fİnansal - tcmb

13
FİNANSAL HESAPLAR RAPORU VERİ YÖNETİŞİMİ VE İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2020-IV

Upload: others

Post on 19-Oct-2021

19 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: FİNANSAL - TCMB

FİNANSAL

HESAPLAR

RAPORU VERİ YÖNETİŞİMİ VE İSTATİSTİK

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2020-IV

Page 2: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 1

Özet

Sektörlere ilişkin finansal bilançolara göre, 2020 yılı dördüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisinin net finansal

değerinde bir önceki döneme göre gayrı safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranla 3,3 puan iyileşme kaydedilmiştir.

Dönem sonu itibarıyla sektörlerin toplam finansal varlıkları 21,4 trilyon TL, yükümlülükleri ise 24,5 trilyon TL

düzeyinde gerçekleşmiştir.

Aynı dönemde, hanehalkının ve finansal olmayan kuruluşların borçlarının GSYİH’ye oranı sırasıyla %17

ve %72 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlara göre Türkiye, hem hanehalkı hem de şirketler kategorisinde

borçluluk düzeyi düşük ülkeler arasında yer almaktadır.

[email protected]

Page 3: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 2

İçindekiler

Özet ....................................................................................................................... 1

Değerlendirmeler ................................................................................................ 3

Kimden-Kime (Mevduat ve Krediler) .................................................................. 6

Hanehalkı ............................................................................................................. 7

Finansal Olmayan Kuruluşlar ............................................................................. 9

Yerleşik Sektörlerin Toplam Borcu .................................................................. 11

Page 4: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 3

Değerlendirmeler

Tablo 1: Net Finansal Değerin Sektörler İtibarıyla Dağılımı (Milyar TL)1,2

Toplam

Ekonomi

Finansal

Olmayan

Kuruluşlar

Finansal

Kuruluşlar

Genel

Yönetim Hanehalkı

Dünyanın

Geri Kalanı

Finansal

Varlıklar 21.410 8.855 8.578 1.196 2.781 1.541

Yükümlülükler 24.487 12.265 8.752 2.509 961 4.935

Net Finansal

Değer -3.077 -3.410 -174 -1.313 1.820 3.396

Kaynak: TCMB

2020 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla, yurt içi ekonominin sektörel finansal bilançoları incelendiğinde, toplam

ekonominin finansal borçlu pozisyonunda olduğu, hanehalkı ve dünyanın geri kalanının yurt içi sektörlerden

alacaklı, finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetimin ise diğer sektörlere borçlu pozisyonda olduğu

gözlenmiştir. Finansal kuruluşlar sektörü ise finansal aracılık rolü gereği dengeye yakın bir net finansal

değer yaratmıştır. (Tablo 1, Grafik 1)

Grafik 1: Net Finansal Değerin (Stok) GSYH’ye Oranı, Sektörler İtibarıyla (%)2

Kaynak: TCMB, TÜİK Son Gözlem: 2020-IV

1 Metodoloji gereği, parasal altının karşı sektörü bulunmadığı için toplam yurt içi ekonominin net finansal değeri ile

dünyanın geri kalanının net finansal değeri arasında söz konusu tutar kadar fark olmaktadır. Dünyanın geri kalanı,

Uluslararası Yatırım Pozisyonu İstatistikleri ile uyumlu olacak şekilde, yurt dışı yerleşiklik ilkesi çerçevesinde

raporlanmıştır. 2 Hanehalkı sektörü, hanehalkına hizmet veren kar amacı olmayan kuruluşları da kapsamaktadır.

-%150

-%100

-%50

%0

%50

%100

%150

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

-I

20

15

-II

20

15

-III

20

15

-IV

20

16

-I

20

16

-II

20

16

-III

20

16

-IV

20

17

-I

20

17

-II

20

17

-III

20

17

-IV

20

18

-I

20

18

-II

20

18

-III

20

18

-IV

20

19

-I

20

19

-II

20

19

-III

20

19

-IV

20

20

-I

20

20

-II

20

20

-III

20

20

-IV

Finansal Olmayan Kuruluşlar Dünyanın Geri Kalanı

Hanehalkı Genel Yönetim

Finansal Kuruluşlar Toplam Ekonomi

Page 5: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 4

Grafik 2: Net Borç Verme\ Borç Alma (İşlem), GSYH’ye Oran, Sektörler İtibarıyla (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK Son Gözlem:2020-IV

Sektörlerde gerçekleşen net finansal işlemler incelendiğinde, bir önceki çeyrekte GSYH’nin %6,4’ü ile net

borç alan konumunda olan toplam ekonomi 2020 yılı dördüncü çeyreğinde GSYH’nin %1,4’ü oranında net

borç vermiştir. Bu orana sektörlerin katkısı incelendiğinde, finansal kuruluşların GSYH’nin %4,6’sı ile bu

dönemde en fazla borç alan sektör olduğu, bunu yaklaşık %1 ile genel yönetimin izlediği, finansal olmayan

kuruluşların ve hanehalkının ise sırasıyla GSYH’nin % 4.1’i ve %2,9’u oranında net borç verdiği gözlenmiştir

(Grafik 2).

Grafik 3: Sektörler İtibarıyla Finansal Varlık ve Yükümlülüklerin GSYH’ye Oranı (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK Son Gözlem: 2020-IV

-%25

-%20

-%15

-%10

-%5

%0

%5

%10

%15

%20

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

-I

20

15

-II

20

15

-III

20

15

-IV

20

16

-I

20

16

-II

20

16

-III

20

16

-IV

20

17

-I

20

17

-II

20

17

-III

20

17

-IV

20

18

-I

20

18

-II

20

18

-III

20

18

-IV

20

19

-I

20

19

-II

20

19

-III

20

19

-IV

20

20

-I

20

20

-II

20

20

-III

20

20

-IV

Finansal Kuruluşlar HanehalkıFinansal Olmayan Kuruluşlar Genel Yönetim

Toplam Ekonomi

Net borç verme

Net borç alma

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

20

10

20

12

20

14

20

15

-II

20

15

-IV

20

16

-II

20

16

-IV

20

17

-II

20

17

-IV

20

18

-II

20

18

-IV

20

19

-II

20

19

-IV

20

20

-II

20

20

-IV

Finansal Olmayan Kuruluşlar Finansal Kuruluşlar Hanehalkı Genel Yönetim

Finansal

Varlıklar

Yükümlülükler

Page 6: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 5

Sektörlerin son dönem itibarıyla finansal varlık ve yükümlülük dağılımı incelendiğinde, finansal olmayan

kuruluşların hem varlık tarafında, hem de yükümlülük tarafında en büyük sektör olduğu görülmektedir

(Grafik 3).

Grafik 4: Finansal Araç Dağılımı-Toplam Ekonomi, GSYH’ye Oranı* (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK Son Gözlem: 2020-IV

(*)Parasal altın ve SDR dâhil edilmemiştir.

2020 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla varlıklarda para ve mevduat ile diğer alacaklar; yükümlülüklerde ise

sırasıyla krediler ile hisse senedi ve özkaynaklar kalemleri en ağırlıklı araçlar olarak gözlenmektedir (Grafik

4).

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

-I

20

15

-II

20

15

-III

20

15

-IV

20

16

-I

20

16

-II

20

16

-III

20

16

-IV

20

17

-I

20

17

-II

20

17

-III

20

17

-IV

20

18

-I

20

18

-II

20

18

-III

20

18

-IV

20

19

-I

20

19

-II

20

19

-III

20

19

-IV

20

20

-I

20

20

-II

20

20

-III

20

20

-IV

Para ve Mevduat Diğer Alacaklar/Borçlar

Krediler Hisse Senetleri ve Özkaynaklar

Borçlanma Senetleri Sigorta ve Emeklilik Sözleşmeleri

Finansal Türevler

Finansal

Varlıklar

Yükümlülükler

Page 7: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 6

Kimden-Kime (Mevduat ve Krediler)

Mevduat ve kredi kalemleri için derlenen kimden-kime matrisleri ışığında ekonomik sektörler arası ilişkiler

aşağıda incelenmiştir.

Kredilerin kimden-kime matrisleri incelendiğinde, 2020 yılı dördüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine

göre sektörler arası bağlantılarda önemli bir değişiklik gözlenmemiştir. En büyük bağlantı, finansal olmayan

kuruluşlar ile parasal ve finansal kuruluşlar arasında gerçekleşmiş, parasal ve finansal kuruluşlar toplamda

4.102 milyar TL tutarında kredi kullandırmış, bunun 2.661 milyar TL’lik kısmını finansal olmayan kuruluşlara

ve 855 milyar TL’lik kısmını hanehalkına vermiştir. Yurt içi sektörler tarafından dünyanın geri kalanından

1.448 milyar TL’lik kredi kullanılmış, bunun 736 milyar TL’lik kısmını finansal olmayan kuruluşlar, 497 milyar

TL’lik kısmını ise parasal ve finansal kuruluşlar kullanmıştır (Grafik 5).

2020 yılı dördüncü çeyreğinde, açılan toplam 5.951 milyar TL’lik mevduatın 5.257 milyar TL’lik kısmı parasal

ve finansal kuruluşlarda, 694 milyar TL’lik kısmı ise dünyanın geri kalanında açılmıştır. Parasal ve finansal

kuruluşlarda açılan mevduatın büyük bölümü hanehalkına (1.964 milyar TL), diğer parasal ve finansal

kuruluşlara (1.122 milyar TL) ve finansal olmayan kuruluşlara (1.014 milyar TL) aittir. Dünyanın geri

kalanında açılan mevduatın önemli bir bölümü ise (564 milyar TL) parasal ve finansal kuruluşlar tarafından

açılmıştır (Grafik 6).

Grafik 5: Krediler, Kimden-Kime (Milyar TL)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV

Grafik 6: Mevduat, Kimden-Kime (Milyar TL)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV

0

1000

2000

3000

4000

5000

FOK PFK DFK GY HH DGK FOK PFK DFK GY HH DGK

Finansal Olmayan Kuruluşlar (FOK) Hanehalkı (HH) Parasal ve Finansal Kuruluşlar (PFK)

Diğer Finansal Kuruluşlar (DFK) Genel Yönetim (GY) Dünyanın Geri Kalanı (DGK)

2019-IV 2020-IV

Borçlu

Sektörler

Alacaklı

Sektörler

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

PFK DGK PFK DGK

Hanehalkı (HH) Finansal Olmayan Kuruluşlar (FOK)

Parasal ve Finansal Kuruluşlar (PFK) Dünyanın Geri Kalanı (DGK)

Diğer Finansal Kuruluşlar (DFK) Genel Yönetim (GY)

2019-IV 2020-IV

Borçlu

Sektörler

Alacaklı

Sektörler

Page 8: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 7

Hanehalkı

Hanehalkı finansal varlıkları; 2020 yılı dördüncü çeyreklik döneminde bir önceki döneme göre 80 milyar TL

artış göstermiş, bu artışın 8 milyar TL’si değerleme, 72 milyar TL’si ise işlem kaynaklı olarak gerçekleşmiştir

(Grafik 7). Hanehalkı yükümlülükleri aynı dönemde bir önceki döneme göre 26 milyar TL artış göstermiş, bu

artışın tamamına yakını işlem kaynaklı olarak gerçekleşmiştir (Grafik 8).

Grafik 7: Finansal Varlıklar, Akım (Milyar TL) Grafik 8: Yükümlülükler, Akım (Milyar TL)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV

2020 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla, hanehalkının finansal araç dağılımında önemli bir değişiklik

gözlenmemiştir. Finansal varlıklarında en temel araç %73 dolayındaki payı ile para ve mevduat olup, bunu

hisse senetleri ve özkaynaklar izlemektedir (Grafik 9). Hanehalkı yükümlülükleri incelendiğinde; tamamına

yakınının kredilerden oluştuğu görülmektedir (Grafik 10).

Grafik 9: Finansal Varlıkların Araç Dağılımı

(%)

Grafik 10: Yükümlülüklerin Araç Dağılımı (%)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Değerleme (Varlıklar)

İşlem (Varlıklar)

Akım (Varlıklar)

-20

0

20

40

60

80

100

120

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Değerleme (Yükümlülükler)

İşlem (Yükümlülükler)

Akım (Yükümlülükler)

%0

%20

%40

%60

%80

%100

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Diğer Alacaklar

Borçlanma Senetleri

Sigorta ve Emeklilik Sözleşmeleri

Hisse Senetleri ve Özkaynaklar

Para ve Mevduat

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Krediler

Diğer Borçlar

Finansal Türevler

Page 9: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 8

Hanehalkı net finansal değeri 2020 yılı dördüncü çeyreğinde 53 milyar TL artış göstermiştir (Grafik 11).

Hanehalkı borçluluğuna ilişkin göstergelere bakıldığında; hanehalkı borcunun GSYH’ye oranı ile borcun

harcanabilir gelire oranı bir önceki döneme göre bir miktar azalış göstererek sırasıyla %17 ve %52 olarak

gerçeklemiş, borcun toplam finansal varlıklara oranı ise %32 seviyelerinde yatay seyretmiştir. (Grafik 12).

Grafik 11: Hanehalkı Net Varlık Değişimi

(Milyar TL)

Grafik 12: Hanehalkı Borcu* (%)

Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV Kaynak: TCMB, TÜİK Son Gözlem: 2020-IV

* Hanehalkı borcu kredi kaleminden oluşmaktadır.

Hanehalkı yükümlülüklerinin GSYH’ye oranına bakıldığında; 2020 yılının dördüncü çeyreğinde Türkiye’nin

karşılaştırma yapılan ülkeler arasında borçluluk düzeyi en düşük ülke olduğu görülmektedir (Grafik 13).

Grafik 13: Hanehalkı Yükümlülükleri/GSYH, Karşılaştırma

Kaynak: TCMB, TÜİK, OECD

Son Gözlem: 2020-IV

Dipnot: Diğer ülke verileri 2020 III. çeyrek itibarıyladır.

-120

-80

-40

0

40

80

120

160

200

240

-800

-400

0

400

800

1200

1600

2000

2400

2800

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Yükümlülükler

Finansal Varlıklar

Net Varlıklardaki Değişim(sağ eksen)

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Borç/Harcanabilir GelirBorç/ Toplam Finansal VarlıklarBorç/GSYH

0

1

2

rkiy

e

Le

ton

ya

Ma

cari

sta

n

Slo

ven

ya

Po

lon

ya

İrla

nd

a

Çe

kya

Est

on

ya

Slo

vak

ya

Avu

stu

rya

İta

lya

Alm

an

ya

Yu

na

nis

tan

İsp

an

ya

Eu

ro B

ölg

esi

Be

lçik

a

Fra

nsa

Fin

lan

diy

a

AB

D

Po

rte

kiz

İsve

ç

Ko

re

Ho

llan

da

Da

nim

ark

a

No

rve

ç

Page 10: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 9

Finansal Olmayan Kuruluşlar

Finansal olmayan kuruluşların finansal varlıkları 2020 yılı dördüncü çeyreklik döneminde bir önceki döneme

göre 1.260 milyar TL artış göstermiştir. Söz konusu artışa; büyük ölçüde hisse senedi fiyatlarındaki artıştan

kaynaklı olarak 892 milyar değerleme artışı pozitif yönde katkı yaparken, işlem artışı 368 milyar TL olmuştur.

(Grafik 14 ). Finansal olmayan kuruluşların yükümlülükleri ise aynı dönemde 1446 milyar TL artış göstermiş

ve bu artışta 1140 milyar TL’lik değerleme artışının yine hisse senedi fiyatı artışlarından kaynaklandığı

gözlenmiştir. Yükümlüklerdeki işlem kaynaklı artış ise yaklaşık 306 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. (Grafik

15).

Grafik 14: Finansal Varlıklar, Akım (Milyar TL) Grafik 15: Yükümlülükler, Akım (Milyar TL)

Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV

2020 yılı dördüncü çeyreklik döneminde, finansal olmayan kuruluşların finansal işlem dağılımında önemli

bir değişiklik olmamıştır. Varlık tarafındaki en önemli kalemi; satıcı kredi ve avansları ile diğer kalemlerin

toplamından oluşan diğer alacaklar (%46) oluştururken, hisse senetleri ve özkaynakların payı %39, para ve

mevduatın payı ise %14 olmuştur (Grafik 16). Yükümlülük tarafında ise diğer borçların oranı %36, kullanılan

kredilerin payı ise %29 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Hisse senetleri ve özkaynak yoluyla yapılan

finansmanın payı %35 düzeyinde gerçekleşmiştir (Grafik 17).

Grafik 16: Finansal Varlıkların Araç Dağılımı

(%)

Grafik 17: Yükümlülüklerin Araç Dağılımı (%)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV

-500

0

500

1,000

1,500

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

İşlem (Varlıklar) Değerleme (Varlıklar)

Akım (Varlıklar)

-700

-200

300

800

1300

1800

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

İşlem (Yükümlülükler)

Değerleme (Yükümlülükler)

Akım (Yükümlülükler)

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Diğer Alacaklar

Hisse Senetleri ve Özk.

Para ve Mevduat

Diğer Alacaklar

Hisse Senedi ve

Özkaynaklar

Para ve Mevduatlar

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Diğer Borçlar

Hisse Senetleri ve Özk.

Krediler

Diğer Borçlar

Hisse Senedi ve

Krediler

Page 11: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 10

Finansal olmayan kuruluşların net finansal değeri 2020 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki döneme göre

186 milyar TL azalmıştır (Grafik 18). Borçlarının GSYH’ye oranı aynı dönemde bir önceki döneme göre azalış

göstererek %72 seviyesinde gerçekleşmiştir. Borçların toplam finansal varlıklara oranı ise %41 seviyesine

gerilemiştir (Grafik 19).

Grafik 18: Finansal Olmayan Kuruluşlar Net

Varlık Değişimi (Milyar TL)

Grafik 19: Finansal Olmayan Kuruluşların

Borcu (%)

Kaynak: TCMB Son Gözlem:2020-IV Kaynak: TCMB Son Gözlem: 2020-IV

Dipnot: Borçlar; krediler ve borçlanma senetlerinden

oluşmaktadır.

Finansal olmayan kuruluşların yükümlülüklerinin GSYH’ye oranları çeşitli ülkelerle karşılaştırıldığında; 2020

yılı dördüncü çeyreğinde, Türkiye’nin borçluluk düzeyi düşük ülkeler arasında yer aldığı görülmektedir

(Grafik 20).

Grafik 20: Finansal Olmayan Kuruluşların Yükümlülükleri / GSYH, Karşılaştırma

Kaynak: TCMB, TÜİK, OECD Son Gözlem:2020-IV

Dipnot: Diğer ülke verileri 2020 III. çeyrek itibarıyladır.

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

-15000

-10000

-5000

0

5000

10000

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Finansal Varlıklar

Yükümlülükler

Net Varlıklardaki Değişim(sağ eksen)

%0

%20

%40

%60

%80

%100

20

15

-I

20

15

-III

20

16

-I

20

16

-III

20

17

-I

20

17

-III

20

18

-I

20

18

-III

20

19

-I

20

19

-III

20

20

-I

20

20

-III

Borç/GSYH

Borç/Toplam Finansal Varlıklar

0

2

4

6

8

Yu

na

nis

tan

Po

lon

ya

Slo

vak

ya

Le

ton

ya

Slo

ven

ya

Alm

an

ya

Çe

kya

İta

lya

Avu

stu

rya

rkiy

e

Ma

cari

sta

n

Est

on

ya

Ko

re

Po

rte

kiz

Fin

lan

diy

a

Eu

ro B

ölg

esi

İsp

an

ya

No

rve

ç

Be

lçik

a

AB

D

Ho

lla

nd

a

Da

nim

ark

a

Fra

nsa

İsve

ç

İrla

nd

a

Page 12: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 11

Yerleşik Sektörlerin Toplam Borcu

Yurt içinde yerleşik sektörlerin kullandıkları krediler ve ihraç ettikleri borçlanma senetlerinin toplamından

oluşan finansal hesaplar tanımlı toplam borcun GSYH’ye oranı, 2020 yılı dördüncü çeyreğinde %161

seviyesine gerilemiştir. (Grafik 21).

Grafik 21: Sektörlerin Toplam Borcu/GSYH* (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK. Son Gözlem: 2020-IV

(*) Borçlar; krediler ve borçlanma senetlerinden oluşmaktadır.

Söz konusu borçluluk oranı diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında; 2020 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla

Türkiye’de yerleşik sektörlerin toplam borcunun düşük seviyede gerçekleştiği görülmektedir (Grafik 22).

Grafik 22: Borç/GSYH Ülke Karşılaştırması, Sektörler İtibarıyla* (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK, OECD. Son Gözlem:2020-IV

(*) Borçlar; krediler ve borçlanma senetlerinden oluşmaktadır.

Dipnot: Diğer ülke verileri 2020 III. çeyrek itibarıyladır.

%118

%120

%134 %138%145

%136

%139

%147

%144

%146%161

%143

%145

%141

%147%172

%161

%0

%50

%100

%150

%200

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

-I

20

15

-II

20

15

-III

20

15

-IV

20

16

-I

20

16

-II

20

16

-III

20

16

-IV

20

17

-I

20

17

-II

20

17

-III

20

17

-IV

20

18

-I

20

18

-II

20

18

-III

20

18

-IV

20

19

-I

20

19

-II

20

19

-III

20

19

-IV

20

20

-I

20

20

-II

20

20

-III

20

20

-IV

Genel Yönetim Finansal Olmayan Kur. Finansal Kur.

HH Toplam Borç

%42

%47

%76

%38

%111

%153

%49

%223

%121

%112

%47

%145

%111

%127

%237

%30

%28

%83

%73

%58

%53

%79

%8

%96

%126

%111

%86

%151

%206

%175

%72

%57

%67

%123

%97

%73

%103

%58

%83

%114

%149

%157

%125

%78

%112

%17

%33

%20%48

%52

%44

%95

%58

%76

%60

%110

%65

%105

%88

%63

0% 100% 200% 300% 400% 500% 600%

Türkiye

Çekya

Macaristan

Şili

Avusturya

İtalya

Kore

Yunanistan

ABD

Euro Bölgesi

Norveç

Belçika

Kanada

İngiltere

Japonya

Genel Yönetim Finansal Kur. Finansal Olmayan Kur. HH

Page 13: FİNANSAL - TCMB

Finansal Hesaplar Raporu |2020-IV 12

Borçluluk oranının finansal araçlar itibarıyla ülke karşılaştırması yapıldığında; 2020 yılı dördüncü çeyreklik

dönemi itibarıyla Türkiye’nin kredi/GSYH ve borçlanma senetleri/GSYH oranı açısından göreceli olarak düşük

seviyede yer aldığı görülmektedir. Kredi borçluluk oranında en büyük sektör GSYH’nın %70’i ile finansal

olmayan kuruluşlar olurken, borçlanma senetlerinde %37 ile genel yönetim önde gelen sektör olmuştur

(Grafik 23 ve 24).

Grafik 23: Kredi/GSYH Ülke Karşılaştırması,

Sektörler İtibarıyla (%)

Grafik 24: Borçlanma Sen./GSYH Ülke

Karşılaştırması, Sektörler İtibarıyla (%)

Kaynak: TCMB, TÜİK, OECD. Son Gözlem:2020-IV Kaynak: TCMB, TÜİK, OECD. Son Gözlem: 2020-IV

Dipnot: Diğer ülke verileri 2020 III. çeyrek itibarıyladır. Dipnot: Diğer ülke verileri 2020 III. çeyrek itibarıyladır.

0% 50% 100% 150% 200% 250% 300%

Çekya

Türkiye

İtalya

ABD

Macaristan

Avusturya

Kore

Euro Bölgesi

Belçika

Yunanistan

Genel Yönetim HH

Finansal Olmayan Kur. Finansal Kur.

0% 50% 100% 150% 200% 250%

Türkiye

Yunanistan

Çekya

Macaristan

Avusturya

Kore

Belçika

Euro Bölgesi

İtalya

ABD

Genel Yönetim Finansal Kur.

Finansal Olmayan Kur. HH