გაუმჯობესებული ფინანსური ანგარიშგება IV კატეგორიის საწარმოებისთვის ფინანსებზე მარტივი წვდომისთვის

მეოთხე კატეგორიის საწარმოების, მათ შორის ქალის საკუთრებაში არსებული საწარმოების საგადასახადო გამოწვევები და მათი გადაჭრის გზები

თბილისი. 6-7 დეკემბერი, 2018 წ.

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

48%52%

საქართველოს მოსახლეობა

კაცი

ქალი

2

აზერბაიჯანელი ეროვნების

მოსახლეობა 6,3% აქედან 49% ქალი.

სომეხი ეროვნების მოსახლეობა

4,5% აქედან 53% ქალი.

მეოთხე კატეგორიის საწარმოების ფინანსური ანგარიშგების ახალი სტანდარტის გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის შესწავლა მიზნად ისახავდა სტანდარტის შემუშავების პროცესში ქალების საჭიროებების თანაბრად გათვალისწინებასა და მათ თანაბარ მონაწილეობას

კვლევა მომზადებულია პროექტის გენდერული და სოციალური ექსპერტის -მარიამ ჯაჯანიძის მიერ

პროექტისფარგლებში მოხდა,

შემდეგი ინფორმაციისგაანალიზება

ინტერვიუები - ქალიმეწარმეების გაერთიანებების

წარმომადგენლებთან

ინტერვიუები -მე-4 კატეგორიის საწარმოებისმფლობელ და ი/მ ქალებთან

ინტერვიუები - საფინანსოორგანიზაციებთან

ინტერვიუ - სტატისტიკისეროვნულ სააგენტოსწარმომადგენელთან

3

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

საერთაშორისო და ეროვნულიორგანიზაციების ანგარიშები

კვლევა მომზადებულია პროექტის გენდერული და სოციალური ექსპერტის - მარიამ ჯაჯანიძის მიერ

სტატისტიკის ეროვნული სააგენტოს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად,

მე-4 კატეგორიის საწარმოების:

17,87% ქალის საკუთრებაშია

49,9% კაცის საკუთრებაშია

4

9,26% საწარმოების ერთ-ერთ მესაკუთრეს წარმოადგენს ქალი, მაგრამპროცენტული გადანაწილების დადგენა შეუძლებელია

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

თუმცა, გამოკითხულ ქალ მეწარმეთა 20%-მა განაცხადა, რომ სტანდარტისგამარტივების შემთხვევაში ისინი თავად აწარმოებდნენ ბუღალტრულ აღრიცხვას

5

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

გასაუბრებისას დადგინდა, რომ უმეტეს შემთხვევაშიფინანსურ აღრიცხვას აწარმოებენ ბუღალტერის დახმარებით

გამოკითხულ ქალთა უმრავლესობამ მეწარმეობა დაიწყო საკუთარი ან ოჯახის დანაზოგით და მათ არ მიუმართავთ რომელიმე საფინანსო ორგანიზაციისათვის

მიუხედავად იმისა, რომ ქალები მოსახლეობის უფრო დიდ ნაწილს წარმოადგენენ, მე-4 კატეგორიის საწარმოები, რომლის მფლობელიც კაცია - 32%-ით მეტია

პროცენტულად ნაკლები ქალიფლობს სხვადასხვა სახის

აქტივებს

6

საქსტატის მიერ ჩატარებული კვლევისთანახმად, გაცხადებული და

დოკუმენტირებული მფლობელობისწილი აჩვენებს, რომ მამაკაცები უფრო

ხშირად ფლობენ აქტივებს, ვიდრე ქალები

მიზეზები

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

8

IFC-ისა და მაკკინზის მიერ გამოცემული„გლობალურიფინანსური რღვევა ქალთა საკუთრებაში არსებულიMSMEs“ასკვნის, რომ მსოფლიო ბაზარზე ოფიციალურადარსებულ SMEs-ებს შორის ქალთა მიერ მათი სრული ანნაწილობირივი მფლობელობა მერყეობს 31-38 % (8-დან 10მილიონამდე)

ამ რეფორმამ მნიშვნელოვანიზეგავლენა უნდა მოახდინოს

ქალთა ეკონომიკურიგაძლიერებაზე

IFC ვარაუდობს, რომ განვითარებადი ქვეყნებში ქალთა საკუთრებაშიარსებულ SMEs-ბის 70%-მდე არასათანადოდ ან საერთოდ არ ეხმარებაფინანსური ინსტიტუტები. ეს გამოისახება ფინანსურ „გეფ“-ში და ხელიდანგაშვებულ შესაძლებლობებში, რაც წელიწადში დაახლოებით 260$-დან320$ მილიარდ დოლარს უდრის.

გენდერული თანასწორობისა და სოციალური ინკლუზიის ზეგავლენის შესწავლის შედეგები

კვლევა მომზადებულია პროექტის გენდერული და სოციალური ექსპერტის - მარიამ ჯაჯანიძის მიერ

საწარმო - საგადასახადო კოდექსი მიზნებისათვის

9

ა) საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად შექმნილი იურიდიული პირები

ბ) უცხო ქვეყნის კანონმდებლობის შესაბამისად შექმნილი კორპორაციები,კომპანიები, ფირმები და სხვა მსგავსი წარმონაქმნები, მიუხედავად იმისა, აქვთ თუარა იურიდიული პირის სტატუსი, აგრეთვე უცხოური საწარმოს მუდმივიდაწესებულება

გ) გაერთიანებები, ამხანაგობები და სხვა მსგავსი წარმონაქმნები, რომლებიც არარის გათვალისწინებული ამ ნაწილის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებით

საწარმოდ ითვლება შემდეგი წარმონაქმნები, რომლებიცახორციელებენ ეკონომიკურ საქმიანობას ან შექმნილი არიანეკონომიკური საქმიანობის განსახორციელებლად:

საგადასახადო ურთიერთობების რეგულირებისას კოდექსში გამოყენებულისაქართველოს კანონმდებლობის ტერმინები და ცნებები გამოიყენება იმმნიშვნელობით, რა მნიშვნელობაც მათ აქვთ შესაბამის კანონმდებლობაში

შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის პრინციპები

10

გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სწორად და დროულად აღრიცხოსშემოსავლები და ხარჯები დოკუმენტურად დადასტურებულ მონაცემთასაფუძველზე, გათვალისწინებული მეთოდების გამოყენებით და მიაკუთვნოსიმ საანგარიშო პერიოდს, რომელშიც მოხდა მათი მიღება და გაწევა

საგადასახადო კოდექსი მიზნებისათვის გადასახადის გადამხდელი შემოსავლებისა და ხარჯების აღსარიცხავად იყენებს საკასო ან დარიცხვის მეთოდს, იმის მიხედვით, თუ რომელ მეთოდს იყენებს ბუღალტრული აღრიცხვისათვის

გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია სრულად აღრიცხოს თავისსაქმიანობასთან დაკავშირებული ყველა ოპერაცია, რათა გარანტირებული იყოს კონტროლი მათ დაწყებაზე, მიმდინარეობასა და დასრულებაზე

შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის პრინციპები

11

დასაბეგრი შემოსავალი (მოგება) უნდა განისაზღვროს იმავე მეთოდით,რომელსაც გადასახადის გადამხდელი იყენებს ბუღალტრულიაღრიცხვისათვის.

ამასთანავე, შემოსავლის (მოგების) კორექტირება ხდება მხოლოდ კოდექსისმოთხოვნების შესაბამისად

თუ კოდექსით გათვალისწინებული გამოქვითვების მიხედვით გადასახადისგადამხდელის ბუღალტრული აღრიცხვის მონაცემები და კოდექსითდადგენილი ზღვრული ნორმები განსხვავდება ერთმანეთისაგან, დასაბეგრიობიექტის განსაზღვრისათვის მან უნდა გამოიყენოს კოდექსით დადგენილინორმები

12

საქონლის რეალიზაციისას გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს,სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის აღსარიცხავად გამოიყენოს ერთ-ერთი შემდეგი მეთოდი:

ა) ინდივიდუალური აღრიცხვის მეთოდი

ბ) საშუალო შეწონილი შეფასების მეთოდი

გ) მეთოდი FIFO, რომლის მიხედვითაც საანგარიშო პერიოდში პირველრიგში რეალიზებულად ითვლება ის საქონელი, რომელიც საანგარიშოპერიოდის დასაწყისისთვის მიეკუთვნება სასაქონლო-მატერიალურფასეულობას, ხოლო შემდეგ რეალიზებულად – ის საქონელი, რომელიცწარმოებულია (შეძენილია) საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში, მისიწარმოების (შეძენის) დროის მიხედვით

სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვის წესი

საგადასახადო კოდექსის განმარტებები

13

სააღრიცხვო დოკუმენტაცია – პირველადი დოკუმენტები (მათ შორის,პირველადი საგადასახადო დოკუმენტები), ბუღალტრული აღრიცხვისრეგისტრები და სხვა დოკუმენტები, რომელთა საფუძველზედაცგანისაზღვრება გადასახადებით დაბეგვრის ობიექტები, დაბეგვრასთანდაკავშირებული ობიექტები და დგინდება საგადასახადო ვალდებულებები

სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობა – პირის მიერ ჩვეულებრივისამეურნეო საქმიანობის პროცესში გამოყენებული ნედლეული, მასალა, ნახევარფაბრიკატები, სამარაგო ნაწილები, ტარა და მზა პროდუქცია(საქონელი) ბასს-ის მიხედვით

სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობა − ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისოსტანდარტი 41-ით გათვალისწინებული საქმიანობა

საგადასახადო კოდექსის განმარტებები(შემოსავალი, მოგება)

14

43. წმინდა მოგება − მოგება, რომელიც შესაძლებელია განაწილდეს დივიდენდის სახით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით

44. შემოსავალი − შემოსავალი ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისოსტანდარტების შესაბამისად

45. ლომბარდი – პირი, რომლის ძირითადი საქმიანობაა უზრუნველყოფილისესხების (კრედიტების) გაცემა და რომლის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში ამ საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი მისი შემოსავლის არანაკლებ 70 პროცენტია

ამოქმედდა 2017 წლის 1 იანვრიდან

15

უიმედო ვალების გამოქვითვა დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუდავალიანება ჩამოწერილია და ასახულია გადასახადის გადამხდელისსაბუღალტრო ანგარიშგებაში

დანაკლისი – გადასახადის გადამხდელის ბუღალტრულ ჩანაწერებთანშედარებისას გამოვლენილი (მათ შორის, ინვენტარიზაციის საშუალებით)სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ან/და ძირითადი საშუალებებისნაკლებობა

საგადასახადო კოდექსის ნორმები

16

ქონების გადასახადის გადამხდელია - რეზიდენტი საწარმო – მის ბალანსზეძირითად საშუალებად ან/და საინვესტიციო ქონებად აღრიცხულ აქტივებზე,დაუმონტაჟებელ მოწყობილობებზე, დაუმთავრებელ მშენებლობაზე,აგრეთვე მის მიერ ლიზინგით გაცემულ ქონებაზე

საწარმოსთვის ქონების გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრებადასაბეგრი ქონების ღირებულების არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამნაწილის მიზნებისათვის დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალოწლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება

ქონების გადასახადი

17

ა) შეამოწმონ გადასახადის გადამხდელის ეკონომიკურ საქმიანობასთანდაკავშირებული ფინანსური დოკუმენტები, საბუღალტრო წიგნი, ანგარიში,ხარჯთაღრიცხვა, ფინანსური სახსრები, ფასიანი ქაღალდები და სხვაფასეულობანი, გაანგარიშებები, დეკლარაციები, გადასახადების გაანგარიშებისადა გადახდის სხვა დოკუმენტები;

ბ) გადასახადის გადამხდელისაგან ან/და მისი წარმომადგენლისაგან მიიღონგადასახადების გამოანგარიშებასა და გადახდასთან დაკავშირებულიდოკუმენტები, აგრეთვე წერილობითი და სიტყვიერი განმარტებები საგადასახადოშემოწმების დროს წამოჭრილ საკითხებზე;

საგადასახადო ორგანოთა უფლებები

საგადასახადო ორგანოებს თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში და საქართველოსკანონმდებლობით დადგენილი წესით უფლება აქვთ:

18

ე) დამოუკიდებლად განსაზღვრონ გადასახადის გადამხდელის საგადასახადოვალდებულების მოცულობა საგადასახადო ორგანოში არსებული ინფორმაციით(მათ შორის, გადასახადის გადამხდელის დანახარჯების შესახებ) ან შედარებისმეთოდით – სხვა ამგვარი გადასახადის გადამხდელების შესახებ ინფორმაციისანალიზის საფუძველზე, თუ გადასახადის გადამხდელი არ წარადგენსსაგადასახადო კონტროლის განსახორციელებლად საჭირო სააღრიცხვოდოკუმენტაციას ან დადგენილი წესის დარღვევით აწარმოებს ბუღალტერიას

საგადასახადო ორგანოთა უფლებები

საგადასახადო ორგანოებს თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში და საქართველოსკანონმდებლობით დადგენილი წესით უფლება აქვთ:

19

გმადლობთ ყურადღებისთვის!