RYNEK WALUTOWY- zespół transakcji walutowych, które dotyczą instytucji finansowych o najwyższym

stopniu płynności, denominowanych w jednostkach pieniężnych dwóch różnych krajów, zdominowany

przez banki, niebankowe organizacje finansowe, korporacje. Jest rozproszony: geograficznie- jest

zespołem narodowych rynków walut; funkcjonuje przez 24 h dzięki zróżnicowaniu stref czasowych.

2.technicznie- transakcje walutowe mogą być dokonywane w bankach, kasach, kantorach, np. przez

firmy brokerskie.

FUNKCJE RYNKU:

1.umożliwia porównanie cen towarów i usług w różnych krajach

2.ulatwia rozwój handlu międzynarodowego

3.pogłębia międzynarodowy podział pracy

4.rozwój wymiany międzynarodowej umożliwia specjalizację producentów w zakresie tych dóbr i usług, w

których mają najniższe koszty wytwarzania

5.umożliwia dokonywanie transferu siły nabywczej

6.transfer kapitału w skali międzynarodowej

PRZEDMIOTEM TRANSAKCJI są instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności denominowane

w dwóch różnych jednostkach pieniężnych.

RYNEK FINANSOWY przedmiotem transakcji są instrumenty o różnym stopniu płynności denominowane

w tej samej jednostce pieniężnej.

SEGMENTY RYNKU FIN. RYNEK PIENIĘŻNY- tworzą go transakcje instrumentów fin charakteryzujące

się najwyższym stopniem bezpieczeństwa ; termin spłaty do 1 roku ; uczestnicy: rządy, banki, duże

korporacje ;podlega bezpośrednio oddziaływaniu BC ; instrumenty: weksle skarbowe, własne, trasowane,

certyfikaty depozytowe, akcepty bankowe, pożyczki międzynarodowe i typu call.

RYNEK KAPITAŁOWY- tworzą go transakcje instrumentami charakteryzującymi się dużą płynnością i

bezpieczeństwem ; termin spłaty powyżej 1 roku ; instrumenty-SUBRYNKI: obligacje-charakter

wierzycielski, akcje-charakter własnościowy ; bardziej dostępny od rynku pieniężnego ; funkcje: zapewnia

transfer wolnych funduszy pieniężnych od podmiotów dysponujących nadwyżkami do tych, którym

brakuje środków na rozpoczęcie lub rozszerzenie bezpośredniej działalności gospodarczej ; składa się z

rynku pierwotnego i wtórnego.

RYNEK KREDYTOWY- zawierane są tu transakcje między bankami i innymi instytucjami fin. a klientami

o różnej wiarygodności, którzy nie mają dostępu ani do rynku pieniężnego, ani kapitałowego;

podstawowymi instrumentami są tu kredyt bankowy czy niebankowy (hipoteczny, konsumpcyjny); między

kredytodawcą a kredytobiorcą istnieje bezpośredni kontakt, a każda umowa jest indywidualnie

negocjowana. Jest detalicznym rynkiem zindywidualizowanych transakcji fin. ; nie posiada rynku

wtórnego.

RYNEK POZABILANSOWYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH- tworzą go transakcje finansowe,

które nie powodują powstania klasycznie rozumianych wierzytelności i zobowiązań, w związku z tym

transakcje te są zapisywane poza bilansem; obejmuje: transakcje futures, opcyjne, swap dotyczące stóp

procentowych oraz transakcje futures i opcyjne dotyczące głównych wskaźników pap. wart.. Funkcje:

dostarczenie instrumentów pozwalających na ochronę przed ryzykiem kursowym.

MIĘDZYNARODOWY RYNEK WALUTOWY- to największy rynek na świecie (przeszło 800 $ dziennie).

Dominują tu banki komercyjne, które zajmują się finansowaniem bieżących i długoterminowych operacji

zagranicznych. Dzieli się na: Rynek bieżący (natychmiastowy, kasowy, spot)-obejmuje transakcje kupna

i sprzedaży walut z natychmiastową dostawą po kursie bieżącym. Rynek terminowy- oferuje możliwość

kupna i sprzedaży walut z dostawą w późniejszym terminie po kursie wcześniej ustalonym.

Uczestnikami rynku są banki, ale są tu również: bankowi i niebankowi dealerzy- zarabiają na różnicach

kursowych osoby fizyczne i firmy profesjonalne uprawiające działalność inwestycyjną (importerzy,

eksporterzy, inwestorzy międzynarodowych giełd spekulanci i arbitrażyści-arbitraż BC i administracja

Skarbu Państwa poszczególnych rządów-upłynnienie rezerw, kupno walut walutowi brokerzy- działają

jako pośrednicy i ułatwiają nawiązanie kontraktu z dealerami.

TRANSAKCJE RYNKU WALUTOWEGO obejmują: 1.TRANSAKCJE TERMINOWE: Transakcje

natychmiastowe- ustalenie kursu kupna- sprzedaży waluty A za walutę B w momencie zawierania

umowy z jednoczesnym zobowiązaniem obydwu stron do dostarczenia walut będących przedmiotem

transakcji w ciągu 2 dni roboczych. Transakcje terminowe-kupno/ sprzedaż waluty A za B przy

założeniu, że dostawa walut następuje w ściśle określonym momencie w przyszłości. Ustalenie kursu

terminowego następuje w momencie zawierania transakcji. Dotyczy zwykle regularnego odcinka czasu,

tzn. 1 tygodnia, 1 m.-ca, 1/2 roku. Coraz częściej transakcje te obejmują nieregularne okresy np. 35, 49,

95 dni. Podstawą transakcji terminowej jest wyznaczanie dnia, w którym nastąpiłby transfer walut, gdyby

transakcja był natychmiastowa przy ustaleniu daty trzeba przestrzegać pewnych zasad- termin dostaw w

transakcji terminowej nie może wykraczać poza ostatni dzień miesiąca. Możemy wyróżnić transakcje

terminowe nie mające sprecyzowanego terminu realizacji-TRANSAKCJE TERMINOWE Z OPCYJNYM

TERMINEM REALIZACJI-dają klientowi możliwość wyboru konkretnego terminu dostawy walut. Operacje

swap- polega na kupnie waluty A za B z określonym terminem odbioru i jednoczesną sprzedażą waluty A

za B z późniejszym terminem dostawy (lub odwrotnie). Najbardziej znane to: połączenie natychmiastowej

z terminową, forward- forward TRANSAKCJE NOWE . (początek lat 70) Transakcje futures- polegają na

kupnie/ sprzedaży waluty A za B w ten sposób, że kurs transakcji zostaje ustalony w dniu zawarcia

umowy, natomiast dostawa walut następuje w określonym dniu w przyszłości.

RÓŻNICE MIĘDZY WALUTOWYMI TRANSAKCJAMI FUTURES A TRANSAKCJAMI TERMINOWYMI:

-Chociaż futures jest zawierana między nabywcą a sprzedawcą, to jednak strony kontraktu nie są

zobowiązane wobec siebie, lecz wobec Izby Clearingowej Giełdy Futures.Futures stwarza użytkownikowi

duże możliwości jej realizacji (fizyczna dostawa walut w określonym momenci czasu lub wyrównanie

pozycji walutowej wobec Izby Clearingowej przed normalnym terminem ich realizacji). Transakcja

opcyjna- umowa między nabywcą a sprzedawcą, która daje nabywcy prawo, ale nie stwarza

zobowiązania kupna lub sprzedaży określonej ilości walut po z góry określonym kursie. Strona sprzedając

jest zobowiązana do dostarczenia lub odbioru tej waluty jeżeli zażąda tego nabywca opcji. Nabywca

dysponuje 3 możliwościami realizacji kontraktu: może doprowadzić do jej realizacji poprzez dostawę

walut w określonym momencie, może wyrównać pozycję wobec Izby Clearingowej, może zdecydować się

na wygaśnięcie opcji. Liderem takich transakcji jest Giełda w Filadelfii.

KURSY WALUTOWE- klasyfikacja ze względu na: 1.Rodzaj transakcji walutowej:-bieżące,-terminowe,-

swapowe-futures –opcyjne 2.Zakres ograniczeń:-waluty wymienialnej-waluty niewymienialnej-oficjalny –

czarnorynkowy 3.Sposób dokonywania zmian kursu:-stały różnica polega na zakresie interwencji władz

państwa –zmienny- sztywne kursy urzędowe-nie kształtują się na rynku dewizowym, są mniej lub bardziej

arbitralnie ustalane przez władze monetarne 4.Liczba kursów danej waluty:- jednolite – zróżnicowane 5.

Sposób ustalania kursów:-fixing- występują gdy kurs danej waluty jest wyznaczany nawet kilka razy

dziennie w warunkach centralizacji-ciągłe- mogą zmieniać się z sekundy na sekundę, występują na

tradycyjnym rynku walutowym, na giełdach futures i opcji. 6. Inne (kursy przekazu telegraficznego, kursy

czeku, weksli, bankomatów)Kryterium czy podmioty kupują czy sprzedają:-nabycia-sprzedaży

POZYCJA WALUTOWA- zajmuje ją każdy podmiot zawierający transakcję. Jest zestawieniem

wierzytelności i zobowiązań dowolnego podmiotu w walutach obcych bez względu na termin ich realizacji.

Możemy rozróżnić: Pozycję walutową zamkniętą-wierzytelności = zobowiązania Pozycję walutową

otwartą- wierzytelności zobowiązania, przewaga wierzytelności nad zobowiązaniami bądź odwrotnie.

Pozycja walutowa otwarta występuje w dwóch formach:- długa- mamy do czynienia z nadwyżką

wierzytelności nad zobowiązaniami-krótka- przewaga zobowiązań w stosunku do wierzytelności. Podmiot

może mieć kilka pozycji walutowych (w zależności od ilości walut, w których podmiot ma zobowiązania i

wierzytelności). Oprócz pozycji walutowej występuje:

POZYCJA PŁYNNOŚCI-jest również zestawieniem wierzytelności i zobowiązań w walutach obcych, ale

również w walucie własnej, przy czym muszą one być zrealizowane w ciągu najbliższych 48 h- to jest

różnicą od pozycji walutowej). Pozycję płynności posiada każdy podmiot dokonujący transakcji dewizowej

lub depozytowo- pożyczkowej. Może być otwarta lub zamknięta (podobnie jak w pozycji walutowej).Długa

pozycja płynności oznacza przewagę płynnych (tzn. takich, które mogą być realizowane w ciągu

najbliższych 48 h) wierzytelności nad zobowiązaniami. Krótka pozycja płynności oznacza przewagę

płynnych zobowiązań w danej walucie (lub walucie własnej) nad płynnymi wierzytelnościami w tej walucie

(lub walucie własnej). Podmiot może mieć kilka pozycji płynności (w zależności od ilości walut, w których

ma zobowiązania i wierzytelności). Terminy realizacji wierzytelności i zobowiązań nie mają znaczenia dla

określenia pozycji walutowej, ale są bardzo ważne dla pozycji płynności.

POZYCJA WYMIANY WALUTOWEJ- POZYCJA WALUTOWA

Pozycja Długa Pozycja Krótka

USD 1000 DEM 950

CHF 800 FRF 150

ATS 700 GBP 200

2500 1300

Pozycja walutowa maxymalna: suma wartości bezwzględnych pozycji walutowych:

1000+800+700+950+150+200=3800

Pozycja walutowa globalna długa: (1000+800+700)- (950+150+200) = 1200

POZYCJA WYMIANY WALUTOWEJ- służy do pomiaru ryzyka walutowego. Ze względu na dokonywanie

przeliczenia wartości wszystkich kontraktów walutowych na ich równowartość w walucie krajowej ryzyko

pozycji wymiany (ryzyko pozycji otwartej) często jest nazywane ryzykiem przeliczenia. Obserwacja

zarówno pozycji globalnej jak i maksymalnej daje prawidłowy i rzeczywisty obraz ponoszonego ryzyka

kursowego. Aby nie dopuścić do nadmiernego ryzyka kursowego NBP ustalił normy dopuszczalnego

ryzyka, wprowadzając następujące wysokości limitów: 1 pozycja walutowa banku otwarta (netto długa lub

krótka) względem pojedynczej waluty obcej nie może przekraczać 15% funduszy własnych banku 2

pozycja globalna (długa lub krótka) nie może przekraczać 30% funduszy własnych banku 3 pozycja

maksymalna względem wszystkich walut obcych nie może przekraczać 40% funduszy własnych banku.

WYMIENIALNOŚĆ WALUT Aby przemieszczanie się siły nabywczej między poszczególnymi krajami

odbywało się bez zakłóceń powinna istnieć możliwość wymiany jednego pieniądza na drugi wg

określonego kursu, w instytucjach, w których ta wymiana może być dokonana. Treść wymienialności

ulegała zmianom. W okresie funkcjonowania systemu kruszcowego-wymiana pieniądza kruszcowego za

pośrednictwem weksli, czeków. O wymienialności mówimy tylko wtedy, gdy w transakcji kupna-

sprzedaży uczestniczy przynajmniej jeden rodzaj pieniądza (lub forma pieniądza) uznawany za pieniądz

również poza granicami danego państwa lub obszaru walutowego.

ROZRÓŻNIAMY WYMIENIALNOŚCI: 1.pełna-każdy posiadacz waluty może ją zamienić po odpowiednim

kursie na jakąkolwiek inną walutę, bez względu na cel wymiany i pochodzenia pieniądza, który jest

wymieniany. 2.ograniczona- ograniczenia:-podmiotowe -przedmiotowe 3.wewnętrzna- zagwarantowana

jedynie krajowcom dewizowym 4.zewnętrzna- przysługuje także cudzoziemcom dewizowym.

WSPÓŁCZEŚNIE PEŁNY ZAKRES WYMIENIALNOŚCI-że władze pieniężne nie stosują restrykcji, ani ze

względu na rodzaj podmiotu dokonującego wymiany, ani ze względu na typ płatności, na jaką mają być

przeznaczone waluty uzyskane w wymianie, ani ze względu na pochodzenie lub rodzaj legalnie

uzyskanego pieniądza przeznaczonego do wymiany.

WYMIENIALNOŚĆ RYNKOWA-prawo do wymiany na rynku walutowym jednej waluty na inne posiadane

przez prywatnych uczestników, osoby fiz. i prawne.

WYMIENIALNOŚĆ OFICJALNA- prawo władz pieniężnych poszczególnych krajów do dokonywania

wzajemnej wymiany walut albo wymiany walut na inne aktywa rezerwowe bezpośrednio przez państwowe

i inne instytucje pieniężne poza rynkiem dewizowym.

3 PODSTAWOWE RODZAJE WYMIENIALNOŚCI ZE WZGLĘDU NA ZAKRES OGRANICZEŃ:

Wymienialność zewnętrzna (cechuj ją największy zakres restrykcji walutowych) Wymienialność wg

standardów MFW (najczęściej stosowana), jest to tak zwana wymienialność wg artykułu 8,jest

ograniczona do bieżących transakcji międzynarodowych, obejmujących następujące pozycje:-wszelkie

płatności z tytułu handlu zagranicznego-innej bieżącej działalności handlowej i przemysłowej z usługami

włącznie oraz-zwykle kredyty krótkoterminowe-płatności z tytułu odsetek od pożyczek i z tytułu dochodu

netto osiąganego z innych lokat-płatności niewielkich kwot z tyt. umorzenia pożyczek lub amortyzacji

inwestycji bezpośrednich-przekazy umiarkowanych kwot na wydatki związane z utrzymaniem. Powyższa

wymienialność nie obejmuje płatności z tytuł operacji kapitałowych. Wymienialność całkowita- kraj

posiadający walutę całkowicie wymienialną praktycznie nie stosuje żadnych ograniczeń dewizowych bez

względu na to kto dokonuje zamiany takiej waluty na inną oraz bez względu na to jakiej transakcji

zamiana dotyczy (bieżącej czy terminowej) Warunki przy wprowadzaniu całkowitej

wymienialności:-gospodarka dynamiczna i zdolna do wyrównania bilansu płatniczego w dłuższym

okresie czasu (struktura gospodarki elastyczna).-gospodarka powinna dysponować odpowiednimi

rezerwami walut lub zapewnić sobie łatwy dostęp do kredytów zagranicznych-musi istnieć równowaga

wewnętrzna tzn. ograniczony poziom inflacji oraz musi istnieć dostosowanie struktury cen wew. do cen

światowych.

KORZYŚCI Z WIĄZANE Z PEŁNĄ WYMIENIALNOŚCIĄ: producenci, inwestorzy, konsumenci mają

swobodę wyboru miejsca zakupu lub sprzedaży bezpośrednia konfrontacja producentów krajowych z

producentami zagranicznymi, która zmusza producentów krajowych do podnoszenia efektywności im

pełniejsza jest wymienialność waluty danego kraju tym pełniejsze jest otwarcie gospodarki na działanie

rynku światowego.

Do kraju posiadającego walutę wymienialną napływa kapitał zagraniczny ponieważ można go w każdej

chwili zamienić na inną walutę i przenieść do innego kraju.

ZAGROŻENIA Gospodarka otwarta jest bardziej narażona na przenoszenie różnych impulsów (np.

kryzysowych) z kraju do kraju, narażona na wahania koniunkturalne, przenoszą się impulsy inflacyjne,

niekorzystnie mogą działać wahania kursów. Na pełną wymienialność mogą się zdecydować tylko kraje

silne.

MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY Obejmuje zespół układów, reguł, instytucji, zasad i

zwyczajów, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynar.

Istnienie MSW jest niezbędne, gdyż w każdym kraju istnieje odrębny system walutowy i pieniężny. Muszą

dlatego istnieć zasady regulujące stosunki walutowe między krajami. Dotyczą one:-problemów kursów

walut-wyrównywania bilansów płatniczych-tworzenie pieniądza światowego. Na przestrzeni wieków MSW

kształtował się w postaci: systemu kruszcowego systemu waluty złotej, systemu sztabowo-złotego.

SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ- jest systemem optymalnym ze względu na sprawność wyrównywania

bilansu płatniczego. 1816r- początek pojawienia się systemu. Podstawą są 4 filary: emisja banknotów

była podporządkowana pokryciu rezerwami złota 2.BC zobowiązany do kupna i sprzedaży złota po stałej

cenie w walucie krajowej 3.występowała pełna wymienialność wszystkich form pieniądza na złoto

4.swoboda wywozu i przywozu złota w skali międzynarodowej. Te 4 filary decydowały o sprawności

bilansu płatniczego.

ZMIANY SYTUŁACJI PŁATNICZEJ ZWIĄZANE ZE ZMIANĄ STANU REZERW- KSERO

Mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego działał samoczynnie. Warunkiem by ten mechanizm

działał efektywnie, była pełna elastyczność cen i płac, a jednocześnie nie występowały tu zakłócenia ze

strony deficytów budżetowych, bo występowała tu dyscyplina finansowa, warunkiem była też liberalizacja

handlu i przepływów, nie występowały żadne restrykcje. System ten działał efektywnie do I wojny

światowej. Trzeba było od niego odejść, bo nie można było utrzymać zasad pokrycia podaży złotem.

Dopiero z chwilą stabilizacji powrócono do systemu sztabowo- złotowego, który zastąpił system złotowy.

System sztabowo- złotowy wprowadziła W. Brytania w 1925r, ale straciła na tym. Odpływ złota

podwyższył stopę dyskontową, co źle wpłynęło na gospodarkę. Francja, Holandia, Węgry, Polska też

wróciły do systemu sztabowo-złotowego. W innych krajach dominował system dewizowo- złoty. Powrót do

waluty złotej nie trwał długo- do Wielkiego Kryzysu (1929-33r). Później wprowadzono płynne kursy

walutowe, clearing.

CECHY MIĘDZYNARODOWYCH SYSTEMÓW WALUTOWYCH SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ uzależnienie

podaży pieniądza od posiadanych rezerw złota, pełna wymienialność, stały kurs waluty, swoboda

przewozu, KORZYŚCI sprawny mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego, brak inflacji (równowaga

wewnętrzna). System waluty złotej trwał do I wojny światowej. SYSTEM DEWIZOWO ZŁOTY Brak pełnej

wymienialności, brak stałego kursu walutowego, nie ma swobody w wywozie i w przywozie, wymiana na

dewizy. LATA 30-te -chaos walutowy: zastępowanie stałego kursu systemem kursów manipulowanych,

wprowadzenie reglamentacji dewizowej w obrotach z zagranicą, upowszechnienie się clearingu

walutowego, powstały w tym okresie bloki walutowe i sfery handlowe (nie została utrzymana zasada

uzależnienia podaży od rezerw złota i stąd inflacja i konieczność dewaluacji walutowej. Te negatywne

doświadczenia doprowadziły do uzgodnienia wspólnego systemu walutowego (1944r), który miał

obowiązywać po zakończeniu II wojny światowej. SYSTEM Z BRETTON WOODS- pierwszy system, który

powstał w drodze formalnego porozumienia; odmiana systemu dewizowo- złotowego. Cechy

charakterystyczne: kurs sztywny (mógł być okresowo korygowany), parytet walutowy określony w

złocie albo w stosunku do dolara, bieżący kurs mógł się wahać w granicach +- 1% (jeżeli więcej to kraj

zmuszony był do interwencji w tej sprawie).,zmiany kursu (dewaluacja lub rewaluacja), dopuszczalne

wyłączenie, gdy bilans płatniczy danego kraju znajdował się w stanie fundamentalnego

niezrównoważenia, zmiany do 10% mogły odbywać się bez akceptacji MSW. Po zakończeniu II wojny

światowej kraje europejskie straciły dużo złota na rzecz USA. Ich waluty był bardzo słabe, więc pożądały

dolara. USA ułatwiało sytuację godząc się na udzielenie pożyczek np. 12 mld $ z tytuły planu Marshalla.

USA w 1948 posiadało 24.350 mld $ w złocie, a Europa Zachodnia 5.155 mld. 5.pod koniec lat 50- tych

ponad 50% światowych płatności światowych płatności było przeprowadzane w $. Zdecydowało o tym:-

wymienialność dolara na złoto dla zagranicznych BC- stabilność wartości dolara-dostępność dolara na

rynku światowym dzięki polityce pożyczkowej USA-mała podaż złota. Korzyści dla USA:-finansowanie

importu nie było ograniczone do eksportu-USA urosły do rangi centrum finansowego świata (Nowy Jork).

W ramach systemu z Bretton Woods funkcjonowały dwa rodzaje walut:-rezerwowa (złoto, $)-kluczowa.

Rolę waluty rezerwowej pełniły złoto i dolary, dzięki wymienialności zewnętrznej na złoto wg stałego

parytetu. Funkcję waluty kluczowej pełnił $ jako jedyna waluta wymienialna na złoto wg parytetu 35$ za

uncję złota. Pozostałe waluty były wymieniane na złoto pośrednio przez ich wymianę na $. W wyniku

tego, kursy centralne tych walut były ustalane w stosunku do $. MFW podejmował wysiłki, by waluty

innych krajów też były wymienialne. MFW doprowadził do zewnętrznej wymienialności walut

zachodnioeuropejskich (1958r). Dominująca pozycja dolara zaczęła słabnąć. Usunięto trudności w

zrównoważeniu bilansów płatniczych krajów zachodnioeuro.. Nastąpiła poprawa stanu międzynarodowych

płynności. Lata 60- te- liberalizacja obrotów płatniczych i kapitałowych. Wystąpiła możliwość

międzynarodowego podziału pracy wg kosztów komparatywnych. W całym okresie powojennym (1945-

60r) USA cały czas wykazywały ujemny bilans płatniczy (nadwyżka importu nad eksportem). W USA

pojawiły się pierwsze odznaki inflacji- spadek zaufania do $. Czynnikiem pogłębiający kryzys zaufania do

$ był ogromny wzrost rynku eurodolarowego (fundusze w $ są lokowane na kontach w bankach

europejskich). W latach 60- tych wzrosła pozycja złota. USA nie były w stanie sprostać potrzebom

wymiany. Wzrost deficytu bilansu płatniczego USA spowodował, że do zagranicznych BC napływały

ogromne ilości $. BC skupywały je na rachunkach dewizowych starając się utrzymać kursy swych walut w

stosunku +- 1%. W rezultacie rezerwy BC wzrosły z 12 mld $ (koniec 1969r) do 40,7 mld $ (sierpień

1971r). 15. VIII. 1971r USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto i tym samym załamały się podstawy

systemu z Bretton Woods. Specjalne prawa ciągnienia SDR- międzynarodowy pieniądz kreowany przez

MFW w celu udostępnienia go krajom członkowskim mającym deficyt w bilansie płatniczym, aby mogły go

użyć w charakterze waluty rezerwowej na dokonanie transakcji wyrównawczych.Jednostka SDR = 1/35

uncji złota- 1 SDR = 1$. Nawet I dewaluacja dolara w wysokości 7.8% nie wskrzesiła systemu z Bretton

Woods- wzrost 35$ na 38$ za uncję. W 1973r dewaluacja o 10%- wzrost ceny złota do 42$ za uncję. W

1973r USA wprowadziły płynny kurs walutowy, a za ich przykładem szereg innych krajów. System

dewizowo- złoty z Bretton Woods wymagał dla sprawnego działania spełnienia szeregu warunków:

utrzymania stabilności $ i jego wymienialności na złoto, ograniczenie rozmiarów deficytu amerykańskiego

bilansu płatniczego, gotowość innych krajów do dalszego gromadzenia $ w ich rezerwach walutowych

oraz do dostosowania poziomu swych kursów walutowych do kursu $. PŁYNNE KURSY WALUTOWE

MFW powołał komitet, który miałby określić nowy system. SDR-y powinny stać się głównym składnikiem

rezerw. Cele założenia komitetu:-system kursowy-zmniejszenie roli złota-zwiększenie roli SDR-ów. W

listopadzie 1975r uzgodniono, że kraje będą miały możliwość wyboru reguł kursowych, a MFW jedynie

nadzoruje przyjęte reguły. Ograniczenie roli złota- nie ustala się w złocie parytetu, nie ma urzędowej ceny

złota. Zapasy złota zostały sprzedane wg cen rynkowych (1 uncja- 460-500$) i przeznaczono je na

pożyczki dla krajów III-go świata. SDR-y- zostaje rozszerzony zakres ich stosowania. Zmiana statutu MFW,

w który zostały zawarte nowe założenia MSW. MFW ustalił zasady: każdy kraj członkowski powinien

powstrzymać się od manipulacji kursami walutowymi i systemem walutowym, jeżeli mogłoby to utrudnić

procesy dostosowawcze w zakresie równowagi zewnętrznej lub zapewnić danemu krajowi

niesprawiedliwą przewagę konkurencyjną nad innymi krajami, każdy kraj powinien dokonywać

interwencji na rynku walut w celu zapobieżenia chaosowi, który polega np. na krótkookresowych

postulacjach kursu walutowego, w praktyce interwencyjnej kraje powinny brać pod uwagę interesy

innych krajów członkowskich, a szczególnie tych których waluty stanowią przedmiot interwencji.

Ustalenie MFW dotyczące klasyfikacji kursu walut w 3 szerokich kategoriach: kursu płynnego

(rynkowego w czystej postaci) zmieniającego się bez żadnych ograniczeń pod wpływem popytu i podaży

rynku walutowego kierowany kurs płynny- władze walutowe oddziaływają na kurs poprzez interwencje

walutowe, ale sam kurs jest kształtowany przez siły rynkowe. Władze walutowe nie są zobowiązane do

interwencji. kurs centralny wymagający od nowych władz utrzymywania kursów walutowych waluty

krajowej w stosunku do wybranej waluty zagranicznej lub wiązki takich walut na stałym poziomie.

Najwięcej krajów ma kurs kierowany płynny do dolara i kurs nieograniczenie płynny.

Od 1981r SDR opiera się na koszyku 5 walut: USA 39% Niemcy 21% Francja 11% Japonia 18% Wielka

Brytania 11%

Lata ’70 Tworzenie się systemu wielodewiozowego. Dolar traci pozycję monopolistyczną. Wzrost walut

zachodnioeuropejskich. Płynne kursy walutowe (spadek wartości $- wzrost wartości DM). Dywersyfikacja

rezerw walutowych przez banki centralne. Trzymanie rezerw w walutach zachodnioeuropejskich dawało

większe oprocentowanie niż trzymanie rezerw w dolarach. Motyw przezorności i bezpieczeństwa.

SYSTEM WIELODEWIZOWY w szerszym znaczeniu składa się z różnych rodzajów pieniędzy: złoto,

waluty międzynarodowe, SDR-y i inne. SYSTEM WIELODEWIZOWY w węższym znaczeniu- wielość walut

międzynarodowych. O tworzeniu pieniądza decydują: Producenci i eksporterzy. Władze pieniężne USA.

Władze walutowe pozostałych krajów, których waluty są w obiegu. Władze MFW, który kieruje SDR-y.

Rynek eurowalut.

FUNKCJA WALUTY REZERWOWEJ, INTERWENCYJNEJ, LOKACYJNEJ, TRANSAKCYJNEJ. Rola waluty

rezerwowej: złoto, SDR-y, dewizy. Waluty jakich krajów trzymane są jako rezerwy w b.c poszczególnych

krajów:-dolar amerykański-funt szterling-marka RFN-frank francuski-frank szwajcarski-gulden holenderski-

jen japoński-inne waluty Waluty międzynarodowe jako waluty interwencyjne (waluta, w której b.c lub

inne oficjalne instytucje monetarne przeprowadzają operacje na rynkach walutowych w celu nie

dopuszczenia do nadmiernych odchyleń kursów walutowych): dolar, funt szterling, marka RFN, frank

francuski, gulden holenderski. W USA posługują się marką, jenem i frankiem szwajcarskim. FUNKCJA

WALUTY LOKACYJNEJ (waluta, w której nie rezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania,w

której są dokonywane emisje międzynarodowych akcji i obligacji przez inwestorów instytucjonalnych i

indywidualnych): dolar, marka, frank szwajcarski, jen, funt szterling, frank francuski, gulden. Emisje

międzynarodowych obligacji: frank szwajcarski, dolar amerykański, jen japoński. Emisje

euroobligacji: dolar, jen, marka, funt szterling, dolar australijski, europejska jednostka walutowa, dolar

kanadyjski. FUNKCJA WALUTY TRANSAKCYJNEJ (waluta występująca w obrotach na rynkach

walutowych oraz używana do fakturowania eksportu i importu): dolar amerykański, marka, funt, jen, frank

szwajcarski, frank francuski, gulden holenderski. Tendencje w krajach uprzemysłowionych:-walutą

transakcyjną jest waluta eksportera (za wyjątkiem USA),może też być waluta narodowa. Udział waluty

kraju eksportera w fakturowaniu i rozliczaniu eksportu jest z reguły największy w eksporcie do krajów

zachodnioeuropejskich, najmniejszy w eksporcie na rynek amerykański. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU

WIELODEWIZOWEGO: 1.Występowanie wielu walut (system jest mało stabilny) 2.Wielość walut

ograniczona- ryzyko związane ze zmianami kursów 3.Eksporterzy i importerzy dobrze sobie radzą z

rozliczeniami w wielu walutach. EUROPEJSKI SYSTEM WALUTOWY. Podstawowa idea: chęć

stabilizowania kursów walut, by umożliwiać rozwój handlu światowego. a: ułatwienie rozliczeń między

krajami Europy Zachodniej, udoskonalenie systemu rozliczeń wielostronnych. Na miejsce UNII:

EUROPEJSKI UKŁAD WALUTOWY 28. 12. 1958 1.Utrzymanie i wzmocnienie wymienialności oraz

zacieśnienie współpracy walutowej. 2.Utrzymanie wartości walut państw członkowskich w określonym

stosunku do złota lub dolarów. Na mocy EUW utworzono fundusz europejski, z którego udzielano

pożyczeki. POWSTANIE EWG W 1958 r. 1.tworzenie ram prawnych 2.koordynowanie współpracy walut

krajów członkowskich 3.organizowanie wspólnych posiedzeń ministerstw finansów. Koncepcja

Europejskiego Systemu Walutowego, który został zatwierdzony przez Radę EWG w XII 1978 i zaczął

funkcjonowanie od 13. III. 1979r. ESW składa się z: Europejskiej Jednostki Walutowej ECU Systemu

Kursowego Systemu interwencyjnego Systemu kredytowego banków handlowych Europejskiego

Funduszu Współpracy Walutowej. ECU jest: denominatorem walut krajów członkowskich ESW podstawą

wskaźnika odchyleń kursów jednostką obrachunkową operacji interwencyjnych i kredytowych

instrumentem rozliczania i wyrównywania sald między instytucjami walutowymi ESW pełni funkcje

aktywu rezerwowego i znajduje coraz szersze zastosowanie w operacjach banków komercyjnych na rynku

kredytowym. ESW oparty jest na 3 zasadach: stałym kursie walutowym, podziale kosztów interwencji i

kredytowych rozwoju współpracy między krajami członkowskimi. ECU:30,4% Deutsche Mark 19,3% frank

francuski 12,6% funt szterling 9,9% lir włoski 9,5% gulden holenderski 7,8% frank belgijski 5,2% peseta

hiszpańska 2,5% korona duńska 1,1% funt irlandzki 0,7% drachma grecka 0,8% escudo portugalskie

0,3% frank luxemburski Każda waluta ma określony kurs w stosunku do ECU i innych walut, maksymalny

margines wahań +- 2,25% (1979-93r), dla krajów z problemami. W ramach ESW stosowane są 3 formy

pomocy: bardzo krótkookresowa w walutach krajów członkowskich z terminem spłaty do 60 dni

2.krótkoterminowa pomoc w walutach krajów członkowskich z terminem spłaty od 3-9 miesięcy

3.średnioterminowa pomoc w walutach krajów członkowskich z terminem spłaty od 2-5 lat (warunek

uruchomienia rat- przedstawienie programu sanacji). W wyniku funkcjonowania ESW nastąpił wzrost

wykorzystania ECU.Fundusze niezbędne do utrzymania kursów walutowych są pozyskiwane z udzielonych

przez banki kredytów. Integracja walutowa- jako proces ma prowadzić do pełnej wymienialności walut

krajów członkowskich po nieodwracalnie stałych kursach i zastąpieniu tych walut wspólną walutą.

Efektem końcowym integracji walutowej jest prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez instytucje

ponadnarodowe, emisja wspólnego pieniądza i prowadzenie wspólnej polityki walutowej stosowanych do

krajów trzecich. Wprowadzenie wspólnej waluty pozwala zaoszczędzić wielkie kwoty (0,3-0,4% PKB Unii

Europejskiej, 20-25 mld ECU).

EURPOEJSKA UNIA GOSPODARCZO- WALUTOWA Utworzenie Europejskiej Unii Gospodarczo-

Walutowej zostało zainicjowane na podstawie planu Delorsa i wkomponowane w traktat z Mastrich, który

zawiera istotne nowe dyspozycje dotyczące utworzenia Unii Gospodarczo- Walutowej przewidziane na 3

etapy: I do 31.XII. 93r II do 31.XII.98r III rozpocznie się 1.I. 1999r

Zadania etapów: Etap I- wszystkie kraje członkowskie realizują pełną wolność przemieszczania się

kapitału, wzmacniają współpracę między bankami,- włączenie możliwie największej liczby członków ESW

do mechanizmu interwencji walutowych- zakaz pokrywania deficytu budżetowego przez emisje pieniądza-

utworzenie jednolitego rynku europejskiego, umożliwiającego swobodny przepływ kapitału, siły roboczej,

dóbr i usług. Etap II- powołany zostanie Europejski Instytut Walutowy, który jest uważany za prekursora

przyszłego Europejskiego Banku Centralnego.Funkcja jego to wzmocnienie kooperacji między

narodowymi BC.

Kraje członkowski stymulują procesy prowadzące do niezależności swych narodowych BC.Dążą też do

unikania nadmiernych deficytów budżetowych. Etap III- kursy wymiany walut w stosunkach między

uczestniczącymi krajami ustalone na stałym poziomie. Europejski Bank Centralny rozpocznie swoją

działalność i będzie odpowiedzialny za politykę monetarną. Zadanie: stabilizacja poziomu cen i

popieranie polityki ekonomicznej UE.

Podstawa kwalifikacji do EUGW- wypełnieni kryteriów konwergencji (zbieżności): 1.stopa inflacji nie może

przekraczać o więcej niż 1,5 pkt. Średniego poziomu obliczanego dla 3 państw EWG o najniższej inflacji

(osiągnięcie wysokiego poziomu stabilizacji cen) 2.deficyt budżetowy musi być niższy od 3% PKB

3.zadłużenie sektora publicznego nie może przekraczać 60% PKB 4.długoterminowe stopy procentowe w

ostatnich dwóch latach nie mogą przewyższać o więcej niż 2 pkt. średniej stopy dla 3 krajów o

najniższym oprocentowaniu 5.stabilizacja kursów walut w ESW przez co najmniej 2 poprzednie lata

Kryteria konwergencji: 1. Monetarne- stopa inflacji, stopa %, stopa stabilizacji kursów walutowych.

2.Budżetowe- deficyt budżetowy, zadłużenie sektora publicznego.

Europejski Instytut Monetarny przekształci się w 1998r w Europejski Bank Centralny. Zadania EBC:

prowadzenie wspólnej polityki wspólnoty 2.dokonywanie transakcji walutowych 3.utrzymywanie rezerw

walutowych i zarządzania nimi 4.wspieranie rozliczeń pieniężnych między uczestnikami i krajami trzecimi.

Narzędzia EBC:- zakaz finansowania deficytów publicznych przez EBC- niezależność EBC od władz Unii.

KSERO- etapy prowadzące do EURO. Pakt stabilizacyjny- po starcie EUGW kraje członkowskie będą

dążyć do niwelowania deficytu budżetowego. K raje, które przekroczą deficyt i nie będzie to uzasadnione,

będą płacić kary za każdy 1%. Na poziom cen BC może oddziaływać tylko pośrednio, na ilość pieniądza

bezpośrednio. SPODZIEWANE KORZYŚCI WPROWADZENIA EWG I EURO: zdyskontowanie korzyści

jakie daje wspólny rynek (370 mln konsumentów) wspólna waluta- rynek bardziej przejrzysty dla

konsumentów, porównywanie cen towarów i usług, wzrost konkurencji wśród producentów, niższe ceny,

wyższa jakość, szersza oferta zaostrzy konkurencję, pojawią się nowe produkty, technologie; konkurencja

będzie dotyczyła rynku pracy, kapitału i wiedzy swobodny przepływ kapitału, zwiększenie mobilności

kapitału. Ostrzejsza konkurencja będzie bodźcem do przeprowadzenia reform strukturalnych: 1.większa

konkurencyjność krajów 2.przezwyciężenie zastoju przeprowadzania reform 3.możliwość

długoterminowego inwestowania i planowania, zniknie niepewność w inwestowaniu, skutki decyzji

finansowych będą łatwiej przewidywalne 4.wzrost znaczenia EURO jako międzynarodowej waluty

transakcyjnej, rezerwowej i lokacyjnej. Niektórzy uważają, że stworzenie EUGW jest przedwczesne.

Przeciwnicy tej koncepcji przedstawiają następujące powody: 1.zostały już poczynione kosztowne

przygotowania 2.oficjalne przesunięcie może rozluźnić presję konsolidacyjną w poszczególnych krajach

3.przesunięcie oznacza, że układ z Mastrich musiałby zostać zmieniony. Trzeba by wynegocjować nowy

układ, który musiałby być ratyfikowany przez kraje członkowskie, a to się wydaje niemożliwe.

BILANS PŁATNICZY W gospodarce globalnej istnieje możliwość ulokowania produkcji tam, gdzie jest ona

najtańsza.

MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY- obejmuje także pewne reguły i zalecenia odnoszące się do

eliminowania odchyleń od stanu równowagi bilansu płatniczego oraz preferuje określone metody

wyrównywania bilansu płatniczego.

POZYCJE BILANSU PŁATNICZEGO

Transakcje zagraniczne można ująć w 2 podstawowych grupach: I- RACHUNEK BIEŻĄCY-niefinansowane

elementy transportu zagranicznego: 1. towary (eksport i import wg FOB lub CIF), usługi, dochody i

transfery 2.wysyłka towarów- frachty (opłaty za przewóz), ubezpieczenia (składki, odszkodowania), inne

usługi związane z wysyłką towarów (składanie, przechowywanie, spedycja 3.inne usługi transportowe-

przewozy pasażerów, usługi portowe, wyładunek, pilotaż holowanie, opłaty za czarter 4.podróże

zagraniczne- wpływy- wartość towarów i usług sprzedanych w kraju cudzoziemcom ;- wydatki- wartości

zakupione przez krajowców za granicą 5.dochody z inwestycji- dochody z tytułu własności zagranicznych

aktywów finansowych (dochody z inwestycji bezpośrednich, z inwestycji finansowanych za granicą-

odsetki od wkładów bankowych, z obligacji, od kredytów zagranicznych, dywidendy) 6.inne towary, usługi

i transfery- transakcje rządowe (utrzymywanie placówek), transakcji prywatnych (dochody z pracy poniżej

1 roku, z tytułu własności aktywów niefinansowych) 7.transfery nieodpłatne- jednostronne dostarczanie

zagranicznemu odbiorcy towaru, usługi, kwoty pieniężnej bez otrzymania za to rekompensaty (rządowe,

prywatne) II-RACHUNEK KAPITAŁOWY- finansowe elementy transportu zagranicznego A. kapitały z

wyłączeniem rezerw 1.inwestycje bezpośrednie- ulokowanie kapitału w przedsiębiorstwa zagraniczne w

celu uzyskania stałego wpływu na kierowanie jego działalnością i osiągnięcie zysku 2.inwestycje

portfelowe- przyjmują postać lokaty kapitału w zagranicznych i rządowych papierach wartościowych oraz

obligacjach i akcjach przedsiębiorstw prywatny 3.inne kapitały długoterminowe i krótkoterminowe-

rządowe, banków komercyjnych, przedsiębiorstw i osób 4.saldo błędów i opuszczeń- z powodu braku

pełnej informacji B. rezerwy- aktywa finansowe, które należą do władzy monetarnej kraju i są przez nie

używane na potrzeby bilansu płatniczego. 1.złoto monetarne- występuje, gdy nabywa je władza

monetarna 2.SDR- specjalne prawa ciągnienia, może być wymieniona na zakup walut wymienialnych lub

uregulowania bezpieczeństwa niektórych płatności 3.pozycja rezerwowa w MFW- składa się z

niewykorzystanej transzy rezerwowej jaka pozostaje do dyspozycji kraju członkowskiego 4.dewizy-

najczęściej występują w formie należności na rachunkach w bankach zagranicznych lub inne należności

od cudzoziemców posiadane przez władze monetarne. Obie części bilansu pozostają w ścisłym

związku. Obroty bieżące wywierają zawsze wpływ na stan należności i zobowiązań. Natomiast druga

część bilansu wyjaśnia z jakich źródeł została sfinansowana nadwyżka wypłat nad wpływami w obrotach

bieżących, bądź na co została zużyta nadwyżka wpływów.

Dla określenia nadwyżki lub deficytu trzeb wszystkie transakcje podzielić na:-transakcje podstawowe-

obroty bieżące, transfery nieodpłatne, ruch kapitału długoterminowego-transakcje wyrównawcze- ruch

kapitału krótkoterminowego (zmiany zagranicznych rachunków bankowych, stan kredytów

krótkoterminowych, włącznie z saldem błędów i opuszczeń oraz zmianami złota monetarnego.

CZYNNIKI ZAKŁÓCAJĄCE RÓWNOWAGĘ BILANSU PŁATNICZEGO: 1.Zewnętrzne: -związane z

komunikacją zewnętrzną- gdy koniunktura jest słaba to eksport maleje -strukturalne zmiany w popycie

zagranicznym na towary eksportowane przez dany kraj -zmiany wzajemnych relacji światowych cen

towarów eksportowanych i importowanych przez dany kraj (terms of trade) -zmiany wysokości stopy % za

granicą w stosunku do stopy % w kraju (w kraju o niższej stopie %- deficyt, o wyższej- nadwyżka)

2. Wewnętrzne:- wzrost dochodu narodowego wskutek wzrostu inwestycji lub wydatków rządowych

powoduje wzrost środków konsumowanych z importu - wzrost dochodu narodowego wskutek wzrostu

eksportu prowadzi do pojawienia się nadwyżki w bilansie płatniczym, która może być przeznaczona na

zwiększenie importu - klęski żywiołowe 3.Psychologiczne- np. przekonanie o tym, że waluta jakiegoś kraju

ulegnie dewaluacji. 4.Przyczyn polityczne:- np. wojna w Zatoce Perskiej - polityka protekcyjna stosowana

przez rządy różnych krajów uniemożliwiająca eksport do tego kraju - pomoc udzielana krajom słabo

rozwiniętym. Następstwa zakłóceń w równowadze: - utrata lub nagromadzenie rezerw walutowych - ruchy

międzynarodowego kapitału w postaci udzielonych lub zaciągniętych kredytów.Przywracanie

równowagi w bilansie płatniczym: I. procesy przystosowawcze zachodząc automatycznie lub

zainicjowane przez państwo polegające na przywracaniu równowagi bilansu płatniczego za pomocą

mechanizmu rynkowego.

Mechanizmy zmian zachodzących w sytuacji kraju deficytowego: odpływ dewiz- zmniejszają się

aktywa banku komercyjnego i BC- obniża się stan wkładów bankowych przedsiębiorstw, które zakupiły

dewizy- ograniczeni kredytów- zahamowanie wzrostu, ograniczenie produkcji i zatrudnienia- zmniejszenie

dochodu globalnego- zmniejszenie importu, zostaje przywrócona równowaga bilansu płatniczego.

Mechanizm zmian zachodzących w sytuacji kraju nadwyżkowego: napływ dewiz- rosną wkłady

eksporterów w bankach- banki mogą zwiększyć kredyt- rozszerza się produkcja i zatrudnienie- rośnie

dochód globalny- rośnie zapotrzebowanie na import i z czasem zanika nadwyżka w bilansie płatniczym.

Procesy te wymagają bardzo długiego czasu, są często zainicjowane przez rządy:- stosowanie polityki

kursu walutowego - przy deficycie należy obniżyć wydatki budżetowe, co zmniejszy dochody ludności i

przedsiębiorstw produkujących na potrzeby państwa ; można też ponieść wydatki. Skutki polityki kursu

walutowego: 1.wzrastają w walucie krajowej ceny towarów importowanych z kraju, w którym waluta nie

ulega dewaluacji 2.wzrost cen towarów importowanych i krajowych, w których zawarte są koszty

materiałów importowanych 3.wzrost cen towarów importowanych powoduje wzrost popytu na te towary

krajowe, które mogą zastąpić importowane spadek kursu waluty krajowej sprawia, że towary stają się

tańsze dla cudzoziemców 5.wskutek wzrostu cen krajowych może nastąpić stopniowo wzrost kosztów

utrzymania w kraju o zdewaluowanej walucie II środki odcinkowego korygowania bilansu płatniczego

DEFICYT- można oddziaływać na wzrost eksportu poprzez subwencje eksportową - można oddziaływać

na obniżenie importu - podwyższyć lub wprowadzić cła - można ustalić kontyngenty ilościowe -

wprowadzić obowiązek posiadania licencji - wprowadzić reglamentację dewizową

Metody przywracania równowagi w bilansie płatniczym w zależności od sytuacji danego kraju:

1.przy bezrobociu w bilansie płatniczym jest nadwyżka- ekspansywna polityka pieniężna i fin. By

powiększyć dochód i wywołać wzrost importu 2.bezrobociu towarzyszy deficyt bilansu płatniczego-

przeprowadzić dewaluację 3.panuje presja inflacyjna, deficyt bilansu płatniczego- polityka deflacyjna

(ograniczeni popytu) lub dewaluacja, gdy nie można przeprowadzić deflacji 4.presja inflacyjna, bilans

wykazuje nadwyżkę- rewaluacja waluty.

SWAP Korzyści: - ułatwiają finansowanie międzynarodowych obrotów gospodarczych - dogodne

możliwości zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym - ułatwiają przepływ funduszy pieniężnych od

indywidualnych i instytucjonalnych inwestorów do końcowych odbiorców funduszy - dogodne warunki

techniczne SWAP- transakcje finansowe, w których obie strony zgadzają się wymienić strumienie

płatności w przyszłości. Pozwalają uniknąć niedogodności i ograniczeń dewizowych, ryzyka kursowego,

wahania stóp procentowych, obniżają koszty obsługi długu, stwarzają efektywne możliwości obniżenia

kosztów inwestycji.

ZAMIANA STOPY PROCENTOWEJ Opiera się na porozumieniu dwóch partnerów zainteresowanych w

zamianie wzajemnych płatności odsetkowych w ściśle określonym terminie od pewnej jednakowej i z góry

odnotowanej kwoty pożyczonego kapitału

Rodzaje: - transakcje kuponowe A - transakcje bazowe Transakcje kuponowe A- partnerzy dokonuję

zamiany płatności odsetkowych naliczonych od tzw. odnotowanej kwoty kapitału wg. stałej stopy % na

płatności odsetkowe naliczone od tej samej kwoty pożyczonego kapitału wg. zmiennej stopy % w ciągu

całego okresu trwania porozumienia. Transakcje bazowe- każda ze stron porozumienia płaci odsetki od

swego partnera naliczone wg. zmiennej stopy % ale jednocześnie różniące się od siebie wysokością stopy

% Przykład Dwaj partnerzy chcą zamienić płatności odsetkowe. Firma leasingowa oddała maszynę

otrzymując dochody wg. stałej stopy %. Maszyna została sfinansowana krótkoterminowa pożyczką (firma

leasingowa musi spłacać odsetki według stopy LIBOR, która może kształtować się na wyższym poziomie

niż odsetki otrzymywane od leasingobiorcy). Firma leasingowa chce zamienić LIBOR na stała stopę %.

Bank udzielił pożyczek dla różnych firm handlowych, z których otrzymuje dochody w wysokości LIBOR +

80 pkt. bazowych (0,8 %). Bank musi emitować obligacje, za które płaci stałe odsetki 12 %. Dochody z

udzielonych kredytów mogą okazać się niższe od kosztów obsługi euroobligacji. Szuka partnera, który

chciałby pozyskać jego stałą st. % w zamian za zmienną LIBOR. Arbitraż- wykorzystanie różnic st.% na

różnych rynkach

PROBLEMATYKA TERMINOWYCH KURSÓW WALUTOWYCH Wyznaczanie kursu walutowego:

W Polsce: kursy wyznaczane przez NBP- kurs płynny kierowany:- kurs średni dnia –fixing-średni

zamknięcia –ważony kursy wyznaczane przez banki i kantory- zbliżone do kursów płynnych, wyznaczane

na podstawie popytu i podaży. Elementy brane pod uwagę przy wyznaczaniu kursu centralnego:

koszyk walut (lipiec 91 rozporządzenie MF) dolar 45% marka 35% funt angielski 10% frank francuski

5% frank szwajcarski 5% 2.stopień dewaluacji (koszyka)- od stycznia 1996r 1% w skali miesiąca.3 dane z

MRW (z Reutera w danym dniu) Te elementy wstawia się do wzoru objętego tajemnicą bankową. Dla $ i

DM podaje się średnie kursy kupna i sprzedaży (od 8h- 14h). Są też granice odchyleń 7%- określają kurs

w stosunku do następnego lub poprzedniego dnia. Granicy nie mają banki i kantory. Kurs średni to taki,

po którym NBP do 14.00 jest wstanie zawrzeć transakcje. Kursy banków są kursami zmiennymi. 14.00-

15.00- na międzynarodowym rynku bankowym panuje cisza. I etap-14.00- 14.30- składanie ofert, banki

zgłaszają się do NBP swoje oferty (po kursie fixing, bądź podaje górne lub dolne granice, w zależności

czy kupują czy sprzedają). II etap - 14.30- 15.00- fixing- wyznaczanie kursu obowiązującego od

popołudnia do dnia następnego (tylko dla DM i $). Do kursu dochodzą jeszcze propozycje zgłaszane przez

banki. Po kursie wyliczonym przez NBP i zaakceptowanym przez prezesa dochodzi do sfinalizowania

umów między NBP a bankami. Po 15.00- wyliczany jest kurs zamknięcia pozostałych 19 walut. Zaczyna

działać międzybankowy rynek kredytowy. Od 8.00-9.00 dnia następnego rozpoczyna się ten sam proces.

Kursy średnio ważone- są wyznaczane przez NBP, służą do ustalania wartości celnych i ustalania

statystycznych towarów, są podawane przez GUS, są niezmienne w ciągu całego tygodnia. TERMINOWY

RYNEK WALUTOWY WALUTA BAZOWA- jednostka waluty transakcji, która jest kupowana bądź

sprzedawana. Występuje w stałej postaci, dokładnie jest określona. Za podstawę w banku przyjmuje się

1, 10 lub wielokrotność 10.

WALUTA NOTOWANA- podawana w systemie pięciocyfrowym np. 1,8743 gdzie dziesiętne i setne 87 to

figura (uznawana za część waluty notowanej, która nie ulega częstym zmianom), a tysięczne 43 to

pestka. Dealerz podają zazwyczaj tylko pestkę.

Te dwie waluty skupiają się w systemie notowań. System notowań (kwotowań): zwykłych

(bezpośrednich)- waluta zagraniczna jest uznawana jako waluta bazowa, a waluta notowana jest waluta

krajową. Taki system notowań ma 132 kraje, także Polska. odwrotnych (kwotowań pośrednich)- walutą

bazową jest zawsze waluta krajowa, a walutą notowaną waluta zagraniczna. Występuje w 47 państwach

(najpierw Wlk. Brytania, Kanada, Irlandia, Meksyk, Szwajcaria- obydwa system notowań).

Na bazie tych systemów powstały kursy krzyżowe (parytetowe). Istota polega na wyeliminowaniu dolara z

transakcji.

Zasady wyznaczania kursu krzyżowego: obydwie waluty, które nas interesują są podawane w

kwotowaniach bezpośrednich lub zwykłych. Trzeba się zastanowić, która waluta jest bazową, a która jest

notowana. I DM- waluta bazowa frank szwajcarski- waluta notowaną

kurs kupna = kurs kupna franka / kurs sprzedaży marki = kurs kupna waluty notowanej / kurs sprzedaży

waluty bazowej

kurs sprzedaży = kurs sprzedaż waluty notowanej * kwotowanie waluty notow. / kurs kupna waluty

bazowej *kwotowanie waluty bazowej 1 DEM = 0,8957- 0, 8967 CHF

obydwie waluty są podawane w systemie kwotowań pośrednich. Która waluta będzie bazową ?

waluty podawane w dwóch różnych systemach.

Wtedy mnoży się kursy. Kurs kupna= kurs kupna jednej waluty * kurs kupna drugiej waluty

POZYCJE WALUTOWE-różnica pomiędzy należnościami a zobowiązaniami w danej walucie- powodują

powstanie kursów terminowych. I Jeżeli różnica między należnościami a zobowiązaniami = 0- pozycja

walutowa zamknięta (ryzyko nie występuje). Muszą zobowiązania odpowiadać należnościom, nie musi

być ten sam termin płatności. II Gdy występuje różnica między zobowiązaniami a należnościami, mamy

do czynienia z pozycją otwartą. pozycja walutowa długa- należności > zobowiązania

III pozycja walutowa krótka- należności < zobowiązania Niezabezpieczenie zobowiązań lub należności

powoduje pojawienie się spekulacji walut - gra na zwyżce lub zniżce walutowej. Wtedy pojawia się

ryzyko walutowe.

Do ograniczenia ryzyka służy terminowy rynek kredytowy. Rozporządzenie prezesa NBP mówi jak dużą

pozycję walutową może mieć bank (nie większa niż 15% funduszy własnych banku). Wtedy nie muszą

być zabezpieczone zobowiązania. Nie dotyczy to przedsiębiorstw. Jeśli nastąpi wzrost kursu waluty obcej

w stosunku do waluty krajowej- osiąga się pozycję walutową długą- gdy osiąga zysk walutowy. Gdy

nastąpi spadek waluty obcej w stosunku do waluty krajowej- osiąga pozycję krótką. W odwrotnych

przypadkach nastąpi strata dewizowa: - przy długiej pozycji- gdy nastąpi spadek kursu waluty obcej w

stosunku do waluty krajowej

- przy pozycji krótkiej- gdy nastąpi wzrost waluty obcej w stosunku do waluty krajowej.

Pozycja walutowa maksymalna- suma wszystkich pozycji walutowych długich i krótkich. Maksymalna

pozycja- nie więcej niż 45% funduszy własnych banku. Pozycja walutowa globalna- różnica między

sumą pozycji długich i krótkich: pozycja walutowa globalna krótka- różnica ujemna- pozycje krótkie >

pozycje długie pozycja walutowa globalna długa- różnica dodatnia- pozycje krótkie < pozycje długie.

Wielkość nie może przekroczyć 30% funduszy własnych. Do zabezpieczenia pozycji jest rynek terminowy.

Podstawą jest kura terminowy: kurs kasowy- służy do rozliczania transakcji spot, natychmiastowych.

Wyznaczany przez banki. Istotą transakcji spot- po podpisaniu umowy dostarczenie walorów musi

nastąpić w ciągu 2 dni roboczych. Transakcje muszą być sfinalizowane w danym miesiącu. kursy

terminowe- obsługują transakcje terminowe (odroczenie płatności o 30 do 360 dni). TRANSAKCJE

TERMINOWE: 1.tradycyjne (forward) – outright- swap:-swap in-swap out 2.nowe instrumenty finansowe:-

swap odsetkowo-walutowy (swap generowany, arbitraż dwustronny, wielostronny)-na okresy płatnicze

(do 10 lat)-future (można dokonywać spekulacji, arbitraż walut i hedging)-opcje:-call –put-transakcje

hybrydowe- kombinacje wszelkich poprzednich (np. future+opcje)

Podstawą dla rynku terminowego jest kurs terminowy. Bazą przy wyznaczaniu jest marża terminowa-

różnica między kursem terminowym a kursem klasowym. Może przyjąć formę: 1.premii- strata na kursie

terminowym 2.dyskonta- zysk na kursie terminowym. Bazą wyznaczenia jest:-kurs natychmiastowy

(klasowy) stopa procentowa dwóch walut, które są przedmiotem wyznaczenia kursu terminowego.

M.= (K natychmiastowy *(%2- %1) * t) / T T: -365dni w Polsce-360dni w Polsce %2 -wysokość

oprocentowania, waluty wyżej oprocentowanej %1-wysokość oprocentowania, waluty niżej

oprocentowanej t-ilość dni, na którą została zawarta transakcja (30, 60, 90, 120, 180). *1 USD=

1,48800DM- kurs natychmiastowy (klasowy) kurs terminowy dla 3 miesięcy- t=90 USD- 4 % (roczna)

DM- 10% (depozyty)

Waluta, której kurs terminowy > kursu natychmiastowego ma zawsze premię (waluta niżej

oprocentowana ma zawsze premię w kursie terminowym) Waluta wyżej oprocentowana będzie zawsze

notowana z dyskontem w kursie terminowym. Waluta bazowa- dolar-waluta niżej oprocentowana- marża

jest premią-dodajemy ją do kursu terminowego Gdy punkty dla kursu kupna < dla kursu sprzedaży-

waluta bazowa, notowana jest niżej oprocentowana (występuje z premią), należy1 Gdy punkty dla kursu

kupna < dla kursu sprzedaży- waluta bazowa, notowana jest niżej oprocentowana (występuje z premią),

należy ją dodać do kursu natychmiastowego. Gdy punkty dla kursu kupna > dla kursu sprzedaży- waluta

bazowa jest wyżej oprocentowana (występuje z dyskontem)- należy ją odjąć od kursu natychmiastowego.

Zawarcie transakcji typu forward- podpisanie umowy z bankiem na kupno\sprzedaż waluty po kursie, jaki

obowiązywał w dniu zawarcia umowy. Realizacja nastąpi w terminie określonym w umowie.

Transakcje swap- zawarte jednocześnie i na rynku kasowym, i na rynku terminowym.-swap out-

polegają na sprzedaży waluty bazowej w transakcji natychmiastowej swap-u i równoczesnym odkupieniu

tej waluty w transakcji terminowej swap-u.-swap in- kupno waluty bazowej w transakcji natychmiastowej

swap-u i sprzedaży w transakcji terminowej swap-u. Kontrakty future-(na wyspecjalizowanych

giełdach) kontrakty przyszłościowe, są one wystandaryzowane, wiadomo do jakich walut się odnoszą

(DM, jen frank szwajcarski, funt szterling). CECHY: Każda giełda ma swoje wielkości kontraktów. Stały

kontrakt odnosi się do DM- 125 DM. Chcąc być uczestnikiem giełdy future trzeba wpłacić prowizję lub

marżę wejściową, ale nie trzeba przynosić walut na kontrakty. Marża wejściowa wynosi 1000$. Prowizja

wejściowa pobierana jest przez dealera za usługi na giełdzie. Każda zmiana kursu futre wynosi 1

dziesięciotysięcznej Jest to tick- minimalna zmiana kursu na dowolnej giełdzie. Kosztuje on 12,5$.

Kontrakty nie są miesięczne, ale tylko: marcowe, wrześniowe, grudniowe i czerwcowe. Dolar jest walutą

notowaną (system notowań odwrotnych). Termin dostawy- faktyczne przelanie pieniędzy dokonuje się na

giełdzie w Londynie- druga środa miesięcy. Każda giełda ma swój wyznaczony dzień do sfinalizowania

kontraktów. Dzienne rozliczenie kontraktu- rozliczeni zysków i strat. Dziennie mogą wziąć zysk lub pokryć

stratę. Występuje jeden kurs- dla sprzedaży i kupna- kurs średni. PRZYKŁAD: środa 10.00- kupno 1

kontraktu DM czerwcowy (125 tys. DM); na giełdę wpłaciliśmy 1000$, 1 DM- 0,6060 USD; środa 18.00-

kurs wzrósł do 0,6250 USD- gdy sprzedamy- zysk: 190 ticków ; 190 tick * 12,5$ = 2375 $- zysk w ciągu

dnia ; Czwartek 18.00- 0,6100$ (spadek) ; 150 tick * 12,5 = 1875 – strata ; Gdy w środę wzięliśmy zysk,

to w czwartek trzeba spłacić stratę, jeśli nie, to w czwartek odbijają nam stratę. ; Piątek 16.00- 0,6180 ;

80 tick * 12,5 = zysk ; otrzymujemy: zysk (środa)- strata- zysk + 1000. FUTURE: long hatch- zakup

kontraktów future w sytuacji, gdy przewiduje się wzrost kursu waluty short hatch-sprzedaż future w

sytuacji, gdy przewiduje się wzrost kursu waluty. OPCJA CALL (kupna):- nabywca opcji kupna zajmuje

długą pozycję kupna- daje nabywcy prawo zakupu określonej ilości waluty, po z góry ustalonym kursie, w

określonym momencie w przyszłości lub wcześniej. Sprzedaż:-zobowiązuje sprzedawcę do dostarczenia

określonej ilości waluty, według z góry ustalonego kursu, w określonym momencie w przyszłości lub

wcześniej, jeżeli nabywca tej opcji zażąda dostawy-sprzedawca opcji kupna zajmuje krótką pozycję

walutową. OPCJA PUT (sprzedaży):- daje nabywcy prawo sprzedaży określonej ilości waluty po z góry

ustalonym kursie w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej- nabywca opcji sprzedaży zajmuje

długą pozycje sprzedaży. Sprzedaż:- zobowiązuje sprzedawcę do odbioru określonej ilości waluty wg z

góry ustalonego kursu w określonym momencie w przyszłości lub wcześniej- jeśli nabywca tej opcji

zażąda odbioru, sprzedawca opcji sprzedaży zajmuje krótka pozycję sprzedaży. Do każdego kursu

opcyjnego dodawana jest premia (na rzecz banku lub instytucji, która opcję nam sprzedawała) bez

względu czy opcje wykorzystamy czy nie. Kurs opcyjny- kurs, po którym opcja faktycznie jest rozliczana,

płacimy go na rzecz banku- premia. Im wyższy kurs dla opcji kupna, tym premia niższa i odwrotnie.

Odwrotnie przy opcji sprzedaży.

1

MIĘDZYNARODOWY RYNEK FINANSOWY: międzynarodowy rynek pieniężny- eurorynek walutowy

międzynarodowy rynek kapitałowy- eurorynek akcji i obligacji międzynarodowy rynek kredytowy- rynek

eurokredytów

FORMY ORGANIZACYJNE BANKOWOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ:

Biuro przedstawicielskie- to zagraniczne biuro banku krajowego, w którym jedna lub kilka osób

reprezentuje bank. Koszty działalności takiego biura są niewielkie. Takie biuro nie może przyjmować

wkładów, udzielać kredytów, zbiera jedynie informacje i przekazuje je do centrali banku. Agencja- ma

cechy pośrednie między biurem przedstawicielskim a oddziałem. Nie może przyjmować wkładów, ale

może udzielać kredytów mobilizując środki. Środki zdobywa przez zaciągnięcie pożyczek na lokalnym

rynku lub rynku eurowalutowym, może też pożyczać od banku macierzystego lub innych banków

afiliowanych przy banku macierzystym.

Bank afiliowany- bank lokalny działający wg prawa miejscowego, w którym bank zagraniczny ma

mniejszą, nie dającą kontroli część udziałów. Dzięki bankowi afiliowanemu bank zagraniczny ma pełny

dostęp do działalności wkładowo- pożyczkowej na lokalnym rynku finansowym. Oddział zagraniczny- to

przedłużenie działalności banku macierzystego poza granice. Oddział nie jest jednostką prawnie

wyodrębnioną i nie emituje oddzielnie akcji, nie ma własnych aktywów i zobowiązań. Może wprowadzić

cały wachlarz usług finansowych, zarówno w skali krajowej i międzynarodowej, ze wszystkimi

ograniczeniami nakładanymi przez lokalne przepisy. Zabezpieczeniem jego działalności jest cały kapitał

zagranicznego banku macierzystego. Oddziały są lokowane w głównych centrach finansowych świata.

Bank pomocniczy- odrębna organizacja bankowa, w której bank zagraniczny posiada taką część

udziałów, która pozwala mu kontrolować jego działalność. Bank konsorcjalny- jednostka będąca

wspólnym przedsięwzięciem kilku banków zagranicznych. Jest jednostką prawną na stale prowadzącą

międzynarodową działalność bankową. Celem zakładania konsorcjum jest wejście na dany rynek

finansowy. Jest on dobrym rozwiązaniem dla małych i średnich banków. Konsorcjum bankowe- to grupa

banków, z których każdy jest odrębną instytucją finansową i działa we własnym imieniu. W konsorcjum

banki połączone są więzami wspólnie udzielonego kredytu. Kiedy kredyt zostaje spłacony konsorcjum

zanika. Banki konsorcjalne:- ukierunkowane na międzynarodowa działalność lokacyjną, świadczące

wyspecjalizowane usługi finansowe na rynkach kapitałowych: fuzje, przejęcia akcji i porady finansowe dla

przedsiębiorstw, finansowanie konkretnych projektów inwestycyjnych- nastawione na penetrację

lokalnego rynku finansowego (hurtowego i detalicznego), ich zadaniem jest opanowanie danego

terytorium trudnego do zdobycia tylko przez jednego udziałowca- tworzone w celu reprezentowania

interesów zagranicznych banków handlowych, tam gdzie koszty założenia własnego oddziału

przekroczyły zyski.Najwięcej banków konsorcjalnych w:Luksemburgu, Panamie, Hongkongu Zagraniczny

korespondent handlowy- działalność ta wiąże się z regulowaniem rachunków rozliczeniowych

wzajemnie utrzymanych przez banki w różnych krajach. Korzystanie z jego usług jest opłacalne, jeżeli

prowizje za usługi nie są wysokie. Rynek eurowalutowy- międzynarodowa działalność bankowa

prowadzona jest przede wszystkim na rynku eurowalutowym Wywodzi się z rynku eurodolarowego.

Eurodolary- depozyty w dolarach ulokowane za granicami USA. Banki prowadzące działalność

międzynarodową muszą gromadzić kapitał stanowiący 8% aktywów kredytowych.

Przyczyny powstania rynku eurowalutowego:-Kryzys sueski-1958r- przywrócono zewnętrzna

wymienialność walut europejskich-Wprowadzenie przez USA 1963r podatku wyrównawczego od

dochodów a procentów. 1965r- program dobrowolnych ograniczeń w eksporcie kapitału z USA i

ograniczenia w akcji pożyczkowej amerykańskiej instytucji finansowej na rzecz cudzoziemców.-różnice w

oprocentowaniu (w Europie oprocentowanie było wyższe). Eurobanki zaczęły emitować certyfikaty

depozytowe w wysokości 25 tys. $. Popyt w eurowalutach zgłaszały: rządy, władze komunalne, korporacje

międzynarodowe, przedsiębiorstwa. Rynek eurowalutowy służył jako źródło kredytu krótkoterminowego

na finansowanie handlu zagranicznego. Później Eurobanki rozpoczęły handel walutami wyłącznie w

celach zarobkowych. Zaczął funkcjonować międzynarodowy rynek eurowalutowy.

Główne źródła funduszy eurowalutowych:- lokaty wolnych środków wielkich korporacji

międzynarodowych -rezerwy BC i banków handlowych-wkłady, depozyty wielkich szejków naftowych.

Rola rynku eurowalutowego:-w początkowym okresie umożliwił sfinansowanie wielu transakcji

eksportowych i importowych.

- później eurorynki przyczyniły się do nieskuteczności polityki pieniężnej.

Pozytywne strony rynku eurowalutowego:-w zakresie wyrównywania deficytów i nadwyżek w

bilansach płatniczych. Rynek eurowalutowy jest elastyczny i wygodny, utrzymuje depozyty jednodniowe

aż do 5- cio letnich.

Rynek euroobligacji = międzynarodowy rynek kapitałowy, na którym zawiera się transakcje kredytowe

w długoterminowych, wyrażonych w obcych walutach papierów wartościowych. Powstał w 1963r w

wyniku wprowadzenia przez USA

podatku wyrównującego dochody z oprocentowania. Podatek miał zniechęcić zagran..

Euroobligacje różnią się od zwykłych obligacji tym, że konsorcjum bankowe (lub syndykat)

rozprowadzające je w różnych walutach ma zasięg międzynarodowy. Emisje euroobligacji rejestruje się

na międzynarodowych giełdach. Istnieje pierwotny rynek euroobligacji (nowo emitowane obligacji)

i wtórny (euroobligacje przed terminem ich wykupu).

Procedura emitowania obligacji odbywa się za pośrednictwem syndykatu bankowego, który

składa się z 3 podstawowych grup

kierownicza (kupuje obligacje od emitenta i zabezpiecza mu sprzedaż obligacji) subskrypcyjna

sprzedająca

Grupa kierownicza zawiera z grupą subskrypcyjną umowę partycypacyjną.

Emisja euroobligacji rozpoczyna się z chwilą publicznego zaanonsowania emisji przez Bank

prowadzący, który wspólnie z emitentem ustala ostateczne warunki emisji i cenę obligacji. Później

następuje ostateczna dystrybucja.

Główną rolę wśród członków grupy kierowniczej odgrywa bank prowadzący, który:

- ściśle współpracuje z emitentem

- wypracowuje koncepcję emisji

- ustala warunki emisji wspólnie z emitentem

Subskrypcja obligacji- zajmuje się nią bank z grupą subskrypcyjną wraz z bankami i grupą kierowniczą.

Subskrypcja polega na zakupie od emitenta obligacji w celu ich odsprzedaży ostatecznym inwestorom. W

ten sposób subskrybenci gwarantują emitentowi otrzymanie umownej kwoty bez względu na to, czy i w

jakich warunkach będą w stanie uplasować dane obligacje wśród inwestorów. Kupując obligacje po

ustalonej cenie subskrybenci angażują w procesie emisji własny kapitał i przyjmują na siebie ryzyko

odsprzedaży inwestorom zakupionych papierów po cenie takiej samej lub wyższej od ceny emisyjnej.

Banki grupy kierowniczej zawierają odrębna umowę między sobą, która ustala ich wzajemne funkcje i

obowiązki oraz umowę z pozostałymi subskrybentami (n. partycypacyjna), ustalając w niej kwotę

subskrybowaną przez każdego z subskrybentów (udział w danej emisji). W umowie partycypacyjnej każdy

z subskrybentów zobowiązuje się do wykupienia po cenie emisyjnej części obligacji nie sprzedanych

inwestorom, ustalonych w proporcji do jego udziałów.

Do zadań grupy sprzedającej należy dystrybucja obligacji wśród inwestorów (duża część każdej emisji jest

rozprowadzana bezpośrednio przez subskrybentów). Z grupą sprzedającą banki z grupy kierowniczej

zawierają umowę sprzedaży obligacji wśród inwestorów. Zobowiązuje ona banki sprzedające do przyjęcia

przydziałów obligacji przydzielonych im do sprzedaży i zapłacenia za nie. Formalnie rozpoczęcie emisji

następuje w dniu formalnego ogłoszenia emisji.

Przyśpieszone metody emisji obligacji związane są ze wzrostem roli i ryzyka banku prowadzącego, a

zarazem eliminuje bądź znacznie ogranicza dział grupy subskrypcyjnej lub sprzedawczej.

1.emisja o warunkach ustalonych z wyprzedaniem w ramach której bank prowadzący wraz z grupą

kierowniczą subskrybuje całą emisję o definitywnie ustalonych warunkach. Te same banki rozprowadzają

następnie emisje korzystając z marginalnej pomocy wyselekcjonowanej grupy banków sprzedających.

2.emisja kupiona polega na tym, że bank prowadzący subskrybuje całą emisję o ustalonych warunkach

na własny rachunek, a następnie samodzielnie organizuje syndykat banków dla jego redystrybucji.

AKCJE- tworzy się syndykat, który składa się z banków z poszczególnych krajów i są one odpowiedzialne

za planowanie akcji na rynku międzynarodowym.

Instrumenty polityki handlowej:

Narzędzia bezpośrednie: kurs walutowy, oddziaływanie polityki pieniężnej i finansowej. Instrumenty o

działaniu selektywnym globalnym na całą gospodarkę. Podział na instrumenty administracyjnego i

rynkowego oddziaływania.

Kierunek:cła importowe, eksportowe, transportowe Cele: poprawa bilansu płatniczego, ochrona

przemysłu krajowego, forsowanie rozwoju produkcji eksportowej. Nałożenie ceł powoduje pojawienie się

nowych warunków rentowności w imporcie i eksporcie.

Cło wprowadza zmiany w popycie na towar w danym kraju (instrument polityki handlowej do ograniczania

bądź zwiększania importu).-Kryterium celu: Cła fiskalne- dostarczenie wpływów do budżetu Cła

ochronne Cła dyskryminujące Cła preferencyjne

Wysokość stawek celnych:- w procencie od towarów,- cła specyficzne (od ilości, od wagi),- cła

mieszane Większe znaczenie mają instrumenty pozataryfowe (parataryfowe- bariery), wszelkiego

rodzaju bariery dla importu związane z działaniem mechanizmu cenowego, które nie będąc cłami

wywołują skutki podobne do ceł (zwiększają importowe towarów, zmniejszają konkurencyjność na rynku

wewnętrznym danego kraju). Bariery zastępują bądź uzupełniają cła Najważniejsze bariery

parataryfowe:-opłaty wyrównawcze (stosowane zamiast lub obok ceł) mają nie dopuszczać na rynek

wewnętrzny towarów zagranicznych po cenie niższej niż ta która funkcjonuje na danym rynku

wewnętrznym. Opłaty wyrównawcze wyrównują ceny towarów zagranicznych do poziomu

obowiązującego na rynku wewnętrznym Są bardzo skuteczną barierą trudną wręcz niemożliwą do

sforsowania, gdyż wszystkie obniżki cen towarów eksportowych powodują automatycznie wzrost opłat

wyrównawczych.-opłaty (podatki wewnętrzne) nakładane na pewne zagraniczne towary pochodzące z

importu. Są dla każdego kraju składnikiem wewnętrznej polityki gospodarczej. Nie muszą być

przedmiotem negocjacji z organizacją typu WTO. Stosuje się do ochrony bilansu płatniczego.-depozyty

importowe, państwo uzależnia zgodę na dokonanie importu od wpłacenia od importera na specjalny

rachunek depozytowy sumy odpowiadającej określonemu procentowi wartości importowanych towarów.

Ograniczają popyt na import.-procedury podwyższające podstawę od której wymierzane jest cło (cło

na granicy importera lub na rynku wewnętrznym)-opłaty za clenie lub rozładowywanie towarów na

granicy celnej, opłaty skarbowe pobierane od dokumentacji towarowej przechodzącej przez granicę

celną, opłaty sanitarne Instrumenty pozataryfowe- wszystkie te posunięcia które nie zastępują ceł

(niezależnie od cen towarów limitują obroty handlowe i ograniczają ich wolumen)-ograniczenia

ilościowe (mogą mieć różny poziom, poz. 0- nie sprowadzać) ochrona własnego przemysłu. Mogą

występować w formie kontyngentów sztywnych bądź bilateralnych (wysokość kwoty jest elastyczna, za

każdym razem uzależniona od wynegocjonowanych ustępstw)-licencje importowe za ich pomocą

realizuje się określone kontyngenty ilościowe-kontyngenty taryfowe- ustępstwa celne dotyczące

określonej wielkości importu-przepisy dotyczące receptur, norm technicznych, sanitarnych, norm w

zakresie opakowania, oznakowania, miar i wag- dobrowolne ograniczenie eksportowe-subwencje

eksportowe- wszelkiego rodzaju premie, subsydia, ulgi i ułatwienia przyznawane przez państwo

eksporterom mające na celu zachęcić ich do rozwoju eksportu i do zwiększenia konkurencyjności danego

towaru na rynku zagranicznym. Bezpośrednie i pośrednie (nie są wypłacane eksporterom, państwo

przyznaje je w postaci ulg i ułatwień pozwalających na zmniejszenie kosztów wytwarzania o charakterze

fiskalnym- niższe podatki, zwroty ceł importowych, itp. o charakterze finansowo- kredytowym

ulgowe kredyty, przejęcie przez państwo kosztów oprocentowania, państwowe gwarancja kredytów na

eksport towarów.

Cele: Doprowadzenie do równowagi bilansu płatniczego, zwiększenie stopnia wykorzystania mocy

produkcyjnej, pozbywanie się nadwyżek. Czynniki zakłócające równowagę w polskim bilansie

płatniczym: Spadek eksportu spowodowany spadkiem koniunktury na rynkach światowych w krajach

UE, do których kierowana jest większość eksportu. Pogarszająca się sytuacja, jeżeli chodzi o

konkurencyjność naszych towarów (mało przetworzone) Rosnący popyt na import Krajowi kandydaci na

kooperantów zagranicznych spółek nie potrafią sprostać wyśrubowanym standardom jakości. Zależność

od importu zaopatrzeniowego jest tym silniejsza im więcej zagranicznych inwestycji ogranicza się do

montażu podzespołów pochodzących z zagranicy.

Przepływy kapitałowe na świecie

Kapitał: Obcy Zewnętrzny

(1) kredyty rządowe i organizacji międzynarodowych udzielane na warunkach preferencyjnych lub

rynkowych

(2) w formie bezpośrednich inwestycji portfelowych, kredytów banków komercyjnych, kredyty handlowe

Inwestycje bezpośrednie to lokaty kapitału w przedsiębiorstwa zagraniczne użyte w celu uzyskania

trwałego wpływu na jego działalność. Główną cechą ich jest zamiar wywierania bezpośredniego wpływu

na zagraniczne przedsiębiorstwo. Minimalny udział pozwalający na efektywny wpływ przynosi 10%

kapitału, udziałów (od 10 do 25%)

Jeżeli udziały w przedsiębiorstwie zagranicznym są mniejsze, nie wpływają na podejmowanie decyzji to

wtedy mają charakter inwestycji portfelowych lub strategicznych.

Zasadnicza różnica między inwestycjami pośrednimi i bezpośrednimi to możliwość zarządzania i

sprawowania kontroli nad inwestycjami kapitału.

Najkorzystniejszą formą napływu zagranicznego kapitału są inwestycje zagraniczne.

Występują one:-jako samodzielne prowadzenie przez przedsiębiorstwo działalności za granicą (solo

venture)-prowadzenie tej działalności wspólnie z innymi partnerami (joint venture)

Z prawnego punktu widzenia przedsiębiorstwo w kraju przyjmującym może występować w formie

podmiotu prawa kraju przyjmującego lub obcego (przedstawicielstwo w formie oddziału, biura lub

agencji) – nie posiadają osobowości prawnej w tym kraju.

Filia – w odróżnieniu od oddziału posiada osobowość prawną utworzoną zgodnie z prawem kraju

przyjmującego.

Akwizycje:- polega na nabywaniu przez przedsiębiorstwo innych firm lub osiągnięciu w nim przewagi

decyzyjnej przez wykupienie ponad 50% udziałów. Jako podmiot funkcjonuje od tej pory nabywca. Może

mieć charakter przymusowy. Różnica polega na odmiennych procedurach przygotowywania tych

przedsięwzięć i ich realizacji.

Typy fuzji (akwizycje): fuzje poziome (horyzontalne) polega na połączeniu przedsiębiorstw będących

konkurentami, które mają podobne produkty i rynki ; cel- osiągnięcie korzyści skali i zwiększenie udziału

w rynku fuzje pionowe (wertykalne) nabywanie przedsiębiorstw pokrewnych technologicznie lub

rynkowo powiązanych fazami procesu technologicznego lub rynkowego fuzje dywersyfikacja

powiązana (koncentryczne) gdy następuje połączenie przedsiębiorstw należących do różnych sektorów

ale prowadzących działalność powiązaną w zakresie technicznym lub handlowym. Osiąganie korzyści jest

rezultatem transferu wiedzy i umiejętności posiadanych w dotychczasowej dziedzinie do innych obszarów

o dużym stopniu prawdopodobieństwa fuzje konglomeratowe polegają na przejmowaniu

przedsiębiorstw i rozszerzaniu zakresu działania o niepokrewne i niepowiązane ze sobą obszary

działalności. Brak więzi technologicznych co uniemożliwia zakwalifikowanie tych firm do konkretnej

branży. Najważniejsza jest akwizycja horyzontalna gdyż stwarza korzyści z szybkiego wejścia na rynek

zagraniczny, jest ona najkorzystniejsza. Mniejsze ryzyko i koszty- łączą się przedsiębiorstwa już istniejące.

Najpopularniejsza forma inwestycji zagranicznych. Przedsiębiorstwa z gotowymi produktami i rynkami,

występuje tu też ryzyko przejęcia słabej firmy. JOINT VENTURES: szersze znaczenie obejmuje każdą

formę więzi między partnerami- węższe znaczenie oznacza współpracę partnerów z różnych państw w

ramach przedsiębiorstwa (międzynarodowe joint ventures) JOINT VENTURES 1. udziałowepowstają w

wyniku porozumienia partnerów z co najmniej 2 państw, którzy do realizacji wspólnych celów

gospodarczych wnoszą nakłady kapitałowe i tworzą wyodrębnione organizacyjnie i prawnie

przedsiębiorstwo 2. kontraktowe nie ma charakteru inwestycji bezpośrednich; współpraca między

partnerami oparta na formie kontaktu bez łączenia kapitału i tworzenia jednego przedsiębiorstwa

(koprodukcja, przedsięwzięcie licencyjne i inne formy kooperacji) Wady JOINT VENTURES: Możliwość

powstawania konfliktów:-kwestie dotyczące zarządzania wspólnym przedsiębiorstwem-kwestie z

udostępnianiem i przenikaniem wiedzy i tajemnic-kwestie podziału dochodów