کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

دانشکده بهداشت و تغذیه

کارآموزي در عرصه کارشناسی بهداشت محیط

مهدي صفی نیا فالح:گردآورنده

87کارشناسی نا پیوسته بهداشت محیط بهمن :مقطع تحصیلی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢

:مقدمه

دسترسی عادالنه تضمین باهدف 1364 کشور از سال درمانی بهداشتی شبکه

روستائی مناطق ، بااولویت بهداشتی اولیه مراقبتهاي به آحاد جامعه کلیه

مناطق شبکه این. است درکشور مستقرشده ، بتدریج ومحروم

با توجه با اینکه کوچکترین واحد .شود می ، هردو، راشامل وشهري روستائی

همین دلیل ، پس از مستقل در نظام بهداشتی درمانی کشور شهرستان است به

اعالم سیاستهاي اساسی و خط مشی هاي کلی ، تدوین مجموعه اي که بتواند

.به اجرا و استقرار نظام در شهرستان کمک کند مورد توجه قرار گرفت

در نظام شبکه هاي بهداشتی خدمت واحد ارائه ترین محیطی بهداشت خانه

به ویژه –ه شرایط جغرافیایی هر خانه بهداشت بسته ب. درمانی کشوراست

یک یا چند روستا را در پوشش خدمات خود دارد –امکانات ارتباطی و جمعیت

مرکز بهداشتی یک ونظارت پوشش تحت بهداشت خانه 5هر وبطور متوسط

وظایف خانه بهداشت از سرشماري ساالنه و ثبت . قرارمیگیرد روستائی درمانی

. در آغاز هرسال انجام میگیرد شروع میشود جمعیت که در شروع کارو

براساس سرشماري اطالعات کاملی از منطقه تحت پوشش از جمله تعداد

خانوارها وتعداد افراد هر خانوار به تفکیک نام ، سن ، جنس ، نسبت با

سرپرست خانوار ، شغل و میزان سواد ، بارداري ،معلولیت و بیماري مزمن و

استخراج وثبت می ... و) ازدواج ، مرگ ، مهاجرت ( ار تغییرهاي جمعیتی خانو

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣

مشخص شده و براین اساس با سرشماري گروههاي سنی و جنسی.گردد

مراقبت هاي اولیه براساس برنامه هاي کشوري انجام میشود مانند مراقبت

سال ، مراقبت از دانش آموزان و بهداشت مدارس ،مراقبت زنان 6کودکان زیر

م خانواده، آموزش و مراقبت تغذیه اي ، بهداشت دهان و دندان ، باردار، تنظی

ایمنسازي ، نظارت بر موازین بهداشت حرفه اي ، محیط عمومی روستا،

بهسازي محیط ، بهداشت محیط اماکن عمومی ، بهداشت محیط مراکز تهیه و

ن توزیع مواد غذایی و سالمت مواد عرضه شده ، بازدید منزل ،بیماریابی ، درما

برخی از بیماریها براساس پروتکل ، کمکهاي اولیه درمانی و پیگیري درمان

،تزریقات زیر نظر پزشک ، پانسمان ، فوریتها، بازتوانی و کمک به معلوالن ،

...همکاري با دانشجویان اعزامی ،بهداشت روانی و

بعد از خانه بهداشت در اولین سطح فعالیت شبکه هاي بهداشتی درمانی،

ز بهداشتی درمانی روستایی مطرح میشوند که تنها واحد پزشکی دولتی مراک

مستقر در مناطق روستایی هستند این واحد نظارت بر فعالیت خانه هاي

بهداشت و هدایت آنها ، در ارتباط با بیمارستان شهرستان و نیازهاي تخصصی

تی محل استقرار مرکز بهداش. را برعهده دارد و بستري جمعیت تحت پوشش

درمانی روستایی نسبت به روستاهاي محل استقرار خانه هاي بهداشت تابعه

.باید در مسیر طبیعی جمعیت باشد

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤

وظایفی که یک مرکز بهداشتی درمانی روستایی برعهده دارد شامل جمع آوري

و کنترل و دسته بندي اطالعات و آمارها ، کنترل و پیگیري اجراي برنامه ها،

اري باگروههاي اعزامی از مرکز بهداشت شهرستان و پذیرش بیماران،همک

استان ، مشارکت در فعالیتهاي آموزشی ،اعزام تیم هاي سیار،تنظیم و اجراي

برنامه هاي آموزش بهداشت ، انجام آزمایشهاي پاراکلینیکی مورد نیاز زنان

باردار، کمک به زنان نیازمند مراقبتهاي ویژه ،ایجاد ارتباط با ماماهاي محلی

بمنظور هدایت و آموزش آنها، فراهم کردن تسهیالت براي زایمان زنان تحت

دي براي زنان داوطلب ، تهیه پاپ اسمیر ، بازدید از .یو. مراقبت ، گذاردن آي

مدارس ، ارجاع جهت بستن لوله ها ، نظارت برغربالگري دانش آموزان ،

لگري کارگران آموزش و اجراي برنامه هاي بهداشت دهان و دندان ، غربا

کارگاهها و کارخانه ها ، بیماریابی از میان بیماران معرفی شده ، انجام

آزمایشهاي پاراکلینیکی ، اعزام بیماران نیازمند عملیات تشخیصی یا درمانی

بیشتر به بیمارستان ، تنظیم برنامه درمان بیمارانی که درمانشان باید توسط

ازین پیشگیري در مورد اطرافیان فرد خانه بهداشت پیگیري گردد ، اجراي مو

مبتال به بیماریهاي واگیردار از طریق ایمنسازي و یا اعمال موازین بهداشت

محیط ، جمع آوري المهاي خون از خانه هاي بهداشت و تیمهاي سیار، جمع

آوري نمونه هاي خلط بیماران مشکوك به سل ، انجام بررسیهاي مقدماتی

مسایل بهداشتی و بیماریهاي بومی و شایع منطقه اپیدمیولوژیک براي شناخت

، اعالم موارد همه گیربیماریها و اقدام به خاموش کردن آنها ،انجام برنامه هاي

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥

بهداشت محیط و کمک به پرسنل خانه هاي بهداشت و هدایت آنها در اجراي

برنامه ها ، نظارت براجراي قوانین و مقرارت ناظر بر اماکن عمومی و مراکز

مدیریت هیه و تولید مواد غذایی و بهداشت کارگاهها ، پژوهش و در نهایت ت

. می باشد

و شهري درمانی مراکز بهداشتی برعهده خدمات ارائه شهري درمناطق

کلیه خدمات بهداشتی که در روستاها بعهده خانه . پایگاههاي بهداشتی میباشد

گاه بهداشتی است فقط در بهداشت می باشد در مناطق شهري بعهده پای

پایگاه بهداشتی چون کادر بهداشت محیط وجود ندارد وظایف مربوط به مسائل

شهري انجام بهداشت محیط و حرفه توسط پرسنل مراکزبهداشتی درمانی

مراکز بهداشتی درمانی شهري برحسب تراکم جمعیت ، یک یا چند .میشود

یه وظایف مراکز بهداشتی پایگاه بهداشت شهري را تحت پوشش دارد و کل

درمانی روستایی را نیز انجام میدهد و تنها تفاوت آن در مراجعه مستقیم

بیماران به مرکز می باشد یعنی مراجعه بیماران در این مراکز الزم نیست از

.طریق ارجاع صورت گیرد

سطح دوم ارائه خدمات در شبکه هاي بهداشتی درمانی شامل مراکز بهداشت

مسئولیت شهرستان مرکز بهداشت . و بیمارستان شهرستان است شهرستان

شهرستان مدیریت. دارد رابرعهده شهرستان بهداشت شبکه وهدایت کنترل

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٦

کنترل مسئولیت شهرستان ومرکز بهداشت بیمارستان بین با ایجاد هماهنگی

. دارد را برعهده شهرستان ودرمان بهداشت شبکه وهدایت

بیمارستان واحد تخصصی پزشکی در سطح شهرستان است بیمارستان

بخشهاي : شهرستان مجموعه اي است که با اجزاي زیر مشخص میگردد

بستري ، تشخیصی ، داروخانه ، پلی کلینیک ، اورژانس

بیمارستان شهرستان باید حداقل چهار بخش بستري داخلی ، جراحی ، کودکان

کلیه . را داشته باشد ) آزمایشگاه و رادیولوژي ( صی ، زایمان و دوبخش تشخی

بعبارت دیگر اشتغال . این بخشها باید بوسیله پزشکان متخصص اداره شود

پزشک عمومی در بیمارستان نقض هدفهاي سطح بندي خدمات است و نظام

بیمارستان پس از تشخیص و درمان بیماران ارجاع . ارجاع را بی ثمر می سازد

کز بهداشتی درمانی ، باید نتیجه تشخیص و اقدام را به مرکز ارجاع شده ازمرا

کننده اطالع دهد و در صورت لزوم توصیه هاي الزم در مورد ادامه درمان بیمار

.را به مرکز بهداشتی درمانی اعالم نماید

مرکز بهداشت شهرستان واحدي است که اولین سطح تخصصی یعنی

وظایف مرکز بهداشت .را شامل میشود کارشناسی خدمات مختلف بهداشتی

شهرستان شامل جمع آوري ، طبقه بندي و تجزیه و تحلیل اطالعات مورد نیاز

برنامه هاي مختلف بهداشتی ، آمارهاي حیاتی و فعالیت واحدهاي بهداشتی

شهرستان به منظور تدوین برنامه هاي محلی و تهیه گزارش ، شناخت و دسته

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٧

قه و تنگناهاي فنی و اجرایی برنامه ها ، بررسی و بندي مسایل بهداشتی منط

شناخت اپیدمیولوژیک بیماریهاي بومی و اپیدمیها ، تهیه و ابالغ دستورالعملهاي

اجرایی الزم براي اجراي برنامه هاي کشوري خدمات بهداشتی ، تدوین برنامه

ا هاي بهداشتی متناسب با شرایط محلی براي حل مشکالت بهداشتی و مبارزه ب

بیماریهاي بومی و اپیدمیها ، برنامه ریزي گسترش و تغییرات واحدهاي

بهداشتی متناسب با تغییرات جمعیتی و تامین دسترسی سهل جامعه به خدمات

بهداشتی ، تدارك و پشتیبانی فنی ، اداري و مالی ازمراکز بهداشتی درمانی و

مه هاي پزشکی خانه هاي بهداشت ، مشارکت در برنامه ریزي و اجراي برنا

جامعه نگر در سطح واحدهاي بهداشتی ، تدوین و اجراي پژوهشهاي کاربردي

در زمینه مسایل بهداشتی منطقه ،اجراي پروژه هاي آزمایش در زمینه روشهاي

نوین و کاربرد ابرازهاي جدید و ادغام در خدمات ، تدوین و ابالغ برنامه و

تشخیص طبی در (اي بهداشتی روشها و دستورالعملهاي مربوط به آزمایشه

، انجام آزمایشهاي )موارد لزوم و اپیدمیها ، آب و فاضالب ، بهداشت حرفه اي

بهداشتی براي کنترل کار آزمایشگاههاي مراکز بهداشتی درمانی تابعه و

تشخیص هاي آزمایشگاهی برابر دستورالعمل هاي کشوري ، نظارت بر نحوه

درمانی ، نظارت مستمر برفعالیتهاي فنی ، خدمات آزمایشگاهی مراکز بهداشتی

پشتیبانی ، اداري و مالی مراکز بهداشتی درمانی و خانه هاي بهداشت ، جمع

آوري و بررسی گزارش فعالیت مراکز بهداشتی درمانی تابعه، ارزشیابی منظم

خدمات و پوشش برنامه هاي بهداشتی شهرستان ، تدوین ، اجراو مشارکت در

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٨

هاي آموزش بدو خدمت و حین خدمت کارکنان بهداشتی اجراي برنامه

شهرستان ، برآورد اعتبارات مورد نیاز برنامه ها و تدوین بودجه ساالنه و اجراي

. بودجه مصوب

بیمارستان ( در حال حاضر هماهنگ سازي دو واحد خودگردان شبکه شهرستان

مدیریت و نظارت برفعالیت همه آنها برعهده) و مرکز بهداشت شهرستان

مدیر شبکه شهرستان ، نماینده وزارت بهداشت و شبکه شهرستان می باشد

ریاست درمان و آموزش پزشکی در سطح شهرستان تلقی شده و توسط

.دانشگاه تعیین میگردد

تمامی فعالیتهاي سطح دوم باید توسط سطح سوم ارائه خدمات که شامل

شگاه از جمله معاونت درمان با دانشگاه علوم پزشکی استان و معاونتهاي دان

مرکز بهداشت (کلیه بیمارستانهاي دولتی تحت پوشش و معاونت بهداشتی

نظارت ، پشتیبانی گردیده و امکان هرچه بهتر آنها فراهم میگردد ) استان

:بخش بهداشت برنامه ریزي در

بهداشت محیط : الف

له کشی روستاها در تامین آب آشامیدنی سالم و کافی یا لو -1

کمک به بهداشت عمومی روستاها از نظر فاضالب و دفع زباله -2

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٩

کمک به ایجاد حمام هاي بهداشتی در روستاها -3

نظارت مستمر بر سالم بودن آب آشامیدنی شهر ها و روستاها -4

نظارت بر بهداشت مواد غذایی مصرفی -5

بهداشت فاضالب شهرها -6

بهداشت حرفه اي : ب

شامل معاینات دوره اي شاغلین نظارت بر بهداشت محیط کار و نظارت

بر موازین ایمنی شاغلین

بهداشت خانواده و مدارس : ج

بهداشت مادر و کودك -1

بهداشت دانش آموز -2

سالمندان بهداشت -3

دندان بهداشت دهان و -4

آموزش بهداشت -5

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٠

بهبود تغذیه و امور جمعیتی -6

مبارزه با بیماري ها : د

مبارزه با بیماریهاي قرنطینه اي -1

مبارزه با بیماري هاي مشترك انسان و دام -2

مبارزه با بیماریهاي سرطان ، روانی، متابولیک و قلب و عروق-3

داشت محیط و حرفه اي واحد به

1230بنا به پیشنهاد شماره 24/4/1372هیات وزیران در جلسه مورخه

2وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در اجراي بند 11/2/1370مورخ

قانون تشکیالت و وظایف وزارت بهداشت و درمان آموزش مصوب 1ماده

. را تصویب نمود مجلس شوراي اسالمی آیین نامه بهداشت محیط 3/3/1376

: آشنایی کلی با وظایف واحد بهداشت محیط حرفه اي شهري

:وظایف واحد بهداشت محیط چیست

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١١

از مراکز تهیه و توزیح مواد غذایی و پرونده سازي براي این بازرسی -1

مراکز

کلر سنجی روزانه از آب شبکه و تکمیل فرمهاي مربوطه و ارائه آمار -2

ماهیانه

پیگیري شکایات مردم در رابطه با مواد غذاییی و نمونه برداري از مواد -3

غذایی و ارسال آنها به آزمایشگاه

ور کارت بهداشتی جهت مشاغل گوناگون صد -4

نظارت بر مقوله زباله در سطح کشور و رسیدگی به شکایات مردم -5

نظارت بر مقوله فاضالب و نحوه دفع بهداشتی آن -6

مصرف و کنترل بهداشتی مواد –توزیح –بهسازي محل هاي تولید -7

غذایی

لوله کشی و ارسال آن به آزمایشگاه آب و نمونه برداري از آب در شبکه -8

پیگیري نتایج

نیاز سنجی بهورزان -9

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٢

به صورت ...) مدارس ،مساجد ،و(تهیه آمارهاي مربوط به اماکن عمومی -10

سه ماهه

:واحد بهداشت حرفه اي

صدور کارت تندرستی جهت مشاغل گوناگون -1

ات بازدید از کارگاهها و کارخانج -2

تشکیل پرونده پزشکی جهت شاغلین مختلف -3

شاخص هاي مورد استفاده از بهداشت محیط به چه صورت است ؟

: ـ درصد اماکن عمومی داراي معیار بهداشتی1

تعداد اماکن عمومی با معیار بهداشتی

تعداد کل اماکن عمومی تحت پوشش

100×

:ر بهسازي ـ درصد اماکن عمومی داراي معیا2

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٣

تعداد اماکن عمومی با معیارهاي بهسازي

تعداد کل اماکن عمومی

100×

ـ درصد مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی داراي معیار 3

) :مطابق آیین نامه(بهداشتی

تعداد مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی داراي معیار

بهداشتی

تعداد کل مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی تحت پوشش

100×

تعداد مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی داراي معیار

بهسازي

تعداد کل مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی تحت پوشش

100×

:معیار بهسازي ـ درصد مراکز تهیه و 4

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٤

تعداد مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی داراي معیار

بهسازي

تعداد کل مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد خوراکی و بهداشتی تحت پوشش

100×

تعداد کارکنان مراکز و اماکن عمومی داراي کارت معاینه پزشکی معتبر

و توزیع و فروش و اماکن عمومی تحت پوشش کل کارکنان مراکز تهیه

100×

:ـ درصد مراکز و اماکن که داراي کارت معاینه پزشکی معتبر هستند 5

تعداد مراکز بهداشتی درمانی که از نظر بهداشت محیط داراي شرایط مطلوب

هستند

کل مراکز بهداشتی درمانی فعال تحت پوشش

100×

هداشتی درمانی که از نظر بهداشت محیط داراي شرایط ـ درصد مراکز ب6

:مطلوب هستند

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٥

:آشنایی با نحوه تنظیم پرونده هاي بهداشتی و نحوه تشکیل

از دیگر فعالیت هاي واحد هاي بهداشت محیط کار مراکز بهداشتی درمانی

براي متصدیان مراکز بهداشت و تهیه و توزیع شهري تشکیل پرونده

آرایشی بهداشتی می باشد نحوه تشکیل –ري و فروش مواد غذایی نگهدا

پرونده به این صورت است که ابتدا بازرس بهداشت محیط در بازدیدي که از

مراکز تهیه توزیع و نگهداري و فروش مواد غذایی آرایشی بهداشتی به عمل

به اقدام به ارسال فرم می آورد ضمن دادن آموزش و تذکرات الزم به متصدي

. محل کسب می نماید

به این ترتیب که در ابتدا فرم آیین نامه مقررات بهداشتی مربوط به نوع شغل و

محل کسب به عمل آمده را عالمت گذاري وبه بهداشت شهرستان ارسال می

کند در آنجا فرم آیین نامه بهداشتی توسط رییس مرکز بهداشت شهرستان

آیین نامه مقررات بهداشتی از طرف مرکز امضاء شده و یک فرم همراه با فرم

بهداشت به محل کسب ارسال می شود و یک فرم همراه خالصه فعالیت هاي

انجام شده توسط پرسنل بهداشتی محیط به واحد بهداشت محیط مرکز

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٦

بهداشتی درمانی ارسال می گردد و مسئول این واحد موظف است که این

ترتیب پرونده بهداشتی را تشکیل می سوابق را در پوشه اي گذاشته و به این

دهد الزم به تذکر است که نتایج بازدید هاي روتین که توسط مسئول بهداشت

. به عمل می آید در آن ثبت می شود... محیط از مراکز تهیه و توزیح و

و بازدید کردیم مدت کار آموزي از چند مغازه توسط بازرس بهداشت محیطدر

اقدام به تشکیل پرونده طی مراحل گفته شده براي متصدیان کردیم الزم به

ذکر است که هنگام بازدید براي متصدیانی که کارت بازرسی نداشتند داده شد

معموال در تشکیل .که در آن اقداماتی متصدي باید انجام دهد نوشته می شود

پرونده یک پرونده به عنوان پرونده مادرویک پرونده به عنوان پرونده پیگیري

ویک فرم خالصه اقدامات بهداشتی انجام شده درمرکز بهداشتی درمانی است

وهنگام بازدیدها معموال از پرونده پیگیري استفاده می کنند وخالصه اقدامات

ود و بعد اطالعات ثبت شده را به انجام شده درفرم مخصوص نوشته می ش

. پرونده مادر منتقل می کنند

نحوه شماره گذاري پرونده ها به چه شکل است ؟

به منظور دسترسی راحت و سریع به پرونده هاي بهداشتی متصدیان در

مشاغل گوناگون پرونده هاي بهداشتی را شماره گذاري می کنند بدین ترتیب

سپس شماره کد فرعی و در آخر شماره مربوط به که در ابتدا شماره کد اصلی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٧

شماره مربوط به کد اصلی و کد مرکزي هر شغلی . هر فرد را یادداشت می کنند

طبق بخشنامه مشخص شده است و شماره مربوط به هر فرد به طور سلیقه اي

.یا بر اساس حروف الفبا انتخاب می شود

:نحوه صدور کارت بهداشت

حیط مرکز بهداشتی درمانی در بازدید هاي که از اماکن مسئول بهداشت م

عمومی به عمل می آورد از متصدیان و افرادي که به نحوي در مراکز تهیه

توزیع و فوش مواد غذایی می خواهند کارت بهداشتی خود را که مبنی بر

سالمت و تایید آنها از نظر عدم ابتال به بیماري هاي انگلی است ارائه دهند و

ول بهداشت محیط وظیفه دارد که تاریخ اعتبار کارت را کنترل کند و در مسئ

صورتی که کارت فاقد اعتبار باشد باید آن شخص جهت تمدید کارت تذکر

داده شود و از افرادي که فاقد کارت هستند در خواست کند که به مرکز

. بهداشتی درمانی مراجعه کنند

ابتدا مسئول بهداشت محیط با نحوه صدور کارت به این صورت است که

تکمیل کردن فرم مخصوص صدور کارت بهداشتی وبه آزمایشگاه و پزشک

معرفی می کند شخص با مراجعه به آزمایشگاه مرکز بهداشت آزمایشات الزم

را انجام می دهد و جوانب آزمایش را به مرکز بهداشتی درمانی و نزد پزشک

وانب آزمایشات منفی باشد مسئول مربوطه منتقل می کند و در صورتی که ج

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٨

بهداشت محیط براي آن شخص کارت صادر می کند اما در صورتی که جوانب

باشد طبق نظر پزشک قرصها و داروهایی براي شخص تجویز می شود و +

.شخص تا بهبودي کامل خود حق دریافت کارت بهداشتی را ندارد

:در هر کارت بهداشت باید مشخصات زیر ثبت شود

نوع –و شماره شناسنامه آن –نام متصدي -شماره کارت -ریخ صدور کارتتا

شماره گذاري کارتهاي بهداشتی به صورت –مدت اعتبار کارت –و ریشه

سلیقه اي می باشد و مسئول بهداشت محیط باید پس از صدور کارت

مدت . مشخصات کارت را در دفتر ثبت صدور کارت بهداشتی ثبت می کند

ارتهایبهداشتی براي مشاغل گوناگون متفاوت می باشد و این مدت اعتبار ک

ماه و براي سایر مشاغل 6براي مشاغلی که با پخت و پز غذا سر و کار دارند

. یکسال می باشد

در مرکز بهداشتی درمانی ابتدا شخص مراجعه کننده همراه با یک قطعه عکس

اه با فرم مخصوص معاینه به به آزمایشگاه معرفی و بعد از انجام آزمایش همر

پزشک معرفی می شود و بعد از آن کارت بهداشتی توسط مسئول بهداشت

که .محیط و رئیس مرکز بهداشتی امضا شده وبراي کارت تاریخ زده می شد

ارائه این کارت در هنگام بازدید از مراکز مختلف تهیه وتوزیع مواد غذایی

.الزامی است

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ١٩

:نامه بهداشتی و چگونگی پر کردن آنها آشنایی با فرم هاي آیین

انواع فرمها

شامل قصابی ، بقالی ، نانوایی بود بازدید براي متصدیانی که مغازه هاي آنان

بعمل می آید باتوجه به اینکه به چندین ماده از فرم آئین نامه مقررات بهداشتی

قف ، ازجمله نداشتن آب لوله کشی ، نداشتن روپوش ، مناسب نبودن س

نداشتن کارت بهداشت ، نداشتن کمد و جعبه کمکهاي اولیه اقدام نکرده باشند

: طی مراحل زیر عمل می کنیم در این مورد اخطارداده می شود و این صورت

1فرم شماره

«مرحله اول« پیشنهاد معرفی متخلف به دادگاه

ع نواقصات پس از انجام مهلت داده شده به متصدي محل کسب مبنی بر رف

محل کسب با مقررات واگر چنانچه متصدي رفع نقص نکرده باشد فرم شماره

توسط مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشتی درمانی پر شده و به همراه 1

به مرکز ) با توجه به نوع کسب ( چند برگ فرم آیین نامه مقررات بهداشتی

. بهداشت شهرستان جهت پیگیري ارسال می گردد

2ماره فرم ش

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٠

«معرفی متخلف »

به مرکز بهداشت شهرستان این مرکز فرم شماره 1پس از ارسال فرم شماره

را پر کرده و به همراه چند برگ فرم آیین نامه مقررات بهداشتی تنظیم شده 2

به دادگاه » فرم سفید رنگ مختص دادگاه در بازدید اول ‹مربوط به محل کسب

قانون مواد خوردنی ، آشامیدنی و 13ماده ارسال می کند تا مختلف برابر

همچنین یک فرم آیین نامه مقررات . آرایشی تحت پیگرد قانونی قرار گیرد

فرم زرد رنگ متصدي در بازدید «بهداشتی تنظیم شده مربوط به محل کسب

به مکان کسب ارسال می کند و 2را همراه با رونوشت فرم شماره »اول

به انضمام کلیه سوابق جهت پیگیري الزم 2و1ه همچنین رونوشت فرم شمار

.به مرکز بهداشتی درمانی و واحد بهداشت محیط ارسال می نماید

3فرم شماره

«پیشنهاد تعطیل »

پس از معرفی متخلف به دادگاه و انقضاي مهلت داده شده و بازدید مجدد محل

و / ایی روست/ توسط مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشتی درمانی شهري

تکمیل و 3کنترل نواقص بهداشتی، که اگر بر طرف نشده باشد فرم شماره

پس از پاراف مسئول بهداشت محیط با امضاي رییس مرکز بهداشتی درمانی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢١

به انضمام سایر نسخه فرم آیین نامه مقررات بهداشتی مربوط به مرکز

.بهداشت شهرستان ارسال می گردد

4فرم شماره

«مختلف به دادگاه مرحله دوممعرفی مجدد »

به مرکز بهداشت شهرستان ، این مرکز فرم 3پس از ارسال فرم شماره

را پر کرده و به همراه یک نسخه فرم آیین نامه مقررات بهداشتی 4شماره

تنظیم شده مربوط به محل کسب به دادگاه ارسال می کند تا متخلف برابر ماده

. نی و آرایشی تحت پیگرد قانونی قرار گیرد قانون مواد خوردنی و آشامید 13

همچنین یک نسخه فرم آیین نامه مقررات بهداشتی تنظیم شده مربوط به

به مکان ارسال می کند همچنین 3محل کسب را همراه با رونوشت فرم شماره

را به انضمام کلیه سوابق جهت پیگیري الزم به مرکز 4رونوشت فرم شماره

.احد بهداشت محیط ارسال می نماید بهداشتی درمانی و و

5فرم شماره

«اخطار تعطیل»

با وصول پیشنهاد تعطیل از مراکز بهداشتی درمانی به مرکز بهداشت

شهرستان کارشناس مسئول بهداشت محیط همراه با گزارش بازدید به

بررسی و در صورت تایید امضاي فرم سوابق موجود در واحد بهداشت محیط

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٢

را ضمیمه و براي تایید و امضاي فرم و ) نوشت معرفی دادگاه رو(شهرستان

صدور سند کتبی مسئول بهداشت شهرستان با بررسی و امضاي فرم آیین نامه

مقررات بهداشتی روي نامه پیشنهاد ، دستور کتبی تعطیل موقت محل را صادر

توسط واحد بهداشت محیط شهرستان 5 سپس فرم شماره . می نماید

و پاراف کارشناس مسئول بهداشت شهرستان و امضاي رییس مرکز به تنظیم

محل کسب صادر و رونوشت به ارگانهاي مربوطه ارسال می گردد مدت مندرج

ضمناً منظور از . روز خواهد بود 30و حداکثر 1در فرم اخطار تعطیل حداقل

ز واحد بهداشت محیط مرکز بهداشت مرک.ارگانهاي مربوطه پاسگاه انتظامی

. بهداشتی درمانی شهرستان می باشد

6فرم شماره

اعالم تعطیل محل کسب غیر بهداشتی

بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان پس از دریافت گزارش و صورت

مجلس تعطیل در پاسخ نامه پیشنهاد تعطیل مرکز بهداشتی درمانی مربوط فرم

بهداشت محیط با امضاي را تنظیم و پس از پاراف کارشناس مسئول 6شماره

.ریاست مرکز بهداشت شهرستان صادر می نماید

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٣

7فرم شماره

صورت مجلس تعطیل

پس از انقضاي مهلت مندرج در اخطار تعطیل ، اکیپ تعطیل مرکب از

نمایندگان بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان و مرکز بهداشتی درمانی

محل مراجعه کرده و با رعایت مربوط به و در صورت نیاز نیروي انتظامی به

5مقررات نسبت به تعطیل موقت یا تنظیم صورت مجلس طبق فرم شماره

اقدام و یک نسخه از صورت مجلس به متصدي محل کسب و یک نسخه به

نماینده نیروي انتظامی تحویل و سایر نسخ با تنظیم گزارش کتبی به بهداشت

.شود محیط مرکز بهداشت شهرستان تحویل داده می

8فرم شماره

صورت مجلس فک پلمپ

پس از تعطیل محل و مراجعه متصدي جهت بازگشایی و مطمئن نمودن مسئول

بهداشت محل متصدي با سپردن تعهد محضري مبنی بر رفع نواقص بدون

بهره برداري در مهلتی معین مهلت ،به صورت دستور کتبی مسئول بهداشت

متصدي بر روي آن نسبت به بازگشاي محل مبنی بر موافقت با د در خواست

محل تعطیل شده با حضور نمایندگان بهداشت محیط مرکز بهداشت

) 7فرم شماره (شهرستان و مرکز بهداشتی درمانی به تنظیم صورت مجلس

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٤

اقدام و یک نسخه از صورت مجلس به متصدي تحویل و سایر نسخ همراه

شت شهرستان با تنظیم سوابق از طریق نماینده بهداشت محیط مرکز بهدا

.گزارش به مسئول بهداشت محیط شهرستان تحویل داده خواهد شد

9فرم شماره

اعالم فک پلمپ

تنظیم و با 9پس از دریافت گزارش بازگشایی موقت رفع نقص فرم شماره

پاراف کارشناس مسئول بهداشت محیط و امضاي رییس مرکز بهداشت

مسئول بهداشت محیط مرکز بدیهی است. شهرستان صادر می گردد

بهداشتی درمانی مربوطه مکلف است به طور موقت در زمینه اجراي صحیح رفع

نواقص و توسط به ویژه عدم بهره برداري از محل متصدي قبل از دریافت

مجوز بهره برداري نظارت کامل نموده و در صورت مشاهده تخلف بهره برداري

ز بهداشت شهرستان ودر صورت تایید مراتب را کتباً به بهداشت محیط مرک

.گزارش مامور نسبت به تعطیل محل اقدام خواهد نمود

10فرم شماره

اعالم رفع نواقص

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٥

در صورت متصدي مبنی بر رفع نقص ها و یا انقضاي مهلت قید شده در تعهد

محضري مامور بهداشت محیط مرکز بهداشتی درمانی که مربوط به محل

فع نواقص و عالمت گذاري فرم آیین نامه مقررات مراجعه و در صورت ر

تنظیم و پاراف مربوطه مامور بهداشت محیط و امضاي 10بهداشتی فرم شماره

بدیهی است کلیه نواقص اعم از . رییس مرکز بهداشتی درمانی صادر می گردد

بهداشت فردي و بهداشت وسایل و ابزار کار و وضعیت ساختمانی بایستی برابر

ین نامه مقررات بهداشتی شغل مربوطه به طور اصولی و اساسی برطرف مفاد آی

. شده باشد

11فرم شماره

مجوز بهره برداري

به مرکز بهداشت شهرستان و تایید آن توسط 10با رسیدن فرم شماره

تنظیم و با پاراف کارشناس مسئول 11بهداشت محیط مرکز مذکور فرم شماره

. بهداشت محیط و امضاي رئیس مرکز بهداشت شهرستان صادر می شود

امضاهاي فرم مقررات بهداشتی 11بدیهی است هنگام صدور فرم شماره

یستی توسط کارشناس مسئول بهداشت محیط و رئیس مرکز مربوط با

.بهداشت شهرستان تکمیل گردد

13و 12فرم هاي شماره

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٦

صالحیت بهداشتی ، عدم صالحیت

مربوط به صالحیت و عدم صالحیت بهداشتی است 13و 12فرمهاي شماره

که پس از وصول نامه نظر خواهی اتحادیه با ارکان صادر کننده پروانه کسب

متصدیان مراکز تهیه و فروش مواد غذائی و اماکن عمومی و بازدید توسط

. کارشناسان و کاردان بهداشت محیط به ترتیب زیر پاسخ داده می شود

چنانچه در اولین بازدید به شرایط بهداشتی محل منطبق با آیین نامه : الف

س بهداشت باشد عالوه بر اظهار نظر کتبی بازر 13مقررات بهداشتی ماده

محیط بازدید کننده روي نامه متقاضی ستون اول فرم آیین نامه بهداشتی

مبنی بر صالحیت بهداشتی پس از تایید و 12مربوطه تنظیم و سپس شماره

پاراف کارشناس مسئول محیط شهرستان توسط رئیس مرکز بهداشت

. شهرستان امضاء صادر می گردد

بهداشتی محل منطبق با آیین نامه مقررات چنانچه در اولین بازدید شرایط : ب

نباشد 13بهداشتی ماده

یک . اگر محل تازه تاسیس بوده و هنوز مورد بهره برداري قرار نگرفته باشد

نسخه فرم آیین نامه مقررات بهداشتی مربوط بدون عالمت گذاري به عنوان

اظهار راهنماي رعایت شرایط بهداشتی متصدي تسلیم می گردد آنگاه پس از

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٧

نظر کتبی بازرس بهداشت محیط بازدید کننده روي نامه متقاضی فزم شماره

مبنی بر عدم صالحیت بهداشتی پس از تایید و پاراف کارشناس مسئول 13

بهداشت محیط شهرستان توسط رئیس مرکز بهداشت شهرستان امضاء و

ی در صادر می گردد و چنانچه دایر باشد بر اساس محتویات پرونده بهداشت

جریان و بروز محل کسب ضمن اعالم عدم صالحیت بهداشتی به شرح فوق

پیگیري می شود بدیهی است پس از رفع کلیه 13ادامه مراحل اجرایی ماده

نواقص بهداشتی محل نسبت به صدور صالحیت بهداشتی به شرح بند الف

.میگردد اقدام

بهشتی نسبت به در مرکز بهداشت شهرستان گرمی و همچنین مرکز شهید

تعطیل فک پلمپ یک باب نانوایی و دو باب قصابی اقدام شد که همراه نماینده

مرکز بهداشتی ،نماینده نیروي انتظامی نسبت به فک پلمپ اقدام شد وصورت

.جلسه به امضاي حاضران رسید

:فرم هاي آماري

یک ماهه -1

فصلی -2

شش ماهه -3

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٨

ثراً مربوط به برخی از فعالیت هاي انجام گرفته مثل فرم یک ماده اک

)از لحاظ تعداد ( دادن کارت بهداشت ،کلرسنجی

که مهم است و فصلی که نمونه اي از 1/101فرم هاي فصلی بهداشت محیط

.فرم بهداشت محیط مدارس می باشد

قانون مواد خوردنی ، آشامیدنی ، 13آئین نامه اجراي قانون اصالح ماده

:آرایشی و بهداشتی

به تصویب رسید که توسط مجلس شوراي اسالمی 1379این ماده در آذر

فصل اول آن . بند می باشد 46تبصره و 54ماده ، 95فصل ، 5مشتمل بر

مربوط به بهداشت فردي است که باید افراد لباس کار تمیز و همچنین کارت

وط به شرایط ساختمانی و فصل دوم این ماده مرب.داشته باشند بهداشتی

و اماکن عمومی بهداشتی مراکز تهیه و توزیع ، نگهداري و فروش مواد غذایی

فصل . فصل سوم مربوط به وسایل و لوازم کار مربوطه می باشد .می باشد

چهارم وظایف مسئول بهداشت محل و مامورین نظارت و تکالیف صاحب یا

شامل طبقه فصل پنجم. ی شود را شامل م 13مدیر محل هاي مشمول ماده

بندي اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات از لحاظ شمول مواد این آئین

.نامه می باشد

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٢٩

بازرسی از تعدادي از اماکن به طور نمونه و نحوه تکمیل فرم هاي آیین نامه

:بهداشتی مربوطه

مسئولیت –ی آرایشی بهداشت –قانون مواد خوردنی و آشامیدنی – 13ماده

اجراي نظارت بهداشتی بر مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد غذایی در اماکن

عمومی را به عهده ادارات بهداشت محیط محول کرده و براي اجراي این

ضوابط آیین نامه هاي بهداشتی مختلف را به صورت کتابچه مقررات بهداشتی

ین پیشه وران توزیع و تکثیر و در بازرسی هاي روزانه توسط کادر شهري ب

ضمن اخذ رسید تعهدي مبنی بر انطباق مکان کسب با مقررات مورد بحث

ماده از متصدي اخذ می نماید رسید مذکور در دفتر تعهدات 2مراکز به صورت

ثبت و در سر رسید اقدام به تنظیم فرم بهداشتی که نمونه آن در کتب موجود

.است می نماید

اد بهداشتی را که با اماکن کسب مطابقت ندارد با عالمت مو –در تنظیم فرم

مشخص می نماید و پس از پر کردن فرم گزارش الزم به تایید رئیس (*)

قسمت رسانیده و متصدي مکان کسب متخلف از مقررات بهداشتی شناخته می

. شود و طبق قوانین موجود با او برخورد می شود

ر بهداشت محیط در دو حالت زیر صورت بازدید از اماکن عمومی توسط مامو

. می گردد

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٠

مامور بهداشت محیط اولین بار است که از محل مورد نظر بازدید می کند -1

.مامور بهداشت محیط قبالً از محیط مورد نظر بازدید کرده است -2

د چنانچه مامور بهداشت محیط براي اولین بار محلی را مورد بازدید قرار می ده

باید ابتدا با معرفی خود به عنوان مامور بهداشت محیط در ارائه کارت شناسائی

معتبر با متصدي محل کسب ابتدا برقرار کند و قضیه بهداشت فردي و سالمت

مردم را به متصدي تفهیم کند سپس عملیات ارسال فرم آئین نامه بهداشتی

. مربوط به محل کسب را انجام دهد

:م نحوه ي ارسال فر

مامور بهداشت محیط با یک نسخه از فرم آیین نامه مقررات بهداشتی مربوط

به محل کسب و دو برگ فرم مخصوص ارسال و یک برگ فرم خالصه فعالیت

هاي بهداشتی انجام شده توسط پرسنل بهداشتی محیط به مرکز بهداشت

. د شهرستان این عمل را انجام می دهد در این زمینه چند نکته وجود دار

فرم آیین نامه مقررات بهداشتی مربوط به محل کسب بدون -1

عالمت گذاري و صرفاً جهت آگاهی متصدي محل کسب از قوانین مربوطه صادر

. می گردد

قسمت باالي فرم که مربوط مشخصات متصدي است باید -2

. توسط مسئول بهداشت محیط تکمیل گردد

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣١

مسئول بهداشت محیط باید فرم خالصه فعالیت هاي انجام -3

شده توسط پرسنل بهداشتی محیط را تکمیل کند و باقید تاریخ بازدید در

قسمت نتیجه بازدید جمله ارسال فرم گردید را بنویسید و در قسمت مالحظاتی

. ل کند فرم را تایید کند و به همراه سایر نسخ به مرکز بهداشت ارسا

دو فرم مخصوص به ارسال فرم توسط رییس مرکز بهداشت -4

از فرم هاي همراه با فرم هاي آیین نامه شهرستان تایید می شود و یکی

. مقررات بهداشتی به مرکز بهداشتی درمانی ارسال می گردد

فرم صورت گرفت متصدي موظف است ظرف مدت قید پس از اینکه تکمیل

شده در فرم نسبت به بهداشتی کردن محل کسب خود وانطباق با شرایط ذکر

شده در فرم به محل کسب خود اقدام کند و مسئول بهداشت محیط نیز موظف

است هر چند وقت یکبار از محل کسب بازدید کند و در صورت مشاهده نقص

ه فعالیت به متصدي تذکر بدهد و نتیجه بازدیدهاي روتین خود را در فرم خالص

. هاي انجام شده بنویسد و تاریخ انجام بازدید را نیز تهیه کند

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٢

جدول تعداداماکن بازرسی شده توسط مسئول بهداشت محیط

نام محل

کسبخالصه نواقص بهداشتی موجود و اقدامات بازدید کننده

.اخطار داده شد در مورد نظافت روپوش وتمدید کارت بهداشتی عطاري

یشگاه آرا

مردانه

در مورد نظافت کف و میز کارو استریل وسایل اصالح تذکر داده شد

.

سوپر

مارکت

همچنین در موردتمدید –در مورد نظافت ویترین تذکر داده شده

.کارت تذکر داده شد

سبزي

فروشی

نظافت کف –استفاده از روپوش -در مورد رعایت بهداشت فردي

.تذکر داده شد

.در مورد نظافت میزها و پیشخوان و روپوش تذکر داده شدچلوکبابی

نانواییدر مورد شیشه ها ورنگ سقف نانوایی و همچنین فاضالب نانوایی

.تذکر داده شد

قصابی در مورد استفاده از لباس مناسب و نگهداري گوشت در یخچال

.تذکر داده شد

:کلرسنجی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٣

یسه رنگی میزان کلر باقیمانده را کلر سنج دستگاهی است که از طریق مقا

مشخص می کند و در درجه اسدیته ي آب با آن اندازه گیري می شود در وسط

آن یک یا دو لوله با دو پالستیکی تعبیه شده است قسمت فوقانی هر لوله داراي

خطی است که میزان پر کردن لوله از آب را براي کلر سنجی مشخص می کند

ردیف نشانه هاي رنگی مختلف که در روي هر کدام در دو طرف این لوله ها

عددي قید شده وجود دارد نشانه هاي سمت چپ مخصوص سنجش کلر

. آب است pHباقیمانده و نشانه هاي سمت راست مخصوص

به دو صور ت قرص و محلول می باشد: نحوه استفاده

.ی شود ابتدا شیر آب را باز کرده تا آب داخل لوله خال -1

. محفظه کلر سنج را چند بار با آب مورد آزمایش شستشو دهیم -2

محفظ یا مخزن کلر سنج را کمی پایین تر از خط نشانه از آب پر می -3

. کنیم

را در داخل محفظه رها می کنیم و درب الستیکی DPDیک عدد قرص -4

.محفظه را می بندیم

. رتبه تکان می دهیم کلر سنج را چند م -5

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٤

با مقایسه رنگ ایجاد شده با اشل رنگی سمت چپ کلر سنج مقدار کلر -6

. آنها را باقیمانده را قرائت می کنیم

هنگام مقایسه رنگی صفحه یا ورقه سفیدي را پشت کلرسنج قرار می -7

. دهیم تا از خطاي قرائتی کاسته شود

. آب را باز کرده تا آب داخل لوله خالی شود ابتدا شیر -1

.درون سلول آزمایش می ریزیم 1پنج قطره محلول شماره -2

.را اضافه می کنیم 2دو قطره معرف شماره -3

محفظ یا مخزن کلر سنج را کمی پایین تر از خط نشانه از آب پر می -4

.کنیم

.دیگر اضافه می کنیم به سلول PHپنج قطره معرف -5

.محفظه را کمی پایین تر از خط نشانه از آب پر می کنیم -6

با مقایسه رنگ ایجاد شده با اشل رنگی سمت چپ کلر سنج مقدار کلر - 7

.آنها را باقیمانده را قرائت می کنیم

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٥

هنگام مقایسه رنگی صفحه یا ورقه سفیدي را پشت کلرسنج قرار می -8

. ا از خطاي قرائتی کاسته شود دهیم ت

:نکته

2/0 -8/0مقدار کلر آزاد باقیمانده در شبکه لوله کشی آب شهري باید بین

باشد اگر مقدار کلر آزاد باقیمانده از این محدود کمتر یا بیشتر باشد مسئول

بهداشت محیط موظف است این قضیه را به مرکز بهداشت شهرستان اطالع

ر کز بهداشت شهرستان نیز موظف است مراتب را به اداره آب و دهد و م

. فاضالب گزارش دهد تا نسبت به رفع نواقص موجود اقدام شود

:تعداد سنجش روزانه کلر آزاد باقیمانده شبکه هاي آب آشامیدنی

تعداد نمونه)نفر(جمعیت

نمونه 1 – 100002کمتر از

نمونه 3 – 5 50000 -10000

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٦

نمونه 6 – 10000010 - 50000

نمونه 11 – 50000015 - 100000

نفر اضافی 100000یک نمونه به ازاء هر + 50000015بیش از

در بازدیدهاي که از نقاط مختلف شهروروستا بعمل آمد با استفاده از کیت کلر

از قرص اندازه گیري شد که براي اندازه گیري سنجی میزان کلر آزاد باقیمانده

DPD استفاده کردیم.

:نمونه برداري از آب و فاضالب جهت آنالیز میکروبی

با توجه به فراوانی عوامل بیماري فردي منتقله توسط آب به منظور تامین آب

سالم بهداشتی جهت شرب و همچنین در جهت کنترل کیفی میکروبی آب

در مناطق نمونه شرب در شبکه لوله کشی آب براي جمعیت تحت پوشش

بسته به وسعت و جمعیت . برداري آب به صورت هفتگی یا ماهیانه انجام گیرد

تعداد نمونه ها متغیر است مراکز بهداشتی درمانی روستایی موظفند ماهانه یک

نقاط نمونه برداري در شبکه به نحوي باید . نمونه آب به آزمایشگاه ارسال کنند

این . نگرکلیه محل هاي تحت پوشش باشد بگیرد تا حدامکان بیا صورت

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٧

از خروجی منابع تامین آب که می تواند چاه یا قنات یا سیستم لوله کشی نقاط

متصل باشد از نقاط کم ارتفاع و مرتفع را ابتدا و انتهاي خطوط شبکه توزیع می

باشد بسته به محل نمونه برداري روش کار متفاوت است روش نمونه برداري از

شبکه لوله کشی و رودخانه متفاوت است و هر کدام روش خاصی خود را چاه و

.دارد

باشیم که شامل براي نمونه برداري از آب الزم است وسایل و امکاناتی داشته

:

میلی لیتري هستند و در ابتدا 100شیشه سرسمباده اي استریل این شیشه ها

قطره محلول تیوسولفات 3-5جهت خنثی کردن کلر باقیمانده موجود در آب

محکم سدیم به شیشه اضافه می کنیم و درب شیشه را می بندیم با آلومینیوم

می گذاریم تا شیشه کامالً استریل 170ساعت در فور 2 -3می کنیم و به مدت

. شود

. نمونه برداري از آب شبکه لوله کشی : روش کار

. متصل به شبکه است اطمینان حاصل می کنیم که شیر برداشت -1

. هر گونه اشیاء ها خارجی بر سر شیر را جدا می کنیم -2

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٨

دقیقه تا حداکثر باز می کنیم تا آب درون لوله ها را 3-2شیر را به مدت -3

. تخلیه گردد

شیر آب را بسته پنبه را آغشته با الکل کرده و سپس مشتعل می نماییم و -4

. اي پایین تر را با شعله کامالً استریل می نمایم دهانه شیر و قسمت ه

شیر را با فشار کم باز کرده در شرایط استریل شیشه نمونه برداري را که -5

قبالً آماده کرده ایم و پوشش آلومینیومی آن را برداشته به شیر نزدیک می کنیم

و نمونه و تا حجم آن را ز آب پر کرده سپس درب شیشه نمونه برداري را بسته

برداري پایان می پذیرد و در ضمن باید سعی شود که نمونه ها هر چه سریعتر

آب منتقل می شود سپس فرم ارسال نمونه آب آزمایشگاه کنترل به آزمایشگاه

آب را در مرکز بهداشت شهرستانی تنظیم می گردد و در آن شماره نمونه ها

و ساعت نمونه برداري و آدرس دقیق و محل نمونه برداري منبع آب تاریخ

همچنین میزان کلر باقیمانده بر حسب قید می گردد همچنین شماره فرم و

تاریخ ارسال نمونه آب توسط فرد نمونه گیر بر اساس شماره معینی در سه

برگ قسمت چپ و باالي فرم ثبت می شود سپس مسئول بهداشت محیط

وطه با آن به آزمایشگاه مرکز بهداشت شهرستان نمونه آب را همراه فرم مرب

. آب ارسال می کند

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٣٩

:نکته

-10آب و فاضالب را به pHزمانی که اپیدمی التور رخ داده است باید

به محیط اسیدي حساس است و اگر برسانیم چون باکتري و ویبریوکلرا9

محیط اسدي شود این باکتري از بین می رود و در نتیجه جواب آزمایش از

فاضالب نمونه pHردار نخواهد بود براي جلوگیري از این امرصحت الزم برخو

می رسانیم به این صورت که یک قاشق چاي خوري 9 -10را توسط سود به

.نمک به نمونه اضافه می کنیم و سریعاً به ازمایشگاه منتقل می کنیم

:فواصل زمانی و تعداد نمونه در آزمایشهاي باکتریولوژیکی آب

د نمونهتعداجمعیت

یک نمونه5000کمتر از

نفر 5000یک نمونه باه ازائ هر 100000 – 5000

نمونه 10+ نفر 10000یک نمونه به ازائ هر 100000بیشتر از

اضافی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٠

:نمونه برداري از مواد غذایی و انتقال آن به آزمایشگاه

یژه اي نمونه برداري از مواد غذایی براي آزمایشات مختلف از اهمیت و

برخوردار است زیرا چنانچه نمونه برداري با اصول صحیح انجام نشود ارزش

واقعی خود را از دست داده و تعیین ترین آزمایشهاي روي آن بی فایده خواهد

. بود

از نمونه برداري را مشخص کنیم که شامل اهداف زیر است در ابتدا باید هدف

.

دگی میکروبی و فساد مواد غذایی نمونه برداري جهت تعیین آلو: الف

در نمونه برداري براي انجام آزمایشهاي میکروبی باید نکات زیر را کامالً

: رعایت نمود

نمونه برداري باید کامالً در شرایط استریل انجام شود و در ظروف -1

. استریل و در کنار یخ انجام شود

می شود باید سترون باشد وسایلی که در نمونه برداري استفاده -2

. نمونه برداشت شده باید جزیی از کل باشد -3

. نمونه باید در شرایط مناسب هر چه زودتر به آزمایشگاه ارسال شود -4

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤١

مشخصات کامل نمونه و چگونگی نمونه برداري و در تاریخ برداشت -5

. نمود نمونه و سایر مسائل وابسته به آن را باید یادداشت

نمونه برداري جهت آزمایشهاي شیمیائی و فیزیکی و فیزیولوژي و شیمیایی ) ب

.

–قابلیت مصرف خوراکی –اگر منظور از نمونه برداري براي تشخیص خلوص

فیزیکی و فیزیکی شیمایی باشد باید –تقلب یا سایر آزمونهاي شیمایی . فساد

. اصول زیر رعایت شود

ز هر نوع آلودگی تا حد امکان به دور باشد ولی رعایت اصول اگرچه نمونه باید ا

.استریل ضرورت کامل ندارد

وسایلی که در نمونه برداري استفاده می شود باید تمیزوعاري از هر نوع آلودگی

.باشد

نمونه برداشت شده باید از جزیی از کل باشد هر گاه نمونه کامل باشد آنرا کامالً

.م سپس نمونه برداري کنیمبه هم زده ومخلوط کنی

-دوراز مدت گرما(نمونه را باید تا رسیدن به آزمایشگاه در شرایط مناسب

.نگهداري نمود... )بر –رطوبت

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٢

نمونه باید هرچه زودتر به آزمایشگاه ارسال شود زیرا ممکن است دراثرعوامل

.مختلف اکسیده شده وتغییررنگ در آن ایجاد شود

:ونحوه نمونه برداري نحوه صورتجلسه

مقداروتعداد نمونه هاي موادغذایی مشخص شده تعیین وعملیات نمونه

هدف نمونه برداري –برداري انجام می شود مشخصات کامل نمونه برداري

وسایروابسته به آن به طورکامل وصحیح در صورت مجلس تنظیم میشود پس

مونه برداري سه نمونه از هر از آماده سازي ماده غذایی مورداستفاده براي ن

ماده غذایی به مقادیر تعیین شده برداشت می نماییم و پس ازبسته بندي والك

ومهر آنها و تنظیم صورت مجلس یک نمونه ازهرماده غذایی را با بقیه و دو

البته مواد غذایی که نزد نمونه دیگر را به مرکز بهداشت ارسال می نماییم

تا اعالم نتیجه آزمایش یابد در شرایط مناسب متصدي به امانت مانده

-ساعت –تاریخ .نگهداري گردد و حق هیچگونه دخل و تصرف در آنها را ندارد

درفرم ... مقدار مواد غذایی مشکوك و –علت مشخصات کامل متصدي –محل

قید شده است این صورت جلسه در سه نقطه تنظیم می شود یکی براي

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٣

بهداشت و یک نسخه در بهداشت محیط درمانگاه یکی براي مرکز –متصدي

همچنین صورتجلسه دیگري در خصوص موادغذایی وجود .بایگانی می شود

تاریخ تولید و –دارد که مربوط به مواد غذایی خوراکی مانند پروانه ساخت

انقضاء و تاریخ گذشته است که ممکن است براي تعیین تکلیف قطعی و قانونی

متصدي در محل معین شود شود و یا با رضایت سالبه مرکز بهداشت ار

نسخه تنظیم شود یکی به متصدي تحویل می 2سپس صورتجلسه مربوطه در

در پرونده هاي مربوط به صورت جلسه مواد غذایی بایگانی می شود ویکی

.شود

:نمونه برداري از نان

د وقت یکبار صورت می در مورد نانوایی ها نمونه برداري متفاوت است و هر چن

گرد و به صورت مداوم نانوایی ها از لحاظ جوش شیرین و کیفیت نان مورد

ارزشیابی می شوند در ضمن فرم نمونه برداري نان با فرم نمونه برداري دیگر

فرم شماره (در مورد نانوایی هاي به جاي تعطیلی 2مواد غذایی فرق دارد نکته

ده می شود که در آن سازان آرد و غله و از فرم قطع سهمیه آرداستفا 39

. سهمیه آرد را تارفع نواقص و صالحیت بهداشتی قطع می کند

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٤

آزمایشگاه باکتریولوژیکی آب

:شرح کار

باکتریولوژیکی آب شهرستان نیر واقع در شبکه حدود چند روز در آزمایشگاه

مشغول کار آموزي بهداشت و درمان نیر

، روش تعیین محتمل که در این مدت با انواع مختلف وسایل آزمایشگاه بودم

محیط کشت ، روش ترین تعداد کلیفرم ها ، روش تهیه

به MPNدر آزمایشگاه باکتریولوژیکی آب آزمایش . انجام آزمایش آشنا شدم

لوله اي انجام میگیرد 9روش تخمیر

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٥

لیفرم ها در آب و همچنین مثبت یا که هدف از انجام آزمایش تعیین تعداد ک

. در آب آشامیدنی است E.coliمنفی بودن

:شناسائی وسایل

یک وسیله جهت استریل کردن وسایل آزمایش که اساس کار : اتوکالو -1

و psi 15فشار . ( آن بر حسب دما و فشار است

)دقیقه 20تا 15درجه به مدت 121دماي

براي استریل وسایل شیشه اي و غیر شیشه اي می باشد تفاوت : ور ف -2

آن با اتوکالو در نوع گرما است که در اتوکالو

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٦

حرارت مرطوب و در فور حرارت خشک است

ساعت جهت 48تا 24درجه به مدت . 5/35در دماي : اتور یا اتو انکوب -3

. رشد میکروبها

براي کشت باکتریها با این تفاوت که همراه با دماي باال و : بن ماري - 4

درجه می باشد که بخار 5/44دماي آن . بخار است

.مناسب می باشد E.coliبراي رشد

.اي وزن کردن محیط کشت بکار می رود بر:ترازو -5

.جهت مشاهده ي باکتریها : میکروسکوپ -6

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٧

-2براي آزمایش میکروبی آب : سر گرد -1: دو نوع است: آنس یالوپ - 7

.سر توپی براي محیط کشت جامد

.تهیه محیط کشت براي: آب مقطر گیري -8

جهت نگهداري محیط کشت: یخچال - 9

آزمایش میکروبی

براي آزمایش آب نیاز به محیط کشت داریم که محیط هائی که داراي مواد آلی

و معدنی مورد نیاز باکتري جهت رشد باکتري

هر محیط کشت مخصوص یک باکتري است که در آن رشد می کند . می باشند

بعضی از محیط هاي کشت عمومی اند و .

مخصوص تمام باکتري ها و برخی نیز اختصاصی می باشند که مخصوص یک

در "مثال. نوع باکتري یا میکروارگانیسم اند

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٨

کلی فرمها رشد می کنند ولی در محیط "محیط کشت الکتوز براث اکثرا

. براث فقط اشرشیاکالي رشد می کند EC کشت

ت داراي تاریخ مصرف بوده و بعد از آن تاریخ مصرف نبایست محیط هاي کش

محیط هاي کشت به دو صورت .مصرف شوند

محیط هاي کشت باید در محیطهاي خنک ، دور از . پودر و گرانول می باشند

رطوبت و نور مستقیم آفتاب نگهداري شوند و درب

گرانول بهتر از بین محیط هاي کشت. آنها پس از مصرف محکم بسته شوند

از پودر است چون پودر به دلیل اینکه ریز است

می تواند باعث تولید گرد و غبار شده و ممکن است در بعضی افراد ایجاد

آلرژي کند ، همچنین مخیط کشت گرانول بدلیل درشت

. بودن ذرات رطوبت کمتري بخود می گیرد و در نتیجه دیرتر خراب می شود

:ت طرز تهیه محیط کش

مقدار مشخصی از پودر را که روي آن درج شده است را در یک لیتر آب حل

می کنیم سپس حرارت می دهیم تا بخار از سطح آن

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٤٩

پس از خنک شدن آنرا در متصاعد شود شود و محیط کشت شفاف شود

داخل لوله هاي آزمایش که محتوي لوله درهام می باشند

. سپس اتوکالو می کنیم ها را بوسیله پنبه می بندیم درب لوله. می ریزیم

psi 15و فشار C'121استاندارد اتوکالو دماي

پس از اتوکالو محیط هاي کشت را در داخل . می باشد min 20-15و زمان

. یخچال تا زمان آزمایش قرار می دهیم

:انواع محیط کشت ها

) lactose broth: (الکتوز براث - 1

:الکتوز براث ضعیف )الف

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥٠

گرم از محیط کشت را در یک لیتر آب مقطر حل کرده پس از حرارت به 13

لوله هاي که حاوي لوله هاي کوچک دورهام است

اضافه می کنیم سپس اتوکالو نموده در داخل یخچال قرار می دهیم

: الکتوز براث قوي ) ب

ت را در یک لیتر آب مقطر حل کرده و پس از گرم از محیط کش 26مقدار

حرارت به لوله هاي که حاوي لوله هاي کوچک دورهام

.است اضافه می کنیم و بعد از اتوکالو در داخل یخچال می گذاریم

گرم از محیط کشت را مثل محیط 40مقدار )) : B.G.Bبرلیانت گرین -2

کشت الکتوز براث تهیه می کنیم

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥١

3- EC راث ب:

گرم از محیط کشت را برداشته و بقیه مراحل 37مقدار : براث ضعیف EC) الف

.مثل الکتوز براث است

گرم از محیط کشت را به روش الکتوز براث 74مقدار : براث قوي EC)ب

.تهیه می کنیم

مدت نگهداري محیط کشت در داخل یخچال بستگی به طرز تهیه ، : نکته

محکم بودن درب لوله ها ، درجه شرایط استریل ،

.حرارت یخچال می تواند تا دو هفته باشد

:مرا حل آزمایشات آب از نظر میکروبی

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥٢

در این مرحله از محیط کشت الکتوز براث با دو رقت : مرحله احتمالی -1

ضعیف و قوي استفاده میکنیم بدین ترتیب

ه الکتوز براث ضعیف را به ترتیب در که سه لوله الکتوز براث قوي و شش لول

در سه. یک جا لوله قرار می دهیم

از نمونه آب را اضافه می 10ccلوله اول که الکتوز براث قوي است به میزان

کنیم ، در سه لوله دوم که الکتوز براث

و در سه لوله سوم که آن هم الکتوز براث ضعیف 1ccضعیف است به میزان

از نمونه آب را 0.1cc است به میزان

37 – 35.5بعد از آن لوله ها را بهم زده در داخل انکوباتور . اضافه می کنیم

ساعت قرار می 48 - 24درجه به مدت

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥٣

MPNدهیم در این مرحله احتمال وجود باکتري ها بررسی می شوند و با واحد

.میلی لیتر گزارش می شود 100در هر

براث ECدر این مرحله از محیط کشت برلیانت گرین و :مرحله تاییدي -2

بدین ترتیب که از نمونه . استفاده می شود

به وسیله آنس یالوپ از محیط ) لوله هاي گاز دار ( هاي مثبت مرحله اول

انتقال کشت الکتوز براث به این دو محیط

براث را در داخل بنماري EC لوله برلیانت را در داخل انکو باتور و. می دهیم

24پس از . درجه قرار می دهیم 44.5

اگر هر دو لوله منفی بودند یعنی آب مشکلی . ساعت نتایج را بررسی می کنیم

نداشته و مرحله اول که مثبت شده بود

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥٤

باکتري هاي دیگري غیر از کلی فرم بوده اند و آب قابل شرب است ولی اگر

منفی باشد ECبت و لوله لوله برلیانت مث

گزارش می شود ولی از نظر کلی MPNآب داراي کلی فرم بوده و میزان

منفی است و در) اشرشیاکلی( فرم مدفوعی

در صورتی که هر دو . صورتی که آب کلرینه شود قابل شرب خواهد بود

هر دو مثبت باشد عالوه بر ECلوله برلیانت و

.نیز خواهد بود و آب غیر قابل شرب می شود E.coli یفرم آب دارايکل

از جدول مربوط به تعیین میزان آن MPNبراي بدست آوردن میزان : نکته

.استفاده می کنند

در مناطقی که براي گندزدایی آب از کلر استفاده می شود در این مورد : نکته

شیشه هاي که معموال حاوي براي نمونه برداري از

Expert

PDF

Trial

کارآموزی در عرصھ کارشناسی بھداشت محیط

WWW.mehdifalah.blogfa.comPage ٥٥

تیوسولفات سدیم است استفاده می شود که براي خنثی سازي کلر آزاد

باقیمانده استفاده می شود

تا از 7نمونه به آزمایشگاه آورده شد که از این تعداد 9در مدت کار آموزي

نمونه داراي 1نمونه 2نظر کلیفرم منفی واز

E.col و نتایج مربوط به آزمایشات در . نمونه داراي کلیفرم بودند 1مثبت و

دفتر ثبت نتایج آزمایش باکتریولوژي آب ثبت می شود

.همچنین موضوع آزمایش به مرکز بهداشت استان ارسال می شود

Expert

PDF

Trial