok. Hriltu a inthawkin Bur-ma mi mihriema sumdawng an um ti thu hriet dung-zuiin, Tengnoupal SP Dr S. Ibomcha inrawina hnuoiah, Commando, Moreh CID (Special Branch) le Moreh Police Team SDPO Moreh Mr Sandip Gopaldas rawi khat le, Asst Commandant, 8th IR Commando Battal-ion, Thomas Thockhom le Inspector Imphal West Po-lice Commando han dappui an hang thaw a.

Darkar hni vel in tin an dap kuol vawng hnung chun Rohingya Muslim mi pahni, Myanmar a inthawka nuh-mei pakhat India ram tienga zawr dinga hung \huoihai chu an hang man tah a nih. Police han an sansuok Myanmar nuhmei hi a hming chu Toiba Hatu @ Nargis (20) a nih a. Monu Baguna Madila Bhara, Myanmar-a um Mr Abu Subiya naunu

a nih. Mana umhai chu, tuta Moreh Ward No.2-a um, Baguna Nullafara, Myan-mar mi, Kasim Abdul naupa Saifullah (34) le Gomti-dam Baguna, Myanmar mi, Moreh-a um bawk Kasim Abdul naupa Saifullah (34) hai an nih. Mana umhai hin valid document (lekha) pakhat khawm an nei nawh a. An kuta inthawkin Vodafone

mobile phone handset le Coredoo SimCard iemani zat an man a. An rengin Moreh PS ah pek lut an nih. Hienglai zing hin Pathi-enni zingkar dar 7am vel khan, Moreh Police han Myanmar a inthawka India hung lut tum Rohingya mi 3 an man bawk. Mi pathum, nuhmei pakhat le pasal pahni bawk hai hi interna-tional boundary Gate No.2 a inthawka India hung lut tum an nih. Police in an lo check a, an identity card a inthawkin Rohingya Mus-lim an nih ti hriet leiin man an nih a, tirkir dan ngaituo ning a tih tiin police thu-suok chun a hril. (IEN/IT)

Thoubal-ah AR han ralthuom tam tak an dapdawk; TPLA Defernce Secretary man

imphal: 9 Sector Assam Rifles hnuoia 5 JAK RIF pawl chun re-port an dawng le inzaw-min zanikhan Bishen-pur Police Commandos

hai le \hangruolin Pat Area, Ishok Makha Lei-kai-ah dappui an thaw a, ralthuom iemanizat zet an dapdawk. Ralthuom an dapdawk

hai lai hin M 16 Rifle 2, AK-56 Rifles 4; A4 Rifle 1 le UBGL a \hang. Chun, Jwalamukhi Battalion han April 6, 2018 khan Keithelmanbi, Kangpokpi District-ah TPLA Defence Secretary Lamminlen Lhouvum @ Lendou, s/o Khamkholal Lhouvum of KMC Village (Tujang Veng) an man. Re-port an dawng le inzawma dappui an thawnaa an man a ni a, April 7, 2018 khan Sekmai Police Station-ah an peklut a, Sekmai Police Station-ah FIR file khum a ni bawk. (PRO-IGAR (S)/ PIB-DW)

Page 2: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol … Thar/2017/April/HT-09-04...2018/04/09  · a hril dan chun, ‘Sover-eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand

Hmasawnna Thar2thlatun (april) 09, 2018 thaw|anni (monday) artiClE/hEalth & EmploymEnt nEwS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

VAWISUN THUPUIChuleiin nang an kuomah, Lalpa chun hieng hin a tih, tiin hril rawh: Mipuihai Lalpa chun ka kuomah hung kir ro a tih, chuongchun in kuomah hung kir veng ka tih, sipaihai Lalpa chun a tih. - Zekari 1:3

Mani chantawka lungawi

AAIJobs2018:542JuniorExecutiveVacancyforB.Tech/B.Epub-lished on 5th April 2018On16/03/2018,AAIannounced Jobnotificationtohirecandi-dateswhocompletedB.Tech/B.E for thepositionof JuniorEx-ecutive.Vacancy1 JuniorExecutiveQualification B.Tech/B.EVacancies 542 PostsSalary Rs. 40,000 - Rs. 1,40,000/- Per MonthExperience FresherJobLocation AcrossIndiaLast Date to Apply 04/05/2018Other Qualification details: RECRUITMENT OF OFFICERS THROUGH GATE 20181.NameofthePost:JuniorExecutive(Engineering-Civil)-100,JuniorExecutive(Engineering-Electrical)-100,JuniorExecutive(Electronics)-330,JuniorExecutive(Architecture)-122. essential Qualification: a. Junior Executive (Engineering- Civil) - Full time regularBachelor’s Degree in Engineering/Technology in Civil with mini-mum60%marksfromarecognized/deemeduniversityorfromanapex Institution i.e. IIT recognizedbyGovernmentof Indiaand having qualifying GATENormalizedmarks on GATE Scorecardfortheyear2018. b.JuniorExecutive(Engineering-Electrical)-Fulltimeregu-lar Bachelor’s Degree in Engineering/Technology in Electrical withminimum60%marksfromarecognized/deemeduniversi-tyorfromanapexInstitutioni.e.IITrecognizedbyGovernmentofIndiaandhavingqualifyingGATENormalizedmarksonGATEScorecardfortheyear2018. c.JuniorExecutive(Electronics)-FulltimeregularBachelor’sDegree in Engineering/Technology with minimum 60%marks in Electronics/Telecommunications/Electricalwith specializationinElectronicsfromarecognized/deemeduniversityorfromanapexInstitutioni.e.,IITrecognizedbyGovernmentofIndiaandhavingvalidGATENormalizedMarksonGATEScorecardfortheyear 2018. d.JuniorExecutive(Architecture)-FulltimeBachelor’sde-greeinArchitectureandregisteredwithCouncilofArchitecture 3 .scale of pay:Rs.40000-3%-140000(E-1)Emoluments:InadditiontoBasicPay,increment@3%ofBasicPayperannum,DearnessAllowance,Perks@35%ofBasicPay,HRAandOtherbenefitswhichincludesCPF,Gratuity,SocialSecuritySchemes,MedicalBenefits,uniformallowanceetc.,areadmissibleasperAAI rules. The Cost to Company per annum would be around Rs. 9.1lakhsapproximatelyforthepostofJuniorExecutiverespec-tively. Application Fee: Application Fee of Rs.300/ (Rs. ThreeHundredonly)istobepaidbythecandidatesthroughONLINEMODE ONLY. However, the SC/ST/PWD/Female candidates are exempted from payment of fee. Fee submitted by any othermode will not be accepted. Important datesa.OpeningDateforOn-LineApplications:05/04/2018b.LastDateforOn-LineApplications:04/05/2018c.LastDateforpaymentofApplicationFee:07/05/2018 How to Apply 1.Candidatesareadvisedtoreadthefollowinginstructionscarefullybeforeapplyingon-lineandalsoalltheinstructionsgiv-enonmaininstructionpageoftheon-lineapplication:Candidatesare required to apply On-line through the link available on www.aai.aerounder tab“CAREERS”.Noothermeans/modeof sub-missionofapplicationswillbeacceptedunderanycircumstanc-es.Candidates should have a valid personal e-mail ID. It should bekeptactiveduringthecurrencyofthisrecruitmentprocess.The candidates are requested to check regularly their e-mail/AAI’swebsiteforanycommunicationfromAAI.

Khawvelah hin mani chan tawka lungawi thei hai hi mi vangnei le mi ham\ha an nih. Amiruokchu, mani chan, mani sin le mani ninaa lungawi ruok hi chu ei um naw niin an lang. An lo um pal a lo ni khawma vangkhatte an ni ring a um. Mani tawk sengah hin lungawinawna ding, chierna ding le nuorna ding ei zawng a. Chu thil chu ei damsung harsatna le phur-rik seng a nih. Sawrkar thawktu, milien le milal, mi ropui, mi thilthawthei le mi hrat hai khawm an chanah an lung a awi chuongnawh. Chierna ding, lungawi-nawna ding le lungsenna ding an zawng a, khawvel hi hlim le inhawi rawngin an hmang chuong nawh. Hieng ang bawk hin mi naran, mi rethei le ruolbanlo-hai khawm an chanah an lungawi thei bik nawh. An retheina le an harsatna hai chu an damsung phurrik, hlip thei lo a nih. Mi retheihai ta ding chun ei retheina chu ei dam-sung harsatna ding le ei phurrrik ding a nih. Hieng ang bawk hin mi inhawitir, mi hausa, mi ropui, milien le milal hai khawma an inhawitirna, an hausakna, an ropuina le inlalna hai chu an damsung harsatna ding le an phurrik ding tho a nih. Harsatna le phurrik nei angin inlang ngai nawhai sienkhawm a sungril taka harsatna le phurrik an nei chu hril ruol a ni naw a, a rik takzet hlak. Hi lei hin \henkhat lem chun rinum ti taluoin anni le anni an inthat hlak. Tuta hma deu khawm khan Arunachal Pradesh CM chu a chengna In pindan sungah ama le ama an kap hlum a ni kha! Khawvela mani chan tawka lungawi thiem mihai hi vangneina dawngtuhai an ni lem. Dawkan chunga pen hmawr hmanga tangka sum cheng nuoitel le a vaibelsie tel ziek suok theina hin hlimna, lawmna le lungawina tluontling an tlun thei tak tak nawh. In-diklo taka thil ei thaw chun ei hmabak chu khawmuol inthim nguk el, hmel nelum lo le ditum lo a hung ni hlak. Sawl tak le inrim taka ngaituoin ei thaw a, a tawpah lawmna, hlimna le lungawina hrim hrim nei lovin, nun beidawng le rimsi takin ei um nawk. Hi lei hin ei hmatienga hmai mawkna ding, muolphona ding, harsatna ding le hembawk la hung ni thei ding thil hai hi chu thaw lo ding a nih. Indiklo tak le awlsam taka thil thaw nek chun, lo harsain lo rinum hle sienkhawm an dik le a \ha, a fel le a thienghlim zawnga thil thaw hin hlutna a nei a, a tlo hlak. A thaw tam le an rim taphawt, harsatna le rinumna tuor nasa taphawthai hin mihriem nunah hi chun hlimna le lawmna mani chantawka lungawina tak tak an nei lem hlak. Harsatna, rinumna, pasietna, thina leia lusunna lo tuor tasahai chu a la tuor ngai lo hai nek chun beltlak le innghatnatlak anni lem hlak. |hal rum lai tak. Arte thi hiel thei khawpa nisa lum tuora lo sinthaw ngam hlak mihai chun mihai nekin malsawmna an dawng tam lem nge nge a, an hlimna khawm a nasa zuol bik hlak. Hlimna le lawmna ding chun inrim le sawl a \ul hlak. Awlsam tak le a thlaw-na thil ei hmuhai hin lawmna le hlimna tak tak a mi pek thei ngai nawh. Sawl le inrim taka ei thawsuok hi a hlu a, a hmang khawm an hawi a, hlimna ruk tak a mi pek hlak. Thil thawnaa \hang \hang pei vieu, a sinthaw tak tak pei bar lo, \awng tam vieu si, mihai inpak nghakzo lova, mani chanchin hril zut zut ching, Pathien thu a ni leh hril thei pur pur vieu si, khawlaia mi intuok-pui zata chieng fahrana thlek ching le letieng ngha zuk zuk ching, lampuia mihai lam inkenna chang hrie lo, mihai pawi ding hril chak niawm taka sut thawi thuok ching, neka upa hniel le dawnlet pung pung mihai hi hang belchieng chie inla ieng rak anni ngai nawh. Sunghai thawsuok saa insuk milien ve ringawt anni nuom hlak, Hiengang mihai hin hun sawtnaw-teah harsatna an tuok hlak. Iem a san? Mani tawka lungawina an nei ngai nawh. Taima tak, \hahnemngai tak le inrim taka thawin, mani thawsuok sa khan lungawi le hlimna chu a hung rasuok hlak. Sienkhawm mihai inpak hlaw leia insuk-fel tum taluo amani, hming\hat tum taluo lei amania khawsak thiem naw an um hlak. Hi ruok hi chu fim-khur a ngai. Mihai nuizat hlaw theina a nih. Mihriem chu hlim nuom, lawm nuom le thil\ha dithai ei nih. Amiruokchu, ei chan tawkah hin ei lung a awi thei ngai naw a, ei sawl thlawn hlak. Mani chan tawka lungawi thei, hlim thei le lawm thei ding chun ei thaw tam a \ul. Ei thaw tampo leh ei lawm hlak a nih ti hi hrietzing ding a nih.

SAP NUN MI SUKSIET DAN HI

-ThangsawihmangPh. No. 9862424948

S^p nunphung (western culture) hin a mi suksiet d^n ei ngaituo chun lekhabua ziek a, skula inch<k khawp niin ei hriet. S^p missionary le ror>ltuhai ei rama an hung l<t chun kristienna hmangruoa hmangin an nunphung (culture) inth<k takin an ph<m a. S^phai chun an mi m^ksan hnung khawmin an culture chun zung a thl^k inth<k deuh deuh a; tuhin chu JCB ruoi khawmin ph^wi dawk zo ding an ta nawh. S^phai chun mi m^ksan hai sien khawm an nunphung (culture) chun a mi m^ksan ve nawh; \hangtharhai lai lem hin chu a tl^ngn>l a, anni hlak chun duot d^n an thiem bawk, an inza thiem bawk, an chief guest nit akin ei hriet. S^p nun hin an lungril an hmin hne >m leiin an inthuom d^n, an \awng d^n, an hawihera S^p nungchang ins$r thiem thiem chu ngais^ng le ngainat an hlaw el chu a nih. Amiruokchu, hieng lai zingin \hangthar inv>t, lub<r sa ruol chun m^ni hnam nun (culture) inhmang an nih, ti hre d>r loin changk^ngna niin an ngai a, boralna ram tieng an pan pei chu a nih. Nipui ni, ei hunserh ropui deuh ei hmang huna hin boralna ram ei pan d^n chu hmu thei le hriet theiin a um. Thupuongtu ding khawmin nungh^k hm>l\ha, zei deuh, s^p \awng thiem deuh, s^p hawiher thiem deuh, s^p nungh^k anga zakawfuol a h^k khawmin thl>r sei deuh, ch^ng z^ta >lpui v^r pupa inlang hlak chu ei dit b$k hlak. Chuong ang pei chun hla sak thiem khawm s^p nungchang thiem chu nambar ei p>k ins^ng b$k hlak. S^p nunphung (western culture) hin a mi chie zawp d^n chu kei hi thu ziektu ngei khawm hi s^p \awnga thumal hmang loin ka um thei ta naw hi a fiena niin ei hriet. Inkh^wmpui nikhuo lem hin chu changk^ngnaa ngaiin s^p \awng ei hmang uor b$k a, “Ei conductorin ei agendahai hung tiem sien,” ei tih a. Thu ei r>l zo chun, “Ei resolution tiem ei tih,” ei ti n^wk a. Chu zo chun, “Closing prayer nei dinga ruot Rev. Benjamin, ko ei tih,” ei ti n^wk a. Ei thur>lhai ei tiem chun Hmar hnam inkh^wm indik tak chu a ni nawh; s^p thumal a tam taluo, Tuolbung th$rsu Bula’n tiem sien chu a ngaina hre d>r naw nih. S^p thumal, ‘effective, action, surrender, aims and object, year plan,’ ti d^m a tam taluo. Hotu lien deuh chun inti boss >m >min hieng hin a hei hril a. “Tuta ei ram problem hi ei solve ngh^l naw chun beyond 2000 A.D. huna chu public suffering chu problem taluo la hung ni pei a tih,” a hei ti a. Hieng ang hin ei tribal nuna s^p nun k^wr inbel hi peih^wn thei ta loa um ei nih. =hangthar lekha thiem tak tak, B.A., M.A. pasi hnung chen khawm var tum lo, s^p nun (culture) hin a sukv>t tul tul a, Hmar \awng thiem naw chu changk^ngnaa ngaiin m^ni \awng thiem tum d>r loin an um a. Kei ka anga Hmar putar ta ding chun inzak a um taluo, mengna ruol an kaw nawh. M^ni hnam \awng thiem naw chu mi boral an nizie hieng ang hin khawv>la mivar chungchuong Mahatma Gandhi chun a hril- “Ka nu nene ka chel det angin ka nu \awng chel det zing ka tih, hi chauh hi a nih, damna fiertui chuh,” a tih. (I will cling to my mother’s tongue as I cling to my mother’s breasts, it alone can give me a life-long milk) M^ni nun d^n ding inphat tieng chu an pi Evi-a inthawkin nuhmei chu pasal n>ka black bell hmu hmasa lem an ni bawk a, nuhmei chun incheina (western culture) chu pasal n>kin an l^k hr^t lem niin ei hriet. America first lady Hillary Clinton d^m, Diana d^m, Madonna d^m, Julia Roberts d^m, Angelina Jolie d^m, Kelly Brook d^m, Salena Gomez incheina d^m ei nuhmeihai chun an l^k ta hi; hei ha! inzak chu a um rem rem ngei el. S^p nungh^kin an bi s$ng leh an bi s$ng a, an bi fuol leh an bi fuol el chu a ni ta hih. Kekawrb<l an bun leh an bun ve, kekawrtluon intar deuh, kalak p^wng t<t el an bun leh, an bun ve pei, zakuo ^wm inlang, nene b<l in\hieng \huta inlang an h^k leh an h^k ve pei. Beidawng chu a um,

tribal product an ni hm>l inhre d>r loin, an pieng le murin zir bawk lo. Ei s$r ela Meitei nuhmeihai hi chu ei nuhmeihai ang >m >m hi chu an ni nawh. Eini r^wi, Manipur-a tl^ng mi chun thangtl^wm lo dingin Mizoram ei entawn, an kh<p suk ruolin ei kh<p ei suk pei niin ei hriet. Mizo ziektu H. Lalrinfela (Mafa-a) chun hieng hin nuhmei inchei d^n lepl>r zie a ziek-“Naomi Campbell te thawmhnaw inhmeh ang chi, ka ni Nguri, feet li leh inch khat \awka s^ng te’n inbel ve te an lo tum a. An ‘college’ kalin char-tin-bung pheikhawka inkam s^ngin, s^p bawng v>ng kekawr (cowboy jeans) ha a, an han kal tak tak mai hi chu, aw! Ka hlau! inmal beia ka cho lo t<r Dardawni an va tam >m!” (Chawlna Tuikam pk.70). Hieng ang hlawl hin s^p nun chun tl^ng mi nun a chie zawp chu an tah. Mengte chen khawm, ‘Billy, Browny, Blacky, Reddy,” ei ti ta hi. Ui lem hin chu hming an hauh, ‘Jimmy, Fawny, Rocky, Jacky, etc.” hril s>ng ding an nawh. Kum 2008 lai khan Rengkai ICI biekinah nungh^k hming ka lam a, Hmar nungh^k hming indik tak a um d>r nawh. Nancy, Ruth, Naomi, Debora, Julia, Mary, Elizabeth le s^p hming dang dang put vawng an ni tah. E khai, hming chauh an nawh, hnam hming chen khawm =aite chu Tryte, Leiri chu Leiry, Kawlni chu Colney a ni zo tah. Naupang inhnel khawm ei hawi, s^p tehl>ma thaw ei ni tak tah. Hei ha! hril naw thei hlak an nawh, la zuk pawt sei pei ei tih. Ei naupanghai hlak chu s^p nun inch<ktirin English Medium School-ah ei thun vawng a. Hi lei hin Hmar naupang nun indik tak chu a meia khawm an man ph^k ta nawh. Inhma lai khan chu Mission School-ah zirtirbu d^m, Pherzawl Reader d^m ei la’n ch<k a, naupang nun ei la chel \^wk \^wk a nih. Tu ruok hin chu ei naupanghai hin Hmar naupang nun umzie an hriet ta d>r nawh. Kum 1960 v>l chen kha chu naupangin ei tienami Sura d^m, Liendo d^m, Mauruong hai d^m le a dang dang ei la’n hril dap dap hlak. Tu ruok hin chuong tienamihai chu Zathang ui inhmang ang a ni tah. Ei tienami n>kin Jack and Jill d^m, Cinderella d^m, Humpty Dumpty d^m, Rapanzel d^m an hriet lem tah. Chuong ang bawk chun naupang inhnelna le a hlahai hnam chanchin (history) le inzawm vawng hring zing dinga \ha tak tak ei theinghil zo ding an tah. Entirna dingin naupang inhnelna hla umzie inth<k tak nei zuk t^rlang ei tih. “An nui nui b^n a, a \awng \awng b^nah,” an tih a. Thanga lo innui sien Or \awng sien a hnuoia hla hi an sak hlak. “Thanga nu mawnga satel kai lei luoi, A nu tan bawk, a pa tan bawk; Tuisuorieta arte mahr^m chiek chiek, Dai ka kal bawr a, khawpui kan dei dup; Tuta ka \awng hnunga \awng \awng sik hlawk a, Thl>ngpui khup hnung thal le thei lo; Thui kei ka thiem dai daw.”Hi naupang inhnelna hla laia tlar hni, ‘Tuisuorieta arte mahr^m chiek chiek,’ ti le ‘Thlengpui khup hnung thal le thei lo,’ ti hi umzie inth<k tak nei, Hmar pi le puhai nun le inzawm, hrilfie ding chun lekha ph>k tam fe ngai a tih; ngaituo zawm el ro. Hieng ang hin naupang inhnelna le hlahai hi hnam rohlu an nih. Ei kristien sakhuo le inkal d>r lo, hnam rohlu ei inhmang hi hnam inhmang entirna \ha tak niin ei hriet. Dr. Lal Den-in a hlut zie hrein, vawng hring zing a ni theina dingin lekhabua ziek dingin a mi hril a. Ka thei ang angin ka l^kkh^wm a, ama chu ka p>k a. Ama z^rin lekhabua ei nei thei chun l^wmum hleng a tih. Tu theida lo dingin ama ang hi pathum/pali b>k um inla chu Hmar nunphung (culture) ei inhmang \>p hi a meia hn<kin ei la pawt l>ng thei ring a um. Tuta inthawk kum 100 v>l hnunga Hmar hnam nun (culture) inhmang ding hi z^wlnei Isai angin kei putar \hangtharhai ta dinga Ak z^thni khawm tluk lo hin ka t^rlang a nih. Hnam hmangai in ni chun ngaituo ve ro uo.

Employment News

UP CM In tuolah ama le ama inthat a tumluCknow: Uttar Pradesh a chun BJP MLA pakhatin a suollui tum nia intumna siemtu nuhmei pakhat le a sung han in-tumna a siem le inzawma Police le sawrkarin a chunga iengkhawm action a laknaw dodalnain zan-ikhan Chief Minister Mr Yogi Adityanath cheng-nain ah fein insukhlum an tum. Thu dawngnain a hril danin intumna siemtu nuh-mei hin nikum khan Unnao MLA Kuldeep Singh Sen-gar le a ruol han an suollui niin an tum a, intumna an siem le inzawm hin ama le

a sunghai chu vuok an ni bawk niin an hril. Intumna a siem hnung khawm hin Police chun case an la file naw zing a nih. Suolluia um nu chun a thil tuok le inzawm hin kum khat sung zet case siem dingin ka buoipui ta

a, sienkhawm tukhawmin an mi la ngaisak naw zing a, mi suolluitu hai hi man an ni lai ka hmu nuom a nih, chuong a ninaw chun kei le kei kan that ding a nih tiin a hril a nih. FIR an file huna khawm vau an ni thu a hril bawk.

CM in tuola hin inraw hlum tumin thautui an in-buokkhum a sienkhawm Police han sansuokin Gautam Palli Police station tieng an \huoi a, hi hmuna khawm hin insukhlum an la tum nawk a hril a nih. Lucknow Additional Directorate General of Po-lice (ADG) Rajiv Krishnan chun, hi thil suizui a ni huna MLA le anni sung-kuo hi kum 10-12 liemta a inthawk buoina lo nei hrim an nih ti hmusuok a ni thu a hril a, chieng nawk zuo-la suizui a ni huna thudik hriet thei a ni chau ding thu ADG chun a hril.

Mizoram-ah hmeithai Nufa motor in a rawt hlumaizawl: Zanikhan Thenzawl, Mizoram-ah Lalngaihsaki (40) le a naunu naupang kum khat mi vel ding hai chu Tourist Lodge bul lai a rawthlum. Hi thil tlung hun ni zani zantieng

3PM vel kha a ni a, Pi Lalngaihsaki hin a naunu kum khat mi hi a puok a ni a, a rawttu motor hin ngaisak lovin a tlansan leiin a rawttu hi ieng motor am ti hriet a la ni nawh. Pi Lalngaihsaki hi Ngur khuo mi,

Thenzawla pasal nei ta le hmeithai a ni a, Thenzawl le Sialsuk inkar Charpui lai In hluoa a nauhai pathum-nuhmei pahni le pasal pakhat hai le um an nih. An ruong hi Thenzawl Hospital-ah Postmortem thaw dinga sie a nih.

MLA vawi 6 lo tling tah Guttedar in BJP a zawmnEw dElhi: Karnataka-a chun Assembly Election hung um ding le inzawmin OBC leader le MLA vawi 6 lo tling tah Malikayya Gut-tedar chun zanikhan BJP a zawm. Mr Guttedar in BJP a zawm thu hi zanita Gulbar-gar district press confer-ence huna Karnataka BJP Chief Ministerial candi-date B.S. Yeddyurappa le Union Minister Prakash

Javadekar han an puong a nih. Hi huna hin Mr Gutte-dar khawm a \hang. Gut-tedar hi Gulbarga district-a Afzalpur biela MLA ni lai mek a nih. Mr Guttedar hin BJP a zawm el thei tia report um le inzawma tulai hnai ela kha Congress party-a in-thawka hnawtdawk a nih. Karnataka Assembly Election hi May 12, 2018 a nei ding a nih.

Haryana in TB a na hai special benefitChandiGarh: Hary-ana sawrkar chunk um 2025 chenah a state sunga Tuberculosis (TB) natna sukbo hmak a ni theina din-gin TB a damnaw hai ta dinghin ham\hatna (special benefits) pek a tum. Hi dungzui hin TB nat-na leia enkawl hai kuomah nutritional support in thla tin Rs. 500/- pei pek ning an tih tiin Haryana Health

Minister Anil Vij chun a hril. Hi thil hi April 1, 2018 a inthawka hmang \an ding le Direct Benefit Transfer (DBT) system hmanga \hangpuina hi pek ni dingin a hril bawk. Chun, Haryana state sunga government hospi-tal haia TB a damnaw hai chu Sputum examination le X-ray hai \hangin Free ser-

vices pek ni bawk an tih.

Maha. sawrkarin free chemotherapymumbai: Maharashtra sawrkar chun June, 2018 a inthawk a state sunga Cancer-a damnaw Chemo-therapy thaw \ul hai chu district hospital haiah a thlawn (free chemotherapy) thaw a ni ding thu a puong. Tuta mi hi first phase a ni a, Nagpur, Gadchiroli, Pune, Amravati, Jalgaon, Nashik, Wardha, Satara, Bhandara le Akola district hospital

haiah hi free Chemothera-py hi \an phawt ning a tih. Hi thila ding hin district hospital tina physicians le nurse hai khawm May thlaa inthawk chawlkar thum sung training pek ning an ta, training hi Med-ical Oncology department of Tata Memorial in peng a tih tiin state Health Min-ister Deepak Sawant chun a hril.

pasal pakhatin a farnu a kaphlumFErozpur: Punjab-a Ferozpur district sunga Aliwala village a chun zanikhan pasal pak-hatin a farnu kum 30 mi Paramjit Kaur chu a

kaphlum. A farnu kaphlumtu hi Gursaheb Singh a ni a, rothil chungthua an in-selbuoi leia a farnu hi a kaphlum a nih.

Page 3: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol … Thar/2017/April/HT-09-04...2018/04/09  · a hril dan chun, ‘Sover-eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand

3thlatun (april) 09, 2018 thaw|anni (monday) national/intErnational & advErtiSEmEnt Hmasawnna Thar

laktawi

(8,9,10,11,12)

(9,10,11,12,13)

An nau hmingah Ozil an phuok

manjEri: Kerala-a Malappuram district-a Ar-senal ngaisangtu (diehard fans) Inzamma Ul-Haq le a nuhmei Fida Sanam hai chun an nau hmingah Arse-nal German player Mesut Ozil hming chawiin an nau hmingah Ozil an phuok. Mr Inzamam Ul-Haq chun, a nuhmeiin nau a pai ti a hrieta inthawk pasal a ni chun a hmingah Ozil ti phuok dinga thutlukna a lo siem ta hrim (first choice) a ni thu a hril a, second choice chu Arsenal player tho Egyptian footballer Elneny niin a hril. Ozil hi German profes-

sional footballer niin Pre-mier League Club Arsenal-a khel mek a nih. Inzamam hi civil En-gineer a ni a, an naute hi December 29, 2017 a kha pieng a ni a, an nau hming ding hin ‘Mehd Ozil’ an phuok a nih. Mehd umzie chu instructor a ni a, Ozil ti hi Turkish \awng chun genuine tina a ni a, Mesut aiin ‘Mehd’ a hmang a nih. Ozil hi a ngaisang hle leia a nau hminga a phuok a nih. A naupa hi football pet a hung inhnik a ni chun foot-ball player \ha tak ni dinga theitawp a suo ding thu a hril.

LDF sawrkar sung mi 77,569 sin pek an nih: Pinnarayi

thiruvananthapuram: Kerala Chief Minister Pinarayi Vigyan chun Ker-ala state sunga CPI-M in-rawi LDF in sawrkarna an siem kum 2016 a inthawk tuchena hin mi 77, 569 hai kuomah sawrkar sin pek an nitah tiin a hril. LDF hin kum 2016 a inthawka kha sawrkarna an hung siem \an a ni a, tuta

sawrkar fe mek hin thla 20 liemta sung khan sin thar tam tak a siem bakah sin tam tak a lak a nih tiin a hril. Sin peka um ta hai laia 64, 982 hai chu Kerala State Public Service Com-mission (KSPC) in appoint-ment a pek a ni a, 12,587 hai chu May 25, 2016-Jan-uary 31, 2018 inkar sunga Employment Exchange hai fethlenga sin pek an nih tiin Mr Pinnarayi chun a hril. Anni hmaa sawrkar siemtu Congress chun an term sun-gin mi 48,951 chau sin an pek niin a hril.

TDP MPs han PM chengna in tuolah protestnEw dElhi: Telugu Desam Party (TDP) MP iemanizat hai chun April 8, 2018 khan Lok Kalyan Marg, New Delhi hmuna Prime Minister Narendra Modi chengnain tuolah protest an nei. Andhra Pradesh special category status pe dinga an ngenna le inzawma protest hi an nei a nih. Special Category ngen-na chungthua hmatienga hmalak pei dan ding hrilt-lang le rel dinga zani zing-kara Union minister hlui YS Chowdary chengnaina meeting nei huna protest nei dinga an rel le chu dungzuia PM chengna in tuola protest hi an va nei a nih. Amiruokchu , protest a \hang MP hai hi Delhi po-lice le CRPF han an hren tang vawng. TDP MP Jaydev Galla

chun, Prime Minister ma hi special category status pe dinga hriltu a ni leiin a thutiem a sukpuitling ngei ding a nih, hi lei taka kan ngen a nih tiin a hril. Kar hmasaa parlia-ment Budget Session huna khawm khan TDP MPs han special status an ngenna le inzawm hin Parliament

in\hung vawi tam tak suk-chawl pha a lo ni ta a nih. Hieng laizing hin YSR Congress party khawmin Andhra Pradesh Special category status pe din-ga ngenna lei bawk hin Andhra Pradesh Bhawan hmunah tiemchin um lo bungheia nuorna an la sun-zawm pei bawk.

Pak. in T-90 tanks inchawk dingin Russia a dawr

iSlamabad: India ram khawmin a hmang mek T-90 Tanks inchawk tumin Pakistan khawmin Russia sawrkar a dawr mek. T-90 Tanks bakah air defence systems, fighter jets hai khawm Russia rama in-thawk inchawk dingin Rus-sia hi a dawr mek niin me-dia report chun a hril. Pakistan in Russia rama inthawk ralthuom inchawk a nuom le tum ngei thu Defence minister Khurram Dastgir Khan chun Russian news agency Sputnik in in-terview a thaw huna a hril a. Hi le inzawm hin inbiekna

nei mek a ni a, inbiekna zo a ni huna ralthuom an chawk ding hai a puonglang thei ding chau thu Mr Khan chun a hril bawk. T-90 tanks hi India khawmin army sukhratna dingin a hmang mek a ni a, T-90 tanks hi third gen-eration missile system nei a nih. Su-35 fighter jets inchawkna ding khawmin Russia sawrkar le indawr \an mek a ni a, tuta inthawk kum tlawmte hnungah agreement siem thei ngei a beisei thu Mr Khan chun a hril.

BSF DG hlui a thinEw dElhi: Border Se-curity Force (BSF) Direc-tor General (DG) hlui EN Rammohan chu kum 77 mi niin zani zingkar khan AI-IMS, New Delhi hmunah a thi. An chengna inah a changsuol huna a nakru a tettliek lei bakah prostrate cancer leia ni 10 vel liemtaa inthawka kha Mr Rammo-han hi AIIMS a enkawla lo um ta a nih. BSF chief KK Sharma chun EN Rammohan thi hi a sun thu puongin, India ram ta dinga inhmangna lientak a nih tiin a hril. Mr Rammohan 1965 batch IPS Officer, Assam-Meghalaya cadre a nih.

PM Chennai-ah an zin ding

nEw dElhi: Prime Min-ister Narendra Modi chu ni khat sung cham dingin April 12, 2018 khin Chen-nai (Tamil Nadu) ah inzin a ta, Tiruvidanthai hmuna Defence Expo hawng a tih. Chennai a cham sun-gin PM Modi hin Chennai khawpuia Adyar hmuna Cancer Institute diamond Jubilee lawmna khawm hawng bawk a tih.

Jaitley damfel hma po PMO in a lo enkai ding

nEw dElhi: Union Finance minister Mr Arun Jaitley damnaw leia an enkawl mek le inzawmin a damfel hma po Finance ministry le corporate affairs ministry hai chu Prime Minister’s Office (PMO) in di-rect in lo enkai a tih tiin ministry thusuok chun a hril. Hi dungzui hin Finance Secretary in Finance ministry lo enkai a ta, secretar-ies hai chun an department chit enkai an

ta, thil pawimaw deu hai chu nitin PMO a thawnin inrawn peia thil thaw ning a tih. Hi lei hin minister umnaw sungin ministry sin sukbuoi naw nih tiin finance ministry a senior official thusuok chun a hril. Thil khir deu le pawimaw deu haiah a \ul chun Prime Minister’s Economic Ad-visory Council khawm rawn thei ni bawk a tih. Hiengang bawk hin Ministry of Cor-porate Affairs khawm ning a tih tiin offi-cial thusuok chun a hril a. Tu le tu a dingin Injeti Srinivas, Secretary, corporate Affairs chun Corporate affairs ministry lo enkai a ta, nitinin PMO ah report pelut hlak a tih tiin MCA official thusuok chun a hril. Finance le Corporate Affairs portfolio chel mek Arun jaitley hi a Kal nat leia All India Institute of Medical Sciences a kidney transplant thaw dinga enkawl mek a nih.

Ralthuom an dap-dawk

jammu: Jammu and Kashmir-a Rajouri district-a chun zanikhan security forces han helpawl hai in-bikrukna hmun an dapdawk a, AK rifles 2 le silaimu 60 dapdawkin an man. Budhal area sunga khuo \henkhat haia dappui an thawna huna helpawl hai inbikrukna hmun hi dap-dawk a nih tiin SP, Rajouri, Yougal Manhas chun a hril. Hi thil tlung le inzawm hin mi man ruok chu an nei nawh.

Pakistan-in Jamaat-ud Dawa (JuD) Dan Puoa Hnawl Sawng TumiSlamabad: Pakistan sawrkar chun Mumbai bomb attack-a mawphurtu tak Hafiz Saeed \huoi helpawl Jamaat-ud Dawa (JuD) le helpawl dang danghai chu an ram Interior Ministry Watch List ah siea, dan puoa helpawl hnawl sawng a ni theina dingin dan thar a buoipui mek. Hienga Pakistan-in helpawlhai dan puoa siena ding dan hi Military tieng chun hun sawt taka inthawka an lo thlawp tah a nih a. Amiruokchu, Paki-stan civil sawrkarin dan a siem nuom el si naw leiin Military le khawm an inkhak buoi deu ran a nih. Hi Bill (draft) hi pawm a nih chn tuta hmang mek President Ordinance, Min-istry list-a helpawl dan puoa hnawl/sie tahai umna list a hung hluolan ding a nih, tiin Dawn chanchinbu chun a ziek. A hril dan chun, hi Bill hi Anti-Terrorism Act (ATA), 1997 siem\hatna ding a nih a. National As-

sembly rorelna April 9 a inthawka \an dingah hin put lut le hriltlang a ni ding a nih. Law Ministry chun hi Bill hi a ngawipawimaw le ngun taka a enkai a nih a, pass lo tum deu thuok thuok khawpa fet taka a enkai a nih. Amiruokchu, Military tieng chun hi Bill hi pass ngei a nuom a. National Assembly ah chu Military thu hi a hrat si a, Bill hi siemthar ngei a ni ring a nih. Pakistan-a Policy decision mak-

ing ah chu Military hi a hrat hle a nih. Hi thil hi US, UK, France le Ger-many han Pakistan chu ‘International watchdog’s money laundering and terror financing grey list’ ah sie ve ta dinga an hnina Financial Action Task Force (FATF) in a pawmpuia, Pakistan chu hi List ah hin a um chun a \ha naw ding a ni leiin ‘siet ding vengna’ or ‘siem\hatna’ dinga thaw tum a nih. Hi hma hin Prseident Mamnoon Hussain khawmin, UN Security Council-in helpawl \henkhat dan puo a hnawl dinga a tihai hnawlna dingin ATA siem\hatna dingin Ordinance a lo pass ta bawk a. Anachu, ni 120 sung chau hmang thei ding a nih. National Assembly chun thla li dang la keisei theina a nei a, chu zovah keisei naw-kna ding chun Inpui pahni – National Asembly le Senate – joint meeting ah put lut nawk a \ul a nih.

Brazil President Hlui Lula da Silva Kum 12 Jail Intang DingCuritiba, brazil: Brazil President hlui inlar tak el Luiz Inacio Lula da Silva, a khingpui han Presi-dent a ni laia miretheihai \hangpuina in tamtak bawla sum tamtak seng chu fakruk le hlepruka intuma an hekna le inzawmin kum 12 Jail intang dinga a chungthu rel a nih a. Pathienni khan a Jail intang ni hmasatak chu a hmang \an. Lula da Silva hi a chun-gthu Court-in a rela Jail intang dinga ti a ni lai khawmin ama chun thiem nawna a nei naw leiin a \i naw thu hrilin, Inrinni zan khan Jail lut a tuma chu a supporter han an phal nawh a. Man dinga hung police hai le ama dangin an la cheltang a nih. A hnungah ama le ama an pe tah a nih. Brazil Presidnet hlui le milien milal tamtak thiem-naw inchangtira, President an nih lai dam phet thlak an uma chu, Lula de Silva hi corruption-a thiemnaw inchangtira Jail lut hmasatak

a la nih. Kum 12 term dinga ti a nia ieng chen am a um ding ti ruok chu hriet thei an nawh, thil danglam zung zungna thei Brazil ah chu. Presidential palace-a in-hawi taka um hlak chu tuhin chu a chengna chu Meter 15 biel, Curitiba-a Federal Police Headquarter a nih tah. Bail a ni hmain kum or ni iengzam an tang ding ti ruok chu hriet an nawh. Curitiba hi tulaia Brazila pawisaa inhnelna lien tak “Car Wash” an ti tlungna a nih a. A tir chun pawisa inthelngkuolna chite chauh a hawi a, an hei suichieng chun pawisa inthleng kuol-na (money laudering) lien-

tak a lo nih a. Lula de Silva khawm hi a lusa pawla \hang nia hriet a nih. Hieng hai vela inthawk hi sui pei-in, “Car Wash’ lukhaitu laia mi a nih bakah Apart-ment \hatak el thamna a lak tiin ni kum khan thiemnaw inchangitir a nih. Police headquarter inc-hungah helicopter a hung \um lai khawm hin Workers Party supporter tamtak chu kawtthlerah umbumin an lo khek a. Inthlasuok dingin an ngen a nih. Hi hma met hin a case hi Supreme Court ah stay dinga a beina le inzaw-min a rawihai le police hai inbeituona khawm a tlung a. Zirtawpnia inpe dinga

ti chu Sao Paulo kawl Sao Bernardo do Campo ah umin a supporter han an veng tlat bawk a. Inrinni khan inpe dingin a fea, a supporter han an lo dang nawk a. “In surrender naw rawh, hin um rawh: an tia. Anachu, ke lawngin police motor-a lutin an pe tah a nih. Hienglai zing hin ama hektuhai le ditnawtuhai chun Brasila, Rio de Ja-neiro, Sao Paulo khawpui haiah Silva jail a lut tah leiin an lawm nasa hle. Ama supporter hai ruok chun mirethei tamtak \hang-puitu ah an ngai a nih. Hng tlung ding October electiona ding khawmin suppporter la hautak le inlartak a nih a. Anachu, Jail a um tah a - election a ngir thei ta naw ding chun – mi danghai ta dingin chance a \ha tah hle ding a nih. April 15 khin Supreme Court-in a case Appeal a ngaithlak ding a na, thil umdan ding inlang thei tang a tih. (Reuters)

MP ah ineligible voters 6.7 lakh

bhopal: Madhya Pradesh a chun March 15-April 7, 2018 inkar sun-ga Electoral Roll enfelna (verification) nei a ni a, hi hun sung hin mi thi tasa le hmun pahnia vote nei (ineligible voters) 6.7 lakh chuong hmusuok a nih tiin state chief Electoral Officer Salina Singh chun a hril. December, 2017 chena summary revision a khan ineligible voters 3,83,203 hmusuoka um hai chu elec-toral roll a inthawk thaibo/pei an nih. January, 2018 chena voters (eligible vot-ers) umzat chu 5.07 crore an nih.

Drugs mana um hai suksiet

GanGtok: Sikim a chun Anti Drugs Act, 2006 hnuoia man inruithei Cough syrup 929 bottles, Spasmo Proxyvon mum 25, 465, Nitrosum-10 mum 2,832 le Ganja 500 man a ni a, hieng hai hi zanikhan suksiet vawng a nih.

Document lem hmanga Delhi school-a a naupa admit tu man

nEw dElhi: Eco-nomically Weaker Section (EWS) Certificate hman-ga a naupa Delhi hmuna school inlar takel pakhat-a a naupa admit tu sum-dawngtu Gaurav Goel chu zani hmasa khan Police han an man. Chanakyapuri hmuna Sanskriti School in com-plaint a siem le inzawma Mr Goel hi man a nih. Mr Goel hin mi pasie anga inhrilin residence proof lem (fake) hmangin San-jay Camp hmuna Slum laia um le khawsa angin an hril a, hi dungzui hin EWS certificate le Income Tax returns documents lem hai a hmang niin New Delhi DCP Madhur Verma chun a hril. Mr Goel chun EWS certificate, residence proof & I-T return le document

dang dang siemfawm a hmang ngei thu a puong. A naupa school-a a ad-mit huna hin MRI centre-a thawk a ni thu le kum khath Rs. 67,000 hlaw angin an hril niin media report chun a hril. Verification \ha taka thaw a ni hnungin kum 2013-2015 inkar sung khan Delhi-ah schools 200 haia chun hiengang EWS cer-tificates lem hmang hin students 1,000 deuthaw in admission an lo thaw ti hmusuok a nih. Police han Goel chanchin an suichieng naah MRI a thawk ni loin MRI Lap neitu le sumdawng hausa, khawvel rambung tum tum 20 zet lo sir ta a nih ti hmusuok a ni bawk a nih. Hi thil hmusuok lei hin a naupa khawm school-a inthawk hnawtdawk a nih.

Nau nuhmei a nei leiin a pasa-lin Acid a thek-

hummuzaFFarnaGar: Uttar Pradesh –a Chandau-ra hmuna chun zani hmasa khan RPF constable sin-thaw Komal chu nau nuh-mei a nei lei le dowry (mo thilsawm) a ngen hai pek a ninaw leia lungsenin a pas-al Kapil Kumar in Acid a thekhum. Ms Komal hi Delhi hmuna posting niin, a pas-al le hin an inselbuoi leia a nu le pa hai bula khawsa mek a nih tiin Circle Offi-cer SKS Pratap chun a hril. Komal hi a taksa Acid in a kang leiin Hospital panpui a ni a, a ngirhmun a der-thawng hlea hril a nih. A pasal Kapil Kumar hi private company pakhata thawk a ni a, kum 2013 a kha innei an ni a, kum 2016 khan nau nuhmei an nei a nih. Nau nuhmei a nei china inthawk hin a pasal sung hai chun an suknawm-na \an bakah dowry in thil dang dang an ngen bawk a nih. Kumar hi a tlanhmang leiin man dinga zawng mek a nih.

opposition an \hangruol chun 2019 a modi in varanasi a khawm a tlingnaw thei: rahul

bEnGaluru: Kum 2019 Lok Sabha election hung um dinga khin Op-position hai an \hangruol phawt chun Varanasi bielah Prime Minister Narendra Modi khawm a tling naw el thei a nih tiin Congress President Rahul Gandhi chun zanikhan a hril. Indik taka hril chun 2019 Lok Sabha election-a hin BJP an hratna ding san ka hmu nawh tiin Rahul chun a hril bawk. Hi thil hi Dalit hai chungchanga in-dawnna dawna a hril a nih.

Uttar Pradesh le Bihar-ah Opposition an \hangruol a, DMK, Trinamool Con-gress le Nationalist Con-gress party hai Tamil Na-du-ah an \hang ruol chun BJP in hratna ding an nei nawh. Rajasthan, Chhat-tisgarh, Madhya Pradesh, Gujarat, Haryana, Punjab hai khawm ei lak ding a nih tiin Rahul chun a hril bawk. May 12, 2018 a Kara-nataka Assembly Election hung um ding le inzawma Rahul hin Karnataka a vote campaign a nih.

Trump Tower a kangmei suok leiin mi 1 thinEw york: April 7, 2018 zan khan New York khawpuia Trump tower sawng 50 naa inthawk kangmei a suok a, mi pak-hatin thina a tuok bakah kangmei \heltu (firefight-ers) 6 in hliemna an tuok. Hi kangmei suoka thina tuok hi pasal kum 67 mi Todd Brassner a ni a, ama hi Trump tower sawng 50 naa um niin khawhre loa uma hmu a nih. Kangmei suok huna hin US President Donald Trump le a sunghai chu tukhawm building sunga um an um nawh. Nikum January thlaa US President in White

House hluo dinga an in-sawn hma chen khan Don-ald Trump le a sunghai chu hi Tower a hin an cheng a a, Trump Organization head-quarters chu a sawng 26-na a um a nih.

Page 4: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol … Thar/2017/April/HT-09-04...2018/04/09  · a hril dan chun, ‘Sover-eignty” hi Naga pawl hran hran han kum tamtak an lo demand

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlatun (april) 09, 2018 thaw|anni (monday)

The 15th Hmar Martyrs Trophy 2018 Venue: Saikawt Playground

april 9, 2018 Fixture:1:30PM- F.C. Ridil v/s Saikot Y.C.A3:00PM- Tuiring F.C. v/s Saidan Y.C.

Premier League:

Man. United in Man. City 3-2 a hnein City title lak ding a la cheltang;Tottenham, Burnley le Newcastle han hratna an chang bawk

manChEStEr: Premier Le-age hma\huoitu le champion ni thei ngirhmuna ngir ta zing Man-chester City chun zani zan khan City of Manchester Stadium, Eti-had stadium tia hrietlar bawkah Manchester United an mikhuol a. Second-half hnunga Paul Pogba le Chris Smalling hai goal hmangin United chun City 3-2 a hnein Manchester City in title an lak ding an la cheltang hri. Tuta \um hin City in hratna chang hai sienla chu tuta season fe meka Premier League title an lak ta ding a nih. Goal thun hmasa chu Man-chester City an ni a, first-half min-utes 25 naah Vincent Company in City ta dingin goal hmasa tak a thun bakah minutes 30 naah Ilkay Gundogan in City ta dingin goal a hung thun nawk leiin first-half chena chun City hin United 2-0 in an hne a. Amiruokchu, second-half a inthawk United in tha thar

laa an hung bei hnungin Paul Pog-ba chun minutes 53 le minutes 55 haiah United ta dinga goal a hung thun leiin 2-2 in an hung inang ta a, hi zo minutes 69 naah Chris Smalling in United ta dinga goal a hung thun nawk leiin inkhel tawp chenah United chun City hi 3-2 in an hneban ta a nih. Ball possession zawnga chun City 65% le United 35% a nih.

United in City an hneban hnung hin points 3 an hmu belsa leiin tuhin league table-ah United chu Points 71 an hmu ta a, hma\huoitu Manchester City chun points 84 an hmu ta a, an karah points 13 a tla mek a, sienkhawm City hin games khel ding 6 an la nei leiin champion title chu City in an lak nawk ngei dinga ngai a ni a, kum 2012 a inthawk Premier

League title an lak vawi thumna ding a ni a. Karthar kar tawp (In-rinni) a Tottenham le inkhel huna City in hratna an chang a, United in West Broomwich a lo hnenaw chun City hin title chu an lak ta ding a nih. Manager Mourinho hin play-ers hai kuomah City in title an chawi lai a hmuna hmu a nuom naw thu players hai a hril a, chu taka inthawk theitawp kan suo a nih tiin inkhel zo hnunga Unit-ed player le goal khat thun vetu Chris Smalling chun a hril. Inrinni zan inkhel Result dang haiah Tottenham in Stoke City 2-1 in an hne a, Burnley FC in Wat-ford 2-1 le Newcastle in Leicester City 2-1 in an hne bakah Ever-ton le Liverpool 0-0 in an indraw a, Brighton le Hudersfield 1-1 in an indraw bakah Bournemouth le Crystal Palace 202 in an indraw bawk.

La Liga:Barcelona in Leganges 3-1 in a hne; Messi hat-trick hmu

barCElona: La Liga fe meka hma\huoitu Bar-celona chun zani zingkar khan Camp Nou stadium-ah Leganes an mikhuol a, Messi hat-trick hmu hmangin Barcelona chun Leganes 3-1 in an hneban. Messi hin goal hmasa minutes 27 naah Barce-lona ta dingin a thun a, hi zo minutes 32 naah a

thun nawk leiin first-half chenah 2-0 in Leganes hi an hne a. Second-half minutues 68 naah Nabil Elzhar in Leganes ta din-

gin goal khat a hung thun ve a. Minutes 87 naah Messi hin goal hung thun nawkin hat-trick a hmu ta a nih. Ball posession Barce-lona 69% le Leganes 31% a nih. Barcelona in Leganes an hne hnung hin games 31 ah points 79 an hmutah. Atletico Madrid chu pahn-ina an nih. Chun, Inrinni khan Celta Vito chun Se-villa 4-0 in an hne a, Real Betis in Eibai 2-0 in an hne bawk.

Serie A:

Juventus in Benevento 4-2 in an hne; Dyabala in hattrick hmu

milan: League hma\huoitu Juventus chun zani hmasa khan away game Stadio Ciro Vigorito stadium-ah Benevento an inkhelpui a, Paulo Dyabala le Douglas Costa hai goal hmangin Benevento chu

4-2 in an hneban a, Paulo Dyabala chun hat-trick a hmu bawk. Goal hmasa minutes 16 naah Dyabala in a thun bakah minutes 45+3 (P) le 74 (P) haiah Dyabala hin goal thunin hat-trick hi

a hmu a ni a, minutes 82 naah Douglas Costa hin Juventus ta dingin goal a thun bawk a nih. Beneven-to ta dinga goal thuntu chu Cheick Diabate niin min-utes 24 le minutes 51 na haia a thun a nih. Chun, zani hmasa khan Fiorentina in Roma 2-0 in an hne bakah Spal le Ata-lanta 1-1 in an indraw a, zanikhan Sampdoria le Ge-noa 0-0 in an indraw bawk. Juventus in hratna an chang lei hin games 31-ah points 81 hmuin hma an la \huoi pei a, anni dawttu chu Napoli an nih.

Bundesliga:Bayern Munich chun FC Augs-burg 4-1 a hnein title an lak tahbavaria: Bundesliga khel mekah hma\huoitu Bayern Munic chun Inrinni khan WWK Arena hmuna FC Augsburg an mikhuol a, Bayern chun an mikhuol hai hi 4-1 zeta hnebanin a zawna a vawi 6-na dingin Bundesliga title an lak tah, Bayern hin league fe mekah games khel ding 5 zet an la nei a nih.

Bayern ta dinga goal thuntu hai chu Corentin Tolisso (32); James Rodri-guez (38), Arjen Robben (62) le Sandro Wagner (87) hai an ni a, FC Augs-burg ta dinga goal thuntu chu Niklas Sule 18 (OG) a nih. Bayern hin games 29 ah points 72 an hmu ta a, anni hnaitu tak Schalke 04 le an karah points 20 a tla a nih.

Paris Jackson Bell Bottom Leh

loS anGElES: King of Pop Michael Jackson a naunu upatak Paris Jackson (20) chun ni khat lai el khan kum 20 a tlingna lawmin khawvel a fang kuol a. Inrinni khan

Los Angeles khawpui ah 1970s laia kekawr par style Bell Bottom leh hmu a ni nawk tah. A ruolnu ama le inkawp zing, a ngaizawng anga an hril Cara Delevingne ruok chu hmu ding a um naw tlat. Paris Jackson hin Gucci T-shirt hakin a phing lai a khit a. Bell Bottom jean kekawr par \ha em em bunin Los Angeles khawpuia a ruolnu pakhat leh an inhmua hlim taka an inkuo lai le, hmun ramtin fea a bazaar lai hmu a nih. Skin-tight, high waist Jeans mar tawnin a bun a, a malpui le mawngbawr nal zie a suklang chieng hle. A sam sen thla inleng ier ierin tarmit dum bunin cam-eramen hai a inthawkin file cover-in a hmel hlie a tuma chu a hlawsam, thla an lo lak \eu hman tho. A kawnghren dingin Gucci Belt a hmang a, Louis Vuitton bag paiin Olive green Sandal a bun bawka, ni danga an chei danhai nek chun a simple.

Brooklyn Beckham-in Ngaizawng Thar A Neia Hril, Hmu KawploS anGElES: Celebrity tleirawlhai lai chu thil thar hi a tlung deu ran a nih. Foot-ball lalpa David Beckham a naupa upatak Brooklyn Beckham khawm US actress Chloe Moretz le inngaizawng zinga hril kha Pathienni khan nunghak thar dang leh West Hollywood-a tattoo parlor ah an inkiss lai hmu a nih. Brooklyn Beckham (19) hi New York-ah University kai lai a nih a. Tulai hin Los Angeles tieng chawl hmang niawm a nih. Tattoo thar a kuta inziektira Doctor Woo kuoma fe a nih a. Nunghaknu hin a zui a nih. Ruol naran

nisien a hawi nawh. Brooklyn hin sahmul lukhum dum khumin T-shirt var a haka. A ruolnu khawm t-shirt var banbul le Jean kekawr var bawk, a khup

laia inek malpui mar tawn tawna tight a bun a. A hmel a \ha bawk, a ha var sarin an nui deu rana. Brooklyn a sira \hung le chun inngai hmel deu innel deuvin an hei

infawp nawk hlaka, tukvera inthawka thla an lo lak ti reng an hriet nawh. Brooklyn le Chloe Moretz hai hi 2014 khan an inhmu \an a. Nipui 2016 chen khan an in-date zing zing hlak a. Chloe chu Los Angeles-a um a ni leiin London le New York tienga um tam lem Brooklyn leh an kar thu a hla tiel tiel a. September 2017 khan an inngaizawng \ha nawk a. Thataka an inngaiza-wnga ngai lai zinga hi thil hi tlung a nih. An inhmu tawpna tak chu March 12, 2018 khan a nih. Hi hma met March

4 khan Brooklyn kum 19 a tling lawmna birthday ah \ha takin an in wisha chu, iemani inhrietthiem nawna an nei met ti hmu theiin a um a. March 12 a an inhmu hin iem an hril hriet an nawa chu Chloe khawmin inhmu ta lo pawi a tinaw niin an lang. Asan chu, hi zo hin a ruolhai leh Restaurant an leng lai a post a, Brooklyn nunghak dang leh an leng nia hril khawm a uksak ta chuong nawh. Tuhin Brooklyn chu a hming hrietlo nunghak hmel\ha deu pakhat leh hmu kawp nawk an ni tah a nih. Tleirawl nun tak hi chuh!

Bella Hadid, Japan ah Rul Vun Zakuo le Surgical Mask Leh

tokyo: Dutch le Palestine thisen kai tulai \hangthar model inlar pawl tak Bella Hadid chu fashion company tamtakin sahmul le savuna siem incheina an hmang ta naw ding ti an puonga an model hai khawm an inpholar tir nuom ta naw laiin Rul vun anga siem zakuo le kekawr bunin Japan khawpui Tokyo-ah a leng kuol. Model a nina le inzawma khawvel ram hran hran a fangkuolnaa chun mi chi hran

hran le hnam hran hranhai thawdan a hmuin a entawn ve pei a. Japan ramah khawm mi tamtakin khawlai an suok phata an thaw hlak chu surgical mask (hmaituom) bun a nih a. Ama khawm hmaituom var bunin Tokyo khawpui a leng a, “Livng cool’ tiin social media ah a post. Tokyo khawpui ah bazaar in Disney Land fang kuolin Disney mawza dam, thuomhnaw ramtin an chawk a. Rul vun \iel zakuo le kekawr tight-fit hakin lamlien lai tak nal tak taka an pose lai thlalak a share \eu. Bella Hadid hi tulai hin controversy a nei zeu zeu a. A ruolnu Kendall Jenner leh an nene operation thawa siem\ha ang dama hril an nih a. Hi thua hin kar hmasak lai khan social media ah comment tamtak a um a, ama khawma a dawn \eu bawk. Thu dangah, a ngaizawng hlui, Selena Gomez le inngaizawnga in\he nawk tah, The Weekend leh tulai hin an inkawp nawk tah nia hril a ni bawka. Ama chun iengkhawm a hril nawh. Amiruokchu, The Weekend hla thara inthawkin Selena Gomez a tina am Bella a tina, a hmaa inngaizawng kha tuhin a hran ve vea um tah anga a sak leiin an inngaizawng naw a ni el dim ti a nih.

Salman Khan Bail-a Insuo Ruol Le Fans Han An Lawmpuijodhpur: Kum 20 vel liemtah 1998-a Rajasthan-a film shooting an thaw laia Sakhi dum pahni a kap hlum leia vawi li lai Jodhpur Jail lo luta suok nawk pei, ni khat laia Jodhpur Court bawkin kum 5 Jail intang dinga a chungthu a rel thar Salman Khan chu zan hni Jail a riek hnungin Bail-a insuo a nih a. A ruolhai le a fans zan khawvara Jail kawtkhara nghaktuhai an lawm hle. Thu tamtak karah bail-a insuo Salman Khan a cheng-na in Galaxy Apartment, Bandra ah a ruolhai tamtak chun inhmupuia lawmpuina thu hril dingin an van hmu-pui tawl. A ruolhai inrang deua va hmutuhai chu Son-akshi Sinha, Jacqueline Fer-

nandez, Shatrugan Sinha le midang dang an nih. Case a thiem changa puong Saif Ali Khan khawm a hmasa pawl a nih. Hi hma met hin Salman Khan thiemnaw inchangtir thu puong a ni hin boruok a suklum em em a. Sha-trughan Sinha lem chun, hieng lawm lawma Salman

Khan an target hi a awm naw taluo tah a, ngaidam a phu tah a nih tiin a lo hril nghe nghe. Pakistan foreign minister chenin comment a hung nei leiin social media haia inselna a nasa hle hman a. Manipur Governor Dr Na-

jma Heptullah chenin com-ment a lo nei a nih. Pakistan FM chun, Salman Khan chu India rama ‘minority’ sakhuo (Muslim) a ni leia thlierhrang angin a hril a. Muslim, Christian, Sikh, sakhuo tlawmhai chu hmusit an nizie a hril bawk. Saif Ali Khan ruok chu Hindu-a inpe an ni leiin ngaidam an nih ti zawngin a hril leiin boruok a lum hman hle. Saif Ali Khan le an ruol danghai Gypsy a chuongpui-hai chu ngaidam an nih. Court-in lekha po po a hmu kima a sukfel hnungin Salman Khan chu Jail-a insuo a phal a. Amiruok-chu, court phalna bovin India ram a suoksan ding

an nawh tiin thu a pek. Jail a inthawka a hung suok hin a fans hai chu inring takin “Salman Khan zindabad!” tiin an lo khek a, par\hi an lo inhlitir bawk. A bodyguard Shera in ariport tieng a \huoi tah a nih. District session Judge Ravindra Joshi chun, April 5 a chungthu relna (sen-tence) thaibo pek dinga a ngenna application a en a. Sumfai Bond Rs. 50, 000 le Surety Rs. 50, 000 ve ve pahni chawi dinga a ti hnungin baila a suok a phal-pek a. May 7 khin a hnina ngaithlakna dingin Court-a hung inlang nawk dingin an hriettir niin a ukil Mahesh Bora chun a hril.

Mary Kom semifinals a lut: India in Medals 12 a lak tahGold CoaSt: Australia rama Gold Cost hmuna 21st Commonwealth Games khel meka chun World Champion vawi 5 lo nitah Manipur nunghak M.C. Mary Kom (35) chun Scotland mi Megan Gor-don hnein 45-48 kg semi-finals a lut ta leiin medal a lak ngei ding ti a chieng tah. MC Mary Kom hi Rajya Sabha MP ni mek a ni a, April 11, 2018 khin semi-finals-ah Sri Lanka mi Anusha Dilrukshi inkhelpui a tih. Chun, Manipur mi tho L. Sarita Devi khawm quarterfinals a lo lut ta bawk. 21st Commonwealth Games fe meka hin India chun zanikhan Gold medal pathum, Silver medal 1 le bronze medal pahni a lak belsa nawk leiin hi thu ei sut chenah India chun Gold Medal 7, Silver medal 2 le Bronze medal 3 lain a rengin medal 12 a lak ta a, medal tally-ah palina a la ni pei. Zanita India ta dinga gold medal latu hai lai hin Indian Women’s Tennis team an \hang a, Commonwealth Games-ah Table tennis-a India in Gold Medal a lakna hma-sa tak a nih. India team hin Singapore team 3-1 in an hne a nih.

Chun, weightlifting 69 kg category-ah Punam Yadav in Gold Medal a lak a, Vi-kas Thakur in 94 kg category-ah bronze medal a lak. Chun, Manu Bhaker in 10 metre Air Pistol final-ah Gold medal le Heena Sidhu in Silver medal an lak bawk a nih. Boxing-ah Vikas Kishan khawm men’s 75 kg category-ah quarterfinals a lut bawk. Hi thu ei ziek chenah Australia chun medals 84 (Gold 31, Silver 25, Bronze 28) lain hma a la \huoi pei a, England in Med-als 47 ( Gold 19, Silver 19 le Bronze 9 lain pahnina an ni a, Canada in medals 32 (Gold 7, Silver 15, Bronze 10) lain pathumna an ni a, Scotland chun medals 23 (Gold 6, Sil-ver 7 le Bronze 10) lain pangana an nih.

Rohingya Hai Kirna Dingin Myanmar La Tha Tawk Nawh: UN

yanGon: Bangladesh-a Rohingya raltlan umhai kirna dingin Myanmar chu a lan buotsai \ha tawk nawh tiin UNO chun a hril. Ro-hingya raltlan 700, 000 vel chu Myanmar sipai haiin August 2017 a inthawka an suknawmna leiin tuhin Bangladesh ah raltlanin an cham mek a nih. Myanmar le Bangla-desh chun November 2017 khan raltlanhai kir nawkna dingin inremna an ziek a, chu dungzuia chu an kirna ding buoipui a nih. UN’s Office for the Coordination of Humanitarian Affairs Ms Ursula Mueller chun, “Tu tak hin chu raltlanhai an khuoa an kir nawkna

dingin thil umdan a la \ha tawk nawh” tiin a hril. Myanmar rama Rakhin state sir kuola ni ruk an zin hnunga a hung kir nawkin AFP palai kuomah, “Tu taka ngirhmun le thil um-dana chu Myanmar sawrkar thil buotsai dan dittawk a la um nawh, abikin freedom of movement, social cohe-sion, livelihood le access to services hai a la \ha nawh” tiin a hril. Myanmar sawrkar ruok chun, Rohingya raltlanhai kirna dingin ground work zo vawng an tah a. Kan inpei tah. Building hai zo an ni tah a. Hospital le clinic hai khawm bawl zo vawng an nih tah. Kan thaw thei po

kan thaw tah a. Him tawka an inhriet nawa an hung kir nuom naw chun kan thu an ta nawh” tiin Ms Aung San San Suu Kyi hnuoia gov-renment chief coordinator Aung Tun Thet chun a hril. UN hri l dan chun, Myanmar-a Rohingya Muslim hai chu Bangla-desh a inthawka dan lova inpem an ni leiin Myanmar sawrkarin a ngaisak nawh a. Zalen taka an fe vel khapin, education, health le livelihood tieng khawm khuokhir an niha, zalenna an nei nawh, tiin a hril a. Bangladesh tieng an raltlan khawm hi police han an neksawr nasa taluo lei niin a hril a. Myanmar police hai ruok chun, UN hril hi an dik nawh a. Rohingya helpawl han police outpost an runa, police 25 an that leiin Au-gust 2017 a inthawk khan Rohingya helpawl (ARSA) hai manna dingin dappui a thawa, mipuihai \iin an lo raltlan a nih, tiin a hril ve thung.

Hungary Prime Minister Viktor Orban Tling Nawk El TheibudapESt: Europe a rambung hrat naw pawla ngai anachu tulaia chanchin thar hau em em, abikin Ju-dahai chunga a ngaidan le thil thaw dana khawvel hril hlaw, Hungary chun an ram roreltu ding parliamentary deputies (Indian MP hai ang) mi 199 inthlangna ding Pathienni April 8 khan a nei a. Prime Minister ni lai zing Viktor Orban chu a term thumna dingin a tling nawk ngei ring a nih. A tling nawk chun 1998 a inthawka tiemin a term lina ding ang a ni tah. Prime Minister Viktor Orban hi an rama

Muslim raltlan le inpemhai inluttir nuom nawtu a nih leiin EU hotu \henkhat le inhmuthiem lo an nih a. Amiruokchu, an rama na-tionalist tamtak chu thaw \ha tiin an inpak hle thung. Kum hni-thum vel liem-tah 2015-16 laia Muslim

inpem le Syria raltlan mak-taduoi nga vel Europe an lut lai khawm khan Hungary hi chu dang tlata, an ramri boundary hawng pek nuom lo a nih a. Thla iemani zat hungary ramri an kan thei naw leiin Germany le Swe-den lut dinghai khawm an lut thei naw pha a nih. Tukhawm hin Muslim raltlan le pemhai Hungary an lut ding fet taka enkaitu a nih. Opinion poll tamtak chun ama party right-wing Fidesz Party chu, ama kh-ingpui hnaitak thei ding far-right Jobbik le Centre-left Socialist hai nekin 20% velin a hrat ring a nih.

ipS officers 515 in an thil nei la puong/pe lonEw dElhi: DGPs le IGPs \hangin India rama IPS Officers 500 chu-ong hai chunk um 2016 chena an thil nei (prop-erty details) an la peklut-naw niin official thusuok chun a hril a. Property de-tails pelut lo hai chu an

kaisang ding dang annal-eh Vigilance clearance kansel peka hrem an ni el thei. All India Services (Conduct) Rules, 1968 dungzuiin Indian Police Service officers hai chun kum tin January 31 che-

nah Immovable Property Return (IPR) an file ngei ding ti a ni a, sienkhawm March 31, 2017 chen khan India rama IPS Of-ficers 3,905 um hai laia 3,390 in IPR an file a, a dang poin an la file naw a nih.