euskararen ahozko kale-erabilera: erronkak · 2016ko otsaila euskararen ahozko kale-erabilera:...

2016ko otsaila

EUSKARAREN AHOZKO KALE-ERABILERA: ERRONKAK

Euskara biziberritzen jarraitzeko erronkak Euskaltzaindia

Olatz Altuna Zumeta

1

1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: diagnosia

2. Euskararen erabileran eragiten duten faktoreak

3. Erronkak: proposamenak

2

1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.1 Metodologia

• Kalean hizkuntzak (euskara, gaztelera/frantsesa, eta besteak) zenbat erabiltzen direnkuantifikatuko dugu. Eta emaitzak hiztunen ezaugarri batzuen arabera aztertu.

Kaleko elkarrizketak aztergai

• Lehen edizioa 1989an. Zazpigarrena aurten egingo da.

Euskararen Kale-Erabileraren Neurketa ibilbide luzeko ikerketa-lanzabala da

• Lagin-akatsa %95eko konfiantza-mailarekin + 0,4koa izan zen. Udalerri mailan datuak ez dirafidagarriak.

2011ko VI. Neurketan 97 udalerri neurtu ziren. 363.616 hiztunen informazioa jaso zen

• Lagin-akatsaren kalkuloa, mugikorra bidezko datu-bilketa,…

Behaketa bidezko datu-bilketa eta metodologiak izandako garapena

3

1. Irudia. Euskal Herriko hizkuntzen kaleko erabilera

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 2011.

1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak

Euskal Herrian ehun elkarrizketatik hamahiru euskaraz

4

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 2011.

1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa : 1.2 Emaitzak

2. Irudia. Hizkuntzen kaleko erabilera lurraldeka

Lurraldeka, ezberdintasun handiak

5

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.


1. Grafikoa. Euskararen kale-erabilera Euskal Herrian. Bilakaera 1989-2011 . Euskaraz %

Euskal Herrian erabilerak 1989tik

2,5 puntu gora

6

10,811,8

13,0 13,3 13,7 13,3

0,0

10,0

20,0

1989 1993 1997 2001 2006 2011

Euskararen kale-erabilera Euskal Herrian. Euskaraz %


1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa : 1.2 Emaitzak

2. Grafikoa. Araba. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %

3. Grafikoa. Nafarroa. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz % 4. Grafikoa. Ipar Euskal Herria. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %

Erabilera ez gora, ez behera

7



5. Grafikoa. Gipuzkoa. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %

6. Grafikoa. Bizkaia. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %

Bizkaian erabilerak gora egin ondoren, azken bost

urteetan behera

Erabilerak gora

8



7. Grafikoa. Euskararen kale-erabilera Hego Euskal Herrian zonalde linguistikoaren arabera. 1989-2011. Euskaraz %

9

2,9 2,9 3,2 4,1 3,010,7 13,4

17,0 15,9 14,4

31,837,5 37,2 36,8 39,7

63,6 62,3 61,866,5 66,5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1993 1997 2001 2006 2011

Erabileraren zonalde linguistikoaren arabera.

%0-25 %25-50 %50-75 %75-100

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa


8. Grafikoa. Ezagutza eta erabileraren arteko korrelazioa

10

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

15,1

8,5 9,2

13,7

Euskal Herria. Adin-taldeka, 1989

Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

19,2

13,411,8

9,7

Euskal Herria. Adin-taldeka, 2011


Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 2011


9. Grafikoa. Adin-taldeen araberako erabilera 1989 eta 2011. Euskal Herria. Euskaraz %

Euskararen erabilera gaztetu egin da



10. Grafikoa. Adin-taldeen araberako bilakaera 1989-2011. Euskal Herria. Euskaraz %

Haurrek, gazteek eta helduek gehiago erabiltzen dute.

SALBUESPENAK: Araban, helduetan erabilera egonkor dago. Nafarroan, haurretan behera egin du, gazteetan eta helduetan egonkor mantendu da. Iparraldean, helduetan behera egin du.

12



11. Grafikoa. Adina etaSexuaren araberako erabilera, 2011. NAFARROA

12. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. BIZKAIA.

13. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. GIPUZKOA.

EAEn, emakumezkoek gizonezkoek baino gehiago hitz egiten dute euskaraz (adinekoetan izan ezik)

7,35,8 5,3

2,9

7,65,7 5,4

4,2

0,0

10,0

20,0

30,0


Emakumezkoak Gizonezkoak

13



14. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. NAFARROA

15. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. IPAR EUSKAL HERRIA.

NAFARROA: Parez pare dago emakumezkoen eta gizonezkoen erabilera, adinekoetan izan

ezik.

11,4

6,4 5,3

3,7

7,9 7,55,9

7,0

0,0

10,0

20,0

30,0


Emakumezkoak Gizonezkoak

IPAR EH: Haurren artean neskek gehiago, gainontzeko adin-taldeetan ez

14



16 Grafikoa. Haurren presentziaren eragina euskararen erabileran, 2011

Haurrak eta nagusiak elkarrekin daudenean jasotzen dira erabilera daturik altuenak. Salbuespena Gipuzkoa, haurrak eta nagusiak elkarrekin aritu edo haurrak bakarrik aritu

erabilera antzekoa da.15

2. Erabileran eragiten duten faktoreak

ERABILERA

NORBANAKOA

HURBILEKO TALDEA

Dimentsio mikrosoziala

GIZARTEADimentsio

makrosoziala

Gaitasun erlatiboa Erabilerarako motibazioa

Normalizazio planak (lan mundua,…)

Elebidunen dentsitatea

Globalizazioa

Lege estatusa

Hizkuntza politika

Harreman sarea

Gizarte babesa/diskurtsoak Input mediatikoa, kulturalak,…

16

Iturria: Iñaki Martinez de Luna BAT aldizkariiko 40. alea, 2001(irudia moldatua)

3. Erronkak: bederatzi proposamen

ERABILERA

NORBANAKOA

HURBILEKO TALDEA

GIZARTEA

Ikerketarako planteamenduak: bizitzaren zikloaren hipotesia,

hizkuntza-gaitasunaren kategorizazio eguneratua,

gazteei ahotsa

Ahozko jardunean trebatzeko formazioa landu eta eskaini

Adinekoen artean erabilera sustatzeko

ekimenak sustatu

Lanbide Heziketa euskaldundu

Kirol antolatuan: hizkuntza irizpideak

eskatu

Gizarte babesa: tokian tokiko euskarari prestigioa eman

Lan-munduan hizkuntza ohiturak aldatzeko irizpideak

sozializatu eta landu

17

Helduek: haurrei eta nerabeei erabilera esparruak eskaini

Lan-munduan hizkuntza lidergoaren garrantziaz jabetu

2016ko otsaila

Mila esker!

18

euskararen ahozko kale-erabilera: erronkak · 2016ko otsaila euskararen ahozko kale-erabilera:...

Documents