Fiziksel Risk Etkenlerinde Eğitim

Dr. Alper Keskin

Koç Üniversitesi İşyeri Hekimi

Dr. Alper Keskin

: alperkeskin@ku.edu.tr

: (0212 338) 1420

: (0212 338) 4126 : Her zaman

mailto:alperkeskin@ku.edu.tr

FİZİKSEL ETKENLER

• Çalışan sağlığı, fiziksel faktörler

• Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar

• İş yeri – fiziki şartlar ilişkisi

• Riski kaynakta yok etmek

PSİKOSOSYAL RİSKLER

Psikososyal ve Fiziki

Riskler

Kronik Stres

Fiziksel

Sorunlar

Davranışsal

Sorunlar

Akıl Sağlığı

Sorunları

KOÇ ÜNİVERSİTESİ

Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları

Dolaşım Sistemi Hastalıkları

Hijyen Koşullarına İlişkin (Alerjik) Hastalıklar

Psikolojik Hastalıklar

Göz İle İlgili Hastalıklar

İşitme İle İlgili Hastalıklar

Ses ve Ses Telleri İle İlgili Hastalıklar

FİZİKSEL ETKENLER

• Gürültü

• Titreşim

• Aydınlatma

• Termal Konfor Şartları

• Toz

• LASER

• Ekranlı Araçlarla Çalışma

http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://web.mawebcenters.com/aacoustics/images/Vibration.jpg&imgrefurl=http://web.mawebcenters.com/aacoustics/aboutus.ivnu&usg=__IQI7dyO5tAb6WU_k5hmgFO9gW9U=&h=319&w=323&sz=68&hl=tr&start=10&itbs=1&tbnid=zxSQluQazcV3XM:&tbnh=117&tbnw=118&prev=/images?q%3Dtitre%C5%9Fim%26gbv%3D2%26hl%3Dtrhttp://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://www.adres22.com/images/news/ampul.jpg&imgrefurl=http://www.adres22.com/bir-ampul-fabrikamiz-bile-yok-rn1201.html&usg=__spJSYMd1eMdmBoi2hynOpAvdZlI=&h=336&w=426&sz=14&hl=tr&start=4&itbs=1&tbnid=zLFzeB9m775OEM:&tbnh=99&tbnw=126&prev=/images?q%3Dampul%26gbv%3D2%26hl%3Dtrhttp://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://sp.ibb.gov.tr/WebPortal/tr-TR/HaberResimleri/mezar_bilgisayar1.jpg&imgrefurl=http://www.r10.net/gundemdeki-konular-amp-haberler/40772-istanbulda-aranan-mezar-bilgisayarla-bulunacak.html&usg=__S-IgaXRiEHP7Wzs4wlN-8iNwbmU=&h=476&w=455&sz=57&hl=tr&start=17&itbs=1&tbnid=ote7hVWJJOtpMM:&tbnh=129&tbnw=123&prev=/images?q%3Dbilgisayar%26gbv%3D2%26hl%3Dtr

FİZİKSEL ETKENLER

GÜRÜLTÜ:

• Endüstri ve çevre sorunu

• İstenmeyen ve rahatsızlık verici ses

• "İşitme duyusunun azalmasına veya sağlığın bozulmasına veya

başka tehlikelerin meydana gelmesine neden olan sesler " * * 1977 yılında yayınlanan ILO 148 sayılı gürültü ve titreşim hakkında sözleşme kararı

– Ses

– Frekans

– Ses Dalgası

– Ses Basıncı

GÜRÜLTÜ

• Subsonik sesler: 16 Hz.’den düşük

• İşitilebilen sesler: 16 Hz. - 20 kHz.

• Ultrasonik sesler: 20 kHz.’den daha yüksek

• desiBell (dB):

– Referans güç ya da miktar seviyeye olan oran

– Logaritmik

– 0 dB: İşitme sınır eşiği / 180 dB: Roket motoru

GÜRÜLTÜ

GÜRÜLTÜ

• Kütüphane: 32 dB

• Ofisler: 40 – 50 dB

• Laboratuvarlar: 60 – 70 dB

• Derslikler: 40 – 70 dB

GÜRÜLTÜ

Bulaşıkhane: 83,2 dB

Marangozhane: 90,5 dB – Manşon Tipi Kulaklık

– Kulak Tıkacı

• Gürültüyü KAYNAKTA azaltmak

• Gürültünün YAYILMASINI engellemek

• Kişiyi gürültüden korumak;

– izolasyon

– kişisel koruyucu malzeme temini

– rotasyon

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA

• Fiziki: İşitme kaybı (geçici, kalıcı, ani)

• Somatik:

– Otonom sinir sistemi, hipofiz hormon değişimi sebepli klinik tablo

– Kan basıncında artış

– Uyku bozuklukları

– Dolaşım bozuklukları

– Takipne

– Taşikardi

• Psikolojik:

– Davranış değişiklikleri

– Öfke atakları

• Performans Etkileri:

– İş veriminde düşme

– Konsantrasyon bozuklukları

GÜRÜLTÜNÜN ETKİLERİ

"İşveren, çalışma merkezlerinde ekranlı araç kullanımından

kaynaklanan riskleri belirleyecek, ortadan kaldıracak veya en aza

indirgeyecek önlemleri almak zorundadır. "

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA

(23.12.03 -25325 RG/ yönetmelik)

FİZİKSEL RİSK ETKENLERİ

• Tekrarlamalı ve zorlamalı klavye ve mouse kullanımı

• El bileği, el, boyun, dirsek ve omuzun kötü kullanımı

• Kötü pozisyonda oturma

• Uzun süreli aynı pozisyonda çalışma

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA

FİZİKSEL ETKENLER

TİTREŞİM (VİBRASYON):

• Mekanik bir sistemdeki salınım hareketleri

• Potansiyel Enerji ↔ Kinetik Enerji

• Frekans (Hertz, Hz), şiddet (W/cm2)

• Titreşim yönü, kişisel duyarlılık, risk etkenleri

• Bütün vücut titreşimi,

omurgada (bel bölgesi) travma

http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://www.acilveilkyardim.com/acilbakim/yara resim/omurga.gif&imgrefurl=http://www.anneoluncaanladim.com/forum/forum_posts.asp?TID%3D20975%26title%3Domurga-sorunlari-fitiklar&usg=__JWxywrKd9T0mzOWHcrUg9pcxWwE=&h=350&w=147&sz=18&hl=tr&start=8&um=1&itbs=1&tbnid=EJ4AVNrTZgCtGM:&tbnh=120&tbnw=50&prev=/images?q%3DOMURGA%26um%3D1%26hl%3Dtr%26tbs%3Disch:1

TİTREŞİMİN ETKİLERİ

• Üst ekstremite, C bölge, eller ve el bilekleri

– Beyaz parmak (vasküler bozulma),

– Reynaud’s fenomeni,

– Karpal tünel sendromu,

– Periferik nöropati

• Vasküler Bozulma Nörolojik Bozulma

1. Kaynağa Yönelik Önlemler:

– Az zararlıları kullanmak

– İzolasyon veya sabitleme yapmak

– Yeterli suspansiyon ve ergonomik şartların sağlanması

2. İşçiye Yönelik Önlemler:

– Doğru pozisyonlarda çalışma

– Soğuk ve nemli ortamda çalışma süresinin kısaltılıp, araların

uzatılması ( çok soğukta 1 saatte 15 dk ara)

– Uygun olmayan kişilerin bu işte çalıştırılmamaları

– Eğitim

TİTREŞİMDEN KORUNMA

FİZİKSEL ETKENLER

AYDINLATMA:

• Doğal Aydınlatma:

– En uygun

– Pozitif psikolojik etkileri

– Işığın yönü ve yoğunluğu

• Yapay Aydınlatma

• Işık; algılanabilen dalga boylarındaki elektromanyetik ışınım

• Aydınlatma (illuminance); bir yüzeye düşen ışık miktarı (lüks)

• Koç Üniversitesi, fizyolojik aydınlatma

DOĞAL AYDINLATMA:

• Yeterli şiddette, iyi yayılmış, gölge vermeyen, göz kamaştırmayan

• Pencere yüzeyi toplamı/zemin yüzeyi; 1/10’dan büyük

– Gün ışığı kullanımı

– Saat başı mola

– Fotometri

• Pencereler yüksekte (en kötü ihtimal) ve oda

derinliği pencere yüksekliğinin 2 katından az

1

9

1

2

AYDINLATMA

YAPAY AYDINLATMA

• Avlular, açık alanlar, tüneller; dış yollar

• Motor daireleri; 246 lüks

• Bulaşıkhaneler; 172 lüks

• Ofisler; 290 - 475 lüks

• Kütüphane koridor; 59 lüks

• Kütüphane salon; 290 lüks

• Marangozhane; 226 lüks

• Laboratuvarlar; 1000 lüks

AYDINLATMA

• Okülomotor değişimler (Ezofori, egzofori)

• Oküler ağrı ve yorgunluk

• Gözlerde kaşınma, kızarıklık, tahriş bulguları

• Gözlerin uyum ve konverjans yeteneğinin azalması

• Baş ağrısı

• Renkleri ayırt etmede zorluk

Koç Üniversitesi:

• Göz egzersizleri (20’ler kuralı, ofis egzersizleri, molalar)

YETERSİZ AYDINLATMANIN SAĞLIĞA ETKİLERİ

FİZİKSEL ETKENLER

TERMAL KONFOR:

• Sıcaklık, hava akımı, nem, yapılan işin ağırlık derecesi

• Sağlık ve konfor açısından en uygun ortam;

– 12 - 22 C° (Ort. 17 C° )

– 30 - 75 % nem

– 0,5 m/sn hızda hava akımı

• 23 -25 C° : Derslikler, laboratuvarlar

• Yüksek ısı riskleri (yangın, organik direncin azalması, bayılmalar, vb)

• Eğitim

• Sıcaklık geçirgenliğini azaltacak çatılar

• Etkin havalandırma

• KKM temini

• Çeker ocak bakımı

• Baca bakımları

• Isı kaynaklarını kontrolü

• Eğitim

TERMAL KONFOR

ISI AZALTMA TEDBİRLERİ:

• Çalışanın etrafındaki hava hareketini fan ile artırmak

• Klima bakımı (nemi azaltmak, hijyen)

• Laboratuvarlar kullanılan kıyafetlerin uygunluğu

• Eğitim

TERMAL KONFOR

• Cam malzemeler

KESİCİ-DELİCİ ÖZELLİK RİSKİ OLAN LAB. MALZEMELERİ

FİZİKSEL ETKENLER

RADYASYON: • Elektromanyetik ve tanecik ışınımları

• İyonlanmaya yol açmayan ışınlar:

– Ultraviyole ışınları:

• Güneş • Elektrik arkları • UV lambaları

– Enfraruj ışınları (Demir çelik endüstrisi) • İyonlanmaya yol açan ışınlar:

– Gama, röntgen (X) – Hücrelere penetrasyon, biyolojik harabiyet

UV lambaları

• UV-A, UV-B, UV-C

• UV-C:

• Kısa dalga boylu, 253.7 nm

• Germisidal

• Yuzey, su, hava dezenfeksiyonu

• Yüksek maruziyet: Kızarıklık,

iritasyon

• Kanser yapmaz

• Acil ve muayene odaları

• Laboratuvarlar

RADYASYON

RADYASYON

• Düşük basınçlı lambalar

• 264 nm, UV-C

• 8000 – 12000 saat (9000 saat)

• Dezenfeksiyon, sterilizasyon

• Lamba siperi

• Çalışma saatleri dışında kullanım

• Kapı üzeri uyarıcı lambaları

• Konjonktivit, korneal ülser, iris infl.

RADYASYON / UV LAMBALARI

• Kolay uygulanım

• Dezenfeksiyon kabiliyeti yüksek

• Ortam veya yüzeyde kalıntı / yan ürün madde oluşmaz

• Korozif madde oluşumu yok

• Ekonomik

LAB. GÜVENLİĞİ

LAB. GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ

ACİL DURUM TELEFONLARI

11 00

EL YIKAMA EĞİTİMLERİ

İLK YARDIM EĞİTİMLERİ

• 25 kişilik sınıf kontenjanı

• 112 veya İl Sağlık Müdürlüğü’nden eğiticiler

• Sertifika (3 yıl geçerli)

• Dileyen herkese açık

• İş Sağlığı eğitimlerinde belirli sağlık acillerine vurgu

TEŞEKKÜR EDERİM…

KOÇ ÜNİVERSİTESİ HASTAHANESİ - TOPKAPI