eTika sasicocxlo mecnierebebSi: Teoriidan realur

samyaromdeleqcia # 11

1. eTika – Teoriidan praqtikamde

• mimoxilva:– normatiuli da aRwerilobiTi eTika– slaidebi 2-6– gamoyenebiTi eTika– slaidebi 7 – 12– axali bioeTika da kulturuli zegavlena– slaidebi 13 – 14– Cveni saqmianobis ganxilva da

cvlileba– slaidebi 15 - 21

2. eTika – sxvadasxva midgomebi

• aRwerilobiTi eTika: ras vfiqrobT Tqven da me, rom sworia?

• normatiuli (miwerilobiTi) eTika: rogor unda vfiqrobdeT Tqven da me, rom vifiqroT/ moviqceT?

• gamoyenebiTi eTika: rogor unda miviRoT Tqven da me “moraluri” codna da gavataroT is praqtikaSi?

3. normatiuli eTika• normatiuli eTika exeba qmedebebis siswores

an arasworobas – rogor unda fiqrobdnen adamianebi?

• am sakiTxis ganxilva orgvarad SeiZleba:– teleologiuri eTika – ambobs, rom qmedebis

moraluroba damokidebulia qmedebis Sedegze– deontologiuri eTika – ambobs, rom

gadawyvetilebebi unda miiRebodes movaleobebis da uflebebis gaTvaliswinebiT – raRaceebi yovelTvis aris swori an araswori

4. normebi aRwerilobis winaaRmdeg

• Cven ver miviRebT normebs (ra unda gaakeTon adamianebma) aRwerilobidan (ras akeTeben sinamdvileSi adamianebi)….

• kulturuli relativizmi ambobs, rom Cven unda miviRoT kulturuli gansxvavebebi, radgan yvela Tanabrad moqmedia

• magram es saSualebas ar gvaZlevs gamovikiTxoT da win waviwioT uTanxmoebis pirobebSi

5. normatiuli eTika – teleologiuri midgoma

• konsekventalizmi - qmedebis “kargad” an “cudad” Sefaseba xdeba misi Sedegebis mixedviT;

• utilitarianizmi ari teleologiuri midgoma eTikisadmi – udidesi kargis miniWeba udidesi ricxvisaTvis – siamovnebis maqsimizireba da tkivilis minimizireba

• Cans, rom Sedegebi gadawonis gansjas

6. normatiuli eTika –deontologiuri midgoma

• zogierTi qmedeba TavisTavad aris “kargi” an “cudi”, miuxedavad Sedegebisa

• Cveni movaleobaa, CavidinoT swori qmedeba, rodesac SegviZlia ganvsazRvroT igi

• es yovelTvis igive araa, rac moraluri absolutizmi

• zog deontologists sjera, rom “cud” qmedebas SeiZleba mohyves kargi Sedegi, da, amrigad misaRebia – sxvebi ar eTanxmebian

7. gamoyenebiTi eTika• arsebobs gamoyenebiTi eTikis

ramodenime sfero:– samedicino eTika– garemosdacviTi eTika– kvlevis eTika– bioeTika – da sxva…..

• am sferoebidan zogierTi SeiZleba dagvexmaros sasicocxlo mecnierebebSi, rodesac Cven SevTanxmdebiT eTikur poziciaze ormagi daniSnulebis Sesaxeb

8. gamoyenebiTi samedicino eTikidan…

• SegviZlia SeviqmnaT Semdegi idealebi:• adamianis sicocxlis xelseuxebloba• Cveni ufleba davasruloT sicocxle• Cveni ufleba gaviumjobesoT cxovreba• Cveni ufleba CaverioT sasicocxlo

procesebSi• Zalauflebrivi urTierTobebi Cvensa da

sazogadoebas da Cvensa da umcros mkvlevarebs Soris

9. gamoyenebiTi garemosdacviTi eTikidan…

• SegviZlia SeviqmnaT Semdegi idealebi:• samyaros konservacia ise, rogorc Cven

vicnobT mas• sicocxlis xarisxis SenarCuneba

adamianebisaTvis• da ara mxolod adamianebisaTvis• biologiuri sicocxlis Rirebuleba• da garemos Sida Rirebuleba

10. gamoyenebiTi kvleviTi eTikidan…

• SegviZlia SeviqmnaT idealebi adamianis, rogorc cdis piris mimarT pasuxismgeblobis, Semdegis dacviT:– piradi cxovreba, anonimuroaba da

konfidencialoba– avtonomia, Tanxmoba, informirebuloba– TviTgansazRvra– molodini, roma ziani ar miadgeba– Reasonabsargeblis samarTliani moTxovna– Tavisi namuSevris gamoqveynebis

samarTliani moTxovna

11. gamoyenebiTi bioeTikidan….

• SegviZlia SeviqmnaT idealebi,Tu rogor ganvsjiT axali teqnologiebisa da codnis zegavlenas adamianebze

• rogor aRviqvamT cxovrebaSi teqnologiis gamoyenebisa da zRvrulobas

• rogor aRviqvamT bioteqnologiebis potenciur araswori miznebiT gamoyenebas……

12. zogadi faqtorebi• gamoyenebiTi eTikis yvela sferos, romlebic

Cven ganvixileT, aqvT zogierTi saerTo wertili:– Zalauflebebis urTierTdamokidebuleba – individebis ufoebebi (da ara populaciebis)– pasuxismgeblobis Setyobineba ert an meore

mxares– zianis Tavidan asacilebeli wesebis an gaidlainebis

SemuSavebis mcdeloba– Sedegebis zusti, gansazRvruli

winaswarmetyvelebis nakleboba

13. axali gamoyenebiTi eTika: ormagi daniSnulebis bioeTika

– Zalauflebis urTierTdamokidebuleba mecnierebs da arasworad gamomyeneblebs da mecnierebasa da sazogadoebas soris

– individebis da sazogadoebis uflebebi– pasuxismgeblobis cnobeba ufro farTo samyarosaTvis– zianis Tavidan asacilebeli wesebis an gaidlainebis

SemuSavebis mcdeloba – ormagi daniSnulebis riskis Tavidan acileba an minimizireba

– Sedegebis zusti, gansazRvruli winaswarmetyvelebis nakleboba – Cven SegviZlia am sferoSi Sedegebi naTlad warmovidginoT

14. ormagi daniSnulebis riskebis kulturuli zegavlena

zemoT moyvanili yvela gansazRvreba gamomdinareobs Cveni teqnologiuri ganviTarebidan da gavlenas axdens Semdegze:

• socialuri da politikuri cxovreba• ekonomikuri cxovreba• da cxovrebis religiuri aspeqtebi• da rogor gamovxatavT sakuTar Tavs (ena)

patiosneba, an misi nakleboba

15. ormagi daniSnulebis bioeTikaze zemoqmedeba

• Cven unda SemovitanoT da gamoviyenoT es idealebi saTanado adgilze da im dros, rodesac isini Semova yvela sasicocxlo mecnierebaSi:

• ganaTlebis konteqstSi• samuSaos konteqstSi• Tanasworebis ganxilvis da gaziarebis

konteqstSi• globalur konteqstSi

16. universitetebSi• am ekliani sakiTxebis mogvarebiT

ganaTlebis konteqstSi sasicocxlo mecnierebi karieris adreul etapzeve pouloben Tavis adgils

• SeuZliaT imsjelon maTze SedarebiT usafrTxo, zewolisagan Tavisufal garemoSi (Cveulebriv)

• SeuZliaT Tavisi adgili ipovon eTikur filosofiaSi, romelzec daafuZneben Tavis momaval samuSaos.

17. samuSaoze• imisaTvis, rom cnon da gadadgan nabijebi

teqnologiuri miRwevebis ormagi daniSnulebiT gamoyenebis riskis minimizirebisaken, rogorebicaa:

• cvlilebebi kvlevis praqtikaSi – monacemebis xelmimsawvdomoba,a analizi da interpretacia

• romlmac SeiZleba wamowios sakiTxebi calkeuli mecnierebisaTvis an mkvlevarTa jgufebisaTvis

• romelsac SeiZleba dasWirdes daxmareba gareSe jgufebisagan

18. TanasworTaTvis gaziarebis konteqstSi

• sasicocxlo mecnierebebis miRwevebis ormagi daniSnulebiT gamoyenebis riskis Semcireba seiZleba moicavdes:

• cvlilebebs TanasworTa Soris urTierTobebSi• cvlilebebs konferenciis praqtikaSi – sesiebis,

samuSao qaRaldebis, da Sexvedrebis semdeg onlain publikaciebis xelmisawvdomoba

• cvlilebebi JurnalebSi publikaciebis praqtikaSi, dabali riskis mqone kvlevebis SerCeviT gamoqveyneba da maRali riskis mqones ar gamoqveyneba

19. cvlileba samecniero praqtikaSi• mravali saqmianoba, romelic mimarTulia

riskis Semcirebaze, moicavs cvlilebebs, romlebis samecniero meTods TiTqosda akomprometirebs

• Cven erTad unda vimuSaoT, raTa gavuwioT SeTanxmebuli xelmZRvaneloba, mxardaWera da sasicocxlo mecnierebebis praqtikis samarTlianoba

• da am axali, patiosani praqtikis SesamuSaveblad, romelSic ormagi daniSnulebis rikski aris samecniero meTodis normaluri mdgomareoba

20. individidan ufro farTo samyaromde

• es unda daiwyos calkeuli mecnierebidan, da “zeviT” aiwios Semdegis gavliT:

• kvleviTi jgufebi• sagnis sferoebi• komerciuli/industriuli konteqsti• erovnuli konteqstebi• saerTaSoriso/globaluri konteqsti

sanimuSo SekiTxvebi1. imsjeleT, ra saxis specifiuri cvlilebebis gatarebas

unda elodeT Tqvens kvlevaSi ormagi daniSnulebis sakiTxebis eTikuri ganxilvis mxriv?

2.axseniT, rogor SeiZleba gavuziaroT Cveni samuSao gare auditorias adgilobrivi da globaluri publikaciebis meSveobiT da vis SeiZleba hqondes gansxvavebuli eTikuri Rirebulebebi?

3. ganixileT, rogor SegviZlia avamaRloT informirebuloba ormagi daniSnulebis sakiTxebis ridkis mimarT Cvens kolegebsa da momaval mecnierebs Soris?

4. kritikulad gansajeT vis ekuTvnis bolo sityva samecniero kvlevis eTikur sakiTxebze, mag., mecniers Tu usafrTxoebis sakiTxebSi specialists?

wyaroebi(slaidi 9)Marshall, A. (2002) The Unity Of Nature: Wholeness And

Disintegration In Ecology And Science. London: Imperial College Press.

Singer, P. (1991) ‘Environmental Values’, in Ian Marsh (Ed.) Environmental Challenge. The Oxford Book of Travel Stories. Melbourne, Australia: Longman Chesire, 1991. 12-16.

(slaidi 13)Selgelid, M. (2009) ‘Dual-Use Bioethics’, Department of

Peace Studies Research Briefing No. 4, 26 June. Available from http://www.dual-usebioethics.net/