fethullah gulenin hadis anlayi

8/14/2019 Fethullah Gulenin Hadis Anlayi

1/232

0

Snnet Anlay m,

Snnete Yabanclk m?(Prof.Dr. brahim Canann; Fethullah Glenin Snnet

Anlay Kitab zerine)

Ebu Muaz Seyfullah Erdomu


2/232

1


3/232

2

Takdim

phesiz hamd yalnz Allah'adr. O'na hamd eder,O'ndan yardm ve mafiret dileriz. Nefislerimizinerlerinden, amellerimizin ktlklerinden Allah'asnrz. Allah'n hidayet verdiini kimse saptramaz.O'nun saptrdn da kimse doru yola iletemez.ehadet ederim ki, Allah'tan baka hibir ilh yoktur. O,bir ve tektir, O'nun orta yoktur. Yine ehadet ederim ki,

Muhammed Allah'n kulu ve Rasldr.

"Ey iman edenler! llah'tan nasl korkmakgerekirse yle korkun ve siz ancak mslmanlar

olarak lnz." (Al-i mran; 3/103)

"Ey insanlar! Sizi tek bir candan yaratan ve

ondan da eini var eden, her ikisinden birok erkek

ve kadn treten Rabbinizden korkun. Kendisi adna

birbirinizden dileklerde bulunduunuz Allah'tan ve

akrabalk balarn kesmekten de saknn. phesiz

Allah zerinizde tam bir gzetleyicidir." (en-Nis;

4/1),

"Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve

dosdoru sz syleyin. O da amellerinizi lehinize

olmak zere dzeltsin, gnahlarnz da mafiret

etsin. Kim Allah'a ve Raslne itaat ederse byk bir

kurtulula kurtulmu olur." (el-Ahzb; 33/70-71)


4/232

3

Bundan sonra, phesiz szlerin en gzeli AllahnKelam, yollarn en hayrls Muhammed Sallallahu

aleyhi ve sellemin yoludur. lerin en kts sonradankarlanlardr. Her sonradan karlan ey bidattir veher bidat sapklktr. Her sapklk ta atetedir.

Bu alma, snneti ve sahih islam akidesinildrp bidatleri ve irki revaca getiren bir batl nderininSnnet Anlay olarak takdim edilen grlerinin

snnetten ne kadar uzak olduunu ispatlamak zerehazrlanmtr. Umulur ki Allah bu vesileyle kr kalplerebasiret verir. Muvaffakiyet Allahtandr.

Ebu Muaz Seyfullah Erdomu


5/232

4

Snnetin Zdd Olan Bidat Hakknda

Geveklik, Snnete YabanclktrEhl-i Snnet alimleri, ister akidevi ister amel

boyutta olsun, Allah rasul sallallahu aleyhi ve selleminsnnetinde yaplan her ekleme ve karmay, mcadeleedilip def edilmesi gereken marazlar olarak grmler,(mesela el-Hallal, bn Ebi Asm, Ahmed b. Hanbel, oluAbdullah b. Ahmed gibi ilim ehli) es-Sunne adnverdikleri eserlerinde, snneti korumann ancakRasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ve ashabnnzerinde bulunduu yolu muhafaza demek olduu,bunun iin de mutlaka hurafeler ve bidatlerlemcadelenin kanlmaz gerei zerinde durmulardr.Zira her amelin mutlaka akideyle alakalyn vardr. Birkimsenin basit grlen bir amel bidati umursamamas,

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin snnetini hianlamadn, ona yabanc olduunu ve snneti hafifealdn gsterir. te bu umursamazlk bile akideyiberbad etmeye yeter ve bu snneti anlamak deil, bilakissnnete yabanclk gstergesidir. brahim Canan veFethullah Glenin bu hafife al tavrndan dolaydr ki, bualmamzn ileriki blmlerinde de grlecei zere,

akideyi ciddi manada sarsc ifadeler kendilerinden sadrolmutur.

brahim Canan diyor ki; (s.45) Birlikten sz ederken,

Hocaefendinin byk usul alimi atbinin ruhaniyetine

gnderdii yerinde bir serzeniini aktarmak istiyorum. Btn

g ve imkanmzla insanlarn kalp, kafa ve hayatlarndan


6/232

5

km ve karlmas iin er glerin harl harl alt iman,

ibadet, sevgi, kardelik, birlik, ocuklarn istikamet zere

yetitirilmesi gibi temel meseleleri ele almak, mesaimizibunlar zerine teksif edip younlatrmak varken, slamda

hurafe slamda bidat mevzu hadisler gibi ciddi bir nem

tamayan, salkl bir itikat, biraz bilgi ve azck dini heyecanla

kendiliinden kaybolup gidecek olan ok tali meselelerle

uraan, halk arasnda huzurun, dayanmann deil, fitnenin

ve kukularn artmasna sebep olanlar gnmzde de mevcut

olduu iin Hocaefendinin atbiye olan serzeniini

aktaryorum:

Merhum atb, tisamnda gr sesle zikretme

meselesini bidat sayyor. Zannediyorum, o dnemde pek ok

bidat yaplyordu. Bu sebeple o da, bidat sayd eylerin

zerine iddetle gidiyordu. Cenab hakk, atbiyi firdevsiyle

sevindirsin; zira o, dine ok hizmet etmi, bitev beyin sanclar

ekmi, miras olarak kymetli eserler brakmtr. Fakat

muasrm olsayd ben ona derdim ki, A stad, senin yaadn

dnemde, Endlste eyalet eyalet stne, knde knde

stne yklp gidiyordu. Orada zalim hkmdarlar,

mslmanlar kltan geiriyordu. Ve sen mslmanlar

arasnda islami heyecan uyandracana, bidatlara kafan

taktn, hep onlarla uratn. O gn yaplmasgerekli olan i o

deildi. te o gn, senin yaadn blgede birlii temin etme,

yreklerde din gayretinin kor haline gelmi ateine g verme

ok ne kmt. O gn de mslmanlarn hastal ihtilaf ve

tefrika, fakru zaruret ve cehaletti. Bunlara kar mcadele


7/232

6

vereceine teferruat saylabilecek meselelerle uratn

Sohbeti Canan (s.89-90)

Bu alntdan sonra brahim Canan yle devamediyor (s.46): Namazdan sonra toplu halde tesbih ekmeksnnette var m? Cemaat halinde zikir snnette var m?

Be vakit namazlarn snnetlerini peygamberimiz

aleyhissalatu vesselam camide klm mdr? Namaz

tesbihatn ekerken 33lk veya 99luk tesbih kullanmak bidat

midir? gibi sorulan sorular da bu gruba girer. Kanaatimce buve benzeri nemsiz meseleleri gndeme getirenler, farkna

varmadan birilerinin aleti oluyorlar.

Bidatlerle, hurafelerle mucadele etmeye fitnekarmak tabirini kullanmak, brahim Canann gafletlesyledii bir sz olmaldr. Zira Kuran ve Snnet dinde

bidat karmaya fitne derken, brahim Canan, bu gibifitnelerle uramaya fitne demek suretiyle meseleyi tersyz etmitir.

Fitne Hangisi?:

Allah Azze ve Celle yle buyurmutur: "SizeKitab' indiren O'dur, O'nun (Kur'an'n) baz yetleri

muhkemdir ki, bunlar kitab'n esasdr. Dierleri demtebihtir. Kalplerinde erilik olanlar, fitnekarmak ve onu tevil etmek iin ondaki mteabihyetlerin peine derler. Halbuki onun tevilini ancakAllah bilir. (Al-i mran 7) Hadisi erifte bu yet tefsiredilmitir. ie radyallahu anha'dan gelen sahih birrivayete gre o yle demitir:


8/232

7

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e "SanaKitab' indiren O'dur. Onun baz yetleri muhkemdir..."

yeti hakknda soru soruldu. Rasulullah sallallahu aleyhive sellem yle buyurdu:

Bu Kitab'n mteabih yetleri hakkndatartanlar grdnz zaman ite Allah'n (kalplerindeerilik olanlar diye) isimlendirdii kimseler bunlardr vebunlardan saknnz."1

Bu ayet ve tefsirinden anlaldna gre fitnekarmak Kurann muhkem ayetini brakpmteabihlerine dalmaktr. Burada fitne karmaklaknanan ve saknlmas gereken kimseler bidatlerlemucadele edenler deil, bidatler karan ve ileyenlerdir.

brahim Canan, Her bidat sapklktr buyuran Nebi

sallallahu aleyhi ve selleme muhalefet ederek;Hurafeler, bidatler ve uydurma hadislerin ciddi bir nemtamadn belirttikten sonra salkl bir itikat ile buhurafelerin kayboluvereceini sylemesi de zuhuldr.Zira akideyi temelden ifsad eden hurafeler, bidatler veuydurma hadisler temizlenmeden hangi salkl itikattanbahsedilebilir?! Yapt naklin ardndan da zikirlerle ilgili

bidatleri gndeme getirenlerin birilerine alet olduu vebyle tavrlarn huzuru bozucu olduunu ifade ediyor.Canann bu tepkisi ya snnete yabanc oluundan yahutbidatlere kar ktnda karlaaca tepkilerdenrkmesindendir. Halbuki Allah rasul sallallahu aleyhi ve

1 Buhari (4548); Mslim (2665); Tirmizi (2996); Ebu Dvud

(4598)


9/232

8

sellemin ilimde ner sahabelerinden bn Mesudradyallahu anh, mescidi nebevide halkalar kurup

ellerinde talarla sayarak zikreden bir kavmi grdndeonlara iddetle kar km ve mescidden kovmutur.Yani brahim Canan ve Fethullah Glene gre huzurubozmu ve fitne karm, birilerine alet olmutur(!) evet,Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin ashab itebyle basiretli idi. O halkalarda bidat bir usulle zikretmeyinemli grmeyen o topluluk, bn Mesud radyallahu

anhn ikazn dikkate almam, belki de bn Mesudufitneci ve huzur bozucu olarak grdklerinden, bu ilkadm ile daha byk bir fitnenin iine dmlerdi.Hadiseyi rivayet eden Amr b. Selime diyor ki: Biz bnMesudun mescidden kovduu o halkadakileri,Nehrevanda haricilerin saflarnda bize karsavarlarken grdk.2

Fethullah Glenin snneti ihya yolunda byk birhizmet vermi bulunan mtehit imam atbiyi kibarcaeletirirken kulland ifadeler, sanki kendisi asrnzalimleri ve zulmyle mucadele yapyormu da, hurafeve bidatlerle mcadele gibi gereksiz ve nafile (!) ilerleuramaya frsat bulamyormu gibi intiba vermekte,sorunun ihtilaflar olduunu zikretmektedir. Halbuki atbi,

bu sorunu oktan tespit etmi ve zaten ihtilafnsebeplerinden baka bir eyle de mcadele ediyordeildir.

2Darimi (206 terc. no:210) Taberani ve bni Vaddah bunu hasen birisnad ile rivayet etmitir. Bkz.: Taberni(9/125) bni Vaddah Ma CaeFil Bida (s.8-13) Suyuti el-Emru Bil ttiba (s.83) bnul Cevzi Telbisublis (s.16) Mecmau'z-Zev'id (1/181). Hadisin merf ksm iin bkz.

Mslim (1/663); bn Mce (1/59); Ahmed b. Hanbel (1/380, 404)


10/232

9

Fakat anlaldna gre Fethullah Glende buihtilaflarn sebebini tehis etme kabiliyeti olmadndan,

ayn yerdeki szlerinin devamnda u ifadelerikullanabilmitir:

Evet, o devirde yazlacak ey bakayd; o gninsanlarda islami heyecan uyarmak, birlik ruhunu diriltmek,

ilme ve eitime nem vermek ve el ele islam dnyasnn

maddi manevi ykselmesine almak gerekiyordu. Ne var ki,

yle pek ok devirde olduu gibi, asl ve temeli dinde olanmeselelerde teferruata ait ekillendirme mevzuuyla uralm

ve dolaysyla da ok ey ihmale uramt. (Sohbeti Canans.90)

Daha nce de belirttiim gibi, bidatler teferruatdeil, dinin temel meselelerindendir ve ihtilafnsebeplerindendir. Allah Azze ve Celle, gnderdiirasulun snnetinde ekleme ve karma yapan birtoplulua merhamet etmez, kalplerini birletirmez:

Kendilerine apak belgeler geldikten sonraparalanp ayrla denler gibi olmayn. Birtakmyzlerin aaraca ve birtakm yzlerin de kararacagnde byk azab onlaradr. Yzleri kararanlara

inandktan sonra kfir mi oldunuz? yle ise inkaretmi olmanzdan tr tadn azab! denilir. Yzleriaaranlara gelince onlar Allah'n rahmeti iindedirler;orada ebedi kalacaklardr. (Al-i mran 105-107)

Humeyd yle dedi: Hasen'e (el-Basri) sordum:Bu habis hev ehli li mran suresindeki "Kendilerineapak belgeler geldikten sonra paalanp ayrla


11/232

10

denler gibi olmayn." ayetini ne yaptlar? Hasenyle cevap verdi:

Kabe'nin Rabbine yemin olsun ki onlar bu yetiarkalarna attlar. Ebu mme radyallahu anho ylededi: Onlar Harrilerdir.

bn el-Kasmdan: Mlik bana dedi ki: Bu yet, (Alimran 105) ehli kble (yani mslmanlar) hakkndadr.Onun yet hakknda sylediini birden fazla kii

nakletmitir. Katde'den rivayet edilmitir: "Kendilerineapak belgeler geldikten sonra paralanp ayrladenler"bid'atilerdir.

bn Abbas'tan rivayet edilmitir: "O gn niceyzler vardr bembeyazdr, nice yzler vardrsimsiyahtr" ayetindeki beyaz yzler ehli snnet, siyah

yzler ehl-i bid'attir.Bid'ati ve bid'at karmay ktleyen yetlerden

birisi de u ayeti kerimedir: "phesiz bu benimdosdoru yolumdur. Buna uyun. Baka yollarauymayn. Zira o yollar sizi Allah'n yolundan ayrr.te saknmanz iin Allah size bunlar emretti.(En'am 153)

Ayette geen srat- mstakim/dosdoru yol,Allah'n ard yoldur ve snnettir. Dier yollar isesrat- mstakim'den sapan ihtilaf ehlinin yoludur kibunlar bid'atilerdir. Dier yollardan kastedilen,gnahkrlarn yollar deildir. nk masiyetler birermasiyet olular ynyle eriate benzemek zere srekli


12/232

11

gidilen bir yol ortaya koymazlar. Bu nitelik, sadecesonradan uydurulan bid'atlere mahsustur.

Abdullah b. Mesud radyallahu anh yle dedi:

Bir gn Peygamber sallallahu aleyhi ve sellembize uzun bir izgi izdi. Sleyman ibn Harb de aynizgiyi bizim iin izdi. Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem sonra bu izginin sana bir izgi, soluna bir izgidaha izdi. Sonra dedi ki:

"Bu Allah'n yoludur." Sonra ortadaki izgininsana ve soluna birok izgiler izdi ve dedi ki:

"Bunlar yollardr. Bunlardan her birinin zerinde oyola aran bir eytan bulunur." Sonra u yeti okudu:

"phesiz bu benim dosdoru yolumdur. Buna

uyun. Baka yollara uymayn. Zira o yollar siziAllah'n yolundan ayrr."3

"Rabbinin merhamet ettikleri mstesna, onlarihtilafa dmeye devam edecekler. Zaten Rabbinonlar bunun iin yaratt.(Hud 118-119)yeti hakkndaMcahid'den yle dedii nakledilmitir: htilafa

dmeye devam edecek olanlar, btla uyanlardr.Rabbinin merhamet ettikleri ise hakka uyanlardr, nkonlarn iinde ihtilaf olmaz. Mutarrif ibn e-hhir'denyle dedii rivayet edilmitir:

3 bn Mce (11) Cbir ibn Abdillah rivayeti; Drim (202);Hkim, Mstedrek,(2/317); Ahmed (1/435), Abdullah ibn

Mes'ud rivayeti ve (3/397) Chir ibn Abdillah rivayeti


13/232

12

ayet heva ve hevesine uyanlar tek bir grupolsalard o zaman belki onlarn hak zere olduunu bir

kimse syleyebilirdi. Bunlar para para, grup grupolduuna gre her akl sahibi bilir ki "gerek/hak aslaparalanamaz"

Aie radyallahu anha Rasullullah sallallahu aleyhive sellemin yle buyurduunu naklediyor: "Her kimbizim u dinimizde ondan olmayan bir ey ihdas ederse

o reddedilmitir." Mslim'in rivayetinde bu hadis ylegeer: "Her kim bizim dinimizde olmayan bir i yaparsa oreddedilmitir."4

4 Buhari. Kitabu'l-'tisam, Bab:20'dedir.Buhari bu hadisi Hz. Aieden mevsul olarak da rivayet etmitir.Buhari'nin bu mevsl rivayeti (2697) numaral hadistir ve lafz

yledir. "Her kim bizim u dinimizdeondan olmayan bir eyihdas (icad ederse) o reddedilmitir. Buhari bu hadisi Kitabul-tisam'daki lafzyle ayrca Kitabu'l-Buy. Bbu'n-Nece'te yinetalik olarak nakletmitir. Mslim (1718) bn Mce (14) EbDvud (4606)Malumdur ki lafz, lafzndan daha kapsaml ve daha gzeldir.Bununla beraber btn rivayetler hep ayn eyisylemektedirler ki o da udur; ster sz, ister amel istersetakrir olsun, dinde sonradan icad edilen her bid'at

reddedilmitir, iddetle sakndrlmtr ve bunlar yapankimseler tehdit edilmitir ve knanmtr. Yine malumdur ki dinii kitap ve snnete baldr. Her kim kitap ve snnetteolmayan bir ey icat ederse veya onlarn gerektirdii eyemuhalefet ederse o reddedilmitir. mmet Kitab ve Snnetesmsk sarlrsa sapklktan ve fitneye dmekten emin olur.nk Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ylebuyurmutur: "Size iki ey braktm; Onlara sarldnzmddete benden sonra asla saptmazsnz: Allah'n Kitab ve

snnetim."


14/232

13

Bu hadisi limler slamn te biri olarak kabuletmilerdir. nk bu hadis, Rasulullah sallallahu aleyhi

ve sellemin emrine ynelik her trl muhalefeti -isterbid'at eklinde olsun, isterse msiyet eklinde olsun-hedefine almaktadr.

Mslim'in Cbir radyallahu anh'den rivayet ettiinegre Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem hutbesindeyle derdi: Emm b'd; szn en hayrls Allah'n

Kitab'dr. Hidayetin/yolun en hayrls Muhammed'inyoludur. lerin en kts (dinde olmad halde)sonradan icad edilenlerdir/bid'atlerdir. Ve her bid'at de birsapklktr.5

Uydurma hadislerin fitne oluu hakknda da uhadisi hatrlayabiliriz:

bn Vehb, Eb Hureyre radyallahu anh'denRasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in yle dediininakletmitir:

"mmetimin iinde deccaller ve yalanclarolacaktr. Bunlar size, ne sizin ne de babalarnznduymad hadisler uyduracaklar. Onlarn sizi fitneyedrmesinden saknn."6

5Buhari (7277, 6098) Mslim (876) bn Mce (45) Eb Davud(4607) Tirmizi (2678) Nesai, Kitb'l-deyn. Nesai'de u ilavevardr: Her ihdas edilen ey bid'attir, her bid'at decehennemdedir. Ahmed (3/319, 371) Drimi (206)6 Mslim, Mukaddime, Babu'n-Neh'yi ani'r-Rivayeti ani'd-

Duafa, Eb Davud (4252)


15/232

14

Bidat ve Hurafelerle Mucadele Eden mi Yoksa

Bunlara Gzyumanlar m Birilerine Alet

Oluyor!?el-Acurri'nin Kitabu's-Snne'sinde el-Vehb ibn

Mslim'in Muaz ibn Cebel radyallahu anh'den ylededii rivayeti vardr: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem yle dedi:

"mmetimin iinde bid'atler ortaya kt ve

ashabma kfredildii zaman, limler ilimlerini ortayadksnler. Eer limler bildiklerini aklamazlarsaAllah'n, meleklerin ve btn insanlarn laneti onlarnzerine olsun7

Abdullah ibn el-Hasen dedi ki: el-Velid ibn el-Mslim'e dedim ki:

Bilginin aklanmas ne demektir? Dedi ki:

Snnetin aklanmas demektir.

Huzeyfe'den yle rivayet edilmitir: "nsanlarhakknda en iok iki eyden korkarm: "Grdklerinibildiklerine tercih etmeleri ve farknda olmadan sapkla

7Kad lyaz e-ifa isimli kitabnda Abdullah bn Muaffel'denRasulullah'n yle sylediini nakleder: "Ashabma svmeyin.Kim ashabma sverse Allah'n ve btn meleklerin lanetionun zerine olsun.." Onu erh eden Molla Aliyyl'Kri der ki:Taberan, ibn Abbas'tan bu hadisin bir benzerini rivayet etti.Hakim de benzer bir hadis nakletti ve unu da rivayet etti: "hirzamanda ashabma sven bir topluluk gelecektir..." (erhu'-

ifa, 5/520) Eb Dvud (4658) Tirmizi (4122) bn Mce (161)


16/232

15

dmeleridir." Sfyan der ki: Bu, bid'atinindurumudur.8

u anlatlan da Huzeyfe'den rivayet edilmitir:

Huzeyfe eline iki ta ald ve birini dierinin zerinekoyduktan sonra arkadalarna yle dedi:

Bu iki tan arasnda bir k gryor musunuz?Dediler ki:

Ey Eb Abdillah (Huzeyfe'nin knyesidir)! Bu ikitan arasnda biz ok az bir k grmekteyiz. Huzeyfededi ki:

Canm elinde tutan Allah'a yemin olsun ki ylebid'atler ortaya kacak ki, hakikatin nurundan ancak uiki tan arasndaki k kadar grnebilecek. Vallahi

bid'atler o kadar yaylacak ki, onlardan birisi terk edildiizaman Snnet terk edildi, diyecekler.9

bn Mes'ud sylemitir:

inde byn kk decei, knykselecei, halkn da onu snnet edinecei, sonra dadeitirildiinde snnet deitirildi! diyecekleri birfitneye kartnz zaman haliniz nice olur? Ona:

Bu ne zaman olacak? diye soruldu. Dedi ki:

8bn Ebi eybe (8/666)bn Vaddah el-Bida (82, 185) HennadZhd (2/465) Ebu Nuaym Hilye (1/278) atbi tisam (1/60)9

bn Vaddah el-Bida (149) atbi tisam (1/60)


17/232

16

Manasn anlamadan ve uygulamadan Kuranokuyan kurrnz oald, fakihlerin (anlay

sahiplerinin) azald, emir vericilerin oald, gvenilirkimselerin azald, ahiret ameli karlnda dnyalkpeine dld zaman!10

10snad sahihtir. bn Ebi eybe (8/599) Abdurrazzak (11/359)Hakim (4/514) Darimi (191) Beyhaki uab (6951) bn Batta el-bane (758) a Msned (2/90) Ebu Amr ed-Dan Snenul-Varide Fil-Fiten (281) Lalkai tikad (123) Nuaym b. Hammad

Fiten (s.42) Elbani Kyamul-Leyl (4)


18/232

17

Hakikat-i Muhammediye nanc

Fethullah Glenin, Prizma (4/204) adl eserindenyle naklediliyor: O (sallallahu aleyhi ve sellem), hadis diyemehur olmu bir szde yle anlatlr: Levlake levlake lema

halaktul eflake=eer sen olmasaydn varl yaratmaycaktm.

Sanki varln yaratl silsilesi ve btn yaratklarn vasflarnn

hulasas, szle szle, zlee zlee Efendimiz (sallallahu

aleyhi ve sellem)de toplanmtr.

Yine nebiler serveri, makam itibaryla makam- cemin

sahibi olduundan, btn enbiya-i izamn varis-i hssdr. O

(sallallahu aleyhi ve sellem), vazifeleri itibaryla btn enbiya-i

izama ait hususiyetleri ahsnda toplam olup, kainattaki

onlara ait manann bir fihristidir. Bu itibarla insanln iftihar

tablosu, zn zdr. Bu hakikatten hareketle O olmasa

idi, kainat da olmazd denebilir

Tasavvuf ehli, Yunan felsefesinde akl- evvel=ilk akl

olarak isimlendirilen aklla efendimiz arasnda, yani varla

ille-i gaiye yani nihai yaratl gayesi olan insan arasnda yle

bir mnasebet kurmulardr: Allah Rasul mbarek bir

beyannda Allahn ilk yaratt ey benim nurumdur

buyurmutur. yaratl silsilesinde on akl tevehhm edenlere

gre ise ilk yaratlan ey akl- evveldir. Zira akl, kainattaki

nizama esas tekil edebilecek bir eydir (FethullahGlenin Snnet Anlay s.47)

Konuma ve yazlarnn genelinde bu yazdaolduu gibi felsefe plnn sprntlerini kullanan


19/232

18

birinin snnet anlayndan bahsedilebilir mi?! Senolmasaydn kainat yaratmazdm sznn Nebi

sallallahu aleyhi ve sellem adna uydurulmu bir szolduuna gya iarette bulunuyor, ama bu szn batlierii baka bir klf ile tekrar sunuluyor! Sonra HakikatiMuhammediye olarak bilinen ilhad akidesi, bir bakauydurma rivayet ile desteklenmeye allyor: Allahnilk yaratt ey benim nurumdur Halbuki sahihhadislerde ilk yaratlan eyin kalem olduu aklanr:

Ebu Yala, hasen bir isnad ile bn Abbasradyallahu anhumadan Rasulullah sallallahu aleyhi vesellemin yle buyurduunu rivayet ediyor:

Allah Tealann ilk yaratt ey kalemdir. Ona hereyi yazmasn emretmitir.11

Her ey Muhammed (Sallallahu aleyhi vesellem)'in Nurundan Mdr?

Fethullah Glen tarafndan benimsenen; Hakikat-iMuhammediye felsefesinin kurucular olan tasavvufehlinin inandklar ve dillerine doladklar budur. Her eyMuhammed sallallahu aleyhi ve sellem'in nurundan

meydana gelmitir. Abdulaziz ed-Debba bu hurafeyiyle dile getirir:

11Sahihtir. Ebu Yala (1/126) Firyabi el-Kader (s.54) BeyhakiKada ve Kader (7) Beyhaki (9/3) bn Ebi Asm es -Sunne (108)Tarihut-Taberi (1/28) Busayri thaf (215) Metalibul-Aliye

(3026) Elbani es-Sahiha (133)


20/232

19

"Ar ve feriyle, yer ve gkleriyle, cennet veperdeleriyle, alt ve sttekileriyle ne varsa, hepsi bir araya

getirilip bakldnda Muhammed'in nurundan bir paraolduu grlr. Muhammed'in btn nuru bir arayagetirilip ara konulsa ar erir, ar rten yetmi katperdeye yneltilirse, paralanrlar. Btn yaratklar biraraya getirilip o byk nura tutulsa, hepsi dklr vedalrlar."12

Ticani tarikatnn mensuplarndan biri de yle dilegetirir: "Muhammed'in nuru yaratld zaman, taayyuneden kainatta dalmadan nce btn peygamberlerin veevliyann ruhlar ehadi bir btnlk bu Muhammed'inurda toplanmtr. Bu da birinci akl mertebesindeolmutur."

"el-Mstecra" nvanl kasidesinde el-Hulvani deyle der:

"nsanlar yok iken btn varlklardan nce fert fertparlak bir nur olarak var etmitir.

Ondan sonra btn yaratklar senin yce nurundanvarln almtr. Bu ne byk bir ereftir!

Onun iin btn yaratklar bu dnyada ve dahaetin gnde sana snr.

Balarna bir sknt geldii zaman, sadeceinsanlarn deil, dier yaratklar da dahil, hepsininskntsn giderirsin.

12

Abdulaziz ed-Debba el-briz, (2/84)


21/232

20

Bana cmertlik yap, phesiz Rahman'n hazinelerisa elindedir ve sen datanlarn en cmerdisin."13

Yce Allah ise yle buyurur: "nsan, kurumu,nlayan bir balktan yaratmtr." (Rahman 14)phe yok ki Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem birinsandr. Aksini iddia ediyorlarsa, onun baka bir sfatnsylesinler. te Raslullah sallallahu aleyhi ve sellemkendisi bunu dile getiriyor: "Melekler nurdan, cinler

alevli ateten ve dem size anlatlan (amur)danyaratlmtr."14

Raslullah sallallahu aleyhi ve sellem nurdan vekendisinin yaratld eyden sz etmi, ama meleklerinnurdan yaratldn belirttii halde kendisinin nurdanyaratldn sylememitir. Yine insanlarn atas Hz.

Adem'den sz etmi ve Kur'n- Kerm'de belirtildii gibibalktan yaratldn anlatmtr. Muhammed sallallahualeyhi ve sellem de Adem'in oludur. O haldetasavvufularn ve onlardan bu fikri deviren FethullahGlenin Hakikati Muhammediyye'si kime aittir?!

Kur'n- Kerm'den tek bana u yet, bu hurafeiin diktikleri btn putlar ykmaya yeterlidir. Yce Allah"Bu ite senin yapacan hibir ey yoktur" (Al-imran 128) buyuruyor. "ey" kelimesi Arapa'da genellikve kapsamllk ynnden en geni ve kapsaml birkelimedir. Hatta bazlar onu mevcut olan ve olmayan

13Ahmed Abdulmunim el-Hulvani, Risale, (s.14)14

Muslim (Zhd, 60) Ahmed (6/153, 168)


22/232

21

kapsadn bile sylemitir. Nitekim bn Arabi bunundelaletini o kadar geniletmektedir ki zihinsel tasavvurlar

bile kapsadn belirtmektedir. stelik yette "ey"kelimesi olumsuz bir cmlede nekre olarak gelmi,bylece kapsam ve mul daha da bymtr. Btnbu kapsam ve mul ile Muhammed sallallahu aleyhi vesellem'in elinde birey bulunmadn ifade etmektedir.

Bir de u yete bakalm: "De ki, ben

peygamberlerin ilki deilim. Bana ve size neyaplacan da bilmem. Ben sadece bana

vahyedilene uyarm ve ben apak bir uyarcym."(Ahkaf 9) Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem dierpeygamberlerden farkl ve onlarn ilki olmadna gre,acaba onun hakknda inandklarn dier peygamberlerhakknda da inanrlar m?

Yce Allah'n peygamberine u hitabn dadnelim: "De ki, dorusu ben size ne zarar vermene de fayda salama gcne sahibim. De ki,

gerekten beni Allah'a kar kimse himaye edemez.

Ondan baka snacak kimse de bulamam." (Cin 21-22)

Kur'n'n aklad gerekler ve ortaya koyduuhidayet budur. Bunu, tasavvufularn ve FethullahGlenin her eyin Muhammed sallallahu aleyhi vesellem'in nurundan yaratld iftiralaryla karlatrnz.Greceksiniz ki Allah'n gsterdii gerekler ve insanlaragsterdii yol ile onlarn uydurduu ve sapttklar yolarasnda hi mi hi bir iliki ve yaknlk yoktur.


23/232

22

Allah'n buyurduklarn dnnz. Onlardaapaydnlk gerei, yce hakk ve ilahi nuru iinde

hikmeti greceksiniz. Dier yanda felsefecilerin kfrkusmuklarn grp tiksineceksiniz.

Fethullah Glenin tasavvufulardan devirdiiHakikat- Ahmediye veya Hakikat- Muhammediyeinancna gelince, Tasavvufular onu yle tanmlarlar:"lk taayyunla beraber olan zattr. Esmau'l-Hsna's

vardr ve Allah'n ismi azamdr."15

Grld gibi tasavvufularn Muhammed'i, beer(insan) ve rasul deil, en stn mertebelerinde ilahi zatnkendisidir.

Ed-Demirta de yle der: "Hakikatlerin hakikati

btn mertebeleri kapsayan ilahi kemalli insanimertebedir. Hazratu'l-Cem', Ehadiyyetu'l-Cem' diyeisimlendirilir. Daire onunla tamamlanr. Zatn yokluunda(gaybinde) taayyun eden ilk mertebedir ve o Hakikat-Muhammediyye'dir."16

Yine Gmhanevi yle diyor: "Hakkn suretleriMuhammed'in kendisidir. nk ehadiyyet vevahdaniyyet hakikati ile taayyun etmitir."17

Grld gibi tasavvufulara gre Muhammedismi azamdr. smi azam nedir? "Btn isimleri

15Gmhanevi, Camiu'l-Usul (107)16Muhammed ed-Demirtai Risale Fi Marifeti'l-Hakaik (s.7)17

Gmhanevi, Camiu'l-Usul (107)


24/232

23

kapsayandr yahut mutlak ilahi zatn ismidir" diyetanmlamlardr.

Ehadiyyet nedir? lahi zatn aa kmasdr.simlerin, sfatlarn veya baka bir eyin onda hibir tesiriyoktur. Hakkiyet (uluhiyet) ve halkiyyet (beeriyyet)zelliklerinden soyut salt zatn ismidir.

Muhammed vahidiyyettir. Vahidiyyet nedir? lahi

zatn sfat olarak ve sfatn onda zat olarak aakmasdr, diye aklamlardr.

Ehadiyyet ile vahidiyyet arasndaki fark da udur:Ehadiyyette isim ve sfatlardan bir ey zahir olmaz.Vahidiyyette ise isim ve sfatlar zahir (aa km) olur.

Grld gibi tasavvufular Muhammed'in zat vesfat olarak Allah'n kendisi olduuna, evvel ve hir, btnve zhir olduuna, mutlak varlk (vcut) ve mukayyedvarlk (vcut) olduuna, o varken ondan nce veyaonunla beraber baka bir eyin bulunmadna, sonramaddi suretlerde taayyun ettiine ve birinde cansz(cemad), birinde canl olarak isimlendirildiine ve ismininbtn varlklarn ismini kapsadna ve mahiyetinin btn

mahiyet (kimlik ve kiilik)lerle ayn olduuna inanrlar.

bn Arabi yle der: "Alemin balangc hava(boluk)tur. Alemde ilk mevcut, rahmani arn zerineistiva ile nitelenen rahmani hakikat muhammediyyedir.Rahmani ar ilahi artr. Ayr bir varlk szkonusuolmad iin onu ihata etmek de szkonusu deildir. O


25/232

24

neden var olmutur? O, varlk veya yokluklanitelenemiyen malum hakikattan var olmutur. Nerede

var olmutur? Hava (boluk)da var olmutur. Ne ekildevar olmutur? Kendisini bilmekle ifade edilen Hak(Allah)'ta mevcut olan misal (ekil) zere var olmutur.Niin var olmutur? lahi hakikatleri izhar etmek iin.Gayesi nedir? Karmdan kurtulmak ve karmolmakszn her alemin yaratcsndan nasibini almasnsalamak. Gayesi, hakikatlerini izharetmek ve en byk

alemin feleklerini bilmektir."18

Yine yle der: "Nuru iinde bir lamba bulunankandile benzer. Lambaya benzetilmitir. O bolukta akllaadlandrlan Hakikati Muhammed'den daha ok kabuledecei bir ey yoktu. Akl denilen bu HakikatiMuhammed btnyle alemin balangc ve varlk olarak

ilk zahir oland. Onun varl o ilahi nurdan, boluktan vekll hakikattand. Bolukta kendisi var olmu ve aleminkendisi onun tecellisinden var olmutur. Onun en yaknalemin imam ve btn peygamberlerin srr (srda) Alibn Ebi Talib'dir."19

Yine yle der: "Yce alem de HakikatiMuhammediyye'dir. Felei de hayattr. nsanlardanbenzeri ise latife ve kudsi ruhtur.

18bn Arabi, el-Futuhatu'l-Mekkiyye (152-154)19bn Arabi, a.g.e. (155) "Bazan tam bir ilah, bazan yarm ilah,bazan btn yaratklarn ilk hakikati, Kabe'nin maneviahsiyeti, bazan lahuti ve nasuti kimlii eklinde anlatlanHakikat- Muhammediye iin bkz. mam Rabbani, Mektubat,

117, 120, 121, 209, 220, 251, 252. Mektuplar.


26/232

25

Dr. Zeki Mbarek Hakikati Muhammediyyeinancnn temel olarak hristiyanlk inanlarna

dayandn sylemekte ve yle demektedir: "Akaanlalyor ki mfrit tasavvufularn HakikatiMuhammediyye inanlar hristiyan kaynaklarndanalnmtr. Hristiyanlar'a gre Hz. sa Allah'n oludur.Yani Hz. sa Allah ile insanlar arasnda bir vasta kabuledilmitir. Hakikati Muhammediyye inancna gre deMuhammed taayyunlarn ilkidir ve Hz. sa'nn stnde

baba Allah'tan baka bir ey bulunmad gibiMuhammed'in stnde de zat ehadiyyetten baka birey yoktur.

Hristiyanlar Hz. sa'ya seslendikleri zaman Allah'gzlerinin nnde canlandrrlar. sa olmasayd varlkolmazd, derler. Tasavvufular da Muhammed'e

seslendikleri zaman Allah' gzlerinin nndecanlandrrlar. Muhammed olmasayd varlk olmazd,derler.

Hristiyanlar'a gre sa Allah'n oludur. Ancak birinsan suretinde ortaya kmaktadr, yahut bir insansuretinde varedilmitir. sa olmasayd Allah ile varlklararasnda ba kopar ve alem yok olurdu.

Muhammed de olmasayd ne yer yz, ne ufuk, nezaman, ne insan, ne de nesil olurdu.

sa Allah'n kelimesidir. Onun davetini tebli edenmensubu eliler de kelimelerdir. Tasavvufulara greMuhammed de Allah'n kelimesidir ve btn


27/232

26

peygamberler onun kelimeleridir. Onlarn hususiyetlerivardr ve Muhammed'in tabilerinin de hususiyetleri

vardr."

Gerek u ki Hakikati Muhammediyye inanc hurafeve samalktan baka bir ey deildir. Grdmzkadaryla hristiyan teoriden alnmtr. Hristiyan teori dekuvvetleri akllara taksim eden Yunan felsefesindenalnmtr.

zellikle bu nazariyeyi savunan bn Arabinin uszlerini hatrlarsak, sylediklerimizin ne kadar doruolduunu anlarz. yle diyor bn Arabi: "Yunanfelsefesinden, yahudi, hristiyan ve slm dinindenokuduklarm zmledim, sonra bu karm bakasnnrahatlkla ve ksa bir zamanda elde edemiyecei felsefi

bir karm haline getirdim."brahim Canan, Fethullah Glenin Hakikat-

Muhammediye dedii, felsefi karmn da snnetanlayna eklemekten haya etmeyerek yle diyor(s.187):

Sbkiye gre mahiyetini ancak Yaratcsnn ve

de Onun yardm ettii kimselerin bilebildii hakikatlardanbiri ve belki de en nemlisi olan Hakikat- Ahmediye veHakikat- Muhammediye hakknda yaplan Glenyorumlar da burada hatrlatlmaya deer. Tamamngrmeyi merakllarna brakarak, sekiz farkl adansunulan Ahmed hakikatn bir vechini kaydediyorum:Nahiv kaideleri itibaryla gayr- munsarftr ve amiller

onun zerinde messir deildir. Bu espiriye binaen


28/232

27

Hakikat- Ahmediye, varln deerlendirilmesi adna birsabitedir. (Fethullah Glen, Fikir Atlas s.58)

Buraya Dikkat!

brahim Canann almasn okurken kanmdonduran u paragrafla karlatm (s.198-199):Hz.Meryemin, Hz. saya hamile kalma meselesine temas

eden Biz ona ruhumuzu gnderdik de o, kendisine tastamam

bir insan eklinde grnd mealindeki ayeti (Meryem 19/17)aklarken, Hocaefendi, burada zikri geen ruhun kim olduu

hususunda mfessirlerin ihtilaf ettiini, ounluk itibariyle

Hz.Cibrildir dediklerini belirttikten sonra, Rasulullahn,

Hz.Meryemle nikahndan sz eden bir hadisi hatrlatarak, bu

ruhun Hz.Peygamberin ruhu olduu ihtimalini dile getirir:

..Zira Hz. Meryem ok afife ve nezihe bir kadnd. Bu itibarla

da gzlerinin iine baka hayal girmemiti ve girmemeliydi de.Ona sadece kendisine helal olan biri bakmalyd. O da olsa olsa

Efendimiz olabilirdi (Kurandan drake Yansyanlar 2/247-

248) Hocaefendi, bu yorumunu, bir baka yerde, daha farkl

yani Hakikat- Ahmediye yaklamyla da tekid eder. (Glen,Fikir Atlas s.59)

Subhanallahil-Azim! Hristiyanlarn teslisinancndaki baba; Fethullah Glene gre HakikatiAhmediyyedir! bret aln ey basiret sahipleri!Felsefeciler, hristiyanlar ve tasavvufular bile bu kadarileri gitmeye cesaret edemediler. u dinden ok gibifrlaya bakn!


29/232

28

Fethullah Glen, Kurandan drake Yansyanlarkitabnda bahsi geen rivayet iin Taberaninin

Mucemini (8/258) vermitir.20 Bu anlamdaki rivayetlerinsahih olmadnda muhaddisler ittifak etmilerdir. Buhari,Ukayli, bn Adiy, ed-Dulabi, Zehebi, bn Kesir, bn Hacer,Heysemi, Suyuti, Munavi ve Elbaniyi bu hadisin; metinolarak mnker, isnad olarak zayf ve uydurma olduunubelirten muhaddisler arasnda zikredebiliriz.21

20 Taberani (8/258) ve Ebu-eyh Tabakatta (4/113) EbuUmame radyallahu anhden rivayet ettiler. Heysemi dedi ki:Halid b. Yusuf es-Semti zayftr. Yunus b. uayb hakkndaBuhari: mnkerul hadis dedi. Bkz.: bn Hibban Mecruhin(3/139) Zehebi de ravilerinden Abdunnur b. Abdillahn yalancolduunu belirtmitir. Bkz.: Ukayli Duafa (3/114) Mizanul-tidal(4/481)bn Sunni (2/683) ve Deylemi (8620) Aie radyallahu

anhadan rivayet etmitir. snadnda iki illet vardr: Ebu shakmdellis olup, tedlis sigas olan anane ile rivayet etmitir.Ahmed b. brahim el-Medeni mehuldr.Taberani (6/52) Yunus b. Nufeyden rivayet etmitir. Yunus b.Nufey mehuldr. Muhammed b. Sad Ebu Cafer el-Avfihakknda Hatib Tarihinde (5/322) leyyin:gevek demitir.Bkz. Sualatu Hakim (178) Sad b. Muhammed el-Avfi hakkndaAhmed b. Hanbel: Ondan rivayet etmek helal olmazdemitir.Bkz.: Hatib Tarih (9/126) Ebu Abdillah el-Huseyn b. Hasen el-

Avfi zayftr. Bkz.: Lisanul-Mizan (2/278) Abdullah b. Naciyede mehul bir ravidir.Taberani (22/451) bn Ebi Ravvaddan mudal olarak rivayetetti. bn Ebi Ravvad tebeut-tabiindendir. Yala b. Mugiremehuldr. Dier bir ravisi Muhammed b. Hasen b. Zebalehakknda bn Hacer et-Takribde yalanc olduunu belirtmitir.21 Bkz.: bn Hacer Lisanul-Mizan (6/332) Munavi et-Teysir(1/512) Heysemi Mecmauz-Zevaid (9/218) bn HibbanMecruhin (3/139) Ukayli ed-Duafa (3/114, 4/459) bn Adiy el-

Kamil Fid-Duafa (7/180) Zehebi Mizanul-tidal (4/481) bn


30/232

29

zellikle bn Kesir el-Bidayede (2/74-75) bumanadaki rivayetin btn tariklerini zikretmi ve uydurma

olduunu belirtmitir. Elbani de ed-Daife adl eserinde(812, 5885 ve 7053) hadisin rivayet yollarn zikretmi veuydurma olduunu aklamtr.

Kesir el-Bidaye (2/74-75) Suyuti Camius-Sagir (1744) Elbani

Daiful-Camiis-Sagir (1611, 1235)


31/232

30

nsanlar Kabeyi Neden Tavaf Ederler?

Fethullah Glen, Prizma (4/205)te irk anlaynabtn mslmanlar ortak etme dncesinden olsagerek u ifadeleri kullanyor: Ehl-i tahkikin keif veifadelerine gre, insanlarn tavaf ettii o yerde (Kabede)

yzlerce peygamberin medfeni vardr

Byle bir keif haberi, bunu bildirenin tahkik ehli

deil, ancak ve ancak eytan olduunu gsterir.Rahmann dostlarn ve sfatlarn tanmayanlar, eytanevliyasn tahkik ehli olarak tantrlar. te Kabehakkndaki bu irk yorum da bunun en barizgstergesidir. Mslim, Sahihinde (Hac bab no: 1181)mekkeli mriklerin kabeyi tavaf ederlerken: Buyur eyAllahm buyur, senin ortan yoktur. Ancak bir ortan

vardr ki, onun kendisi de btn yetkileri de sana aittirdediklerini, ite Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleminbu son cmleyi irk olarak belirttiini rivayet ediyor. Lailahe illallah szn sylerken Allahtan baka ibadetelayk baka hibir ey ve hi kimse yoktur dediimizihatrlayalm.

Allah Azze ve Celle peygamberlerini bu tayyibkelimeyi tebli etmek zere gndermiken, hangi sivrizeka; Kabede peygamberlerin kabirleri tavaf edilmioluyor fikrine kaplabilir? Allah ile birlikte bupeygamberlere de ibadet edilmesini kim, nasl merugrebilir! Tavaf bir ibadettir ve ibadet yalnz Allahnhakkdr. Kabede tavaflar sadece Allahn emri olduuiin yaplr. Ama insanlar srat mustakimden saptrmak


32/232

31

isteyen eytan elileri, dini yalnzca Allaha has klarakibadet eden Hanif brahimin (Aleyhisselam) temellerini

ykselttii Kabeyi dahi, irkin manzar olarak takdimetmeye almakta ve bylece irke kap aralamakistemektedirler. La havle ve la kuvvete illa billah!

Tavaf beden ibadetlerdendir. Allah Tealadanbakasna ynlendirilmesi ve erefli Kabeden baka biryerin tavaf edilmesi caiz deildir. Btn bunlarda icma

vardr. Kim bir peygamberin kabrini, Salih bir kimseninkabrini veya belli bir yeri tavaf ederse ve hatta KabeyiAllahtan bakasna yaknlamak amacyla tavaf ederse,Mslmanlarn icma ile byk irke dm olur.22

Tevekkl23, teberrk, ar tazim24, boyun eme,Kuran okumak, zikir, ezan25, tevbe ve inabe (Allaha

ynelme) gibi dier btn ibadetler de byledir. Btn buibadetlerin Allahtan bakasna ynlendirilmesi caiz

22 Mecmuul-Fetava (2/308) Sarimul-Menki (s.215) el-

Cevabul-Kafi (s.196, 199, 200) ed-Dinul-Halis (2/58, 94) ed-Dehlevi el-Hindi et-Tevhid (s.55-56)23 Bu ibadetlerdeki irk iin bkz.: Mecmuul-Fetava (7/79) el-Fevaid (s.163, 208, 211) Medaricus-Salikin (3/521, 522) el-Cevabul-Kafi (s.199-200) Teysirul-Azizil-Hamid, Fethul-Mecid, Kurretu Uyun, el-Kavlul-Mufid, Mecmuatut-Tevhid(1/285, 415, 474) el-Fevzan el-rad (s.64)24Mirkatul-Mefatih (2/372)25 El-Ayn Umdetul-Karide (1/31) der ki: Btn bu szler

tartmasz olarak birer ibadettir bkz.: el-Cevabul-Kafi (s.199)


33/232

32

deildir. Kim bunlardan birini Allahtan bakasnaynlendirirse byk irke dm olur.26

De ki: "Benim namazm da, ibadetlerim de,hayatm ve lmm de, lemlerin Rabb Allahindir." O'nun hibir orta yoktur. (Enam 162-163)

26 Bu ibadetlerdeki irkler iin bkz.: bn Teymiyye Mecmuul-Fetava (1/71, 291, 351) bn Kayym Medaricus-Salikin (1/374)Zadul-Mead (4/158-162) el-Cevabul-Kafi (s.196-200) Makrizi

Tecridut-Tevhid (s.31, 38, 45) Teysirul-Azizil-Hamid (s.24-26)


34/232

33

Bidatler ve Hurafeler Konusunda Glenin

Tesahlne brahim Canann Sessiz Kalbrahim Canan, Fethullah Glenin Rasulullahn

Snnetine Ball bal altnda yle nakleder (s.73):

Kad Iyaz ifa-i erifinde unu nakleder: Hazreti

Adem, kendisine yasaklanan meyveden yedikten sonra

Cenab- Allaha Efendimizi efaati ederek yalvarm,

Muhammed hrmetine beni affet demitir. Allah Tealann,

Sen Muhammedi nereden biliyorsun? sorusuna karlk da,

Ben, cennetin kapsnda La ilahe illallah, Muhammedun

rasulullah yazsn grdm. smi, Senin sm-i erifinin

yannda anlan biri, Senin yannda en kymetli olsa gerek!

eklinde cevap vermitir.

Baz kitaplarda rivayet edildiine gre, ezan iitenkimse, birinci Ehed enne Muhammeden Rasulullah

denilince: Sallallahu aleyke ya rasulullah: Allah sana salat

etsin, ey Allahn peygamberi! der. kinci defa Ehed enne

Muhammeden Resulullah denilirken de Karret ayn bike ya

rasulullah: Gzm seninle aydn oldu/olsun ey Allahn

peygamberi! der. Bunlar sylerken de, ba parmaklarnn

ularn perek gzlerine srer ki, bunun mstehap olduu

ifade edilir. Gzm seninle aydn oldu ne gzel bir sz.(mit Burcu s.82)

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin sahihsnnetinde gelenlerin yerine asl olmayan amellerdebulunarak snnetin yerine bidati ikame etmenin


35/232

34

Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme ballk olaraksunulmas, ok byk bir yabanclktr. slama ve

Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme yabanclktr.brahim Canann bu fiilleri snnete ballk olaraksunmas cidden dndrcdr. Yukarda naklettiimparagrafta iki uydurma rivayet sz konusudur. yle ki:

Kad Iyazdan nakledilen rivayet, mer radyallahuanhden merfuan u lafzla gelmitir: dem

aleyhisselam hatay ilediinde; Ya Rabbi! Muhammedhakk iin senden beni balaman istiyorum dedi.

Allah Teala; Ey dem! Henz yaratmadm haldeMuhammedi sen nasl tandn? diye sordu.

dem; Ya Rabb! Sen beni elinle yaratp bana

ruhundan flediinde bam kaldrdm. Arn stunlarzerinde Lailahe illallah Muhammed rasulullahcmlesinin yazl olduunu grdm. Bildim ki sen, ismineancak mahlkatn en sevimlisini izafe edersin dedi.

Bunun zerine Allah; Doru syledin ey dem!Hakikaten o bana mahlkatn en sevgili olandr. Onunhakk iin bana dua et. Ben de seni baladm. ayetMuhammed olmasayd seni yaratmazdm. Buyurdu.27

27 Hakim (1/672) Tarihut Taberi (1/160) Taberani Evsat (6/313,no;6502) Taberani Sair(2/182 no;684) Beyhaki Delail (5/488)bni Cevzi el-Vefa (no;4) Mecmauz Zevaid (8/253) HafaciNesimur Ryaz (3/444) Suyuti Drr Mensur (1/142) bni Kesir

Bidaye (1/81,2/322) Kad Iyaz ifa (s.174) Suyuti Menahilus


36/232

35

Bu rivayetin isnadnda zayf bir ravi oluunda ittifakbulunan: Abdurrahman Bin Zeyd Bin Eslem ve hadis

uydurcu Ebul Haris el-Fihri vardr. Adem aleyhisselamntevessl ile ilgili bu rivayet hakknda Zehebi ve bniHacer, Ebul Haris el-Fihrinin hal tercemesini verirkenbatl demiler28, bni Teymiye ve Elbani de mevzuolduunu sylemilerdir.

Bu rivayette tek kalan, Abdurrahman Bin Zeyd b.

Eslem, hafzasnn iyi olmamas sebebiyle cerhedilmitir. Nitekim bni Huzeyme; Ehli ilim, hafzasnnktl yznden onunla delil getirmez. Demitir.Onun hakknda Ebu Hatem der ki; Hadiste kavi deildir.Kendisi salih olup hadiste vh (ok zayf)dir.29u var ki,Abdurrahman b. Zeyde kadar ulaan btn rivayetyollar da rktr.

Ezan hakknda sylenenlere gelince, FethullahGlenin Baz kitaplarda rivayet edildiine grediyerek bahsettii uygulama herhangi bir asladayanmamaktadr. Deylemi Msnedinde isnadsz olarakbyle bir nakilde bulunmu, gece oduncusu gibi rivayettoplayan, sahih mi uydurma m pek aldrmayan melliflerbunu dua kitaplarna almlardr. Snnet anlayndan

Safa (s.30) Aliyyul Kari erhu ifa (2/51) Acurri eriat (no;906,913) bni Asakir(7/437)28 Zehebi Mizan(4/199) bni Hacer Lisan(3/359) Zehebi,Telhisul Mstedrekte Hakimin bu rivayetine batl deil, zayfhkm vermitir!29 bni Hacer Tehzibut Tehzib(6/161) bni Adiy Kamil(4/273)

Tehzibul Kemal(17/118)


37/232

36

bahsedilen bir kimse, her halukarda sahih rivayetlerdegelen mehur snnetten gafil olmamaldr!

Sahih snneti beenmeyip, azmsayarak, aslastar olmayan uygulamalar aramak ve shhatiniaratrmak gibi bir zahmete girmeden mmete bunutavsiye etmek; Allahtan korkmamaktr, bidatin tehlikesinibilmemektir, Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleminsnnetine yabanclktr, snneti deil, bidati ihya

etmektir, din hakknda sorumsuzca sz sylemektir! Bunasl snnete ballk olarak takdim edilebilir ey brahimCanan!

brahim Canan, (s.75te) Dnyann kesben deil,kalben terk edilmesi gereinin ilendii bir konuda: Aslnda

Nebiler serverinin mutlak manada, zenginlii, mal-mlk-menal

edilmeyi zemmeden herhangi bir beyann grmek mmkndeildir(Kurandan drake Yansyanlar 2/311) tespiti buna

rnektir. Bu konudaki btn merviyat bilmeyen birisinin, bu

kesinlikte bir tespitte bulunmas kolay deildir.. diyordu.mal-mlk edinmeyi zemmeden bir rivayet olarak Araziedinmeyin kalbinizi dnyaya balar30 hadisinizikredeyim ve Canann ok gvendii hocasnn ki

merviyyat konusunda geni vukufiyet iddiasnda hakl isebunlar bilerek yapyordur - hangi hadislere muhalefetederek bidatlerin altna imza attn grelim;

30

Elbani es-Sahiha no:6da tahri etmitir


38/232

37

Bakn Ktb-i Sitte mtercimi olan brahimCanann bizzat terceme ettii hadislerde sahih snnet

nasl gelmi:

Abdullah bnu Amr bni'l-s (radyallhu anh)'nanlattna gre, Resulullah (aleyhissaltu vesselm)'nyle sylediini iitmitir:

"Ezan iittiiniz zaman mezzinin sylediiniaynen (kelime kelime) tekrar edin. Sonra bana salt-u

selm okuyun. Zra kim bana salt-u selm okursa Allahda ona on misliyle rahmet eder. Sonra benim iin el-ves le'yi taleb edin. Zra o, cennete bir makamdr ki,mutlaka AlIah'n kullarndan birinin olacaktr. Ona sahipolacak kimsenin ben olmam mid ediyorum. Kim benimiin Allah'tan el-Vesle'yi taleb ederse, efaat kendisinevcib olur."31

Cbir (radyallhu anh) anlatyor: "Resulullah(aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki: "Ezan iittiizaman kim: "Allhmme Rabbe hzihi'd-da'veti't-tmmeve's-salti'I-kime ti Muhammedeni'I-Veslete ve'I-fadlete veb'ashu makmen mahmudeni'Ilez va'adtehu.(Ey bu eksiksiz davetin ve klnan namazn sahibi!Muhammed'e Vesle'yi ve fazleti ver. O'nu, va'adettiin -bir rivayette va'adettiin zere- makam- Mahmd zere

31 Mslim, Salt 11, (384); Eb Dvud, Salt 36, (522); Nes,Ezan 33, (2, 23); Tirmiz, Salt 154, (208); bnu Mce, Ezn 4,(720). Hadisin ilk cmlesi Buhr'de de rivayet edilmitir (Ezn

7)


39/232

38

ba's et (dirilt)" derse, ona Kymet gn mutlakaefaatim helal olur."32

mer (radyallhu anh) anlatyor: "Resulullah(aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki: "Mezzin,

"Allahu ekber Allahu ekber" deyince sizden kimsamimiyetle, "Allahu ekber Allahu ekber" derse, sonramezzin:

"Ehedu en l ilhe illallah" deyince, "Ehedu en lilhe illallah" derse; sonra mezzin:

"Ehed enne Muhammeden ResIuIIah" deyince,"Ehed enne Muhammeden ResIuIIah" derse; sonramezzin:

"Hayye aIa's-salt" deyince "L havle vel kuvvete

ill billah" derse; sonra mezzin:

"hayye aIa'I-felh" deyince, "L havle vel kuvveteill billh" derse; sonra mezzin:

"AIIahu ekber Allahu ekber" deyince, "AIIahu ekberAIIahu ekber" derse; sonra mezzin:

"Lailhe iIlaIIah" deyince "Lilahe iIlallah" dersecennete girer."33

S'd bnu Eb Vakks (radyallhu anh) anlatyor:"Reslullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki:

32 Buhr, Ezn 8; Eb Dvud, Salt 28, (529); Tirmiz, Salt157, (211); Nesi, Ezn 38, (2, 26); bnu Mce, Ezr 4, (722).33

Mslim, Salt 12, (385); Ebu Dvud, Salt 36, (527).


40/232

39

"Mezzini iittii zaman, kim: "Ben ehadet ederimki, bir olan AIIah'tan baka ilah yoktur, O'naerik de

yoktur, Muhammed O'nun kulu ve Resldr. Rabbolarak Allah'tan Rasul olarak Muhammed'den -birrivayette "...neb = peygamber olarak Muhammed'dendin olan slm'dan- razym" derse gnah affedilir."34

Evet, bu hadisleri brahim Canann tercemesindenaynen aldm. phesiz hi kimse Rasulullah sallallahualeyhi ve sellemin snnetinden daha gzelini ortaya

koyamaz.

34 Mslim, Salt 13, (386); Eb Dvud, Salt 36, (525); Tirmiz,Salt 156, (210); bnu Mce, Ezn 4, (721); Nes, Ezn 38,

(2, 26).


41/232

40

Sahih Hadisleri Eletirip Zayf ve Uydurma

Rivayetlere Kaplar Ardna KadarAmalar

Yine Fethullah Glen ve brahim Canan, sahihrivayetlerde geleni yeterli grmeyerek baka uydurmaaraynn peine dmlerdir ki, Canan (s.131) ylediyor:

Hocaefendinin u szleri de mmetin itimad ettiimakbul kitaplarda hadis diye gelen rivayetlere veya

ibadetlerde yer verilmesi tavsiye edilen dualara veya bir ksm

adaba, asln aratrmadan sahip kma dsturunu gstermesi

bakmndan manidar bir rnektir: Ya rasulallah, Abdest

dualarnn sana ait olup olmadn bilmiyorum ama madem

bn Humam onlar sana isnad ediyor ve Bunlar abdestteokunsun diyor, bunlar sen abdest alrken sylediin iin ben

de sylyorum! Abdestten sonra bir yudum su itiin iin ben

de iiyorum..(mit Burcu s.88)

Evet su, hatay am, taammde ulamtr!Allah Azze ve Celle yle buyuruyor:

Yoksa onlarn, Allah'n izin vermedii eyikendileri iin dinden bir eriat koyan ortaklar mvar? Eer nceden verilmi bir hkm olmasayd,muhakkak aralarnda hkmolunurdu. phesizzlimler iin ac bir azb vardr. (ura 21)


42/232

41

Bazlar zayf hadisler ile amel etmek caizdirszn ne srm, smail Hakk Bursevi daha da ileri

giderek Ruhul Beyan adl tefsirini uydurma rivayetlerledoldurmu, surelerin faziletleri hakknda uydurulduutesbit edilen rivayetler hakknda utanmadan unusyleyebilmitir;

Bunu uyduran Rasulullahn aleyhinde deil, eriatdesteklemek iin lehinde uydurmutur(!!!)35 baka bir

yerde de regaib namaz gibi uydurma namazlarn aslndaibadet olmas hasebiyle, bunlarn bidat olduunuaklayan Nevevi gibi byk bir imama kar karak;badetin bidat olduuna inanan kafir olur diyebilmi,insanlar bidatlere ynlendirerek mam Rabbaninin deregaib namaz gibi hususlarda dedii gibi eytanntuzana dm ve drmtr.

Allah Azze ve Celle bu dini tamamladn beyanederken, sanki bu bir eksiklik grm ve o eksiikapatm gibi!!! Fesubhanallah!

Fethullah Glen ile brahim Canan da ilmin vehakikatin deil de, batln yolunu tutarak mmetinakidesini tahrif eden zayf, uydurma ve hurafelereinsanlar ynlendirmiler, bunun yannda sahihrivayetlerle sabit olan hadisleri de eletirmekten geridurmamlardr.

35

Bursevi Ruhul Beyan(3/548)


43/232

42

Zayf hadisle amel meselesine gelince, zayfhadisin zan ifade etmesi bile tartlrken ve Allah Azze

ve Celle zanna tabi olmay yasaklamken bu caizgrlemez. mam atb el tisamda sufilerin hatalarnsayarak der ki;

a. Raslullah (s.a)a yalan ihtiva eden ve zayfhadislere gvenmeleri... Zayf hadislerin ise Peygamber(s.a) tarafndan sylendiine dair zan galip deildir.

Dolaysyla bunlara bir hkm isnad etmeye imkanyoktur. Durum byle olunca ya yalan olduklar bilinenhadisler hakknda ne denilir? (s. 299-300)

b. Maksatlarna uymayan sahih hadislerireddederek bunlarn akla muhalif olduunu ileri srerler.Kabir azabn, srat, mizan, ahirette Allahn grlmesini

ve benzeri hususlar inkar edenler gibi bunlarn aklaaykr olduunu ileri srerler. (s. 309)

c. Allahtan ve Raslnden gelenlerin kendisivastasyla anlalabildii arapa ilmini bilmemeklebirlikte, arapa olan Kuran ve snnet hakknda szsyleme cesaretini gstererek, eriat geride brakp,ilimde derinlemi olan kimselere muhalefet etmeleri.

d. Apak usul brakp saparak, akllarn eitlitavrlar taknd mteabihata tabi olmaya ynelmeleri.(s. 320)

e. Mutlaklara kayt getiren hkmleri tetkiketmeden, mutlak ifadeleri alp kabul etmek. Tahsis edici


44/232

43

buyruklar var mdr, yok mudur dnmeden umumibuyruklar anmak. Ayn ekilde bunun aksini de yaptklar

olur. Mesela nass mukayyed ise mutlak alnr yahut hasise baka herhangi bir delil olmadan mcerred gr ileumumi kabul edilir. (s. 329) (a)

f. (s. 334): Delilleri kullanlacaklar yerlerdenuzaklatrarak tahrif etmek. Mesela delil herhangi birmenata dair varid olmu iken bir baka menata

ynlendirilerek her iki menatn ayn olduu vehminivermekle delilleri tahrife kalkmak. Bu ise szleriyerlerinden kaydrmak suretiyle yaplan gizlitahriflerdendir. Bundan Allaha snrz. Byk birihtimalle slam kabul ettiini ifade etmekle birlikteszlerin yerlerinden tahrif edilmesini yeren bir kimse buie ancak kar karya kald bir phe ya da kendisini

haktan alkoyacak bir bilgisizlik olmadan akasnmas. Bununla birlikte o kimsede delilin gerekyerinde kullanlmasn alkoyacak bir hevas daszkonusu olur. Bu sebeple byle bir kimse bidati olur.

g. (s. 348) eyhlerini tazimde ok ileri derecedegiderek sonunda onlar haketmedikleri seviyeyeulatrmalar. Onlarn arya gitmeyip, orta hallilerifilandan daha byk Allahn hibir velisinin olmadniddia eder. Bazen velayet kapsn bu sz eden kiidnda dier mmetin yzne kapatrlar. Bu ise katkszbir batldr... (s. 349): Orta halli mutedil olanlar iseeyhinin Peygamber (s.a)a eit olduunu ileri srer,ancak ona vahiy gelmediini ifade eder.


45/232

44

Fethullah Glen, aslsz bir ameli, bn Humam gibideerli bir alimin ismini ne srerek merulatrmaya

alyor. brahim Canann hadis usul okumu, hatta bukonuda eser vermi birisi olarak bu hatal davrantasvib etmesi hayret vericidir!

mam Suyuti unlar nakleder; Zahid olaraktannan Meysere Bin Abdirabbih vefat ettii gn,cenazseine katlabilmek iin Badat arlar tamamen

kapanmtr. Byle bir zahid olmasna ramen Meysere,hadis uydurmakla itham edilmitir. Vefat edecei srada;Rabbinden mitvar ol dedikleri zaman nasl olmam ki,Ali Radyallahu anhn fazileti hakknda yetmi hadisuydurdum. Diye cevap vermitir.36

Suyutinin verdii daha baka bilgilere gre Ebu

Davud en Nehai geceleri ibadet etmesi, gndzleri orututmasyla hret bulan bir zatt. Buna ramen hadisuydururdu.

Ebu Bir Ahmed Bin Muhammed el-Fakih el-Mervezi zamannda snneti en ok mdafaa edenmuhaliflere kar amansz mcadele veren biriydi.Byleyken hadis uydurmaktan ekinmezdi.

36

Tedribur Ravi(1/283)


46/232

45

Yine Vehb Bin Hafs Salihlerden bir zat idi. Yirmisene hi kimseyle konumadan durmasna ramen,

hadis uydurmaktan da geri durmazd.37

Evet, rnekleri verilen bu kimselerin zhdleri vesalahlar, rivayet ettikleri her hadise itimad edilmesinigerektirmemi, hadis usulne dair eserlerde bu gibirneklerle bu konuya dikkat ekilmitir.

Onlara, "Allah'n indirdiklerine uyun" denildiizaman, "hayr, biz, atalarmz zerinde bulduumuzeylere uyarz" demektedirler. Ya atalar hibir eyiakl edememi ve doru yolu da bulamamidiyseler? (Bakara 170)

Nebi sallallahu aleyhi ve sellem de Her kim

emrimiz olmayan bir amelde bulunursa oreddolunur buyurmu, kendisi adna hadis uyduranlarcehennem ile tehdit etmitir. din adna, Allahayaknlamak adna yaplacak her iin, atalara, alimleringrlerinde deil, mutlaka eri delile yani Kitap veSnnete dayanmas gerekir. zira Rasulullah sallallahualeyhi ve sellem bizleri cennete yaklatracak vecehennemden uzaklatracak her eyi beyan ettiinibildirmitir. O halde bize den ey, bu bildirilenleri sahihdelillerde aramak, Allah ve rasul tarafndan meruklnmayan her yoldan saknmaktr. Kemale erdirilmi budinin hibir hakikati zayf hadislere muhta deildir.

37

Tedribur Ravi(1/283)


47/232

46

brahim Canan, zayf ve uydurma rivayetlerisavunma pozisyonuna geerek sayfalar dolusu

aklamalara giritikten sonra Telakki-yi bil-kabuldeliliyle tashih diye bir balk daha aarak (s.134)hurafelere kap aralar, Tehanevinin usule aykr olaraksyledii Eer bir hadis, mmetin hsn kabulnemazhar olmusa bu, bizim nezdimizde mtevatir hadishkmndedir szn onaylar. Bu, hem ilme ihanet, hemde Allah ve Rasul sallallahu aleyhi ve sellemin

ihtarlarna aldrmazlktr!

Allahn dinini ve Rasulullah sallallahu aleyhi vesellemin snnetini muhafaza iin bunlara kar kanhadis alimlerini de kabalk ve sertlikle itham eder.

Halbuki brahim Canan (s.69), Fethullah Glenin

Prizma (1/189) adl eserinden naklettii u ifadeleritakdirle nakletmitir:

Evet, olabildiince temkin, hsnzan ve selefi hayrlayad etme anlay iinde bile olsa, Ehli Snnetin donmu

kafalar ve eblehleri diyebileceimiz, insan dncesini

bsbtn donduran, hatta yle ki birbirine zt rivayetler ve

naslar arasnda bile tercih yapamadan, hepsine dorudur,amel edilmeli dogmasyla yaklaan, bu buzdan kafalarn

ifratlar, felsefecileri tefrite gtrmtr.

Fethullah Glen burada, naslarn birbirine ztolduunu ima ediyor fakat bir taraftan da sahih hadislereaykr zayf ve uydurma rivayetlerle amel etmeyi tavsiye

ediyor! brahim Canann, hurafelere kar kan ulemay


48/232

47

eletirirken, naslara geldii gibi teslim olan sahabe, tabiinve onlara gzelce uyan Ehli snneti donmu kafallk ve

eblehlikle itham etmesine ses karmadan takdirlekarlamas, nefsinde yerleen tarafgirlik duygusununkendisini hangi derekelere drdn gstermeyeyeterlidir.

imdi gelelim kendilerine uymayan sahih hadislerieletirmelerine; brahim Canan eserinin 76. Sayfasnda

yle der:

Hocaefendi bir ok durumda hadisin farklrivayetlerinde gelen ziyade ve noksan kelimelere de dikkat

eker ki, bu onun hadisler zerindeki derin vukufuna bir baka

delil olarak deerlendirilebilir. Mesela, Amerikallarn dine

ncelik vermemelerine ramen kalknmalarn izah ederken,

hadisten bir rnek kaydeder:

Hadisi erifte Allah ekillerinize, suretlerinize bakmaz.

Kalplerinize bakar buyruluyor. Bu hadisin bir baka zayf

rivayetinde: Kalplerinize ve amellerinize bakar buyrulur.

Bunu destekleyen bir ayeti kerimede de leyin, Allah, Rasul

ve mminler yaptklarnza bakacaktr deniyor

Fethullah Glen burada Kalplerinize veamellerinize bakar lafznn zayf olduunu iddiaederken, Hadis profesr brahim Canan, bunu hadislerzerinde derin vukufiyet olarak deerlendiriyor! Halbukihadisin bu lafz Sahihu Muslimde (no:4651) mevcutturve Elbani Sahihada (no:2656) tahric etmitir. mam


49/232

48

Hafz Beyhaki el-Esma ves-Sfat adl eserinde (2/426)u deerlendirmeyi yapar:

Kalplerinizeve amellerinize bakar lafz sahihtir vehafzlar indinde mahfuzdur. lim ehlinden bir cemaatin vebakalarnn dillerinde dolaan: Muhakkak ki Allahsuretlerinize ve amellerinize bakmaz, lakin kalplerinizebakar sznn sabit bir yn olmayp sahih hadislerdegelene de aykrdr..

brahim Canann, hadislere geni vukufiyetlevasfettii Fethullah Glen u ifadeleriyle brahimCanann yzn kara karm, brahim Canan dahibunu naklederken, kendi sylediklerinden gafil kalmtr(s.138):

Gnmzde oka zerinde durulan ve dinin bir asl

gibi insanlara sunulan sark mevzuunda bile Efendimizn,

Buhari, Mslim gibi mevsuk hadis kitaplarnda rivayet edilen

bir iareti dahi olmamtr. Bu mevzuda sadece Ebu Davudun

Sneninde Efendimizin Mekkeye girerkenbanda siyah bir

sarn olduu ve hafife arkaya sarkttna dair bir rivayet

vardr (Prizma 4/120)

Sark sarmann faziletini belirten veya sarksarmaya tevik eden sabit bir rivayet bulunlmaddorudur, lakin Fethullah Glen burada Buhari veMslimde bir iaret dahi yoktur derken yanlmaktadr.Zira kendisinin Ebu Davuda nisbet ederek yaptrivayet, Sahihu Muslimde u ekilde mevcuttur:


50/232

49

Cbir radyallahu anh yle dedi: Reslullahsallallahu aleyhi ve sellem, Mekkenin feth edildii gn

banda siyah bir sarkla Mekkeye girdi38

Yine Sahihu Muslimden dier bir rivayet:

Amr bnu Hureys radyallahu anh anlatyor:"Reslullah aleyhissaltu vesselm' grdm, zerindesiyah bir sark vard. ki ucunu omuzlar arasndansarktmt."39

38 Mslim, Hac 45139 Mslim, Hacc 453, (1359); Ebu Dvud; Libs 24, (4077);

Nes, Znet 109, (8, 211).


51/232

50

ekilcilikMeselesi ve ekle Ynelik

Emirlerbrahim Canan, Fethullah Glenin bu konudaki

szlerini zetlerken yle diyor: Adetlere uymay emir ve

tamim (genelletirmek) ekilciliktir. Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellemin byle ekilcilikle alakal hibir emri yoktur.

Sakalla rivayetlerin okluuna, Hanefilerin bu meseledeki

hassasiyetlerine ramen Muhammed Ebu Zehra, sahabeefendimizin adet-i seniyyelerinden biri olarak

deerlendirmitir. (s.137)

Fethullah Glen bu konuda Prizma adl eserinde(4/121) yle diyordu: Ancak sakala dair bir hayli rivayet

vardr ve bu yzden Hanefi fukahas o mevzu zerinde

olduka hassasiyetle durmaktadrlar; durmakta ve sakaln

olduu gibi braklmas gerektiini ifade etmektedirler. Ne var

ki, Hanefi fukahasnn bunca hassasiyetine ramen, bu

mezhebe muntesip dnya kadar insan da sakal brakmamtr.

Muhammed Ebu Zehra sakal Efendimizin adeti

seniyelerinden biri olarak deerlendirir. Dolaysyla bir insan

bu adete uyma dncesiyle sakal brakrsa sevap kazanr der.

Bu yzden sakal brakmayana, sark sarmayana, alvargiymeyene gnah iliyor demek serte bir yaklam olsa

gerek

Sakal emreden hadisleri grdklerini itirafetmelerine ramen, Allah rasulnn szn brakp daRasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin snnetinemuhalefet eden dnya kadar insanlarn sakal


52/232

51

brakmamasn ve snneti ldrmeye alan EbuZehrann aklama ve saptrmalarn olmas gereken

gibi takdim etmeleri cidden ok tuhaftr. ekilcilik olarakdeerlendirilen hususlarla ilgili baz hadisleri buradazikretmekte fayda var. Ki bu hadisleri grdkten sonrabazlarnn ekilcilik anlaylarn yenidenekillendirmesini tavsiye ederim:

Sakaln Ftrattan Olmas:

Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; (eytan,Allaha kar;) Elbette senin kullarndan belli birnasip edineceim. Onlar mutlaka saptracam,muhakkak onlar bo kuruntulara dreceim,phesiz onlara emredeceim de, hayvanlarnkulaklarn yaracaklar, phesiz onlara emredeceimde Allahn yarattn (ftrat) deitirecekler dedi.Kim Allah brakp ta eytan dost edinirse, elbetteapak bir ziyana dmtr.(Nisa;118-119)

Ebu Hureyre radiyallahu anhn rivayet ettii hadisierif; Cuma gn gusletmek, misvak, byklarksaltmak, sakal uzatmak, slam ftratndandr. ZiraMecusiler byklarn uzatr, sakal keserler. u haldeonlara muhalefet edin.40

40 bni Sad (1/147) Mslim (taharet,55) Beyhaki (1/150) afii el mm(1/21) Beyhaki Marife (1/246) Nesai (Zinet,2) Ahmed (2/52) BuhariTarihul Kebir (1/140) Taberani Sair (553) Hatib Tarih (6/247)

Deylemi (2570) Fethul Bari (10/346) Suyuti Esbab Vurud (212-214)


53/232

52

Aie radiyallahu anha rivayet ediyor; Raslullahsallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; On ey vardr ki,

bunlar daha nceki peygamberlerin de snnetlerindendir;byklar ksaltmak, sakal uzatmak, misvak kullanmak,buruna su ekip temizlemek, trnaklar kesmek, parmakaralarn ykamak, koltuklar yolmak, kasklar traetmek, taharet ve aza su vermek.41

Byklar uzun ve sakallar tral bir Mecusi

Raslullah sallallahu aleyhi ve selleme gelmi veRaslullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona; Byleyapman sana kim emretti? diye sorunca o Kisraykastederek; Rabbim demiti. Raslullah sallallahualeyhi ve sellem; Lakin benim Rabbim, byklarksaltmam, sakallar salvermemi emretti buyuraraksakaln nemini ve Rabbimizin bir emri olduunu

belirtmitir.

42

bni mer radiyallahu anh, Raslullah sallallahualeyhi ve sellemin yle buyurduunu rivayet ediyor;Byklar ksaltn, sakallar uzatn. Mriklerebenzemeyin.43

41 Mslim (361) Tirmizi (2758) Ebu Davud (taharet 29) Nesai (8/126)bni Mace(293) Tahavi Mkill Asar (1/297) Darekutni (1/95) EbuYala (8/4517) bni Ebi eybe (1/195) Beyhaki (1/36,52) Ahmed(6/137) Ebu Avane (1/191) Neylul Evtar (1/110)42 bni Sad (1/449) Said Bin Mansur Musannef (172) Ebu NuaymDelail (1/349) Tarihut Taberi (2/654) Suyuti Drrl Mensur (1/276)Suyuti Esbabu Vurud (213) bni Hacer Metalibul Aliye (2206)43 Malik Muvatta (ar,1) Buhari (libas,63-64) Mslim (taharet,52) EbuDavud (4199) Tirmizi (2764) Nesai (taharet 14) Ahmed (2/16, 356,

365, 366, 387) Beyhaki (1/151) Suyuti Esbabu Vurudil Hadis (77)


54/232

53

nsanlar en gzel biimde yaratan Allah Tel,peygamberleri araclyla kulluk vazifelerini onlara

rettii gibi klk kyafetlerini de tayin etmi vebildirmitir. Yaratl icab ve hikmetleri gerei olarakinsanlarn bedenlerinde sa, sakal ve dier kllaryaratmtr. Bunlarn bir ksmnn giderilmesini veyaksaltlmasn, bir ksmnn da kesilmeyerek uzatlmasnpeygamberleri aleyhimus selam tebli etmiler veuyarmlardr. Hadisler, sakaln uzatlmasn, byn

ksaltlmasn emretmektedir.

Hafz bnu ahin, sakal trann msle olduunubelirtir.44 (msle; vcut azalarndan herhangi bir yerikeserek eziyet etmektir.)

Sakal tra etmek, hem ftrat deitirmek, hem de

kadnlara benzemek olur ki, bunlar lanetlenmi fiillerdir.

45

Raslullah sallallahu aleyhi ve sellem, yaratldeitirenlere, (dvme yapan ve yaptrana, kalaryolana ve yoldurana, gzel grnmek iin dileriniseyrekletirene, trpleyene ve trplettirene, peruk

Beyhaki uab (6430-34) bni Ebi eybe(8/376) Tarihu Badat (5/11)Neylul Evtar(1/114)44 bnu ahin en-Nasih vel-Mensuh (s.256)45 Bkz. Hattabi es Sbki Menhell Azbul Mevrud (1/186) Kutul Kulub

(3/457)


55/232

54

takana ve taktrana, kadnlara benzeyen erkeklere veerkeklere benzeyen kadnlara) lanet etmitir.46

Demek ki, ftrat deitirmek lanete mstahakolmaya sebeptir. Allah Tel, erkekleri byk ve sakallarile kadnlar ise byksz ve sakalsz yaratmtr.Deitirilmesine dinimizde yasak konulmayan veemredilen snnet olmak, trnak kesmek, etek ve koltuktra gibi, eyler bundan mstesnadr.

Giyimde Emredilmi ekillerden rnekler:Ali radiyallahu anh anlatyor: "Raslullah

aleyhissaltu vesselm, kasy (yol yol ipek bulunanketen) kumala sarya boyanm kuma yasaklad."47

Ali (radiyallahu anh)den; Raslullah sallallahualeyhi ve sellem yz iaret parmana ve orta

parmaa takmaktan yasaklad.48

Kafirlere Benzeme Yasa:

Allah Teala yle buyurmutur:

man edenlere, Allah'n ve Kur'ndan nazilolanlarn zikri iin, kalblerinin titreme vakti henz

gelmedi mi? Sakn ola ki evvelce kendilerine kitapverilip de aradan geen zamann uzamas dolaysylekalbleri katlaan ve ou da fsk olan Yahud ve

46 Buhari (Tefsir, 59, Libas,82) Mslim (libas,120) Ebu Davud(tereccl, 5) Tirmizi (edeb 33) Nesai (Zinet,24,26) bni Mace (nikah52) Darimi(istizan, 19) Ahmed(1/415) Beyhaki(7/312)47 Ebu Dvud(4044) Tirmiz(1725) Mslim(2078)48

Mslim(2078) Ebu Davud(4225) Tirmizi(1786) Nesai(8/177)


56/232

55

hristiyanlara benzemesinler. (Hadid 16) AllahSubhanehu ve Teala bu ayette mminleri bizden nce

kendilerine kitap verilen Yahudi ve Hristiyanlarabenzemekten yasaklyor.49 Bu delillerden birisi de Nebisallallahu aleyhi ve sellemden rivayet edilen u hadistir:

Kim bir kavme benzemeye alrsaonlardandr.50 Yine Nebi sallallahu aleyhi ve sellemden

49 eyhulislam bn Teymiyye el-ktizada (s.258, 259)

Kendilerine kitap verilenler gibi olmayn kavli, mutlakolarak onlara benzemekten yasaklamadr. Yine bu, kalbinkatlamasnda onlara benzemekten yasaklamaya hastr.Hafz bn Kesir bu ayetin tefsirinde yle demitir: Allahmminleri usul ve fur meselelerinde onlara benzemektenyasaklyor.50 Ahmed (5114) Ebu Davud (4031) bn Ebi eybe (5/313)Tahavi Mkilul-Asar (231) senedinde dtrap vardr. Bkz.:Feydul-Kadir (6/104, 105) el-rva (1269)

Ebu Davud ve Ahmed b. Hanbelin isnadlarnda hakkndaihtilaf edilen Abdurrahman b. Sabit b. Sevban bulunmasndandolay uayb el- Arnaut zayf demitir. Lakin Ahmed b.Hazlemin Hadisul-Evzai cznde (s.31 no:30) veTahavininMkilul- Asar adl eserinde (1/238) bn merradyallahu anhumadan rivayetinde bn Sabit yerinde el-Evzaivardr. Bu mutabi ile hadis sahihtir.ayrca aada belirttiimgibi ahitleri de vardr. Bu hadisi muhaddislerin geneli hasenve sahih olarak deerlendirmilerdir.Bkz.: Darekutni el-lel

(9/272) Iraki el-Muni (1/217) bn Hacer Fethul-Bari (10/271)Busayri thafus-Sadetil-Mahera (4/484) Zehebi SiyeruAlamin-Nubela (15/509) Suyuti Camius-Sagir (8593) Elbani(Sahihu Ebi Davud, Gayetul-Meram, Cilbabul-Mere ) Hadisinahitlerinden bir ka1- Huzeyfe radyallahu anhden: Bezzar (7/368) TaberaniEvsat (8/179) Musnedu-amiyyin (1/135, 3/94 no: 1862)Bkz.:bn Hacer ed-Diraye (2/267) Zeylai Nasbur-Raye (4/347)2-Ebu Hureyre radyallahu anhden Bezzar (8606) Darekutni

lel (9/272 no: 1754) bn Ebi Hatim lel (1/319) Herevi


57/232

56

sabit olduuna gre, iman zayf olanlarn bunuyapacaklarn, kendilerini kafirlerin karsnda eksik ve

Zemmul-Kelam (1/54) Zehebi Siyeru Alamin-Nubela (16/242)isnadnda Sadaka b. Abdillah es-Semin zayftr. Dier ravilerigvenilirdir. Bkz.: bn Hacer ed-Diraye (2/267) Zeylai Nasbur-Raye (4/347)3- Enes radyallahu anhden: Ebu Nuaym Ahbaru Esbahan(2/85) Tarihu Esbehan (1/69) Bkz.: bn Hacer ed-Diraye(2/267) Zeylai Nasbur-Raye (4/347)4- Tavustan mrsel olarak: bn Ebi eybe (4/216, 6/470)

Kudai Musnedu ihab (1/244 no: 390) bn Mubarek Cihad(105) isnad hasendir. Bkz.: bn Hacer ed-Diraye (2/267)Zeylai Nasbur-Raye (4/347)5-mer radyallahu anhden mevkuf olarak: Ban tra edenve ipek elbise giyen birini grnce: Kim bir kavme benzerseonlardandr lafzyla: Abdurrazzak (11/453) Mamer Cami(1599)6- Abdullah b. Amr radyallahu anhumadan: Bizdenbakalarna benzeyenler bizden deildir lafzyla: Tirmizi

(2695) Taberani Evsat (7/238) Kudai (2/105) Deylemi (5270)Elbani bunun hasen olduunu sylemitir: es-Sahiha (2194)Sahihul-Cami (5434) Abdulkadir el-Arnaut da el-Ezkartahkikinde (1/210) isnad zayf olup bunu takviye eden ahitlerivardr dedi.7-Cabir radyallahu anhden Bizden bakalarna benzeyenlerbizden deildir lafzyla: Taberani Musnedu-amiyyin (1/289no: 503) isnad hasendir.Rivayet yollarnn tamamyla hadis phesiz sahihtir. Allah en

iyi bilendir. Ebu Muaz -eyhulislam el-ktizada (1/241) yle demitir: Bu hadisin endk derecesi, zahirinde onlara benzeyenin kfrngerektirse de, onlara benzemeyi haram klmasdr. Es-SananiSbls-Selamda (4/338) bu hadisi erh ederken yledemitir: Alimler dediler ki; grnte kafire benzemek veonun gibi itikad etmek kfrdr. Eer onun gibi itikad etmezsebu hususta fakihler arasnda ihtilaf vardr. Hadisin zahirindegeldii zere kafir olur diyen de, kafir olmaz fakat tedip

edilir diyen de vardr.


58/232

57

hakir hissedeceklerini, bu yaptklarn irkin grerekylece haber vermitir:

Elbette sizden ncekilerin yoluna adm adm, karkar uyacaksnz. Hatta yle ki, onlar bir kertenkeledeliine girseler siz de onlar takip edeceksiniz. EbuSaid el-Hudri radyallahu anh dedi ki:

Biz: Ey Allahn rasul! Yahudi ve Hristiyanlar m(kastediyorsun)? Dedik. Buyurdu ki:

(Baka) kimler olacacakt ki? Buhari ve Mslimrivayet etmitir.51 Snen; yol demektir. Bu hadis Nebisallallahu aleyhi ve sellemin mucizelerindendir. Buyzden mslman erkek ve kadnlarn ounun bugnpek ok konuda, hatta kendilerine hibir faydas olmayangiyim, salarn ekli, yanaklardaki tyleri ve sakallar traetmeleri gibi hususlarda bile kafirleri taklid ettilerinigrrsn. yle ki mslman erkek ve kadnlar gazete ve

dergilerde batdaki veya doudaki kafirlerin sonmodalarn aratrp aynsn yapmaktadrlar.

bnu Amr bni'l-As radiyallahu anh anlatyor:"Raslullah aleyhissaltu vesselm zerimde saryaboyanm iki giysi grmt. Derhal: "Bunu giymeniannen mi sana emretti?" diye sordu. Ben: "Bunlarykayaym m, ey Allah'n Rasl" dedim. "Hatt yakonlar!" buyurdular." Bir rivayette: "Bu, kfirlerin

kyfetidir, sakn bunlar giyme!" buyurdular"denmitir.52

51 Buhari (3456) Mslim (2669) Ebu Said el-Hudri radyallahuanhden rivayet etmilerdir. Buhari (7319) benzerini EbuHureyre radyallahu anhden rivayet etmitir.52

Mslim(2077) Ebu Dvud(4066, 4067, 4068) Nes(8/203, 204)


59/232

58

Bu hadisi eriften kafirlerin kyafetlerini giymeninyasakl anlalmaktadr.53

Pek ok mtevatir hadislerde bir ok fiillerdenyasaklama gelmi, bunlarn illeti Yahudilere veHristiyanlara benzemek olarak ifade edilmitir.54 Bu daonlara muhalefet etmenin dinen istenen bir ey olduunuve onlara benzemenin haram olduunu gstermektedir.Nitekim ilim ehli kafirlere benzemenin haram olduundaicma etmilerdir.55

53Msr Allamesi Ahmed Muhammed akir (vefat 1377) Nebisallallahu aleyhi ve sellemin Abdullah b. Amr radyallahuanhumaya: Kafirlerin elbisesini giyme buyurduu hadisindipnotunda (Msned 10/19) yle demitir: Bu hadis, giyim ve

grnm konusunda kafirlere benzemenin haram olduunuaka ifade etmektedir. Nitekim dier bir sahih hadiste: Kimbir kavme benzerse onlardandr buyrulmutur. lim ehli ilkasrlardan bu son asrlara kadar, kafirlere benzemeninharaml hususunda ihtilaf etmemilerdir. Mslmanlararasnda klelemeye alan zelil nesiller km, her konudakafirlere benzeyerek onlara alay konusu olmu veklelemilerdir. Sonra ilme yapan ve kendilerini ilme nispetedip, giyim, grnm, ekil, ahlak ve her konuda kafirlere

benzeme iini onlara ssleyen kimselere buldular. Durum ohale geldi ki, mmet arasnda iine bidat soktukalr namaz,oru ve hac grntleri dnda kafirlere benzetmedik bir slamalameti kalmad.54 Bu hadisleri eyh Muhammed Nasruddin el-Elbanirahimehullah Hicabul-Meretil-Muslime adl risalesinde (s.80-98) Dr. Osman Dokri et-Tedabirul-Vakiye minet-TeebbuhBil-Kuffar risalesinde, bir araya toplamlardr.55Keaful-Kna (3/131) eyh Ahmed akirin az nce geen

szlerine baknz. Ayrca bkz.: el-ktiza (1/165, 350, 420)


60/232

59

Kadnlara Benzeme Yasa:

Allahn kullar iin koyduu ftrat kanunlarndanbirisi de erkein, Allahn onun iin yaratt erkekliinikorumas, kadnn da Allahn onun iin yarattkadnln korumasdr. Bu, insan hayatnn dzeni iinvazgeilmez unsurlardan biridir. Erkeklerin kadnlarabenzemesi ve kadnlarn erkeklere benzemesi ftrataaykrdr. Ktle giden kaplarn almas ve

toplumdaki zlmenin yaylmasdr. Bu davran eranharam klnmtr. eri bir nasta bir ii yapan hakkndalanet zikrediliyorsa bu o iin haram klndna ve bykgnahlardan olduuna delalet eder. bni Abbasdan(radiyallahu anh) yle dedii rivayet edilmitir:

Raslullah sallallahu aleyhi ve sellem erkeklerden

kadnlara benzeyenlere ve kadnlardan erkeklerebenzeyenlere lanet etti.56

Yine bni Abbasdan (radiyallahu anh) u rivayetedilir: Raslullah sallallahu aleyhi ve sellem kadnlaanerkeklere ve erkekleen kadnlara lanet etti.57

Bu benzeme duru ve hareketlerde veya yrmedeolabilir. Vcudu kadnlatrmak, konuma ve yrytekadns davranmak gibi... Bu benzerlik giyimde degeerlidir. Erkein -hippi ve metalci gruplar arasndayaygn olduu gibi- kolye, bilezik, halhal, kpe vb.

56Buhari Bkz Fethul-Bari: 10/332.57

Buhari Bkz Fethul-Bari: 10/333.


61/232

60

takmas caiz deildir. Yine kadnn; gmlek elbise vb.erkeklere zel giysileri giymesi caiz deildir. Daha da

tesi ekil ve ayrntda erkeklerden farkl olmasgereklidir. ki cinsin her birinin dierinden farkl olmasgerektiine delil Ebu Hureyreden (radiyallahu anh) gelenhadistir: Kadn giyiniiyle giyinen erkee ve erkekgiyiniiyle giyinen kadna Allah lanet etsin.58

Klk Kyafetle lgili Emirler ve Yasaklardan

rnekler:

Son zamanlarda sa ve sakalnn gvercin gsgibi siyaha boyayan insanlar olacak. Onlar cennetin

kokusunu duymazlar.59

Raslullahn sallallahu aleyhi ve sellem sandaki

veya sakalndaki beyazl sarlk, kzllk veyakahverengiye alan bir renk veren kna vb. ile deitirdiisabittir. Mekkenin fethi gn Ebu Kuhafe (radiyallahuanh) sa ve sakal bembeyaz bir halde getirildiindeRaslullah sallallahu aleyhi ve sellem yle buyurur: Bubeyazl deitirin ve (bu ite) siyahtan saknn.60Dorusu, bu konuda kadn, erkek gibidir. Siyah olmayansalarn siyaha boyamas caiz deildir.

Ebu Hureyre (radiyallahu anh) anlatyor:"Raslullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki:

58Ebu Davud: 4/355; Bkz. Sahihul-Cami: 5071.59Ebu Davud: 4/319; Bkz. Sahihul-Cami: 8153. Ve Nesai sahih birisnadla rivayet eder.60

Mslim: 3/1663.


62/232

61

"Biriniz ayakkab giyince sadan balasn, karrken desoldan balasn [ya ikisini birlikte giysin, ya ikisini birlikte

karsn."61 Bir rivayette de: "Sakn kimse tek ayakkabile yrmesin, ya ikisini de karsn, yahut ikisini degiyinsin"buyrulmutur62

bn mer radyallahu anh yle rivayet eder:zarm (belden aaya giyilen giysi) gevemi birhaldeyken Allah Raslne rastgeldim. Bana

Abdullah! zarn kaldr diye ihtarda bulundu.Kaldrdm ancak bu onu tatmin etmemiti Daha dakaldr dedi. Ben hl onun dedii mikdar aratrrkenbazlar Nereye kadar diye sordu. Allah Raslbaldrlarn yarsna...diyerek karlk verdi.63

Huzeyfe radyallahu anh yle der: Allah Rasl

baldr kaslarm tutarak te izarn yeri burasdr. Dahada indireceksen ak kemiklerini (ayak bilek kemiklerini)gemeyecek kadar indir. Ancak izarn ak kemiklerini(ayak bilek kemiklerini) amasnbuyurdu.64

Enes b. Malik radyallahu anh der ki: Allah Raslzar, baldrn yarsna dek salnacaktrbuyurunca baktki bu, mslmanlara ar gelmektedir. Sonra Ak

61 Mslim(2097)62 Buhar, Libas 39 Mslim(2097) Muvatta(2/916) Ebu Davud(4139)Tirmiz(1780)63 Muslim.64

Tirmiz-Sahih.


63/232

62

kemiklerine (ayak bilek kemiklerine) kadar. Ancak

bundan aasnda hayr yokturbuyurdu.65

Allah Rasl Mminin (giysi), baldr kaslarnakadardr. Bundan aas atetedirbuyurmutur.66

Allah, izarn uzatan kimsenin yzne bakmaz.67

zarn ak kemiini (ayak bilek kemiini) aanksm atetedir.68

reyd der ki: Allah Rasl giysisini uzun tutan birkimseyi grnce derhal yanna koup zarn kaldr veAllahtan korkdiyerek onu uyard.

Adam: Ben zayfm, bacaklarmn irkingrnmesinden korkuyorum deyince

zarn kaldr. Allahn yaratt herey gzeldirbuyurdu. Bu adam daha sonra hep izarn baldrnnyarsna kaldrm olarak grld.69

Eas b. Sleym yle der:

Halam, amcasndan yle naklederken iittim -Medinede yrrken arkamdan birinin:

65mam Ahmed/Msned 3/140. Hadis sahihtir.66mam Ahmed, Msned 26255. Hadis sahihtir.67 Nesai-Sahih.68 Buhr.69 Msned, Sahihtir, 4/390.


64/232

63

- zarn kaldr. Bylesi takvaya daha uygundur-,dediini duydum. Baktm ki bu kimse Allahn Rasldr.

Dedim ki:

-Ey Allahn Rasl! Bu giydiim deersiz birabadr. yle karlk verdi.

-Ben senin iin rnek deil miyim? Ona baktm,izar baldrnn yarsna kadard.70

Namazda giysisini uzun tutan kimsenin helal veharam noktasnda Allahtan bir nasibi yoktur.71

Allah Rasl

-kim elbisesini kibirle srrse Allah kyamet gnona bakmaz, buyurunca mm Seleme Validemiz

-Peki, kadnlar elbiselerinin eteklerini naslyapacaklar? Diye sormutur. Allah Rasl

-Bir kar salarlardiye cevaplam mm SelemeValidemiz

-O zaman ayaklar grnr, diye gr bildirinceAllah Rasl

-Bir zira salsnlar ve bunu amasnlar,buyurmutur.72

70Tirmizi, email. Sahihtir.71 Ebu Davud-Sahih.72

Tirmiz-Sahihtir.


65/232

64

Hafz bn Hacer der ki -Bu kadnlarn avretini rtmeihtiyacndan kaynaklanan bir haldir. Zira kadnlarn

ayaklar tmyle avrettir.73

73

Fethul-Br 10/259.


66/232

65

Bidatin Hasenesi Olur mu?

brahim Canan, Fethullah Glenden naklederekyle diyor (s.143): Zikirlerin cehr veya mahf yaplpyaplmamas konusunda bir snnet bulunmad misalini

hatrlattktan sonra Asl dinde olduu iin bunlar bidat-i

hasene tarifine girerler der(Fasldan Fasla 2/302-303)

mam Rabbani gibi eazim-i eimme, bidat- haseneyi

kabul etmezler. Ancak kabul eden bir hayli ulema da var.Onlarn tariflerine baklrsa, bidati hasene, asl dinde olup,

fasl eran formule edilmeyen eylerden ibaret amel

demektir. Bidati seyyie ise hem asl, hem de forml dinde

olmayan. imdi bunu biraz daha aalm. Mesela Kuran: Ey

iman edenler Allah oka zikredin.. der. Acaba buradaki

okluk nedir? Eer Allah Azze ve Cellenin ganiyyi alel-itlak

olduunu, bizim de nihayetsiz muhta olduumuzu nazara

alrsak, devaml onu zikredip, takdiste bulunmamz gerekmez

mi? Hem mesela, tekrarlanmas sevap olan ve ayn zamanda

mesnun bulunan subhanallahi ve bihamdihi, subhanallahil

azim kelimesini formule etmiler ve demiler ki gnde 500

defa, la ilahe illallah kelimesini de 1000 defa tekrar

etmeliyiz. Bu adet 600-700 de olabilir. te Rasulullah

sallallahu aleyhi ve sellemden mervi olmayan mal ve ezkarn

formul buna benzer ekillerde ve daha ok da ilhamla tesbit

edilmitir. Bu sebeple bir ey snneti sahihada yoksa hemen

inkara gidilmemeli, onun snnette bir mahmilinin bulunup

bulunmamasna baklmaldr. Ayrca bu ezkarn cehri ya da

hafi ekilde yaplmas da mesnun deildir. biz bunlar, kendi


67/232

66

ruh halimiz itibariyle bazen hafi, bazen cehri yapmak

isteyebiliriz. Tabii, btn bunlarn dinde asl olduu iin bunlar

bidati hasene tarifine girerler. Mevlid de byledir. Mesela

Kab b. Zheyr, Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin

huzurunda Onu vm ve tevik grmtr. mevlid de ok

rahatlkla ayn ekilde mtalaa edilebilir. Belki forml olarak

asl yoktur denebilir, ama dinde hi yeri yoktur denmez. Ne

var ki bu gzel adette ii ticarete dkp, yozlatranlar mesul

olurlar. Zaten ticarete dklrse, bunlarn deil mevlid

okumalar, Kuran okumalar bile tasvib edilemez. Zira Kuran

byle azlarda renk kaybna urar ve tesirini yitirir.(Fasldan Fasla 2/302-303)

BDATN TARF

mam Tartu r.a. der ki; Bu kelimenin asl;nceden bir asl olmadan yeni bir ey tretmek demektir.Allah Tealann; Gkleri ve yeri benzersiz olarakyaratandr(Bakara 117) ve; De ki; ben opeygamberlerden farkl olan biri deilim(Ahkaf 9)yani; Ben yeryzndekilerin ilk rasul deilimayetlerindeki gibi. er tarifine gelince; Dinde bir yolicad etmek, eriattakine benzer bir yol edinerek onunla

eriat yolunda yrmek istemek demektir.74

mam atb de bu tarif eklini tercih etmi ve Bu,bidat tarifinin en kapsamlsdr. Demitir.75

74 El-Havadis vel-Bida (s.40)75

El-tisam (1/15) Ali el-Haleb lmu Usulil Bida (23)


68/232

67

Bu yzden araba, uak gibi dnyev yenilikler butarifin kapsamnda deildir. Dnyev yenilikler dn bidat

olmayp; vacip, haram, mstehap, mekruh ve mbaholmak zere be hkm zere taksim edilmitir.

Btn Bidatlerin Sapklk Oluu ve BunlardaHibir Gzellik Olamayacann Delilleri:

Bidatin gzel ve irkin diye ikiye taksim edilmesinin

dinde bir dayana yoktur. Nasl olsun ki, Kurana vesahih hadislere zttr bu?

1- nanlmas ve bilinmesi mutlaka art olan dinesaslarndan biri; slamn Allah Teala tarafndan binaedilmi ve tamamlanm olmasdr. nsanlara den eyancak dinlemek ve itaat etmektir. Bu apak ortada olan

bir gerektir.76

Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; Bugn sizedininizi ikmal ettim, zerinize nimetimi tamamladmve sizin iin din olarak slm' beendim.(Maide 3)

Bu ayeti kerime eriatn tam ve kmil olduunu,ihtiyac olan herkese Allahn indirdiinin yeterli olduunugsterir. Nitekim Allah Teala; Cinleri ve insanlarancak bana kulluk etsinler diye yarattm(Zariyat 56)buyurmutur.

76

Selim bin Iyd el-Hilal el-Bida ve Eseruhus Seyyie (s.7)


69/232

68

mam bni Kesir Tefsirinde der ki; Bu, AllahTealann bu mmete lutfettii en byk nimettir. Allah bu

mmetin dinini kemale erdirmitir. Artk dinlerindenbaka bir dine ve peygamberlerinden baka birpeygambere ihtiya duymayacaklardr. Bu yzden Allahpeygamberini, peygamberlerinin sonuncusu klm,insanlara ve cinlere eli gndermitir. Onun helalkldndan baka helal, onun haram kldndan bakaharam yoktur. Onun getirdii dinden baka da din

yoktur.77

Dinin yeterli olmadn, kemale erdirilmediini vesonradan karlan bidatlere ihtiya olduunu iddia etmekirkin bir crettir. Peygamber sallallahu aleyhi vesellemin ashab ve onlardan sonraki limler asla bylebir anlam karmamlardr. bni Mesud r.a. diyor ki;

Tb olunuz, bidat karmaynz. Bu size yeter. Her bidatsapklktr.78

mam Buhar, Huzeyfe bin el-Yeman r.a.denrivayet ediyor; Ey Kurrlar topluluu! stikamet zereolunuz. Byle olursanz ne geersiniz. Saa solaayrlrsanz byk bir sapkla dersiniz.79

Szn ksas, bidati gzel grp ona devam edenkimselere gre Din tamamlanmamtr ve onlara greAllahn; Bugn size dininizi ikmal ettim, zerinize

77 bni Kesir Tefsiri (2/19)78 Lalka es-Snne (1/96) Mervez es-Sunne (s.28) bni Vaddah el-Bida (s.43) Darimi (mukaddime 205) El-Hilal el-Bida (s.23)79

Buhari (7282)


70/232

69

nimetimi tamamladm(Maide 3) ayetine itibar edilmezdemektir(!)80

ayet byle olursa, bidati; Dintamamlanmamtr, onda eksik kalan baz eylerieklemek gerekir. demi gibi oluyor. Zira dinin kemaleermi olduuna iman etseydi, bidat karmazd. Bylecebunu diyen kimse dosdoru yoldan sapm olur.

2- phesiz Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem,risalet grevini eksiksiz olarak, hakkyla yerinegetirmitir. Allah Teala buyuruyor ki; nsanlara,kendilerine indirileni aklaman iin ve dnpanlasnlar diye sana da bu Kur'an' indirdik.(Nahl 44)O da bunu yapm ve kendisinden raz olunmu bir haldeRabbinin katna intikal etmitir. Din kemal bulmu olup

ziyadeye ihtiyac yoktur.

81

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de uhadisinde buna iaret etmitir; Benden ncekiler iindehibir peygamber yoktur ki, mmetine bilmedikleri hayrgstermek ve bilmedikleri ktlklerden onlarsakndrmak zerine vazife olmasn.82

Ebu Zerr radyallahu anhden; Rasulullah sallallahualeyhi ve sellem buyurdu ki; Sizi cennete yaklatracakher eyi ve sizi cehennemden uzaklatracak her eyi

80 atbi el-tisam (1/147)81 El-Hilali el-Bida (s.13)82

Mslim


71/232

70

size akladm.83 Yine buyurdu ki; Sizleri gecesi degndz gibi olan bir aydnlk yolda braktm. Benden

sonra kim bu yoldan saparsa helak olur.84

Aie r.a. dedi ki; Kim size peygamber sallallahualeyhi ve sellemin vahiyden bir ey gizlediini sylerseonu tasdik etmeyin. Zira Allah Teala buyuruyor ki; EyResl! Rabbinden sana indirileni tebli et. Eer bunuyapmazsan O'nun eliliini yapmam

olursun.(Maide 67)85

Baz mrikler Selman el-Faris radyallahu anhe;Gryoruz ki arkadnz size hela edeplerine kadar hereyi retiyor deyince, o da; Evet, bize kbleyednmememizi, samzla intinca etmememizi, tatanazyla yetinmememizi, kemik ve tezekle de istinca

etmememizi retti. Demitir.

86

bnul Maciun der ki; mam Malikin yle dediiniiittim; Kim gzel bularak islamda bir bidat karrsa,Muhammed sallallahu aleyhi ve sellemin risalet grevineihanet ettiini iddia etmi olur. Zira Allah Teala; Bugndininizi kemale erdirdim buyurmutur. O gn dindenolmayan bir ey bugn de dinden olamaz.87

83 Taberani (1647) isnad sahihtir.84 Elbani Sahihu Sneni bni Mace (1/32)85 Buhari, Mslim86 Mslim87

atbi el-tisam (1/64)


72/232

71

3- eriat koymak beerin deil, alemlerin Rabbininhakkdr. ayet eriat koyma insanlara braklsayd,

eriat nazil olmaz, peygamber gnderilmezdi. Bu yzdendinde bidat ortaya koyan, kendini Allaha denk grmolur. Bylece ihtilaf kapsn da aar.88

Allah Teala buyuruyor ki; Rabbinizden sizeindirilene uyun. O'nu brakp da baka dostlarnpelerinden gitmeyin. Ne kadar da az ibret

alyorsunuz!(Araf 3)

Yoksa onlarn, Allah'n izin vermedii bir dinigetiren ortaklar m var?(ura 21)

phesiz bu, benim dosdoru yolumdur. Bunauyun. (Baka) yollara uymayn. Zira o yollar sizi

Allah'n yolundan ayrr. te saknmanz iin Allahsize bunlar emretti.(Enam 153)

Tabiinin byklerinden imam Mcahid r.a. dedi ki;Bu ayette geen Sizi ondan ayracak yollara uymaynkavlindeki yollar bidat ve mteabihlerdir.89

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;Kim bu iimizde (dinimizde) olmayan eyler karrsa oreddolunur.90

88 El-Hilali el-Bida (s.16)89 Beyhaki Medhal, Ali el-Halebi lmu Usulil Bida (s.40)90

Buhari (2697) Mslim (1718)


73/232

72

Kim emrimiz zere olmayan bir eyle amel ederseo reddolunur.91

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, kendinefsinden eriat koyucu deildir; Allah Teala buyuruyorki; Allah'n sana gsterdii ekilde insanlar arasndahkmedesin diye sana Kitab' hak ile indirdik.(Nisa105)

nsanlara, kendilerine indirileni aklaman iinve dnp anlasnlar diye sana da bu Kur'an'indirdik.(Nahl 44)

O hevayu hevesinden konumaz, o ancakkendisine bildirilen bir vahiy ile konuur.(Necm 3-4)

De ki: "Ben, ancak Rabbimden banav

fethullah gulenin hadis anlayi

Documents