filozofia podział filozofii filozofia archaiczna
TRANSCRIPT
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Artur Machlarz
2013-10-01
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Plan wykładu1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
2 Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych3 Jońska filozofia przyrody - wprowadzenie
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
4 Heraklit z Efezu5 Szkoła pitagorejska
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Podział dyscyplin filozoficznych
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Metafizyka
Ontologia (teoria bytu)
Epistemologia (teoria poznania)
Logika
Etyka
Estetyka
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot metafizyki
Zadanie metafizyki: zbadanie pierwszych i ostatnich przyczyn(sprawczych, formalnych, materialnych i celowych) całego świata(Arystoteles).
Relacja między metafizyką i fizyką: fizyka bada przyczyny bliższe ametafizyka ostateczne. Kategorie opisu przyczyn są takie same.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy metafizyczne
Przykłady szczegółowych problemów wchodzących w zakres badańmetafizyki (częściowo zbieżne z zakresem badań ontologii i filozofiiprzyrody, tzn. fizyki):
Czy świat jest uporządkowany celowo? Jeśli tak, to co jestostateczną przyczyną istnienia świata?
Jaka jest pierwsza przyczyna sprawcza powstania świata?
Czy pierwsza przyczyna istnienia świata ingeruje w porządek zjawisk?
Jakie są ostateczne fundamenty wszystkich zjawisk - jakie“substancje” istnieją w świecie?
Jaka jest relacja między duszą i ciałem?
Czy można udowodnić istnienie Boga? (filozofia średniowieczna)
Czy porządek zjawisk jest z góry określony?
Czy działania ludzkie są wolne, czy z góry zdeterminowane?(metafizyka moralności)
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Krytyka metafizyki
Powód wyrzucenia problematyki metafizycznej z zakresu badańfilozoficznych:
Zagadnienia metafizyczne dotyczą rzeczy nadprzyrodzonych, zzasady niedostępnych poznaniu ludzkiemu.
Tezy metafizyczne są nieweryfikowalne - metafizyka jest synonimembadań niby-naukowych.
Problemy metafizyczne są wynikiem niewłaściwego sposobuformułowania pytań (Carnap).
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot ontologii
“Ontologia” etymologicznie oznacza “naukę o bycie”.
Ogólnie rzecz biorąc ontologia jest nauką o tym, co istnieje i jaka jeststruktura rzeczywistości.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy ontologiczne - przykłady
Przykłady klasycznych zagadnień ontologicznych:
Czy, a jeśli tak to w jaki sposób, istnieją przedmioty pojęć ogólnych?
Czy istnieje świat materialny?
Czym jest substancja (ostateczny fundament wszystkich zjawisk)?
Jaki jest status ontyczny znaczeń, informacji, programówkomputerowych itp.?
Jaka jest struktura rzeczywistości?
Czym jest przedmiot, cecha przedmiotu, stosunek międzyprzedmiotami?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Ontologia - podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia ontologii:
Byt.
Substancja.
Rzeczywistość materialna i idealna.
Rzecz, przedmiot, cecha, kategoria.
Istnienie realne, istnienie pozorne.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przykłady sporów ontologicznych
Idealizm a materializm: czy świat poznawany zmysłowo ma naturęmaterialną, czy idealną?
Monizm i pluralizm: czy istnieje wiele czy tylko jedna substancja?
Realizm i nominalizm: czy istnieją przedmioty pojęć ogólnych?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przedmiot badań epistemologii
Epistemologia = teoria poznania.
Epistemologia bada ludzkie możliwości poznawcze: co możemy poznać, wjakim zakresie i w jakich warunkach.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Problemy epistemologiczne - przykłady
Przykłady klasycznych zagadnień epistemologicznych:
Jakie są źródła poznania pewnego?
Czy człowiek może osiągnąć wiedzę pewną?
Czym jest wiedza?
Czym jest prawda?
Jakie są granice ludzkich możliwości poznawczych?
Co decyduje o ludzkich możliwościach poznawczych?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Przykłady klasycznych sporów epistemologicznych
Aprioryzm i empiryzm: czy istnieje wiedza wrodzona?
Sceptycyzm i dogmatyzm: czy możemy dotrzeć do wiedzy pewnej?
Relatywizm i uniwersalizm: czy istnieją prawdy powszechnie ważne?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Logika
Przedmiotem badań logiki jest
ustalenie ogólnych prawideł poprawnego rozumowania
podanie ogólnych kategorii logicznych
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Etyka
Dotyczy zagadnień związanych z życiem praktycznym: czym jest dobredziałanie, sprawiedliwość itp. Jej zadaniem jest podanie prawidełdziałania etycznie poprawnego, o ile podanie takich prawideł uznaje zamożliwe.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Etyka - podstawowe problemy
Problemy etyki:
Czym jest dobro, zło, sprawiedliwość itp.?
Jakie są podstawy obowiązujących norm etycznych?
Czy istnieją uniwersalne podstawy norm etycznych?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Estetyka
Estetyka zajmuje się problemami związanymi z naturą piękna i sztuki.Klasyczne problemy estetyki:
Czym jest dzieło sztuki?
Czym jest piękno?
Czy istnieją uniwersalne kryteria oceny estetycznej?
Jaka jest relacja między autorem dzieła i jego dziełem?
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
MetafizykaOntologiaEpistemologiaLogikaEtykaEstetykaRelacje między dyscyplinami filozoficznymi
Relacje między poszczególnymi dyscyplinami filozoficznymi
Zależnie od tego, która z dyscyplin dominuje w danym okresiehistorycznym (lub w programie filozoficznym), rozstrzygnięcia tejdyscypliny mogą decydować o rozstrzygnięciach problemów z pozostałychdyscyplin filozoficznych. Na przykład konsekwencje przyjęcia określonegostanowiska w ontologii mogą decydować o przyjęciu określonychstanowisk w epistemologii, logice, etyce i estetyce. Stanowiskoidealistyczne w ontologii raczej wyklucza przyjęcie empiryzmu wepistemologii.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Każda z dyscyplin filozoficznych może być skoncentrowana na badaniuokreślonego pola tematycznego: człowieka, nauki, języka, przyrody,matematyki itp.
We współczesnej filozofii dominują badania:
Filozofii języka
Filozofii umysłu
Filozofii nauki
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Jońska filozofia przyrody - problematyka
Centralna problematyka filozofii archaicznej:
Z czego powstał świat?
Jaka jest zasada zmian w świecie przyrody?
Centralne pojęcie:
“zasada” (arche)
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Jońska filozofia przyrody - problematyka
Centralna problematyka filozofii archaicznej:
Z czego powstał świat?
Jaka jest zasada zmian w świecie przyrody?
Centralne pojęcie:
“zasada” (arche)
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Pojęcie “arche”
Arche - zasada:w filozofii archaicznej pojęcie to oznacza fundament zjawiskprzyrodniczych w dwojakim sensie:
podstawowego składnika materialnego i “pramaterii” zjawiskreguły zmian zachodzących w świecie przyrody
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Tales z Miletu
Tales z Miletu:1 Wg Herodota przewidział rok zaćmienia słońca.2 Potrafił oszacować wysokość piramidy na podstawie długości jej
cienia oraz odległości między okrętami na morzu.3 Uważał, że istnieją materialne początki wszechrzeczy: wg Talesa
“naturą, z której powstają wszystkie inne rzeczy” jest woda.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Tales z Miletu - co jest zasadą zjawisk?
Wg Talesa zasadą zjawisk jest woda - woda jest pramaterią, ale jest teżelementem aktualnie istniejącym w przedmiotach fizycznych. Zmianystanu skupienia wody są zasadą zmian przedmiotów naturalnych.
Dlaczego Tales uznał, że właśnie woda jest zasadą:
“widział, że wszelki pokarm jest wilgotny i że samo ciepło powstajez wilgoci i nią żyje” (Arystoteles)
“stąd, że zarodki wszystkiego mają wilgotną naturę, woda zaś jestpoczątkiem natury rzeczy wilgotnych” (Arystoteles)
“to - co umarłe - wysycha, a zarodki wszystkiego są wilgotne iwszelki pokarm jest soczysty. Z czego każda rzecz powstaje, tym siężywi” (Symplicjusz)
Uzasadnieniem dla tezy Talesa była obserwacja zjawisk.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Tales z Miletu - co jest zasadą zjawisk?
Wg Talesa zasadą zjawisk jest woda - woda jest pramaterią, ale jest teżelementem aktualnie istniejącym w przedmiotach fizycznych. Zmianystanu skupienia wody są zasadą zmian przedmiotów naturalnych.
Dlaczego Tales uznał, że właśnie woda jest zasadą:
“widział, że wszelki pokarm jest wilgotny i że samo ciepło powstajez wilgoci i nią żyje” (Arystoteles)
“stąd, że zarodki wszystkiego mają wilgotną naturę, woda zaś jestpoczątkiem natury rzeczy wilgotnych” (Arystoteles)
“to - co umarłe - wysycha, a zarodki wszystkiego są wilgotne iwszelki pokarm jest soczysty. Z czego każda rzecz powstaje, tym siężywi” (Symplicjusz)
Uzasadnieniem dla tezy Talesa była obserwacja zjawisk.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Arche według Anaksymandra
Zasadą (arche) wg Anaksymandra jest “natura nieokreślona” (apejron).Z tej nieokreślonej natury wyłaniają się przeciwieństwa: zimne - gorące,suche - mokre itd. i w ten sposób powstają przedmioty naturalne.Apejron jest naturą materialną ale nieskończoną i nieokreślonąjakościowo: wg Anaksymandra nie możemy opisać materii, z którejpowstał świat.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Arche według Anaksymenesa
Według Anaksymenesa zasadą świata jest powietrze. Powietrze jestbowiem:
nieskończone
ujawnia się we wszystkich stanach rzeczy: cieple i zimnie, wilgoci,ruchu
dzięki zgęszczaniu i rozrzedzaniu staje się różnorodne
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Podstawowe idee filozofii jońskiej
Główne idee i założenia jońskiej filozofii przyrody:
Istnieje ostateczny fundament zjawisk przyrodniczych.
Istnieje jedna ogólna zasada zmian w świecie przyrody.
To, co widzimy, nie jest całą prawdą o rzeczywistości przyrodniczej
Możemy podać ostateczne wyjaśnienie zjawisk przyrodniczych bezodwoływania się do bytów nadprzyrodzonych.
Uzasadnienie tezy może opierać się na obserwacji (Tales).
Poszukiwanie arche jest oparte na założeniu, że nic nie powstaje zniczego.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Czy w filozofii jońskiej podejmowano problemy filozoficzne?
Czy w filozofii jońskiej podejmowano problemy filozoficzne?1 TAK
Wszelkiego rodzaju wiedza - w szczególności wiedza teoretyczna -była w tamtych czasach określana mianem filozofiiProblemy kosmologiczne stanowiące centrum zainteresowań filozofiijońskiej, mimo że nie stanowiły już centralnego tematu badań,pojawiały się także w późniejszej filozofii
2 NIEProblemy kosmologii oraz inne pola badań filozofów jońskich nienależą już do filozofii (w szczególności kwestia zaćmień słońca iustalania wysokości piramid)Problemy kosmologiczne są dziś zadaniem fizyki lub teologii
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Tales z MiletuAnaksymander, AnaksymenesPodstawowe idee filozofii jońskiej - podsumowanie
Czy w filozofii jońskiej podejmowano problemy filozoficzne?
Czy w filozofii jońskiej podejmowano problemy filozoficzne?1 TAK
Wszelkiego rodzaju wiedza - w szczególności wiedza teoretyczna -była w tamtych czasach określana mianem filozofiiProblemy kosmologiczne stanowiące centrum zainteresowań filozofiijońskiej, mimo że nie stanowiły już centralnego tematu badań,pojawiały się także w późniejszej filozofii
2 NIEProblemy kosmologii oraz inne pola badań filozofów jońskich nienależą już do filozofii (w szczególności kwestia zaćmień słońca iustalania wysokości piramid)Problemy kosmologiczne są dziś zadaniem fizyki lub teologii
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Heraklit z Efezu - koncepcja arche
Koncepcja arche Heraklita z Efezu:
Zasadą materialną jest ogień.
Zasadą zmian jest przemiana ognia, który gęstniejąc przekształca sięw ziemię, rozrzedzając zaś staje się powietrzem.
Pytanie o arche nie jest centralną problematyką filozofii Heraklita.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Heraklit z Efezu - zmienność zjawisk
Zjawiska przyrodnicze są niepowtarzalne: identyczność dwóchzjawisk może być tylko pozorna, w gruncie rzeczy “nigdy niemożemy wejść dwa razy do tej samej rzeki” (inne popularnesformułowanie tej zasady - “wszystko płynie” (pantha rei)).
Zmienność zjawisk nie oznacza jednak, że nie istnieje w przyrodzienic stałego: stały jest porządek zmian i przeznaczenie rzeczy,nazywane przez Heraklita logosem:
Heraklit twierdzi, że wszystko się dzieje wedługprzeznaczenia, które jest identyczne z koniecznością.Utrzymywał, że istotą przeznaczenia jest rozum (logos)przenikający substancję świata.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Heraklit z Efezu - zmienność zjawisk
Zjawiska przyrodnicze są niepowtarzalne: identyczność dwóchzjawisk może być tylko pozorna, w gruncie rzeczy “nigdy niemożemy wejść dwa razy do tej samej rzeki” (inne popularnesformułowanie tej zasady - “wszystko płynie” (pantha rei)).
Zmienność zjawisk nie oznacza jednak, że nie istnieje w przyrodzienic stałego: stały jest porządek zmian i przeznaczenie rzeczy,nazywane przez Heraklita logosem:
Heraklit twierdzi, że wszystko się dzieje wedługprzeznaczenia, które jest identyczne z koniecznością.Utrzymywał, że istotą przeznaczenia jest rozum (logos)przenikający substancję świata.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Heraklit z Efezu - poznanie zmysłowe i rozumowe
W filozofii Heraklita z Efezu zarysowany zostaje klasyczna dychotomiaźródeł poznania: poznanie zmysłowe i rozumowe. Heraklit przypisujewiększą wartość poznaniu rozumowemu, ponieważ:
Poznanie zmysłowe dotyczy rzeczy nietrwałych
Naszym celem ma być poznanie logosu, które jest możliwe wyłącznieprzez myśl.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Heraklit z Efezu - poznanie zmysłowe i rozumowe
W filozofii Heraklita z Efezu zarysowany zostaje klasyczna dychotomiaźródeł poznania: poznanie zmysłowe i rozumowe. Heraklit przypisujewiększą wartość poznaniu rozumowemu, ponieważ:
Poznanie zmysłowe dotyczy rzeczy nietrwałych
Naszym celem ma być poznanie logosu, które jest możliwe wyłącznieprzez myśl.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Szkoła pitagorejska - ogólne uwagi
Przedmiot zainteresowań szkoły pitagorejskiej:
kosmologia, ogólna natura zjawisk - arche
badania matematyczne
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Szkoła pitagorejska - koncepcja arche
Według Pitagorejczyków arche jest liczba - liczba jest fundamentemrzeczywistości:
Oznacza to, że świat ma charakter ilościowy; jeśli będziemy patrzećna świat niezależnie od jego liczbowego charakteru, nie uzyskamywiedzy prawdziwej.
Stosunki liczbowe są podstawą powstawania jakości.
Liczba jest zasadą jako własność rzeczy ale także jako ich materia(liczby mają wielkości przestrzenne - gnomony).
Liczbowe stosunki panują nie tyko w świecie przyrody ale dotyczą takżeinnych dziedzin: życia społecznego, etyki, estetyki.
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Klasyczny podział dyscyplin filozoficznychTematyczny podział dyscyplin filozoficznych
Jońska filozofia przyrody - wprowadzenieHeraklit z Efezu
Szkoła pitagorejska
Dziękuję za uwagę i zapraszam do stawiania pytań!
Artur Machlarz
e-mail: [email protected]: http://www.uni.opole.pl/∼machlarz
Artur Machlarz Filozofia - Podział filozofii. Filozofia archaiczna