etyka biznesu i csr w polsce i europie
TRANSCRIPT
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Etyka biznesu & CSR w Polsce i Europie.
Pre
zen
tacj
a p
rzyg
oto
wan
a n
a p
od
staw
ie o
pra
cow
ania
(20
04
)P
ana
Pro
f. d
r h
ab. W
ojc
iech
a G
asp
arsk
iego
Cen
tru
m E
tyk
i B
izn
esu
WS
PiZ
& I
FiS
PA
N
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Co zrobiono w Polsce na rzecz etycznej infrastruktury?
W Polsce:
- Ustawa o swobodzie gospodarczej, art.. 17 i 18
- Zasady Dobrej Praktyki Związku Banków Polskich
- Dobre Praktyki w Spółkach Publicznych
- Zasady Dobrej Praktyki Konferencji Firm Finansowych
- Kanon Etyczny Przedsiębiorcy (PKPP)
- Kanon Dobrych Praktyk Rynku Finansowego (w przygotowaniu)
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
W Europie:
- Corporate Social Responsibility (CSR) – Biała Ksiega UE/ biegun doskonałości CSR (2006)
- Corporate Citizenship
- British Banking Codes
- Associazione Bancaria Italiana package on CSR
- London Principles
- AA 1000 (AccountAbility)
Co zrobiono w Europie na rzecz etycznej infrastruktury?
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Na Świecie:
- SA 8000 (Social Accountability)
- General Reporting Initiative (GRI)
- SRI (FTSA4GOOD, Dow Jones Sustainability Index)
- Global Compact (GC)
- Caux Round Table (CRT)
Co zrobiono na Świecie, na rzecz etycznej infrastruktury?
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Źródło: www.wikipedia.org
Społeczna odpowiedzialność biznesu (przedsiębiorstw) (z ang. CSR –
Corporate Social Responsibility) – koncepcja, według której firmy na etapie
budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i
ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy.
CSR:przypomnienie - definicja
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
CSR:przypomnienie - definicja
Źródło: www.wikipedia.org
Według tego podejścia, bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełniania przez organizacje biznesowe (przedsiębiorstwa) wszystkich wymogów formalnych i prawnych, ale oprócz tego również zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska i relacje z interesariuszami, którzy mogą mieć faktyczny wpływ na efektywność działalności gospodarczej tych organizacji.
Zatem wydatki tego rodzaju należy traktować jako inwestycję, a nie jako koszt, podobnie jak w przypadku zarządzania jakością.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Polska: znaczenie "społecznej gospodarki rynkowej"
Wykładnia art. 20 Konstytucji RP
„W płaszczyźnie konstytucyjno-prawnej społeczna gospodarka rynkowa wyznaczona jest z jednej strony przez podstawowe, tradycyjne elementy rynku w postaci wolności gospodarczej i własności prywatnej, z drugiej zaś przez solidarność społeczna, społeczny dialog i współpracę partnerów społecznych.
Społeczna gospodarka rynkowa stanowi więc nie tylko określony model ekonomiczny, ale także pożądany przez ustawodawcę obraz ładu społecznego.”
[Trybunał Konstytucyjny, w styczniu 2001 r.]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Polska: swoboda gospodarcza w etycznych ramach
Potwierdzeniem rosnącego rozumienia jakie znaczenie ma etyczny kontekst działalności gospodarczej jest to, że:
w ustawie o swobodzie gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. zawarto dwa ważne artykuły nadające wolności gospodarowania właściwe ramy
niczym passe-partout obrazowi
Są to artykuły 17 i 18 traktujące o uczciwości, dobrych obyczajach oraz moralności publicznej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Art. 17. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach
uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.
Art. 18. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące
ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.
Polska: artykuły pierwszej potrzeby
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Artykuły 17 i 18 ustawy kładą kres powtarzanemu niby mantra przekonaniu,
że „co niezakazane, to dozwolone”.
Polska: Nieetyczne = nielegalne !
Od wejścia w życie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nieuczciwa konkurencja oraz poszanowanie dobrych obyczajów i interesów
konsumenta, jest nie tylko – jak zawsze było nieetyczne, ale także nielegalne.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Co robić ? Działać !
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Co to jest program etyczny ?
…to całościowe przedsięwzięcie skierowane na uczynienie z etyki biznesu (prostych zasad) najwyższego standardu organizacji o randze strategicznej...
Nie redukowanej do PR-owskiego dodatku.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Główne elementy programu etycznego.
Identyfikacja wartości…
Ustalenie misji i wizji…
Opracowanie kodeksu etycznego…
Opracowanie programu kształcenia etycznego…
Promowanie zachowania etycznego…
Monitorowanie przestrzegania norm…
Przeprowadzenie audytów etycznych…
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Teoria: odpowiedzialny biznes, to taki biznes, który:
realizuje cel firmy (powiększanie wartości firmy, dostarczanie produktów i usług odpowiedniej jakości),
czyniąc to w długim horyzoncie czasowym(harmonijna trwałość),
co jest zapewniane przez
należyte kształtowanie relacji z głównymi interesariuszami(akcjonariusze, pracownicy, menedżerowie, klienci, konsumenci, dostawcy, społeczność lokalna, środowisko
naturalne itd.),
w toku postępowania zgodnego z prawem i społecznie przyjętymi normami etycznymi
(przez wszystkich interesariuszy).
Źródło: W. Gasparski, Wykłady z etyki biznesu: Nowa edycja, 2004
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kanon etyczny przedsiębiorców –członków Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan*
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kanon etyczny przedsiębiorców –członków Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan*
1. Jako przedsiębiorcy uznajemy, że nasza odpowiedzialność polega przede wszystkim na :
- dostarczaniu klientom i konsumentom produktów (wyrobów lub usług) właściwej jakości,
- czynieniu tego w długim horyzoncie czasowym,
- zapewnianiu należytych relacji z głównymi interesariuszami firmy,
- postępowaniu zgodnie z prawem i normami moralnymi.
2. Dążymy do tego, by prowadzone przez nas firmy cieszyły się zaufaniemwszystkich grup interesariuszy, to jest klientów i konsumentów, pracowników, menedżerów, akcjonariuszy, dostawców i odbiorców, konkurentów i społeczeństwa.
*Przygotowany przez Centrum Etyki Biznesu we współpracy z PKPPL
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
3. Rozpatrujemy z należytą starannością oraz bierzemy pod uwagę przy podejmowaniu decyzji opinie osób i grup funkcjonujących w otoczeniu naszych firm.
4. Kształtujemy kulturę organizacyjną naszych firm tak, by przejawiała się w odpowiedzialności za pracowników oraz w ich odpowiedzialności za powierzone zadania.
5. Dbamy o to, aby nasi pracownicy nie byli dyskryminowani z żadnego powodu, aby ich godność jako osób była uszanowana, praca odpowiednio i terminowo wynagradzana, a środowisko pracy bezpieczne i zdrowe.
6. Staramy się, aby kierowanie naszymi firmami na wszystkich szczeblach pełnione było umiejętnie oraz z dbałością o przestrzeganie norm moralnych i mogło służyć za wzór postępowania.
*Przygotowany przez Centrum Etyki Biznesu we współpracy z PKPPL
Kanon etyczny przedsiębiorców –członków Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan*
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
7. Prowadzimy działalność produkcyjną i handlową oraz operacje finansowe w sposób przejrzysty i jesteśmy gotowi do ponoszenia konsekwencji w przypadku pomyłek.
8. Jesteśmy solidnymi partnerami w działalności polegającej na tworzeniu dóbr oraz pomnażaniu wartości, a uczciwa konkurencja i osiągnięty zysk świadczą o naszej zdolności do twórczego reagowania na zmiany zachodzące w środowisku społecznym, w jakim działamy.
9. W trosce o dobro wspólne, w tym o środowisko naturalne, podejmujemy ważne społecznie inicjatywy oraz sprawujemy mecenat na miarę posiadanych możliwości.
10. O naszej rzetelności świadczy zgodność naszych słów i naszych czynów.
*Przygotowany przez Centrum Etyki Biznesu we współpracy z PKPPL
Kanon etyczny przedsiębiorców –członków Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan*
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Czy mamy zaufanie do innych ludzi ?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Dania Polska 2002 Polska 2007
zaufanie
obawa
trudno powiedzieć
Źródło - TNS OBOP Survey 5-9.01.2007. Opublikowano 23.01.2007 [GW]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Ku obywatelskiej Rzeczypospolitej gospodarczej
Zapewnienie podmiotowości interesariuszomwymaga pilnego podjęcia działań ze strony
instytucji państwowych, samorządowych, korporacji przedsiębiorców, związków
zawodowych, środowisk naukowych oraz organizacji pozarządowych na rzecz kształtowania
obywatelskiej Rzeczypospolitej gospodarczej.
Odpowiedzi wymagają dwie kwestie:
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
- Kto jest autentycznym obywatelem Rzeczypospolitej gospodarczej ?
- Co zrobić, by przekształcić aktualną „szlachecką” rzeczpospolitą gospodarczą
w obywatelską Rzeczpospolitą gospodarczą ?
W tym celu konieczna jest
strategia odpowiedzialności oraz etyczna infrastruktura.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Wszyscy jesteśmy interesariuszami
Interesariusze tworzą konstytuantę organizacji, czyli system stanowiący firmę sensu largo, tj.:
- firmę sensu stricto (interesariusze wewnętrzni)
-otoczenie bliższe i dalsze (interesariusze zewnętrzni)
Tak rozumiana organizacja gospodarcza stanowi:
nie prosty mechanizm do pomnażania pieniędzy zainwestowanych przez jedną grupę interesariuszy (właścicieli/ udziałowców),
ale złożoną instytucję społeczną, której członkowie inwestują swoje „stawki” (stakes) w jej funkcjonowanie.
Odpowiedzialne funkcjonowanie organizacji gospodarczych wymaga traktowania wszystkich interesariuszy - i to przez wszystkich interesariuszy - jako tych, którym przysługuje podmiotowość
gospodarcza.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
CSR w wybranych krajach Europy
W opublikowanej niedawno
książce* stanowiącej przegląd
tego, co charakterystyczne
dla CSR w krajach Europy
poszczególnym rozdziałom nadano
tytuły mówiące same za siebie.
*A. Habisch i in., red., Corporate Social Responsibility Accross Europe, Springer 2005
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
CSR w Europie Północnej
Finlandia: Siła społeczeństwa o wysokim zaufaniu
ministerstwa, firmy i instytucje społeczeństwa obywatelskiego współpracują ze sobą na rzecz CSR
uwaga skupiona na kwestiach ochrony środowiska
Dania: Całościowe strategie rynku pracy
demokracja partycypatywna argumentem silniejszym na rzecz CSR, niż tradycja religijna czy etyka
wysoki stopień wzajemnego zaufania
Norwegia: Dobrowolne partnerstwo jako aktywa społeczne
tradycja socjaldemokratyczna jako źródło
wysokie zaangażowanie MSP
przejrzystość większa, aniżeli w innych krajach
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
UK: Klarowny model stosunków biznes-społeczeństwo
istytucjonalizacja (societal governance)
corporate governance
soft law
Irlandia: Most przez Atlantyk
tradycja oraz wpływ kapitalizmu amerykańskiego nie sprzyjały rozwojowi CSR
znaczący wpływ wywarło przystąpienie do UE ora nadzieje związane z rowiązaniami europejskimi
Belgia: Gorący temat w zarządzaniu
konsekwencje sporów Flandrii i Walonii
niedostatek otwartego komunikowania się w sprawach polityki gospodarczej
CSR w Europie Zachodniej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Holandia: Redefinicja pozycji w społeczeństwie
CSR – A Dutch Approach (2001)
inicjatywy centralne i lokalne ze strony władz
aktywność sektora finansowego
Francja: Balansowanie między konstruktywnym molestowaniem a cnotliwymi intencjami
długa historia braku zaufania do stosunków w biznesie
społeczne prawodawstwo nie zachęca do dobrowolności
sceptycyzm
CSR w Europie Zachodniej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Niemcy: Przezwyciężanie spuścizny korporacjonizmu
społeczna gospodarka rynkowa
powiązanie ze ‘zrównoważonym rozwojem’ oraz ‘obywatelstwem korporacyjnym’
niechęć firm do strategii CSR/ słaby głos konsumentów
CSR a jakość warunków pracy
Austria: Działania skupione na zapewnieniu zrównoważonego rozwoju
dążenie do eliminacji napięć społecznych w gospodarce
działanie na rzecz tworzenia europejskiego obszaru aktywności gospodarczej
odkrywanie nowej roli przedsiębiorstw
CSR w Europie Zachodniej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Węgry: Społeczny dobrobyt w tyle za wzrostem ekonomicznym
społeczeństwo nie ma zaufania do biznesu
niskie notowania etyczne organizacji biznesowych
brak zaufania do menedżerów
Czechy: Odkrywanie nowego znaczenia autorytetu
pragmatyzm (korzystanie z okazji)
potrzeba nowych regulacji prawnych
etyka ma ograniczyć złe praktyki
CSR w Europie Środkowej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Litwa: Mapa drogowa od konfrontacji do konsensu
konieczność przezwyciężenia postaw z czasów komunistycznych
niezbędna edukacja z zakresu etyki biznesu
dążenie do eliminacji cynizmu w zarządzaniu gospodarką
Estonia: Inkubacja radykalnej zmiany politycznej i ekonomicznej
zmiana relacji biznes-społeczeństwo
CSR nowym pojęciem
dominuje sukces finansowy
brak programów strategicznych CSR
CSR w Europie Wschodniej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Rosja: Cienka linia miedzy małym biznesem a wielką polityką
oligarchizacja gospodarki i polityki
podejscie emocjonalne i spontaniczne do CSR
Ukraina: W poszukiwaniu narodowej tożsamości
CSR melodią przyszłości
specyfika kulturowa
ważna edukacja i komunikowanie społeczne
CSR w Europie Wschodniej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Włochy: Kreśląc nowy pejzaż biznesudążenie do zapewnienia zrównoważonego rozwojuwpływ globalizacji oraz wymuszenia gospodarczekwestie ochrony środowiska
Hiszpania: Od paternalistycznej przeszłości do zrównoważonych firmreputacja i przewaga konkurencyjna zachęcają firmy do CSRuwarunkowania kulturowewpływ UE
Portugalia: Tradycyjne wartości a ciśnienie transformacjidobry klimat dla dialogu społecznegopodejście instrumentalne czy strategia?przeszkoda wysoki koszt i słabe sumienie
CSR w Europie Południowej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Turcja: Odpowiedzialność społeczna w biznesie uzależnionym od państwa
uzależnienie kulturowe
brak instytucjonalizacji CSR
corporate governance czynnikiem wspierającym
Grecja: Eksperyment rozszerzenia rynku
sprzyjająca atmosfera dla CSR
CSR jako społeczna ‘rewolucja’
nadzieja na zmiany wprowadzające nowy model ładu korporacyjnego
CSR w Europie Południowej
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Co ponadto zrobiono w innych krajach?
W dniach 31 maja – 1 czerwca 2006 r. odbyła się w Londynie konferencja pn. „Ethical Corporation Europe’s Biggest Corporate Summit”
na konferencji tej przedstawiono rozwiązania wprowadzone i wprowadzane w coraz większej liczbie firm i krajów (nb. polskie firmy nie były na konferencji reprezentowane);
- tworzone są tzw. łańcuchy dostawców
- standardy CSR powinny być wprowadzane w organizacjach nie-biznesowych, przede wszystkim w urzędach administracji państwowej i samorządowej
- przede wszystkim następuje przechodzenie od CSR (Corporate SocialResponsibility) do CR (Corporate Responsibility), a nawet do SD (sustainabilitydevelopment) oraz (dobrego) obywatelstwa korporacyjnego (CorporateCitizenship)
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Co ponadto zrobiono w innych krajach?
-coraz więcej firm ogłasza raporty społeczne zgodne z zasadami Global ReportingInitiative (GRI); we Francji istnieje prawny obowiązek (Nouvelles RégulationSociales, 2001)
- w Szwecji przy Ministrze Spraw Zagranicznych utworzono stanowisko SwedishPartnership for Global Responsibility pełnione przez Ambasador Elisabeth Dahlin
- przygotowywana jest norma ISO 26000 dotycząca społecznej odpowiedzialności
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
16 kwestii dotyczących CSR
...do rostrzygnięcia lub zastanowienia...
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Opublikowana została właśnie pod auspicjami European Foundation for
Management Development (EFMD) praca zbiorowa* poświęcona CSR.
W książce tej autorzy z krajów „starej Europy” oraz kilku innych państw (inicjatywa pochodzi z roku 2002)
przedstawiają wyniki studiów i badań zdających sprawę z przyczyn, intencji oraz
spełnień inicjatywy dotyczącej globalnej odpowiedzialności spółek wykraczającej
poza odpowiedzialność prawną oraz wąsko rozumiane zarządzanie zasobami ludzkimi.
16 kwestii przedstawionych w kolejnych rozdziałach tego dzieła definiuje aktualne rozumienie społecznej
odpowiedzialności biznesu (CSR)* José Allouche, red., 2006, Corporate Social Responsibility, Vol. 1,
Concepts, Accountability and Reporting, Palgrave, Houndmills (UK)Zd
jęci
e p
och
od
zi z
: h
ttp
://u
s.m
acm
illa
n.c
om
/co
rpo
rate
soci
alre
spo
nsi
bil
ity
volu
me1
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
CSR jako odpowiedź korporacji na żądania płynące z otoczenia biznesu(organizacji pozarządowych wspartych przez media) ze względu na:
- niszczenie środowiska naturalnego
- nieprzestrzeganie praw człowieka
- zatrudnianie dzieci
- korupcję
- ukryte zagrożenia zastosowaniem środków technicznych
- zagrożenie życia i zdrowia
- inne ukryte praktyki zdobywania zysku
[John Roberts, Cambridge University, UK]
Kwestia 1
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 2
Przesunięcie akcentu z CSR na CC – corporatecitizenship = korporacja jako (dobry) obywatel
w celu przeniesienia akcentu z retoryki na działania.
Kontinuum działań:
- dobrowolne stosowanie przez firmy odpowiedzialnego zarządzania
- udział rządu w określaniu wymagań stawianych korporacjom, w szczególności dotyczących większej przejrzystości ich działań
- połączenie zewnętrznych standardów i zasad oraz standaryzowanej sprawozdawczości i wiarygodnego monitorowania rzeczywistych działań
z wewnętrznym postępowaniem firm
[Sandra Waddock, Boston College, USA]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 3
Pojęcie „korporacji” jest nowym bytem prawnym różniącym się od tradycyjnej firmy mającej swego właściciela i nadal dominującej w małym i średnim biznesie.Korporacja korzysta:
- z prawnej rejestracji jako spółki
- ograniczonej odpowiedzialności (liability)
- nieograniczonego istnienia
Powstaje pytanie czy przywileje te są społecznie korzystne...
- kwestia nadmiernej władzy – politycznej i ekonomicznej – biznesu
- brak demokratycznej legitymizacji (przejrzystość i obliczalność)
- globalizacja i prywatyzacja
- stąd obciążenie wymaganiami „odpowiedzialności społecznej”
[Russel Sparkers, British Methodist Church, UK]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 4
Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) a zagadnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju (sustainability) określającego normy dla działań
współczesnych biorące pod uwagę zapewnienie dzisiejszych warunków życia przyszłym pokoleniom.
ECSF (European Corporate Sustainability Framework) – prace nad nowym narzędziem menedżerskim służącym zarządzaniu złożonymi procesami mającym
umożliwić przekształcenie firm w organizacje „doskonałości biznesowej” (business excellence) uwzględniającej ten ambitny cel.
[Marcel van Marrejvik, Erasmus University, Holandia]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 5
CSR jako reakcja na spowodowane globalizacją oddzielenie prawnego wymiaru działalności gospodarczej od jej wymiarów ekonomicznych i społecznych.
CSR jako „model organizacyjny” służy dostarczeniu odniesień do oceny finansowej, ekologicznej, społecznej (nie zaś narzędzi menedżerskich: kodeksów etycznych, raportów nt. interesariuszy), ponieważ dotyczy głównie firm wielonarodowych.
Trudności w powiązaniu faktów i wartości (różnice między krajami).
[Pierre Kletz & Yvon Pesqueux, Francja]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 6
Badania empiryczne opinii 13 dyrektorów korporacji wielonarodowych (management of corporate social and environmental performance) wskazały, że
dla szefów firm ważne jest:
- wpływ CSP na wartość (i konkurencyjność) firm
- zintegrowanie CSP z istniejącymi procesami biznesowymi i dotyczącymi zarządzania
- treść odpowiedzialności na poziomie analizy instytucjonalnej
- złożoność wzajemnych powiązań zasad, procesów i wyników CSP
Stosowanie CSP w praktyce jest bardziej złożone, niż wynikałoby to z teorii.
[Gilbert Lenssen & Nicolay Dentchev, EABIS, Belgia]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 7
Odpowiedzialność (obliczalność) korporacji (coprporate accountability), jako systematyczne informowanie publiczności i komunikowanie się
z nią w celu uzasadnienia decyzji podejmowanych przez organizacje oraz działań wobec interesariuszy.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 7
Sześć zmian
- informacja retrospektywna a informacja prospektywna
- dane twarde (ilościowe po audycie) i miękkie (jakościowe)
- koszt-korzyść a przejrzystość
- przestrzeganie a wiarygodność minimum (bottom line ) jednowymiarowe, a minima wielowymiarowe (Global Reporting Initiative)
- monolog a dialog
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 7
Pytania oczekujące odpowiedzi:
- zmiany: ewolucja czy rewolucja?
- czy audytorzy powinni bardziej angażować się w CA?
- granice przejrzystości?
- czy rządy powinny bardziej angażować się w CA?
- co lepsze: dokładne miary czy opisy?
- w jakim stopniu raporty społeczne służą manipulacji?
[Moses Pava & Joshua Krausz, USA]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Rola prawa w kształtowaniu odpowiedzialnej korporacji:
relacje między prawem a etyką: „jeśli legalne, to etyczne”
stanowisko zajmowane przez menedżerów jest w tej sprawie bardzo istotne
Rodzaje regulacji prawnych:dochodzenie szkód
tradycyjne mechanizmy prawne
regulacje dotyczące rynków
ujawnianie informacji
samoregulacja
zachowania korporacji wielonarodowych
[David Hess, USA]
Kwestia 8
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 9
Dwa rodzaje prawa: prawo „twarde” oraz regulacje „miękkie”.
CSR jest regulacja „miękką”, ale pojawiają się głosy, że pewne elementy powinny zostać ujęte w krajowych systemach prawa „twardego”, bowiem firmy
wielonarodowe skarżą korporacje-matki przed sądami kraju pochodzenia za złe zachowania spółek-córek w krajach funkcjonowania tych ostatnich.
Kompetencje sądów w sprawach z powództwa zagranicznego ulegają rozszerzeniu (nie tylko sądy USA, ale stopniowo sądy europejskie), co wymaga „twardego” prawa w sprawach międzynarodowej odpowiedzialności społecznej biznesu
(CSR).
[Karim Medjad, Francja]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Brak doskonałej przejrzystości w komunikowaniu się firm i inwestorów niezbędnej dla efektywnego funkcjonowania rynków finansowych i gospodarki w szerszym zakresie.
Korzyści dla firm z dobrowolnego ogłaszania pozafinansowych informacji o społecznie odpowiedzialnym zarządzaniu to:
redukcja asymetrii w pozytywnym znaczeniu dla udziałowców i pozostałych interesariuszy
poprawa reputacji firmy
redukcja kosztu kapitału
[Jérôme Caby, Francja & Juan Piñero Chousa, Hiszpania]
Kwestia 10
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 11
Udostępnianie informacji interesariuszom, jako niezbędny warunek skłaniania ich do podejmowania odpowiedzialności i ich obliczalności (accountability).
Społeczna obliczalność (social accountability) stanowi połączenie corporate social responsibility (CSR1) oraz społecznego reagowania – corporate social
responsiveness (CSR2).
Internet jako narzędzie dialogu z i między interesariuszami.
Prowadzi to do rozszerzenia społecznej odpowiedzialności firm.
[Brendan O’Dwyer, University of Amsterdam, Holandia]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 12
Badania wskazują, że rośnie liczba firm ogłaszających raporty dotyczące spraw społecznych, ochrony środowiska i wyników ekonomicznych.
Brak jest dostatecznie dokładnych oszacowań ryzyka i niepewności wpływających na wartość firmy.
Wymaga to lepszego rozumienia wyznaczników strategii i wpływu CSR (corporate sustainability reporting) na wartość firmy.
Konieczna jest instytucjonalizacja tak rozumianego CSR.
[Réal Labelle, Bernard Sinclair Desgagné, Kanada & Allain Schatt, Francja]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 13
Lista informacji pozafinansowych obejmuje wiele pozycji, różnych w różnych krajach oraz określonych przepisami, lub przyjmowanych dobrowolnie, albo
oczekiwanych.
Wiele firm aktywnie prezentuje informacje, gdy zagrożona jest ich reputacja i akceptacja ich działalności przez społeczeństwo obywatelskie.
Inne firmy rozumieją, że nowe reguły rynku w XXI w. są właśnie opracowywane w odpowiedzi na prawo do wiedzy i partycypacji jakiego domaga się
społeczeństwo obywatelskie jeśli nie dla eliminacji ryzyka w życiu codziennym i przyszłych pokoleń, to przynajmniej dla zachowania kontroli i wpływu.
Tradycyjna statystyka nie wystarcza.
[Olivier Dubigeon, Francja]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 14 & 15
Przykład Francji, gdzie publikowanie raportów CSR i dotyczących zrównoważonego rozwoju jest obligatoryjne dla firm giełdowych od 2002 r.
publikacji raportów domagał się rząd, a nie interesariusze
rozumienie CSR jest zdominowane przez stosunki pracy
ogłaszanie danych dotyczy bardziej ich publikowania aniżeli treści
Jest to tzw. francuski paradoks wywodzący się ze społecznego paternalizmu sięgającego XIX w.
[José Allouche, Françoise de Bry, Isabelle Huault & Géraldine Schmidt, Francja]
New Economic Regulation (NRE Law) we Francji wywołało problem jakości informacji dotyczących CSR (normy ISAE 100, AA 1000).
[Jacques Igalens, Francja]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Kwestia 16
Systemy zarządzania, a CSR:
- co jest główną ‘logiką’ systemów zarządzania CSR?
- czy tradycyjne systemy zarządzania jakością wystarczają?
- jakie są zagadnienia kluczowe?
- czy można wskazać komplementarność elementów i obszarów systemów zarządzania CSR, przynajmniej w skali europejskiej?
Dwie inicjatywy:
- CSR standard – International Standards Organization (ISO)
- badania dotyczące benchmarkingu uwzględniające Q-RES (Włochy), ValuesManagementSystem (Niemcy), SIGMA oraz AA1000 (Wlk. Brytania).
[Simone de Colle, Włochy]
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Rola biznesu
w życiu społecznym gwałtownie wzrasta
zarówno w skali lokalnej,
jak i globalnej.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Wzrostowi temu towarzyszyć musi rosnąca odpowiedzialność firm nie tylko za jakość spełniania roli realizatorów celów wewnętrznych firm i korporacji, ale także za jakość spełniania roli członków społeczeństwa jakimi są te firmy te i korporacje.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Zharmonizowane i jakościowo dobre spełnianie obu ról
jest w ostatecznym rachunku korzystne zarówno dla biznesu
jak i społeczeństwa.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Jest to bowiem nie koszt,
lecz długoterminowa inwestycja.
Prepared by Artur Smolik na podstawie opracowania Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
inspirations
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów, pod warunkiem zacytowania źródła. – manage or die Team
Materiał powstał na podstawie opracowania (2004)Pana Prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego
Centrum Etyki BiznesuWSPiZ & IFiS PAN
Zdjęcia i ilustracje: www.istockphoto.com , www.microsoft.com
Wyrażamy zgodę na wykorzystywanie niniejszych materiałów,
pod warunkiem zacytowania źródła.