fot201u sayisal fotograf i̇sleme teknikleri

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 2503

AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1474

SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEMETEKN‹KLER‹

YazarlarÖ¤r.Gör. Melike TAfiÇIO⁄LU (Ünite 1, 5, 7, 8)

Ö¤r.Gör. Cemalettin YILDIZ (Ünite 2-4, 6)

EditörProf. Tevfik Fikret UÇAR

ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹

Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir.“Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r.

‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›tveya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz.

Copyright © 2012 by Anadolu UniversityAll rights reserved

No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without

permission in writing from the University.

UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹

Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K›l›ç

Genel Koordinatör Yard›mc›s›Doç.Dr. Müjgan Bozkaya

Ö¤retim Tasar›mc›s›Dr. Kadriye Uzun

Grafik Tasar›m YönetmenleriProf. Tevfik Fikret Uçar

Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Ö¤r.Gör. Nilgün Salur

Ölçme De¤erlendirme SorumlusuÖ¤r.Gör. Gamze Özbilgin Erflen

Dil Yaz›m Dan›flman›Okt. Nilay Giriflen

Kitap Koordinasyon BirimiYrd.Doç.Dr. Feyyaz Bodur

Uzm. Nermin Özgür

Kapak DüzeniProf. Tevfik Fikret Uçar

Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z

DizgiAç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi

Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri

ISBN 978-975-06-1172-8

1. Bask›

Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 3.000 adet bas›lm›flt›r.ESK‹fiEH‹R, May›s 2012

‹çindekiler

Önsöz ............................................................................................................ ix

Say›sal Görsel Veri Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay›mlama Yöntemleri. .......................................................... 2

G‹R‹fi .............................................................................................................. 3GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL DONANIMLAR..... 4Foto¤raf Makinesi.......................................................................................... 4Taray›c›........................................................................................................... 5Tablet ............................................................................................................. 6Bilgisayar........................................................................................................ 7GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR ........ 8Vektörel Temelli Çizim Yaz›l›mlar› .............................................................. 8

Adobe Freehand...................................................................................... 8Adobe Illustrator ..................................................................................... 9Corel Draw .............................................................................................. 9

Piksel Esasl› Yaz›l›mlar.................................................................................. 9Adobe Photoshop ................................................................................... 9Painter ...................................................................................................... 9

Sayfa Tasar›m› Amaçl› Yaz›l›mlar ................................................................. 10QuarkXpress ............................................................................................ 10Adobe InDesign ...................................................................................... 10

Görüntü Organizasyonu ve Sunum Amaçl› Yaz›l›mlar ............................... 10PowerPoint .............................................................................................. 10Keynote.................................................................................................... 10Adobe Acrobat ........................................................................................ 11

Kelime ‹fllem Yaz›l›mlar› ............................................................................... 11Web Amaçl› Yaz›l›mlar ................................................................................. 11

Adobe Fireworks..................................................................................... 11Adobe Dreamweaver .............................................................................. 11Adobe Flash............................................................................................. 11i-Web........................................................................................................ 11

VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹................................................................ 12Dosyalar ve Klasörler.................................................................................... 12VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹: YEDEKLEME VE ARfi‹VLEME .................. 16VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹ ........................................................................ 18SAYISAL VER‹ FORMATLARI........................................................................ 19Bask›ya Yönelik Formatlar............................................................................ 19‹nternete Yönelik Formatlar ......................................................................... 20Özet................................................................................................................ 21Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 22Okuma Parças› .............................................................................................. 23Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 23S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 24Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 25

‹ ç indek i ler iii

1. ÜN‹TE

Temel Araçlar, Menüler, Yard›mc› Pencereler ve‹fllevleri...................................................................................... 26

G‹R‹fi .............................................................................................................. 27PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA BAfiLAMAK..................................................... 27Program› Çal›flt›rmak ve Dosya Açmak ....................................................... 27Dosya Arama (File Browser) Dü¤mesi ile Dosya Açmak .......................... 29ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA............................................................. 29Araç Kutusundaki Araçlar› Seçmek ve Kullanmak...................................... 29Gizli Bir Arac› Seçmek ve Kullanmak.......................................................... 31Klavye Kestirmelerini Araçlarla Birlikte Kullanmak .................................... 31Resim Penceresine Uzaklafl›p Yak›nlaflma ve Resim PenceresiniKayd›rma........................................................................................................ 31ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER............................................................. 32Araç Seçenekleri Çubu¤u.............................................................................. 32Paletleri ve Palet Menülerini Kullanmak ..................................................... 32Paletler ve Konumlar› ................................................................................... 33Eylemleri Geri Almak.................................................................................... 34Ba¤lam Menüsünü Kullanmak ..................................................................... 34Program Yard›m›n› Kullanmak..................................................................... 35Özet................................................................................................................ 36Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 37Okuma Parças› .............................................................................................. 38Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 39S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 39Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 39

Katmanlar, Kanallar ve Maskeler........................................... 40G‹R‹fi .............................................................................................................. 41KATMANLAR HAKKINDA ............................................................................ 41Katman Paletindeki Bilgileri Görüntülemek .............................................. 42

Background (Arka plan) Katman› .......................................................... 44Yeni Bir Katman Oluflturmak ve Adland›rmak .................................... 44Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras›n› De¤ifltirmek ............................................. 44Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama (Blending Options) .......... 44Seçene¤ini Belirlemek............................................................................. 44

Katmanlar› Birbirine Ba¤lamak .................................................................... 46Katmanlara Degrade Uygulamak ........................................................... 47Katman Stili Oluflturmak......................................................................... 49Metin Katman› Eklemek ........................................................................ 50Katman Kümesi Oluflturmak .................................................................. 50Layer Comp (Katman Eflleri’ni) Kullanmak ........................................... 51Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek) ................................................... 52

KANALLAR .................................................................................................... 52MASKELER .................................................................................................... 54Quick Mask (H›zl› Maske) Oluflturmak ....................................................... 55

Bir Seçimi Maske Olarak Kaydetmek .................................................... 56

‹ ç indek i leriv

2. ÜN‹TE

3. ÜN‹TE

Alfa Kanallar› ................................................................................................. 56Katman Maskeleri.................................................................................... 56Extract (Ay›klama) Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak................... 57

Özet................................................................................................................ 59Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 60Okuma Parças› .............................................................................................. 61Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 63Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 63

Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›........................................... 64SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARI HAKKINDA ..................................... 65Magic Wand (Sihirli De¤nek) Arac›yla Seçim Yapmak .............................. 67

Seçili Bir Alan› Tafl›mak.......................................................................... 68Sadece Seçilmifl Alan› Tafl›mak .............................................................. 68Seçimi Tafl›mak ve Ayn› Anda Ço¤altmak............................................. 68Seçili Alandan Ç›kmak............................................................................ 69Seçim Araçlar›n› Birlikte Kullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmak........ 69Seçimler ‹çin Yard›mc› Fonksiyonlar ..................................................... 70Oval ve Dairesel Seçimlerle Çal›flmak ................................................... 71Merkez Noktay› Kullanarak Seçmek...................................................... 71Seçimi Bir Klavye K›sayolu Kullanarak Tafl›mak .................................. 71Seçimi Ok Tufllar›n› Kullanarak Tafl›mak .............................................. 71Bir Seçim Alan›n›n Kenarlar›n› Yumuflatmak ........................................ 72

SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfi .............................................................. 72Color Range (Renk Seçim) Özelli¤ini Kullanma ......................................... 73

Seçili Alan› Kaydetmek ........................................................................... 74Bir Bölgeyi Silmek .................................................................................. 75Bir Resmi K›rpmak.................................................................................. 75

RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA BAfiLAMADAN ÖNCE................................ 76Resmin Kopyas› Üzerinde Çal›flmak ............................................................ 76Çözünürlük ve Resim Boyutu ...................................................................... 77RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK, DÜZENLEMEK VE DÖNÜfiTÜRMEK........ 77TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE G‹R‹fi ................................................ 79Renk Modu ................................................................................................... 80Ton Aral›¤›n› Ayarlamak ............................................................................... 81Renk Dengesizli¤ini Gidermek..................................................................... 81Gri ve Tek Tonlu Resim Uygulamalar› ........................................................ 83Bir Resimdeki Renkleri De¤ifltirmek ............................................................ 84RÖTUfiLAMA VE ONARMA ARAÇLARI........................................................ 84Rötufllama ve Onarma Yaparken Yeni Katman Üzerinde Çal›flmak.......... 84Clone Stamp (Kopya Mühürü) Arac›n› Kullanmak ..................................... 85Doku Mühürü (Pattern Stamp) Arac›n› Kullanmak..................................... 85Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) Arac›n› Kullanmak .......................... 86Patch (Yama) Arac›n› Kullanmak................................................................. 86Onarma ve Rötufllama Araçlar›nda F›rça Paletinin Kullan›m› .................... 87History (Yap›lm›fl ‹fllemler) Paleti ................................................................ 87Snapshots (Anl›k Görüntüler)....................................................................... 88Özet ............................................................................................................... 89

‹ ç indek i ler v

4. ÜN‹TE

Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 91Okuma Parças› ........................................................................................... .. 92Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 93Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 93

Vektör Temelli Görüntü Oluflturma Yöntemleri veSanatsal Uygulamalar.............................................................. 94

G‹R‹fi .............................................................................................................. 95VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M YAZILIMLARI.................................................. 96Adobe Illustrator............................................................................................ 96Macromedia Freehand .................................................................................. 96Corel Draw .................................................................................................... 97Adobe InDesign ve QuarkXPress................................................................. 97VEKTÖREL ‹fiLEMLER ................................................................................... 97Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›mak .............................................................. 97

Pencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›n› Kullanmak................................ 99Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›n› Kullanmak ........................... 99

Temel fiekiller Oluflturmak ........................................................................... 99Pen (Hassas Çizim Kalemi) Arac› ‹le Çizim Yapmak ................................. 100Alanlara Renk ve Çizgi Kal›nl›¤› Vermek .................................................... 102Yaz› Çal›flmalar› Yapmak.............................................................................. 104Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim Yapmak ................................ 109SANATSAL UYGULAMALAR ......................................................................... 114Bir Sembol Çizimi Nas›l Yap›l›r?................................................................... 114Sembol Çizimi ‹le Sanatsal Bir Uygulama ................................................... 123Özet................................................................................................................ 128Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 129Okuma Parças› .............................................................................................. 130S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 131Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 131Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 131

Say›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar.............................................................. 132

B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER ........................................................... 133Bitmap Grafikler ............................................................................................ 133Vektörel Grafikler.......................................................................................... 134ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME ÇALIfiMASI........................................... 134VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA TEKN‹KLER‹......................................... 139Çizim Kalemi Arac›n› Kullanmak ................................................................. 139Düz Çizgiler Çizmek ..................................................................................... 140Ba¤lant› Noktalar›, Yön Tutamaçlar› ve Bileflenler ..................................... 141Çizgileri ve Çapa Noktalar›n› Tafl›mak......................................................... 141Vektörel Alanlar› Boyamak........................................................................... 142Vektörel Alanlar› Seçilmifl Alanlara Dönüfltürmek ...................................... 143Seçilmifl Alanlar› Vektörel Alanlara Dönüfltürmek ...................................... 143ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI ..................................................................... 143

‹ ç indek i lervi

5. ÜN‹TE

6. ÜN‹TE

Özet................................................................................................................ 148Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 149Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 150Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 150

Özel Efektler ve Filtreler........................................................ 152G‹R‹fi .............................................................................................................. 153P‹KSEL TABANLI EFEKTLER VE F‹LTRELER ............................................... 154Artistic (Sanatsal) Filtreler ............................................................................. 155Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresi....................................................................... 157Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri.............................................................. 160Distort (Bozma) Filtresi................................................................................. 162Noise (Parazit) Filtresi................................................................................... 165Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi.................................................................... 166Render (Canland›rma) Filtresi....................................................................... 168Sharpen (Netlefltirme) Filtresi ....................................................................... 169Sketch (Çizim) Filtreleri ................................................................................ 169Stylize (Stilize) Filtresi ................................................................................... 173Texture (Doku) Filtreleri............................................................................... 175Layer Effects (Katman Efektleri)................................................................... 176Özet................................................................................................................ 179Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 180Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 181S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 181Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 181

Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi ......................................................................... 182

G‹R‹fi .............................................................................................................. 183RENK VE TON NED‹R? ................................................................................. 183RENK ALANI VE GAMUT ............................................................................. 184RENK MODLARI............................................................................................ 185RGB................................................................................................................ 185CMYK............................................................................................................. 185Di¤er Renk Modlar›....................................................................................... 185

Grayscale (Gri Ton) ................................................................................ 185Bitmap...................................................................................................... 185Duotone (‹ki Renk)................................................................................. 186Indexed Color Mode (Dizinli Renk Modu) ........................................... 186Multichannel Mode (Çok Kanall› Mod) ................................................. 186

MON‹TÖR AYARLARININ YAPILMASI ........................................................ 186TON KONTROLÜ ve RENK YÖNET‹M‹ ...................................................... 187Ton Kontrolü ................................................................................................. 187

Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) Seçene¤i .............. 187Levels (Ton Seviyesi) Seçene¤i .............................................................. 188Curves (Ton E¤risi) Seçene¤i ................................................................. 189

Renk Yönetimi............................................................................................... 190

‹ ç indek i ler vii

8. ÜN‹TE

7. ÜN‹TE

Color Balance (Renk Dengesi)............................................................... 190Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) ........................................................ 191

Özet................................................................................................................ 192Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 193Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ............................................... 194S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 194Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 194

Sözlük ................................................................................... 185Dizin ...................................................................................... 205

‹ ç indek i lerviii

Önsöz

“Say›sal Foto¤raf ‹flleme Teknikleri” kitab›, çevremizi sarmalayan ve kaç›n›lmazolarak farkl› seviyelerde de olsa ö¤renmek durumunda oldu¤umuz say›sal (digi-tal) görsellerin ifllenmesi konusunda temel bilgileri kazand›rmak üzerehaz›rlanm›flt›r. Günümüz dünyas›nda görsel veriler say›sal olarak oluflturulmaktave kullan›lmakta, bu verileri say›sal film ve foto¤raf kameralar›yla, cep telefon-lar›yla, bilgisayarlar›m›z›n üzerindeki minik mercekler yard›m›yla oluflturmakmümkün. Bunlar›n yan›s›ra uydu foto¤raflar›ndan, güvenlik kameralar›na, vesikal›kfoto¤rafa kadar her türlü say›sal verinin oluflturulduktan sonra ayr›ca ifllenme vedüzenlemeye ihtiyac› ortaya ç›k›yor.

Elinizdeki kitap her tür say›sal verinin ifllenmesi için bafllang›ç ve temel düzeyikapsayan yer yer ileri baz› bilgileri de içeren katmanl› bir yap›da tasarlanm›flt›r.Konu ile ilgili olan görseller teorik bilgiyi destekleyici olarak yarat›lm›fl, anlat›lankonu gerek ekran foto¤raf› gerekse farkl› örneklerle detayland›r›lm›flt›r.Say›sallaflt›rma, Say›sal Görsel Veri Oluflturma Yöntemleri; Temel Araç Kutusu ve‹fllevleri: Araçlar›n ifllevleri, Katman sistemi, Katmanlar ve Kanallar; Alan Seçimi veSeçim Yöntemleri, Say›sal alan, Seçim araçlar›, Vektör temelli görüntü oluflturmave Piksel Vektör Birlikteli¤i; Rötufllama ve Onarma Araçlar›; Boyamak ve YüzeyleriDüzenlemek; Say›sal ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemleri ve SanatsalUygulamalar; Özel Efektler ve Filtreler; Say›sal Görüntü ‹fllemede Ton Kontrolü veRenk Yönetimi gibi konular›n aç›kland›¤› kitab›m›zda ilgi ve zaman boyutunagöre flekillenen katmanl› ve uzaml› bir yap› oluflturulmufltur. Kitaptaki herhangibir konu en basit flekliyle var olabildi¤i gibi ö¤rencinin ilgisi ve çabas›yla orant›l›olarak daha detayl› bilgiler de verebilmektedir.

Bu kitaptan yararlanacak ö¤rencilerin mümkünse kitab› bilgisayar bafl›nda ilgiliyaz›l›mlar yard›m›yla çal›flmalar›nda büyük yarar olacakt›r. Günümüzde pek çokyaz›l›m Türkçe’lefltirilse de yayg›n olarak orjinal versiyonlar› mevcut. Bu yüzdenmenü komutlar›n› ö¤rencilerimizin de ekran bafl›nda karfl›laflacaklar› haliyle ‹ngilizceolarak kulland›k ancak parantez içinde de Türkçe karfl›l›klar›n› verdik. Böylelikleö¤rencinin her iki dilde de kazan›mlar elde etmesini hedefledik. Üniteleri çal›fl›rkenkitapdaki örneklerin benzerlerini de kendi bilgisayar›n›zda oluflturman›z, ayn› süreç-leri denemeniz kal›c› bir ö¤renme oluflturacakt›r. Ö¤rencilerimiz, gerekli yaz›l›mlar›ö¤renme aflamas› için, üretici firmalar›n web sitelerinden 30 günlük deneme sürüm-lerini indirerek kitab›m›zdan daha etkin ve kapsaml› flekilde yararlanabilirler.

Bu kitab›n haz›rlanmas›nda çok de¤erli ekip arkadafllar›ma sahiptim. Yazarlar›m›zÖ¤r. Gör. Cemalettin Y›ld›z ve Ö¤r. Gör. Melike Taflc›o¤lu’yla son derece uyumluve verimli bir süreç yaflad›k, ö¤retim tasar›m› deste¤ini Kadriye Kobak’tan ald›k,zaman zaman bilgisayar atölyesi sorumlumuz sevgili Dilek Kocabafl’tan çok yararl›dönütler elde ettik, genel koordinatöründen dizgi biriminin çal›flanlar›na kadar sis-temin her halkas› bir saat gibi çal›flt›... Böylesi bir ekibin parças› olmak çok heye-can vericiydi. Tüm eme¤i geçenlere yürekten teflekkürlerimi sunar›m.

Baflar›n›z›n sa¤l›k ve mutlulukla sürmesi dile¤iyle, ömür boyu hep güzelgörseller dünyan›z› sarmalas›n...

EditörProf. Tevfik Fikret Uçar

Önsöz ix

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Görsel veri oluflturma yöntemlerini tan›mlayabilecek,Görsel veri oluflturma yöntemlerinde kullan›lan temel yaz›l›m ve donan›mlar›aç›klayabilecek ve kullanabilecek,Say›sal formatlar›n fark ve benzerliklerini karfl›laflt›rabilecek,Say›sal verilerin tafl›nmas› veya saklanmas›nda ne gibi yöntemlerin geçerli oldu-¤unu saptayabilecek,Say›sal verilerin düzenlenmesinde uygun yöntemi belirleyebilecek,Veri saklama ve düzenlemede yaz›l›m ve donan›m› etkin olarak kullanmaya yö-nelik bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.

‹çerik Haritas›

• Say›sal Görsel Veri• Veri Oluflturma• Vektörel• Piksel Tabanl›• Donan›m• Yaz›l›m• Say›sal Ortam

• Veri• Veri Saklama• Yaz›l›m• Donan›m• Bas›ma Yönelik Veri• ‹nternete Yönelik Veri• Yay›mlama

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNNNN

Say›sal Foto¤raf‹flleme Teknikleri

• G‹R‹fi• GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA

KULLANILAN TEMELDONANIMLAR

• GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADAKULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR

• VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹• VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹:

YEDEKLEME VE ARfi‹VLEME• VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹• SAYISAL VER‹ FORMATLARI

1SAYISAL FOTO⁄RAF ‹fiLEME TEKN‹KLER‹

Say›sal GörselVeri Oluflturma,Saklama, Düzenlemeve Yay›mlamaYöntemleri

G‹R‹fi“Say›sal görsel veri oluflturmak” ifadesi kula¤a biraz kar›fl›k ve zor gelse de asl›n-da görsel veri oluflturma, günümüzde hemen herkesin her an yapt›¤› bir eylem ola-rak karfl›m›za c›kmaktad›r. Foto¤raf makinenizle bir arkadafl›n›z›n foto¤raf›n› çe-kerken, video kameran›zla çocu¤unuzun do¤um gününü ölümsüzlefltirirken ya dainternette be¤endi¤iniz bir görüntüyü masaüstüne kaydetti¤inizde siz de say›salgörsel veri oluflturmaktas›n›z.

Görsel veriler, say›sal ortama geçmeleriyle h›zla ço¤alm›fl ve herkes taraf›ndanüretilebilir hâle gelmifltir. Bunun alt›nda teknolojik araç ve gereçlerin ulafl›labilirli-¤i yatar. Hemen herkesin evinde bulunan bilgisayar, foto¤raf makinesi görüntüoluflturma ve ifllemede kullan›lan en temel araclardand›r. Bunun yan›nda tasar›m-c›lar›n vazgeçilmez gereçlerinden olan taray›c› ve çizim tableti de bir görüntüyübilgisayarda oluflturmak için kullan›lan di¤er baz› araclardand›r.

Yabanc› bir ülkeye yolculuk yap›ld›¤›nda yaflanan en çarp›c› de¤iflikliklerdenbiri dil de¤iflikli¤idir. Yurt d›fl›na ç›kt›¤›n›zda, e¤er gitti¤iniz ülkenin kulland›¤› di-li bilmiyorsan›z bu, sizin o ülkenin vatandafllar›yla iletiflime geçmenizi engelleye-cek veya k›s›tlayacakt›r. Bir baflka deyiflle o ülkenin dilini ne kadar iyi ö¤renirse-niz, iletiflim kurman›z da ayn› derecede kolaylaflacakt›r. Gitti¤iniz ülkeye ba¤l› ola-rak ö¤renmeniz gereken dil de de¤iflir. Örne¤in ‹ngilizce ö¤renmek pek çok ülke-de iletiflim kurman›za yard›mc› olacakken, Portekizce ö¤renmek yaln›zca Portekizve Brezilya gibi birkaç ülkede iflinize yarayacakt›r.

Dil, bir kodlama biçimidir. Bu kodlama biçimi, bilgisayar teknolojilerinin defaydaland›¤› bir sistemdir. Bilgisayarlar›n da kendine özgü dilleri vard›r. Veriler budili kullanarak oluflturulur ve bu dil arac›l›¤› ile tan›mlan›rlar. Veri formatlar›, fark-l› iletiflimlere gereksinim duyulmas› sonucu ortaya c›kan farkl› dil kodlar›na ben-zetilebilir. Formatlar› ö¤renmek, onlar›n nerede ve ne amaçla kullan›labilece¤inianlayabilmeye yarar. Hangi format›n, hangi yaz›l›m taraf›ndan desteklendi¤ini bil-mek veya bas›l› bir yay›n için hangi formatta kaydetmenin daha do¤ru olaca¤›n›bilmek, bilgisayar ile iletiflim içinde bulundu¤umuz günümüzde bize büyük kolay-l›klar sa¤layacakt›r. Üstelik veri formatlar› hakk›nda genel bir bilgi sahibi olmak,yeni bir dil -örne¤in Portekizce- ö¤renmeye k›yasla oldukça kolayd›r.

Bu ünitede; oluflturulan görüntüleri bilgisayara aktarma ve bilgisayarda görün-tü oluflturma tekniklerinden bahsederek günlük hayat›m›zda kulland›¤›m›z araçla-

Say›sal Görsel VeriOluflturma, Saklama,

Düzenleme ve Yay›mlamaYöntemleri

r›n, say›sal görüntü oluflturma gereci olarak nas›l kullan›ld›klar›n› bir daha gözdengeçirece¤iz. Temel araclar›n ard›ndan bilgisayarda kullan›lan temel yaz›l›mlar› ta-n›yacak ve bu yaz›l›mlarla görüntü oluflturman›n yöntemlerini k›saca görece¤iz.

Oluflturulan verilerin nas›l düzenlenece¤ini ve saklanaca¤›n› gordükten sonraise bu verileri tafl›ma ve yay›nlama üzerine karfl›laflt›rmal› olarak neler yap›labile-ce¤ini tart›flaca¤›z. Ünitenin sonunda, görüntü ifllem verilerinin bask› veya interne-te yönelik ne gibi formatlar ile ve ne flekilde yay›nlanaca¤›n› saptayabilece¤iz.

GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMELDONANIMLARSay›sal görsel veri oluflturmada ve ifllemede kullan›lan temel araç bilgisayard›r. An-cak bunun öncesinde foto¤raf makinesi, kamera, cep telefonu kameras› gibi baz›gereçler de görüntü oluflturmada kullan›l›r. Oluflturulan görüntüler, ifllenmek üze-re bilgisayara aktar›l›r.

Görsel veri oluflturmada kullan›lan temel donan›mlardan baz›lar› flunlard›r:

Foto¤raf MakinesiGünümüzde dijital foto¤raf makineleri hemen herkesin sahip oldu¤u bir görüntüyakalama gerecidir. Öncesinde film üzerine ›fl›¤›n pozlanmas› ile görüntü elde edi-len analog teknik, bugün yerini say›sal teknolojiye b›rakm›flt›r. Bu teknoloji birçokyönden avantaj sa¤lamaktad›r. Belirli bir konu üzerine çal›flan foto¤rafç› ya da ta-sar›mc›, elde etmek istedi¤i görüntüye pek çok foto¤raf çekerek ve bunlar› eleyipistedi¤i görüntüyü seçerek çal›flmaktad›r. Dijital teknoloji seçenekleri artt›rmaktave bir maliyet getirmemektedir.

Örne¤in bir gözlük ilan› için çal›flan bir tasar›m ekibi, ürünlerin foto¤raflar›n›çekerek ifle bafllayabilir. Tasar›mc›lar, ilanda kullan›lacak ürünün belirlenmesininard›ndan, bu ürüne ait pek çok farkl› aç›dan, farkl› ›fl›k ve renk kalitesine sahip fo-to¤raf aras›ndan seçim yapmak isteyecektir. Çekilecek foto¤raf›n kalitesi ile bask›kalitesi paralel olmal›d›r. Bu nedenle çekim yap›lan foto¤raf makinesinin kaliteside önemli bir konudur. Bir dijital foto¤raf makinesinin kalitesini belirleyen kriter-lerden en önemlisi, makinenin çözünürlük oran›d›r. Bunun yan› s›ra renk ve ›fl›kalg›s›, ve merce¤in optik zoom özelli¤i bir foto¤raf makinesinin özelliklerini be-lirleyen unsurlard›r.

Foto¤raf çekimi uzmanl›k gerektiren ve birçok detay› olan bir aland›r. Çekiminamac›na göre haz›rl›k ve çekim süreci oldukça uzun sürebilir. Dijital foto¤raf çeki-minde dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri makinenin pil durumudur.Yedek pil, özellikle foto¤rafç›n›n d›fl mekanda çal›flt›¤› zamanlarda önemli bir ihti-yaçt›r. Ayr›ca çekilen yüzlerce foto¤raf›n kaydedildi¤i haf›za kart› da yeterli büyük-lükte olmal›d›r. ‹htiyaca göre birden fazla haf›za kart› da kullan›labilir.

Dijital foto¤raf makinesi ile çekilen foto¤raflar, USB kablo arac›l›¤› ile bilgisaya-ra aktar›larak say›sal veri elde edilmifl olur. Kablo ile ba¤lant›, dijital makinenin bil-gisayara direkt ba¤lant›s› ile gerçekleflebilece¤i gibi haf›za kart› okuyucusunun bil-gisayara ba¤lanmas› ile de gerçekleflebilir. Dijital foto¤raf makinelerinde bulunanBluetooth teknolojisi de veri aktarmada pratik çözüm sunarlar. Bilgisayar›n ve fo-to¤raf makinesinin Bluetooth konumunu aktif duruma getirerek kablosuz veri ak-tarmak mümkündür.

4 Say›sal Foto¤raf ‹fl leme Teknik ler i

Haf›za Kart›: Dijital foto¤rafmakinesinin çekilenfoto¤raflar› depolad›¤›kartt›r. Çeflitli büyüklüklerdeve genellikle foto¤rafmakinesi markalar›na özelolarak üretilmektedir.

Bluetooth: Kablosuzhaberleflme ve veri aktarmateknolojisidir. Bluetoothözelli¤i bulunan bir ayg›tçevresinde bulunanBluetooth özelli¤ine sahipdi¤er araçlar› tan›r veba¤lant› sa¤lar.

Optik zoom: Dijital foto¤rafmakinesinin merce¤i ileyaklaflma oran›n› gösterir.3x optik zoom’a sahip birdijital foto¤raf makinesi -dijital özelliklerini hiçkullanmaks›z›n- sadecemerce¤i ile görüntüyü 3 katbüyütebilir.

Çekim öncesinde istenilen çözünürlük de¤erleri makinenin menüsüne girilerek seçilmeli-dir. Düflük çözünürlükte daha fazla say›da foto¤raf çekilebilirken, en kaliteli yüksek çözü-nürlük seçene¤inde, ayn› haf›za kart› çok daha az foto¤raf› depo edebilir.

Taray›c›Taray›c›; bir foto¤raf›, bir kitap sayfas›n›, el yaz›s›n› veya bir objeyi optik olarakokuyarak say›sal veri hâline dönüfltürmeye yarayan bir araçt›r. En s›k kullan›lantaray›c›, evlerde de bulunan masaüstü taray›c›d›r. Fotokopi makinesinin ›fl›kl› ala-n›na benzer bir yap›ya sahip taray›c›lar, taranan objeye ›fl›k göndererek objeninsay›sal bilgisini belirlemektedir.

Taray›c› özellikle saydam ve foto¤raf gibi görüntülerin say›sal ortama aktar›lma-s› gerekti¤inde kullan›l›r. Bunun yan› s›ra el ile yaz›lm›fl bir belge veya bir dergi yada kitaptan al›nmas› gereken bir görüntüyü say›sal ortama aktarmak gerekti¤indekullan›lacak en uygun araç taray›c›lard›r.

Bir resmi tararken o resmi ne amaçla tarad›¤›n›z› bilmeniz önemlidir. E¤er in-ternet sayfas›na konulacak bir görüntü ise 72 DPI gibi düflük çözünürlükte bir ta-rama yeterli olacakken, matbaaya gidecek bir görüntüyse daha yüksekçözünürlükte olmal›d›r. Matbaa için kullan›lan çözünürlük 300 DPI oldu¤undan,taray›c›da çözünürlük ayar› 300 DPI’a getirilerek tarama ifllemi gerçeklefltirilmeli-dir. Taranan görüntü ile kullan›lacak olan görüntünün oran› ise boyut ile belirle-nir. Yani taranan görüntü 3x3 cm ise ve bask›ya giden ölçü 6x6 olacaksa, taray›c›ayarlar›nda büyüklük orjinal foto¤raf›n iki kat›, yani yüzde 200 olmal›d›r.

Analog foto¤raf makineleri ile çekilmifl foto¤raflar taray›c› yard›m› ile bilgisayara aktar›labilir.

51. Ünite - Say ›sal Görsel Ver i Oluflturma, Saklama, Düzenleme ve Yay ›mlama Yöntemler i

fiekil 1.1

Dijital Foto¤rafMakinesi.

Taray›c›larda en önemli ikiayar boyut ve çözünürlüktür.

Çözünürlük: Birim ölçüdekiPixel say›s›na verilen add›r.Örne¤in elimizdeki görselin1 inch karelik (2,54 cm)kesitini alal›m, 1 inchkenardaki pixel say›s› ogörselin çözünürlü¤ünüverir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE SIRA S ‹ZDE

AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N NK ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P


‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T


AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N NK ‹ T A P K ‹ T A P

T

Matbaada bas›lacak bir katalogda kullanmak üzere bir görüntüye ihtiyac›n›z oldu¤unu dü-flünün. Buldu¤unuz görüntü 2x2 cm, bas›lmas›n› istedi¤iniz ölçü 4x4 cm ise taray›c›da bü-yüklük ayar›n› nas›l yapard›n›z?

Belge taramalar›nda OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter Ta-n›mlama) teknolojisi oldukça kullan›fll› bir yöntemdir. Harfleri tan›yarak metin hâ-line dönüfltüren bu teknoloji, kitap ya da dergi gibi üzerinde yaz› olan bir belge-nin say›sal metin haline dönüflmesini oldukça pratik hâle getirmektedir. OCR tek-nolojisi art›k hemen her masaüstü taray›c›da bulunan bir teknolojidir.

Taray›c›lar görüntüleri USB veya Firewire kablolar› ile bilgisayara aktar›rlar. Birtaray›c› al›rken dikkat edilmesi gereken özellikler renk kalitesi ve çözünürlük de-¤erleridir. Taranan malzemelerin çeflitlerine ba¤l› olarak da farkl› taray›c›lar tercihedilebilir. Örne¤in metin taran›yorsa OCR özellikleri iyi olan bir taray›c›, slayt tara-n›yorsa bu özelli¤e uygun aparatlar› olan bir taray›c› tercih edilmelidir.

TabletÇizim tabletleri grafik tasar›mc›lar, ilüstratörler, animasyon sanatç›lar›, karikatürist-ler aras›nda oldukça popüler olan bir gereçtir. Ekranda direkt olarak çizim yapma-y› sa¤layan tablet, fareye k›yasla çok daha hassas çal›fl›r. Kalem ve f›rça ile çal›flma-ya al›fl›k olan tasar›mc› ve sanatç›lar, tabletin kalemi ile kâ¤›t yerine ekrana çizimyaparak say›sal görüntü elde etmifl olurlar.

El yaz›s› veya imza gibi kiflisel çizim ve yaz›lar› da do¤rudan say›sal ortama ge-çirmeye yarayan tablet bas›nca duyarl› bir kalem ile çal›fl›r. Bu kalem ve ekrana ç›-kan çizimlerin ayarlar› tablete ait menüden yap›labilmekte ve tablet hassasiyetikontrol edilebilmektedir.


fiekil 1.2

Masaüstü Taray›c›.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Tabletlerin en yeni ve geliflmifl modelleri ise do¤rudan ekran üzerine çizim ya-p›labilen versiyonlar›d›r. Bu teknoloji sayesinde ka¤›t üzerinde çal›flma yapmayaal›flk›n olan ve tercih eden tasar›mc› ve sanatç›lar, fare yerine kalem ile görüntüle-re detayl› olarak ve daha gerçekçi biçimde müdahale edebilmekte ya da s›f›rdanyeni çizimler oluflturabilmektedirler.

BilgisayarGörsel veri ifllemede en temel araç olan bilgisayar, görsel veri oluflturmada da kul-lan›lmaktad›r. Görsel veri oluflturmada bilgisayarda herhangi bir donan›m veya in-ternet ba¤lant›s› olmaks›z›n ekran foto¤raf› çekilerek görüntü elde edilebilir. Gör-sel veri oluflturmak için di¤er bir yöntem ise internette yer alan görüntülerin bilgi-sayara indirilmesidir. Bu yöntem, internet ile ulafl›labilen görsel kaynaklardaki ve-rilerin bilgisayar›n haf›zas›na yüklenmesi ile gerçekleflir. Bu iki temel yöntem ilebilgisayarda say›sal veri elde edilmifl olur.

Ekran görüntüsü PC bilgisayarlarda “Print Screen” (Ekran› Yazd›r) seçene¤i ile elde edile-bilirken Mac bilgisayarlarda “Ctrl + Shift + 3” tufllar›na basarak elde edilir. Ekrandan birkesit almak için ise “Ctrl + Shift + 4” tufllar›na bast›ktan sonra istenen bölge çerçeve içineal›narak ekran foto¤raf› çekilmifl olur.

‹nternette Google gibi arama motorlar›nda yap›lan aramalarda görsel arama ter-cihi ile istenilen bir konu bafll›¤› üzerine görseller bulunabilece¤i gibi, stok görün-tü kaynaklar›ndan istenilen görseller bulunarak belirli bir ücret karfl›l›¤›nda bilgisa-yara yüklenebilir. Stok foto¤raf siteleri profesyonel kullan›m için idealdir, istenilenfoto¤raf›n yüksek çözünürlüklü ve kaliteli versiyonlar›na ulaflmak mümkündür.Arama motorlar›nda ise her zaman istenilen büyüklükte görsellere ulafl›lamayabilir.

Mac bilgisayarlarda Grab adl› yaz›l›m ile ekran foto¤raf› çekme seçenekleri art›r›labilmek-tedir. Grab yaz›l›m› sistemin içinde haz›r olarak gelir. Finder menüsünde Go>Utilities’denGrab yaz›l›m›na ulaflabilirsiniz.


fiekil 1.3

Çizim Tableti.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T



‹

K ‹ T A P

T ‹

GÖRSEL VER‹ OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMELYAZILIMLAR

Vektörel Temelli Çizim Yaz›l›mlar›Vektör temelli çizim yaz›l›mlar›, iki boyutlu vektör grafiklerini basit geometrik eleman-larla çizmek amac›yla kullan›l›rlar. Çizim yaparken nokta, çizgi, e¤ri ve alanlardan ya-rarlanan bu yaz›l›mlar›n en s›k kullan›lanlar› aras›nda Macromedia Freehand, Adobe Il-lustrator gelir. Corel Draw da PC kullan›c›lar›n›n tercih etti¤i bir programd›r. Masaüstüyay›nc›l›¤›n vazgeçilmez yaz›l›mlar› olan vektör temelli yaz›l›mlar› k›saca inceleyelim.

Adobe FreehandGeometrik çizimlerde hassas kullan›m ve teknik çizim alan›nda kullan›fll›l›¤›n›n ya-n› s›ra çoklu sayfa özelli¤i ile Freehand pek çok kullan›c›n›n tercih etti¤i bir yaz›-l›md›r. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullan›m amac› ve prensi-bi bak›m›ndan önemli benzerlikler gösteren bu iki yaz›l›m, kullan›m biçimi bak›-m›ndan küçük de olsa baz› farklara sahiptirler.


fiekil 1.5

Piksel esasl›yaz›l›mlardanAdobe Photoshop,vektörel temelliçizimyaz›l›mlar›ndanAdobe Illustrator,Adobe Freehand,sayfa tasar›m›amaçl›yaz›l›mlardanAdobe InDesign’ave QuarkXpress’eait ikonlar.

fiekil 1.4

Bilgisayar›n EkranGörüntüsü.

Adobe IllustratorEn yayg›n olarak kullan›lan vektörel çizim yaz›l›mlar›ndand›r. Adobe ailesindenoluflu, Photoshop gibi programlar ile al›flverifli kolaylaflt›rm›fl, bu da Illustrator içinönemli bir avantaj olmufltur. Illustrator, Freehand yaz›l›m›n›n içerdi¤i baz› özellik-leri de yeni versiyonlar›nda bünyesine katarak yayg›n biçimde kullan›m sa¤lamay›sürdürmektedir. Ancak çoklu sayfa tasar›m›nda InDesign yaz›l›m› öne ç›kmakta, Il-lustrator vektörel çizim amaçl› kalmaktad›r.

Corel DrawPC’lerde a¤›rl›kl› olarak kullan›lan Corel Draw yaz›l›m› her türlü vektörel ilüstras-yon ve sayfa düzeni çal›flmas› için kullan›lan bir yaz›l›md›r.

Piksel Esasl› Yaz›l›mlar

Adobe PhotoshopEn yayg›n görüntü ifllem yaz›l›m› olan Adobe Photoshop, foto¤raflar üzerine mü-dahale veya birden çok görseli bir araya getirme gibi her türlü görüntü iflleme ad›-m›nda kullan›lan bir yaz›l›md›r. Bitmap yani piksel bazl› yaz›l›m olan Photoshop,grafik tasar›mda ve foto¤raf ifllemede endüstri standard› bir yaz›l›md›r.

PainterCorel ailesinin bir yaz›l›m› olan Painter, ekranda resim yapma üzere kullan›lan biryaz›l›md›r. Çeflitli f›rça ve kalem seçenekleri ile gerçe¤e yak›n resimsel etkilerin el-de edilebildi¤i bu yaz›l›m çizim tableti ile kullan›ld›¤›nda oldukça gerçekçi sonuç-lar ortaya ç›karabilmektedir.


fiekil 1.6

Adobe Photoshopyaz›l›m›aç›ld›¤›ndakarfl›m›za bu ekranç›kar.

Sayfa Tasar›m› Amaçl› Yaz›l›mlar

QuarkXpress‹lk kez piyasaya sürüldü¤ü 1987 y›l›ndan beri en yayg›n olarak kullan›lan sayfa tasa-r›m› yaz›l›m› olan QuarkXPress, metin ve resimlerin sayfa üzerinde düzenlenmesin-de kolay kullan›m› ile tercih edilirli¤ini sürdürmektedir. Kitap ve dergi gibi özellikleçok sayfal› ve resimli tasar›mlarda kullan›fll›l›¤› ve h›z› ile öne ç›kan bir yaz›l›md›r.

Adobe InDesignAdobe firmas›n›n 2000’lerde piyasaya sürdü¤ü InDesign, masaüstü yay›nc›l›ktah›zla yay›lan ve geliflen bir yaz›l›md›r. Metin ve resimlere ayn› ortamda hakimiyetive Adobe Photoshop ile h›zl› al›flverifli ile tercih edilen bir yaz›l›m haline gelmifltir.Kullan›m olarak QuarkXPress, Adobe Illustrator ve Macromedia Freehand ile ben-zerlikler gösteren InDesign, pek çok özelli¤i detaylar›yla bar›nd›rmas›na karfl›nkullan›c› dostu bir arayüze sahiptir.

Görüntü Organizasyonu ve Sunum Amaçl› Yaz›l›mlar

PowerPointMicrosoft’un en yayg›n sunum yaz›l›m›d›r. Metin ve resimleri slayt hâlinde sunma-ya yarayan bu yaz›l›m, Microsoft Office serisindeki tüm yaz›l›mlar gibi temel araç-lar ile basit bir kullan›ma sahiptir. Çeflitli presentasyon özellikleri ve slaytlar aras›n-da geçifl ve zamanlama gibi türlü sunum avantajlar› ile amatör ve profesyonel su-numlar için uygun bir yaz›l›md›r.

KeynoteMac kullan›c›lar›n›n iWork serisinde kullanabilecekleri bir sunum yaz›l›m› olanKeynote, oldukça basit bir kullan›ma sahiptir. Varolan haz›r flablonlar› ile tasar›msürecini de k›saltan Keynote, slayt geçifllerinde ve slayt içi animasyonlarda olduk-ça basit ancak baflar›l› sonuçlar sa¤layabilmektedir.


fiekil 1.7

Adobe InDesignyaz›l›m›aç›ld›¤›ndakarfl›m›za bu ekranç›kar.

Adobe AcrobatAdobe ailesinin sunum ve yay›m amaçl› yaz›l›m› Acrobat, belgelerin web üzerin-den paylafl›m› veya bilgisayar üzerinden sunumu için oldukça kullan›fll›d›r. Herbilgisayar›n internetten bedava indirebildi¤i Acrobat Reader ile okunabilen dosya-lar yaratmas› nedeniyle sunumda oluflacak aksiliklerin önüne geçmesiyle tercihedilirli¤i artm›flt›r.

Kelime ‹fllem Yaz›l›mlar›Kelime ifllem yaz›l›mlar›; bilgisayarda yaz› yazmak, tablo ve listeler oluflturmak içinkullan›lan yaz›l›mlard›r. En yayg›n olarak kullan›lan kelime ifllem yaz›l›mlar› Mic-rosoft taraf›ndan piyasaya sürülmüfl Office serisidir. Word; alt alta sayfalar›n bu-lundu¤u, daha çok düz yaz› amaçl› kullan›lan bir yaz›l›md›r. Excel ise tablo ve lis-telemeler ile hesaplar›n yap›labilece¤i bir yaz›l›md›r. MacOS sistemine uygun ola-rak kullan›lan kelime ifllem yaz›l›mlar›ndan di¤erleri ise Pages ve Numbers yaz›-l›mlar›d›r. Numbers, Excel gibi ifllem ve tablolarda kulllan›fll› çözümler sunarken,Pages ise sayfa tasar›m›nda önerilen taslaklar ile kolayl›k sa¤lamaktad›r.

Daha önce bulunmad›¤›n›z ve hiçbir teknik bilgiye sahip olmad›¤›n›z bir ortamda bilgisa-yar ile sunum yapman›z gerekse hangi yaz›l›m ile çal›flmay› tercih ederdiniz?

Web Amaçl› Yaz›l›mlar

Adobe FireworksWeb’de yay›mlanacak bir belgenin tasar›m aflamas›nda kullan›lan Fireworks yaz›-l›m›, vektörel ve piksel bazl› özellikleri bir arada kullanabilmektedir. Dreamwea-ver gibi yaz›l›mlarda kullan›lmak üzere görselleri düzenleyen Fireworks web içinkullan›mda önemli bir noktad›r.

Adobe DreamweaverWeb’de yay›mlanmak üzere tasarlanan bir belgeyi ister bilgisayar diliyle, ister gör-sel olarak, ister iki türlü tan›mlamaya ve tasarlamaya yarayan bir yaz›l›m olan Dre-amweaver, teknik terim ve bilgisayar dili ile karmafl›k görünse de web üzerine ça-l›flmalarda vazgeçilmez bir yaz›l›md›r.

Adobe FlashAnimasyon ve ilüstrasyonda oldu¤u kadar internette tan›t›m amaçl› kullan›lan bantreklamlar (banner) ve web sitesindeki hareketli görüntüler için kullan›lan bir yaz›-l›md›r. ‹nteraktif olarak kullan›larak bafll› bafl›na web sitesini oluflturabilece¤i gibi,bir sitenin küçük bir animasyon detay›n› da yapmakta kullan›labilir. Flash, Web d›-fl›nda animasyon film yap›m›nda dahi kullan›labilmektedir.

i-WebMac tabanl› iflletim sistemlerinde iLife ailesinin bir ürünü olan iWeb, pratik kulla-n›m› ve haz›r web flablonlar› ile kullan›c› dostu bir web tasar›m yaz›l›m›d›r. Ama-tör ve profesyonel kullan›c›lar›n rahatl›kla kullanabilecekleri bir yaz›l›m olan iWeb,her türlü foto¤raf ve metni kolayca kontrol ederek web’de sunma olana¤› sa¤lar.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

VER‹ DÜZENLEME YÖNTEMLER‹Kâ¤›t üzerindeki yaz›flmalar›n ve belgelerin oluflturuldu¤u, takip edildi¤i ve arfliv-lendi¤i gibi, bilgisayar ortam›ndaki belgelerin de düzenlenmesi büyük önem tafl›r.Düzenli bir sistem oluflturmak tercihi tamamen bilgisayar kullan›c›s›na aittir. Herkullan›c›, kendine uygun bir yöntem belirleyebilir ve bu yöntemi gelifltirebilir. An-cak, t›pk› kâ¤›t dosyalar›n ve büyük klasörlerin dünyas›nda oldu¤u gibi, say›sal or-tamda da iyi bir yöntem bulmak önem tafl›r. Aksi hâlde, t›pk› kâ¤›t bir belge gibi,ihtiyaç duyulan bir say›sal verinin de kayb› mümkündür. Düzenli bir çal›flma orta-m› kurmak, bilgiye ulaflmay› ve bilgiyi ifllemeyi çok daha kolay ve h›zl› hâle geti-rir; kar›fl›kl›¤› ve hatalar› önlemeye yard›mc› olur.

Ev ya da ofisinizdeki önemli eflya ve evraklar›n›z› düzenleme ile bilgisayar›n›zdaki dosya-lar› düzenleme aras›nda bir iliflki kurabilir misiniz? Düflününüz.

Dosyalar ve KlasörlerDüzenli bir çal›flma ortam›n›n ilk ad›m›, klasörleri etkin bir biçimde kullanabilmek-tir. Ço¤u iflletim sisteminde genel kullan›ma yönelik haz›r klasörler vard›r. Bunlargenellikle “Dokümanlar”, “Müzik”, “Foto¤raflar”, “Programlar” gibi ana bafll›klaraayr›lm›fl durumdad›r. Bu bafll›klar bafllang›ç olarak oldukça yararl›d›r. Ancak veri-ler -yani dosyalar- ço¤ald›kça onlar›n organizasyonu da karmafl›k bir hâle gelebi-lir, bu nedenle bu genel bafll›klar her zaman yeterli olmayabilirler.


fiekil 1.8

Kelime ifllemyaz›l›mlar›ndanMicrosoft Excel veWord, sunumyaz›l›mlar›ndanPowerpoint ve Webamaçl›yaz›l›mlardanAdobe alinesine aitFireworks, Flash veDreamweaver'a aitikonlar.

Yeni bir klasör açmak içinNew Folder (Yeni Klasör)seçene¤ini seçiniz.

Aç›lan yeni bir klasörotomatik olarak Untitled Folder(‹simsiz Klasör) halindedir

Bu klasöre isim vermek içinklavyeniz yard›m› ile seçili alana yaz›yazarak diledi¤iniz ismi verebilirsiniz.

fiekil 1.9

Günlük hayattakullan›lan klasörlergibi bilgisayarklasörleri dedosyalar›n düzenlibir flekilde organizeedilmesine olanaktan›rlar.Bilgisayarda yenibir klasöroluflturarak onaisim verebilir,böylecedosyalar›n›z›kolayca organizeedebilirsiniz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Dosya Uzant›s›: Dosyaisimlendirmelerinde yer alanve ismin sonundakinoktadan sonra gelen üçharfli kodlamalara “dosyauzant›s›” ad› verilir.

Yeni klasörler oluflturmak ve bu klasörle-re isim vermek, organizasyonun ilk ve enönemli parças›d›r. Yeni bir klasör oluflturmakiçin yap›lmas› gereken fley, alt menüden “Ye-ni Klasör” (New Folder) ibaresini seçmektir.Mac kullan›c›lar› masaüstüne fare ile t›klad›k-lar›nda PC kullan›c›lar› da masaüstüne ya daaç›k bir pencereye sa¤ t›klad›klar›nda “YeniKlasör” seçene¤ine ulaflabilmektedirler. Yenibir klasör oluflturuldu¤unda klasör isimsizdir,kullan›c›n›n klasöre bir isim vermesi gerekir.Bu isimlendirme kullan›ma ba¤l› olarak belir-lenmelidir.

Örne¤in aile bireylerinin flahsi dosyalar›n›n bulunaca¤› bir klasöre “Aile Belge-leri” ad› verilebilir. Bu klasör, aile bireylerinin tüm belgelerini bar›nd›racakt›r. An-cak bu belgelerin de say›s›n›n artaca¤› düflünülecek olursa, kar›fl›kl›¤› önlemekad›na her aile bireyinin kendine ait bir klasöre sahip olmas› kullan›fll› olacakt›r.Böylece her birey, belgelerine ulaflmak için önce “Aile Belgeleri” klasörüne ulafl›pdaha sonra kendi ad›na aç›lan klasörün içinden gerekli dosyay› bulabilir. Bu süreçihtiyaca ba¤l› olarak devam edebilir. Örne¤in aile bireylerinin biri kullan›m› do¤-rultusunda “Odevler”, “Fotograflar”, “En Sevdigim Sark›lar” gibi klasörler de olufl-turabilir ve “Odevler” klasörü içinde “Kimya”, “Matematik”, “Edebiyat”, “Tarih” gi-bi yeni alt klasörler de bar›nd›rabilir.

Çekti¤iniz foto¤raflar› nas›l bir yöntemle organize edece¤iniz üzerinde düflününüz.

Klasörleri ve klasörlerin içinde yer alan dosyalar› isimlendirmek yine kullan›c›-n›n tercihi do¤rultusunda geliflir. Kolay hat›rlanan ve k›sa sözcüklerin kullan›m›kolayd›r.


control

fiekil 1.10

MacbilgisayarlardaKontrol tuflunabasarken fare ilemasaüstüne sa¤t›klad›¤›n›zdabeliren menüde“New Folder” (YeniKlasör) ibaresiniseçerek yeni birklasör oluflturmuflolursunuz.

fiekil 1.11

Aile belgeleri

Birey 1 Birey 2 Birey 3

Fotograf En SevdigimSarkilar

Odevlerim

Kimya Matematik Edebiyat

KlasörDüzenlemeleri ‹çinBir Örnek.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T


AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N N

4

Türkçe karakterler ve baz› noktalama iflaretleri say›sal ortamda sorun yaratabilir. T›rnakiflareti, y›ld›z, ünlem gibi ya da uluslararas› olarak kullan›m› olmayan ¤, fl, ‹, ü gibi karak-terlerin isimlendirmelerde kullan›m› tavsiye edilmemektedir. Bu nedenle yukar›da verilenörnekteki ödev klasöründe “Ö” yerine “O” harfi kullan›lm›fl, foto¤raflar klasöründe ise “¤”yerine “g” harfi tercih edilmifltir.

Dosyalar›n isimleri d›fl›nda, onlar›n özellikleri hakk›nda bilgi veren baflka un-surlar da vard›r. Dosyan›n türü, büyüklü¤ü ve yarat›l›fl tarihi bunlardan baz›lar›d›r.Dosyalar›n türlerini ilerleyen bölümlerde detayl› olarak inceleyece¤iz. Bu aflamadaise, uzant›lar› hakk›nda bilgi sahibi olmam›z yeterli olacakt›r. Dosyalara kullan›c›taraf›ndan verilen isimler d›fl›nda, bu ismin ard›ndan gelen ve genellikle üç harftenoluflan kodlamalar bulunmaktad›r. Bu kodlar, o dosyan›n hangi yaz›l›mda yarat›l-m›fl oldu¤unu ve/veya hangi yaz›l›m(lar) taraf›ndan okunabilece¤ini bize gösterir.Dosyan›n yarat›l›fl tarihi ve saati bize, o dosyay› en son ne zaman ele ald›¤›m›zhakk›nda ipuçlar› verebilir. Büyüklü¤ü ise, o dosyay› tafl›yabilece¤imiz yöntemibelirlememizde bize yard›mc› olabilir.

Dosyalar›n düzenlenmesinde tüm bu bilgiler bize baflka bir avantaj da sunar.Mac iflletim sisteminde bir pencerenin içinde klasörün içindeki dosyalar› liste hâ-linde bakt›¤›m›zda, yukar›daki bölümde “isim”, “yarat›l›fl tarihi”, “büyüklük” ve“tür” bafll›klar›ndan birine t›klad›¤›m›zda, listenin o bafll›¤a göre yeniden s›raland›-¤›n› görürüz. Bu bir klasörde en son ele al›nan belgeyi kolayca bulabilmemize, ve-ya örne¤in JPEG format›ndaki foto¤raflar›, TIFF format›ndaki foto¤raflardan kolay-ca ay›rt edebilmemize ya da alfabetik olarak isim s›ras›na göre belgelerimizi s›rala-yabilmemize yard›mc› olur. Klasör penceresinin en alt›nda bulunan sat›rda ise buklasörde toplam kaç ögenin bulundu¤u ve kaç ögenin daha s›¤abilece¤inin bilgi-leri bulunmaktad›r.

14 Say›sal Foto¤raf ‹fl leme Teknik ler iS O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 1.12

Name (‹sim)dosyan›n isminigösterir.

Date Modified(Son de¤iflikliktarihi) dosyan›nson aç›ld›¤›tarihi gösterir.

Size (Büyüklük)dosyan›nbüyüklü¤ünügösterir.

Kind (Tür)dosyan›nveri format›n›gösterir.

Bir klasöraç›ld›¤›nda, oklasörde yer alandosyalar›nisimlendirmelerininyan›s›ra yarat›l›fltarihi, türü vebüyüklü¤ükonusunda bilgiler degörüntülenmektedir.

JPEG ve TIFF en s›kkullan›lan say›salformatlardand›r. JPEGdosyalar›n uzant›s› ‘.jpg’iken, TIFF dosyalar›nuzant›s› ‘.tif’ fleklindedir.

Dosya Uzant›s›: Dosyaisimlendirmelerinde yer alanve ismin sonundakinoktadan sonra gelen üçharfli kodlamalara “dosyauzant›s›” ad› verilir.

Çal›flma masan›z›n üzerinin düzenli oldu¤u hâliyle da¤›n›k oldu¤u hâlini gözünüzün önünegetirin ve karfl›laflt›r›n. Hangi halinde daha verimli çal›flabilirdiniz?

Bir belgeyi kaydederken, yani bir yaz›l›mda çal›fl›rken o belgeyi bilgisayar›n ha-f›zas›na almas› iflleminde, bilinmesi gereken baz› püf noktalar vard›r. Bunlar›n enönemlilerinden biri masaüstünde dosya b›rakmamakt›r. Güncel ve üzerinde çal›fl›-lan dosyalar masaüstünde yer alabilir, ancak bilgisayar›n kendi haf›zas›nda dahagüvenli bir ortamda olacakt›r. T›pk› bir çal›flma masas› üzerinde rastgele b›rak›lankâ¤›t belgeler gibi, bilgisayar masaüstünde b›rak›lan dosyalar da kaybolabilir, yan-l›fll›kla çöpe at›labilir. Ayr›ca bilgisayar›n çökmesi veya haf›zan›n zarar görmesi gi-bi durumlarda, masaüstündeki belgelerin kurtar›lmas› daha zordur. Bu nedenlebilgisayar›n “Dokümanlar” klasörünü kullanmak daha do¤ru bir seçim olacakt›r.Masaüstünden kolay ulafl›m için ise k›sayol oluflturma seçene¤i iyi bir çözüm ola-bilir. Yine takip edilen ifller, veya henüz tamamlanmam›fl ifllerin bulundu¤u birgüncel klasör ile, tamamlanm›fl ve aktif olarak kullan›mda olmayan dosyalar›n bu-lundu¤u bir klasör oluflturmak faydal› olacakt›r. Güncel klasör, masaüstünde dura-bilir veya k›sayolu oluflturulabilir. Ancak yüklü dosyalar›n masaüstünde yer alma-s› bilgisayar›n h›z›n› da azaltt›¤›ndan, tamamlanm›fl ifllerin bulundu¤u klasör mut-laka masaüstünden kald›r›lmal› ve arflivlenmelidir.

Klasörleri di¤erlerinden daha kolay ay›rt edebilmek amac›yla, onlara farkl› renklervermeyi deneyebilirsiniz.


(Yeni Pencere)(Yeni Klasör)

(Aç)

(Bilgi ver)

(Çöpe at)

(Etiketle)

fiekil 1.13

Klasörlere renkvererek organizeetmek, klasörüs›k›flt›rarakboyutunuküçültmek,ço¤altmak, silmekveya içindekileregöz atmak içinklasör seçilidurumdayken“File” menüsündekiseçeneklerdenfaydalanabilirsiniz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T


AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N NK ‹ T A P K ‹ T A P

T

VER‹ SAKLAMA YÖNTEMLER‹: YEDEKLEME VE ARfi‹VLEMEVeri saklama, verileri oluflturmak kadar büyük bir önem tafl›r. Bunun en basit se-bebi fludur; e¤er verilerinize ulaflam›yorsan›z onlar› yeniden üretmeniz gereklidir.Bu süreç, oldukça s›k›c› ve zorlu bir süreçtir. Bu nedenle, görüntü ifllem üzerineçal›fl›rken -veya say›sal ortamda herhangi bir belge olufltururken bile- o verinin ye-deklenmesi gerekmektedir.

Yedeklemek en basit anlam›yla, ulafl›labilecek yedek bir veri kayna¤› olufltur-mak demektir. Bilgisayar›n›zda oluflturdu¤unuz bir belgeyi oldu¤u gibi bilgisayar-da b›rakman›z, bilgisayar›n›z›n bafl›na gelen bir kazada içindeki veri ile birliktekaybolabilme ihtimalini de yan›nda getirir. Bellekleri yanan bilgisayarlar, virüs ne-deniyle kaybolan/silinen/ulafl›lamayan belgeler... bunlar›n önüne geçebilmek içinmutlaka yedekleme al›flkanl›¤›na sahip olmak gereklidir.

Yedekleme, özellikle bir ifl üzerinde çal›flman›n sona ermesiyle söz konusuolur. Ancak bu ifle ba¤l› olarak da de¤iflebilir; çok uzun soluklu ve zahmetli birçal›flma yap›l›rken, ifl süresince belirli aral›klarla yedekleme yap›lmas› gereklidir.Örne¤in bir kitap yazarken ya da çok elemanl› bir tasar›m ifli sürecinde mutlakayedek al›nmal›d›r.

Bunun için en uygun yöntem, günümüzde giderek geliflmekte ve yeni model-lerini görmekte oldu¤umuz harici tafl›nabilir belleklerdir. USB ba¤lant›s› ile bilgisa-yara kolayca ba¤lanabilen ve iste¤e ba¤l› olarak pek çok farkl› kapasitelerde sahipolunabilecek tafl›nabilir bellekler, kullan›c›lara belirli aral›klarla ve zahmetsizce ye-dek alma flans› tan›maktad›rlar. Bilgisayar›n›zda çal›flmakta oldu¤unuz belgeyi, ta-fl›nabilir belle¤e kopyalaman›z yedekleme yapman›z için yeterlidir. Çal›flmay› bil-gisayarda devam ettirerek, belli aral›klarla çal›flman›n yeni versiyonunu tafl›nabilirbelle¤e yeniden kopyalamak baflvurulabilecek en kolay ve sa¤l›kl› çözümdür.

Bilgisayara USB ile ba¤lanan tafl›nabilir bellek veya USB belleklerden do¤rudan çal›flmakdo¤ru de¤ildir. Dosyalar üzerinde çal›flma yaparken, mutlaka bilgisayar›n kendi belle¤in-deki belge üzerinde çal›fl›lmal› ve çal›flman›n ard›ndan harici belle¤e kopyalanmal›d›r. Buhem daha h›zl› hem de daha güvenli bir yoldur.


USB (Universal Serial Bus):USB bilgisayar iledonan›mlar aras›ndailetiflimi sa¤layan birba¤lant› türüdür.Yayg›nlaflan ve h›zla geliflenbu ba¤lant› USB 2.0 ve USB3.0 ile veri ak›fl›n› daha dah›zland›rm›flt›r.

FIREWIRE: Firewire de yinebilgisayar ile donan›mlararas›nda iletiflimi sa¤layanbir ba¤lant› türüdür. USB’yeoranla daha h›zl›oldu¤undan özellikle say›salvideo aktar›m›nda veyabunun gibi yüklüaktar›mlarda tercih edilenbir teknolojidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 1.14

Bir Tafl›nabilirBellek ve Yan›ndaUSB Logosu.

Üzerinde çal›fl›lan bir belgenin tamamlanmas›n›n ard›ndan arflivleme yapmakgereklidir. Arflivleme, tamamlanan belgelerin uzun y›llar boyunca ulafl›labilirli¤ininkorunmas› ad›na yap›lmal›d›r. Ortaya ç›kan verinin içeri¤ine ba¤l› olarak arflivlemeyöntemi belirlenebilir. Çal›flma esnas›nda yedekleme için önerilen tafl›nabilir bel-lek, arflivleme için de geçerli bir yöntemdir. Ancak çal›fl›lan belgenin içerik ve öne-mine ba¤l› olarak farkl› kaynaklara kaydedilmesi de tavsiye edilir. H›rs›zl›k, yan-g›n, do¤al afet gibi durumlarda zarar görmeyecek flekilde arflivlemek için ilk ve enbasit çözüm, arflivleri iki farkl› yerde (en az) iki kopya olarak bar›nd›rmakt›r.

CD, DVD ve benzeri diskler, çizilerek zarar görebilir. Bu nedenle dikkatli kullan›lmal› veözel kutu veya dosyalarda saklanmal›d›r.

Arflivleme ad›na CD-ROM ve DVD-ROM’lar pratik çözümler sa¤larlar. Arflivlen-mek istenen belgeleri düzenleyerek TOAST(Mac), NERO (PC) gibi yaz›l›mlarla CD veDVD’lere basmak, 10-15 dakikal›k, zahmet-siz ve ucuz bir ifllemdir. CD’ler 700 MB gibibir kapasiteye sahipken, DVD’ler 4 GB gibibir kapasiteye kadar bilgi depolayabilirler.Bu medyaya uygun olarak depolama ve eti-ketleme sistemleri de piyasada rahatça bu-lunabilmektedir. Dosyalar, renkli CD zarfla-r›, CD defterleri, amatör bir arfliv için yeter-li bir düzenleme yap›labilmesine olanak ta-n›r. Üst yüzeyine özel yaz›c›lar ile renkli bask› yap›labilen ve böylece içinde ne ol-du¤u hakk›nda bilgi sahibi olunabilen Printable CD ve DVD’lerin yan› s›ra, Light-Scribe teknolojisi ile CD veya DVD yaz›c›n›z ile hem içeri¤i hem de üst yüzeydekitasar›m› CD veya DVD’nize basma flans›n›z olabilir.

Baz› üretici firmalar, arfliv kalitesinde 300 y›la kadar dayanabilen DVD’ler üret-mektedirler. Ancak yine de bu medya profesyonel kullan›mda yüzde yüz güvenilirde¤ildir. Bir iki y›l arayla arflivleri kontrol etmek, çal›fl›p çal›flmad›klar›na bakmak,gerekirse CD ve DVD’leri ço¤altmak gerekir. CD ve DVD’den daha üstün güvenilir-li¤e ve kapasiteye sahip HD-DVD ve Blu-Ray teknolojileri de baflvurulabilecek yön-temler aras›ndad›r. Ancak tüm bu disklerin, çizilmeye ve günefl ›fl›¤›na karfl› hassasolduklar›ndan iyi korunmalar› gerekmektedir.

En iyi çözüm her zaman için iki ayr› formatta arflivleme yapmakt›r. Diske arfliv-lemenin yan› s›ra sunucular›n belleklerinde arflivleme yapmak, pek çok profesyo-nel tasar›m flirketinin baflvurdu¤u yollar aras›ndad›r. Bunun yan›nda, a¤ ba¤lant›s›ile ulafl›labilen sunucular da belirli ücretler karfl›l›¤›nda bilgilerinizi bar›nd›rabile-ce¤iniz bir alan sa¤lamaktad›r.

Bu yollar ve yöntemler ile bilgilerinize y›llar boyu ulaflabilir ve çal›flmalar›n›z›nölümsüz olmas›n› sa¤layabilirsinz. Ancak unutulmamas› gereken önemli bir noktada say›sal formatlard›r. Kulan›lan formatlar›n çeflitlili¤i kimi zaman bir dezavantajhâline gelebilir; bu nedenle arflivleme yaparken mümkün oldukça genel ve yayg›nformatlar tercih edilmelidir. Gerekti¤inde birden fazla format ile çal›flmalar›n fark-l› versiyonlar› kaydedilmelidir. Y›llar boyunca de¤iflen ve yenilenen say›sal format-lar aras›nda -DVD’niz 10 y›l sonra bile gayet iyi çal›fl›yor olsa da- içindeki dosya-n›z isim veya format sorunu ile aç›lam›yorsa e¤er bu, arflivlemenin anlam›n› kay-


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 1.15

Diskleri Tafl›mak veSaklamak Amaçl›Bir Dosya Sayfas›.

betmesi demektir. Bu nedenle arflivleme yaparken özenli bir çal›flma ve öngörülübir düzenleme yapmak en do¤ru çözüm olacakt›r.

VER‹ TAfiIMA YÖNTEMLER‹Veri tafl›mak, verileri oluflturduktan sonra karfl›m›za ç›kan ad›mlardan biridir. Basitgibi görünse de bilinmesi gereken baz› püf noktalar, verinin tafl›nmas›nda önemlikolayl›klar sa¤lar. Veri tafl›ma konusu iki ayr› bölümde incelenebilir. Bunlardan bi-rincisi, veri tafl›ma gereçleridir. ‹kincisi ise veri tafl›ma formatlar›d›r. ‹lk olarak veri

tafl›ma gereçlerinden bahsedecek olur-sak, karfl›m›za en geçerli ve en kullan›fl-l› gereç olarak USB bellekler ç›kar. USBbellek öncesinde kullan›lan FloppyDisk’lerin yerini alan ve güvenilirli¤i ileöne ç›kan USB bellekler ayn› zamandaoldukça pratiktirler. Bir anahtarl›k kadarküçük olan bu bellekler, ortalama 8 GBgibi bir kapasiteye sahiptirler. Bu kapa-sitenin alt›nda ya da üstünde farkl› mo-delleri ve markalar› bulunan USB bellek-ler, ço¤u ifl için yeterli bir tafl›ma gerecigörevi görmektedirler.

Kelime ifllem yaz›l›mlar›na ait dosyalar oldukça az yer kaplarken, yüksek çözünürlüklü fo-to¤raflar ortalama kapasitede bir USB belle¤i hemen doldurabilir. Bu nedenle çok say›dafoto¤raf tafl›yabilmek için daha yüksek kapasiteye sahip harici bellekler kullan›lmal›d›r.

Her bilgisayarda bulunan USB girifline tak›lan ve bu kaynaktan bilgilerin al›n›pverilebildi¤i bu yöntemle bilgisayar›n belle¤inden, bu tafl›nabilir belle¤e bilgileraktar›l›r. USB belle¤e aktar›lan bilgi, yine baflka bir bilgisayara tak›larak gerekli bil-giler, içinden kopyalan›r. Böylece veriler, bir bilgisayardan bir baflka bilgisayaraaktar›lm›fl olur.

Veri tafl›ma, genellikle bir verinin yay›nlanmas› öncesinde gereklidir. En basitörnekle, tasarlad›¤›n›z bir afiflin ç›kt›s›n› almak üzere bas›mevine gitti¤inizde, yap-t›¤›n›z tasar›m›n say›sal verisini yetkililere aktarman›z gerekir. Bunun için de birUSB bellek yeterli olacakt›r. Daha büyük belgeler söz konusu oldu¤unda USB bel-le¤in kapasitesi yetmeyebilir. Bu durumda daha yüksek kapasiteli tafl›nabilir belle-¤inizi yan›n›zda götürmeniz gerekebilir. Bunun yan›s›ra bir DVD ile verileriniziyetkililiere teslim etmek de çözümler aras›ndad›r.

A¤ ba¤lant›s› ve sunucular, burada da karfl›m›za ç›kar. ‹nternet arac›l›¤› ile veriaktar›m› yapmak üzere pek çok yöntem bulunur. Bunlar›n en basiti ise e-postad›r.Günümüzde pek çok e-posta sunucusu 10 MB’a kadar e-posta eklentisi göndere-bilmektedir. Bunun üzerindeki gönderiler için özel s›k›flt›rma programlar› veya su-nucular hizmet vermekte ve internet ba¤lant›s› ile dünyan›n yer yerine çok k›sa za-manda veri gönderebilmeyi olas›l›kl› hale getirmektedirler.

FTP (File Transfer Protocol) yöntemi ise 10 MB’›n üstünde gönderiler için ter-cih edilmelidir. Gönderi yapaca¤›n›z kiflilerin FTP sunucular› var ise, bu yöntemlegönderilerinizi h›zl› bir flekilde karfl›ya ulaflt›rm›fl olursunuz ya da Transmit gibi in-ternette yer alan sunucu yaz›l›mlar›ndan faydalanabilir ve büyük gönderileriniziböylelikle al›c›s›na aktarabilirsiniz.


fiekil 1.16

USB Bellek.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



www.rapidshare.com adresi büyük dosyalar›n paylafl›m› için kullan›lan sitelerden biridir.

Verilerin gönderilmesinden önce bilinmesi gereken noktalardan biri ise verile-rin say›sal formatlar›d›r. Karfl› taraf›n alabilece¤i büyüklükte bir dosya ve açabile-ce¤i türde bir format seçimi, iflin ilerleyifli bak›m›ndan büyük önem tafl›r. Bu ne-denle formatlar›n ve s›k›flt›rma yöntemlerinin de bilinmesi gereklidir.

SAYISAL VER‹ FORMATLARIVeri formatlar›n›n ne ifle yarad›¤›na ve neden bu kadar farkl› formatlar oldu¤unagirifl bölümünde de de¤inmifltik. Ancak tekrar etmek gerekirse, formatlar -t›pk› bir-birinden farkl› diller gibi- farkl› iletiflim biçimleri için gerekmektedir. Bir format›seçme sebebimiz o format›n kaliteli oluflu ve bask›da iyi sonuç vermesi olurken di-¤er bir formata baflvurmam›z, o format›n küçük bir dosya ile kolay bir flekilde müfl-teriye fikir vermesi ad›na e-posta ile gönderilebilmesi olabilir. Duruma ve çal›flmakoflullar›na ba¤l› olarak farkl› formatlara ihtiyaç duyar›z.

Say›sal formatlar› genel olarak iki ayr› bölümde incelemek yani ekrana ve bask›-ya yönelik olarak ikiye ay›rmak, kullan›m alanlar›n› karfl›laflt›rabilmek ad›na faydal›olacakt›r. Ancak bilinmesi gereklidir ki baz› formatlar iki alan için de geçerli olabilir.

Bask›ya Yönelik FormatlarBask›ya yönelik formatlar aras›nda en s›k kullan›lanlar› JPEG, TIFF, PSD, PDF, EPS,AI ve FH’dir. Bunlardan baz›lar› matbaada bas›m için uygunken, baz›lar› ise yaln›z-ca bir masaüstü yaz›c›n›n basabilece¤i kalitededir.

JPEG (Joint Photographic Experts Group)JPEG format›, en s›k kullan›lan formatlardand›r. Bask› için çok iyi sonuç verme-

di¤inden tercih edilen formatlar›n bafl›nda gelmez; ancak s›k›flt›r›lm›fl oluflu aktar-may› kolaylaflt›rd›¤›ndan kullan›m› oldukça yayg›nd›r. JPEG format›, üzerinde çal›-fl›lmaya elveriflli bir format de¤ildir. Daha yüksek kaliteli bir formatta çal›flmak veaktarmak söz konusu oldu¤unda JPEG format›n› kullanmak daha do¤rudur. Bu-nun nedeni JPEG format›n›n belgedeki her de¤iflikli¤in ard›ndan ve her yenidenaç›ld›¤›nda kalite kaybetmesidir. Bunu engellemek, belgeyi TIFF ya da PSD olarakkaydedip bu flekilde üzerinde çal›flmaya devam etmek ve gerekiyorsa en son hâli-ni tekrar JPEG format›na dönüfltürmek en sa¤l›kl›s› olacakt›r.

TIFF (Tagged Image File Format)Tasar›mc›lar taraf›ndan ço¤unlukla tercih edilen formatlardan biri olan TIFF for-

mat›, yüksek kalitesi ile öne ç›kar. Photoshop’ta kullan›lan katmanlar› ve kanallar›bar›nd›rabilen özelli¤i ile kullan›m› da yayg›nd›r. Bunun yan› s›ra TIFF format›ndakaydedilen belgeler, QuarkXpress, InDesign, Freehand gibi yaz›l›mlarda renklen-dirilerek farkl› aç›l›mlara da destek vermektedir. Format›n kaliteli oluflu, yüklü birdosya sorununu da beraberinde getirmektedir. Bunun için kullan›lan LZW s›k›flt›r-mas› %25’e yak›n bir tasarruf sa¤lar ve kalite kayb› yoktur.

PSD (Photoshop Document)Photoshop format› olan PSD, Adobe yaz›l›mlar› ile uyumlu bir formatt›r. Görün-

tü ifllemde en s›k kullan›lan format olan PSD, bir görsel ile çal›fl›rken kullan›lmas›gereken formatt›r. Özellikle katmanl› ve maskeli çal›flmalar yap›l›rken, dosyalarher zaman PSD olarak kaydedilmeli ve çal›flma bitene kadar bu flekilde tutulmal›-d›r. Transparanl›k özelliklerini de bar›nd›ran bu format, görüntü ifllem çal›flmalar›esnas›nda kullan›lacak ideal formatt›r.


K ‹ T A P


K ‹ T A P



Matbaada bas›lacak birbelgenin format› kadarçözünürlü¤ü de önemlidir.Birim ölçü bafl›na düflenpiksel say›s› (DPI) yani birgörselin kalitesinitan›mlayan çözünürlük,matbaada bas›lacak birbelgede 300 DPI’dan dahadüflük olmamal›d›r.

PDF (Portable Document Format)Gerek vektörel gerekse piksel tabanl› görselleri bar›nd›rabilmesi bak›m›ndan

en esnek ve en yayg›n kullan›lan formatlardan biri PDF format›d›r. ‹nternetten üc-retsiz olarak indirilebilen Acborat Reader yaz›l›m› ile yayg›n olarak kullan›lan PDFformat›, bask›ya yönelik en sa¤l›kl› format olmas›n›n alt›nda hemen her bilgisayartaraf›ndan okunabilir oluflu yatar.

EPS (Encapsulated Postscript)Yüksek çözünürlükte görseller için kullan›lan EPS format›; Photoshop, Illustra-

tor ve QuarkXpress gibi yaz›l›mlarla oldukça sa¤l›kl› çal›flabilmektedir. Yüksek çö-zünürlüklü ve Clipping Path gibi maskelemelerin oldu¤u görsellerde ve özellikleQuarkXpress yaz›l›m›nda en sa¤l›kl› seçimdir.

AI (Adobe Illustrator)Adobe Illustrator belgelerinin format›d›r. Illustrator versiyonlar›na göre pek çok

farkl› çeflidi vard›r. Yeni Illustrator versiyonlar›, eski formatlar› tan›mada güçlükçekebilmektedir. Bu nedenle Illustator ile çal›fl›rken farkl› formatlarda da kaydet-mek gerekebilmektedir.

FH11 (Macromedia Freehand)Macromedia Freehand format›d›r. Freehand d›fl›nda baflka bir yaz›l›m›n açabil-

mesi için farkl› formatlarda kaydetmek gerekir.

‹nternete Yönelik Formatlar‹nternette kullan›ma yönelik görüntü formatlardan en s›k kullan›lanlar› PNG,JPEG, GIF, SVG ve SWF’dir. Bu formatlar, görüntü kalitesi bak›m›ndan (yani DPIolarak) bask›ya yönelik formatlara oranla daha zay›ft›rlar. Bunun nedeni, ekrandah›zl› görüntülenebilmeye elveriflli olma gereklili¤idir.

PNG (Portable Network Graphics)Transparanl›¤› ve do¤ru renk kullan›m› ile esnek ve zengin bir formatt›r. Ancak

baz› sunucular bu format› desteklemedi¤inden yayg›n olarak kullan›lamamaktad›r.

JPEG (Joint Photographic Experts Group)‹nternette gerçekçi foto¤raflara ihtiyaç duyuldu¤unda JPEG en ideal formatt›r.

Ancak piksel format›na dönüfltürülmüfl vektörel elemanlar (yaz› veya logolar gibi)için uygun de¤ildir.

GIF (Graphics Interchange Format)Daha az say›da rengin bar›nd›¤› görseller için kullan›lan bir formatt›r. Basit ha-

reketli görüntülerin de oluflturulabildi¤i GIF format› buton ve hareketli kutucuklariçin ideâldir. Renkli bir zemin üzerine transparan bir flekilde düzenleme yap›lma-s›na da olanak verir. Oldukça az yer kaplad›¤›ndan kullan›m› çok yayg›nd›r.

SVG (Scalable Vector Graphics)Vektörel görüntülerin a¤ sunucular›nda etkin bir biçimde görüntülenebilmesi-

ne olanak veren bu format, sunucular›n desteklememesi bak›m›ndan az kullan›l-maktad›r.

SWF (Small Web Format ve Shockwave Flash)Flash Plug-In’inin yayg›n olarak kullan›m›ndan ötürü, ço¤u sunucuda görüntü-

lenebilmekte olan bu format vektörel animasyonlar veya görseller için ideâl birformatt›r.



Her çekilen foto¤raf, her taranan belge, yaz›l› her say-fa bir görsel veridir. Say›sal ortamda -yani bilgisayarortam›nda- görsel verileri oluflturmak için farkl› yön-temler vard›r. Bir sayfa yaz› yazabilmek için kâ¤›t vekaleme ihtiyaç duyar›z, foto¤raf çekmek için ise fo-to¤raf makinesine. Ayn› flekilde bilgisayarda da farkl›araç ve gereçler, görsel veri oluflturabilmemizde bizeyard›mc› olur. Görsel veri oluflturma araç gereçlerini, donan›m ve ya-z›l›mlar olarak iki gruba ay›rmak mümkündür. Dona-n›m, bilgisayar›n kendisine, foto¤raf makinesi ve taray›-c› gibi cisimlere verilen add›r. Yaz›l›mlar ise donan›m-lar›n ifllemesini sa¤layan iflletim sistemleri ve çeflitli ifl-levlerin kolayca görülmesini sa¤layan programlard›r.Donan›mlar fiziksel olarak yer kaplarken, yaz›l›mlar bil-gisayar›n haf›zas›nda yer kaplar.Pek çok farkl› amaç için üretilmifl yaz›l›m vard›r. “Gör-sel Veri Oluflturma” konusu ana bafll›¤›nda bu amaçlar›genel olarak alt› gruba ay›rabiliriz. Kelime ifllem yaz›-l›mlar›; klavye arac›l›¤› ile yaz› yazmaya yarayan, metin-leri ve ifllemleri belirli bir düzene koymaya yarayan ya-z›l›mlard›r. Vektör tabanl› yaz›l›mlar; görüntüleri mate-matiksel olarak oluflturan ve bunu yaparken nokta, çiz-gi, daire, kare, üçgen gibi basit geometrik formlardanyararlanan yaz›l›mlard›r. Piksel tabanl› yaz›l›mlar ise be-lirli küçük alanlar›n -yani piksellerin- boyanarak görün-tünün oluflmas› prensibi ile iflleyen yaz›l›mlard›r. Sayfa düzeni elde etmeye yarayan yaz›l›mlara, masaüs-tü yay›nc›l›k yaz›l›mlar› ismi de verilebilir. Bu yaz›l›mlarile bas›ma yönelik dergi, kitap gibi çok sayfal› yay›nüretilebilmektedir. Sunum amaçl› yaz›l›mlar, genellikleekranda veya projeksiyon makineleri ile sunulmak üze-re haz›rlanan görüntü ve yaz›lar›n organizasyonuna yö-nelik yaz›l›mlard›r. Web amaçl› yaz›l›mlar da internetteyay›mlanmak üzere görsel ve yaz›nsal bilgilerin tasarla-mas› üzerine üretilmifl yaz›l›mlard›r. Yaz›l›mlar›n ne amaca uygun oldu¤unu saptayabilmekçal›flmalar›n verimli olmas›n› sa¤layacakt›r. Bir baflkadeyiflle, bir ifle bafllamadan o iflin ne alanda kullan›laca-¤›n› bilmek, hangi yaz›l›m ve donan›mlara ihtiyaç du-yulaca¤›n›n belirlenmesinde en önemli noktad›r. Bunedenle yaz›l›m ve donan›mlar hakk›nda genel bir bil-gi edinmek, görsel veri oluflturma yolculu¤umuzdaönemli bir bafllang›ç noktas› olacakt›r. Görsel veri olufltururken internette varolan kaynaklar-dan yararlanmak mümkündür. En yayg›n yöntemlerin-den biri olan Google gibi arama motorlar›nda resimarama yöntemi oldukça h›zl› ve pratiktir. Çok çeflitli

görsellerin bulunmas›na yard›mc› olan arama motorla-r›nda dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise te-lif hakk›d›r. Telif hakk› baflkas›na ait olan bir görüntü-yü kullanmak ve yay›mlamak yasal degildir. Bu ne-denle kullan›lan görüntünün genel kullan›ma aç›k olupolmad›¤›n› ö¤renmek ve mümkün olan her kofluldakendinize ait özgün görsel verileri kullanmak tercihedilmelidir.Bu ünite, say›sal formatlar›n nas›l olufltu¤unu ve neifle yarad›klar›n› incelemektedir. Bu formatlar›n nere-delerde ve ne amaçla kullan›ld›¤›, görüntü ifllem çal›fl-malar› s›ras›nda nelere yarayabilecekleri aktar›lmayaçal›fl›lm›flt›r. Bilgisayar dosyalar›, t›pk› günlük hayatta kulland›¤›m›zevrak dosyalar›na benzer. Bu isim benzerli¤i, kullan›-m›n benzerli¤inden yola ç›karak ortaya konulmufltur.T›pk› evrak dosyalar›nda oldu¤u gibi bilgisayar dosya-lar›nda da önce bir dosya yarat›l›r, sonras›nda organizeedilir, saklan›r. Dosyalar›n saklanma düzenleri oldukçaönemlidir; çünkü bu düzen kullan›fll› bir düzen de¤ilseo dosya bir daha bulunamayabilir. Say›sal ortamda dosyalar›n düzenlenmesi ve saklanma-s› için farkl› yöntemler vard›r ve olarak bu yöntemleraras›ndan uygun olan tercih edilir. Örne¤in bir veriyibaflka bir bilgisayara aktarmak istenildi¤inde bir USBBellek kullan›labilirken, verinin bir kaç y›l sonra bilekullan›labilecek flekilde saklanmas› gerekiyorsa bir ha-rici harddisk veya DVD’ye kaydedilmesi tercih edilme-lidir. Bu yöntemler çeflitlilik gösterebilir, ancak önemliolan hangi amaç için hangi yöntemin verimli olaca¤›n›belirleyebilmektir. Say›sal formatlar, veri türleridir. Verilerin ne tür bir ya-z›l›m ile oluflturuldu¤unu gösteren say›sal formatlard›r.Üç harfli uzant›lar ile dosya adland›rmalar›nda da yeralan say›sal formatlar, verilerin kullan›ma elveriflli haldekaydedilmesi için gereklidir. ‹nternette kullan›lacak birgörsel ile büyük boy bask› al›nacak bir görselin veriformatlar› farkl›d›r. Bunun nedeni ise internete yönelikverilerin düflük çözünürlüklü, bask›da kullan›lacak gör-sellerin ise (internete yönelik görsellere k›yasla) büyükboyda ve yüksek çözünürlüklü olmas› gereklili¤idir.Her format›n kendine özgü özellikleri vard›r. Baz› for-matlar›n ortak noktalar› oldu¤u gibi, baz› formatlar iseuygun olmayan ortamda kullan›ld›¤›nda sorun yarat›r.Bu nedenle say›sal format türleri hakk›nda genel birbilgi sahibi olmak, görüntü ifllem çal›flmalar›n› sa¤l›kl›bir flekilde ilerletebilmek bak›m›ndan önemlidir.

Özet


1. Afla¤›dakilerden hangisi görsel veri oluflturmada kul-lan›lan temel donan›mlardan biri de¤ildir?

a. Foto¤raf makinesib. Taray›c›c. Tabletd. Harici belleke. Bilgisayar

2. Afla¤›dakilerden hangisi görsel veri oluflturmada kul-lan›lan yaz›l›mlar›ndan de¤ildir?

a. Adobe Photoshopb. Adobe Illustratorc. Foto¤raf makinesid. QuarkXPresse. Microsoft Word

3. Afla¤›dakilerden hangisi piksel tabanl› bir yaz›l›md›r?a. Taray›c›b. QuarkXPressc. Microsoft Wordd. Microsoft Excele. Adobe Photoshop

4. “Haf›za Kart›” teriminin en do¤ru tan›m› afla¤›daki-lerden hangisidir?

a. Dijital foto¤raf makinesinin çekilen foto¤raflar›depolad›¤› bir kartt›r.

b. Dijital foto¤raf makinesinin merce¤inin yaklafl-ma oran›d›r

c. Dijital foto¤raf makinesinin pilidir d. Bir objeyi optik olarak say›sal veriye dönüfltüren

araçt›re. Piksel tabanl› bir yaz›l›md›r.

5. Analog foto¤raf makinesi ile çekilmifl bir foto¤rafbilgisayara nas›l aktar›l›r?

a. PowerPoint ileb. Taray›c› arac›l›¤› ilec. Adobe Illustrator arac›l›¤› iled. Çizim tableti arac›l›¤› ilee. Foto¤raf makinesinin optik zoom özelli¤i ile

6. Afla¤›daki verilen ifadelerden hangisi sa¤l›kl› verisaklamak için do¤ru bir uygulamad›r?

a. Bir dosya her zaman masaüstüne kaydedilmeli-dir.

b. Bir dosya her zaman masaüstündeki bir klasörekonulmal›d›r.

c. Kar›fl›kl›k ve y›¤›lma yarataca¤›ndan masaüstü-ne dosya kaydetmek sak›ncal›d›r.

d. Masaüstünde tüm programlar yer almal›d›r. e. Tüm programlar ve tüm dosyalar her zaman ma-

saüstünde yer al›r.

7. Afla¤›dakilerden hangisi hem yaz›c› ile bask›da hemde internette yayg›n olarak kullan›lan bir formatt›r?

a. TIFFb. JPEGc. PSDd. CMYKe. DVD

8. Afla¤›dakilerden hangisi say›sal format de¤ildir?

a. SWFb. JPEGc. AId. PSDe. USB

9. Afla¤›dakilerden hangisi veri tafl›ma yöntemi de-

¤ildir?

a. TIFF olarak kaydetmekb. DVD’ye yazmakc. CD’ye yazmakd. USB Belle¤e kaydetmeke. E-posta ile göndermek

10. Afla¤›dakilerden hangisi bir dosya uzant›s› olamaz?

a. .jpgb. .tifc. .docd. .kç¤e. .ai

Kendimizi S›nayal›m


30. evlilik y›l dönümleri için Kemal Bey, efli Figen Ha-n›m’a bir sürpriz yapmak istiyordu. Evliliklerinin önce-sinde, dü¤ünleri s›ras›nda ve sonras›nda çekilen foto¤-raflar› bir araya getirmek ve tüm bu foto¤raflar› y›ldö-nümlerinde Figen Han›m’a sunmak istiyordu. ‹fle eski foto¤raflar› taramayla bafllayan Kemal Bey, fo-to¤raflar› 150 DPI çözünürlükte ve bire bir büyüklükte(%100 oranda) tarad›. Buradaki amac› foto¤raflar›n iyibir büyüklü¤e sahip olmas› idi. Bu yüzden 72 DPI yeri-ne daha büyük bir çözünürlük tercih etti. 300 DPI tara-mak ise daha çok yer kaplayaca¤›ndan 150 DPI’in ye-terli bir çözünürlük oldu¤una karar verdi. Çekilen yenifoto¤raflar ise dijital oldu¤undan, bilgisayar›ndaki dos-yalar›na ulaflarak istedi¤i foto¤raflar› seçti. Tüm bu dos-yalar› tek bir klasörün içine kopyalayan Kemal Bey, buklasörü bir DVD’ye yazarak saklamay› da düflünüyor-du, çünkü tarad›¤› foto¤raflar› ileride torunlar›n›n dagörebilmesini istiyordu. Kemal Bey’in yapaca¤› sunum, y›l dönümlerinde gide-cekleri restoranda bulunan bir projeksiyon cihaz›ndayap›lacakt›. Kemal Bey buraya kendi bilgisayar›n› götü-recek ve ba¤lant›y› kurduktan sonra kendi bilgisayar›ile sunumu bafllatacakt›. Sunum için kullan›m› kolayolan Powerpoint yaz›l›m›n› seçen Kemal Bey, foto¤raf-lar› eskiden yeniye kronolojik olarak s›ralad›. Foto¤raf-lar›n alt›na yaz› alanlar› da açarak foto¤raf›n hangi y›l-da ve nerede çekilmifl oldu¤unu yazd›. En son slayta“Nice 30 y›llara!” yazan Kemal Bey, o gece bu sunumubaflar›yla tamamlad› ve Figen Han›m ile mutluluk anla-r›n› doya doya izlediler.

1. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Görsel Veri OluflturmadaKullan›lan Temel Donan›mlar” bölümünü tek-rar gözden geçiriniz.

2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Görsel Veri OluflturmadaKullan›lan Temel Yaz›l›mlar” bölümünü tekrargözden geçiriniz.

3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Piksel Esasl› Yaz›l›mlar” bö-lümünü tekrar gözden geçiriniz.

4. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Foto¤raf Makinesi” bölü-münü tekrar gözden geçiriniz.

5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Taray›c›” bölümünü tekrargözden geçiriniz.

6. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Düzenleme

Yöntemleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

7. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Say›sal Veri Formatlar›”

bölümünü tekrar gözden geçiriniz

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Say›sal Veri Formatlar›”

bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

9. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Tafl›ma Yöntemleri”

bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

10. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Veri Düzenleme

Yöntemleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

Okuma Parças› Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

Say›sal görüntü çal›flmas›na bafllamadan önceki birlefltirilmesi istenen görseller.


S›ra Sizde 1

Taray›c› ile bir görüntünün boyutunu say›sal ortamdabüyütmek mümkündür. Söz konusu görüntünün orjinalboyutu istenen büyüklü¤ün yar›s› oldu¤una göre, eldeedilmek istenen boyutun, orjinalinin 2 kat› oldu¤unusaptayabiliriz. Boyutta hiçbir de¤ifliklik yapmaks›z›n ta-rad›¤›m›zda tarama oran› %100 olacakt›r. 2 kat›na bü-yütmek istedigimizde ise bu oran› %200 olarak belirle-meli ve tarama ifllemini bu seçene¤i iflaretledikten son-ra bafllatmal›y›z. Matbaada bas›lacak görsellerin çözü-nürlük de¤eri sabit olarak 300 DPI’d›r. Bu nedenle, ta-ray›c›n›n çözünürlük ayarlar›n› belirlerken, çözünürlükbilgilerinde 300 DPI seçene¤i de iflaretlenmelidir.

S›ra Sizde 2

Keynote yaz›l›m› MacOS iflletim sistemine sahip bilgisa-yarlarda çal›flan bir yaz›l›md›r. Powerpoint ise Keyno-te’a oranla daha yayg›n olarak kullan›lmakta, ancak yi-ne de her bilgisayarda bulunmayabilmektedir. Buradaistenen çözüm sunumun herhangi bir bilgisayarda ifllerdurumda olabilmesidir. Bunun için Adobe Acrobat’tasunum yapmak iyi bir çözümdür. Acrobat Reader’in enönemli özelli¤i internetten bedava indirilebilir olmas›-d›r. Böylece herkes ve internete ba¤l› olan her bilgisa-yar Adobe Acrobat Reader yaz›l›m›na ulaflabilir. AdobeAcrobat Reader’›n di¤er bir avantaj› farkl› yaz›l›mlar›nbelgeyi PDF belgesi olarak kaydedebilme özelli¤idir.Örne¤in Adobe Freehand’de Yazd›r (Print) ya da D›flaAktar (Export) denildi¤inde belgeyi PDF olarak kaydet-me seçenekleri karfl›n›za ç›kacakt›r. Özellikle vektörelyaz›l›mlarla yap›lan çal›flmalarda dosyay› PDF olarakkaydetmek ya da d›fla aktarmak, ç›kt› al›n›rken yaz›lar›nve ince çizgilerin daha net ve do¤ru görünmesini sa¤la-yacakt›r. Acrobat Reader format› olan PDF belgeleriniaçmak için bilgisayarda Acrobat Reader bulunmas› ye-terlidir. Ancak yine de hiç bilmedi¤iniz bir bilgisayarortam›nda sunum yapacaksan›z, internet ba¤lant›s›n›nolmama ihtimaline karfl›l›k yan›n›za Acrobat Reader ya-z›l›m›n› da alman›zda fayda olacakt›r.

S›ra Sizde 3

Her evin veya ofisin kendine özgü bir düzeni vard›r. Budüzen oluflturulurken ortak baz› noktalardan da bahse-dilebilir. Örne¤in giyecekler gardroba, yiyecekler buz-dolab›na, kitaplar kitapl›¤a, çiçekler vazoya konulur.Bunlar›n yerlerinin tamamen farkl› olmas› veya her se-ferinde baflka bir yere konmas›, ihtiyaç duyuldu¤u bir

anda o eflyay› bulmam›zda sorun yarat›r. Bu grupla-malar›n kendi içinde bir düzeni de vard›r, bu düzenkifliden kifliye de¤iflebilir. Örne¤in, süt ve yumurtabuzdolab›n›n kapak raflar›na, sebzeler sebzeli¤e, pey-nir üst rafa, baz› ürünler de buzlu¤a konulabilir. Bilgi-sayardaki dosyalar›n düzenlenmesi de buna benzer;aran›lan fleylerin kolayca bulunmas› en önemli pren-siptir. Her kullan›c› diledi¤i gibi yeni düzenleme bi-çimleri gelifltirebilir, ancak bu düzenleme biçimi kul-lan›c›n›n kolayca hat›rlayabilece¤i, kullan›fll› bir bi-çimde tasarlanmal›d›r.

S›ra Sizde 4

Say›sal foto¤raf teknolojileri ile birlikte çekilen foto¤rafsay›s› eskiye oranla oldukça artm›flt›r. Bu, foto¤raf dos-yalar›n›n organizasyon problemini de yan›nda getirmifl-tir. Foto¤raflar›n organizasyonunu kolaylaflt›ran pek çokyaz›l›m vard›r. Bu yaz›l›mlar, foto¤raflar› tarih veya tür-lerine göre ay›rmada yard›mc› olur. Siz de bu yaz›l›m-lardan faydalanabilir, çekti¤iniz foto¤raflar› çekim tari-hine göre gözlemleyebilirsiniz. Bunun yan› s›ra foto¤-raflar› baz› bafll›klar alt›nda toplamak da iyi bir fikirdir.Örne¤in farkl› flehirlerde çekti¤iniz foto¤raflar›, o flehir-lerin isminde klasörler oluflturarak saklay›n veya “por-treler” bafll›¤› alt›nda, çekti¤iniz tüm portre foto¤raflar›barnd›rabilir ya da kifli isimlerine göre yeni klasörler ilealt gruplamalar yapabilirsiniz.

S›ra Sizde 5

Her bireyin kendine özgü bir düzen anlay›fl› vard›r. Ba-z› insanlar da¤›n›k ortamlarda rahat edebilirken, baz›la-r› asla böyle bir düzensizli¤e dayanamaz. Önemli olançal›flma veya yaflama ortam›nda rahat edebilmektir. Ko-nu çal›flmak olunca rahatl›¤›n yan› s›ra pratiklik, h›z veverimlilik de iflin içine girer. Bu kavramlar, çal›flma or-tam›n›n düzeni kullan›fll› ve belirli bir düzene sahip ol-ma gereklili¤ini getirir. Aran›lan dosyalar›n kolayca bu-lunmas›, iflin h›zla bitirilmesine olumlu katk›lar sa¤laya-cakt›r. Bilgisayardaki arama motorlar›n›n yard›m› saye-sinde art›k aranan bir dosya çok daha büyük kolayl›klabulunabilmektedir. Ancak dosyalar›n isimlendirmesi,fazla kopyalar›n›n silinmesi ve masaüstünün bofl tutul-mas› dikkat edilmesi gereken unsurlardand›r. Masaüs-tünün pek çok dosya ve klasörle dolu oldu¤u bir or-tamda, t›pk› ço¤u insan gibi, bilgisayar da kolay çal›fla-maz ve gecikmeler yaflayabilir.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›


Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul : Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›.Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual.

‹sviçre : Rotovision Yay›nevi.

Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu.

(2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›.

Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›.

Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual,

‹sviçre: Rotovision Yay›nevi.http://www.corel.com/servlet/Satellite/gb/en/Pro-

duct/1191272117978 (15.05.2010)http://www.adobe.com (10.05.2010)

www.rapidshare.com

Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklar

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Program menüsünde çal›flma alan› oluflturarak dosya açabilecek,Araçlar panel menüsünü tan›yarak amaçlar›na göre kullanabilecek,Araç kutusundaki araçlar› kullanabilecek,Seçenekler çubu¤unun özelliklerini aç›klayabilecek,Panelleri kullan›m alanlar›na göre s›ralayabilecek bilgi ve becerilere sahipolacaks›n›z.


• Çal›flma Alan›• Araçlar

• Panel• Seçenekler Çubu¤u

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNNN


• G‹R‹fi• PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA

BAfiLAMAK• ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA• ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER


Temel Araçlar,Menüler, Yard›mc›Pencereler ve‹fllevleri

G‹R‹fiHer program›n kendine ait özelliklerini çal›flma alan›na yans›tacak araçlar› vard›r.Bu araçlar çal›flma alan›na katt›klar› de¤er gözetilerek farkl› bölgelerde konumlan-d›r›lm›fllard›r. En çok kullan›lanlar daha çok göz önünde bulunabilecekleri alanla-ra, daha az kullan›lanlar ise baz› seçeneklerin alt›nda gizli olarak bulunabilirler.Programlar›n etkin olarak kullanabilmesi herfleyden önce bu araçlar›n kullan›labil-mesine ve arac› komutlar›n verilebilmesine ba¤l›d›r.

Bu ünitede program› sa¤l›kl› kullanabilmek için gereken araçlar›n, menülerin,seçenek çubuklar›n›n ve paletlerin tan›t›m› yap›lacakt›r. Adobe Photoshop progra-m› çal›flma alan›n›n kullan›c›s› taraf›ndan düzenlenmesine imkan sunar. Kullan›c›,program araçlar›n› ve yard›mc› pencerelerini kendi al›flkanl›klar›na ya da kullanmatercihlerine göre düzenleyip gizleyebilme esnekli¤ine sahiptir. Tafl›nabilen yard›m-c› pencereler ve araç kutular› ekran›n de¤iflik bölgelerine konumland›r›labilir.

Adobe Photoshop program›nda, hem piksel denilen kareciklerden oluflmufl bit-map dijital resimlerle hem de boyutlar› büyütüldü¤ünde keskinli¤i de¤iflmeyenvektörel çizimlerle çal›fl›labilir.

Görüntü ifllem programlar›n›n içinde çizim oluflturulabilir ya da farkl› kaynak-lardan programa görüntüler de ça¤r›labilir. Görüntü ça¤r›labilecek baz› kaynaklarafla¤›daki gibidir:

• Dijital foto¤raf makinesinden gelen foto¤raflar• Geleneksel yöntemlerle oluflturulmufl resimlerin taranmas›• Farkl› yöntemlerle say›sallaflt›r›lm›fl görüntüler içeren resim bankalar›• Farkl› programlarda oluflturulmufl resimler• Filmlerden yakalanan video resimleri

PROGRAM ‹LE ÇALIfiMAYA BAfiLAMAK

Program› Çal›flt›rmak ve Dosya AçmakMasaüstünde program›n k›sayolu yoksa, Mac OS’ta Application dosyas›na, Win-dows’ta da Start - Programs - Adobe menüsüne bak›labilir.

Uygulama bafllat›ld›¤› zaman, varsay›lan tercihler yeniden yüklenir. Varsay›lantercihleri her zaman yeniden yüklemek gerekmez. Program aç›ld›¤›nda afla¤›dakiçal›flma alan› görünür.

Temel Araçlar, Menüler,Yard›mc› Pencereler

ve ‹fllevleri

Varolan bir dosyay› açmak için File > Open seçene¤inden ilgili klasörden dosyaseçilir ve aç komutuyla aç›lmas› sa¤lan›r. fiekil 2.2’de program›n dosya açma pen-ceresi görünmektedir. Varolan dosyalar› açmak için en çok bu yöntem kullan›l›r.


fiekil 2.1

Yukar›da Photoshop uygulamas›n›n Mac OS sürümü gösterilmifltir. Windows sürümünde de düzen geneldeayn› olup detaylarda küçük farkl›l›klar gösterebilir.A. Menü Çubu¤u, B. Araç Seçenekleri Çubu¤u, C. Araç Kutusu, D. Dosya Arama Dü¤mesi, E. Palet Yuvas›,F. Paletler, G. Çal›flma Alan›

fiekil 2.2

File > Openseçene¤inden ilgiliklasörden dosyaseçilir ve açkomutuylaaç›lmas› sa¤lan›r.

AD E

G

F

B

C

Dosya Arama (File Browser) Dü¤mesi ile Dosya AçmakBu özellik daha önce konumland›r›lm›fl kay›tl› bir dosyan›n kolayca bulunmas›n›sa¤lar. Dü¤menin üzerine t›kland›¤›nda ç›kan pencere (fiekil 2.3) dosyalar› bulmaiflini kolaylaflt›racak dü¤me ve bölmelerden oluflur. Aranan dosyan›n adresi ve ad›biliniyorsa bu pencere arac›l›¤›yla ona ulafl›lmas› oldukça kolayd›r.

Dosya arama penceresi, basit bir dosya arama ve açma ara biriminden çok da-ha fazlas›d›r. Bu pencere, kullan›c› taraf›ndan ihtiyaçlar do¤rultusunda yenidendüzenlenebilecek alanlar ve paletler içerir. Bu özelli¤i sayesinde dosya arama pen-ceresinin kullan›c›s›na ait özellikler tafl›mas› sa¤lan›p özellefltirilebilir.

ARAÇLAR KUTUSUNU KULLANMA

Araç Kutusundaki Araçlar› Seçmek ve KullanmakPhotoshop, varolan görüntüler üzerinde de¤ifliklik yapmak ve yeni resimler olufl-turmak için gerekli bütün araçlar› sunar. Bu araçlarla yapabilecekleri anlatmak ol-dukça uzun sürer ve ciltler dolusu sayfalar alabilir. Bu araçlar› kullanmak ço¤u za-man kullan›c›s›n›n yetenekleri ve hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bu yüzden her arac›nkullan›m›yla ilgili temel bilgiler verilecektir.

292. Ünite - Temel Araçlar , Menüler , Yard›mc› Pencere ler ve ‹fl lev ler i

fiekil 2.3

Dosya arama (FileBrowser) penceresiA. Dosya arama(File Browser)menu çubu¤u vedü¤meleri,B. Dosya (Folders)Paleti C. Öngörüntü(Preview) paletiD. Belge Bilgileri(Metadata) paletiE. Yer (Location)seçene¤iF. Temsili resimler(Thumbnails)bölmesi

Araç kutusu; seçim,boyama, düzenlemearaçlar›n›, renk seçimkutular›n› ve gürüntülemearaçlar›n› içerir.

A

E

B

C

D

F


fiekil 2.4

Araç kutusundakigörünen ve gizlidurumdaki tümaraçlar.

Marquee (Kayan çerçeveliseçim alan›) araçlar›dikdörtgen, yuvarlak, tek sat›rve tek sütun seçimler yapar.

Lasso (Kement) araçlar›serbest, çokgen (düz kenarl›ve manyetik (kenetleyen)seçimler yapar

Slice (Dilim) araçlar› dilimleroluflturur.

Move (Tafl›ma)arac›seçimleri, katmanlar› vek›lavuzlar› kayd›r›r.

Crop (K›rpma) arac›resimleri k›rpar.

Hand (El) arac›s›¤mayan yerleri varsa resim

alan›n› kayd›r›r.

Magic Wand (Sihirli de¤nek)arac› benzer renkteki alanlar›seçer.

Zoom (Büyüteç) resimalan›n› yak›nlaflt›r›r veuzaklaflt›r›r.

Healing Brush (Onarma) ve Patch(Yama) araçlar› kusurlar› örnek veyadesen kullanarak tamir eder.

Brush (F›rça) arac› f›rça darbeleriyleboyama yapar, Pencil (Kalem) arac›keskin kenarl› d›fl hatlar boyar.

Clone Stamp (Kopyalama Mühürü) birbölge kopyalamayla boyama yapar,Pattern Stamp (Doku Mühürü) arac› isebirim doku tafl›yarak boyama yapar.

History Brush (Anl›k Görüntü F›rças›) anl›kgörüntünün bir kopyas›n› boyar, Art History Brush(Sanatsal Anl›k Görüntü F›rças›) arac› ise anl›kgörüntüyü kullanarak boya stillerinin görünüflünütaklit eden darbelerle boyar.

Eraser (Silgi) arac› pikselleri siler ve bir bölgeyiönceden kaydedilmifl durumuna geri getirir.Magic Eraser (Sihirli Silgi) arac› düz renklialanlar› tek bir t›klamayla siler.Background Eraser (Arkaplan Silgisi) arac›alanlar› sürükleyerek saydam hale getirerek siler.

Blur (Netsizlefltirme) arac› sert kenarl› hatlar›bulan›klaflt›r›r.Sharpen (Keskinlefltirme) arac› yumuflak kenarlar›keskinlefltirir. Smudge (Bulaflt›rma) arac› ›slakboyal› resme parmak sürme etkisi verir.

Dodge (Açma) arac› alanlar› ayd›nlat›r. Burn (Yakma) arac› alanlar› karart›r.Sponge (Sünger) arac› alanlar›n renk canl›l›¤›n› al›r.

Gradient (Degrade) arac›renkler aras›nda geçifl

yaparak harmanlamalaryarat›r. Paint Bucket

(Renk Kovas›) arac› benzerrenkli alanlar› önalan

rengiyle doldurur.

Ön alan renk kutusu

H›zl› maske seçenekleri

Resim alan› çevresiseçenekleri

Arka alan renk kutusu

Path Selection Tool(Vektörel çizgi seçim oku)

arac› çapa noktalar›n›, yönçizgilerini ve yön

noktalar›n› saçmeye vetafl›may› sa¤lar. Type (Yaz›) arac› bir resimde yaz› oluflturur.

Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) arac› çapa noktalar›oluflturarak vektörel çizim yapar.

Vektörel alan ve çizgi araçlar› çeflitligeometrik formlarda haz›r vektörel alanlar vevektörel düz çizgi çizer.

Not araçlar› resim alan›na yaz› notlar›ya da sesli aç›klamalar ilifltirir.

Eyedropper (Damlal›k) arac›resimdeki renkleri örnekler.Measure (Cedvel) arac› mesafelerikonumlar› ve aç›lar› ölçer.

Gizli Bir Arac› Seçmek ve KullanmakAraç kutusu, birçok seçenektenoluflur ve bunlar›n hepsi araçkutusunun üzerinde görünmez.Yan›nda küçük üçgen olanaraçlar›n bölümünde gizli bafl-ka araçlar da vard›r. ‹mleç üç-gen olan arac›n üzerinde farey-le bas›l› tutuldu¤unda gizli olano araçlar liste fleklinde görünür.

Klavye Kestirmelerini Araçlarla Birlikte KullanmakAraçlar›n birço¤u k›saltmalarla da çal›fl›r. Bu seçenekleri genellikle arac› fareylehareket ettirirken belirli tufllara basarak etkinlefltiririz. Bu özellik, seçili arac›n da-ha etkin ve kolay kullan›lmas›n› sa¤layarak sonuca daha çabuk ve do¤ru ulafl›lma-s›n› sa¤lar. Kullan›c› bafllang›çta bu özellikleri çok pratik kullanamayabilir, ancakkulland›kça h›zland›r›p refleks hâlini almas›n› sa¤layabilir.

Resim Penceresine Uzaklafl›p Yak›nlaflma ve Resim Penceresini Kayd›rma Araç kutusundaki büyüteç (zoom tool) arac›yla resim alan›n›n ekrandaki oran›n›nbüyütülüp küçültülmesi sa¤lan›r. Bu araç seçildi¤inde genelde büyütme konumun-dad›r ve resim alan›na t›kland›¤›nda resmin büyümesini sa¤lar. Büyüteç seçiliykenalt tufluna bas›l›p resim alan›na t›kland›¤›nda ise resim alan›n›n küçülmesi sa¤lan›r.

Resim alan›n› büyütme ve küçültme ifllemi, farkl› yerlerden de yap›labilir. Re-sim penceresinin sol alt köflesinde bulunan, içinde bir rakam ve yan›nda “%” ifla-reti bulunan kutucu¤a yaz›lan oranda, resim alan›n›n büyümesi ya da küçülmesisa¤lanabilir.

Bir baflka yöntem de Navigator paletini kullanmakt›r. Bu pencere çok hassasde¤erler vererek büyütme ve küçültme yap›lmas›n› sa¤lar. Ayn› zamanda kayd›r-ma yapmak için de mükemmel kullan›m sa¤lar. Temsilî resmin üzerinde bulunanalan iflaretli oldu¤u için kayd›rma kolayl›kla yönetilebilir.

Kayd›rma yapman›n baflka bir yolu da, hangi araç seçili olursa olsun, klavyede-ki boflluk (space) tufluna bas›ld›¤›nda araç kutusundaki kayd›rma tuflu seçili duru-ma geçer. Resim alan›na bu hâldeyken bas›l›p kayd›r›labilir.

Büyüteç yard›m›yla resim alan› ekranda büyütüldü¤ünde dosya boyutlar› da büyür mü?


fiekil 2.5

Araç kutusundayan›nda küçüküçgen olanaraçlar›n üzerindegörünmeyen farkl›araçlar›n oldu¤uanlafl›lmal›d›r.Onlara ulaflmakiçin imleci buarac›n üzerindebas›l› tutmakyeterlidir.

Araçlarla birlikte en çokkullan›lan tufllar, shift, altve option tufllar›d›r.

fiekil 2.6

Klavyede en çokkullan›lan tufllar.

Command (Komut) tuflu

Option-Alt (Seçim) tuflu

Shift(De¤ifltirme)tuflu

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

ARAÇ SEÇENEKLER‹ VE PALETLER

Araç Seçenekleri Çubu¤uAraç seçenekleri çubu¤u, araç kutusundan seçili olan araca ait kullan›m detaylar›içeren yard›mc› penceredir. Seçilen araca göre de¤iflkenlik gösteren bir alana vehangi araç seçili olursa olsun de¤iflmeyen dosya arama penceresini tafl›r. Dosya ara-ma penceresinin yan›ndaki palet yuvas›na istenen palet pencereleri de konumland›-r›labilir. Bunun için paletin fare yard›m›yla o bölgeye tafl›nmas› yeterlidir. Bu alanda-ki paletin üzerine t›klanarak görünmesi ve yine t›klanarak saklanmas› sa¤lanabilir.

Paletleri ve Palet Menülerini KullanmakPaletler; Layers (Katmanlar), Channels (Kanallar), Paths (Vektörel Çizim Seçenek-leri), History (Yap›lm›fl ‹fllem S›ras›), Action (Otomatik ‹fllem S›ras›), Tool Presets(Araç Ayarlar›), Color (Renk Oluflturma), Swatches (Renk Kütüphanesi), Styles(Stiller), Info (Bilgi), Navigator (Gezinti), Brushs (F›rça Ucu), Character ve Pha-ragraph (Yaz› Karakteri ve Blo¤u) gibi yard›mc› pencerelerden oluflur.


fiekil 2.7

Resimpenceresininbüyütülüpküçültülmesi vekayd›r›lmas›.

fiekil 2.8

Araç seçenekleriçubu¤u araçkutusundaki seçiliaraca görede¤iflenseçenekleri tafl›r.

Window penceresinden tümpaletler listesine ulaflmak,görünür ve gizli halinegetirmek mümkündür.

Zoom (Büyüteç) resimalan›n› büyütür ve küçültür.

Araç kutusundan fleçilenGradient (Degrade) arac›

Hand (El) resim alan›n›nekrana s›¤mayan yerleri

varsa kayd›r›r.

Resim alan›n ekrandagörünme oran›

Araç kutusundan fleçilenGradient (Degrade) arac›na görearaç seçenekleri çubu¤unungörünümü

K›rm›z› çerçeve bütünalan içinde görünen

k›sm› iflaret eder.

Paletler ve Konumlar›Photoshop program›nda yukar›da da belirtilen çok çeflitli paletler vard›r. Hepsininbir arada kullan›lmas› çok nadir görülebilecek bir durumdur. Kullan›ma göre pa-let gizlemek ve görünür k›lmak mümkündür. Hatta kullan›ma göre paletleri grup-lamak da mümkündür. Tüm paletlerin listesi Window menüsünün alt›ndagörülebilir. Bu menüden istenen paletlerin aç›lmas› ya da kapanmas› sa¤lanabilir.Yan›nda onay iflareti bulunan paletler aç›k anlam›ndad›r. Aç›k hâle gelen paletler,varsay›lan baz› gruplamalarla birlikte görünebilir. Bunlar olas› kullan›m s›kl›klar›-na göre grupland›r›lm›flt›r. Ancak kullan›c› paletleri kendi ihtiyaçlar›na göre de dü-zenleyebilir. Bunun için bir palet grubundaki paleti fare yard›m›yla baflka bir gru-ba tafl›mak mümkündür.


fiekil 2.9

Windowseçene¤indenbütün paletlerlistesineulafl›labilir ve bulisteden görünürhale getirilipgizlenebilirler.

fiekil 2.10

Paletlerisürükleyipekrandakikonumlar›de¤ifltirilebilir.Araç seçenekleriçubu¤unun yantaraf›nakonumland›rmakmümkündür.Paletlerin sol altköflesindensürükleyipbüyüklükleri dede¤ifltirilebilir.

Yan›nda onay iflareti olanpencereler çal›flma alan›ndaaç›kt›r.

Bir paleti ilk aç›ld›¤› boyuttan büyük ya da küçük kullanmak mümkündür.Böylece palet alan›n›n içinden daha çok ya da daha az seçeneklerin görünmesisa¤lanabilir.

Paletin büyüklü¤ünü de¤ifltirmek için sa¤ alt köflesinden tutup sürüklemek ye-terlidir. Ekrana tam s›¤d›rma ya da tam kapatma gibi seçenekler palet çubu¤u üze-rindeki kutucuklardan yönetilebilir.

Eylemleri Geri AlmakGerçek hayat ak›fl›n›n tersine programda zaman› terse ak›tarak ifllemleri geri getir-mek mümkündür. Bu ifllem iki farkl› yerden yap›labilir. ‹lki birçok programdan dabilinen Edit> Undo seçene¤idir. Bu seçenek sadece bir geri alma sa¤lar. AncakHistory paleti ile birçok eylemi geri almak olas›d›r. History (Yap›lm›fl ifllem) paletpenceresi aç›ld›¤›nda üzerinde yap›lan her ifllemin kaydedildi¤i bir seviye bulun-du¤u görülür. Listenin üst yerindeki bir seviyeye t›kland›¤›nda resim alan›, o afla-madaki hâline dönüflür. Bu oldukça pratiklik sa¤lar. Ancak çoklu geri alma eyle-mini korumak, bellekte çok yer kaplayarak performans› azaltabilir.

History (Yap›lm›fl ifllem s›ras›) paletinde ifllemler sonsuz say›da geri al›nabilir mi?

Ba¤lam Menüsünü KullanmakBa¤lam menüleri, çal›flma alan›ndaki baz› ögeler için kullan›labilen menülerdir.Sa¤ t›klama veya k›sa yol menüleri olarak da adland›r›l›r. Bu menülerdeki komut-lara baflka pencerelerden de ulafl›labilir. Ancak ba¤lam menülerini kullanmak pra-tiklik kazand›r›r. Araç kutusundan bir araç seçiliyken fareyle sa¤ t›kland›¤›nda oarac›n ba¤lam menüsü ekranda belirir. Menülerin içeri¤i seçilen araçlar›nözelliklerine göre de¤iflkenlik gösterir.


fiekil 2.11

Yap›lan son ifllemigeri almak içinEdit>Undoseçene¤ikullan›l›r. Historypaletiyle ise birdenfazla ifllemi gerialmakmümkündür.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Program Yard›m›n› KullanmakProgram kullan›m›yla ilgili tüm bilgiler için Photoshop Help (Photoshop Yard›m)menüsüne baflvurulabilir. Bu yard›m penceresini kullanmak oldukça kolayd›r.Aç›klama istenen konulara farkl› yollarla taramalar yaparak ulaflmak mümkündür.Yard›m panceresinde;

• ‹çindekiler listesini taramak,• Anahtar kelimeler yazarak taramak,• Dizini kullanmak,• Ard›fl›k olarak konudan konuya geçmek mümkündür


fiekil 2.12

Help menüsündekiPhotoshop Helpseçene¤indenprogramla ilgiliyard›m al›nabilir.


Program çal›flt›r›ld›¤›nda ekranda solda kayd›r›labilenbir araç kutusu, üst tarafta bir menü çubu¤u, onun al-t›nda araç seçenekleri çubu¤u, kayd›r›labilen paletlerve aç›lan dosyaya ait bir çal›flma alan› yeral›r. Genellik-le palet gruplar› resim alan›n›n sa¤›nda, araç kutusu daresim alan›n›n solunda bulunur. ‹ste¤e ba¤l› olarak herikisinin de yerleri de¤ifltirilebilir.Araç kutusunun üzerinde; seçim araçlar›, tafl›ma araçla-r›, boyama araçlar›, onarma ve düzenleme araçlar›, önve arka renk seçme araçlar› ve görüntüleme araçlar› bu-lunmaktad›r. Kullan›lmak istenen arac›n üzerine bir kezt›klayarak imlecin o arac›n kabiliyetine bürünmesi sa¤-lan›r. Bir araç seçiliyken klavye tufllar›n›n yard›m›yla di-¤er bir araca geçme k›sayollar› kullan›labilir. Bir arac›nseçene¤inin köflesinde görülen küçük ok, görünmeyengizli araçlar›n göstergesidir. Bu araç penceresinin üze-rinde t›klan›p biraz beklendi¤inde gizli olan araçlar›nlistelenmesi sa¤lanabilir. Seçenekler çubu¤u menü çubu¤unun alt›nda ve ekra-n›n üst taraf›ndad›r. Araç kutusundaki her bir arac›nkendine ait çeflitli özellikleri vard›r. Seçilen herhangi birarac›n bu seçenekleri, araç seçenekleri çubu¤unun üze-rinde belirir. Araç kutusu üzerinde seçili olan araca gö-re, araç seçenekleri çubu¤unun üzerindeki seçeneklerde de¤iflir.

Paletler; layers (katmanlar), channels (kanallar), paths

(vektörel çizim seçenekleri), history (yap›lm›fl ifllem s›-

ras›), action (otomatik ifllem s›ras›), tool presets (araç

ayarlar›), color (renk oluflturma), swatches (renk kü-

tüphanesi), styles (stiller), info (bilgi), navigator (gezin-

ti), brushs (f›rça ucu), character ve pharagraph (yaz›

karakteri ve blo¤u) gibi yard›mc› pencerelerden oluflur.Hepsinin bir arada kullan›lmas› çok nadir görülebilecekbir durumdur. Kullan›ma göre paletler gizlenebilir vegörünür hâle getirilebilir. Kullan›ma göre paletleri grup-lamak da mümkündür. Tüm paletlerin listesi Window

menüsünün alt›nda görülebilir. Bu menüden istenenpeletlerin aç›lmas› ya da kapanmas› sa¤lanabilir. Palet-ler kullan›m s›kl›klar›na göre grupland›r›lm›flt›r. Ancakkullan›c› paletleri kendi ihtiyaçlar›na göre de düzenle-yebilir. Bunun için bir palet grubundaki paleti fare yar-d›m›yla baflka bir gruba tafl›mak yeterlidir.

Özet


1. Photoshop program›nda araçlar›n bulundu¤u bölü-me ne ad verilir?

a. Paletlerb. Menü çubu¤uc. Araç seçenekleri çubu¤ud. Palet yuvas›e. Araç kutusu

2. Afla¤›dakilerden hangisi bir alan seçimi yapmak içinkullan›lmaz?

a. Pen Tool (Kalem arac›)b. Zoom Tool (Büyüteç arac›)c. Rectangular Marquee Tool

(Çerçeveli seçim alan›)d. Magic Wand Tool (Sihirli de¤nek arac›)e. Lasso Tool (Kement arac›)

3. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel alan oluflturmakiçin kullan›l›r?

a. Kalem arac› (Pen Tool)b. F›rça arac› (Brush)c. Çerçeveli seçim alan› (Marquee)d. Sihirli de¤nek (Magic Wand)e. Kement arac› (Lasso)

4. Araç kutusundaki gizli bir araca ulaflmak için afla¤›-daki ifllemlerden hangisi yap›l›r?

a. Çal›flma alan›n›n üzerine çift t›klan›r.b. Araç kutusundaki küçük üçgen iflaretinin üzeri-

ne t›klan›r.c. Klavye k›sa yollar› kullan›l›r.d. Program yeniden bafllat›l›r.e. Araçlar araç seçenekleri çubu¤una sürüklenir.

5. Araç seçenekleri çubu¤u afla¤›daki bilgilerden han-gisini tafl›r?

a. Programla ilgili tüm k›sa yollar›b. Program yard›m seçeneklerinic. Çal›flma alan›n›n renk özelliklerinid. Seçilen araca göre de¤iflen seçeneklerie. Tüm yard›mc› pencerelerini

6. Birden fazla eylemi geri almak için afla¤›daki pa-letlerden hangisi kullan›l›r?

a. Layers (Katmanlar paleti)b. Channels (Kanallar paleti)c. History (Yap›lm›fl ifllem s›ras› paleti)d. Colors (Renk paleti)e. Brushes (F›rça seçenekleri paleti)

7. Çal›flma alan›ndaki bir noktan›n rengi nas›l tan›mlan›r?a. Herhangi bir seçim arac›ylab. Tafl›ma arac›ylac. F›rça arac›ylad. Damlal›klae. Renk penceresiyle

8. Bir resim alan›n›n katman düzenlenmesi neredenyap›l›r?

a. Araç kutusundanb. Menü çubu¤undanc. Araç seçenekleri çubu¤undand. Durum çubu¤undane. Katman Paletinden

9. Bir arac›n özellikleri nas›l belirlenir?a. Araç seçenekleri çubu¤undanb. Paletlerdenc. Durum çubu¤undand. Menü çubu¤undane. Resim alan›ndan

10. Tüm paletler listesine nas›l ulafl›labilir?a. File menüsündenb. Edit menüsündenc. Window menüsündend. Filter menüsündene. Select menüsünden



Grafik tasarım kursu verilir

Günümüzde diye söze bafllamak istiyordum fakat nekadar do¤ru bir tabir olur bilmiyorum ama en az›ndanson birkaç y›ld›r eminim hepiniz bir direkte, billboard-da, afiflte ya da herhangi bir ilanda mutlaka böyle birilan okumuflsunuzdur.Dikkat çekmek istedi¤im konu sektörün kanayan yara-lar›ndan biri hiç flüphesiz. Sektörden biri olarak bu tarzilanlar beni rahats›z ediyor. Sadece sektörümüz anla-m›nda da de¤il asl›nda. Her dönem o dönemin popülermeslekleri ile ilgili sürekli yaflanan, rutin döngüleri olansorunlardan biri ülkemizdeki. Ancak ben sadece bizimsektörümüzde yaflanan k›sm›n› ele almaya çal›flaca¤›m.Malesef bu tarz ilanlar ülkemizdeki iflsizler ordusununceplerindeki son paralar›n› almaktan öteye gitmeyenhayal tüccarlar›n›n verdi¤i ilanlar. Popüler meslek dalla-r› ile ilgili birkaç haftal›k kurslarla insanlara gelecek vaa-di vererek onlar›n dar olan bütçelerini tamamen son ku-rufluna kadar boflaltmaktan öteye gitmeyen kursçuklar.Evet Ayflecik - Sezercik dönemleri flimdi kursçuklar dö-nemine b›rakt› yerini.Ve buradan sektöre haz›rlanan yar›n›n ustalar›na sesle-niyorum. ‹çerisinde tasar›m geçen tüm kurslarda, ger-çekten tasar›m e¤itiminin yer al›p almad›¤›n› araflt›rma-dan bu tarz kurslara ya da e¤itim merkezlerine ra¤betetmemelerinin alt›n› çiziyorum. Çok basit bir örnekleanlatmak istiyorum. Bir daktilo kursu ilanlar›na “Yazar-l›k Kursu Verilir” diye yazabilir mi ? Ya da çok h›zl› dak-tilo kullanabilen biri, çok iyi roman yazabilir mi ? Tabiîki hay›r cevaplar›n› duyar gibiyim. Ancak konu tasar›molunca tasar›m ile ilgili birkaç program› anlat›p ilanlar›-na “Grafik Tasar›m Kursu Verilir” yazan o kadar çoke¤itim merkezi var ki. Nas›l edebiyat kurallar›n› bilme-yen biri roman yazamaz ise renk ve tasar›m bilgisi ol-mayan biri de tasar›m yapamaz; ortaya kan a¤layan ta-sar›mc›klar ç›kar.Bu konuda e¤itim veren lisans ve lisans üstü kurumla-r›n varl›¤›na dikkatleri çekmek istiyorum. Güzel sanatlare¤itimi veren fakültelerde neden o kadar renk ve tasa-r›m bilgisi içeren ve y›llar süren temel sanat e¤itimlerivar ? Gereksiz e¤itimler olsayd› onlarda ö¤rencilerinedirek olarak birkaç tasar›m program›n› ö¤retir mezunederlerdi. Buradan dergimizi okuyan milli e¤itim kurumve kurulufllar›n›n yetkililerine de seslenmeyi bir borç bi-liyorum ve sapla saman› birbirinden ay›r›n diyorum.

‹çerisinde tasar›m geçen tüm özel e¤itim kurumlar›ndatemel sanat e¤itimi zorunlu tutulmal›. Program anlat›-yorlarsa ilgili program isimleri verilerek lansmanlar›n›yapmalar›na izin verilmeli. Bu böyle olmad›¤› sürecehayal taciri kurumlar, içinde tasar›m geçen nidalarla,dar bütçeleri ile ifl umuduyla ç›rp›nan gençlerin son pa-ralar›n› da kasalar›na indirmeye devam edeceklerdir.Çok h›zl› Photoshop kullanan bir kiflinin çok iyi bir ta-sar›mc› olaca¤› anlam›na gelmedi¤i su götürmez bir ger-çektir. Ama iyi bir tasar›mc› hiç photoshop da bilmesebir flekilde tasar›m›n› somuta dönüfltürmeyi bilecektir.Asl›nda o h›zl› photoshop kullanan kiflilerin konseptibelki de burada bafllayacakt›r. Yani operatörler.Tabiî ki tüm sektörlerin operatörlere ihtiyac› var. Dün-yan›n her yerinde ara elemanlar olacakt›r olmak zorun-dalar da. Ama insanlara bir tak›m vaatleri verirken vara-caklar› noktay› aç›k ve seçik olarak sunmak zorundad›rbu tarz vaatleri veren kifli ya da kurumlar. Do¤ru mesa-j› vermeyenlere de ilgili kurumlar haddini bildirmekleyükümlüdürler.fiu an sektörde kalifiye personel s›k›nt›s› çok derinler-den kendini hissettiren ciddi bir sorundur. Ve birkaçprogram ö¤retilerek piyasaya sal›nan gençlerde grafiktasar›mc› olarak ifl aramaktad›r. Ancak tasar›mc› ile ope-ratörün aras›ndaki fark ile tan›flt›klar›nda manevi çö-küntü yaflamaktad›rlar.Bizde dergimiz bünyesinde en az›ndan herkesin kendikap›s›n›n önünü süpürmesi ba¤lam›yla bundan sonrasalt program anlat›m›n›n yan›nda temel sanat e¤itiminiiçerecek konular› da dergimize tafl›yarak sorumlu ya-y›nc›l›k anlay›fl›m›za paralel bir yol izlemeye çal›flaca-¤›z. En az›ndan sektöre haz›rlanan gençlerin e¤itim ta-lebiyle baflvurduklar› noktalardan bilinçli taleplere ka-nal oluflturmak anlam›nda do¤ru bir ifl yapm›fl olaca¤›z.Temennimizin, do¤ru taleplerin do¤ru arzlara gebe ka-laca¤›na inand›¤›m›z yönünde oldu¤unu belirterek önü-müzdeki ay görüflmek üzere diyorum.

Kaynak: Photoshop Magazin, Kas›m 2005

Okuma Parças›


1. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

2. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

3. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

4. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Seçenekleri Çubu¤u-nu ve Di¤er Paletleri Kullanmak” konusunu yeni-den gözden geçiriniz.

6. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Eylemleri Geri Almak” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.

7. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Kutusunu Kullanma”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Paletler ve Konumlar›” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.

9. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Araçlar Seçenekleri Çubu¤u-nu ve Di¤er Paletleri Kullanmak” konusunu yeni-den gözden geçiriniz.

10. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Paletleri ve Palet MenüleriniKullanmak” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Büyüteçle yap›lan büyütme küçültme ifllemlerinde sa-dece resim alan›n›n ekranda görünen oranlar› de¤iflir.Resim dosya boyutu hep ayn› kal›r. Resim dosya boyu-tu Image>image size bölümünden ya da ölçülü resimk›rpma arac›ndan de¤ifltirilebilir.

S›ra Sizde 2

History (Yap›lm›fl ‹fllem S›ras›) paletinde ifllemler son-suz say›da geri al›namaz. Photoshop > Preferences >Performance seçene¤inde seçilmifl olan say› kadar gerialabilir. Bu say›n›n en fazla 1000 almas› mümkündür.Say›n›n artmas› program›n bilgisayar belle¤inden ald›¤›miktar› artt›rd›¤›ndan istenmeyen durumlarla karfl›lafl›-labilir.

Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklarAdobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS

Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: MedyasoftYay›nlar›

fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbul.

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› S›ra Sizde Yan›t Anahtar›

Önce. Sonra, (Erdal Günefl, Illustrasyon).

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Resim alanlar›n› katmanlarla organize edebilecek,Katmanlara geçirgenlik ve harmanlama seçeneklerini uygulayabilecek,Katmanlar aras› geçiflleri sa¤layabilecek,Kanallar›n renk ve maskelemedeki etkisini aç›klayabilecek,H›zl› maske uygulamas›n› kullanabilecek,Geçifl maskesi oluflturabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.


• Katman (Layers)• Harmanlama (Blanding)• Katman Efekti (Styles)

• Kanal (Channels)• Maske (Mask)

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNNNN


• G‹R‹fi• KATMANLAR HAKKINDA• KANALLAR• MASKELER


Katmanlar,Kanallar veMaskeler

G‹R‹fiLayers (Katmanlar) ayn› yüzey üzerine üstüste konulmufl geçirgen asetat levha-lar fleklinde düflünülebilir. En üstten bak›ld›¤›nda tüm sayfalar tek bir sayfaym›flgibi görünür ama aralar›ndan herhangi bir katmana ulafl›p di¤er katmanlarla ilifl-kisini kolayl›kla de¤ifltirebilmek mümkündür. Adobe Photoshop katmanlar üze-rindeki bir resmin farkl› k›s›mlar›na ayr› ayr› ulaflmam›za imkan verir. Böylece res-min farkl› yerleri farkl› flekilde düzenlenebilir ve bu da uygulamalarda s›n›rs›z es-neklik sa¤lar.

KATMANLAR HAKKINDAPhotoshop dosyalar› bafllang›çta arka plan (background) katman›ndan oluflur. Re-sim alan›na yap›lacak çeflitli farkl›l›klar farkl› katmanlar oluflturularak yap›l›rsa bugeriye dönük de¤iflikliklere imkan verir. Sonuca daha çabuk ve daha az u¤raflarakulafl›lmas›n› sa¤lar. Bir resim alan›ndaki bütün katmanlar bafllang›çta saydamd›r.Katmanlar Layers (Katmanlar) paleti arac›l›¤›yla düzenlenir.

Katmanlar, Kanallar veMaskeler

fiekil 3.1

Katmanlar ayn›resim alan›üzerinde geçirgenasetat sayfalargibidir.

Katmanlar, bir bütünüoluflturan görsellerin farkl›sayfalarda bulunup ayn›sayfadaym›fl gibi görünme-sini sa¤lar.

Katman Paletindeki Bilgileri Görüntülemek Palette katmanlar›n hepsi temsili görüntüleri ve adlar›yla görüntülenir. Bu paletarac›l›¤›yla katmanlar gizlenebilir, konumland›r›labilir, silinebilir, yeniden adland›-r›labilir, harmanlasnabilir ve birlefltirilebilir.

Katman palet menüsünde katmanlarla ilgili birçok özelli¤e h›zl›ca ulafl›labilir.Ayn› özelliklerin ço¤una palet penceresinin alt›ndaki simgelerden ve en üsttekimenü çubu¤undaki Layers penceresinden de ulafl›labilir.


fiekil 3.2

A. Bafllang›çta Background halinde olanresim alan›na B. de yeni bir resim alan›ndankopyalanan bulutlar yap›flt›r›ld›. Bulutlarotomatik olarak yeni bir katman olarakgeldi.C. ‘de ise Background katman›ndanseçilip kopyalan›p yap›flt›r›lm›fl dekupe uçakvar. Yap›flt›r›lma ifllemi otomatik olarak yenibir katman olarak geldi.

fiekil 3.3

Katman Paleti

A

CB

Katmanlar paletimenüsü

‹fllem yap›labilecekkatman

Kilitli katman

Çöp kutusu,katmanlar› silmekiçin kullan›l›r.

Yeni katmanoluflturur.

Katmanlar›dosyalar.

Renk dolgukatman›açar.

Maskekatman›açar.

Stil etkisioluflturur.

Katmanlar›birbirineba¤lar

Blending (Harmanlama) katman›ndi¤er katmanlarla farkl›

etkileflimlere girmesine sa¤lar.

Lock (Kilitleme) katman›n kilitlenipifllem yap›lamamas›n› sa¤lar.

Opacity (Geçirgenlik)de¤eridüfltükçe alttaki katmangörünmeye bafllar.

Katman›n gizlenipgörünmesini sa¤lar.

Katman ön görüntüsü

Katman palet seçeneklerine, katman menüsünün en alt›ndaki seçenekten ulafl›la-bilir. Bu pencereden katman önizleme pul görüntüsü ile ilgili seçenekler görülür.

433. Ünite - Katmanlar , Kanal lar ve Maskeler

fiekil 3.5

Katman temsiliresminidüzenlemek içinba¤lam menüsükullan›l›r. Ba¤lammenüsündentemsili resimgörünüm özelli¤iseçilebilir.

fiekil 3.4

Katman paleti menüsüYeni katman olufltur

Katman›n ayn›s›n› olufltur

Katman› sil

Gizli katmanlar› sil

Yeni gurup olufltur

Seçili katmanlardan gurup olufltur

Guruptaki tüm katmanlar› kilitle

Tan›ml› nesneye dönüfltür

‹çindekileri düzenle

Katman özellikleri

Harmanlama seçenekleri

Maske olufltur

Seçili katmanlar› ba¤la

Ba¤l› katmanlar› seç

Seçili katmanlar› birlefltir

Görünen katmanlar› birlefltir

Bütün katmanlar› birlefltir

Hareketlendirme seçenekleri

Palet seçenekleri

Background (Arka plan) Katman›Yeni bir resim oluflturuldu¤unda katmanlar paletinin en alttaki resmin bulundu¤ukatman background (arka plan) olarak adland›r›l›r. Bir resmin sadece bir arkaplan katman› vard›r. Bir arka plan katman›n›n s›ras›, harmanlama modu, opakl›¤›de¤ifltirilemez. Bu de¤ifliklikler ancak arka plan katman›n› normal katmana dönüfl-türüldü¤ünde yap›labilir. Katmanlar paletinin en alt›ndaki katman arka plan kat-man›d›r anlam›na gelmez. Normal bir katman da paletin en alt›nda durabilir.

Yeni Bir Katman Oluflturmak ve Adland›rmak Yeni bir katman oluflturmak çok kolayd›r ve birden fazla yolu vard›r:

1. Farkl› resim pencereleri ayr› ayr› aç›l›p bir resim penceresinin di¤erinin üze-rine sürüklenerek, sürüklenen resim alan›n›n üzerine yeni bir katman olufl-turulmas› sa¤lanabilir.

2. Herhangi bir programdan kopyalan›p resim alan›na yap›lan her yap›flt›rmaifllemi ayn› zamanda yeni bir katman›n oluflturulmas› anlam›na da gelir.

3. Katman paletindeki seçenekleri kullanarak katman eklenebilir. Di¤er yön-temlerden farkl› olarak bu yöntem yeni katman olufltururken katman özel-liklerinin belirlenmesini de sa¤lar.

Katmanlar› adland›rmak için katman paletinin üzerindeki katman temsili gö-rüntülerinin yan›ndaki katman ad›n›n üzerine çift t›klayarak katman ad›n› düzen-lemek mümkündür. Bir baflka yöntem de katman paletindeki katman ekleme pen-cerelerini kullanmakt›r.

Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras›n› De¤ifltirmekKatman y›¤›n s›ras› tüm resmin do¤ru alg›lanmas› ad›na önemlidir. S›ralaman›n de-¤ifltirilmesi resmin bütününü bozabilir. Resmi düzenlerken katmanlar›n y›¤›n s›ra-s›n› de¤ifltirip di¤er katmanlarla farkl› konumland›rmalar› sa¤lanabilir.

Bir Katman›n Opakl›¤›n› ve Harmanlama (Blending Options)Seçene¤ini BelirlemekNormal flartlarda dolu katman›n opakl›¤› %100 (Opacity) dür ve üstteki katmanlaraltta kalanlar› örter. Üstteki katman›n alttaki katman› da göstermesi istendi¤inde100’den s›f›ra kadar de¤iflen oranlarda geçirgen olmas› sa¤lanabilir. De¤er küçül-dükçe katman›n görünürlü¤ü de azal›r.


fiekil 3.6

Arka plan katman›n› normal katmana dönüfltürmek için arka plan katman›na çiftt›klan›p veya Layer>New>Layer From Background seçimi yap›l›r. Böylece arka plankatman› da normal bir katmana dönüflmüfl olur ve normal katmanlara yap›labilecekifllemlerin tümüne aç›lm›fl olur. Normal bir katman› arka plana dönüfltürmek için de okatman seçilip, Layer>New> Background From Layer seçimi yap›l›r.

Katman paletindeki katmans›ralamas›na stacking order(y›¤›n s›ras› ) ad› verilir.

Yine normal flartlarda bir katman di¤er katmanlarla normal Blending Modes(Harmanlama) seçene¤indedir. Harmanlama seçene¤iyle bir katmandaki pikselgruplar›n›n di¤er katmanlardaki piksel gruplar›yla farkl› biçimlerde iliflkilendiril-mesi sa¤lanabilir.

Harmanlama seçenekleri, alt ve üst katmanda bulunan piksel gruplar›n›n her resim ala-n›nda farkl› oldu¤u düflünülerek, her farkl› iliflkilendirmede farkl› sonuç verece¤i unutul-mamal›d›r.


fiekil 3.7

Katman paletinin üzerindeki Opacity (geçirgenlik ) de¤erini %100’ün alt›na çekildi¤inde katman alt›ndakikatman› göstermeye bafllar. De¤er küçüldükçe geçirgenlik artar.

fiekil 3.8

Harmanlama seçenekleriyle katmanlar aras›nda çok farkl› etkileflimler oluflturmak mümkündür.

Bir katman›n alt›ndakikatmanlarla farkl› filtrelerleetkileflim kurmas›harmanlama seçenekleriylemümkündür.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Opacity (Geçirgenlik)de¤eri %100

Normal harmanlama seçene¤i Lighter Color harmanlama seçene¤i

Opacity (Geçirgenlik)de¤eri %30

Katmanlar› Birbirine Ba¤lamakBazen katmanlar› birbirine ba¤lay›p birlikte çal›flmak gerekebilir. Katmanlar› ba¤-layarak birlikte tafl›nmalar› ve biçim de¤ifltirilmelerini sa¤lamak mümkündür. Busayede birliktelikleri ve hizalar› korunmufl olur.

Katman paletinde zincir fleklinde bir ba¤lant› görünür. Bu simge katman›n se-çili olan katmana ba¤l› oldu¤unu gösterir. ‹kiden fazla katman birbirine ba¤lana-bilir. Ba¤lant›s› kapar›lmak istenen katman›n yan›ndaki zincir simgesine t›klan›pdevred›fl› kalmas› sa¤lanabilir.

Birbirine ba¤l› katmanlar sadece tafl›ma ve transform seçeneklerinin hepsini etkilemesinisa¤lar. Tümüne birden Image>Adjustmens ve Filters pencerelerinden herhangi bir ifllemyap›lamaz.

Farkl› katmanlar› tek katmana dönüfltürmek için katman palet seçeneklerindenkatmanlar› merge layers (birlefltir) seçene¤i kullan›l›r. Unutulmamal›d›r ki bu bir-lefltirmede bir daha ay›rma ifllemi yap›lamaz. Bu ifllem bir daha ayr›lmak istenye-yen katmanlar aras›nda yap›lmal›d›r.


fiekil 3.9

Katmanlar›birbirineba¤lamak.Ba¤lanmas› istenenkatmanlar shifttufluna bas›l›ykenseçilir. Budurumdaykenpaletin alt›ndakiLink layers(katmanlar› ba¤la)zincir görünümlüsimgeye t›klan›r.

fiekil 3.10

Birbirineba¤lanm›flkatmanlar›hizalar›n›bozmadan tafl›makya da transformseçeneklerindenherhangi biriniayn› anda hepsinebirden uygulamakmümkündür.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Katmanlara Degrade UygulamakBir resim alan›nda katmanlar arac›l›¤›yla farkl› flekillerde degrade uygulamak müm-kündür:

• Bir renkten di¤er bir renge degrade,• Renkten resme degrade,• Resimden resime degrade.

Araç çubu¤unun alt taraf›ndaki iki renk kutucu¤u renkten renge yap›lacak deg-radenin bafllang›ç ve bitifl rengini gösterir. Degrade renkleri belirlendikten sonraaraç kutusundan degrade arac›yla resim alan›na istenen yönde ve istenen uzunluk-ta imleç hareketiyle degrade uygulan›r. Bu alandan degradenin renkleri seçilebile-ce¤i gibi degrade arac› seçiliyken, araç seçene¤i çubu¤undan haz›r degrade de se-çilebilir.

Renkten resme degrade uygulamak için, araç seçene¤i çubu¤undan renktenopasiteye olan seçene¤i iflaretlemek gerekir. Bu uygulama birbaflka yöntemle deyap›labilir. Katman paletinin alt›ndaki Create a new fill or adjustment layer (yenidolgu katman› yarat) seçene¤inden de yap›labilir.


fiekil 3.11

Renkten renge ve resimden renge degrade oluflturulmas›. Renkten renge geçifl için, araç kutusunda 1 noluiflaretli renk seçme pencerelerinden renk seçilir. Daha sonra degrade arac› seçiliyken araç seçenekleriçubu¤undan iflaretli olan 2 nolu alandan degrade türü seçilir. A penceresinde görüldü¤ü gibi fare yard›m›ylageçifl yönü ve uzunlu¤u belirlenir.

Degrade yönleri

Degrade bafllang›ç vebitifl rengi

Fare t›klama ve sürükleme çizgisi geçiflyönü ve uzunlu¤unu belirler.

Degrade türleriDegradepenceresinden haz›rtürler seçilebilece¤igibi yeni türler deeklenebilir.

A

Resimden resime geçifl uygulamak için de geçifl yap›lacak iki resim katman›n-dan üstte olana maske katman› ekleyerek yap›l›r.


Resimden rengekatman paletiüzerinden degradeoluflturulmas›. Buyöntemle yap›landegrade yeni birkatman ve onaparalel bir maskekatman›arac›l›¤›yla yap›l›r.

fiekil 3.13

Resimden resime degradeoluflturulmas›. Geçiflyap›lacak resimlerin farkl›iki katmanda olmas›gerekir. Üstte bulunan resimkatman›n paralelinde birmaske katman› oluflturulur.Araç çubu¤u üzerindekirenk fleçim pencerelerininbirinin tam siyah birinin detam beyaz olmas› gerekir.Bununla birlikte araçseçenekleri çubu¤undadegrade seçene¤ininsiyahtan beyaza geçiflolarak iflaretli olmas›gerekir. Bütün bunlardansonra maske katman›n›nüzerine geçifl yönü veuzunlu¤unda fareyard›m›yla geçifl uygulan›r.

fiekil 3.12

Katman Stili OluflturmakKatman paletinin alt›ndaka “fx” iflaretine t›klayarak ç›kan pancereyi yöneterek kat-mana farkl› stiller oluflturmak mümkündür. Katman stilleri background katmanla-r›na uygulanamaz. Stiller ancak zemin arkaplan katman›n›n üzerine oluflturulmuflkatmanlarda seçilebilir hale gelir.

Bir katmana stil verilebilmesi için katman›n baz› bölgelerinde boflluklar›n olmas›gerekmektedir. Bir katmanda boflluk olan bölgeler damal› bir doku fleklinde görü-lür. Bu doku bulundu¤u bölgenin bofl oldu¤unu gösterir. Damal› alanlar alt katman-lar›n görünmesini sa¤lar. fiekil 3.15’te k›smen bofl olan bir katman görünüyor.


Damal› zemin o katman›nbulundu¤u bölgenin bofloldu¤unu gösterir.

Katman paletininalt›ndaki “fx”iflaretine t›klayarakç›kan stilpenceresindenkatmanlara stilkazand›r›labilir.

fiekil 3.14

Katman stiliverilebilmesi içinkatman›n baz›bölgelerinin bofllukolmas› gerekir.Tersi durumdaverilen stilgörünemeyebilir.

fiekil 3.15

Figürün arkas›ndaki damal› alan boflaland›r ve uygulanan stilingörünmesini sa¤lar.

Metin Katman› Eklemek Resim alan›na metin eklemek için araç kutusundan type tool (yaz› arac›) arac›n›seçip resim alan›na t›klamak yeterlidir. Böylece katman paletine otomatik olarakmetin katman› eklenmifl olur.

Katman Kümesi OluflturmakÖzellikle katman say›s›n›n çok oldu¤u kar›fl›k çal›flmalarda katmanlara ulaflmay› veifllem yapmay› h›zland›rmak için kümeler oluflturmak oldukça kolayl›k sa¤lar. Buifllem, katmanlar grubunun y›¤›n içindeki yerini de¤ifltirmeyi, gizleyip görünürlü-¤ünün sa¤lanmas› ve resim alan›nda ulafl›lmas›n› pratik hale getirir.


fiekil 3.16

Araç kutusundaki yaz› arac›n› seçilip resim alan›na t›kland›¤›nda otomatik olarakyaz› katman› oluflur. Yaz›lan yaz› araç seçeneklere çubu¤u ya da karakter paletindendüzenlenebilir.

Metin katman›n›niçinde “T” harfigörünür ve otomatikolarak içinde yazanayn› zamandakatman›n ad› olur.

Layer Comp (Katman Eflleri’ni) KullanmakKatman eflleri katmanl› bir resim dosyas›n›n farkl› görünümleri aras›nda geçifl yap-ma kolayl›¤› sa¤lar. Resim alan› üzerinde birden fazla düzenleme alternatifi yap-mak ve herbir alternatifi ayr› bir yerde korumak katman efllerini kullanarak çok ko-layd›r. Bir sunumda katman efllerini kullanarak farkl› seçenekler sunmak tasar›m-c›ya çok fazla kolayl›klar sa¤lar.


fiekil 3.17

Katmanlar›gruplay›pulafl›lmas›n›h›zland›rmak içinkatman kümesioluflturmakkolayl›klar sa¤lar.

fiekil 3.18

Katman eflleri birdüzenlemeninalternatiflerinifarkl› farkl›kaydetmektense tekbir belge üzerindekaydedipgösterebilmeimkân› verir.

Katman kümeleriYanlar›ndaki küçükoklar›n yönü de¤ifltirilerekiçindeki katmanlar›ngörünüp gizlenmesisa¤lanabilir.

Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek)Resimdeki düzenleme bitti¤inde, katmanlar› birlefltirmek birçok aç›dan yararsa¤lar:

1. Resmin boyutu küçülmüfl olur.2. Resmin gönderimi kolaylaflm›fl olur.3. Resim baflka uygulamalara kolayl›kla tafl›nabilir.4. Baflka formatlara dönüflebilme özelli¤i al›r.5. Renk seçeneklerini uygulama sa¤lanm›fl olur.Resmin farkl› kullan›mlar› için düzlefltirilmifl halini yeni bir isimle kaydedip,

katmanl› halini ayr›ca saklamak oldukça önemlidir. Olas› bir düzeltmeyi katmanla-r› birlefltirilmifl kopya üzerinden yapmak büyük zorluk getirir. Bu yüzden katman-l› dosyay› ayr›ca saklamak gerekmektedir.

KANALLAR Channels (Kanallar) bir resim alan›n›n içindeki piksellerin renk yap›s›yla ba¤lan-t›l›d›r. Ait oldu¤u renk kanal›n›n bir tür maskesi olarak da de¤erlendirilebilirler.Kanallar, Menü Çubu¤u>Image>Mode seçene¤inde iflaretli olan renk yap›s›na gö-re bilgi tafl›r.

Resim belgenin hangi kanalda olaca¤›n› kullan›lmas› düflünülen ortam belir-ler. Resim belgesi ekran ortam›nda kulan›lacaksa RGB, bas›l› malzeme üzerindekullan›lacaksa CMYK katman fleçene¤inde çal›fl›lmal›d›r. Belge siyah beyaz kul-lan›lacaksa GRAYSCALE seçene¤inde olmal›d›r.


fiekil 3.19

Kanallar, MenüÇubu¤u>image>mode seçene¤indenbelirlenipde¤ifltirilebilirler.

Kanallar seçeneklerinden bir resmi grayscale (gri ton)’a dönüfltürdükten sonrabitmap (tire) tonlama etkileri verilebilir.

Yine kanallar seçeneklerinden bir resmi grayscale (gri ton)’a dönüfltürdüktensonra resme tek renk ya da birkaç renk etkisi verilebilir. Kanallar sadece renkde¤iflimleri için kullan›lmaz, maskeleme amac›yla da kullan›l›rlar. Alfa kanallar›denilen bu kanallar maske konusunda anlat›lacakt›r.


fiekil 3.20

Kanallar resmin renk yap›s›na ba¤l› olarak de¤iflir.A. Renk seçene¤inde RGB olan bir resim alan›n›n kanal paleti.B. Renk seçene¤inde CMYK olan bir resim alan›n›n kanal paleti.C. Renk seçene¤inde siyah beyaz olan bir resim alan›n›n kanal paleti.

fiekil 3.21

Gri tonlu bir resim tamamen siyah beyaz tonlara indirgenerek tram denilen farkl› yar›m ton etkilerinedönüfltürülebilir.

A B C

Resmi siyah beyaz’a(grayscale) dönüfltürdük-ten sonra tire (bitmap)

%50 Threshold


Halftone/Round


Halftone/Line

MASKELER Maskeler ve kanallar›n kullan›m› da Photoshop’un vazgeçilmezleri aras›ndad›r.Maskeler basit anlamda sünger ve flablon ile yap›lan basit perdeleme mant›¤›nabenzetilebilir. Süngerdeki boyay› sadece aç›lan pencereye rasgelen yerler al›r. fiab-lon taraf›ndan kapat›lan yerler boyay› almaz ve korunur. Programdaki maskelerinçal›flma mant›¤› da ayn› bunun gibidir.

Maskeler, resim alan›ndaki ifllemlerden etkilenecek ve etkilenmeyecek alan›npratik olarak ayr›lmas›n› sa¤layan yard›mc›lard›r. T›pk› boya yaparken boyan›n bu-laflmas›n› istemedi¤imiz alanlar›n bantla kapat›lmas› gibi photoshopta da bu bant-lar›n yerine maskeler kullan›l›r. Maskeler bir defa oluflturulduktan sonra kaydedi-lip tekrar tekrar kullan›labilir. Maskeler farkl› katmanlara ve resim alanlar›na tafl›-nabilir.


fiekil 3.22

Gri tonlu bir resimtek renk ya dabirkaç renginkar›fl›m›naDuotone (‹ki Renk)fleçene¤indendönüfltürülebilir.

fiekil 3.23

Maske, yap›lacakifllemden tümalan›n de¤il k›smibir alan›netkilenmesi için,baz› alanlar›koruma alt›naal›rken baz›alanlar›n etkiyeaç›k b›rak›lmas›ifllemidir.

Quick Mask (H›zl› Maske) OluflturmakMaske oluflturman›n ilk ad›m› maskelenecek alan› seçim araçlar›ndan biriyle seç-mektir. Seçim yap›ld›ktan sonra Quick Mask (H›zl› Maske) oluflturmak seçene¤inet›klan›r. Bu seçenekte seçilmifl alan›n d›fl›ndaki alanlar›n k›rm›z› geçirgen renkliasetata benzer bir tabakayla kapland›¤› görünür. Bu korunan bölge anlam›na ge-lir. Yap›lacak ifllemlerden sadece beyaz net görünen alan etkilenir. H›zl› maske se-çene¤inde maskeli alana eklemeler ya da ç›karmalar yapmak mümkündür.

H›zl› maske oluflturmakla, kanallar paletine bak›lacak olunursa bir alfa kanal›eklendi¤i görülür. Bu alfa kanal›ndaki doluluk ve boflluk oranlar›yla piksel alanla-r›n›n yap›lacak ifllemlerden etkilenme oranlar› belirlenir. Bu alfa kanal›ndaki tamdolu yerler (kanalda tam siyah görünen yerler) tamamen kapat›c› olup alt›nda ka-lan piksel gruplar›n› korur. Alfa kanal›ndaki tam bofl yerler (kanalda tam beyaz gö-rünen yerler) yap›lacak ifllemlerden tam etkilenecek yerleri gösterir. Maske alanla-r› tam dolu ve tam bofl alanlar d›fl›nda yar›m tonlar da içerebilir. Bu da yap›lacakifllemin o alan› k›smen etkilemesini sa¤lar. Bu alanlar›n gri de¤eri siyaha yaklaflt›k-ça etkilenme oran› da artar. Maske alan›na siyah eklemeler yaparak seçim alan›n›azalt›rken, beyaz eklemeler yaparak maske silinir ve seçili alanlar artt›r›labilir.


fiekil 3.24

Quick Mask (H›zl›Maske)’a araçkutusunun alt›ndabulunanseçenektenulafl›labilir. Çiftt›kland›¤›ndaseçeneklerpenceresine ulafl›l›r.Bu penceredenseçili alandanhangisinindolaca¤›, renk vegeçirgenli¤in nas›lolaca¤› belirlenir.

fiekil 3.25

Yandaki resim alan›nda sadece gökyüzünü biraz daha koyultmak istedi¤imizde, gökyüzü d›fl›ndaki alan›seçip korunmas›n› sa¤lay›p, geri kalan bölgeyi koyulaflt›rmak Quick Mask (H›zl› Maske) ile oldukça kolayd›r.

Bir Seçimi Maske Olarak KaydetmekH›zl› maske seçene¤iyle oluflturulan alanlar kaydedilmezlerse standart moda geçil-di¤inde kaybolurlar. Defalarca kullan›p farkl› ifllemlerden sonra ayn› mask alan›nadönülecekse bu alanlar› kaydetmek gerekir. Kay›t ifllemi için select>save selectionseçene¤inden ç›kan yard›mc› pencereyi kullanmak gerekir.

Alfa Kanallar›Alfa kanallar›n› düzenleyerek ve kaydederek kal›c› maskeler oluflturulabilir. Alfakanallar› kaydedildikten sonra baflka resim alanlar›na da tafl›nabilir. Bir alfa kana-l›n›n sahip oldu¤u boyut ve çözünürlük de¤erleri ait oldu¤u resim alan›yla ayn›d›r.

Alfa kanallar› temelde iki amaçla kullan›l›r.a. Maskelemekb. Spot renk kanal› oluflturmak

Katman MaskeleriKatman maskeleri bulunduklar› katmana eklenebilen maskeleme katmanlar›d›r.Layer>Add Layer Mask seçene¤i ya da katman paleti üzerindeki ilgili dü¤medenoluflturulurlar. Bulunduklar› katmandaki piksel gruplar›n›n görünürlüklerini etki-lerler. Koyu bölgeler kapat›c›, beyaz bölgeler de görünürlük sa¤lar. Bunlara Vek-


fiekil 3.26

Maskeli alan› daha sonra tekrar kullanmak için seçim>seçili alan› kaydet (Select>save selection)seçene¤inden kaydedip, tekrar ayn› yerden seçimi getirip (load selection) iflaretleyek istenen alan›seçilmifl alana dönüfltürebiliriz.

fiekil 3.27

Maske alan›kaydedildi¤indekanallarpenceresine yenibir Alfa kanal›n›neklendi¤i görülür.

Alfa Kanal›

tör maskeleri de denir. Araç kutusundaki kalem arac›yla photoshop program›n-da vektörel alanlar oluflturmak mümkündür. Resim alan› üzerine kalem arac›yla çi-zim yap›lmaya baflland›¤›nda otomatik olarak Vector Mask (Vektör Maske) katma-n› oluflturulur. Vektör çizimi asl›nda katman maske yard›mc› alan› üzerinde olur.Gerçek resim alan›n›n sahip oldu¤u renk alan› yard›mc› vektör maske alan›ndakiçizim taraf›ndan maskelenir.

Extract (Ay›klama) Komutunu Kullanarak Seçim YapmakExtract (Ay›klama) komutu dekupe ve zemin boflaltma çal›flmalar›nda zahmetli u¤-rafllar›n birço¤unu ortadan kald›rmakta, saç ve tüy gibi en ince detaylar›n elde edil-mesini bile sa¤lamaktad›r. Bu seçene¤e Filter (Filtre) menüsünden ulafl›labilir.

Dekupe yapman›n ne kadar zahmetli ve dikkat gerektiren bir ifllem oldu¤u her-kes taraf›ndan bilinmektedir. Özellikle saç, tüy ve ince detaylar› içeren dekupe ilezemin boflaltmalar› gerçeklefltirmek için kullan›lan ‘Path, Lasso, Magic Wand veSelective Color’ fonksiyonlar› mükemmel bir dekupe için ço¤u zaman yetersiz kal-maktad›r.

Ayr›ca bu araçlar› kullan›rken zaman zaman objelerdeki baz› detaylar da iste-meden silinmekte veya kesilmektedir. ‹nce saç ve tüy detaylar›n› ‘path’ ile seçmekise bafll› bafl›na büyük bir problem oluflturmaktad›r. Magic Wand ve Lasso fonksi-yonlar›nda ise, hassas renk tonlar›n›n seçimi de istenilen derinlikte baflar›lamamak-tad›r.

Dekupe ve zemin boflaltma sorunlar›yla u¤raflan Photoshop kullan›c›lar› içingelifltirilen ‘Extract’ yaz›l›m›, gerek kullan›m kolayl›¤›, gerek mükemmel sonucu ileve gerekse h›z bak›m›ndan inan›lmaz ifller baflarmaktad›r.


fiekil 3.28

Vektör maskeüzerindeki tamsiyah tonlar aitoldu¤ukatmandaki alan›gizler. Tam beyazalanlar ise aitoldu¤ukatmandakialanlar› tamgösterir. Grialanlar ise yar›geçirgendir.Siyahtan beyazageçen degrade biralan›n eriyerek yokolmas›n› sa¤lar.

Vector Mask (Vektör Maskesi)varolan katman›n seviyesindeaç›l›r.

Extract (Ay›klama), orijinal resmin bir kopyas›n› kendi penceresinde açarak de-kupe iflleminin kendi özel yaz›l›m›nda ba¤›ms›z olarak yap›lmas›na ve rötufllanma-s›na olanak tan›maktad›r. Extract paletindeki aletler ve ilave pencereler kullan›m›çok basit fonksiyonlar içermektedir.

Extract’in ana mant›¤›, dekupe yap›lacak objenin etraf›n›n serbestçe çizilerek,içinin boyanmas› (maskelenmesi) ve de¤iflik ayarlar uygulanarak, boyanmam›flolan alanlar›n silinmesidir. Silme ifllemi uygulanan (boflalt›lan) arka zemin fleffafolarak gerçekleflmektedir. ‹kinci aflama ise, silinmesi ve/veya silinmemesi istenenalanlar›n tekrar yerine konuldu¤u rötufl iflleminin yap›lmas›d›r.

Extract dekupe uygulamas›n›n ayr› bir ‘Layer’ da yap›lmas› daha uygun olur.Kenar Vurgulama ‘Edge Higlighter’ aleti seçilir ve dekupe yap›lacak objenin ke-

narlar› boyan›r. Boyama ifllemi yap›lmadan önce mutlaka ‘Tool Options’ penceresindeki ayarla-

r›n düzenlenmesi gerekir.


fiekil 3.29

Daha öncebahsedilen seçimyöntemleriyleçal›flan ö¤rencilerfoto¤raf›n›fonundan ay›rmakçok kolay de¤ildir.Ama Extract(Ay›klama)özelli¤iyle saç gibiçok zor bölgelerbile kolayl›klafonundanayr›labilir.

593. Ünite - Katmanlar ,Kanal lar ve Maskeler

Katmanlar ayn› yüzey üzerine üstüste konulmufl geçir-gen asetat levhalar fleklinde düflünülebilir. En üsttenbak›ld›¤›nda tüm sayfalar tek bir sayfaym›fl gibi görü-nür ama aralar›ndan herhangi bir katmana ulafl›p di¤erkatmanlarla iliflkisini kolayl›kla de¤ifltirebilmek müm-kündür. Adobe Photoshop katmanlar üzerindeki birresmin farkl› k›s›mlar›na ayr› ayr› ulaflmam›za imkanverir. Böylece resmin farkl› yerleri farkl› flekilde düzen-lenebilir ve buda uygulamalarda s›n›rs›z esneklik sa¤-lar. Resim alan›n› katmanlarla organize etmek, yeni kat-man oluflturmak, katmanlar› seçmek, katmanlar› görün-tülemek ve gizlemek, katmanlar› yeniden düzenleyereks›ras›n› de¤ifltirmek gibi ifllemler Layers (katman) pale-tinden gerçeklefltirilir.Normal flartlarda bir katman›n Opacity (geçirgenli¤i)%100 dür ve üstteki katmanlar altta kalanlar› örter. Üst-teki katman›n alttaki katman› da göstermesi istendi¤in-de 100’den s›f›ra kadar de¤iflen oranlarda geçirgen ol-mas› sa¤lanabilir. De¤er küçüldükçe katman›n görü-nürlü¤ü de azal›r. Yine normal flartlarda bir katman di-¤er katmanlarla normal biçimde harmanl›d›r (BlendingModes). Harmanlama seçene¤iyle bir katmandaki pik-sel gruplar›n›n di¤er katmanlardaki piksel gruplar›ylafarkl› biçimlerde iliflkilendirilmesi sa¤lanabilir.Bazen katmanlar› birbirine ba¤lay›p birlikte çal›flmakgerekebilir. Katmanlar› ba¤layarak birlikte tafl›nmalar›ve biçim de¤ifltirilmelerini sa¤lamak mümkündür. Busayede birliktelikleri ve hizalar› korunmufl olur. Katmanpaletinde zincir fleklinde bir ba¤lant› görünür. Bu sim-ge katman›n seçili olan katmana ba¤l› oldu¤unu göste-rir. ‹kiden fazla katman birbirine ba¤lanabilir.Farkl› katmanlar› tek katmana dönüfltürmek için kat-man palet seçeneklerinden merge layers (katmanlar›birlefltir) seçene¤i kullan›l›r. Bu ifllem bir daha ayr›lmakistenmeyen katmanlar aras›nda yap›lmal›d›r. Araç çu-bu¤unun alt taraf›ndaki iki renk kutucu¤u renkten ren-ge yap›lacak degradenin bafllang›ç ve bitifl rengini gös-terir. Degrade renkleri belirlendikten sonra araç kutu-sundan degrade arac›yla resim alan›na istenen yöndeve istenen uzunlukta imleç hareketiyle degrade uygula-n›r. Bu alandan degradenin renkleri seçilebilece¤i gibidegrade arac› seçiliyken, araç seçene¤i çubu¤undanhaz›r degrade de seçilebilir.

Channels (Kanallar) bir resim alan›n›n içindeki piksel-lerin renk yap›s›yla ba¤lant›l›d›r. Ait oldu¤u renk kana-l›n›n bir tür maskesi olarak da de¤erlendirilebilirler. Ka-nallar, Menü Çubu¤u>image>mode seçene¤inde iflaret-li olan renk yap›s›na göre bilgi tafl›r. Resim belgeninhangi kanalda olaca¤›n› kullan›lmas› düflünülen ortambelirler. Resim belgesi ekran ortam›nda kulan›lacaksaRGB, bas›l› malzeme üzerinde kullan›lacaksa CMYKkatman fleçene¤inde çal›fl›lmal›d›r. Belge siyah beyazkullan›lacaksa GRAYSCALE seçene¤inde olmal›d›r.Maske oluflturman›n ilk ad›m› maskelenecek alan› se-çim araçlar›ndan biriyle seçmektir. Seçim yap›ld›ktansonra Quick Mask (H›zl› maske) oluflturmak seçene¤i-ne t›klan›r. Bu seçenekte seçilmifl alan›n d›fl›ndaki alan-lar›n k›rm›z› geçirgen renkli asetata benzer bir tabakay-la kapland›¤› görünür. Bu korunan bölge anlam›na ge-lir. Yap›lacak ifllemlerden sadece beyaz net görünenalan etkilenir. H›zl› maske seçene¤inde maskeli alanaeklemeler ya da ç›karmalar yapmak mümkündür. Katman maskeleri bulunduklar› katmana eklenebilenmaskeleme katmanlar›d›r. Layer>Add Layer Mask seçe-ne¤i ya da katman paleti üzerindeki ilgili dü¤medenoluflturulurlar. Bulunduklar› katmandaki piksel grupla-r›n›n görünürlüklerini etkilerler. Koyu bölgeler kapat›-c›, beyaz bölgeler de görünürlük sa¤lar. Bunlara Vektörmaskeleri de denir. Araç kutusundaki kalem arac›ylaphotoshop program›nda vektörel alanlar oluflturmakmümkündür. Resim alan› üzerine kalem arac›yla çizimyap›lmaya baflland›¤›nda otomatik olarak Vector Mask(vektör maske) katman› oluflturulur. Vektör çizimi as-l›nda katman maske yard›mc› alan› üzerinde olur. Ger-çek resim alan›n›n sahip oldu¤u renk alan› yard›mc›vektör maske alan›ndaki çizim taraf›ndan maskelenir.

Özet


Kendimizi S›nayal›m1. Afla¤›dakilerden hangisi Layers (katman)’› tan›mla-maktad›r?

a. Resim alan›n› üstüste alanlardan oluflturmakb. Resim alan›na farkl› ton, renk ve efektler kat-

makc. Resim alan›n› renklere ay›rmakd. Resim alan›na boyut farkl›l›klar› uygulamake. Farkl› resim dosyalar›n› açmak

2. Afla¤›dakilerden hangisi katman›n geçirgenli¤inisa¤lar?

a. Merge Layersb. Opacityc. New Channelsd. Add Layere. Layer Style

3. Katmanlar birbirine geçici olarak afla¤›dakilerdenhangisiyle ba¤lan›r?

a. Katman özellikleriyle (Layer Properties)b. Yeni kanal oluflturulmas›yla

(Create New Channels)c. Katman zinciriyle (Link Layers)d. Yeni dosya oluflturulmas›yla (Create New Set)e. Yeni maske oluflturulmas›yla (Add Layer Mask)

4. Afla¤›dakilerden hangisi maskeyi tan›mlamaktad›r?a. Bir alan›n di¤er alandan farkl› bir renge sahip

almas›b. Resim alan›ndaki renk geçiflic. Bir alana filtre uygulanmas›d. Bir alan›n flablonue. Bir alana çizim eklenmesi

5. Afla¤›dakilerden hangisi dekupe için kullan›l›r?a. Opacity (Geçirgenlik)b. Layers (Katmanlar)c. Extract (Ay›klama)d. Channels (Kanallar)e. Styles (Stiller)

6. Degrade geçifl renkleri nas›l belirlenir?a. Araç kutusundaki renk penceresindenb. Degrade arac›n›n üzerindenc. Katman penceresindend. Maske paletindene. Menü çubu¤unun üzerinden

7. Kanallar›n renk yap›s› nas›l de¤ifltirilir?a. Image > image sizeb. Windows > navigatorc. Windows > pathsd. Image > canvas sizee. Image > mode

8. Afla¤›dakilerden hangisi bir resim alan›n› düzlefltir-me (Flatten) ifllemi için bir neden de¤ildir?

a. Resmin boyutu küçültmekb. Resmin internet ortam›nda gönderimini kolay-

laflt›rmakc. Resmi baflka uygulamalara kolayl›kla tafl›yabil-

mekd. Baflka formatlara dönüfltürebilmeke. Resmi RGB modundan CMYK moduna kayde-

debilmek

9. Katmanlardaki damal› dokunun anlam› afla¤›dakiler-den hangisidir?

a. Maske katman›b. Arkaplan katman›c. Grayscale katmand. Veri olmayan bofl bölgee. Filtre uygulanm›fl katman

10. Afla¤›dakilerden hangisi katman efllerini tan›mla-maktad›r?

a. Katman›n ayn›s›n› kopyalamakb. Ayn› belge üzerinde farkl› sunum dosyalar› olufl-

turmakc. Katmanlar›n boyutlar›n› eflitlemekd. Bütün katmanlar› birlefltirmeke. Farkl› belgelerde ayn› katman özelliklerini kul-

lanmak

Okuma Parças›


Layer Mant›¤›

Her bir katta istedi¤iniz rengi, istedi¤iniz resmi, malze-meyi, kullanabilirsiniz. Yani ne isterseniz yapabilirsiniz,ancak background bir çal›flman›n en alt katman›, bir bi-nan›n son noktas›d›r.Grafik tasar›m programlar›n› ö¤renmeye bafllad›¤›m za-manlarda tabi ben de herkes gibi Photoshop’la baflla-d›m ifle ama nedense ilk bafllarda Photoshop program›bana biraz a¤›r geldi. A¤›r gelmesinin en büyük neden-lerinden biri Photoshop’un Layer Mant›¤›n› bir türlükavrayamam›fl olmamd›.Staj dönemimde bu s›k›nt›m› aflmam› sa¤layan bir usta-m›n bana bu konuda söylemifl oldu¤u Layer ve Back-ground örne¤ini sizlerle paylaflmak istiyorum.Sizlerle beraber bir helikopter kiral›yor ve çal›flmaktaoldu¤umuz 3 katl› binam›z›n en üstünde birkaç tur at-t›ktan sonra durup, binam›za tepeden bakt›¤›m›z› hayalediyoruz. Tepeden bakt›¤›m›zda sadece binam›z›n çat›kat› görünüyor gözümüze. Aram›zdan bir gönüllü belir-liyoruz, afla¤›ya ip sark›t›p onu binam›z›n çat›s›na indi-riyoruz. Çat›n›n belli bir k›sm›n› bizim için tahrip etme-sini istiyoruz. Arkadafl›m›zda bizim için çat›n›n üzerin-de belli bir noktay› yok ediyor (Yani bizim için büyükbir alan aç›yor; Hayal edin! Hayalleri olmayanlar bizdende¤ildir.).Biraz önce çat› kat›n›n tamam›ndan baflka bir fley gör-mezken, arkadafl›m›z›n açm›fl oldu¤u delikten, art›k ça-t›n›n haricinde aç›lan bölge kadar da 3. kat› görme flan-s›na kavuflmufl oluyoruz.Bu örne¤i duyar duymaz kafamda layeri neden açmamgerekti¤i ve önemini yavafl yavafl anlam›flt›m. Hem din-liyor hem de not al›yordum. Bu notlar benim için flöy-leydi;Layer Özellikleri:

1- Photoshop’ta ve Image Ready CS2’de açm›fl oldu¤u-muz her dokümana tepeden yani kuflbak›fl› bakt›¤›m›z›,2- Her tasar›m› sanki bir bina gibi infla etmemiz gerek-ti¤ini,3- Tasar›m›m› infla ederken her kullanaca¤›m tasar›marac›m› yeni bir bölümde (Katman) oluflturmam gerek-ti¤ini,4- Layer’›n gerçek anlam›n›n asl›nda kat, katman, bö-lüm oldu¤unu,5- Bu katmanlar›n üzerinde ifllem yapabilece¤imi,6- Bu katmanlara gerekti¤inde efekt uygulayabilece¤i-mi veya silebilece¤imi,

7- Kendi oluflturdu¤um bölümleri diledi¤im gibi yokedebilece¤imi, yerini de¤ifltirebilece¤imi veya çöp ku-tusuna atabilece¤imi,8- Her zaman çal›flma dosyamda üsteki layer›n çal›flma-m›n en üstünde, alttaki layer›n da çal›flmam›n en alt›n-da oldu¤unu,9- Hangi layerda ifllem yapacaksan önce o layera geç-mem ve sonra ifllem yapmam gerekti¤ini vs.Bu maddeleri notlar›mda s›ralad›ktan sonra sordum us-tama; Peki background? Onu nerede konumland›raca-¤›m ve nerelerde nas›l kullanaca¤›m? Ustam örne¤i an-latmaya devam etti;Arkadafl›m›z çat›da bir delik açt›ktan sonra, açm›fl oldu-¤u delikten 3. kata geçip, orada da büyük bir delik aç›p2. kata, orada da büyük bir delik aç›p 1. kata, orada dabir delik aç›p binam›z›n temeline indiyse, iflte binan›ntemelini oluflturan bu bölgeye biz background diyoruzve sözlerine devam etti.Ben de, kendimi tutamay›p helikopterden atlad›m. Bir-kaç s›yr›kla kendime geldikten sonra, öndengiden arkadafl› takip etmeye bafllad›m (Olamaz m› ya-ni?). Üçüncü kat›n duvar rengi k›rm›z›yd› ve mobilyalarmodern. Önden giden arkadafl› yakalamak için fazlazaman kaybetmeden ilerleyip ikinci kata indim. Bu da-irenin duvarlar› flampanya rengi, mobilyalar› ise klasik-ti. Devam edip birinci kata indi¤imde duvarlar› renga-renk boyal› ve s›ra d›fl› bir daireyle karfl›laflt›m. Bu nefarkl›l›k derken bizim elemanla karfl›laflt›k. Temeli del-meye çal›fl›yordu...O geçti¤iniz her bir kat bir layerdir. Her bir katta istedi-¤iniz rengi, istedi¤iniz resmi, malzemeyi, kullanabilirsi-niz. Yani ne isterseniz yapabilirsiniz, ancak backgroundbir çal›flman›n en alt katman›, bir binan›n son noktas›-d›r. Bina içerisinde inebilece¤iniz son bölümdür. Diye-bilirsin ki buray› da tahrip etsem (delik açsam), bura-dan da temelden sonraki k›sma geçerim. Hay›r yapa-mazs›n. Ne zamanki temelde bir delik açars›n (Transpa-ran görüntüyü görürsün), backgroundu yok etmeyebafllars›n. O zaman ellerine binaya ait parça de¤il, top-ra¤a ait parçalar gelir ve sen bu çal›flmadaki inflaat ala-n›n› terk etmifl backgroundu bozmufl ve yok etmifl olur-sun. Backgroundu yok etmek demek o binan›n temeli-ne bomba koyup patlatmakla ayn› fley. Yani temeli ol-mayan bir binan›n katlar› da olamaz.Art›k kafamdaki 'Background' oturmufl ve canlanm›flt›.Ustam›n bana vermifl oldu¤u örnekten art›k backgro-und ile ilgili maddeleri de not edebilirdim.


Background Özellikleri:

1- Background yok edilemez.2- Backgroundun alt›nda baflka bir katman aranamaz.3- Background tafl›namaz.4- Background silinemez ama boyanabilir ve di¤er la-yerler gibi ifllem yap›labilir.5- Background›n s›ralamadaki yeri de¤ifltirilemez. Back-ground bizim için hep en alt katmand›r.flimdi de dilerseniz özellik olarak yazmad›¤›m›z amahem layer hem de backgroundu ilgilendiren özelliklerebakal›m. Layerlar›n, seçim araçlar›n› kullanarak, istedi-¤iniz bölgesini yok edebilir veya silebilirken (Transpa-ren görüntü modu), background için bunu söylemekimkans›z. Çünkü backgroundun alt›nda baflka hiç birfley aranamayaca¤› için onu silmenize Image Ready CS2program› izin vermiyor.Siz background’da iken seçili bir bölge oluflturabiliyor-sunuz. Hatta o bölgeyi silmek için klavyeden delete tu-fluna da basabilirsiniz. Seçili bölgenin içindeki pixelleryok olur ama transparan bir görüntüye ulaflman›z müm-kün de¤il. Background’da Image Ready program›n›n si-zin için sundu¤u fley sadece seçili bölgeyi araç kutu-nuzda bulunan renklerinizden biri ile doldurmak ola-cakt›r.

Gün gelir bir gün backgroundunuzu layera yani katma-na çevirmek isterseniz o zaman yapman›z gereken fley,layer panelinde bulunan background yaz›s›n›n üzerineiki kez t›klamak olmal›d›r. Karfl›n›za gelecek olan dia-log penceresinden backgroundunuza yeni bir isim ve-rebilir ve backgroundunuzu layera dönüfltürebilirsiniz.Umar›m benim Photoshop kullanmam› kolaylaflt›ran buörnek sizin içinde yararl› olur. fiimdi gelelim genel hat-lar›yla layer panelinin ayr›nt›lar›na...Karfl›m›zda noktasal tabanl› grafik tasar›m programlar›-n›n›n temelini oluflturan layer paneli... Layer paneli sa-yesinde yeni layer açabilirsiniz. Var olan layerlar›n yer-lerini de¤ifltirebilirsiniz. Mevcut layerlar› silebilir veyabirlefltirebilirsiniz. Bunun d›fl›nda layerlara efekt uygu-layabilirsiniz. ‹ki layer› birbirine harmanlama kiplerinikullanarak etkileflimini sa¤layabilirsiniz. Var olan layer-lar›n Opacity de¤erine (Görünmezliklerine) müdahale-de bulunabilirsiniz. Yukar›da belirtti¤imiz örnekleri ar-t›rmam›z mümkün. Dilerseniz ayr›nt›lar› bir dahaki sa-y›m›zda tamamlayal›m. Görüflmek üzere... Hepinize ko-lay gelsin...

Kaynak: Photoshop Magazin A¤ustos 2006

Katmanlar paletimenüsü

‹fllem yap›labilecekkatman

Kilitli katman

Çöp kutusu,katmanlar› silmekiçin kullan›l›r.

Yeni katmanoluflturur.

Katmanlar›dosyalar.

Renk dolgukatman›açar.

Maskekatman›açar.

Stil etkisioluflturur.

Katmanlar›birbirineba¤lar

Blending (Harmanlama) katman›ndi¤er katmanlarla farkl›

etkileflimlere girmesine sa¤lar.

Lock (Kilitleme) katman›n kilitlenipifllem yap›lamamas›n› sa¤lar.

Opacity (Geçirgenlik)de¤eridüfltükçe alttaki katmangörünmeye bafllar.

Katman›n gizlenipgörünmesini sa¤lar.

Katman ön görüntüsü


1. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlar Hakk›nda”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

2. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bir Katman›n Opakl›¤›n› veHarmanlama Seçene¤ini Belirlemek” konusunuyeniden gözden geçiriniz.

3. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlar› BirbirineBa¤lamak” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

4. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Maskeler” konusunuyeniden gözden geçiriniz.

5. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Extract (Ay›klama)Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

6. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katmanlara DegradeUygulamak” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Kanallar” konusunuyeniden gözden geçiriniz.

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Dosyalar› Düzlefltirmek(Flattening)” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

9. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katman Stili Oluflturmak”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

10. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Katman (Layer Comp)Efllerini Kullanmak” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

Adobe Yarat›c› Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS

Yetkili E¤itim K›lavuzu, ‹stanbul: MedyasoftYay›nlar›.

fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbulwww.photoshopmagazin.com

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›


Sanatç› Çandafl fiiflman’›n “Freak” isimli bu çal›flmas› taranm›fl dokular ve foto¤raflar›n farkl›kanal ve katmanlarda birlefltirilmesiyle oluflturulmufl sanatsal bir say›sal görüntü ifllem örne¤idir.

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Resimdeki bir alan› seçerken seçim araçlar›n› kullanabilecek, Bir resmin belirli alanlar›n› etkinlefltirebilecek, Seçim alan› ve seçim içeri¤i ile ilgili ifllemleri uygulayabilecek,Çoklu seçim araçlar›n› kullanabilecek,Çözünürlük ve resim boyutu aras›ndaki iliflkiyi aç›klayabilecek,Ayarlama penceresini kullanarak resim tonlar›n› düzenleyebilecek,Renk ayarlamalar›n› yapabilecek,Rötufllama ve onarma araçlar›n› kullanabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.


• Seçim• Seçim Alan›• Seçim Araçlar›• Rötufllamak• Onarmak

• Kopyalama Mühürü (Clone Stamp)

• Doku Mühürü (Pattern Stamp)• Yama (Patch)• Ton Düzenlemesi• Renk Düzenlemesi

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNNNNNN


Alan Seçimi veOnarma Araçlar›

• SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARIHAKKINDA

• SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfi• RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA

BAfiLAMADAN ÖNCE• RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK,

DÜZENLEMEK VE DÖNÜfiTÜRMEK• TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE

G‹R‹fi• RÖTUfiLAMA VE ONARMA

ARAÇLARI


SEÇME ‹fiLEM‹ VE SEÇ‹M ARAÇLARI HAKKINDAEylem komutu verilmeden önce o eylemin geçerli olaca¤› alan›n tan›mlayacak se-çimin yap›lmas› gerekmektedir. Resimler üzerinde ifllem yapabilmek için, öncelik-le o ifllemi yap›lacak alan› seçebilmek önemli bir noktad›r. Sa¤l›kl› bir görüntü ifl-lem yapabilmek için sa¤l›kl› bir seçim yapmak gereklidir. Seçim yapmak ayn› za-manda seçilmeyen yerlerin ifllemden etkilenmemesi anlam›na da gelir.

Bir resimdeki bir alan› seçmek ve ifllem yapmak iki aflamal›d›r. Öncelikle seçimaraçlar›ndan biriyle düzenlenmek istenen resim parças› seçilmelidir. Daha sonraseçili olan o piksel grubuna tafl›mak, temizlemek, filtre uygulamak gibi ifllemler uy-gulanabilir. Bu seçim ifllemleri 4 farkl› araçla yap›labilir:

• Marquee Tools (Geometrik Alan Seçim Arac›)• Lasso Tools (Kement Arac›)• Magic Wand Tool (Sihirli De¤nek Arac›)• Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) Belirli bir alan için kullan›lacak seçim arac›n› seçmek genellikle o alan›n özel-

liklerine ba¤l›d›r. Temelde üç farkl› seçim türü vard›r:• Geometrik Seçimler: Bir resimdeki dikdörtgen alan› seçmek için Recten-

gular Marguee (dikdörtgen seçim arac›) kullan›l›r. Bu arac›n arkas›nda giz-lenen Elliptical Marquee (oval seçim arac›) arac› yuvarlak alan seçimindekullan›l›r. Single Row Marquee (yatay tek piksel alan seçim arac›) bir pikselyüksekli¤inde bir sat›r› ve Single Column Marquee (dikey tek piksel alan se-çim arac›) 1 piksel geniflli¤inde bir sütunu seçmek için kullan›l›r.

• Serbest Seçimler: Lasso (kement arac›) arac› fare yard›m›yla bir alan üze-rinde sürüklenerek serbest bir seçim ifllemi yap›labilir. Polygonal Lasso (kö-fleli kement) arac›yla bir alan etraf›na t›klayarak düz çizgilerle farkl› s›kl›klar-da t›klayarak ve t›klanan ilk noktaya dönülerek köfleli seçim alan› oluflturu-labilir. Magnetik lasso (manyetik kement) arac› da di¤er iki kement arac›n›nbileflimi gibi kullan›l›r. Bu seçim arac› daha çok seçilecek alan kontrastl›klartafl›yorsa kullan›fll›d›r.

• Renk Tabanl› Seçimler: Magic Wand (sihirli de¤nek) arac› belli bir renkbenzerli¤i tafl›yan bölgeleri kolayl›kla seçmede kullan›l›r. Bu bölgeye tek birt›klamayla benzer tüm piksel grubunu seçmek için kullan›l›r. Tolerans aral›-¤› de¤erine göre bu seçimin s›n›rlar› geniflletilebilir. Böylece benzer gurupalanlar› da seçime dahil edilebilir.

Alan Seçimi ve Onarma Araçlar›

Bir alan seçili durumdaykenyeni bir alan daha seçmekiçin seçime bafllamadanönce klavyede shift tuflunabasmak gerekir.


fiekil 4.1

Araç kutusundafarkl› özellikleresahip seçim vetafl›ma araçlar›vard›r:

A. Marquee(Geometrik AlanSeçim) arac›dikdörtgen,yuvarlak, tek sat›r vetek sütun seçimleryapar.

B. Magic Wand(Sihirli De¤nek)arac› benzer renktekialanlar› seçer.

C. Lasso (Kement )serbest, çokgen (düzkenarl› ve manyetikkenetleyen) seçimleryapar.

D. Pen (ÇizimKalemi) arac› çapanoktalar›oluflturarak vektörelçizim yapar.

E. Path SelectionTool (Vektörel ÇizgiSeçim Oku) arac›çapa noktalar›n›,yön çizgilerini veyön noktalar›n›seçmeye ve tafl›may›sa¤lar.

fiekil 4.2

Düzgündikdörtgen, kare,daire ve oval gibigeometrik seçimleraraç kutusununen üstündekiRectengularMarquee arac›seçilerek yap›l›r.

A

C

D

E

B

Magic Wand (Sihirli De¤nek) Arac›yla Seçim YapmakSihirli de¤nek arac›, en kolay seçim yöntemlerinden biridir. Bu araçla, bir resim-deki belirli bir noktaya t›klanarak o bölgedeki yak›n renkli piksel grubunun seçil-mesi sa¤lanabilir. Bu farkl› renkli alanlarla çevrelenen ve yak›n renklerden oluflanalan› seçme için kullan›labilecek en baflar›l› yöntemdir. Birden fazla dokunuflla se-çilen alana eklemeler yap›labilir.

674. Ünite - A lan Seçimi ve Onarma Araçlar ›

fiekil 4.3

Fare hareketiyleserbest seçim alan›oluflturmak içinLasso (Kement)grubu seçimaraçlar› kullan›l›r.Grup üç farkl›kementten oluflur.

fiekil 4.4

Resim alan›ndakimavi bölgeye sihirlide¤nek arac›ylat›kland›¤›nda ayn›s›n›r içindekibütün yak›n mavitonlar seçilebilir.‹kinci bir farkl›bölge seçimiyapabilmek içinshift tuflunabasarak t›klamayapmak gerekir.

Magic Wand (SihirliDe¤nek) Arac›: Benzerözellik tafl›yan pikselgruplar›n› seçmek içinkullan›lan pratik bir araçt›r.Araçla ilgili detayl›seçenekler araç seçenekleriçubu¤undan seçilebilir.

Sihirli de¤ne¤in kapsam alan›n› geniflletip daraltmak için sihirli de¤nek arac› se-çiliyken araç seçenekleri çubu¤undaki Tolarance (Tolarans) kutucu¤una de¤ervererek de¤ifltirilebilir. ‹deal de¤er resmi, alan›n›n özelli¤ine göre de¤iflir.

Seçili Bir Alan› Tafl›makHerhangi bir seçim arac›yla seçim yap›ld›ktan sonra, yap›lacak ifllemden etkilen-mesi istenen alan belirlenmifl olur. Bu alan›n d›fl› bir anlamda korumaya al›n›p ya-p›lacak ifllemden etkilenmemesi sa¤lanm›fl olur. Seçilen piksel grubunu tafl›nmakistenirse araç kutusundaki Move (Tafl›ma) arac› seçilmelidir. Tek katmanl› bir re-sim alan›nda çal›fl›l›yorsa, alan tafl›nd›¤›nda tafl›nan piksel grubunun yerini alt ze-min rengi al›r. Birden fazla katmanda çal›fl›l›yorsa alt katman›n piksel grubunungörünmesi sa¤lan›r. Tafl›ma ifllemi bu alan› seçimden ç›karana kadar yap›lan ifllemkal›c› hale gelmez.

Sadece Seçilmifl Alan› Tafl›makSeçilmifl bir bölgeyi, içindeki pikseller olmadan tafl›mak mümkündür. Seçim yap›l-d›ktan sonra, araç kutusunda hâlâ seçim arac› seçiliyken imleci seçim alan›n›n içi-ne sürükleyerek seçim arac›n›n seçilmifl alan› tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lan›r.Bu durumda yap›lacak tafl›ma ifllemi içindeki piksel alanlar›n›n d›fl›nda sadece se-çim alan›n›n tafl›nmas›n› sa¤lar.

Seçimi Tafl›mak ve Ayn› Anda Ço¤altmakDaha önceki bölümlerde seçili bir alan›n nas›l tafl›naca¤› anlat›lm›flt›. Tafl›n›rkenkopyalanacak alan seçildikten sonra, fare t›klanmadan önce seçim tufluyla birliktekomut tufluna da bas›larak imlecin çift oka dönüflmesi sa¤lan›r. ‹mleç bu durum-dayken yap›lacak tafl›ma ifllemi, seçilmifl piksel grubunun ayn› zamanda kopyalan-mas›n› sa¤lar. Bu ifllem ayn› katmanda ço¤altmay› sa¤lar. Normal flartlarda Edit me-nüsünden kopyala>yap›flt›r (copy>paste) seçenekleriyle yap›lan ço¤altma ifllemiyap›flt›r komutuyla yeni bir katman oluflturularak yap›l›r. Bu konu Layers (Kat-manlar) ünitesinde daha iyi anlafl›lacakt›r.


Alan seçme araçlar›ndanherhangi biri seçiliykenimlecin araç kutusundakitafl›ma okunu seçmedentafl›ma okuna dönüflmesiiçin komut (command)tufluna basmak yeterlidir.

fiekil 4.5

A. ‹mlecinucundaki okun içibofl ve alt›ndaseçim alan› ikonufleklindeykensadece alantafl›n›r.

B. ‹mlecinucundaki ok doluve alt›nda makasikonu varsa seçimalan›yla birlikteiçindaki piksellerde tafl›n›r.

Seçilmifl alan› tafl›rken ayn›zamanda kopyalamak içintafl›ma oku seçiliyken fareyit›klamadan önce alt tuflunabasmak gerekir. Bu ifllemiseçim araçlar›ndanherhangi biri seçiliykenkomut ve seçim tufllar›nabirlikte basmak gerekir.Tafl›rken kopyalamaylabirlikte tam yatay, tam dikeyve 45 derecelik kontrollütafl›malar yap›lacaksa ayn›bu tufllar›n yan›s›ra shifttufluna da basmak gerekir.

A B

Seçili Alandan Ç›kmakProgramda bir seçim arac› etkin olmad›¤› sürece yanl›fll›kla resim alan›ndan ç›k-mak kolay de¤ildir. Seçim alan›ndan ç›kmak için Ctrl+D (Windows) veya Com-mand+D (Mac OS) tufllar›na basmak ya da farkl› seçime bafllamak için seçim araç-lar›ndan herhangi biriyle resim alan›n›n herhangi bir yerine t›klamak yeterlidir.

Seçim Araçlar›n› Birlikte Kullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmakHerhangi bir seçim alan›yla bir bölge seçildikten sonra farkl› bir seçim arac› seçipvarolan seçim alan›na yeni eklemeler yapmak mümkündür. Bu ifllem için ikinci biralan ekleme girifliminden önce klavyenin Shift tufluna basmak gerekir.

Tam tersine alan eksiltmek gerekti¤inde ise bu kez klavyenin alt tufluna basa-rak istenen bölgenin ç›kar›lmas› sa¤lanabilir.


fiekil 4.6

Seçme Alan›n›KopyalayarakTafl›ma.

Seçilmifl alandan ç›kmakiçin klavye k›sayollar›d›fl›nda seçim araçlar›ndanbiri seçiliyken ekran›nherhangi bir yerine t›klamakyeterlidir.

fiekil 4.7

Seçim araçlar›n› klavye kombinasyonlar›yla birlikte kullan›p alan eklemek ve alan ç›karmak pratik olarakkullan›labilir. A. Bir alan seçiliyken ikinci bir alan daha eklemek gerekti¤inde, seçime bafllamadan önce shifttufluna bas›p imlecin yukar›daki gibi oldu¤u görüldükten sonra seçime devam edilmelidir.B. Bir alan seçiliyken ikinci bir ç›karma gerekti¤inde, seçime bafllamadan once alt tufluna bas›p imlecinyukar›daki gibi oldu¤u görüldükten sonra seçime devam edilmelidir.C. Kesiflen iki seçim alan›n›n sadece kesiflim yerinin seçim alan› olarak kalmas› istenirse alt ve shift tufllar›nabirlikte bas›lmal›d›r.

A B C

Seçimler ‹çin Yard›mc› FonksiyonlarSeçim araçlar› ve klavye yard›m›yla baz› kolay seçim yollar› bir önceki konu bafl-l›¤›nda anlat›lm›flt›. Bu k›sa yollar› araç seçenekleri çubu¤unda seçenek olarak dabulmak mümkündür. Bu ifllemler için klavye tufl kombinasyonlar›n› kullanmak ye-rine, araç seçenekleri çubu¤unda seçim araçlar›ndan biri seçildi¤inde kullan›maaç›k olan selection grup yard›mc› fonksiyonlar›n› önerilebilir. Bu fonksiyonlar tümseçim ifllemlerinde geçerlidir.

A. Araç türü göstergesidir. Araç kutusunda seçili olar arac› gösterir. Seçili olan ara-ca göre araç seçenekleri de de¤iflkenlik gösterir. B. New selection (Yeni Seçim) fonksiyonudur. Yeni bir seçim alan› oluflturmakiçin kullan›l›r. Bu seçimden önce aktif bir seçim alan› varsa fareyle bir noktaya t›k-land›¤› anda yok olur ve yeni bir seçim alan› oluflturmak için fareyle yap›lacak birhareketi bekler. C. Add to selection (Seçim Alan› Ekle) çal›flma alan›nda seçim alan› varsa bualan yok olmaz. Bu yöntemle istenilen say›da seçim alan› oluflturulabilir. Bu fonk-siyon klavye tufl kombinasyanlar›ndan Shift tufluna denk gelmektedir. D. Subtract from Selection (Seçim Alan›ndan Ç›kar) seçene¤i varolan seçimalan›ndan alan eksiltme fonksiyonudur. Aktif bir seçim alan› içinden belirli bir böl-geyi seçim d›fl› b›rakmak için klavyeden Alt/ Options tuflunu bas›l› tutup, seçimaraçlar›ndan biriyle aktif seçim alan› içinde kalan piksellerden bir bölümü seçip,fareden el çekildi¤i anda tan›mlanan bu alan aktif seçim alan›ndan ç›kar›l›r. Seçimifllemleri üzerinde ekleme, ç›karma yaparken klavye tufl kombinasyonlar›n› kulla-n›rken bu ikonlara dikkat edilmelidir. D. Intersect with Selection (Ortak Alan) fonksiyonu kesiflen alan› kullanmay›hedefler. Çal›flma sistemi, aktif bir seçim alan› üzerinde oluflturulacak ikinci bir se-çim alan› ile aras›ndaki ortak oluflan piksellerin seçili kalmas›n› sa¤lar. Klavye tuflkombinasyonu Shift+Alt/Options tufllar›d›r.F. Feather (Kenar Yumuflatma) fonksiyonu seçilen alan›n kenar keskinli¤ininde¤iflimini sa¤lar. De¤er s›f›r iken kenarlar› keskin bir alan seçilir. De¤er büyüdük-çe kenarlar eriyip yumuflar.G. Alan Boyutlar› seçene¤i normal seçenekteyken istenilen boyut seçimi yap›l›r-ken, di¤er seçeneklerde sadece girilen de¤erlerde sabit alan seçimi yap›labilir.


fiekil 4.8

Dikdörtgen seçim arac› seçildi¤inde araç seçenekleri çubu¤u üstteki görünümü al›r.

A. Seçili olan araç, B. New Selection (Yeni seçim), C. Add to Selection (Seçim alan› ekle), D. Subtract fromSelection (Seçim alan› ç›kar), E. Intersect with Selection (Kesiflen alan), F. Feather (Kenar yumuflamas›), G. Seçim alan› boyutlar›.

A B F GC D E


Oval ve Dairesel Seçimlerle Çal›flmakDairesel seçimleri yapmak çok kolay de¤ildir. Nereden sürüklenmeye bafllanaca-¤›n›n aç›k olmamas›ndan dolay› ustal›k gerektirebilir. ‹stenen alan›n bir defada se-çilmesi kolay olmayabilir. Bu durumlarda fare klavye kombinasyonlar› kolayl›ksa¤lar. Oval seçim arac› seçiliyken Shift tufluna basmak, tam daire çizmeyi sa¤lar.Alt tufluna basarak t›klanan ilk noktan›n merkez olmas› sa¤lan›r. Fareyle çizim ifli-ne bafllad›ktan sonra space bar (boflluk) tufluna basarak çizilen elipsin sadece se-çim alan›n›n sürüklenerek sayfada tafl›nmas› sa¤lanabilir.

Merkez Noktay› Kullanarak SeçmekDikdörtgen ve yuvarlak gibi geometrik alan seçimlerini bazen merkez noktadanyapmak kolayl›k sa¤lar. Geometrik seçim arac› seçildikten sonra imlecin t›kland›-¤› yerin çizilecek alan›n merkezi olmas› istenirse, alt tufluna bas›larak imleç istenenbüyüklü¤e kadar çekilir. Tam daire ya da kare çizimi istenirse alt tufluyla birlikteshift tufluna da bas›l›r.

Seçimi Bir Klavye K›sayolu Kullanarak Tafl›makAraç kutusunda Move (Tafl›ma Arac›) seçilmifl olmasa bile klavyede Command (Ko-mut) tufluna basarak imlecin seçili alan›n üstüne geldi¤inde tafl›ma arac›na dönüfl-mesi sa¤lanabilir.

Seçimi Ok Tufllar›n› Kullanarak Tafl›makSeçilmifl bir alan› klavyedeki oklar arac›l›¤›yla farkl› flekillerde tafl›mak mümkündür.Alan seçiliyken tafl›ma yap›lacak ok yönüne t›kland›¤›nda, seçilmifl alan t›klama yö-nünde sadece bir piksel ilerler. Ayn› ifllem shift tufluna bas›l›yken yap›ld›¤›nda, se-çilmifl alan befl piksel uzunlu¤unda ilerler. Seçilmifl alan›n içindeki piksel grubununda tafl›nmas› istenirse command (komut) tufluna bas›larak alan›n her t›klamada birpiksel ilerlemesi sa¤lan›r. Option tufluyla birlikte shift tufluna da bas›l›rsa seçilmiflalan içindeki piksellerle birlikte her t›klamada befl piksel uzunlu¤unda hareketeder.

Özellikle daire ya da ovalçizerken resim alan›ndakibir görüntünün tam üzerinegetirilmek isteniyorsa, çizimyaparken space tuflunabasarak seçim alan›n›nresim alan›nda gezdirilmesisa¤lanabilir.

fiekil 4.9

Daire ya da oval çizerken alttufluna basarak bafllang›çnoktas›n›n daire/ovalin merkeziolmas› sa¤lanabilir. Daire çizerkenshift tufluna basmak çizimin tamdaire olmas›n› sa¤lar. A. Alt tuflunabas›lmaks›z›n yap›lan daire çizimi.B. Alt tufluna bas›larak yap›landaire çizimi.

Normalde bir ok tuflunabasarak bir piksel hareketeden alan, shift tuflunabas›l›yken ok tuflunabas›ld›¤›nda befl pikselhareket eder.

fiekil 4.10

Klavyedeki ok tufllar›n›kullanarak seçim alan›n›nhareket etmesi sa¤lanabilir.Ayn› ifllemi komut tuflunabas›l›yken yaparsak seçimalan› içindeki pikselgrubuyla birlikte hareketeder.

A B

Bir Seçim Alan›n›n Kenarlar›n› YumuflatmakBir seçim alan›n›n sert keskin kenarlar› Anti-alias (düzgünlefltirme) ve Feather(yumuflatma) kullan›larak yumuflat›labilir.

Piksel cinsinden verilen tüm de¤erler farkl› çözünürlüklü resimlerde farkl› etki verir. Ör-nek olarak fiekil 4.12’de C resmi için verilen 20 piksellik yumuflakl›k ölçüsü daha yüksekçözünürlüklü bir resim alan›nda daha az yay›lma gösterir.

Feather (Kenar Yumuflatma): Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak eri-mesini sa¤lar. Bu erime etkisi art›r›ld›¤›nda kenarlarde detay kayb›na yol açabilir.Kenarlardan uzak iç bölgelerde netlik sorun yoktur. Yumuflatma etkisi 250 pikseltolerans›yla verilebilir. De¤er ne kadar yüksek olursa kenar erimesi o kadar yay›-l›r.

Anti-alias (Düzgünlefltirme): Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflatarak düz-günlefltirir. Düzgünlefltirme etkisi sadece kenarlarda oldu¤undan di¤er bölgelerdenetlik kayb› oluflturmaz. Düzgünlefltirme sadece geometrik seçim araçlar›nda, ke-ment seçim araçlar›nda ve sihirli de¤nek seçim araçlar›nda kullan›l›r. Bu araçlarkullan›lmadan önce, seçim alan› oluflturulmadan araç seçenekleri çubu¤undan se-çili duruma getirilmelidir. Seçim alan› oluflturulduktan sonra seçilmesi alana etkietmez.

SEÇ‹M MENÜSÜNE GENEL BAKIfiSeçim menüsü seçilmifl alanlarla ilgili birçok pratik uygulamalar bar›nd›r›r. Bu me-nüyü kullanarak seçim temelli birçok ifllem kolayca yap›labilir.


fiekil 4.11

Oval arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤u flekildeki görünümü al›r.

fiekil 4.12

Oval arac›yla yap›lm›fl bir seçim yan tarafa kopyalan›p tafl›nmadan önce farkl› kenar yumuflatma (Feather)de¤erleri verilmifl: A. Yumuflatma de¤eri yok, B. Yumuflatma de¤eri 5 piksel, C. Yumuflatma de¤eri 20 piksel.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



A B C

DüzgünlefltirmeYumuflatma

Color Range (Renk Seçim) Özelli¤ini KullanmaBir resim alan›n› sahip oldu¤u renk ya da ton da¤›l›m›na göre seçim yapmam›z ge-rekti¤inde Color Range (Renk Seçim) seçene¤i çok büyük kolayl›klar sa¤lar. ColorRange daha önce araç kutusundan bilinen Magic Wand (Sihirli De¤nek) arac›n›nçok daha kontrol edilebilen bir penceresi gibidir.


fiekil 4.13

fiekil 4.14

Alan seçimiyapt›ktan sonraçal›flma alan›n›nherhangi biryerine kontroltufluna basarakt›klarsak flekildekiseçim menüsüneulaflabiliriz.

Hepsini seç

Seçim d›fl› b›rak

Tekrar seç

Tersini seç

Bütün katmanlar

Katmanlar› seçim d›fl› b›rak

Ayn› katmanlar

Renk Seçim

Seçilmifl alan› kaydet

Seçilmifl alana ait tonlar› ekle

Kenar ifllemek

Dönüfltürmek

Seçilmifl alana ait benzer tonlar› ekle

Kaydedilmifl seçilmiflalan› getir

Boyutland›rma seçim çizgi ve noktalar›n›n oluflturulmas›

Kenar çizgisi

Köfle yuvarlaklaflt›rma

Kenar geniflletme

Kenar daraltma

Kenar yumuflatma

Seçim (Select)menüsünün içindeseçilmifl bir alanlailgili seçeneklervard›r.

Seçili Alan› KaydetmekSeçili bir alan› farkl› zamanlarda ve defalarca kullanmak gerekti¤i durumlarda, alan›kaydetmek kolayl›k sa¤lar. Tersi durumda her ihtiyaç duyuldu¤unda alan› tekrar tek-rar do¤ru biçimde seçmek büyük zorluk getirir. Seçili bir alana daha sonra tekrarulaflmak için alan seçiliyken Select > Save Selection seçene¤inden kaydedilmelidir.


fiekil 4.15

Yandaki foto¤raf›nsadece ten rengitonlar›n› seçmekbaflka bir seçimarac›yla çokzahmetli bir iflolabilecekken ColorRange penceresininyetenekleriyleoldukça kolayd›r.

fiekil 4.16

Seçilmifl bir alankaydedildiktensonra istendi¤izaman yine ayn›menüden bulunanLoad Selectionseçene¤indença¤r›labilir. Böyleceayn› alan› tekrarseçme çabas›nagerek kalmaz.


Bir Bölgeyi SilmekSilinecek bölge seçili duruma getirildikten sonra klavyede silme tufluna bas›larakbölgedeki piksellerin silinmesi sa¤lan›r. Silme ifllemi daha k›smi ve kontrollü yap›l-mak istendi¤inde, araç kutusundaki Eraser Tool (Silgi) arac›yla araç çubu¤undanuygun bir uç seçerek silme ifllemi yap›labilir.

Bir Resmi K›rpmakBir resim alan›n›n bir bölümünü kullan›p d›fl›nda kalan k›sm› at›lmak istenirse dik-dörtgen seçim arac›yla istenen bölge seçili duruma getirilir. Daha sonra Image pen-ceresi > Crop seçilir. Böylece resim alan›nda sadece seçili alan kal›r (fiekil 4.17).

Bu ifllemi, resim alan›n›n boyutunu ve çözünürlü¤ünü kontrol alt›nda tutarakyapmak da mümkündür. Bunun için araç kutusundan Crop Tool (K›rpma Arac›)seçilir. Araç seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undan resim alan› ölçüleri ve çözü-nürlük de¤eri girilir. Kesilmek istenen alan, kesim arac›yla seçilir. Seçilen alan›n öl-çüleri sabitlendi¤inden seçim alan› oranlar› de¤iflmez. Alan seçiminden sonra En-ter (Girifl) tufluna basarak ya da kesim alan›n içine çift t›klayarak kesim ifllemininsonlanmas› sa¤lan›r (fiekil 4.18).

fiekil 4.18

fiekil 4.17

Dikdörtgen seçimalan›yla bir bölgeseçildikten sonraResim (Image)menüsünden Crop(K›rpma)seçildi¤inde resimalan›n›n boyutu,seçilmifl alan›nd›fl›ndaki verilersilinerekyenilenmifl olur.

Araç kutusundakiCrop (K›rpma)arac›yla boyut veçözünürlükde¤erleri deverilebilir. De¤erverilmeden önceresim alan›n›önceki de¤erleri gözönündebulundurulmal›d›r.

RÖTUfiLAMA VE ONARMAYA BAfiLAMADAN ÖNCEPhotoshop program›nda bir resmi rötufllamak ve onarmak oldukça kolayd›r. Bu-nun için kullan›labilecek birçok rötufllama ve onarma arac› vard›r. Bu araçlar›n ne-rede ve nas›l kullan›laca¤›n› belirlemek resim alan›n›n özelliklerine göre de¤iflken-lik gösterir.

En iyi rötüfllama ve onarma çal›flmas› üzerinde düzeltme yap›ld›¤› belliolmayand›r. Photoshoptaki ilgili araçlar ustal›kla kullan›ld›klar›nda do¤al foto¤rafetkisi oluflturmak mümkündür.

Genellikle resim alan›n›n üzerinde istenmeyen bölgelerin düzeltilmesi ya da birresim alan›ndan bir bölgenin baflka bir resim alan›na tafl›mas›yla bu onarma ve rö-tufllama araçlar› kullan›lmak zorunda kal›nabilir. Hangi arac›n nerede kullan›laca-¤›n›n karar›n› vermek resim alan›n›n özelliklerine gore de¤iflkenlikler gösterir. Birresim alan›nda çok ifle yarayan bir teknik ya da çözüm yöntemi bir baflka resimalan›nda etkisiz kalabilir. Rötufllama ve onar›m yapma resim alan›ndan kaynakla-nan çözümler içeren sezgisel bir durumdur. Bu sezgiler zamanla program› kullan-d›kça geliflen reflekslere dönüflür.Photoshop bir resmin rötufllanmas›, onar›lmas› ve yeniden düzenlenmesi için de-tayl› seçeneklere sahiptir. Bir resme yap›labilecekler kullan›c›n›n hayalgücüyle s›-n›rl›d›r, ifadesi hiç de gerçekd›fl› de¤ildir.

Bir resim alan› üzerinde çal›flmaya bafllamadan önce, yeniden yap›land›rman›nanlaml› olabilmesi için baz› ön haz›rl›klar ve kontroller yapmak gerekmektedir.

Bunlar:• Resmin orjinalini saklay›p, bir kopyas› üzerinde çal›flmak.• Resmin boyutlar› ve çözünürlü¤üne bakmak.• Resim alan› içinde istenen kesiti belirlemek.• Resmin genel ton aral›¤›n› ayarlamak.• Resmin genel renk yap›s›n› ayarlamak.Bir resme uygulanacak de¤iflikliklerin o resmin hangi amaçla kullan›laca¤›yla

yak›n iliflkileri vard›r. Bir resmi da¤›tman›n temelde iki yöntemi vard›r:• Bas›l› yollarla da¤›tmak.• Say›sal ortamda da¤›tmak. Bafllang›çta hangi yöntemle da¤›t›laca¤›n›n bilinmesi gerekmektedir. Gere¤i

duyulabilecek en büyük boyutlarda çal›flmak en do¤rusudur. Resim alan›ndaki sondüzeltmelerden sonra dosyay› gerçek boyutlar›na küçültmek gerekmektedir. Tersibir yöntem, yani küçük çal›fl›p son aflamada boyut ve çözünürlük artt›rmak resimnetli¤inin bozulmas› anlam›na gelir.

Resmin Kopyas› Üzerinde Çal›flmakÜzerinde çal›fl›lacak resmin ilk halini, daha sonra geri dönülebilir ihtimali gözönünde bulundurularak saklamak gereklidir. Bunun için belgeyi programda aç›pad›yla kaydet (Save as) yöntemiyle yeniden isimlendirerek kaydetmek gerekmek-tedir. Dosyalar› isimlendirirken Türkçe harf (fl, ç, ¤, ü, ö, ›, ‹) kullanmamak dosya-n›n sanal ortamdaki ak›fl› s›ras›nda hata verme ihtimalini azaltacakt›r. Dosya üze-rinde çal›fl›rken önemli ayr›mlarda dosyay› yeniden adland›rarak yeni bir dosyaolarak saklamak da gerekebilir. Böylece olas› karar de¤iflikliklerinde önceki halinedönmek kolay olacakt›r.


Çözünürlük ve Resim BoyutuBir resimdeki düzeltmelere bafllamadan önce resim boyutu ve çözünürlü¤ünü iste-nen seviyeye getirmek çok önemlidir. E¤er bir foto¤raf kullan›lacaksa en bafl›ndabu foto¤raf› ya da taramay› istenen çözünürlük ve boyutta taramak gerekmektedir.Düflük çözünürlük ve boyuttaki bir resmi sonradan büyütmek anlaml› de¤ildir.

Çözünürlük bir resmi oluflturan karelerin boyutlar›na göre de¤erlenir. Karecik-ler s›klafl›p küçüldükçe resmin daha detayl› görünmesini sa¤lar. Bir resmin çözü-nürlü¤ü, bu kareciklerin (piksel) bir inç kare alana düflen say›lar›yla isimlendirilir.72 dpi (dot per inch) bir resmin bir inç karelik alana düflen kare say›s› 72 tanedir.72 dpi ayn› zamanda ekran çözünürlü¤ünün de de¤eridir. 72 dpi d›fl›nda s›kl›klakullan›lan bir de¤er de 300 dpi’dir. Bu de¤er de ka¤›da yap›labilecek kaliteli bas-k›n›n çözünürlük de¤eridir.

Bir resmin tek bafl›na çözünürlü¤ü anlam tafl›maz. Kullan›lacak resmin boyut-lar› ile birlikte çözünürlü¤ünün istenen de¤erde olmas› gerekmektedir.

RES‹M ALANINI BEL‹RLEMEK, DÜZENLEMEK VEDÖNÜfiTÜRMEKBir resim alan›n›n içinden kesit almak, büyütme-küçültme yapmak, aç› de¤ifltir-mek, aynadaki görüntüsünü almak vb. oran farkl›l›klar› gerektiren de¤ifliklikleryapmak gerekebilir. Bu tür de¤ifliklikler Edit>Transform seçene¤iyle yap›labilir.Edit penceresinden iki farkl› de¤iflim seçene¤i görülür: Free Transform (SerbestDönüflüm) Seçene¤i, Transform (Dönüflüm) Seçene¤i. Serbest Dönüflüm (Free Transform): S›kl›kla kullan›lan boyut büyütmeküçültme ve aç› de¤ifltirme ifllemleri yap›l›r. En çok kullan›lan dönüflüm ifllemleriolduklar› için menüde bir üst seviyede kullan›lm›flt›r.


A

B

Yukar›daki A kutusununçözünürlü¤ü 5 dpi, Bkutusunun çözünürlü¤ü ise10 dpi’dir.

fiekil 4.19

Resim boyutlar› (Image size) penceresi.

Pixel DimensionsResim alan›n›n pikselcinsinden ölçüleri

Resim belgesininbüyüklü¤ü

Document SizeResim alan›n›n cmcinsinden ölçüleri

ResulationÇözünürlük de¤eri

Dönüflüm (Transform): Serbest dönüflüm ifllemlerine göre daha az kullan›ld›klar›için bir sonraki seviyede bulunurlar. Scale (Büyütme-küçültme), Rotate (Aç› Verme),Skew (Çarp›tma), Distort (Bükmek), Perspective (Perspektif), Warp (E¤mek), Rotate180 (180 Derece Döndürmek ), Rotate 90 CW (Saat Yönünde 90 DereceDöndürmek), Rotate 90 CCW (Saat Yönünün Tersine 90 Derece Döndürmek), FlipHorizontal (Yatay Aynadaki Görüntü Alma) ve Flip Vertical (Dikey AynadakiGörüntü Alma) seçeneklerine bu pencereden ulafl›labilir.


fiekil 4.20

Edit>FreeTransformseçene¤indensadece boyutbüyütme veküçültme ve aç›de¤ifliklikleriyap›labilirken,Edit>Transformseçene¤indendaha kapsaml›ve kontroledilebilir boyutoran ve aç›de¤ifliklikleriyap›labilir.

Tekrar

Büyütme - küçültme

Döndürme

Çarp›tma

Bükmek

Perspektif

E¤mek

180 derece döndürmek

Yatay aynadaki görüntü

Dikey aynadaki görüntü

Saat yönüne 90 derece döndürmek

Saat yönünün tersine 90 derece döndürmek

TON VE RENK DÜZENLEMELER‹NE G‹R‹fiBir resmin sahip oldu¤u ton ve renk bilgisi ile ilgili bütün düzenlemeler ve de¤ifl-tirmeler Image>Mode ve Adjustments seçenekleriyle yönetilebilir. Ton düzenleme-leri menüsü 4 bölümden oluflur:Resim alan› ton kontrol seçenekleri: Levels (Ton Dengesi), Auto Levels (Otoma-tik Ton Dengesi), Auto Contrast (Otomatik Kontrastl›k), Auto Color (OtomatikRenk), Curves (Ton E¤risi), Color Balance (Renk Dengesi), Brightness / Contrast(Parlaklak/Kontrastl›k).Resim alan› renk kontrol seçenekleri: Black&White (Siyah/beyaz),Bue/Saturation (Renk Doygunlu¤u), Desaturate (Renksizlik), Match Color (RenkKarfl›laflt›rma), Replace Color (Renk de¤ifltirme), Selective Color (Seçmeli Renk),Channel Mixer (Kanal Kar›flt›r›c›), Gradient Map (Ton Haritas›), Photo Filter(Foto¤raf Filtresi ), Shadow/Highlight (Ifl›k/Gölge), Exposure (Pozlama).Resim alan› ton dönüflüm seçenekleri: Invert (Ters Ton, Negatif), Equalize (Ek-ran Dokusu), Threshold (Tirelefltirme), Posterize (Ton Azalmas›).Resim alan› renk ve ton k›yaslama penceresi: Variations (Çeflitlilik).


fiekil 4.21

Normal resim alan›

Çarp›t›lm›fl resim alan› (skew) E¤ilmifl resim alan› (warp) Bükülmüfl resim alan› (distort)

Dikey aynadaki görüntü (flip vertical) Yatay aynadaki görüntü (flip horizontal)

Küçültülmüfl ve aç›s› de¤ifltirilmifl resim alan› (transform)

Perspektif verilmifl resim alan› (perspective)

Edit>Free Transform ve Transform seçeneklerinden seçilmifl bir resimalan›n›n boyutlar›nda ve yönlerinde de¤ifliklik yap›labilir.

Renk Modu Resmin hangi amaçla kullan›laca¤› hangi renk moduyla olaca¤›yla direk ba¤lant›-l›d›r. En çok kullan›lan renk modlar› siyah beyaz resimler için gray scale, ekrandosyalar› için RGB, bas›lacak renkli resimler için de CMYK’d›r.


fiekil 4.22

Image>Adjustments seçene¤inden renk ve ton düzenlemeleri ve de¤ifliklikleri yap›l›r.

Ton Dengesi

Otomatik Ton Dengesi

Otomatik Kontrastl›k

Otomatik Renk

Ton E¤risi

Renk Dengesi

Parlakl›k/Kontrastl›k

Siyah/Beyaz

Renk / Doygunluk

Renksizlik

Renk Karfl›laflt›rma

Renk De¤ifltirme

Seçmeli Renk

Ton Haritas›

Foto¤raf Filtresi

Ifl›k/GölgePozlama

Ters Ton

Ton Eflitleme

Tirelefltirme

Posterize

Çeflitlilik

Resim alan› tonve renk kontrolseçenekleri

Renk ve tonk›yaslamapenceresi

Resim alan›renk kontrolseçenekleri

fiekil 4.23

ResimModu(Image>Mode)penceresi.

Tire Gri Ton

‹ki Ton

Dizinli Renkler (256 renk)

Ekran Renkleri (Red Green Blue)

Bask› Renkleri (Cyan Magenta Yellow Black)

Renk Tablosu

8 Birimli Renk Sistemi



Ton Renk Sistemi (L-lightness, a-yeflil-k›rm›z› ekseni, b-mavi-sar›ekseni)

Çoklu Renk Sistemi

Ton Aral›¤›n› AyarlamakImage>Adjustments>Levels seçene¤inden bir resmin ton da¤›l›m penceresineulaflmak mümkündür. Bu pencerede resmin en koyu, orta ve aç›k tonlar›n›n gra-fi¤i görülür.

Renk Dengesizli¤ini GidermekGünümüzde foto¤raf iflleme teknikleri bilgisayar ekranlar›nda gerçeklefltirilmekte-dir. Fakat ço¤u zaman ekranda gördü¤ümüz bask›dakinden farkl› ç›kar. Y›llard›rtasar›mc›, operatör, servis büro, matbaac› tart›flmalar› “renk uyuflmazl›klar›” de-nilen sorun yüzünden sürüp gider. Bu tart›flmalar› aza indirmek için ekran kalib-rasyonu denen ve uzman kiflilerce yap›lan bir ifllemin ekrana yap›lmas› gerekmek-tedir. Bu ifllemin yap›lmad›¤› ekranlar tasar›mc›s›na do¤ruyu göstermiyor olabilir.Yine de ekran›n do¤ru gösterdi¤i düflünülerek renk dengeleriyle afla¤›daki gibi oy-nanabilir.

Image>Adjustments>Color Balance seçene¤inden bir resmin renk dengesinisa¤lamak mümkündür. Tungsten ›fl›¤›nda çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renk haki-miyetini Color Balance (Renk Ayar›) penceresinden so¤uk renklerini art›rarak den-gelenebilir. Floeresan bir ›fl›kta çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renklerini art›rarak so-¤uk etkisini bu yöntemle yoketmek mümkündür.


fiekil 4.24

Image>Adjustments>Levelsseçene¤indenresmin sahipoldu¤u ton da¤›l›mgrafi¤i görülebilir.Grafi¤in her üçüçgeninin de birtona sahip olmas› oresmin sa¤l›kl› birtonlama tafl›d›¤›n›gösterir.

Resim alan›n›n sadece bu aral›ktaki tonlar›n›nvaroldu¤unu göstermektedir.Diyagram dolulu¤u olmayan bölgeler resimde o tonunolmad›¤›n›n göstergesidir.

Koyu Tonlar Orta Tonlar Aç›k Tonlar

Resim alan›n›n içinde tüm tonlar›n varoldu¤unu göstermektedir. Diyagramtüm bölge tonlar›n› içerdi¤i için sa¤l›kl›bir ton da¤›l›m›n› gösterir.

Renk dengeleriyle oynarken gerçekte yap›lan ifllem ilgili renk kanal›ndaki›fl›kl›l›k ya da ›fl›ks›zl›k tonlar›n›n de¤iflimidir. Böylece kanal süzgecinin ›fl›¤› geçirmetonlar› de¤ifltirilmektedir.


fiekil 4.25

Image>Adjustments>Color Balanceseçene¤indenresmin sahipoldu¤u renkdengeside¤ifltirilebilir.

fiekil 4.26

Yanda RGB renkmodunda sadeceK›rm›z› (Red)kanal›n› görünenbir resim alan›vard›r. Siyahtonlar k›rm›z››fl›¤›n olmad›¤›yerleri aç›k tonlarda k›rm›z› ›fl›¤›noldu¤u bölgelerigösterir.

Gri ve Tek Tonlu Resim Uygulamalar›Image>Mode>Grayscale seçene¤inden renkli resim alan›n gri tonlara dönüflümüsa¤lanabilir. Gri tonlara dönüflen bir resmi Bitmap (Tire) ve tek renk tonlar›na dö-nüfltürmenin yolu da aç›lm›fl olur.


fiekil 4.27

Tire (Bitmap) veyar›m ton(Halftone)pencereleri.

Bir Resimdeki Renkleri De¤ifltirmekImage>Adjustments seçene¤inden renk ile ilgili de¤iflim yap›labilecek farkl› alan-lara ulaflmak mümkündür. Resim alan› renk kontrol seçeneklerinin her birindenrenk düzeltme ya da de¤ifltirme ifllemi yap›labilir: Black&White (Siyah/Beyaz),Hue/Saturation (Renk Doygunlu¤u), Desaturate (Renksizlik), Match Color (RenkKarfl›laflt›rma), Replace Color (Renk De¤ifltirme), Selective Color (Seçmeli Renk),Channel Mixer (Kanal Kar›flt›r›c›), Gradient Map (Ton Haritas›), Photo F‹lter(Foto¤raf Filtresi), Shadow/Highlight (Ifl›k/Gölge), Exposure (Pozlama).

RÖTUfiLAMA VE ONARMA ARAÇLARIOnarma araçlar›n›n temel çal›flma prensibi resim alan›nda var olan sa¤l›kl› dokula-r› hasarl› bölgelere tafl›makt›r. Bu yöntemle resim alan›n›n kendi içindeki pikselgruplar›n› kullanarak sorunlu piksel gruplar› yokedilir. Bu yöntemle farkedilmesigüç ya da imkans›z resim düzeltmeleri yap›labilir.

Onarma araçlar›n› kullanarak katmanlar aras› hatta farkl› belgeler aras› dokutransfer etmek olas›d›r. Farkl› bir resim alan›ndan doku tafl›n›yorsa, iki farkl› resimalan›n›n çözünürlük ve renk seçeneklerinin ayn› olmas›na dikkat edilmelidir.

Rötufllama ve Onarma Yaparken Yeni Katman Üzerinde Çal›flmakRötufllama ve onarma yaparken resim alan›n›n bir kopyas›n› oluflturmak ve ifllem-lere o katman üzerinde devam etmek sonraki aflamalarda oluflturulan de¤ifliklikle-ri farketmek ad›na önemlidir.


fiekil 4.28

Karfl›laflt›rmal›Renk Penceresi(Variations). Bupencerearac›l›¤›ylakarfl›laflt›rmal›renk düzeltmeleriyapmakmümkündür.

Clone Stamp (Kopya Mühürü) Arac›n› KullanmakKopya mühürü araç kutusundaki mühüre benzeyen araçt›r. Mühür arac› seçiliykenaraç seçenekleri çubu¤undaki bilgiler mühür arac›n› daha etkili kullanabilmek içingerekli detay bilgilerle donan›r. Arac› kullanmak için seçtikten sonra öncelikle alttufluna bas›p resim alan›ndan tafl›nacak alan› tan›mlamak gerekir. Tafl›nacak alanbelirlendikten sonra alan› tafl›yacak uygun mühür ucu f›rça paletinden seçilir. ‹kin-ci t›klama alt tufluna bas›lmaks›z›n onar›lacak bölgeye uygulanmaya bafllan›r.

Doku Mühürü (Pattern Stamp) Arac›n› KullanmakDoku mühürü arac› kopya mühürü arac›n›n alt›nda gizlenmifl bir araçt›r. Kopyamühürü arac›n›n üzerine uzunca t›klay›p ulafl›labilir. Doku mühürü daha öncedendoku olarak tan›mlanm›fl haz›r dokular› tas›mak ve uygulamak için kullan›l›r. Do-ku mühürüyle haz›r dokular gibi sonradan oluflturulup doku olarak tan›mlanandokular da tafl›nabilir. Bu yöntemle resimlerin onar›lmas› daha gerçekçi görünüpsa¤l›kl› sonuçlar elde edilebilir.


Clone Stamp:Kopya Mühürü Arac›

fiekil 4.29

Kopya mühürüyle resim alan›nda farkedilmeyen düzeltmeler yap›labilir.

Pattern Stamp:Doku Mühürü Arac›

fiekil 4.30

Doku mühürüylekütüphanedekidokular› resimalan›nauygulamakmümkündür.

Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) Arac›n› KullanmakOnar›m f›rça arac›n› kullanmak kopya mühüründe oldu¤u gibi önceden alt tufluy-la belirlenen bir alandaki piksel grubunu ikinci t›klanan yere tafl›ma temeline da-yan›r. Kopya mühüründen ayr›lan taraf› tafl›nan piksellerle tafl›d›¤› yerdeki piksel-leri kar›flt›r›p ortak bir noktada buluflturmakt›r.

Patch (Yama) Arac›n› KullanmakDi¤er onarma araçlar›ndan biraz farkl› çal›fl›r. Onar›lmak istenen bölge kementarac›yla alan seçiyormufl gibi seçim alan›na dönüfltürülür. Böylece düzeltme yap›-lacak alan belirlenmifl olur. Daha sonra bu seçim alan› benzemesi istenen bölge-nin üzerine sürüklenip b›rak›l›r. ‹lk seçilen bölge sürüklenip b›rak›lan bölgenin ka-r›fl›m halini al›r.


Healing Brush:Onar›m F›rças› Arac›

fiekil 4.31

Onarma f›rças› arac› seçiliyken, tafl›nmak istenen dokunun üzerine alttufluna bas›l›yken t›klay›p, kapat›lmak istenen bölgenin üzerine doku tafl›n›r.

Patch: Yama Arac›

fiekil 4.32

Yama arac› seçiliyken, düzeltmek istedi¤imiz bölgeyi kement ile seçim yapar gibi seçip,seçilen alan›n dolmas›n› istedi¤imiz bölgenin üzerine sürükledi¤imizde, ilk bölgesürükledi¤imiz bölgenin dokusuyla yaman›r.

Onarma ve Rötufllama Araçlar›nda F›rça Paletinin Kullan›m›Onarma ve rötufllama araçlar›n› kullan›rkan etki alan› olarak, f›rça paletindeki uç-lardan yararlan›l›r. Onarma yap›lacak alan›n büyükü¤üne ve kenar yap›s›na uygunf›rça ucu seçmek yap›lacak ifllemin do¤ru uygulanmas›n› sa¤lamak ad›na önem ta-fl›r. F›rça paletinde varolan listeden bir uç seçilebilece¤i gibi farkl› f›rça uçlar› olufl-turup kullanmak da mümkündür.

History (Yap›lm›fl ‹fllemler) PaletiPhotoshop’ta düzeltme yaparken yap›lan ifllemin olumlu etki edip etmedi¤ini önce-ki aflamalarla k›yaslay›p buna göre karar vermek gerekebilir. Bazen de yap›lan dü-zeltmelerden k›smen vazgeçip düzeltmeye baflka bir yerden devam etmek gereke-bilir. Bu gibi durumlarda ifllemi bir defal›k geri almam›z› “Undo” seçene¤i sa¤lar.Birden fazla geri gitmek gerekti¤indeyse “History (yap›lm›fl ifllemler ) Paleti” ni kul-lan›r›z.

History paleti Photoshop’ta yap›lan bütün ifllemleri s›ras›yla otomatik olarakkaydeder. Yap›lan ifllem kay›tlar› geçmifl paletinde liste fleklinde görüntülenir. Lis-tenin istenen seviyesindeki seçene¤e t›kland›¤›nda resim alan›n o aflamadaki hali-ne döndü¤ü görülür. Geriye dönülüp ifllem yap›ld›¤›nda listenin sonuna yeni afla-ma eklenir ve ondan önceki liste otomatik olarak silinir.

History paletinin ne kadar aflamay› kay›tl› bulundurmas› seçene¤ini Preferencesayarlar› seçeneklerinden belirlenir. Unutulmamal›d›r ki ifllem say›s›n› haf›zada tut-ma say›s› artt›r›ld›kça program›n iflletim sisteminden kullan›m› da artar. Böylecebilgisayar›n performans› da olumsuz etkilenebilir.


fiekil 4.33

F›rça ucu paleti.Genel olarakrötufllama veonar›m araçlar›seçili olan f›rçaucuna goredavran›r. ‹fllemyaparken seçilenucun durumubaflar›y› do¤rudanetkiler.

F›rça ucu türleri kütüpheneden varolan f›rça uçlar›seçilebilece¤i gibi yeni f›rça ucu da yap›labilir.

F›rça ucu büyüklü¤ü sadece standart f›rçauçlar›nda etkilidir.

F›rça paleti menüsü paletle ilgili bütünkontroller bu menüden yap›l›r.

F›rça ucu keskinli¤i sadece standart f›rçauçlar›nda etkilidir.

Snapshots (Anl›k Görüntüler)Yap›lan düzeltme aflamas›n›n yap›lm›fl ifllemler paletinden silinmesini engellemekiçin o aflaman›n bulundu¤u seviyede “Snapshots (Anl›k Görüntüsü)” nün oluflturul-mas› gerekmektedir. Bu ifllem History paletindeki foto¤raf makinesi sembolüne t›kla-narak yap›l›r. Çok ifllemden oluflan karmafl›k düzeltmelerde temel kararlar›n verildi¤iaflamalarda anl›k görüntülerden faydalanarak bulunan aflamay› kaydetmek böylecemümkün olur.

Kaybolmas›n› istenmeyen ara aflamalar›n kaydedilmesinin yan›s›ra, iflleme bafl-ka bir kay›tl› dosya üzerinden devam etmek de mümkündür. Bunun için Historypaletindeki “Create new document from current state (Yeni bir dosya olufltur)”seçene¤i kullan›l›r.


fiekil 4.34

Yap›lm›fl ifllemler paletindeki (History) geçici görüntülerin bir aflamadan sonra kaybolmamas›için anl›k görüntüsünün (Snapshots) saklanmas› gerekmektedir.

Anl›k görüntüoluflturma simgesi

Oluflan anl›k görüntüseviyesi


Resimdeki bir alan› seçmek ve ifllem yapmak iki aflama-l›d›r. Öncelikle seçim araçlar›ndan biriyle düzenlemekistenen resim parças› seçilmelidir. Daha sonra seçili olano piksel grubuna; tafl›mak, temizlemek, filtre uygula-mak gibi ifllemler uygulanabilir. Belirli bir alan› için kul-lan›lacak seçim arac›n› seçmek genellikle o alan›n özel-liklerine ba¤l›d›r. Temelde üç farkl› seçim türü vard›r:geometrik alan seçimi (geometrik alan seçim araçlar›),serbest alan seçimi (kement araçlar›) ve piksel grububazl› (sihirli de¤nek).Herhangi bir seçim arac›yla seçim yap›ld›ktan sonra,yap›lacak ifllemden etkilenmesi istenen alan belirlenmiflolur. Bu alan›n d›fl› bir anlamda korumaya al›n›p yap›-lacak ifllemden etkilenmemesi sa¤lanm›fl olur. Seçilenpiksel grubunu tafl›nmak istenirse araç kutusundaki Mo-ve (tafl›ma) arac› seçilmelidir. Tek katmanl› bir resimalan›nda çal›fl›l›yorsa, alan tafl›nd›¤›nda tafl›nan pikselgrubunun yerini alt zemin rengi al›r. Birden fazla kat-manda çal›fl›l›yorsa alt katman›n piksel grubunun gö-rünmesi sa¤lan›r. Tafl›ma ifllemi bu alan› seçimden ç›ka-rana kadar yap›lan ifllem kal›c› hâle gelmez. Seçilmiflbir bölgeyi içindeki pikseller olmadan tafl›mak müm-kündür. Seçim yap›ld›ktan sonra, araç kutusunda hâlâseçim arac› seçiliyken imleci seçim alan›n›n içine sü-rükleyerek seçim arac›n›n seçilmifl alan› tafl›ma arac›nadönüflmesi sa¤lan›r. Bu durumda yap›lacak tafl›ma iflle-mi içindeki piksel alanlar›n›n d›fl›nda sadece seçim ala-n›n›n tafl›nmas›n› sa¤lar.Araç kutusunda Move (tafl›ma) arac› seçilmifl olmasa bi-le klavyede option tufluna basarak imlecin seçili alan›nüstüne geldi¤inde tafl›ma arac›na dönüflmesi sa¤lanabi-lir. Seçilmifl bir alan›, klavyedeki oklar arac›l›¤›yla fark-l› flekillerde tafl›mak mümkündür. Alan seçiliyken tafl›-ma yap›lacak ok yönüne t›kland›¤›nda seçilmifl alan t›k-lama yönünde sadece bir piksel ilerler. Ayn› ifllem shifttufluna bas›l›yken yap›ld›¤›nda, seçilmifl alan befl pikseluzunlu¤unda ilerler. Seçilmifl alan›n içindeki piksel gru-bunun da tafl›nmas› istenirse komut tufluna bas›larakalan›n her t›klamada bir piksel ilerlemesi sa¤lan›r. Op-tion tufluyla birlikte shift tufluna da bas›l›rsa seçilmiflalan içindeki piksellerle birlikte her t›klamada befl pik-sel uzunlu¤unda hareket eder.

Herhangi bir seçim alan›yla bir bölge seçildikten sonrafarkl› bir seçim arac› seçip varolan seçim alan›na yenieklemeler yapmak mümkündür. Bu ifllem için ikinci biralan ekleme girifliminden önce klavyenin shift tuflunabasmak gerekir. Tam tersine alan eksiltmek gerekti¤in-de ise bu kez klavyenin alt tufluna basarak istenen böl-genin ç›kar›lmas› sa¤lanabilir. Bir seçim alan›n›n sert keskin kenarlar› Anti-alias (düz-günlefltirme) ve Feather (yumuflatma) kullan›larak yu-muflat›labilir. Bir seçim alan›n›n kenarlar›n› yumuflata-rak düzgünlefltirir. Düzgünlefltirme etkisi sadece kenar-larda oldu¤undan di¤er bölgelerde netlik kayb› olufltur-maz. Düzgünlefltirme sadece geometrik seçim araçla-r›nda, kement seçim araçlar›nda ve sihirli de¤nek seçimaraçlar›nda kullan›l›r. Bu araçlar kullan›lmadan önce,seçim alan› oluflturulmadan araç seçenekleri çubu¤un-dan seçili duruma getirilmelidir. Seçim alan› oluflturul-duktan sonra seçilmesi alana etki etmez. Bir seçim ala-n›n›n kenarlar›n› yumuflatarak erimesini sa¤lar. Bu eri-me etkisi art›r›ld›¤›nda kenarlarda detay kayb›na yol a-çabilir. Kenarlardan uzak iç bölgelerde netlik sorunyoktur. Yumuflatma etkisi 250 piksel tolerans›yla verile-bilir. De¤er ne kadar yüksek olursa kenar erimesi o ka-dar yay›l›r. Çözünürlük bir resmi oluflturan karelerin boyutlar›nagöre de¤erlenir. Karecikler s›klafl›p küçüldükçe resmindaha detayl› görünmesini sa¤lar. Bir resmin çözünürlü-¤ü, bu kareciklerin (piksel) bir inch kare alana düflensay›lar›yla isimlendirilir. Bir resim alan›n›n içinden kesitalmak, büyütme-küçültme yapmak, aç› de¤ifltirmek, ay-nadaki görüntüsünü almak vb. oran farkl›l›klar› gerek-tiren de¤ifliklikler yapmak gerekebilir. Bu tür de¤iflik-likleri Edit>Transform seçene¤iyle yapabiliriz. Bir resmin sahip oldu¤u ton ve renk bilgisi ile ilgili bü-tün düzenlemeler ve de¤ifltirmeler Image>Mode ve Ad-justments seçenekleriyle yönetilebilir. Image>Adjustments>Color Balance seçene¤inden birresmin renk dengesini sa¤lamak mümkündür. Tung-sten ›fl›¤›nda çekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renk hakimi-yetini renk ayar› (Color Balance) penceresinden so¤ukrenklerini art›rarak dengelenebilir. Floresan bir ›fl›ktaçekilmifl bir foto¤raf›n s›cak renklerini art›rarak so¤uketkisini bu yöntemle yoketmek mümkündür.

Özet


Onarma araçlar›n›n temel çal›flma prensibi resim alan›-da var olan sa¤l›kl› dokular› hasarl› bölgelere tafl›mak-t›r. Bu yöntemle resim alan›n›n kendi içindeki pikselgruplar›n› kullanarak sorunlu piksel gruplar› yokedilir.Bu yöntemle farkedilmesi güç ya da imkans›z resim dü-zeltmeleri yap›labilir. Onarma araçlar›n› kullanarak kat-manlar aras› hatta farkl› belgeleraras› doku transfer et-mek olas›d›r. Farkl› bir resim alan›ndan doku tafl›n›yor-sa, iki farkl› resim alan›n›n çözünürlük ve renk seçe-neklerinin ayn› olmas›na dikkat edilmelidir. Kopya mü-hürü araç kutusundaki mühüre benzeyen araçt›r. Mü-hür arac› seçiliyken araç seçenekleri çubu¤undaki bilgi-ler mühür arac›n› daha etkili kullanabilmek için gereklidetay bilgilerle donan›r. Arac› kullanmak için seçtiktensonra öncelikle alt tufluna bas›p resim alan›ndan tafl›na-cak alan› tan›mlamak gerekir. Tafl›nacak alan belirlen-dikten sonra alan› tafl›yacak uygun mühür ucu f›rça pa-letinden seçilir. ‹kinci t›klama alt tufluna bas›lmaks›z›n

onar›lacak bölgeye uygulanmaya bafllan›r. Doku mühü-rü arac› kopya mühürü arac›n›n alt›nda gizlenmifl biraraçt›r. Kopya mühürü arac›n›n üzerine uzunca t›klay›pulafl›labilir. Doku mühürü daha önceden doku olaraktan›mlanm›fl haz›r dokular› tafl›mak ve uygulamak içinkullan›l›r. Onar›m f›rças›n› kullanmak kopya mühürün-de oldu¤u gibi önceden alt tufluyla belirlenen bir alan-daki piksel grubunu ikinci t›klanan yere tafl›ma temeli-ne dayan›r. Kopya mühüründen ayr›lan taraf› tafl›nanpiksellerle tafl›d›¤› yerdeki pikselleri kar›flt›r›p ortak birnoktada buluflturmakt›r. Di¤er onarma araçlar›ndan bi-raz farkl› çal›fl›r. Onar›lmak istenen bölge kement ara-c›yla alan seçiyormufl gibi seçim alan›na dönüfltürülür.Böylece düzeltme yap›lacak alan belirlenmifl olur. Da-ha sonra bu seçim alan› benzemesi istenen bölgeninüzerine sürüklenip b›rak›l›r. ‹lk seçilen bölge sürükle-nip b›rak›lan bölgenin kar›fl›m halini al›r.

Önce Sonra (Erol Günefl illustrasyon sanatç›s›)


1. Serbest seçim için afla¤›daki araçlardan hangisikullan›l›r?

a. Kement arac›b. Geometrik seçim arac›c. Damlal›k arac›d. Kalem arac›e. F›rça arac›

2. Benzer piksel grubunu seçmek için en kolay yöntemafla¤›dakilerden hangisidir?

a. Geometrik seçim arac›b. Çizim Kalemi arac›c. Sihirli de¤nek arac›d. F›rça arac›e. Tafl›ma oku

3. Birden fazla alan seçebilmek için klavyenin hangituflundan yard›m al›n›r?

a. Spaceb. Optionc. Enterd. Returne. Shift

4. Seçili bir alan nas›l kaydedilir?a. Select > load selectionb. Select > save selectionc. File > saved. File > save ase. Image > crop

5. Seçilmifl bir alan›n tam tersi nas›l seçilir?a. Select > allb. Select > deselectc. Select > inversed. Select > reselecte. Select > save selection

6. Afla¤›dakilerden hangisi çözünürlü¤ü tan›mlamakta-d›r?

a. Birim alandaki piksel say›s›b. Bir dokuyu baflka yere tafl›mac. Önceki iflleme ulaflmad. F›rça ucunun büyüklü¤üe. Resim alan›n büyütülmesi

7. Resim alan› içinde k›smi bir bölgenin boyutlar› nas›lde¤ifltirilir?

a. Büyütece çift t›klanmas›ylab. Klavyedeki shift tufluna bas›lmas›ylac. Edit > Transform seçene¤iyled. Window > Info seçene¤iylee. Navigator penceresiyle

8. Tüm resim alan›n›n boyutlar› nas›l de¤ifltirilir?a. Window > Actions seçene¤iyleb. Image > image size seçene¤iylec. Edit > Transform seçene¤iyled. Window > Info seçene¤iylee. Navigator penceresiyle

9. Renkli bir resim siyah beyaz tonlara nas›l dönüfltü-rülür?

a. RGB seçene¤iyleb. CMYK seçene¤iylec. Transform seçene¤iyled. Grayscale seçene¤iylee. Labcolor seçene¤iyle

10. Geçmifl (History) paletinde anl›k görüntüler afla¤›-dakilerden hangi yöntemle saklan›r?

a. Bitmap seçene¤iyleb. Canvas Size seçene¤iylec. Color Range seçenegiyled. Indexed Color seçene¤iylee. Snapshots seçene¤iyle



Seçim ve Mask

...Konumuzun geçen say›s›nda Mask'lar hakk›nda tan›m-lama yaparken belirli bölgeleri s›n›rlayarak, etkinin iste-di¤imiz noktalarda gerçekleflmesine yard›mc› olur de-mifltik. Seçimler Mask ifllemlerinden önce, ister bir nok-taya renk doldurmak, ister belirledi¤imiz bir çerçevedeyap›lacak efekt, renk uygulamas›, silme, kopyalama gi-bi özel ifllemlerde belirleyici bir konudur.Bu yönüyle seçim ifllemleri de bir maskeleme türüdür.Seçim ifllemlerini tümüyle amaca yönelik tan›mlamakve kullanmak gereklidir. Çünkü, seçim ifllemleri ilk ba-k›flta çok s›radan bir fonksiyon olarak görünse de çal›fl-ma sürecini zaman olarak uzatabildi¤i gibi k›saltabilirde. Birçok forumda tart›fl›lan saç dekubesi ya da bunabenzer klasik yöntemlerle seçimi çok zor ve zaman alanseçim ifllemleri için yine klasik yöntemlerin d›fl›na ç›k›l-mas› gereklidir. Bu seçim ifllemlerinde haz›rl›k sürecisonucu direkt olarak etkileyece¤inden düflünsel ön ha-z›rl›k yaparak ifle bafllan›lmal›d›r. Rastgele at›fllar endertesadüflerin d›fl›nda sizleri baflar›ya ulaflt›rmaz.Alpha kanallar› yard›m›yla normal yollarla seçimi çokzor ve zahmetli olan örnek görselimiz' deki ince dallar›rahat ve baflar›l› bir flekilde seçtik. Çal›flman›n gerçekuygulama sonucu her iki sayfada uygulanm›fl olarakgörüyorsunuz. Bu teknikte en önemli bafllang›ç nokta-s›, uygun kontrastl›¤a sahip renk kanallar›ndan bir ta-nesini seçmek ve onu ço¤altmak. Sonras›nda Levels,Curve gibi tonlar üzerinde de¤ifliklik yapmaya yarayanaraçlar› kullanarak çal›flmay› tamamlamak.

Seçim araçlar›n› nas›l kullan›r›z;

Bu bafll›k bir ço¤unuza tan›d›k ve bildik görünebilir.Ama biz konunun bütünlü¤ü aç›s›ndan ifli en temelin-den alarak derinlefltirmek istiyoruz. Photoshop'un tool-box araçlar› aras›nda en fazla say›ya sahip araç türlerin-den biri de seçim araçlar›d›r. Seçim ifllemleri için farkl›özelliklerde bu denli fazla ve alternatifli araçlar›n olma-s› bu iflin önemini göstermektedir. Bu alternatifler için-de sunulan tüm araçlar›n kullan›m biçimlerini, iflin man-t›¤›n› gözeterek ö¤renmeli ve kullanmal›y›z. Yap›lan ifl-lemler birbirine benzeyebilir, bazen bir ifllemi yak›n so-nuçlar yakalayarak farkl› araç ve yollarla da yapabiliriz.Bunda bir terslik yoktur. Photoshop'ta do¤ru ve yanl›flolmad›¤›na inan›yorum. Do¤rular›m›z ve yanl›fllar›m›zyapt›¤›m›z iflin neticesine göre de¤iflir ve Photoshopdünyas›nda önemli olan sonuçtur. Müflterileriniz veya

yapt›¤›n›z ifli sat›n alan kifliler bunu nas›l yapt›¤›n›zdançok ç›kan sonucun baflar›s›yla ilgilenirler. Bu noktadaPhotoshop'un kullan›m teknikleri, özel püfleri bu denliçok ve dünyan›n en fazla konuflulan yaz›l›mlar›ndan bi-ridir. Seçim ifllemlerinin kullan›m alanlar›n› keskin çiz-gilerle çizemeyiz. Yaln›z kullan›m amac›na yönelik se-çim ifllemlerinin tan›m›n› yapabiliriz. Bu do¤rultuda;uygulanacak etkinin (boyama, efekt, silme, kopyalama)istedi¤imiz, ön gördü¤ümüz pikseller üzerinde olmas›için, o bölgeyi s›n›rlamak amac›yla, Photoshop'un araçve özelliklerini kullanarak planlanan ifllemlerin gerçek-lefltirilmesi tan›m›n› yapabiliriz. Bu tan›ma eklemeleryap›labilir ve yoruma aç›kt›r. Photoshop tüm çal›flmala-r›n›zda sizlerden özel bir komut bekler. Uygulanacaketkinin nereye ve nas›l olaca¤› konusunda mutlak birdirektife ihtiyaç duyar. E¤er çal›flmada özel bir seçimaktif de¤ilse, Photoshop uygulayaca¤› etkiyi tüm çal›fl-ma alan›na, katman veya kanallara uygular. E¤er her-hangi bir seçim arac›yla yap›lm›fl bir aktif seçim alan›varsa etki bu seçim alan› içindeki piksellere uygulan›r.Yap›lacak iflin niteli¤i ve zaman olarak uzunlu¤u birçoknoktada bu seçim ifllemlerinin kalitesiyle direkt orant›-l›d›r. Genel bütünlük içindeki seçim ifllemlerinin hangiaraç, yol ve yöntemlerle yap›laca¤›n›n karar› rastgeleal›nmamal›, üzerinde küçük de olsa bir ön haz›rl›k yap-mal›y›z....Kaynak: Photoshop Magazin, Kas›m 2006

Okuma Parças›


1. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Serbest Seçimler” konusunuyeniden gözden geçiriniz.

2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sihirli De¤nek (MagicWand) Arac›yla Seçim Yapmak” konusunuyeniden gözden geçiriniz.

3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçim Araçlar›n› BirlikteKullanmak ve Alan Eklemek-Ç›karmak” konu-sunu yeniden gözden geçiriniz.

4. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçili Alan› Kaydetmek”konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Seçim Menüsüne GenelBak›fl” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

6. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Çözünürlük ve Resim Bo-yutu” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

7. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Resim Alan›n› Belirlemek,Düzenlemek ve Dönüfltürmek” konusunu yeni-den gözden geçiriniz.

8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Çözünürlük ve Resim Bo-yutu” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

9. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Gri ve Tek Tonlu Resim Uy-gulamalar›” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

10. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Anl›k Görüntüler (Snaps-hots)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.



PM Ekibi. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbulwww.photoshopmagazin.comfiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbulwww.photoshopmagazin.com



Sanatç› Çandafl fiiflman’›n bu çal›flmas›nda farkl› ortamlardan gelen görsellerin baflar›l› bir seçmeve ay›rma iflçili¤le yarat›c› birlefltirilmesi gözlenmektedir.

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Vektör temelli programlar› tan›yabilecek,Vektör ve piksel bazl› çal›flmalar aras›ndaki farklar› saptayabilecek,Vektör temelli programlarda çizim yapabilecek,Vektör temelli çizimler üzerinde sanatsal uygulamalar yapmaya yönelik bilgive becerilere sahip olacaks›n›z.


• Say›sal Ortam• Vektör• Vektörel Görüntü• Piksel• Piksel Bazl› Görüntü

• Vektörel Çizim• Alan• Çizgi• Yaz›

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNN



• G‹R‹fi• VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M

YAZILIMLARI• VEKTÖREL ‹fiLEMLER• SANATSAL UYGULAMALAR

Vektör Temelli GörüntüOluflturma Yöntemleri veSanatsal Uygulamalar

G‹R‹fiVektörel görseller matematiksel koordinatlar› olan noktalar›n birbirine ba¤lanmas›ile oluflurlar. Bir çizgiyi oluflturmak için piksel bazl› görsellerde oldu¤u gibi küçükkareciklerin yan yana boyanmas› yerine çizginin bafllang›ç ve bitifl noktalar› belir-lenir ve aras› çizgi haline gelir. Bu özellik vektörel çizimi piksel bazl› çizimden ay›-ran en önemli özelliktir.

Daha yal›n bilgi ile çal›flmas› vektörel görsellere bir önemli avantaj daha sa¤lar,bu avantaj›n sonucu daha az yer kaplamalar›d›r. Piksel bazl› görseller içerdi¤i herbir noktan›n bilgisini tafl›rken, vektörel bazl› görseller sadece bir kaç noktan›n bil-gisini içerir, bu da daha az megabayt anlam›na gelir.

Vektör Temelli GörüntüOluflturma Yöntemleri ve

Sanatsal Uygulamalar

fiekil 5.1

Vektörel temelliyaz›l›mlar ile pikseltemelli yaz›l›mlar›nfark›n› gösteren birörnek. Üstteki Aharfi ve sa¤›ndakidetay AdobePhotoshopyaz›l›m›ndanal›nm›flt›r. Alttaki Aharfi ise AdobeIllustratoryaz›l›m›ndahaz›rlanm›flt›r.Ayn› orandabüyütüldü¤ündehiç bir pikselleflmeveya kalite kayb›olmadan pürüzsüzgörünmektedir.

Yine çok önemli bir avantaj, vektörel görsellerin çözünürlük sorunu olmay›fl›-d›r. Yani vektörel olan bir görsel istenildi¤i ölçüde büyütülebilir ya da küçültülebi-lir. Bu ifllemde hiç bir kalite kayb› yaflanmaz. Oysa piksel bazl› bir görsel ancak çö-zünürlü¤ünün yetti¤i oranda bas›labilir veya yay›mlanabilir.

Özellikle yaz›n›n a¤›rl›kl› oldu¤u tasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar kullan›l›r, bu-nun sebebi harflerin keskin ve okunur görünmesi gerekti¤idir. Herhangi bir çözü-nürlük probleminde yaz›n›n okunurlu¤unda sorun olabilece¤inden metin yer alantasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar tercih edilir. Bunun di¤er bir sebebi ise vektörelyaz›l›mlar›n yaz› tasar›m› yapmaya elveriflli olufludur. Yaz› ile ilgili her tür detayvektörel yaz›l›mlarda bulunur. Piksel bazl› yaz›l›mlarda ise yaz›ya dair seçenek vebu seçeneklerin kullan›m kolayl›¤› vektörel yaz›l›mlara oranla daha k›s›tl›d›r.

VEKTÖREL TEMELL‹ Ç‹Z‹M YAZILIMLARIVektörel temelli çizim yaz›l›mlar› detayl› çizimlere, flekil ve logo oluflturmaya, yaz›ile ilgili çal›flmalar›n yap›lmas›na tüm bunlar›n düzenlenmesine olanak verir. Bun-lar›n yan› s›ra piksel bazl› görüntüleri de destekleyerek görüntülerler ve yaz›-resimiliflkisini de kompoze etmeye olanak verirler.

Tasar›m alan›nda kullan›lan vektörel bazl› yaz›l›mlar›n çal›flma prensipleri hemenhemen ayn›d›r. Çizim için kullan›lan araçlar, araç paletlerinin konumlar›, menülerdeyer alan komutlar›n ifllevleri bire bir ayn› olmasa bile birbirine paraleldir. Bu neden-le bir yaz›l›m› ö¤rendi¤inizde bir baflka yaz›l›m› kullanmak zor olmamaktad›r.

Vektör temelli çizim yaz›l›mlar› iki boyutlu vektör grafiklerini basit geometrikelemanlarla çizmek amac›yla kullan›l›rlar. Çizim yaparken nokta, çizgi, e¤ri vealanlardan yararlanan bu yaz›l›mlar›n en s›k kullan›lanlar› aras›nda MacromediaFreehand, Adobe Illustrator gelir. Corel Draw da PC kullan›c›lar›n›n tercih etti¤i birprogramd›r. Masaüstü yay›nc›l›¤›n vazgeçilmez yaz›l›mlar› olan vektör temelli çizimyaz›l›mlar›n› k›saca inceleyelim.

Adobe IllustratorAdobe Illustrator bask›, multimedia ve internet ortamlar›na yönelik grafiker olufl-turma konusunda endüstri standard› haline gelmifl bir çizim program›d›r. Kullan›malan› oldukça genifltir, ancak özellikle detayl› çizimler, amblem/logo tasar›mlar› veafifl, ambalaj gibi hemen her grafik üründe kullan›m› yayg›nd›r. Çok yönlü çizimaraçlar› ve do¤ala yak›n f›rça çeflitleri ile piksel bazl› bir görüntüyü vektörel haledönüfltürmeye yarayan Trace (Çizim Kopyalama) seçene¤i Adobe Illustrator yaz›-l›m›n› öne ç›karan özelliklerden baz›lar›d›r. Adobe ailesinden oluflu, Photoshop gi-bi programlar ile al›flverifli kolaylaflt›rm›fl, bu da Illustrator için önemli bir avantajolmufltur. Illustrator, Freehand yaz›l›m›n›n içerdi¤i baz› özellikleri de yeni versi-yonlar›nda bünyesine katarak yayg›n biçimde kullan›m sa¤lamay› sürdürmektedir.

Macromedia FreehandGeometrik çizimlerde hassas kullan›m ve teknik çizim alan›nda kullan›fll›l›¤›n›n ya-n› s›ra çoklu sayfa özelli¤i ile Freehand pek çok kullan›c›n›n tercih etti¤i bir yaz›-l›md›r. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullan›m amac› ve prensi-bi bak›m›ndan önemli benzerlikler gösteren bu iki yaz›l›m, kullan›m biçimi bak›-m›ndan küçük de olsa baz› farklara sahiptirler.


Corel DrawPC’lerde a¤›rl›kl› olarak kullan›lan Corel Draw yaz›l›m› her türlü vektörel ilüstras-yon ve sayfa düzeni çal›flmas› için kullan›lan bir yaz›l›md›r. Freehand ve Illustra-tor’la kullan›m amac› ve prensibi bak›m›ndan benzer ifllevlere sahiptir.

Adobe InDesign ve QuarkXPressQuarkXPress ve InDesign vektörel temelli yaz›l›mlard›r. Ancak çizim yapman›nötesinde sayfa düzeni tasar›m›na yönelik yaz›l›mlard›r. Adobe firmas›n›n 2000’ler-de piyasaya sürdü¤ü InDesign, masaüstü yay›nc›l›kta h›zla yay›lan ve geliflen biryaz›l›md›r. Metin ve resimlere ayn› ortamda hakimiyeti ve Adobe Photoshop ileh›zl› al›flverifli ile tercih edilen bir yaz›l›m haline gelmifltir. Kullan›m olarak Qu-arkXPress, Illustrator ve Freehand ile benzerlikler gösteren InDesign, pek çoközelli¤i detaylar›yla bar›nd›rmas›na ek olarak kullan›c› dostu bir arayüze sahiptir.Özellikle sayfa tasar›m› gibi metin ve resim iliflkisinin oldu¤u alanlarda kullan›l›r.Bunun yan›s›ra temel çizim gereçlerine de sahiptir.

VEKTÖREL ‹fiLEMLERVektörel bir çizim yapmak nokta ve çizgilerin sayfa üzerinde üretimi ve organizas-yonu ile bafllar. Vektörel programlarda sayfa, önceden belirlenmifl standart ölçülerile aç›l›r. Bu ölçüleri modifiye etmek veya farkl› seçenekler yaratmak mümkündür,ancak standart olarak A4 boyutunda bir sayfa ilk aflamada uygun bir tercih olacak-t›r. Adobe Photoshop’tan ve piksel bazl› yaz›l›mlardan farkl› olarak bu ünitede sö-zü geçen vektörel çizim programlar›nda sayfan›n d›fl›nda bofl alanlar da bulunur.Bu alanlar bask›da görünmez, ancak çizim yap›l›rken aktif olarak kullan›labilir.

Vektörel yaz›l›mlar›n pek ço¤unda en temel flekillerden olan kare ve daire gibiflekilleri çizmek için haz›r araçlar mevcuttur ancak bundan daha detayl› bir flekil çi-zilmesi gerekti¤inde farkl› araçlardan faydalan›l›r. fiimdi tüm bu araçlar› ve özellik-le yukar›da ad› geçen yaz›l›mlar›n ortak araçlar›n› yak›ndan tan›yal›m.

Vektörel Çizim Araçlar›n› Tan›makAraçlar paneli vektörel çizim yaz›l›mlar›nda genellikle sol kenarda yer al›r. Panel-de yer alan araçlar› genel olarak flu gruplara ay›rabiliriz: Seçim araçlar›, çizim araç-lar›, yaz› araçlar›, tafl›ma ve zum araçlar›. Öncelikle çizim araçlar›n› tan›yacak, da-ha sonra bu yap›lan çizimlere müdahale yöntemlerini di¤er araçlar arac›l›¤›yla gö-rece¤iz.

‹mlecinizi araç paneli üzerindeki araçlardan herhangi birinin üzerine getirdi¤inizde oarac›n ismi belirir. ‹smin yan›nda parantez içinde bulunan harf ise o arac›n klavyek›sayoludur.

Vektörel çizimleri hangi alanlarda kullanabilece¤inizi düflününüz.

975. Ünite - Vektör Temel l i Görüntü Oluflturma Yöntemler i ve Sanatsal Uygulamalar

A4 boyutu uluslararas›standartlarda ve Avrupa’dayayg›n olarak kullan›lan birölçektir. 21 x 29.7 cmölçülerinde olan A4, vektörelyaz›l›mlarda standart olarakaç›l›r. Letter ise di¤er birsayfa standard›d›r veABD’de kullan›l›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1


Temel Seçim Araçlar›

Çizim ve Boyama Araçlar›

Temel Düzenleme Araçlar›

Görüntüleme Araçlar›

Fill (Dolgu) ve Stroke (Kontur)kutucuklar›

fiekil 5.2

Adobe Illustrator,Adobe Freehand veAdobe InDesignaraç panellerinegenel bak›fl.

Pencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›n› KullanmakSerbest çizimler için kullan›lan Pencil, detaylar› olmayan kaba çizimlerde oldukçakullan›fll› ve h›zl›d›r. Fareye t›kland›¤›nda çizim yapmaya bafllayan Pen arac›n› sü-rükledikçe çizginin farenin gitti¤i yere do¤ru çizildi¤ini göreceksiniz. Çizginin e¤il-me ve k›r›lma noktalar›nda çapa noktas› denen ara noktalar yer al›r. Bu çapa nok-talar›n› art›rmak, azaltmak veya müdahale ederek çizginin e¤imini de¤ifltirmekmümkündür.

Bu araca panelde çift t›klad›¤›n›zda ekstra baz› ayarlar ile karfl›lafl›rs›n›z. Buayarlar ile birlikte arac›n iflleyiflinde daha fazla kontrol sahibi olmak mümkündür.

Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›n› KullanmakLine (Düz Çizgi) arac› iki noktan›n birleflmesiyle oluflan do¤ru fleklinde çizgiler çi-zer. Çizilen çizgiler düz bir çizgi halinde oluflur ve devam etmez. Bir çizgi çizmekiçin fareyi t›klaman›z ve sürüklemeniz yeterlidir.

Araçlar›n alt menülerini ba¤›ms›z bir araç paneline dönüfltürmek mümkündür. Bunun içinaraca t›klad›ktan sonra araç grubu belirene kadar fareyi bas›l› tutup ve imleci sa¤ uçta yeralan ay›rma bölümüne getirerek fareyi b›rakabilirsiniz (Bkz. fiekil 5.3).

Temel fiekiller OluflturmakTemel geometrik flekiller oluflturmakiçin Rectangle (Dikdörtgen) Arac› entemel yöntemdir. Rectangle (Dikdört-gen) Arac› grubunda kare, dikdörtgen,köfleleri yuvarlat›lm›fl kare ve dikdört-gen, daire, elips, çokgen ve y›ld›z gibipek çok araç bulunur.

Rectangle (Dikdörtgen) Arac› gru-buna ulaflmak için fareyi bas›l› tutarakdi¤er araçlar› görüntüleyebilirsiniz. Butemel geometrik flekillerle çizim yap-mak için diledi¤iniz flekli seçtiktensonra imleci t›klay›p sürükleyerek is-tedi¤iniz büyüklü¤e geldikten sonraimleci b›rakabilirsiniz.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 5.3

Araçlar›n altmenüleriniba¤›ms›z bir araçpanelinedönüfltürmekmümkündür.

Belirli ölçülerde dikdörtgen çizimi yapmak istedi¤inizde Rectangle (Dikdörtgen) Arac› se-çili iken sayfan›n bofl alan›na t›klay›n. Karfl›n›za ç›kan pencerede en ve boy bilgilerini gi-rebilece¤iniz alanlar olacakt›r. Buradaki bilgileri istedi¤iniz do¤rultusunda doldurarakçiziminizi yapabilirsiniz.

Çokgen, spiral ve y›ld›z çizerken belirli tufllara basarak bu nesnelerin fleklinikontrol edebilirsiniz. Çizim yaparken fareyi t›klay›p sürükleme aflamas›nda klavye-de bulunan yukar› ve afla¤› ok tufllar›na basarak bir çokgenin kenarlar›n›, bir y›ld›-z›n köflelerini art›r›p azaltmak mümkündür. Bir kenar› veya noktay› üstte sabit tut-mak için Shift tufluna basabilirsiniz. ‹ç yar›çap› sabit tutmak için CTRL (Windows)veya Command (Mac OS) tuflunu bas›l› tutabilirsiniz. Bir flekli çizerken tafl›mak içinise boflluk çubu¤una bas›l› tutabilirsiniz.

Pen (Hassas Çizim Kalemi) Arac› ‹le Çizim YapmakSerbest flekilleri ve çizgileri Pencil (Serbest Çizim Kalemi) arac›yla çizmek ve dü-zenlemek daha kolayd›r, fakat hassas çizimler için Pen (Çizim Kalemi) arac› tercihedilmelidir. Pen arac›, düz çizgilerden karmafl›k flekillere kadar pek çok alandakullan›labilecek en güçlü çizim arac›d›r.

‹ngilizce’de Pencil kurflunkalem, Pen ise mürekkepli kalem anlam›na gelir. Ancak buçizim araçlar›n› daha kolay ay›rt edebilmek amac›yla “Pencil” arac› “Serbest Çizim Kalemi”,“Pen” arac› ise “Çizim Kalemi” olarak tan›mlanm›flt›r.

En s›k kullan›lan çizim arac› olan Pen (Kalem), düz, çapraz çizgileri çapanoktalar› arac›l›¤› ile çizer. Çapa noktalar› (Anchor Points) çizginin aral›klar›n›belirler ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤lar. Çapa noktalar› fare ile her t›kla-mada otomatik olarak oluflur. Bu noktalara daha sonras›nda müdahale etmek demümkündür.

Çizgi çizmek için:• Pen arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n. • Çizginin bitmesini istedi¤iniz noktaya da t›klad›¤›n›zda çizgi belirecektir.• Buradan itibaren yeni bir yere t›klad›¤›n›zda çizgi t›klad›¤›n›z do¤rultuda çi-

zilmeye devam eder.• Çizginin bitmesini istiyorsan›z araç panelinin en üstünde solda bulunan si-

yah ok iflaretine, yani Selection (Seçim) arac›na t›klay›n.

100 Say›sal Foto¤raf ‹fl leme Teknik ler iS O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 5.4

Çapa noktalar› veyön tutamaçlar›.

Çapa noktalar› (AnchorPoints): Çapa noktalar›çizginin aral›klar›n› belirlerve çizginin bölümlerinibirbirine ba¤lar.

Yön Tutamaçlar› (DirectionHandles): Yön tutamaçlar›çizgilerin e¤imini belirler. Bututamaçlara müdahaleederek e¤rinin aç›s›n› veuzunlu¤unude¤ifltirebilirsiniz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Düz çizgiler çizmek için:• Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›k-

lay›n.• Shift tufluna bas›l› tutarak ikinci noktaya t›klay›n. Çizginin tamamen düz ol-

du¤unu göreceksiniz.• Shift tuflu bas›l› iken 45 derecelik aç›larla her yöne do¤ru çizgiler çizmek

mümkündür.

E¤ri çizgiler çizmek için:• Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›k-

lay›n• Çizginin bitmesini istedi¤iniz noktaya t›klay›n ve imleci sürüklemeye devam

edin. ‹kinci çapa noktas›n›n yön tutamaçlar›na sahip oldu¤unu göreceksiniz. • Bu flekilde yeni bir noktaya t›klay›p imleci sürüklemeye devam ederek çi-

zim yapt›kça e¤rileri kontrol edebilmenin al›flt›rmas›n› yapm›fl olacaks›n›z.

Yar›m daireler çizebilmek için:• Pen (Çizim Kalemi) arac›n› seçin ve çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›k-

lay›n ve yukar›ya do¤ru sürükleyin (Bunu shift tufluna bas›l› olarak yaparsa-n›z tam 90 derecelik bir aç›da sürüklemifl olursunuz.).

• ‹kinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci yukar›ya do¤ru (ve düz olmas› içinshift tufluna basarak) sürükleyin ve e¤ri istedi¤iniz büyüklü¤e geldi¤inde fa-reyi b›rak›n.


fiekil 5.5

Pen (Çizim Kalemi)

Line Segment (Çizgi Parças›)

Pencil (Serbest Çizim Arac›)

Sa¤da en üsttekiçizgi grubu LineSegment (ÇizgiParças›) Arac› ile,ikinci grup Pencil(Serbest ÇizimArac›) ile, üçüncüyani en alttakiçizgi grubu ise Pen(Çizim Kalemi) ileçizilmifltir.

• Yan yana bir afla¤›, bir yukar› bakan yar›m daireler çizmek için bir öncekiçizimde oldu¤u gibi önce çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n veyukar›ya do¤ru sürükleyin, ikinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci afla¤›yado¤ru sürükleyin. Üçüncü noktay› koymak istedi¤iniz yere gelin ve fareyet›klad›ktan sonra yukar›ya do¤ru sürükleyin.

• Yan yana yukar› bakan yar›m daireler çizmek istedi¤inizde yine bir öncekiçizimde oldu¤u gibi önce çizginin bafllamas›n› istedi¤iniz yere t›klay›n veyukar›ya do¤ru sürükleyin, ikinci noktaya t›klad›¤›n›zda yine imleci afla¤›yado¤ru sürükleyin. Bu noktada ALT tufluna bas›l› tutarak yön tutamaçlar›namüdahale edebildi¤inizi göreceksiniz. Alttaki yön tutamac›n› ALT tufluna ba-s›l› haldeyken tutup, yukar›daki yön tutamac›n›n yan›na sürükleyin. Böyle-ce bir sonraki noktay› koydu¤unuzda e¤im yine yukar› do¤ru olacakt›r.

• Yar›m daireye bitiflik düz çizgi çizmek istedi¤inizde yar›m daireye ait son ça-pa noktas›n›n üzerine bir kez daha t›klay›n. Böylece yön tutamac› s›f›rlan›rve düz çizgi çizmeye elveriflli hale gelir. Bunu yapt›ktan sonra düz çizgininbitmesini istedi¤iniz noktaya t›klay›n ve düz çizgiyi çizin.

Çizgilerin bafl›na ya da sonuna ok ucu eklemek için Adobe Illustrator’da Effect>Styli-ze>Add Arrowheads (Ok ucu ekle) komutunu seçerek istedi¤iniz ok türünü çizginin bafl›-na veya sonuna ekleyebilirsiniz.

Alanlara Renk ve Çizgi Kal›nl›¤› VermekVektörel programlar alan oluflturma mant›¤› ile çal›fl›r. Renkli bir görüntü ancak biralan oluflturulmas› ile meydana gelir. Bir çizimde iki ana bölümden bahsedebiliriz:Çizgi ve çizginin içinde kalan alan. Çizgi ile ilgili renk ve kal›nl›k de¤ifliklikleriniStroke (Kontur) menüsünden, alan ile ilgili renk ve doku de¤iflikliklerini ise Fill(Dolgu) menüsünden yapabiliriz.

Adobe Illustrator’da kapal› alan olmaks›z›n iç alan›n doldurulma seçene¤i vard›r. AncakMacromedia Freehand yaz›l›m›nda bir alan kapal› olmad›kça (yani bafl ve sondaki çizgilerbirbirine birleflmedikçe) o alana renk verilemez.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Stroke (Kontur): Çizgininkal›nl›¤›, rengi, birleflme yeriseçenekleri ve kesik çizgiseçenekleri ile ilgiliseçeneklere bu menüdenulafl›l›r.

Fill (Dolgu): Çizgininçevreledi¤i alan› dolduranrenk, doku, degrade vetransparanl›k seçeneklerinebu menüden ulafl›l›r.

Fill (Dolgu)

Stroke (D›fl Çizgi)

fiekil 5.6 fiekil 5.7

Araçlar (Tools) panelindeki Fill ve Stroke bölümleri. Swatches (Renk Paleti) Paneli.

Bir çizgiye kal›nl›k vermek için (Bkz. fiekil 5.8):• Tools (Araçlar) Panelindeki Stroke kutusuna veya Swatches (Renk Paleti)

Panelindeki Stroke kutusuna t›klay›n.• Diledi¤iniz de¤eri girerek istenen çizgi kal›nl›¤›na ulafl›n.

Bir çizgiye renk vermek için:• Tools (Araçlar) Panelindeki Fill (Dolgu) kutusuna veya Swatches (Renk Pa-

leti) Panelindeki Fill kutusuna t›klay›n.• Color (Renk) panelindeki renk tayf› çubu¤undan diledi¤iniz de¤eri seçerek

istenen çizgi rengine ulafl›n.

Bir rengi Swatches (Renk Paleti) paneline kaydetmek için:• Rengi Fill (Dolgu) kutusundan sürükleyerek Swatches (Renk Paleti) paneli-

nin üzerine t›klay›n.• Swatches (Renk Paleti) panelinin alt k›sm›nda yer alan New Swatch (Yeni

Renk) dü¤mesine t›klay›n veya sa¤ üst köfledeki ok ile ç›kan Swatch (RenkPaleti) paneli menüsünden New Swatch (Yeni Renk)’› seçin.


fiekil 5.8

3 pt

10 pt

20 pt

30 pt

Çizgi kal›nl›¤›vermek için Stroke(D›fl Çizgi)menüsüne giriniz.

Bir rengin transparanl›¤›n› art›rmak için:• Alan› renk ile doldurduktan sonra Transparency (Transparanl›k) panelin-

deki veya Control panelindeki Opacity (Opakl›k) fleçene¤indeki de¤erleride¤ifltirerek istedi¤iniz transparanl›¤a ulaflabilirsiniz.

Bir rengin baflka renklere geçiflini sa¤lamak için:• Gradient (Degrade) panelini aç›n (Window>Gradient)• Panelde Linear (Do¤rusal) veya Radial (Dairesel) degrade seçeneklerinden

birini seçin.• Degrade sürgüsünün bafl›nda ve sonunda yer alan renk duraklar›na diledi-

¤iniz renkleri girerek geçifli elde edin.• Dilerseniz bu renk duraklar›n›n yerlerini de¤ifltirebilir veya yeni renkleri sür-

güye ekleyerek renk geçiflini sa¤layan renklerin say›s›n› art›rabilirsiniz.

Bir alan› desenle doldurmak için:• Desenler Adobe Illustrator yaz›l›m›nda zengin seçeneklere sahiptir. Haz›r

desenleri kullanmak için Swatches menüsünün sol alt köflesinde yer alanSwatch Libraries Menu (Renk Örne¤i Kütüphanesi Menüsü) dü¤mesine ba-sarak Patterns seçene¤inden diledi¤iniz desen kütüphanelerinden birini ve-ya birkaç›n› aç›n.

• Control panelindeki Fill (Dolgu) alan›na t›klay›n ve desenlerden birini seçe-rek alan›n o desenle doldurulmas›n› sa¤lay›n.

Yaz› Çal›flmalar› YapmakYaz› tasar›m› vektörel yaz›l›mlar›n en güçlü yönlerindendir. Piksel bazl› yaz›l›mlar-da çözünürlük bak›m›ndan zorluklara ve kötü görüntülere sebep olan yaz›lar, vek-törel ortamda keskin ve daha kolay kontrol edilebilir durumdad›r.

Metinlerde sat›r aral›¤›, harf aral›¤›, sütunlar, resim ile iliflkilendirme gibi alan-lara ait pek çok seçenek ve detay bar›nd›ran Adobe Illustrator, Adobe InDesign ve


fiekil 5.9

Transparency(Transparanl›k)Paneli.

fiekil 5.10

Gradient (Degrade)Paneli.

Macromedia Freehand yaz›l›mlar›, kitap, dergi tasar›m›, afifl tasar›m› gibi tipografikdüzenlemelerin a¤›rl›kl› oldu¤u tasar›mlarda kullan›c› dostu bir ortam sa¤lar.

Vektörel yaz›l›mlarda yaz›lar metin alanlar› içerisinde yer al›rlar. Bilgisayarda-ki say›sal font bilgisi yaz›l›ma aktar›l›r ve yaz› görüntülenir. Ancak ayn› tasar›mbaflka bir bilgisayarda aç›ld›¤›nda seçilen yaz› karakterinin o bilgisayarda olma-mas› durumunda sorun yaflan›r. Bu durumda yerine baflka bir yaz› karakteri se-çilmesi gerekir. Bunu engellemenin bir yolu çal›fl›lan fontlar› da dosya ile birlik-te tafl›makt›r.

Di¤er bir yol ise yaz›lar› flekile dönüfltürmektir. Bu seçenek Adobe Illustratorve Adobe InDesign’da Create Outlines (D›fl Çizgi Olufltur) komutu, MacromediaFreehand’de ise Convert to Paths (Çizgiye Dönüfltür) komutu ile gerçekleflir. Bukomut ile birlikte yaz› bilgisi çizim bilgisine dönüfltürülmüfl olur. Çizgisel ve sa-natsal bir etki istenildi¤inde yaz›ya bu modda müdahale etmek daha kolayd›r. An-cak çok önemli bir nokta fludur ki, yaz› çizime dönüfltürüldükten sonra yenidenyaz› bilgisine dönüfltürülemez. Bu nedenle yaz›n›n akan metin hali her zamansaklanmal›d›r.

Uzun metinlerin yer ald›¤› dergi, kitap gibi tasar›mlarda yaz›lar önceden Micro-soft Word gibi yaz›l›mlarda yaz›l›r. Sonras›nda bu yaz›lar vektörel yaz›l›mlara akta-r›l›r. Vektörel yaz›l›mlarda sa¤l›kl› iflleyen formatlar doc (Word Document), txt(Text Only), rtf (Rich Text Format) gibi formatlard›r. Bu formatlarda kaydedilmiflbelgeler tüm biçimlendirme özellikleri ile birlikte vektörel yaz›l›ma aktar›l›rlar.

Bir metin alan› açmak için:• Type (Yaz›) arac›na t›klay›n›z.• Metni oluflturmak istedi¤iniz noktaya t›klay›n›z ve yaz› çerçevesi oluflturmak

üzere fareyi sürükleyiniz.

Aç›lan bir metin alan›na önceden yaz›lm›fl bir metni ça¤›rmak için:• Yaz› alan›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz.• File>Place komutuna t›klay›n›z ve aç›lan pencereden yerlefltirmek istedi¤i-

niz metni seçiniz.

Bir metin alan›na sütünlar açmak için:• Yaz› alan›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz.• Type>Area Type Options (Yaz› Alan› Seçenekleri) menüsüne gidiniz.• Columns (Sütunlar) bafll›¤›n›n alt›nda Number (Sütun Say›s›) seçene¤ine is-

tedi¤iniz sütun say›s›n› giriniz. • Sütün geniflli¤i için Span, sütun aras› boflluk için ise Gutter alanlar›na de¤er

giriniz.


fiekil 5.11

Vektörel ortamdaoluflturulmufl biryaz›.


fiekil 5.12

Yaz› alan›nailiflkin ayr›nt›laraulaflmak için Type(Yaz›)menüsünden AreaType Options (Yaz›Alan› Seçenekleri)paneline girilebilir.

Yaz› alan›Geniflli¤i veYüksekli¤i

S›ra say›s›ve aral›k ölçülerine

iliflkin bilgiler

Sütün say›s›ve aral›k ölçülerine

iliflkin bilgiler

Yaz› Alan›‹ç Boflluk Ayarlar›

Yaz›n›n Ak›fl Yönü

fiekil 5.13

Area Type Options(Yaz› Alan›Seçenekleri) Paneli.


fiekil 5.14

Bir metni iki sütunhaline getirmekiçin Area TypeOptions (Yaz› Alan›Seçenekleri)panelindekiColumns (Sütun)say›s›n› 2 olarakde¤ifltiriniz.

‹ki metin alan›n› birbirine ba¤layarak akan metnin devam›n› sa¤lamak için:• Metnin yer ald›¤› ilk metin alan›n› seçerek sa¤ alt köflesindeki “+” iflaretine

t›klay›n (Bu “+” iflareti metnin metin alan›na s›¤mad›¤›n› gösterir.).• Önceden aç›lm›fl olan ikinci bofl metin alan›n›n sol üst koflesindeki içinde

ok bulunan kutucu¤a t›klad›¤›n›zda metin ikinci metin alan›na akar.

Metnin yaz› karakterini (fontunu) de¤ifltirmek için:• Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki font menüsüne t›klay›n ve istediginiz fontu seçin.• Fontun ailesinde yer alan Bold, Italic gibi seçeneklere de font menüsünün

hemen sa¤›ndaki menüden ulaflabilirsiniz.

Yaz› karakterinin boyutunu de¤ifltirmek için:• Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki font menüsünde diledi¤iniz ölçüyü girin veya menüde

yer alan ölçülerden birini seçin.

Yaz› karakterinin rengini de¤ifltirmek için:• Yaz›n›n seçili olmas›na dikkat ediniz. • Control panelindeki veya Tools (Araç) Panelindeki Fill (Dolgu) dü¤mesine

t›klay›n.• ‹stedi¤iniz rengi Color (Renk) veya Swatches (Renk Paleti) panelinden seç-

ti¤inizde seçilen yaz› bu rengi alacakt›r.


fiekil 5.15

Yaz› karakterininboyutunude¤ifltirmek içinKontrol panelindekifont menüsünediledi¤iniz ölçüyügirebilirsiniz.

Paragraf Özelliklerini de¤ifltirmek için:• Metnin seçili olmas›na dikkat ediniz.• Control panelindeki Paragraph (Paragraf) sözcü¤üne t›klayarak paneli

aç›n.• Bu panelde bloklama, paragraf öncesi ve sonras› boflluk, tireleme gibi pek

çok seçenek bulunmaktad›r. Bu seçeneklere farkl› de¤erler girerek paragraf-ta istedi¤iniz düzeni elde etmek mümkündür.

Rehber Görüntü Yard›m›yla Vektörel Çizim YapmakVektörel yaz›l›mlarda çizim yaparken rehber bir görüntüden yararlanmak müm-kündür. Bunun için seçilen bir görüntü dosyas› vektörel yaz›l›ma ça¤›r›l›r ve pik-sel bazl› görüntü çeflitli yöntemlerle vektörel hale getirilir.

Bunu yapman›n iki ana yolu vard›r. Birincisi otomatik vektörel hale getirme se-çeneklerinden yararlanmak, ikincisi ise görüntünün üzerinden çizim araçlar› ilemanuel olarak çizim yapmakt›r.

Otomatik vektörel hale getirme ifllemi Trace (Çizim Kopyalama) arac› ile yap›-l›r. (Macromedia Freehand’de Trace Tool, Adobe Illustrator’da Live Trace ad›nda-d›r). Trace (Çizim Kopyalama) arac› piksel bazl› bir görüntüyü vektörel olarak ye-niden yap›land›r›r. Adobe Illustrator’daki genifl Trace (Çizim Kopyalama) seçenek-leri, görüntüyü siyah beyaz, çizgisel, renkli veya s›n›rl› renkli gibi çeflitli özellikler-de çizer.


fiekil 5.16

Yaz› Karakteri

Karakter Stili

Sat›r Aras› Boflluk

Karakter Bofllu¤u

Karakter BoyutuHarf Aras› Boflluk

Character(Karakter) Paneli.

fiekil 5.17

Bloklama Seçenekleri

Sol ve sa¤ metin blo¤u boflluklar›

Paragraf bofllu¤u

Paragraf öncesi ve Paragraf sonras› boflluk

Tireleme

Paragraph(Paragraf) Paneli.

OpenType bir font dosyas›format›d›r. Hem MacOS hemWindows iflletimsistemlerinde çal›flabilmesi,ayn› zamanda geliflmifl dildeste¤i ve tipografik kontrolsa¤lamas› nedeniyle tercihedilen bir formatt›r.

Live Trace (Çizim Kopyalama) arac›n› kullanmak için:• Yaz›l›ma File>Place (Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›n›z.• Resmin seçili olmas›na dikkat ediniz.• Pencerenin üst taraf›nda bulunan Control Panel’indeki Live Trace (Çizim

Kopyalama)’in yan›ndaki oka t›klay›n›z ve verilen seçeneklerden uygunolan›n› seçiniz.

• Bu aflamada piksel bazl› görüntü vektörel hale gelmifltir.• Vektörel çizime müdahale etmek istenildi¤i zaman yine yukar›daki panelde

Live Trace (Çizim Kopyalama) komutunun yan›nda bulunan Expand (Ge-nifllet) komutu ile çizimi müdahale edilebilir duruma getiriniz.

‹kinci yöntem olarak rehber görüntüden faydalan›larak çizim araçlar› ile manu-el olarak çizim yap›labilir. Bu seçenek Trace (Çizim Kopyalama) komutunun ye-terli olmad›¤› veya istenen sonucu vermedi¤i durumlarda kullan›labilir.

Çizim araçlar› ile manuel çizim yapmak için:• Yaz›l›ma File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›n›z.• Bu görüntünün üzerine t›pk› fleffaf bir ka¤›t yerlefltirir gibi yeni bir katman

yerlefltiriniz. Bunun için Window>Layers (Katmanlar) seçene¤i ile Layers(Katmanlar) panelini aç›n›z.

• Panelin sa¤ alt›nda yer alan Create New Layer (Yeni Katman Yarat) seçene-¤ine t›klayarak yeni bir katman oluflturunuz.

• Yapaca¤›n›z çizimler bu yeni katmanda yer alacak ve orjinal görüntü alttakalacakt›r.


Rubik Kübü: Renkli karealanlar›n yan yanagetirilmesi amac›n› tafl›yanbu zeka oyunun ad› RubikKübü’dür.

fiekil 5.18

Örnekteki RubikKübü görselindeLive Trace (ÇizimKopyalama) arac›ile otomatik olarakvektörel halegetirilmifltir.

Örnek çizimde s›ras›yla flu aflamalar uygulanm›flt›r:• Yaz›l›ma File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ile bir görüntü ça¤›r›lm›flt›r• Görüntünün üzerine yeni bir katman oluflturulmufltur.• Bu katmana örnek resimdeki Rubik Kübü’nün siyah alanlar› çizilmifltir.

• Siyah alanlar›n oldu¤u katman›n üzerine yeni bir katman daha oluflturul-mufltur (Buradaki sebep, üst üste gelecek görüntülerin birbiriyle kar›flmas›-n› ve birbirinin gerisinde kalmas›n› önlemektir.).


fiekil 5.19

Yaz›l›maFile>Place(Dosya>Yerlefltir)komutu ile birgörüntüça¤›rabilirsiniz.

fiekil 5.20

Örnek resmiçizerken önceliklekübün siyah alan›yani silüetiçizilmifltir.

fiekil 5.21

Yeni bir katmanaçmak için Layer(Katman)menüsününalt›ndaki NewLayer (YeniKatman Yarat)seçene¤inet›klay›n›z.

• Çizilen siyah alan›n ard›nda kalan orjinal resimi tekrar görebilmek için siyahalan›n oldu¤u katman›n sol kenar›ndaki göz ikonuna t›klanarak bu katmangizlenmifltir.

• Oluflturulan yeni katmana kübün renkli parçalar› tek tek çizilmifltir.• Tüm renkli parçalar›n çizimi Pen Tool (Çizim Arac›) ile yap›lm›flt›r.


fiekil 5.22

Layer(Katman)’lar›n solkenar›ndabulunan gözikonuna t›klayarakkatmanlar›gizleyebilir, alttakikatman›ngörünmesinisa¤layabilirsiniz.

fiekil 5.23

Kübün renklialanlar› tek tekçizilmifltir.

• Küp parçalar›n›n renkleri EyeDropper (Damlal›k) arac› ile orjinal resimdenal›narak içleri renkle doldurulmufltur.

• Renkli parçalar›n çizimi bittikten sonra yeni bir katman daha aç›lm›flt›r.

• Bu katmana da kübe yans›yan ›fl›ktan oluflan yans›malar çizilmifltir. • Bu yans›malar çizilirken hem Gradient (Degrade) hem de Transparency

(Transparanl›k) özelliklerinden faydalan›lm›flt›r.• Bu aflamada biten çizimi tamamen görebilmek için orjinal çizimin yan›nda-

ki göz ikonuna t›klanarak orjinal çizim gizlenmifltir.• Daha önceden gizlenmifl olan siyah katman da yine göz ikonuna t›klayarak

görünür hale getirilmifltir.• Böylece rehber görüntü ile yap›lan manuel çizim tamamlanm›flt›r.

Katmanlara isim vermek ve rehber renkler atamak mümkündür. Katmana isim vermek içinkatman›n üzerine iki kez t›klayarak menüsünü aç›n ve istedi¤iniz ismi verin. Ayn› menüdekatmanlar›n birbirine kar›flmas›n› önlemek ve düzenli görünmesini sa¤lamak için kullan›-lan rehber renk seçeneklerini de göreceksiniz (Bkz. fiekil 5.25).


fiekil 5.24

Çizimde son olarakküçük parlamalareklenmifltir.Parlamalar yeni birkatmanaçizilmifltir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 5.25

Layer Options(KatmanSeçenekleri) Paneli.

SANATSAL UYGULAMALARBu bölümde bir sembol çizimini aflamalar›n› tan›yacak ve bu sembolü kullanarakbir afifl tasar›m› yap›ld›¤›n› göreceksiniz. Bu bölümde çizilmek üzere seçilen sem-bol uluslaras› olarak tan›nan bar›fl sembolüdür. Bu sembol, çizimi kolay ancak pekçok çizim arac›n›n kullan›ld›¤› bir flekle sahip oldu¤u için vektörel çizimi pekifltir-mede iyi bir çal›flma olacakt›r.

Bir Sembol Çizimi Nas›l Yap›l›r?Bar›fl sembol çizimini yapmak için öncelikle kal›nl›¤› olan bir daire çizmemizgerekir. Di¤er elemanlar› daireyi çizdikten sonra içine yerlefltirmek daha pratikolacakt›r.

Dairenin çizgi kal›nl›¤›n› Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) seçene¤inden vermek mümkündür, an-cak bir sembol çiziminde genelllikle tercih edilmez. Bunun sebebi, sembol büyütülüp kü-çültüldü¤ünde Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) ile verilen çizgi kal›nl›¤›n›n da de¤iflken olufludur.Bunun yerine çizgi kal›nl›¤›n› manuel olarak çizim arac›l›¤› ile yapmak daha do¤rudur. Ya-ni iki çizgi çizip, çizgilerin aralar›n› alan haline getirmek ve bu alana renk vererek sem-bolü çizmek çok daha do¤ru bir yöntemdir.

Sembol çizimini yapmaya bafllamak için (Bkz fiekil 5.26):• Dairenin nereye ve ne büyüklükte çizilece¤ini belirlemek ad›na View>Show

Rulers’a (Görüntü>Cetveli Göster) t›klayarak cetvellerden faydalan›n›z.• Çizilecek dairenin et kal›nl›¤›n› belirlemek dairenin iç ve d›fl çizgilerine

denk gelecek noktalara cetvelin bulundu¤u kenarlardan sa¤a ve afla¤›yado¤ru fare ile t›klay›p cetveli sürükleyiniz. Fareyi b›rakt›¤›n›z noktada cetvelkalacakt›r. Daha sonra bu cetvelin konumunu de¤ifltirmek de yine fare iletutup sürükleyerek gerçeklefltirilir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Kenar Cetveli(Gizli/Göster)

Rehber Çizgiler(Gizli/Göster)

fiekil 5.26

Çizimebafllamadan öncecetveller iledairenin konumuve ölçüsübelirlenmifltir.Kenar cetvellerdenortaya do¤rurehber çizgilerçekilmifltir.

Çizimi yapmak için:• Tools (Araçlar) panelinden Ellipse (Daire/Elips) arac›n› seçiniz.

• Ellipse (Daire/Elips) arac› ile d›flta kalan cetvellerin kesiflti¤i köfleden baflla-yarak fareyi sürükleyiniz. Fareyi sürüklerken Shift tufluna basman›z gerek-mektedir, böylece daire elips de¤il tam daire olacakt›r (Bkz. fiekil 5.27).


fiekil 5.27

Ellipse (Daire/Elips)Arac›

Tools (Araçlar)panelinde Ellipse(Daire/Elips arac›).

fiekil 5.28

Daireyi çizmek içinsol üst noktadansa¤ alta do¤rufareyi t›klayaraksürükleyin.

• ‹kinci daireyi çizmek için bafllan¤›ç noktas› olarak birinci dairenin orta nok-tas›n› al›n›z. Orta noktadan d›fla do¤ru çizim yapabilmek için daireyi çizme-ye bafllad›ktan hemen sonra Shift ve Alt tufllar›na ayn› anda bas›n›z. Böyle-ce fareyi sürüklerken daire içten d›fla do¤ru büyüyor olacakt›r.

• ‹kinci daireyi iç cetvellere dayanacak büyüklü¤e getirdikten sonra fareyi b›-rak›n›z. Böylece iç içe ve belirlenen et kal›nl›¤› mesafesinde yer alan iki da-ireyi oluflturmufl olursunuz.

• Bu iki daireyi tek bir alan haline getirmek içine renk verebilmek ad›na ya-p›lmas› gereken bir ifllemdir.


fiekil 5.29

‹kinci daireninçizimine birazönce çizdi¤inizdairenin ortanoktas›ndanbafllay›n›z. Shift vealt tufllar›n› bas›l›tuttu¤unuzdaortadan d›fla do¤rubüyüyen bir daireçizebilirsiniz.

‹ç içe çizilen iki daireye renk verildi¤inde ikisinin de içi verilen renk ile dolar. E¤er içle-rinin de¤il de aralar›nda kalan alan›n renk almas›n› istiyorsan›z bu iki daireyi birlefltirme-niz gerekir. Bunu yapmak için Adobe Illustrator’da Object>Compound Path (Nesne>Birle-flik Çizgiler) seçene¤ine, Macromedia Freehand’de ise Object>Join (Nesne>Birlefltir) seçe-ne¤ine t›klayarak iki daireyi birlefltirmifl olursunuz (Bkz. fiekil 5.31).


fiekil 5.30

‹ki dairenin aras›n›alan halinegetirmek için Object(Nesne)menüsündenCompoundPath>Make(Birleflik çizgi>Yap) seçene¤iniseçiniz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 5.31

Compound Path(Birleflik Çizgiler)komutununuyguland›¤› veuygulanmad›¤›örnekler.

• Bir halka oluflturduktan sonra yapaca¤›m›z ikinci ifllem bu halkan›n ortas›n-dan geçen bir sütün olacakt›r. Yine cetvellerden yararlanarak halkan›n ortanoktas›n›n iki yan›na gelecek flekilde cetvel çekin.

• Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dikdörtgen) arac›n› seçin ve halkan›ntam üst bölgesinde ve içinden bafllayarak sol cetvelin bulundu¤u noktadanbafllayarak alta do¤ru dikdörtgeni çizin.

• Cetvellere oturan dikdörtgenin bitifl noktas› önceden çizilen halkan›n altbölgesine ve içine denk gelmelidir. Bu ifllemi yapt›ktan sonra da halka ilebirlefltirmek için Pathfinder panelini Window>Pathfinder (Pencere>ÇizgiBulucu) menüsü ile aç›p, bu panelin sol üst köflesinde yer alan Shape Mo-des (fiekil Modlar›) bafll›¤› alt›ndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekleEkle) opsiyonuna t›klayarak birlefltiriniz.


fiekil 5.32

Halkay› ortadankesin sütunuçizmek için ortayabir cetvelçekilmelidir.

fiekil 5.33

Pathfinder (fiekilBulucu) paneli.

• fiimdi yap›lmas› gereken, yanlara do¤ru aç›s› olan iki yar›m dikdörtgeni deçizmektir. Bunun için bir önceki dikdörtgen ile üst üste gelecek flekilde ya-r›m bir dikörtgen çizece¤iz ve daha sonra bu dikdörtgeni kayd›rarak istedi-¤imiz aç›ya getirece¤iz. Bundan sonra ise bu aç›l› dikdörtgeni bulundu¤uyerde ço¤altarak simetrisin alacak ve böylece iki dikdörtgeni elde etmifl ola-ca¤›z.

• Yar›m dikdörtgeni çizmek için Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dik-dörtgen) arac›n› seçin ve dairenin orta noktas› taraf›ndaki sol cetvelin bulun-du¤u noktadan bafllayarak alta do¤ru dikdörtgeni çizin.


fiekil 5.34

Daire ve sütunçizimleriPathfinder (fiekilBulucu)panelindeki Add toShape Area (fiekleEkle) komutu ile birbütün halinegetirilmifltir.

fiekil 5.35

Aç›l› dikdörtgeneaç› vermeden öncedik çizimiyap›lmal›d›r.

• Cetvellere oturan dikdörtgenin bitifl noktas› önceden çizilen halkan›n içinedenk gelmelidir.

• Bu dikdörtgene aç› vermek için manuel olarak uygulanacak yöntem Tools(Araçlar) panelinden Rotate (Döndürme) Arac›n› kullanmakt›r.

• Rotate (Döndürme) Arac›n› seçtikten sonra obje fare ile t›klan›p sürüklendi-¤inde aç› de¤ifltirir. Ancak bu çizimde dönme ekseninin objenin tam orta-s›ndan de¤il, üst noktas›ndan merkez al›nmas› gereklidir. Bu nedenle orta-da bulunan daire içinde art› biçiminde görünen sembolü fare ile tutarak anadairenin orta noktas›na gelecek biçimde tafl›y›n›z.

• Bu ifllemi gerçeklefltirdikten sonra Rotate (Döndürme) Arac› ile fareyi sürük-leyiniz ve istedi¤iniz aç›ya geldi¤inde fareyi b›rak›n›z.

• Bu aflamada yapaca¤›m›z ifllem bu aç›l› dikdörtgenden oldu¤u yerde bir ta-ne daha ço¤altmakt›r. Bunun için Object>Path>Offset Path (Obje>Çizgi>Çiz-gi Kayd›rma) seçene¤inden yararlanabiliriz. Macromedia Freehand yaz›l›-m›nda bu seçenek Clone (Klonlama) olarak geçer. Offset Path seçene¤indeç›kan menüde verilen de¤er 0 oldu¤unda objenin tam üstüne ayn›s›ndan birtane daha kopyalanm›fl olur.


fiekil 5.36

Çizilen yar›mdikdörtgene,dairenin ortanoktas›ndanmerkez al›narakRotate (Döndürme)arac› ile aç›verilmifltir.

• Bu kopyalanan dikdörtgenin simetrisini alarak (yani yans›tarak) tam karfl›-s›ndaki dikdörtgeni de konumland›rm›fl olaca¤›z.

• Bunun için sadece sol tarafta duran klonlanm›fl dikdörtgenlerden sadece birdikdörtgenin seçili oldu¤una emin olun.

• Rotate (Döndürme) Arac›na bas›l› tutu¤unuzda alt araç olarak Reflect(Yans›tma) arac›n› göreceksiniz. Bu araca iki kez t›klayarak Horizontal(Yatay seçene¤ini seçin ve 90 derecelik aç› ile yans›mas› için Angle (Aç›)bölümüne 90 yaz›n. Böylece klonlanan dikdörtgenin simetrik yans›mas›-n› oluflturdunuz.


fiekil 5.37

Offset Path (ÇizgiKayd›rma) seçene¤iile döndürülmüflolan yar›mdikdörtgenin tamüzerinde birkopyas› oluflur.

• Son olarak yap›lmas› gereken tüm bu elemanlar›n birbirine birlefltirilmesi ifl-lemidir. Böylece halka ve dikdörtgenler tek bir obje haline gelecektir ve araçizgiler yok olacakt›r.

• Bunun için Window>Pathfinder (Pencere>Çizgi Bulucu) panelini aç›n›z vebu panelin sol üst köflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar›) bafll›¤› al-t›ndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna t›klay›n›z.Seçili olan objeler böylece tek alan haline gelecektir.


fiekil 5.38

Kopyalanandikdörtgene Rotate(Döndürme) arac›ile sa¤a do¤ru aç›verilir.

fiekil 5.39

Add to Shape(fiekle Ekle)

Çizilen tüm flekilleribir bütün halinegetirmek için, tümflekilleri seçipPathfinder (ÇizgiBulucu)panelinden Add toShape Area (fiekleEkle) seçene¤init›klay›n›z.

Sembol çizimi böylece tamamlanm›flt›r. Bu noktadan sonra sembolünüzü iste-di¤iniz boyuta getirebilir, içine veya çizgisine istedi¤iniz rengi veya dokuyu vere-bilirsiniz.

Sembol Çizimi ‹le Sanatsal Bir UygulamaVektörel yaz›l›mlarda ö¤rendi¤imiz özellikleri pekifltirmek için çizmifl oldu¤unuzsembol ile çok basit bir afifl çal›flmas› yapaca¤›z. Yap›lan ifllemlere ad›m ad›m gözatal›m:

• Yeni bir sayfa açarak sayfa ölçülerini 21x29.7 yani A4 olarak belirleyelim.• Çizmifl oldu¤umuz bar›fl sembolünü bu sayfaya kopyalayal›m. Bunun

için bir önceki çal›flma alan›n› açarak Edit>Copy (Kopyala) dedikten son-ra, yeni açm›fl oldu¤umuz sayfaya gelip Edit>Paste (Yap›flt›r) komutlar›-n› kullanal›m.

• Tools (Araçlar) panelinden Rectangle (Dikdörtgen) arac›n› seçip sayfan›nneredeyse tümünü kaplayacak bir alan açal›m.

• Bu alan›n içine renk vermek için Tools (Araçlar) panelinin en alt›ndakiFill (Dolgu) kutucu¤una basarak Color (Renk) panelinden turkuaz rengi-ni seçelim.

• Bu alan› açt›¤›m›zda bar›fl sembolü arkada kalm›fl oldu. Turkuaz alan› arkayaalarak bar›fl sembolünü görünür k›lmak için turkuaz alan seçili iken fareye sa¤t›klayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ile t›klayarak) Arrange (Düzenle) bafl-l›¤›ndan Send to back (Arkaya Gönder) seçene¤ine t›klayal›m. Böylece turku-az alan en arkaya gitmifl ve bar›fl sembolü öne ç›km›fl olacakt›r.


fiekil 5.40

Çizilen bir flekilarkadaki flekliörterekgörünmesiniengelleyebilir. Budurumda öndekiflekli seçip fareyesa¤ t›klayarakArrange>Send toBack(Düzenle>ArkayaGönder) komutunuseçiniz.

• fiimdi üst alanda kalan bofllu¤a “BARIfi” yazmak için çal›flal›m. Type (Yaz›)arac›na t›klad›ktan sonra yaz›n›n bafllamas›n› istedi¤iniz alana t›klayarakklavyeniz ile “BARIfi” yaz›n›z. Yaz› özelliklerini ise üstte bulunan Control(Kontrol) panelinden de¤ifltirebilirsiniz.

• Daha sonra baz› bulut çizimleri yapacak ve bunlar› turkuaz alana yerlefltir-me ifllemini gerçeklefltirecegiz. Bulutlar› sayfan›n üzerine veya bir kenardaçizmek mümkündür. Kenarda çizip sonra sayfa üzerine tafl›may› deneyiniz.

• Bulutlar› çizmek için Tools (Araçlar) panelinden Ellipse (Daire/Elips) arac›-n› seçiniz. Yan yana ve üst üste 6-8 tane daire ya da elips çizerek bunlar›Window>Pathfinder (Pencere>Çizgi Bulucu) panelini aç›p ve bu panelinsol üst köflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar›) bafll›¤› alt›ndaki ilkikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna t›klayarak birlefltiriniz(Bkz. fiekil 5.42).


fiekil 5.41

Alana yaz› eklemekiçin Type (Yaz›)arac›na t›klay›n›zve klavye ile“BARIfi” yaz›n›z.

• Bulut çizimlerinin d›fl çizgisini kald›r›p iç alan›n› beyaz renk ile doldurunuz.


fiekil 5.42

Bulut çizimleribirkaç daireninbirlefltirilmesiyoluyla yap›lm›flt›r.

fiekil 5.43

Daha önce çizmifloldu¤unuz bar›flsembolüne çizgikal›nl›¤› vermekiçin Stroke (D›flÇizgi) panelindenfaydalan›n›z.

• Sembolümüz bu çizimde beyaz renge sahipti ve bulutlar da beyaz renk ol-du¤undan iki obje birbiri ile kar›flt›. Bunu engellemek için sembol çizimininkenarlar›na siyah d›fl çizgi verdik. Bulutlar›n arkas›nda kald›¤›n› görünce isesembolü seçerek ve fareye sa¤ t›klayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ilet›klayarak) Arrange (Düzenle) bafll›¤›ndan Bring to Front (Öne Getir) seçe-ne¤ine t›klad›k.

• Son olarak arka planda yer alan turkuaz alana degrade vermek istedik veWindow>Gradient menüsünden Gradient (Degrade) panelini açt›k. Degra-deyi oluflturacak iki rengi bu panele sürükleyerek degrademizi elde etmiflolduk.


fiekil 5.44

Bulutlar›narkas›nda kalanbar›fl sembolünüöne almak içinArrange>Bring toFront(Düzenle>ÖneGetir) komutunuseçiniz.

fiekil 5.45

Gradient (Degrade)Paneli.

Afifl çal›flmam›z böylece tamamlanm›fl oldu. Vektörel yaz›l›mlar›n özellikleri ol-dukça çeflitlidir. Ancak temel baz› prensipleri ö¤rendikten sonra Help (Yard›m)menülerinden veya yard›mc› kitaplardan faydalanarak yaz›l›m kullanmadaki yet-kinli¤inizi art›rmak mümkündür.

Verilen Bar›fl Sembolü çizim örne¤ini siz de bilgisayar›n›zda çizmeyi deneyiniz.


fiekil 5.46

Tamamlanm›flçal›flma.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2


Vektör temelli yaz›l›mlar çizim ve yaz› üzerine

yo¤unlaflan çal›flmalar için kullan›lan yaz›l›mlar-

d›r. Temel olarak matematiksel koordinatlara da-

yal› olarak çal›fl›r. Piksel temelli yaz›l›mlarda her

bir küçük pikselin yani karenin bofl/dolu veya

farkl› renklere sahip olmas› yöntemiyle oluflan

görüntü, vektörel temelli yaz›l›mlarda koordinat-

lar› belirlenen iki (ya da daha fazla) noktan›n bir-

leflme bilgileri ile meydana gelir.

Vektörel yaz›l›mlarda “boyama” yerine “çizim

yapma”dan bahsedilebilir. Çizimler çapa noktas›

denilen noktalar yard›m› ile yap›l›r. Bu noktalar

koordinatlar› belirler ve aralar›nda da renk ve

kal›nl›k gibi bilgilerin bulundu¤u çizgiler tafl›rlar.

Vektörel yaz›l›mlar çeflitli çizgiler (do¤ru, e¤ri,

çapraz vs.), geometrik alanlar (kare, dikdörtgen,

daire, çokgen vs.) arac›l›¤› ile çizim yapar. Bun-

lar›n d›fl›nda daha karmafl›k flekilleri de çizebilir-

ler. Ancak temel olarak basit geometrik flekillerin

ve çapa noktalar›ndan oluflan çizgilerin farkl› bi-

çimlerde kullan›m› ile çal›fl›rlar.

Vektörel yaz›l›mlar özellikle metin ile bütünleflik

çal›flmalarda vazgeçilmezdir. Bunun sebebi ise

vektörel yaz›l›mlar›n çözünürlük sorunu olmay›-

fl› ve yaz› tasar›m›na hakimiyeti daha detayl› ola-

rak yapabilmesidir.

Piksel temelli görüntüleri vektörel temelli görün-

tü haline dönüfltürmek mümkündür. Bu “Live

Trace” (Otomatik Çizim) gibi seçeneklerle kolay-

ca yap›labildi¤i gibi daha detayl› sonuçlar için

manuel olarak çizim de yap›labilmektedir. Bu

özellik ile birlikte kullan›ld›¤›nda, vektörel prog-

ramlar›n kullan›m alan› oldukça genifl ve yarat›-

c›l›¤a aç›k bir aland›r.

Özet

Vektörel çizim ile defter kapa¤› tasar›m› çal›flmas›. Tasar›m: Ahmet Kökbudak, 2009.


1. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel bir yaz›l›m de¤ildir?

a. Adobe Photoshopb. Adobe Illustratorc. Adobe InDesignd. Corel Drawe. Macromedia Freehand

2. Vektörel yaz›l›mlarla ilgili afla¤›daki ifadelerden han-gisi yanl›flt›r?

a. Vektörel görseller matematiksel koordinatlar› olannoktalar›n birbirine birleflmesi ile oluflurlar.

b. Vektörel görsellerde çözünürlük sorunu yoktur.c. Herhangi bir çözünürlük probleminde yaz›n›n

okunurlu¤unda sorun olabilece¤inden metin yeralan tasar›mlarda vektörel yaz›l›mlar tercih edilir.

d. Vektörel bir görsel büyütüldü¤ünde kalite kayb›yaflan›r.

e. Vektörel yaz›l›mlar yaz› tasar›m› yapmaya elve-rifllidir.

3. Afla¤›dakilerden hangisi vektörel bir çizim arac› de-

¤ildir?

a. Pen (Çizim Kalemi) Arac›b. Pencil (Serbest Çizim) Arac›c. Rectangle (Dikdörtgen) Arac›d. Eyedropper (Damlal›k)e. Ellipse (Elips/Daire) Arac›

4. Afla¤›dakilerden hangisi Rectangle (Dikdörtgen) Ara-c› alt menüsünde yer almaz?

a. Rectangle (Dikdörtgen) Arac› b. Type (Yaz›) Arac›c. Ellipse (Elips/Daire) Arac›d. Poligon (Çokgen) Arac›e. Star (Y›ld›z) Arac›

5. Çapa Noktas›n›n tan›m› afla¤›dakilerden hangisidir?a. Piksel esasl› bir yaz›l›md›r. b. Type (Yaz›) Arac›n›n alt menünüde yer alan bir

araçt›r.c. Vektörel bir çizimde çizginin koordinatlar›n› be-

lirleyen ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤la-yan noktalard›r.

d. Bir fonttur.e. Çizilen bir objeyi döndürmeye yarayan bir araçt›r.

6. Afla¤›dakilerden hangisi çizilen bir geometik formund›fl çizgisine renk vermede kullan›lan menüdür/paneldir?

a. Tools (Araçlar) panelinin alt›nda yer alan Stroke(Kontur) paneli

b. Type (Yaz›) Arac›c. Help (Yard›m) menüsüd. Window (Pencere) menüsüe. Pathfinder (Çizgi Bulucu) Paneli

7. Afla¤›dakilerden hangisi çizilen bir geometik formuniç alan›na renk vermede kullan›lan menüdür/paneldir?

a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤ib. Type (Yaz›) Arac›c. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutud. Window (Pencere) menüsü.e. Tools (Araçlar) panelinin alt›nda yer alan Fill

(Dolgu) paneli

8. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda piksel temelli bir gö-rüntü nas›l sayfa içine getirilir?

a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤i ileb. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ilec. Window (Pencere) menüsü iled. Fill (Dolgu) paneli ilee. Type (Yaz›) Arac› ile

9. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda piksel temelli bir gö-rüntü nas›l otomatik olarak vektörel hale getirilir?

a. Live Trace (Otomatik Çizim) seçene¤i ileb. File>Place (Dosya>Yerlefltir) komutu ilec. Copy (Kopyala) ve Paste(Yap›flt›r) komutlar› iled. Fill (Dolgu) paneli ilee. Stroke (Kontur) paneli ile

10. Adobe Illustrator yaz›l›m›nda katmanlarla çal›flmakne bak›mdan kullan›fll› olmaktad›r?

a. Bir görüntünün üzerinden çizim yaparken çi-zimlerin kar›flmamas› ve kolay çizim yap›lmas›bak›m›ndan avantajl›d›r.

b. Çözünürlü¤ü art›rmas› bak›m›ndan avantaj sa¤lar.c. Tam simetrik çizim yapmaya yarad›¤› için kulla-

n›fll›d›r.d. Piksel temelli olmas› bak›m›ndan kullan›fll›d›r.e. Farenin kullan›m›n› kolaylaflt›rmas› bak›m›ndan

avantajl›d›r.



Bir Sembolün Öyküsü

Belki de dünyan›n en yayg›n sembollerinden biri olanbar›fl sembolünün geldi¤i yeri, kökenini hiç düflündü-nüz mü? Pek ço¤umuzun çevresinde s›kça rastlad›¤›-m›z, bar›fl sembolü olarak bildi¤imiz bu sembol hak-k›nda kimi fleyler duymuflsunuzdur. ‹nsan yüzünü tem-sil etti¤ini, bar›fl güvercininin ayak izinden geldi¤ini vs.Gerçek ç›k›fl noktas›n› ö¤rendi¤inizde oldukça flafl›rabi-lirsiniz. Semboller ard›nda bir öyküyü, ya da bir görsel iliflkilerzincirini bar›nd›r›r. Kullan›ld›klar› toplumlar ve kültür-lerde bir birlikte karar verilmifllik ve anlam› konusundahemfikir olma temeline dayan›r. Bu yüzden kimi za-man, bar›fl sembolünde oldu¤u gibi gerçek ç›k›fl nokta-s›n›, kökenini bilmezken anlam›n› bilebiliriz. Sembolleri anlamland›rma sürecinde e¤er yeterli bilgi-ye sahip de¤ilsek, benzefltirme yoluna baflvururuz. Ben-zefltirme için yeterli ipuçlar›na sahipsek bu yaklafl›m so-nuç verebilir, ancak bar›fl sembolünde oldu¤u gibi bi-çim bize pek bir fley ça¤r›flt›rmaz ise, sonuca gitmekteyetersiz kal›r›z. Bar›fl sembolünün ilk ortaya ç›k›fl› 1958 y›l›nda ‹ngilte-re’de “Nükleer Savafla Karfl› Do¤rudan Eylem Komite-si”nin yürüttü¤ü “Nükleer Silahs›zlanma Kampanyas›”(CND-Campaign For Nuclear Disarmement) ile iliflkili-dir. Bu komitenin bir üyesi olan Gerald Holtom, ‹ngil-tere’deki Kraliyet Sanat Akademisi’nden mezun, profes-yonel bir tasar›mc› ve sanatç›yd›. Bar›fl sembolü tümpankartlarda ve kampanya malzemelerinde kullan›lmaküzere Gerald Holtom taraf›ndan tasarland›. Bar›fl sem-bolü ilk kez 1958’deki Paskalya Yortusu s›ras›nda ‹ngil-tere’nin nükleer silah imalat›n› protesto etmek için ya-

p›lan eylemde, toplum önüne ç›kt›. Bu sembol haz›rla-nan pankartlarda, ölümden hayata ve k›fltan bahara kav-ramlar›n› tafl›yan, siyah üzerine beyaz ve yeflil üzerinebeyaz renkteydi. Gerald Holtom bu sembolü tasarlarken tüm dünyadabu kadar yayg›nlaflaca¤›n› ve kabul görece¤ini düflün-memiflti. Bar›fl sembolünün temel ç›k›fl noktas› denizci-likte kullan›lan, uluslararas› bir iletiflim boyutuna sahipolan semafor alfabesinin N ve D harfleridir. Semaforkodlar›yla oluflturulan N ve D harfleri kampanyan›n slo-gan› “Nuclear Disarmement” (Nükleer Silahs›zlanma)sözcüklerinin bafl harflerini belirtir. Çevresindeki daireise dünyay› sembolize eder ve tüm elamanlar üst üstebindirilerek “tüm dünyada nükleer silahs›zlanma” kav-ram› sembolize edilmifltir1958’deki kullan›m›n›n ard›ndan bar›fl sembolü yayg›n-l›k kazanm›fl, Atlantik Okyanusunu aflarak Martin Lut-her King’in arkadafl› Bayard Rustin’in insan haklar› kam-panyalar›nda, sonralar› Vietnam karfl›t› gösterilerde, ar-d›ndan 1968’de Prag’da Sovyet tanklar›na karfl› koyangruplar›n elinde, Arjantin’de ve Do¤u Timur’da cuntakarfl›tlar›n›n gösterilerinde kendini göstermifltir. Bar›fl sembolünün bir di¤er ilginç taraf› ise, tescilli birsembol olmay›fl› ve dolayl› olarak özgürlü¤ü imleyenbu sembolün tüm kullan›m›n›n da özgür olmas›d›r.

Kaynak: T. Fikret Uçar’›n “Görsel ‹letiflim ve Grafik Ta-

sar›m” adl› kitab›ndan al›nm›flt›r.

Okuma Parças›


1. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel TemelliProgramlar” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n›Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

3. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n›Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

4. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n›Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

5. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Vektörel Çizim Araçlar›n›Tan›mak” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

6. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Alanlara Renk ve ÇizgiKal›nl›¤› Vermek” bölümünü tekrar gözdengeçiriniz.

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Alanlara Renk ve ÇizgiKal›nl›¤› Vermek” bölümünü tekrar gözdengeçiriniz.

8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›ylaVektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrargözden geçiriniz.

9. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›ylaVektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrargözden geçiriniz.

10. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Rehber Görüntü Yard›m›ylaVektörel Çizim Yapmak” bölümünü tekrargözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Vektörel çizimler pek çok alanda kullan›labilir. Teknikçizimlerden, logo ve amblemlere kadar vektörel çizimpek çok yerde karfl›m›za ç›kar. Yaz› ile birlikteli¤i pratikoldu¤undan, detayl› tablolar ve flemalarda, basit ya dadaha kapsaml› ilüstrasyonlarda en s›k kullan›lan görsel-lefltirme biçimi vektöreldir. K›saca foto¤raf›n yer almad›-¤› ya da baflka bir de¤iflle çizgi a¤›rl›kl› olan görsellerdevektörel yaz›l›mlar arac›l›¤›yla çizim yapmak kaç›n›l-mazd›r. Siz de çizim yapabilece¤iniz görselleri de¤erlen-direbilir, vektörel mi yoksa piksel bazl› yaz›l›mlarla m›yap›lm›fl oldu¤unu tahmin etmeye çal›flabilirsiniz.

S›ra Sizde 2

90 ve 103. sayfalar aras›nda gösterilen bar›fl sembolünüçizebilmek için siz de bilgisayar›n›z›n karfl›s›na geçin veçizim yapmaya çal›fl›n. Tüm ad›mlar› dikkatlice okuya-rak ve uygulamaya çal›flarak önce sembolü, sonra dayap›lan afifl çal›flmas›n› Adobe Illustator yaz›l›m›nda ta-mamlamayabilirsiniz.

Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklarAdobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›.Adobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Lupton, E, Phillips, J.C. (2008). Graphic Design: The

New Basics. New York: Princeton ArchitecturalPress.

Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual,

‹sviçre: Rotovision Yay›nevi.Uçar, T. F. (2004). Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m.

‹stanbul: ‹nkilap Yay›nevi.


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Vektör ve raster grafik aras›ndaki fark› ay›rt edebilecek,Örnek çal›flma arac›l›¤›yla bitmap görüntüleri düzenleyebilecek,Kalem ve seçme-tafl›ma araçlar›n› kullanabilecek,Farkl› ortamda oluflturulmufl görüntüleri düzenleyebilecek,Yaz› araçlar›n› kullanabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.


• Vektör• Raster• Bitmap

• Kalem Arac›• Yaz› Araçlar›• Örnek Çal›flma

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNNN


• B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER• ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME

ÇALIfiMASI• VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA

TEKN‹KLER‹• ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI


Say›sal OrtamdaGörüntü OluflturmaYöntemleri ve Sanatsal Uygulamalar

B‹TMAP VE VEKTÖREL GRAF‹KLER‹ki ana bilgisayar grafi¤i kategorisi vard›r. Onlarla çal›flmaya bafllamadan önce ara-lar›ndaki fark› anlamak gerekir. Photoshop program›nda her iki grafik türüyle deçal›fl›labilir.

Bitmap GrafiklerBitmap resimler raster resimler olarak da adland›r›l›r. Bu resimler piksel olarak bi-linen karelerden oluflan bir sistemi esas al›r. Her kareye (piksel) belirli bir konumve renk de¤eri atan›r. Bitmap görüntülerindeki esas nesne veya flekiller yerine pik-sel gruplar›n›n düzenlenmesidir. Bitmap grafikler bu sistemle çoklu renk ve geçiflseçenekleri oluflturabildi¤inden foto¤raflar üzerinde çal›flmaya uygun koflullar sa¤-lar. Bu özellik raster grafiklerin avantaj›d›r. Bu tür grafiklerin olumsuz taraf› da ha-z›rland›klar› piksel yo¤unlu¤unun (çözünürlük) üzerinde bir boyuta büyütüldükle-rinde ayr›nt›lar kaybolmaya bafllar ve piksel dedi¤imiz kare dokular görünmeyebafllar.

Say›sal Ortamda GörüntüOluflturma Yöntemleri ve

Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.1

Raster görüntübüyütüldü¤ündepiksel denilenyap› tafllar›görünmeyebafllar.

Piksel: Say›sal görüntününyap› tafl› olan karebirimlerdir. Birimlerinyo¤unlu¤u artt›kça görüntükalitesi de artar.

Vektörel GrafiklerVektörel grafikler vektör denilen matematiksel noktalar taraf›ndan tan›mlanan çiz-giler ve e¤rilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutland›r›ld›klar›nda keskin ke-nar görüntülerini korurlar. Vektör çizimler farkl› boyutlara ölçeklenebilecek yaz›ve logo gibi grafik resimler için uygundur.

ÖRNEK FOTO⁄RAF DÜZENLEME ÇALIfiMASIPhotoshop program›n›n boyama ve düzenleme altyap›s› öylesine güçlüdür ki kul-lan›m olanaklar› kullan›c›s›n›n hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bir foto¤raf›n tonlar› verenk düzeltmeleri gibi basit düzenlemelerden, farkl› zamanlarda ve ortamlardaoluflturulmufl görüntülerin, gerçekçi bir gözlemle ayn› ortamdaym›fl hissini uyand›-ran karmafl›k düzenlemelere kadar birçok ifllem bu programda yap›labilmektedir.Program›n etkinli¤i kullan›c›s›n›n yetenekleriyle s›n›rl›d›r.

Her bir proje için kullan›labilecek paletler farkl›l›k gösterebilir. Çal›flmaya bafl-larken çal›flma alan›n› düzenlemek verimlili¤i artt›racakt›r. Bu sebeple kullan›lma-yacak paletleri gizleyip kullan›lacaklar› görünür k›lmak ekran kargaflas›n› azalta-cakt›r.

Özel bir proje için bir boyama çal›flmas› yap›lacaksa, çal›flmaya bafllamadan ön-ce çal›flma alan›n› belirlemek gerekir. Image Size (Resim Alan› Boyutlar›) pencere-sinden çal›flma alan›n›n boyutlar› ve çözünürlü¤ü istenen aral›klara getirilmelidir.

Çözünürlük ve Resim Boyutu konusunu daha detayl› anlamak için 6. üniteyi gözdengeçiriniz.


Vektörel çizim:Matematiksel koordinatlarüzerinde konumland›r›lm›flnoktalar›n do¤ru ya da e¤riçizgilerle birlefltirilmesitemeline dayanan say›salçizim türüdür.

fiekil 6.2

Vektör grafiklerne kadarbüyütülürsebüyütülsünkenar keskinli¤ibozulmaz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Foto¤raf düzenleme çal›flmas› için düflünülen foto¤raflar dikkatlice seçilmelidir.Çözünürlük olarak kullan›lacak tüm görsellerin yak›n aral›klarda olmas› gerek-mektedir. S›kl›kla yap›lan hata farkl› çözünürlüklerde olan foto¤raflar› ayn› resimalan›nda kullanmakt›r. Bu durum yap›lan çal›flman›n inand›r›c›l›¤›n› zedelemekteve görsel düzenlemenin kalitesini düflürmektedir.

Farkl› ortamlarda çekilmifl foto¤raflar ayn› ortamda kullan›lacaksa çözünürlük ve bo-yutlar› yak›n de¤erlerde olmal›d›r.

1356. Ünite - Say ›sal Ortamda Görüntü Oluflturma Yöntemler i ve Sanatsal Uygulamalar

fiekil 6.3

Bir resmitasarlamak beyindebafllar. Öncelikledüflünülen foto¤rafdüzenlemesinidestekleyen farkl›foto¤raflarbulunmal›d›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 6.4

Bir resimalan›ndankopyalan›p baflkabir resim alan›nayap›flt›r›lanbeklenenden dahabüyük ya da küçükgelebilir. Bununsebebi iki resimdosyas› aras›ndakiçözünürlük veboyut farkl›l›¤›d›r.

Bir resim alan›ndan baflka bir resim alan›na görüntü tafl›nd›¤›nda iki görüntüaras›nda boyut ve çözünürlük fark› olup almad›¤› anlafl›l›r. ‹ki resim aras›nda oranistenen aral›ktaysa birlikte kullan›lmalar› sorun yaratmayacakt›r.

Bir resim kesitinin gere¤inden fazla büyütülmesi netsizlik sorunlar› ortaya ç›karabilir.

Seçim araçlar›yla resim dekupesi yaparken ifllemin ekranda olabildi¤ince bü-yütülerek yap›lmas› hatal› kenar ihtimallerini azalt›r. Yeterince büyütmeden yap›-lacak dekupeler do¤ru kenar elde edilmesini zorlaflt›r›r. Detaylara girilmedi¤i içindo¤ru bir kenar temizlemesi yap›lmas›n› mümkün k›lmaz.

Unutulmamal›d›r ki do¤ru bir kenar seçimi sonraki aflamalarda resim bütünlü-¤ünün kalitesinde önemli bir rol oynayacakt›r. Programda yap›labilecek belki deen hassas ifllemi bu kenar seçim ifllemi oluflturmaktad›r. Bu ifllem için aceleci dav-ranmay›p titizlikle harcanacak zaman sonraki aflamalarda kendini gösterip uygula-y›c›s›na görüntü ifllem kalitesi olarak geri dönecektir.


fiekil 6.5

A resmindeçözünürlük veboyut olarakuyumlu iki resim,B resminde deboyut veçözünürlükolarak küçük birflemsiyeninbüyütüldü¤üzaman ortayaç›kan netsizliksorunu aç›kçagörünmektedir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Dekupe: Bir resim alan›n›niçindeki bir figürün ya daobjenin etraf›ndaki alanlar›ntemizlenmesi ifllemi.

fiekil 6.6

A resminde dekupeifllemi resimekrandabüyütülerek hassasbir flekildeyap›labilirken, Bresminde objeekranda küçükkald›¤› içinyeterince detayagirme ve do¤rukenar elde edilmesioldukça zordur.

A B

Kenar seçim ifllemi farkl› yöntemlerle yap›labilir. Kement araçlar› bu tür ifllem-ler için en çok kullan›lan araçlardand›r. Seçim bölgesi tamaland›ktan sonra kenarkeskinli¤inin bir miktar eritilmesi iki farkl› resim bölgesinin uyumunu kolaylaflt›ra-cakt›r. Geçifl dozunu fazlaca abartmamak gerekir. Geçifl abart›ld›¤›nda sonradanbilgisayarda yap›lm›fl etkisi oluflturup inand›r›c›l›¤›n› yitirecektir.

Farkl› ortamlarda çekilmifl foto¤raflarla bir düzenleme yap›l›yorsa katmanlar›görüntüleri harmanlamak için etkin kullanmak önemlidir. Katmanlar ünitesindekatman harmanlama konusu anlat›lm›flt› (Ünite 3’te “Bir Katman›n Opakl›¤›n› veHarmanlama Seçene¤ini Belirlemek” konusuna bak›n›z). Do¤ru katman harmanla-ma seçene¤i farkl› resimleri mükemmel bir uyum haline dönüfltürebilir.


fiekil 6.7

Bir öncekiaflamada yap›lankenar seçimhatalar› sonrakiaflamada baflka birresme tafl›nd›¤›ndakatlanarak büyür.Bu durum yap›lançal›flmalar›inand›r›c›l›ktanuzaklaflt›r›p boflaç›kar›r.

fiekil 6.8

Kenarseçimlerindensonra kenarlarauygulanacakFeather Selection(Yumuflatma Etkisi)olas› seçimhatalar›n› azaindirip tafl›nanbölgeye uyumukolaylaflt›racakt›r.

Resim düzenlemesinde günefl etkisini artt›rmak için baflka ortamda foto¤raf fil-tresiyle çekilmifl bir günefli varolan güneflin oldu¤u yere yerlefltirme çal›flmas›ndaharmanlama seçenekleri yine önemli bir rol oynamaktad›r.

Harmanlama aflamas›ndan sonra sörf ve günefl katmanlar›ndaki istenmeyen le-keler do¤ru f›rça uçlar› seçilerek silinmelidir. F›rça ucu büyüklü¤ü ve kenar yumu-flakl›k seviyesi etkin kullan›ld›¤›nda büyük alanlar› silerken çok ifle yarar.


fiekil 6.9

Sörf yapan figurnormalharmanlamaseçene¤indeeklendi¤indeortama aitlikduygusu zay›fken,ikinci resimdeharmanlamaseçeneklerindenLimonisity seçene¤iile sörf yapan figürortam›n bir parças›hâline gelmifltir.

fiekil 6.10

Günefl foto¤raf›n›da do¤ru birharmanlamaseçene¤inikullanarak ortamaait bir görünümalmas› kolaycasa¤lanm›flt›r.

fiekil 6.11

Silgi ve f›rça ucukombinasyonlar›çok katmanl› resimdüzenlemelerindes›kl›kla kullan›l›r.

F›rça uçlar› birçok araç seçene¤inde kullan›l›r. Bir önceki ifllemde silgi ucu ola-rak kullan›lan f›rça uçlar› s›rad›fl› seçeneklerle resim alan›na farkl› etkiler vermekamac›yla da kullan›labilir.

Mühür arac›yla istenmeyen dokular›n resim alan›nda varolan baflka dokularlakapat›labilece¤i önceki ünitede anlat›lm›flt›. Resim alan›nda sahilde bulunan küçükinsan silüetleri sörfçüyle k›yasland›¤›nda alg› kargaflas› yaratt›¤› için onlar› silmekolumlu bir hareket olacakt›r. Bu ifllem basitçe mühür arac›yla doku tafl›ma yönte-miyle yap›labilir.

VEKTÖREL GRAF‹K OLUfiTURMA TEKN‹KLER‹

Çizim Kalemi Arac›n› KullanmakPen Tool (Çizim Kalemi Arac›) path ad› verilen düz ve e¤imli çizgiler oluflturur.Çizim kalemi arac› çizim ve seçim arac› olarak kullan›labilir. Çizim kalemi arac›düzgün ve pürüzsüz vektörel hatlar çizer. Çizim kalemi arac›yla oluflturulan hatlarvektörel olarak büyütüldüklerinde kenar bozulmas› olmaz ve sonsuz oranda büyü-tülme olana¤› sa¤larlar. Çizim kalemi arac› vektörel çizimler için kulllan›labilece¤igibi, kontrollü bir seçim arac› olarak da kullan›labilir. Bu yönüyle de kalem arac›oldukça etkin olarak kullan›labilir. Di¤er seçim araçlar›nda çok pratik olmayan ge-riye dönük de¤ifliklikler bu araçta kolayl›kla yap›labilir.


fiekil 6.12

Filtreli foto¤rafçekimlerindekipar›lt› hissiniverebilmek için,dört sivri köfleliy›ld›z fleklindekif›rça ucu seçilipfoto¤rafik birparlama etkisiverilebilir.

fiekil 6.13

Örnekte degörüldü¤ü gibigörüntüleri nak›flifller gibiyönlendirmekprogramkabiliyetlerinikullanarakmümkündür.

Çizim kalemi arac› Anchor Point (ÇapaNoktas›) dedi¤imiz t›klama noktalar›n›naras›na do¤ru ya da e¤ri çizgilerle birleflti-rip çizgi ya da alanlar oluflturmay› sa¤la-yan bir araçt›r. Çapa noktas›ndaki t›klamasürerken fare hareketleri, çapa noktas›naba¤l› olan çizginin e¤imini oluflturur. Buaraçlar aras›nda en do¤ru çizimi Pen Tool(Çizim Kalemi Arac›) yapar. Magnetic Pen(M›knat›s Kalem) ve Freeform Pen (SerbestKalem) araçlar›, normal bir kalemle ka¤›tüzerinde çizim yap›yormufl gibi yollar çiz-memizi sa¤lar.

Kalem arac›n› seçmek için araç kutusundaki sembole t›klanabilece¤i gibi klav-yedeki P tufluna da bas›labilir. Shift+P tufllar›na basarak kalem ve m›knat›sl› kalemaraçlar› aras›nda geçifl yap›labilir.

Kalem arac›yla oluflturulan yollar çizgi fleklinde kalabilece¤i gibi kapal› alanlarfleklinde de olabilir. Bilindi¤i gibi çizgilerin iki ucu vard›r. Kapal› alanlar›n ise yo-lu süreklidir. Örne¤in daire alan› kapal› yoldan oluflmufltur ve yol süreklilik gös-terir. Dolgu ve çizgi kal›nl›¤› uygulanmayan yollar görünmez yollard›r ve bask›daç›kmaz. Nedeni yollar›n piksel içermeyen vektör nesneler olmas›d›r. Resim ala-n›nda belirgin flekillere dönüflmeleri için çizgi ya da dolgu olarak tan›ml› olmala-r› gerekmektedir.

Vektörel çizim yollar› program içerisinde kalem araçlar› arac›l›¤›yla oluflturula-bilece¤i gibi vektörel tabanl› bir programda oluflturulup resim alan›na d›flar›dan dadahil edilebilirler. Ayn› flekilde programda oluflturulan vektörel yollar baflka birprograma da tafl›nabilir.

Düz Çizgiler ÇizmekDüz çizgiler fare ile t›klanarak oluflturulur. Çizim kalemi arac›n› seçtikten sonra ilkt›klama yolu bafllatma özelli¤i tafl›r. Bundan sonraki her t›klama bir öncekiyle ara-s›nda düz bir çizgiyle birlefltirilir. Çizim sonland›r›lmak istendi¤inde araç kutusunagidip çizim kalemi üzerine tekrar t›klamak yeterlidir.

Vektörel çizim yaparken Paths paletinde yap›lan çizimler Work Path (Çal›flmaÇizgisi) ad› alt›nda geçici depolama alan› olarak görülür.


fiekil 6.14

Çizim kalemiaraç kutusupenceresi.

fiekil 6.15

Düz çizgi çizmekve Work Path(Çal›flma Çizgisi)penceresi. Kalemarac›yla tam yataydikey ve 45derecelik aç›lardaçizim yaparkenklavyedeki shifttufluna bas›l›ykençizim yap›l›r.

Resim alan›nda birden çok çizim yap›ld›¤›nda, çizim yönetimini kolaylaflt›rmakiçin çizgiler çal›flma çizgisi paletinde kaydedilebilir. Böylece herbirine ulaflmak vedüzenlemek pratik hale gelir. Çal›flma çizgisi paletinde varolan bir çizimi seçimdenç›kar›l›p çizime yeniden bafllan›rsa, yeni çal›flma çizgisi öncekinin yerini al›r, eski-si kaybolur.

Ba¤lant› Noktalar›, Yön Tutamaçlar› ve BileflenlerVektörel bir çizim birçok çapa noktas› ve ona birçok ba¤l› do¤ru ya da e¤rilerdenoluflabilir. Çapa noktalar›, çizim parçalar›n›n bafllang›ç ve bitifl noktalar›n› iflareteder. Çizim yaparken fare ile her k›sa t›klama iki çapa noktas› aras›nda do¤ru çiz-gilerle birleflir. Çapa noktas›nda fareye bas›l› durumdayken yön vermek ba¤l› olançizginin çekilen yöne göre e¤rilik kazanmas›n› sa¤lar. Bu durum asl›nda çapa nok-tas›na ba¤l› yön noktas› ve çizgilerinin oluflmas›n› sa¤lar. Yön noktalar›n› ve çizgi-lerinin konumu, çapa noktas›na ba¤l› olan e¤rinin biçimini belirler.

E¤ri bir çizgiden sonra düzgün bir çizgi çizmek için fareyle ayn› çapa noktas›n›n üzerinealt tufluna basarak tekrar t›klad›ktan sonra çizime devam etmek gerekmektedir.

Böyle çapa noktalar›na yumuflak çapa noktalar› denir. Yumuflak e¤riler, yumu-flak noktalarla ba¤lan›rlar. Köfleli yollar ise keskin köfle noktalar›yla ba¤lan›rlar.

Çizgileri ve Çapa Noktalar›n› Tafl›makÇizgileri ve çapa noktalar› k›smen ya da bütün olarak Direct Selection (Tafl›maArac›) tafl›n›r. Araç kutusunda Path Selection (Yol Seçim) arac›n›n alt›nda Direct se-lection (Tafl›ma Arac›) arac› gizlidir. Seçim ve tafl›ma oklar› bu flekilde seçilebile-ce¤i gibi klavye k›sayolu kullan›larak da seçilebilir. Klavyede A tufluna basarak se-çim arac› etkin duruma getirilebilir. Ayr›ca kalem arac› seçili durumdayken, Ctrl(Windows) ya da Command (Mac OS) tufluna basarak geçici olarak seçim arac› et-kin hale getirilebilir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 6.16

Çapa noktalar›,yön tutamaçlar› vebileflenler.

Keskin çapa noktas›Bu noktaya ba¤l› yön çizgilerive noktalar› yoktur.

Yumuflak çapa noktas›Bu noktaya ba¤l› yöntutamaçlar› vard›r.

Araç kutusunda kalem arac›n›n alt›nda bulunan Add Anchor Point Tool (ÇapaNoktas› Ekle) arac›yla varolan bir vektörel alana çapa noktas› eklenebilir. Yine ay-n› yerde gizli bulunan Delete Anchor Point Tool (Çapa Noktas› Sil) arac›yla varolançapa noktas› silinebilir.

Vektörel Alanlar› BoyamakYollar ve çapa noktalar› bir resim alan›n›n bas›lmayan elemanlar›d›r. Vektörelalanlar ve çizgiler resim alan›ndaki pikselleri temsil etmez. Seçimden ç›kar›ld›¤›n-da resim alan›nda görünmez. Ancak çal›flma yolu paletinde görünür. Resim alan›n-da da görünebilmesi için Stroke (Kontur) eklemek ya da fill (dolgu) eklemek ge-rekmektedir.

Vektörel alan seçiliyken Swatches (Renk paleti’nden) seçilen renk vektörel ala-n› boyar.

Vektörel alanlarda her ne kadar kenar keskinlik sorunu olmasa da dolgu ve çizgi rengi re-sim alan› çözünürlü¤ünde görünür.


fiekil 6.17

Tafl›ma ve seçmearaçlar›. Siyah oktüm çizim alan›n›,beyaz ok ise belirlibir çapa noktas›n›ya da yön noktas›n›tafl›r.

fiekil 6.18

Renk paleti(Swatches).

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Renk kütüphanesinden seçilen renk alan›n içine opak olarak dolar. Katmanlarpaletinden bu alan›n geçirgenli¤i de¤ifltirilebilir.

Vektörel Alanlar› Seçilmifl Alanlara DönüfltürmekKalem arac›yla oluflturulmufl vektörel alanlar, resim alan›ndaki piksel gruplar›n›nseçimi için kullan›labilir. Alan haline getirilmifl vektörel çizim, çal›flma çizgisi pale-ti penceresinin alt›nda bulunan seçim alan› iflaretinin üzerine sürüklenerek seçil-mifl alan haline dönüfltürülebilir. Ayn› sonuca çal›flma çizgisi paleti penceresininyan taraf›nda bulunan küçük üçgenden ulafl›lan palet menüsünde Make Selection(Seçilmifl Alana Dönüfltür) seçene¤inden de ulafl›labilir. Ç›kan ara pencereden ke-nar keskinli¤i ve ifllem türü de seçilebilir.

Seçilmifl Alanlar› Vektörel Alanlara DönüfltürmekVektörel alanlar seçilmifl alanlara dönüfltürülebilirken seçilmifl alanlar da vektörelalanlara dönüfltürülebilir. Herhangi bir seçim arac›yla seçilmifl alan› çal›flma çizgisipaleti penceresinin alt›nda bulunan vektörel dönüflüm seçene¤ine t›klayarak ya daçal›flma çizgisi paleti penceresinin yan›ndaki üçgen menüdeki Make Work Path(Çizime Dönüfltür) seçene¤i iflaretlenerek vektörel alana dönüfltürülür.

ÖRNEK TASARIM ÇALIfiMASI Bu bölümde raster ve vektör grafiklerden oluflan örnek bir afifl tasar›m yap›lacak-t›r. Farkl› programda oluflturulmufl görüntülerin biraraya getirilerek bir grafik tasa-r›ma dönüflmesi sa¤lanacakt›r.


fiekil 6.19

Vektörel alanlar›seçilmifl alanlaradönüfltürmek.

fiekil 6.20

Seçilmifl alanlar›vektörel alanlaradönüfltürmek.

Bir önceki örnek çal›flmada oldu¤u gibi bu çal›flmada da resim alan›n›n boyutve çözünürlük de¤erlerini ayarlayarak ifle bafllanmal›d›r. Sonradan dönüflümü sa¤-l›kl› olmad›¤› için boyut, çözünürlük de¤erlerine bu aflamada karar verilmelidir.Çal›flma alan› kullan›labilecek en büyük ölçülerde çal›fl›lmal›d›r. Bu aflamada bilin-mesi gereken ikinci nokta oluflturulacak tasar›m›n bask› ortam›nda m›, say›sal or-tamda m› ço¤alt›laca¤› sorusunun cevab›d›r. Çok renkli bir çal›flma olacaksa vebask› yöntemiyle ço¤alt›lacaksa CMYK, yine çok renkli olacaksa ve say›sal olarakço¤alt›lacaksa RGB renk modunda çal›fl›lmas› sonraki aflamalarda renk sorunlar›n›aza indirir.

Resim alan›na vektörel bir programdan çizim tafl›mak olas›d›r. Kopyala-yap›flt›ryoluyla bu ifllem basitçe yap›labilir. Yap›flt›rma iflleminden önce beliren pencere-de yap›flt›r›lacak görüntünün vektörel mi, raster m› oldu¤u seçilebilir. Bir çiziminvektörel yap›flt›r›lmas› daha sonra olabilecek büyütme ifllemlerinin sorunsuz olma-s›n› sa¤lar.


fiekil 6.21

Öncedentasarlanan afifliçin gerekengörseller bulunurya daoluflturulur.

fiekil 6.22

Vektörelprogramdaoluflturulmufl birçizimoluflturuldu¤uprogramdakopyalan›p,photoshop’takiresim alan›nayap›flt›r›labilir.Yap›flt›rma ifllemeyine vektörel yada raster olarakyap›labilir.

Resimler ilk yap›flt›r›ld›klar›nda Free Transform (Serbest Dönüflüm) de¤iflik-likleri çerçevesiyle birlikte gelirler. Boyut ve aç› gibi deformasyonlar bu aflama-da yap›labilir.

Maske katman› üzerindeki siyah alanlar kapat›c› beyaz alanlar ise geçirgenalanlar› gösterir. Gri alanlar ise tonu koyuldukça geçirgenli¤i azalan bir yap›tafl›r.


fiekil 6.23

Farkl› birprogramdan yada farkl› birresim alan›ndankopyalan›p zeminresim alan›nagetirilen her resimotomatik olarakyeni bir katmanayap›flt›r›l›r.

fiekil 6.24

A- Anadolu Üniver-sitesi logosunun vedünyan›n formolarak uyumu içintam daire fleklindegelen dünya resmi-ni Free Transform(serbest dönüflüm)çerçevesinin çapanoktalar›ndan for-munu bozarak ay-n› flekle gelmesi sa¤-lan›r. B-Form ola-rak bütünleflmeningüçlendirilmesi içinlogonun bulundu-¤u katmana maskekatman› ekleyereklogonun baz› yerle-rinin dünya üze-rinde siliklefltirilme-si sa¤lanabilir.A B

Bir resim alan›na yaz› eklemek için araç kutusundan T yaz› arac›n› seçmek ge-rekir. Bu araçla resim alan›n›n t›klanan yerine yaz› yaz›lmaya bafllanabilir. T›kla-mayla birlikte katmanlarda yaz› katman› belirdi¤i de gözlenir. Photoshop’taki yaz›özellikleri bir kelime ifllem program›ndaki yaz› özellikleri ile büyük benzerlik gös-terir. Baflka bir programda edinilen al›flkanl›klar bu programda da sürdürülebilir.Kelime ifllem programlar›ndan fark›, yaz›lara ek olarak bütün görüntü ifllem etkile-rinin verilebilmesidir.


fiekil 6.25

Zemin katman›n›seçip logonun vedünyan›n solüstüne rastgelecek birparlama etkisivermek içinfiltrelerden LensFlare (MercekYans›mas›) efektigörselin etkisiniart›racakt›r.

fiekil 6.26

Yaz› arac›n›nseçilmesiyle araçseçenekleriçubu¤undakitüm bilgileryaz›yla ilgilihale dönüflür.


fiekil 6.27

Tasar›mtamamland›ktansonra üretimtürüne göregerekendönüflümleryap›ld›ktan sonrayeni bir isimlekaydedilir. Dahasonra ihtiyaçduyulmas› durumudüflünülerektasar›m›n katmanl›(psd) hali ayr›casaklanmal›d›r.


‹ki ana bilgisayar grafi¤i kategorisi vard›r. Onlarla çal›fl-maya bafllamadan önce aralar›ndaki fark› anlamak ge-rekir. Photoshop program›nda her iki grafik türüyle deçal›fl›labilir. Bitmap resimler raster resimler olarak daadland›r›l›r. Bu resimler piksel olarak bilinen kareler-den oluflan bir sistemi esas al›r. Her kareye (piksel) be-lirli bir konum ve renk de¤eri atan›r. Bitmap görüntüle-rindeki esas nesne veya flekiller yerine piksel gruplar›-n›n düzenlenmesidir. Vektörel grafikler vektör denilenmatematiksel noktalar taraf›ndan tan›mlanan çizgiler vee¤rilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutland›r›l-d›klar›nda keskin kenar görüntülerini korurlar. Vektörgrafikler farkl› boyutlara ölçeklenebilecek yaz› ve logogibi grafik resimler için uygundur.Photoshop program›n›n boyama ve düzenleme altyap›-s› öylesine güçlüdür ki kullan›m olanaklar› kullan›c›s›-n›n hayal gücüyle s›n›rl›d›r. Bir foto¤raf›n tonlar› verenk düzeltmeleri gibi basit düzenlemelerden, farkl› za-manlarda ve ortamlarda oluflturulmufl görüntülerin, ger-çekçi bir gözlemle ayn› ortamdaym›fl hissini uyand›rankarmafl›k düzenlemelere kadar birçok ifllem bu prog-ramda yap›labilmektedir. Program›n etkinli¤i kullan›c›-s›n›n yetenekleriyle s›n›rl›d›r.Pen Tool (Çizim Kalemi Arac›) Path (Çizgi) ad› verilendüz ve e¤imli çizgiler oluflturur. Çizim kalemi arac› çi-zim ve seçim arac› olarak kullan›labilir. Çizim kalemiarac› düzgün ve pürüzsüz vektörel hatlar çizer. Çizimkalemi arac›yla oluflturulan hatlar vektörel olarak büyü-tüldüklerinde kenar bozulmas› olmaz ve sonsuz orandabüyütülme olana¤› sa¤larlar. Çizim kalemi arac› vektö-rel çizimler için kulllan›labilece¤i gibi, kontrollü bir se-çim arac› olarak da kullan›labilir. Bu yönüyle de kalemarac› oldukça etkin olarak kullan›labilir. Di¤er seçimaraçlar›nda çok pratik olmayan geriye dönük de¤iflik-likler bu araçta kolayl›kla yap›labilir.

Photoshop program› farkl› programlarda oluflturulmuflgörüntüleri raster ya da vektörel olarak ça¤›r›p bünye-sinde ayn› özelliklerde saklayabilme kabiliyetine sahip-tir. Katmanlar› birlefltirilmedi¤i sürece farkl› grafik türle-rini kendi bünyesinde saklar.Bir resim alan›na yaz› eklemek için araç kutusundan Tyaz› arac›n› seçmek gerekir. Bu araçla resim alan›n›nt›klanan yerine yaz› yaz›lmaya bafllanabilir. T›klamaylabirlikte katmanlarda yaz› katman› belirdi¤i de gözlenir.Photoshop’taki yaz› özellikleri bir kelime ifllem progra-m›ndaki yaz› özellikleri ile büyük benzerlik gösterir.Baflka bir programda edinilen al›flkanl›klar bu program-da da sürdürülebilir. Kelime ifllem programlar›ndan far-k›, yaz›lara ek olarak bütün görüntü ifllem etkilerininverilebilmesidir.

Özet


1. Bitmap grafik anlam›na gelen kelime afla¤›dakiler-den hangisidir?

a. Vektörb. Rasterc. Çizimd. Tipografie. Fotografi

2. Vektörel grafik anlam›na gelen kelime afla¤›dakiler-den hangisidir?

a. Matematiksel çizimb. Piksel de¤erc. Raster grafikd. Bitmap grafike. CMYK

3. Afla¤›dakilerden hangisi pikseli tan›mlamaktad›r?a. Çapa noktas›b. Yön çizgisi kutucu¤uc. Bitmap görüntünün yap›tafl›d. Çizim e¤risie. Gri de¤er grafi¤i

4. Afla¤›dakilerden hangisi çözünürlü¤ü tan›mlamakta-d›r?

a. Resim alan›n›n renk yap›s›b. Foto¤raf›n negatific. Resim alan›n›n tek ton olmas›d. Resim alan›n›n grafik türüe. Birim alana düflen piksel say›s›

5. Afla¤›dakilerden hangisi dekupeyi tan›mlamaktad›r?a. Çoklu resim format›b. Tek tonlu resim seçene¤ic. Matematiksel çizim format›na dönüfltürmed. Figürün etraf›n›n temizlenmesie. Fotografin tramlanmas›

6. Afla¤›dakilerden hangisi çapa noktas›n› tan›mlamak-tad›r?

a. Piksellerden herbirib. Vektörel çizim t›klama noktas›c. Yar›m ton noktas›d. Ortalama çözünürlük de¤erie. Katmanlar›n birlefltirilmesi

7. Bitmap bir görüntü ekranda çok büyütüldü¤ündeafla¤›dakilerden hangisi gözlemlenir?

a. Keskinlik de¤iflmez.b. Gri görüntünün renklendi¤i görünür.c. Pikseller görünmeye bafllar.d. RGB renkler CMYK olur.e. Görüntü keskinleflir.

8. Vektörel bir görüntü ekranda büyütüldü¤ünde afla-¤›dakilerden hangisi söylenebilir?

a. Keskinlik de¤iflmez.b. Gri görüntünün renklendi¤i görünür.c. Pikseller görünmeye bafllar.d. RGB renk yap›lar› belirginleflmeye bafllar.e. CMYK RGB’ye dönüflür.

9. Vektörel çizimler afla¤›daki araçlardan hangisiyleoluflturulur?

a. Brush (F›rça arac›)b. Pen (Çizim kalemi arac›)c. Tafl›ma ve seçim oklar›d. Lasso (Kement arac›)e. Magic Wand (Sihirli de¤nek arac›)

10. Kalem arac›yla vektörel çizim yaparken e¤ri çizgi-den sonra düz çizgi nas›l çizilir?

a. Kalem arac› araç kutusundan tekrar seçilir çizi-me devam edilir.

b. Resim alan›n›n bofl yerine t›klan›r ve çizime de-vam edilir.

c. Resim alan›n›n d›fl›na t›klan›r ve çizime devamedilir.

d. Çapa noktas›n›n üzerine alt tufluna basarak t›k-lan›r ve çizime devam edilir.

e. Yönlendirme noktas›na t›klan›r ve çizime devamedilir.



1. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafik-ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.


3. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafik-ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

4. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafik-ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Örnek Foto¤raf DüzenlemeÇal›flmas›” konusunu yeniden gözden geçiriniz.


7. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafik-ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

8. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Bitmap ve Vektörel Grafik-ler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.


10. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ba¤lant› Noktalar›, Yön Çiz-gileri, Yön Noktalar› ve Bileflenler” konusunuyeniden gözden geçiriniz.



fiener A. (2006). Photoshop Magazin, ‹stanbulwww.photoshopmagazin.com

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklar

Çandafl fiiflman, “Liman”, 2005.


Tevfik Fikret Uçar’›n “Ne Mutlu Bir Düflü Olana” çal›flmas› el ile üretilmifl görsellerin ve bir foto¤raf›nsanatsal bir biçimde kullan›m›na farkl› bin örnektir.

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Görsel efekt ve filtre kavramlar›n› tan›mlayabilecek,Görsel efekt ve filtrelerin temel ifllevlerini aç›klayabilecek,Görsel efekt ve filtreleri do¤ru biçimde ve do¤ru yerde kullanabilecek, Görsel efekt ve filtreleri ihtiyaca göre s›ralayabilecek bilgi ve becerilere sahipolacaks›n›z.


• Efekt• Filtre• Blur (Bulan›klaflt›rma)• Noise (Parazit)

• Sharpen (Netlefltirme)• Texture (Doku)• Vektör Tabanl›• Piksel Tabanl›

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNN

Say›sal Foto¤raf‹flleme Tenkikleri

Özel Efektler veFiltreler

• G‹R‹fi• P‹KSEL TABANLI EFEKT VE

F‹LTRELER


G‹R‹fiFiltre ve efektler bir görüntünün daha güçlü iletiflim kurmas›nda yard›mc› eleman-lard›r. Bir foto¤raf›n daha çarp›c›, bir manzaran›n daha gizemli ya da bir araban›ndaha h›zl› oldu¤unu vurgulamada efekt ve filtrelerin yard›m›na baflvururuz. Pekçok farkl› yaz›l›m benzer isimlerde efekt ve filtreler ile standart baz› uygulamalaraelverifllidirler. Baz› yaz›l›mlar ise filtrelerin çok daha detayl› olarak ifllenebilmesineolanak tan›rlar.

Filtreler, denemesi oldukça çekici seçenekler sunarlar. Bu nedenle etraf›m›zdarastlad›¤›m›z broflür, ilan gibi malzemelerde bilinen filtrelerin uygulamalar›yla s›kkarfl›lafl›r›z. Ancak bilinmesi gereken önemli bir nokta, filtrelerin “hofl göründü¤üiçin” de¤il, do¤ru iletiflim kurmak için yard›mc› elemanlar olduklar›d›r. Dolay›s›yla,görsel efekterin kar›fl›kl›¤› ile mesaj karmaflas› yaratan bir foto¤raf yerine hiç efektiolmayan bir foto¤raf› kullanmak daha do¤ru bir seçenek olacakt›r. Bu nedenle,efekt ve filtreleri kullan›rken, kullan›m amac›n› da unutmamak oldukça önemlidir.

Özel Efektler ve Filtreler

fiekil 7.1

Özel efektler vefiltreler ile varolangörüntüler dahaetkili ve çarp›c›hâle getirilebilirler.

P‹KSEL TABANLI EFEKTLER VE F‹LTRELER

Hemen hemen tüm görüntü ifllem yaz›l›mlar› baz› efekt ve filtreleri bar›nd›r›r.Bu efektler uygulan›rken genellikle bir menü arac›l›¤› ile baz› detayl› ayarlamalar›yapmam›zda yard›mc› olurlar. Efekt ve filtreler kimi zaman d›fl yaz›l›mlar ile de anayaz›l›ma eklenebilir. Plug-in olarak adland›r›lan bu ek yaz›l›mlar, efektlerin çeflitle-nebilmesine olanak tan›rlar.

Filtreler bir görüntünün tamam›na ya da bir bölümüne uygulanabilir. Filtreleri uygulama-da en do¤ru yöntem filtrenin uyguland›¤› görseli yeni bir katmana kopyalayarak, bu kat-man›n transparanl›¤›ndan faydalanarak filtrenin gücünü ve etkisini kontrol etmektir. Fil-tre uygulamas› etkisi bu yöntemle kontrol edildi¤inde afl›r› abart›l› ve karmafl›k görselleryerine tutarl› ve yerinde efekt kullan›m› mümkün olur.


fiekil 7.2

Filtreler Menüsü veFilter Gallery(Filtreler Galerisi)Penceresi.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Temel efekt ve filtreleri genel olarak flu gruplarda toplayabiliriz: Artistic (Sanat-sal), Blur (Bulan›klaflma), Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri), Distort (Bozma),Noise (Parazit), Pixellate (Piksellefltirme), Render (Canland›rma), Sharpen (Netlefl-tirme), Sketch (Çizim), Texture (Doku) ve Stylize (Stilize)’dir.

Hemen hemen tüm filtrelerin bir arada görülebildi¤i “Filter Gallery” görüntülü menüsüneAdobe Photoshop yaz›l›m›nda Filter menüsününün alt›ndan ulaflabilirsiniz.

Artistic (Sanatsal) FiltrelerArtistic (Sanatsal) Filtreler ile, resimsi, sanatsal görüntüye sahip bir görsel elde et-mek mümkündür. Colored Pencil (Boya Kalemi) filtresi varolan görüntüyü renklikalemlerle çizilmifl gibi gösterir. Cutout (Karton) filtresi varolan görüntüyü renklikartonlardan kesilmifl gibi detaylardan ar›nd›rarak kaba bir hale getirir. Dry Brush(Kuru F›rça) kuru f›rça tekni¤i ile bir görselin kenarlar›n› belirlemeye yarar. FilmGrain (Film Greni) görüntüye gren ekler. Fresco (Duvar Resmi) kaba f›rça darbe-leri ile resimsel bir etki yarat›r. Neon Glow (Parlak ›fl›k) seçilen renk ile görüntüyüyumuflatarak bir parlama ekler. Paint Daubs (F›rça Darbeleri) belirli f›rça uçlar› ileresme farkl› müdahalelere olanak verir. Palette Knife (Resim B›ça¤›) altta tuval var-m›fl gibi bir görüntü ile neredeyse saydam bir resim görüntüsünü elde etmek içinkullan›l›r. Plastic Wrap (Plastik Folyo) görüntüyü sanki plastik folyo ile kaplanm›flgibi gösterir. Poster Edges (Posterize) bir görüntünün içerdi¤i renkleri azaltarak de-taylar›ndan ar›nd›rmaya yarar. Rough Pastels (Kal›n Pastel) toz pastel ile boyanm›flhavas›n› vermek için kullan›l›r. Smudge Stick (Bulaflt›rma Çubu¤u) bir görselin de-taylar›n› yumuflatarak aç›k renk alanlar›n ›fl›¤›n› artt›r›r. Sponge (Sünger) resmi san-ki süngerle boyanm›fl gibi kaba bir hava verir. Underpainting (Astar Boyama) res-mi tuval zeminde transparan olarak aktar›p, üzerine yeniden boyanm›fl gibi göster-mek için kullan›l›r. Watercolor (Suluboya) ise görüntüyü suluboya tekni¤i ile res-medilmifl gibi göstererek detaylardan ar›nd›r›r.

1557. Ünite - Özel Efekt ler ve F i l t re ler

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P




Colored Pencil (Boya Kalemi)

Dry Brush (Kuru F›rça)

Fresco (Duvar Resmi)

Paint Daubs (F›rça Darbeleri)

Plastic Wrap (Plastik Folyo) Poster Edges (Posterize)

Palette Knife (Resim B›ça¤›)

Neon Glow (Parlak Ifl›k)

Film Grain (Film Greni)

Cut Out (Karton)

fiekil 7.3

Artistic (Sanatsal)Filtreler .

Efekt ve filtrelerde özellikle Sanatsal filterelerde önemli bir nokta bu filtrelerin yaln›zcabir taklit oldu¤udur. Taklitler gerçe¤i gibi do¤ru bir etki sa¤lamayabilirler, bu nedenle butip filtreleri çok gerekli olmad›kça kullanmak sak›ncal›d›r. Örne¤in suluboya filtresi yeri-ne suluboya tekni¤inin kendisini kullanmak ya da varolan bir suluboya resmi görsel ola-rak seçmek çok daha kaliteli ve özgün sonuçlar verecektir.

Blur (Bulan›klaflt›rma) FiltresiBlur (Bulan›klaflt›rma) filtresi bir görüntüyü bulan›klaflt›rmaya yarar. Bulan›klafl-t›rmak, o görüntünün netli¤inin azalmas› ile ayn› anlama gelir. Örne¤in bir objeyiarka plan›ndan ay›rmak, öndeki objeyi net, arka plan› ise bulan›k hale getirerekmümkün olabilir. Bu gibi durumlarda Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresini kullanmakuygundur.

Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresi Adobe Photoshop yaz›l›m›nda pek çok farkl› çe-flidi ile karfl›m›za ç›kmaktad›r. Blur More (Daha Bulan›k), normal blur fitresindendaha yo¤un bir bulan›kl›k elde etmek için kullan›l›r. Gaussian Blur (Çan E¤risiBulan›kl›¤›) ise istedi¤iniz de¤eri vererek bulan›kl›¤›n artmas›n› veya azalmas›na


fiekil 7.4

Rough Pastels (Kal›n Pastel)

Sponge (Sünger)

Watercolor (Suluboya)

Smudge Stick (Bulaflma Çubu¤u)

Underpainting (Astar Boyama)

Artistic (Sanatsal)Filtreler.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Blur kelimesinin sözlükanlam› ‘Bulan›klaflt›r’d›r. Bukomut ile görüntülerinnetli¤ine, farkl› seçenekler›fl›¤›nda, müdahale edilir.

olanak tan›r. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) belirli bir hareketi ya da h›z› gös-termede elverifllidir; yaln›zca belirlenen aç›da bulan›kl›k yaratarak görüntüye hare-ket verir. Radial Blur (Dairesel Bulan›kl›k), Spin (Dönme) seçene¤i ile ise daireselhareketler için, Zoom (Yak›nlaflt›rma) seçene¤i ile de objenin yak›nlaflmas›n› gös-teren hareketler için uygundur; foto¤raf makinesini döndürerek foto¤raf çekmifl gi-bi görsellere ve bir objenin ekrana do¤ru hareketini gösterildi¤i durumlara RadialBlur komutu arac›l›¤› ile de ulaflabilirisiniz.

Blur komutunun Box Blur, Shape Blur, Smart Blur ve Surface Blur gibi farkl›türleri de vard›r. Box Blur (Kutu Bulan›kl›k) seçili alandaki pikselleri komflu pik-selleri ile birbirine benzetme prensibi ile çal›fl›r. Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k)netli¤i belirlenen flekli baz alarak uygular. Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k) bulan›k-l›¤› oldukça kontrollü bir biçimde gerçeklefltirebilmek ad›na detayl› bir menu su-narken, Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›) ise resimdeki objenin d›fl kenarlar›n› ko-ruyarak iç rengini ve pürüzlerini gidermede pratik çözümler sunar.


Blur More (Daha Bulan›k)

Gaussian Blur (Çan E¤risi Bulan›kl›¤›)

Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k)

Blur (Bulan›kl›k)

Box Blur (Kutu Bulan›kl›k)

Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)

Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›)

fiekil 7.5

Blur(Bulan›klaflt›rma)Filtreleri.


fiekil 7.6

Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k).

Blur(Bulan›kllaflt›rma)Filtreleri - ShapeBlur (fiekilselBulan›kl›k).

fiekil 7.7

Lens Blur (Mercek Bulan›kl›¤›).

Blur(Bulan›klaflt›rma)Filtreleri - Lens Blur(MercekBulan›kl›¤›).

Brush Strokes (F›rça Ucu) EfektleriBrush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri, sanatsal efektlerde oldu¤u gibi görüntüye bo-yanm›fl ve çizimi yap›lm›fl havas›n› verir. Accented Edges (Vurgulu Kenar) görün-tüdeki s›n›r çizgilerini vurgulayarak tebeflirle çizilmiflçesine konturlar. Angled Stro-kes (Aç›l› Çizgiler) aç›l› çizgilerle görüntüyü yeniden tarar. Crosshatch (Çapraz Ta-rama) çapraz tarama tekni¤i ile görüntüyü yeniden resmeder. Dark Strokes (KoyuÇigiler) koyu alanlar› k›sa ve koyu çizgilerle, aç›k renkli alanlar› ise uzun ve beyazçizgilerle tarar. Ink Outlines (Mürekkepli Kontur) görüntüyü mürekkepli kalem tar-z›nda ince detayl› çizgilerle yeniden çizer. Spatter (Lekeleme) tabanca boya tekni-¤i ile görüntüyü yeniden resmeder. Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur) görüntü-nün bask›n renkleri ile konturlar› vurgular. Sumi-e (Japon Resimleme Tekni¤i) pi-rinç ka¤›d›na f›rça ile uygulanan bu tekni¤in özelliklerini taklit ederek bulan›kkonturlar ve doygun siyah alanlar oluflturur.

Kald›r›mda dururken önünüzden geçen arabalar› bafl›n›z› sabitleyerek nas›l gördü¤ünüzedikkat edin. Geçen arabalar net mi görünür? Bu görüntüyü hangi efektin verebilece¤inidüflününüz.


Radial Blur / Spin (Dairesel Bulan›kl›k / Dönme)

Radial Blur / Zoom (Dairesel Bulan›kl›k / Yak›nlaflt›rma)

fiekil 7.8

Blur(Bulan›klaflt›rma)Filtreleri - RadialBlur (DaireselBulan›kl›k).

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1


fiekil 7.9

Accented Edges (Vurgulu Kenar)

Crosshatch (Çapraz Tarama)

Ink Outlines (Mürekkepli Kontur)

Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur)

Angled Strokes (Aç›l› Çizgiler)

Dark Strokes (Koyu Çizgiler)

Spatter (Lekeleme)

Sumi-e (Japon Boya Tekni¤i)

Brush Strokes(F›rça Ucu)Efektleri.

Distort (Bozma) FiltresiDistort (Bozma) Filtereleri bir görüntüyü geometrik olarak bozar. Diffuse Glow(Da¤›l›ml› Parlama) görüntüye gren ekleyerek yumuflat›r ve merkezden kenarla-ra do¤ru rengini açar. Displace (Yerini Almak) bir görüntüyü belirlenen baflka birgörüntüye göre yeniden yerlefltirmeye yarar. Glass (Cam) filtresi bir görüntününbelirlenen türdeki bir cam›n arkas›ndan bak›l›yormufl izlenimini yaratmada kulla-n›l›r. Lens Correction (Mercek Düzeltimi) foto¤raf çekilirken oluflabilecek hatalar›düzeltmeye yarar. Ocean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›) ve Ripple (Ç›rp›nt›) bir gö-rüntüyü suyun alt›ndaym›fl gibi göstermek için suda oluflan dalgalar› görüntüye ek-ler. Pinch (Çimdik) bir görüntünün bir bölümünü s›k›flt›r›r; görüntüde, belirlenende¤ere göre, içe do¤ru girinti veya d›fla do¤ru ç›k›nt› oluflur. Polar Coordinates(Kutup Koordinatlar) görüntüyü dikdörtgen yerine dairesel çerçevelenmifl halegetirir. Shear (Bükmek) görüntüyü bir e¤ri yard›m› ile e¤mede kullan›l›r. Spherize(Kürelefltirmek) görüntüyü 3-Boyutlu hale getirerek bir kürenin etraf›na sarm›fl gi-bi gösterir. Twirl (Sard›rma) filtresi görüntüyü helezonik biçimde sarmal halinegetirmede kullan›l›r. Wave (Dalga) komutu Ripple (Ç›rp›nt›) komutuna benzer, an-cak Wave (Dalga) çok daha detayl› bir menü ile kontrol edilebilir. ZigZag (Zikzak)ise belirlenen noktadan d›flar› do¤ru dik zikzak çizgiler ile görüntüyü tafl at›lm›fl birsu görüntüsünde oldu¤u gibi modifiye eder.


fiekil 7.10

Distort (Bozma)Filtrelerine FiltrelerMenüsünden Girifl.


fiekil 7.11

Diffuse Glow (Da¤›l›m›l› Parlama)

Lens Correction (Mercek Düzeltimi)

Pinch (Çimdik)

Glass (Cam)

Ocean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›)

Polar Coordinates (Kutup Koordinatlar)

Distort (Bozma)Filtreleri.


Shear (Bükme)

Spherize (Kürelefltirmek)

Twirl (Sard›rmak)

Wave (Dalga)

ZigZag (Zikzak)

Shear (Bükme) Menü Seçenekleri

Spherize (Kürelefltirmek) Menü Seçenekleri

Twirl (Sard›rmak) Menü Seçenekleri

Wave (Dalga) Menü Seçenekleri

ZigZag (Zikzak) Menü Seçenekleri

fiekil 7.12

Distort (Bozma)Filtreleri.

Noise (Parazit) Filtresi‹ngilizce’de “ses” ya da “gürültü” anlam›na gelen Noise kelimesi görsel filtre ola-rak kullan›ld›¤›nda görüntüde parazit veya bozukluk anlam›na gelir. Görüntüleribozmak ya da kirlilikleri ve parazitleri gidermek için Noise filtresinden yararlan›la-bilir. Noise filtresi seçenekleri ile görüntüde doku yaratmada ya da çizik ve tozolan görsellerin sorunlar›n› gidermede kullan›l›r. Add Noise (Parazit Ekleme) filtre-si genelikle degradeli geçifllerin ve baz› rötüfllar›n farkedililir hale geldi¤i uygula-malarda görüntüyü daha gerçekçi bir hale getirmek için kullan›l›r. Despeckle (Leke-leri Kald›rma) seçene¤i görüntüdeki lekeleri kald›rma ifllemini görüntünün detay-lar›n› bozmadan gerçeklefltirir. Bu komut rengin de¤iflti¤i alanlar› sabit tutup, bü-yük renk alanlar›n› bulan›klaflt›rarak lekeleri kald›r›r. Dust & Scratches (Toz ve Çi-zikler) görüntüdeki parazitleri, birbirine benzemeyen pikselleri tespit edip renk veton de¤erlerini birbirine yak›nlaflt›rarak, azalt›r. Median (Orta De¤er) seçilen biralanda yer alan piksellerin aç›kl›k koyuluk de¤erlerini birbirine yaklaflt›rarak gö-rüntüdeki bozuklu¤u giderir. Reduce Noise (Paraziti Azaltma) görüntünün parazi-tini tümünün veya tek bir kanaldan müdahalesine olanak verir.

Noise (Parazit) menüsündeki Dust & Scratches (Toz ve Çizikler) ile eski bir foto¤raftakitoz ve çizikleri kolayca kald›rmak mümkündür.


fiekil 7.13

Add Noise (Parazit Ekeleme)

Dust & Scrathes (Toz ve Çizikler)

Reduce Noise (Parazit Azaltma) Reduce Noise (Parazit Azaltma) Menü Seçenekleri

Despeckle (Lekeleri Kald›rma)

Median (Orta De¤er)

Noise (Parazit)Filtreleri.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Pixelate (Piksellefltirme) FiltresiPiksellefltirme filtresi menüsünde yer alan seçenekler, birbirine benzer de¤erde verenklerde pikselleri bir araya getirerek farkl› flekiller elde edilmesine yard›mc› olur.Color Halftone (Renkli tram) kanallar›na ayr›lm›fl traml› bask› görüntüsünü simuleeder. Crystallize (Kristalize) pikselleri tek renkten oluflan çokgenler haline dönüfl-türür. Facet (Elmas) filtresi benzer renkteki pikselleri bloklar halinde düzenler. Ta-ranan bir görüntüyü el yap›m› gibi göstermede, bir foto¤raf› resim gibi gösterme-de kullan›labilir. Fragment (Fragman) görüntüdeki piksellerin dört adet kopyas›-n› oluflturur ve yerlerini biraz kayd›rarak üst üste getirir. Mezzotint (Gravür etkisi)görüntünün içerdi¤i renkleri çizgi, nokta gibi seçenekler ile tam doygun hale geti-rir. Mosaic (Mozaik) pikselleri bloklar haline getirir ve mozaik görüntüsü verir. Po-intilize (Noktalama) görüntüyü renkli noktalardan oluflan bir düzene sokar.


Color Halftone (Renkli Tram)

Facet (Elmas)

Mezzotint (Gravür Etkisi)

Pointilize (Noktalama)

Crystallize (Kristalize)

Fragment (Fragman)

Mosaic (Mozaik)

fiekil 7.14

Pixelate(Piksellefltirme)Filtreleri.


fiekil 7.15

Color Halftone (Renkli Tram) De¤er: 4



Crystallize (Kristalize), De¤er: 10



Pixelate(Piksellefltirme)Filtrelerinden ColorHalftone (RenkliTram) veCyrstallize(Kristalize)filtrelerinin farkl›de¤erlergirildi¤inde ortayaç›kan sonuçlar›.

fiekil 7.16

Crystallize (Kristalize) Crystallize (Kristalize) Menü Seçenekleri

Pixelate(Piksellefltirme)Crystallize(Kristalize)filtresinin Cell Size(Hücre boyutu)belirlendi¤i menü.

Render (Canland›rma) FiltresiRender filtresi menüsünde yer alan seçenekler, 3-boyutlu flekiller, bulut dokular›ve ›fl›k efektleri gibi görüntüler elde etmede kullan›l›r. Clouds (Bulut) seçene¤i bu-lutlu bir gökyüzü görüntüsü yarat›r ve bunu yaparken etkin olan katman›n yerinebulutlu doku geçer. Difference Clouds (Transparan Bulut) seçene¤inde yarat›lanbulut dokusu bu kez etkin olan katman›n yerine geçmek yerine üzerinde transpa-ran olarak yer al›r. Bu filtrenin bir kaç kez üst üste uygulanmas› ile mermerimsi birdoku da elde edilebilir. Fibers (Lif) seçene¤i yan yana örülmüfl ipliksi bir doku el-de etmek için kullan›l›r, Clouds seçene¤inde oldu¤u gibi etkin olan katman›n ye-rini doku al›r. Lens Flare (Mercek Yans›mas›) seçene¤i foto¤raf çekilirken lense ge-len günefl ›fl›¤›n›n sebep oldu¤u parlakl›¤› taklit eder. Lighting Effects (Ifl›kland›r-ma Efektleri) pek çok farkl› alt seçenek ile ›fl›k ve gölge üzerinde oynamalar yap-maya olanak sa¤lar.


Orjinal Foto¤raf

Difference Clouds (Transparan Bulut)

Clouds (Bulut)

Fibers (Lif)

fiekil 7.17

Render(Canland›rma)Filtreleri.

Lens Flare (Mercek Yans›mas›)

Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri)Menü Seçenekleri

Lens Flare (Mercek Yans›mas›)Menü Seçenekleri

fiekil 7.18

Render(Canland›rma)Filtreleri- Lens Flare(Mercek Yans›mas›)ve Lighting Effects(Ifl›kland›rmaEfektlerine aitörnekler ve menüseçenekleri.

Sahnelenen bir müzikalde ›fl›kç› olarak çal›flt›¤›n›z› hayal edin. Baflroldeki sanatç›y› nas›löne ç›kar›rd›n›z?

Sharpen (Netlefltirme) FiltresiSharpen filtresi menüsünde yer alan seçenekler, birbirine benzer de¤erde ve renk-lerde piksellerin aralar›ndaki fark› artt›rarak bulan›k bir görüntüyü netlefltirmedekullan›l›r. Sharpen (Netlefltirme) genel bir netlik sa¤larken, gerekti¤inde SharpenMore (Daha Çok Netlefltirme) komutu ile netlik art›r›labilir. Sharpen Edges (KenarNetlefltirme) renk alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirmede kullan›l›r.Bu ifllemin daha kontrollü bir flekilde yap›labilmesine ise Unsharp Mask (NetlikMaskesi) komutu kullan›l›r. Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik) komutu ise ›fl›k ve gölge-lerdeki netli¤in kontrol edilmesine izin vererek genel netlik oluflturmaya yarar.

Sketch (Çizim) FiltreleriSketch filtresi alt menüsünde yer alan filtreler el çizimi görünüflü veya sanatsal gö-rünüm elde etmek için kullan›l›rlar. Ayn› zamanda 3 boyutlu efekt elde etmek içinde kullan›labilen bu filtreler Filter Gallery (Filtre Galerisi) taraf›ndan da kolayl›klauygulanabilmektedirler.

Bas Relief (Rölyef) metal plakan›n oyularak görüntünün elde edilmesi etkisiniverir. Chalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür) gölge olan alanlar› siyah kömür,›fl›kl› olan alanlar› ise beyaz tebeflir ile diyagonal çizgilerle kaplar. Charcoal (Kö-mür) kömürle cizilmifl ve el ile da¤›tlm›fl bir etki yarat›r. Chrome (Krom) görüntü-yü cilal› krom yüzeye çizmifl etkisi verir. Conté Crayon (Ya¤l› Pastel) görüntüyepastel boya ile çizilmifl etkisi verir. Graphic Pen(Grafik Kalem) Görüntüdeki de-taylar› aktarabilecek flekilde ince ve düz çizgiler kullan›r. Halftone Pattern (Tramdokusu) bask›daki tram görüntüsünü simule ederken görüntünün sahip oldu¤urenk de¤erlerini korur. Note Paper (Not Ka¤›d›) el yap›m› bir ka¤›t üzerine çizim


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

fiekil 7.19

Orjinal Foto¤raf

Sharpen More (Daha Çok Netlefltirme)

Sharpen (Netlefltirme)

Sharpen Edges (Kenar Netlefltirme)

Sharpen(Netlefltirme)Filtreleri.

Sharpen (Netlefltirme)Filtresi; hafif bulan›kfoto¤raflarda keskin birnetlik sa¤lamak içinkullan›l›r.

Halftone Pattern (TramDokusu): Matbaada bas›lanbir çal›flmaya yak›ndanbak›ld›¤›nda görülennoktalara tram ad› verilir.Halftone Pattern (TramDokusu) bu dokuyu takliteder.

yap›lm›fl görüntüsü verir. Photocopy (Fotokopi) fotokopi çekilmifl görüntüsü verirve kontrastl›¤› art›r›r. Plaster (Oyun hamuru) görüntüyü 3 boyutlu oyun hamurun-dan yap›lm›fl gibi gösterir. Reticulation (A¤) film emisyonunun bozulmas› ile mey-dana gelen a¤›ms› görüntüyü taklit eder. Stamp (Damga) görüntüye a¤aç ya da li-nol ile bas›lm›fl etkisi verir.En iyi sonuç siyah beyaz görüntülerde elde edilir. TornEdges (Eskitilmifl kenarlar) görüntüyü eskimifl ve kenarlar› y›rt›lm›fl bir ka¤›da çi-zilmifl gibi gösterir. Water Paper (Sulu ka¤›t) Görüntü ›slak bir ka¤›t üzerine res-medilmifl ve renkler birbirine geçmifl gibi görünür.


Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik)

Unsharp Mask (Netlik Maskesi)

Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik) Menü Seçenekleri

Unsharp Mask (Netlik Maskesi) Menü Seçenekleri

fiekil 7.20

Sharpen(Netlefltirme)FiltrelerindenSmart Sharpen(Ak›ll› Netlik) veUnsharp Mask(Netlik Maskesi)Menü Seçenekleri.


fiekil 7.21

Orjinal Foto¤raf

Chalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür)

Chrome (Krom)

Graphic Pen (Grafik Kalem)

Note Paper (Not Ka¤›d›)

Bas Relief (Rölyef)

Charcoal (Kömür)

Conte Crayon (Ya¤l› Pastel)

Halftone Pattern (Tram Dokusu)

Photocopy (Fotokopi)

Sketch (Çizim)Filtreleri.


Plaster (Oyun Hamuru)

Stamp (Damga)

Water Paper (Sulu Ka¤›t)

Reticulation (A¤)

Torn Edges (Eskitilmifl Kenarlar)

fiekil 7.22

Sketch (Çizim)Filtreleri.

Chalk & Charcoal Charcoal

Chrome Conte Crayon Graphic Pen

Halftone Pattern Note Paper Photocopy

Plaster Reticulation Stamp

Torn Edges Water Paper

fiekil 7.23

Sketch (Çizim)Filtreleri Menüsü.

Stylize (Stilize) FiltresiStylize Filtreleri bir görüntünün piksellerinin aras›ndaki kontrast de¤erleri art›rarakboyanm›fl resim görüntüsü vermeye yarar. Diffuse (Da¤›tma) Filtresi pikselleri ge-lifligüzel gruplar ve birkaç kez uyguland›¤›nda pastel ya da kömürle çizilmifl etki-si verir. Emboss (Gofre) Filtresi görüntünün d›fl kenarlar›n›n renklerini aç›k ve ko-yu de¤erlere çekerek kabar›k ya da içe göçük etkisi verir. Extrude (Uzatma) Fil-tresi blok ve piramitler fleklinde 3 boyutlu flekiller yarat›r. Find Edges (Kenar Belir-leme) bir görüntünün kenar çizgilerini belirlemek için kullan›l›r. Glowing Edges(Parlayan Kenar) siyah zemin üzerinde görüntünün kenar çizgilerini renkli olarakortaya ç›kar›r. Solarize (Solarize) filtresi karanl›k oda tekni¤i temelli bir filtredir vebir foto¤raf›n tonlar›n› görsel efekt elde etmek üzere de¤ifltirir. Tiles (Karo) Filtesigörüntüyü karelere böler. Karelerin büyüklü¤ü ve say›s› diyalog kutusunda belir-lenebilir. Trace Contour (Kontur Çizgisi) Filtresi karanl›k ve ayd›nl›k farklar›n›n ol-du¤u kenarlarda ince bir çizgi atar ve konturlar›n ortaya ç›kmas›n› sa¤lar. Wind(Rüzgar) filtresi görüntüye küçük yatay çizgiler atarak rüzgar esmifl etkisini getirir.

Foto¤raf üzerinden çizim yapmak pek çok sanatç› ve tasar›mc›n›n kulland›¤› bir yöntem-dir. Bunu kolaylaflt›rmak için efektlerden de yararlanabiliriz. Sizce hangi efektler bu ko-nuda yard›mc› olarak kullan›labilir?

Afla¤›da gördü¤ünüz (fiekil 7.24) efektlerin ne oldu¤unu hat›rlayabiliyor musunuz?Hat›rlad›¤›n›z efektlerin isimlerini altlar›na yaz›n›z.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

fiekil 7.24

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4


Orjinal Foto¤raf Diffuse (Da¤›tma)

Emboss (Gofre) Extrude (Uzatma)

Find Edges (Kenar Belirleme)

Solarize (Solarize) Tiles (Karo)

Trace Contour (Kontur Çizgisi) Wind (Rüzgar)

Glowing Edges (Parlayan Kenar)

fiekil 7.25

Stylize (Stilize)Filtreleri.

Texture (Doku) FiltreleriTexture filtrelerini derinlik yaratmak yada organik bir görüntü yaratmak amac›ylakullan›r›z.

Craquelure (Çatlak) filtresi görüntüyü yükseltilmifl bir yüzeye üzerine uygulan-m›fl ve çatlaklar oluflmufl gibi gösterir. Grain (Gren) görüntüye farkl› çeflitlerdegren ekler. Bu çeflitler aras›nda yumuflak, kontrast, geniflletilmifl, yatay, dikey gibiseçenekler bulunur. Mosaic Tiles (Mozaik karo) görüntüyü küçük karolardan olufl-muflcas›na canland›r›r. Patchwork (K›rkyama) görüntüyü renklerine göre ay›rarakyama ifli gibi gösterir. Stained Glass (Vitray) görüntüyü vitraym›fl gibi gösterir.

Texturizer (Doku verici) görüntüye kendi seçti¤iniz veya yaratt›¤›n›z dokuyuvermeye yarar.


fiekil 7.26

Grain Mosaic Tiles

Patchwork Stained Glass Texturizer

Texture (Doku)Filtreleri.

Layer Effects (Katman Efektleri)Adobe Photoshop yaz›l›m› gölgeler, parlamalar ve kabartmalar gibi bir katman›ngörüntüsünü de¤ifltirecek pek çok efekt türünü bar›nd›r›r. Katmanlara uygulananefektler katmanlar›n alt›nda ve onlara ba¤l› olarak yer al›rlar. Bir katmana uygula-nan efekt gizlenebilir, silinebilir veya baflka bir katmana kopyalanabilir.

Layer Style menüsüne katman›n üzerine sa¤ t›klayarak “Blending Options” (Harmanlama)seçene¤inden ulafl›labilir.


Orjinal Foto¤raf

Grain (Gren) (Horizontal / Yatay)

Mosaic Tiles (Mozaik Karo)

Stained Glass (Vitray)

Craquelure (Çatlak)

Grain (Gren)

Patchwork (K›rkyama)

Texturizer (Doku Verici)

fiekil 7.27

Texture (Doku)Filtreleri.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Shadow (Gölge) seçene¤i Drop Shadow (Gölge Düflürme) ve Inner Shadow(‹çeriye Gölge Düflürme) fleklinde iki seçenekle yer al›r. Layer Style (Katman Stili)menüsünde yer alan opsiyonlardan Opacity (Opasite), Angle (Aç›), Distance (Uzak-l›k), Choke (S›k›fl›kl›k), ve Size (Boyut) gibi seçenekler arac›l›¤›yla ince ayarlar›yapmak mümkündür. Glow (Ifl›ldama) seçene¤i katman›n d›fl kenarlar›n›n parlakgörülmesini sa¤lar. Outer (D›fl) ve Inner (‹ç) olarak d›fla do¤ru ve içe do¤ru ›fl›lda-ma vermek mümkündür. Bevel and Emboss (Ç›k›nt› ve Girinti) katman›n d›fl ke-narlar›na müdahale ederek ç›k›nt› ve girinti görüntüsü elde etmeye yarar. Satin(Saten) katman›n kendisini gölgeleyerek pürüzsüz bir görünüm sa¤lar. Overlay(Kaplama) katman›n tümünü renk (Color Overlay), degrade (Gradient Overlay)veya doku (Pattern Overlay) ile kaplar. Stroke (D›fl Çizgi) katman›n d›fl kenar›n›renk degrade ya da doku ile kontürler.


fiekil 7.28

Layer Effects(Katman Efektleri)penceresineulafl›lmas›n›sa¤layan menü“Blending Options(Harmanlama)”seçene¤ine t›klan›r.

Blending Options(Harmanlama): LayerEffects (Katman Efektleri)seçenekleri “BlendingOptions” (Harmanlama)alt›nda yer al›r.

Drop Shadow (Gölge) efektinde bir objenin zeminden uzakl›¤›n› “Distance”(Mesafe) seçe-ne¤i ile azalt›p ço¤altmak mümkündür.


fiekil 7.29

Layer Effects(Katman Efektleri)penceresi.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Drop Shadow (Gölge) Inner Shadow (‹ç Gölge)

Glow (Parlama) Inner Glow (‹çe Parlama)

Bevel (Ç›k›nt›) Emboss (Grinti)

fiekil 7.30

Layer Effects(Katman Efektleri).


Görsel efektler bir görüntüyü pekifltiren, anlam katanve daha net alg›lanmas›n› sa¤layan yard›mc› elemanlar-d›r. Anlama ba¤l› olarak oldukça çeflitli seçeneklerdenbiri ya da birkaç› ile bir görüntüye oldu¤undan çok da-ha do¤ru bir iletiflim kurmak için müdahale edilebilir. Temel efekt ve filtreleri genel olarak flu gruplarda top-layabiliriz: Artistic (Sanatsal), Blur (Bulan›klaflmak),Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri), Distort (Bozmak),Noise (Parazit), Pixellate (Piksellefltirmek), Render (Can-land›rmak), Sharpen (Netlefltirmek), Sketch (Çizim),Texture (Doku) ve Stylize (Stilize Etmek)’dir.Artistic (Sanatsal) Filtreler ve Sketch (Çizim) Filtreleriresim ve çizim tekniklerini taklit eden efektleri bar›nd›-r›r. Bu efektler ço¤u zaman kullan›fll› gibi görünse de,resim tekni¤inin ya da çizimin kendisini kullanmakefekti ile tekni¤i taklit etmekten daha özgün ve estetiksonuçlar elde etmeye yard›mc› olacakt›r. Blur (Bulan›k-laflmak) Filtresi özellikle hareket verilmek istenen gö-rüntülerde kullan›ma elverifllidir. Örne¤in bir uça¤›nh›zla uçup geçiyor oldu¤unu göstermek için MotionBlur (Hareket Bulan›kl›¤›) filtresinden faydalan›labilir.Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri) yine çizim teknikle-rinden baz›lar›n› bar›nd›r›r. Distort (Bozma) foto¤rafmakinesinin merce¤inden ileri gelen yamukluklar› dü-

zeltmeye, görüntüyü yana do¤ru ya da küresel biçimdekayd›rmaya ve büyütmeye, görüntüyü dalgaland›rmayayarar. Noise (Parazit) filtresi görüntüye parazit eklemeve kald›rmada kullan›l›r. Eski foto¤raflara ait toz ve çi-zikleri kolayca yok etmede de bu filtreden yararlan›l›r.Pixellate (Piksellefltirmek) daire, kare, nokta gibi çeflitliflekiller ile görüntüyü hücrelere böler. Render (Canlan-d›rmak) doku ve ›fl›k ile ilgili müdahalelerde kullan›l›r.Sharpen (Netlefltirmek) menüsü netli¤i az olan görün-tüleri netlefltirir. Texture (Doku) çeflitli malzeme doku-lar›n› simüle eder. Stylize (Stilize Etmek) Filtresi kenarçizgisi vurgulama, rüzgar efekti verme, karolara bölmegibi çeflitli stiller bar›nd›r›r. Layer Effects (Katman Efekt-leri) ise gölge düflürme, kenar parlatma ve gofre gibiefektleri bar›nd›r›r.Bu efektlerin tek tek bilinmesi ve kullan›lmas› zor ola-bilir. Ancak zaten do¤ru yöntem filtrelerin isimlerinegore ne ifle yarayacaklar›n› kestirebilmektir. Filtreleramaç ve ifllevlerine gore grupland›r›lm›fllard›r. Bu grup-lar›n bafll›klar›na göre aranan efekte ulaflmak oldukçakolayd›r. Efektleri kullanmaya bafllad›ktan sonra za-manla detaylara girmek ve efektlerin kullan›m›nda da-ha derin bilgi sahibi olmak mümkündür.

Özet


1. Afla¤›dakilerden hangisi görüntüyü buland›rmak içinkullan›l›r?

a. Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtresib. USB bellek kullanmakc. Trace Contour (Kontur Çizimi) Filtresid. Belgeyi TIFF olarak kaydetmeke. Stylize (Stilize) Filtresi

2. Afla¤›dakilerden hangisi filtrelere ulaflmak ve filtre-leri bir arada görmek için kullan›l›r?

a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)b. PSDc. Katmana sa¤ klikle t›klan›rd. Filter Gallery (Filtre Galerisi)e. Drop Shadow (Gölge Düflürme)

3. Afla¤›dakilerden hangisi bir katman›n alt›na gölgeatmak için kullan›l›r?

a. Drop Shadow (Gölge Düflürme)b. Inner Shadow (‹ç Gölge)c. Glow (Parlama)d. Grain (Gren) e. Mosaic Tiles (Mozaik Karo)

4. Afla¤›dakilerden hangisi bir katman›n içine gölge at-mak için kullan›l›r?

a. Tiles (Karo)b. Stained Glass (Vitray)c. Inner Shadow (‹ç Gölge)d. Radial Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)e. Diffuse (Da¤›tma)

5. Afla¤›dakiden hangisi eski foto¤raflardaki toz ve çiz-gileri yok etmek için kullan›l›r?

a. Brush Strokes (F›rça Ucu Efektleri)b. Shear (Bükme)c. Add Noise (Parazit Ekleme)d. Dust & Scratches (Toz ve Çizik)e. Render (Canland›rmak)

6. Bir araba görüntüsünü h›zl› gidiyor göstermek içinafla¤›daki efektlerden hangisi kullan›l›r?

a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)b. Shear (Bükme)c. Texture (Doku) d. Distort (Bozma)e. Render (Canland›rmak)

7. Bir görüntüyü siyah beyaz damga haline getirmekiçin afla¤›daki filtreden hangisinden faydalan›labilir?

a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)b. Shear (Bükme)c. Texture (Doku) d. Distort (Bozma)e. Stamp (Damga)

8. Bir görüntüyü netlefltirmek için afla¤›daki filtre gru-blar›ndan hangisi kullan›l›r?

a. Blur (Bulan›kl›k)b. Texture (Doku) c. Distort (Bozma)d. Sharpen (Netlefltirmek)e. Render (Canland›rmak)

9. Bir sahne foto¤raf›nda görüntüyü sadece bir figureodaklamak için afla¤›daki filtrelerden hangisinden fay-dalan›l›r?

a. Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›)b. Shear (Bükme)c. Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri) d. Lens Flare (Mercek Yans›mas›)e. Render (Canland›rmak)

10. Bir görüntüye renkli tram etkisi vermek içinafla¤›daki filtrelerden hangisinden faydalan›l›r?

a. Lens Flareb. Add Noisec. Mosaicd. Color Halftone e. Crystallize



1. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Blur (Bulan›klaflt›rma) Fil-tresi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Piksel Tabanl› Efekt ve Fil-treler” bölümünü tekrar gözden geçiriniz

3. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Layer Effects (KatmanlarlaEfekt Uygulama)” bölümünü tekrar gözden ge-çiriniz

4. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Layer Effects (KatmanlarlaEfekt Uygulama)” bölümünü tekrar gözden ge-çiriniz

5. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noise (Parazit) Filtresi” bö-lümünü tekrar gözden geçiriniz

6. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Blur (Bulan›kl›k) Filtreleri”bölümünü tekrar gözden geçiriniz

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sketch (Çizim) Filtreleri”bölümünü tekrar gözden geçiriniz

8. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sharpen (Netlefltirmek) Fil-treleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz

9. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Render (Canland›rma) Fil-treleri” bölümünü tekrar gözden geçiriniz

10. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Pixelate (Pikselasyon) Fil-tresi” bölümünü tekrar gözden geçiriniz

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›S›ra Sizde 1

Hareket eden objeler sabit duran gözlemci taraf›ndannet alg›lanamazlar. Keskin netli¤e sahip objeler ise sta-bil görünür. E¤er bir araba foto¤raf›n› giden bir araba-ya dönüfltürmek isterseniz araban›n olu¤u katmana Mo-tion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›) filtresini uygulayarak gi-diyormufl gibi bir görüntü elde edebilirsiniz.

S›ra Sizde 2

Sahnede spot ›fl›klar hep ön plana geçmesi istenenoyuncular ya da sanatç›lar üzerindedir. Siz de öne ç›-karmak istedi¤iniz bir noktay› Lighting Effects (Ifl›klan-d›rma Efektleri) ile vurgulayabilirsiniz. Lighting Effects(Ifl›kland›rma Efektleri) genel ayd›nlatmadan yo¤un ay-d›nlatmaya pek çok seçenek sunmaktad›r.

S›ra Sizde 3

Foto¤raf üzerinden çizim yaparken pek çok detaylakarfl›lafl›r›z. Bu detaylardan ar›nd›rmak çizim yapmay›da kolaylaflt›racakt›r. Artistic (Sanatsal) Filtrelerde bulu-nan Accented Edges (Vurgulanm›fl Kenarlar), Ink Outli-nes (Mürekkepli Kontur) ve Stylize (Stilize) filtrelerindebulunan Find Edges (Kenar Bulma) ve Trace Contour(Kontur Çizimi) seçeneklerinden biri ile foto¤rafta yeralan objeler yal›nlaflt›r›lm›fl bir flekilde çizim etkisineulafl›r.

S›ra Sizde 4

Sol üst köfledeki efekt Blur filtrelerinden biri olan Radi-al Blur’deki Spin seçene¤i ile oluflturulmufltur. Sa¤ üst-teki efekt ise yine Blur filtrelerinden Radial Blur’denZoom seçene¤i ile oluflturulmufltur. Alttaki filtrelerinher ikisi de Pixelate (Piksellefltirme) filtre grubuna aittir.Soldaki Crystallize (Kristalize), sa¤daki ise Color Halfto-ne (Renkli Tram) filtreleridir.

Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklarAdobe Illustrator CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2008). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Adobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul: Medyasoft Yay›nlar›. Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual,

‹sviçre: Rotovision Yay›nevi.


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Renk kavram›n› tan›mlayabilecek,Renk modlar›n›n fark ve benzerliklerini aç›klayabilecek,Monitör ayarlar›n›n yap›lmas›n›n önemini tart›flabilecek,Renk yönetimi ve ton kontrolü yapman›n gere¤ini aç›klayabilecek gereklibilgi ve becerilere sahip olacaks›n›z.


• Renk• Ifl›k• Ton• Gamut• Renk Alan›

• RGB• CMYK• Kontrast• Doygunluk

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNN


• G‹R‹fi• RENK VE TON NED‹R?• RENK ALANI VE GAMUT• RENK MODLARI• MON‹TÖR AYARLARININ

YAPILMASI• TON KONTROLÜ VE RENK

YÖNET‹M‹


Say›sal Görüntü‹fllemede TonKontrolü ve RenkYönetimi

G‹R‹fiHayat›m›z›n önemli bir parças› olan renk, özellikle tasar›m, sanat ve görsel iletiflim-de oldukça önemli bir role sahiptir. Do¤ru yerde do¤ru renklerin kullan›m›, görseliletiflimde mesaj›n da do¤ru alg›lanmas›n› sa¤lar. Renkler bir mesaj, bir atmosfer vebir bilgiyi iletebilme gücüne sahiptir. Kültürden kültüre de¤iflen renk, sembolikolarak farkl› anlamlar da tafl›yabilmektedir. Ortamdaki ›fl›¤›n, objenin renk pig-mentlerine çarparak yans›mas› ve gözümüze iletilmesiyle gördü¤ümüz renkler,farkl› modlar› ve ortam havas›n› böylece alg›layabilmemize olanak tan›r. Bir foto¤-raf›n ›fl›¤›ndan, o foto¤raf›n çekilmifl oldu¤u ortam›n ›fl›¤›n›n nas›l oldu¤unu tah-min etmemiz mümkündür. Güneflli ve temiz bir havada, d›fl mekânda çekilen birfoto¤raf ile iç mekânda, lofl bir ortamda çekilen foto¤raf›n renk ve ›fl›k de¤erleriaras›nda dramatik farkl›l›klar olacakt›r. Bir foto¤raf üzerinde çal›fl›rken de bu etki-leri art›rmak için renk ve ton ayarlar› yapmaya ihtiyaç duyulur. Böylece verilmekistenen mesaj ve karfl›ya iletilmek istenen ortam havas› çok daha etkin bir biçim-de elde edilebilecektir.

RENK VE TON NED‹R?Rengi incelerken ›fl›ktan bahsetmek kaç›n›lmazd›r. Prizmadan geçirildi¤inde ›fl›k,farkl› dalga boylar›na ayr›larak renkleri oluflturur. Gökkufla¤›ndaki renkler ile ayn›dizilimi gördü¤ümüz bu renk skalas›, ›fl›¤›n tüm renkleri bar›nd›rd›¤›n› bize bir kezdaha hat›rlatmaktad›r. Bir objenin rengini, o objeye ›fl›¤›n çarparak yans›mas› ilegörürüz.

Karanl›k bir odaya girin ve tüm ›fl›klar› kapat›n. Etraf›n›zdaki objeleri ve renklerini göre-biliyor musunuz?

Say›sal Görüntü ‹fllemedeTon Kontrolü ve Renk

Yönetimi

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

RENK ALANI VE GAMUT‹nsan gözü, belli bir aral›ktaki dalga boylar›na sahip renkleri görebilmektedir. Bil-gisayar monitörlerinin ›fl›k ile ortaya ç›kan renkleri farkl› bir aral›¤a, matbaada bas-k› ile elde edilen renkler ise daha k›s›tl› bir aral›¤a sahiptir. Bu aral›klara Gamut ad›verilmektedir. ‹nsan gözünün görebildi¤i renkler en genifl aral›¤a, monitörün gös-terebildi¤i renkler bundan daha k›s›tl› bir aral›¤a, bask›da elde edilen renkler ise da-ha da s›n›rl› bir aral›¤a sahiptir. Alt›n rengi, fosforlu renkler gibi baz› özel renkler isematbaada ancak özel mürekkep kullanarak elde edilir. Bu renklere Spot Renk ad›verilir. Spot renk gibi özel renkler ve baz› CMYK renkleri bilgisayar monitörlerindetam olarak görüntülenemez. Bu da, bilgisayar ve bask› teknolojilerinin birbirindenfarkl› yöntemler kullanarak renk elde etmesinden kaynaklan›r.


Beyaz Ifl›k Prizma

KIRMIZITURUNCUSARIYEfi‹LMAV‹LAC‹VERTMOR

Di¤er Renkler

K›rm›z› CamK›rm›z› Elma

Di¤er Renkler

fiekil 8.1

Renkler ›fl›k ilevarolur. Ifl›k tümrenkleri içindebar›nd›r›r.

Kaynak: T. FikretUçar “Görsel‹letiflim ve GrafikTasar›m”kitab›ndanal›nm›flt›r.

Gamut; bir renk sisteminingörüntüleyebildi¤i ya dabasabildi¤i renk aral›¤›naverilen isimdir.

Spot Renk; Bask›da CMYKrenkleri d›fl›nda kalan ekstrarenklere Spot Renk ad›verilir.

Cyan

Mavi Yeflil

Siyah

MagentaSar›

Beyaz Siyah

K›rm›z›

MaviYeflil

Sar›

Beyaz

Cyan

Magenta

fiekil 8.2

Toplamsal RenkMetodu (Sa¤da) veÇ›kar›msal RenkMetodu (Solda).

RENK MODLARI

RGBRGB renk modu red (k›rm›z›), green (yeflil) ve blue (koyu mavi) renklerinden olu-flur. Bu renkler üst üste eklendikçe beyaz elde edildi¤inden RGB renk modelinetoplamsal renk modeli ad› da verilir. Hiçbir renk yokken tamamen siyah olan biralanda, bu üç rengin kar›fl›m› ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar monitörleri, tele-vizyonlar ve projeksiyonlar bu yöntemle renk elde ederler.

R, G ve B renklerinin her birinin 256 de¤erinin kombinasyonu ile RGB modunda 16.7 mil-yon renk elde edilebilmektedir. Tüm renkler için ayn› de¤er verildi¤inde gri tonlar eldeedilmekte, tüm renkler maksimum de¤erde iken beyaz, tüm de¤erler minimum (yani s›f›r)de¤erde iken ise siyah renk elde edilmektedir.

CMYKCMYK renk modu cyan (aç›k mavi), magenta (koyu pembe), yellow (sar›) ve black(siyah) renklerinin bir araya gelmesi ile oluflur. Pigment esasl› bu renk modelin-de, tüm renklerin kar›flmas› ile siyah elde edilir. Hiçbir renk yokken tamamen be-yaz olan bir alanda renkler kar›flt›kça farkl› renkler ve sonunda siyah elde edilir.Bu renk pigmentlerinin ›fl›k arac›l›¤› ile rengin tümünü emerek görünmesi nede-niyle bu renk modeline ç›kar›msal renk modeli ad› da verilir. Matbaalarda kul-lan›lan ofset bask› sistemleri, lazer yaz›c› ve mürekkep püskürtmeli (inkjet) yaz›-c› gibi bask›ya yönelik sistemler bu yöntemle renk elde eder. K yani siyah renk,koyu de¤erleri belirlemede yard›mc› renktir. Bu özelli¤inden ötürü ve “Blue” ilekar›flt›r›lmamas› için siyah renk K harfi ile temsil edilir. Di¤er renkler ise bafl harf-leri kullan›larak k›salt›lm›flt›r.

CMYK renk modunda C, M ve Y renklerinin birleflmesi ile teorik olarak siyah elde edilme-lidir, ancak gerçekte kahverengiye yak›n bir renk elde edildi¤inden K yani siyah renk kul-lan›lmakta ve do¤ru bir siyah elde edilmesini sa¤lamaktad›r.

Di¤er Renk Modlar›

Grayscale (Gri Ton)Görüntünün tamamen siyah beyaz oldu¤u renk modudur. Siyahtan beyaza do¤rutüm tonlar›n bulundu¤u bu renk modunun bask›da elde edilmesinde sadece siyahmürekkep kullan›l›r. Siyah mürekkebin az ya da çok kullan›lmas› ile gri tonlar el-de edilmifl olur. Grayscale modundaki bir görüntünün her bir pikseli 0’dan (yanisiyahtan) 255’e (yani beyaza) kadar toplam 256 gri tonundan birine sahiptir.

BitmapGörüntünün sadece %100 siyah ve %100 beyaz noktac›klardan elde edilmesi ileoluflur. Siyah ve beyaz noktalar›n s›k veya seyrek kullan›m› ile uzaktan bak›ld›¤›n-da göz bu alanlar› gri de¤erler olarak alg›lar. Bu özellik, görüntünün daha az renkbilgisini bar›nd›rmas›na, dolay›s› ile daha az yer kaplamas›na neden olur. Ayr›ca,tek renk bir bask› için, özellikle serigrafi gibi baz› bask› teknikleri için Bitmapgörüntüler oldukça pratik çözümler sunar.

1858. Ünite - Say ›sal Görüntü ‹fl lemede Ton Kontro lü ve Renk Yönet imi

RGB toplamsal renk, CMYKise ç›kar›msal renkmodelidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Red(K›rm›z›)

Green(Yeflil)

Blue(Mavi)

Cyan(Aç›kMavi)

Magenta(ÇingenePembesi)

Yellow(Sar›)

Black(Siyah)

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Duotone (‹ki Renk)‹ki rengin bir arada kullan›lmas› ile oluflan renk modudur. Siyah ve beyaz ile s›n›r-l› kalmadan, tercih edilebilecek herhangi iki renk ile görüntüyü elde etmek içinkullan›l›r. Monotone tek renk ile, tritone üç renk ile, quadtone ise dört renk ilegörüntü elde etmek için kullan›l›r.

Indexed Color Mode (Dizinli Renk Modu)Toplam en fazla 256 renkten oluflur. Renkli bir görüntü dizinli Renk Modu’na dö-nüfltürüldü¤ünde renkler 256 renk paletinden en yak›n olan›na dönüfltürülür veböylece bir renk s›n›rlamas› yap›lm›fl olur. Renk kalitesi çok fazla bozulmadan dos-ya boyutu düflürüldü¤ünden multimedya ve internette kullan›m için elveriflli birrenk modudur.

Multichannel Mode (Çok Kanall› Mod)Özel bask› yöntemleri için kullan›lmaya elveriflli olan Çok-Kanall› Mod, her bir ka-nalda 256 ton gri kullanarak görüntüyü renklerine ay›r›r. RGB ya da CMYK bir dos-ya Çok Kanall› Mod’a çevrildi¤inde varolan kanallar spot renk kanal› hâline gelir.

MON‹TÖR AYARLARININ YAPILMASIBir ifl ak›fl›nda do¤ru renkleri elde etmek, çal›flt›¤›n›z her arac›n farkl› renk ayar›nasahip olmas› nedeniyle oldukça güç olabilir. Farkl› ayarlardaki monitörlerde renklerfarkl› görünebilir, ç›kt› al›nd›¤›nda ve matbaada bas›ld›¤›nda bambaflka sonuçlar or-


fiekil 8.3

Çeflitli RenkModlar›.

Indexed Color (Dizinli Renkler)

Grayscale (Gri Ton)

Duotone (‹ki Renkli Mod)Monotone (Ten Renkli Mod)

CMYK

Bitmap

taya ç›kabilir. Sonuçlar›n önceden görülmemifl olmas› kötü sürprizler yarataca¤›ndankullan›lan monitörün kalibre edilmesi yani renk ayar›n›n yap›lmas› gerekmektedir.

Monitör kalibrasyonu ile belirlenen renk profili ekranda hangi renklerin görü-nece¤ini s›n›rlar, böylece bask› ile ortak bir renk paleti belirlenmifl olur.

Monitör kalibrasyonu yapmak için:• Monitörünüzün en az yar›m saat boyunca aç›k olmas›na dikkat edin, böyle-

ce monitör yeniden ›s›narak renkleri daha do¤ru yans›tacakt›r.• Monitör ayarlar›n›z› binlerce renk veya milyonlarca renk görüntü ayar›na

getirin. • Masaüstü deseniniz renkli ise de¤ifltirerek gri hale getirin. Desensiz nötr gri

bir zemin renkleri daha do¤ru alg›lamaya yard›mc› olur.• Bilgisayar›n›z›n monitör kalibrasyonu özelliklerinden faydalanarak monitö-

rünüzü kalibre edin. Daha da detayl› ve do¤ru bir kalibrasyon yap›lmas› gerekti¤inde, ölçüm ve ka-

librasyon için özel olarak tasarlanm›fl yaz›l›m ve donan›mlardan faydalan›lmal›d›r.‹nsan gözünün alg›layamad›¤› renk farkl›l›klar› da ölçebilen bu ayg›tlar kalibrasyo-nun daha do¤ru yap›lmas›n› sa¤lar.

TON KONTROLÜ ve RENK YÖNET‹M‹Çekilen foto¤raflar, elde edilen görüntüler her zaman istenen kaliteye sahip olma-yabilir. Ifl›k sorunlar›, renk farkl›l›klar› bir foto¤raf›n yeterince iyi görünmemesineneden olur. Görüntüler kimi zaman cans›z kimi zaman olmas› gerekti¤inden fazlasar› renge sahip, ço¤u zaman istenildi¤i kadar etkili olmayan bir hâldedir. Bu gibisorunlar› çözmek için ton kontrolü ve renk yönetimine baflvurmak ve gerekli ayar-lar› yaparak do¤ru görüntüyü elde etmek mümkündür.

Ton kontrolü ve renk yönetimi ile görselleri düzeltmek mümkündür; ancak en iyi sonucuelde etmek için görüntünün foto¤raf çekiminin en iyi kalitede yap›lmas› veya taranmas›flartt›r. Aksi takdirde ton ve renk ayarlar›n› yapmak çok zor, hatta imkâns›z olabilir.

Ton KontrolüPek çok foto¤raf ya da taranm›fl görüntünün ortak sorunu yeterince ›fl›¤a ve kon-trast de¤ere sahip olmay›fl›d›r. Bir görüntünün kontrast de¤erinin düflük oldu¤unugenel grili¤inden anlayabiliriz. Görüntünün üzerinde gri bir tabaka varm›fl gibi gö-rünüyorsa bu görüntünün kontrastl›k de¤eri oldukça düflüktür. Kontrastl›¤› art›r›l-d›¤›nda sanki önündeki yar› saydam gri tabaka ortadan kalkm›fl gibi olur.

Kontrastl›¤› ve aç›kl›k/koyulu¤u ayarlayabilmek için baz› komutlar vard›r. Bun-lar›n en genel ve basit olan› Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast), da-ha detayl› olanlar› ise Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton E¤risi) komutlar›d›r. Gö-rüntünün otomatik olarak baz› ayarlar› kendi kendine yapmas› için ise Auto Levels(Otomatik Ton Seviyesi), Auto Curves (Otomatik Ton E¤risi) gibi seçenekler yer al-maktad›r.

Ton kontrolü ve renk yönetiminde RGB modunda çal›flmak daha do¤rudur, bu hem renk-leri daha iyi görebilmenizi sa¤lar hem de daha h›zl› çal›flman›z› sa¤lar. Ayarlar› RGB mo-dunda yapt›ktan sonra bask›ya gidece¤i zaman son aflamada CMYK’ya çevirmek gerekir.

Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) Seçene¤iGörüntünün genel aç›kl›k koyulu¤u ve kontrastl›¤› üzerine müdahale için kullan›-labilen en kaba seçenektir. Bafllang›ç seviyesi için kullan›m› basit oldu¤undan ter-


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P


‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E TS O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Brightness(Aç›kl›k/Koyuluk): Renginaç›kl›k koyuluk oran›n›belirler. Bu ayar, rengi sabittutup ›fl›k ile oynayarakrengi beyaza ya da siyahado¤ru yaklaflt›rarak açar yada koyulaflt›r›r.

cih edilebilir; ancak daha profesyonel ton yönetimi için kullan›m› tavsiye edilmez.Bunun nedeni görüntünün kalitesini düflürerek ve fazla kaba biçimde de¤ifltirerekmüdahale eden bir komut olmas›d›r.

Brightness bölümündeki ok sa¤a do¤ru ilerletildi¤inde ton de¤erleri beyazayaklafl›r, sola do¤ru ilerletildi¤inde ise siyaha do¤ru yaklafl›r. Contrast (Kontrast-l›k) bölümündeki ok sa¤a do¤ru ilerletildi¤inde görüntünün aç›k ve koyu de¤er-leri aras›ndaki fark artar. Sola do¤ru ilerletildi¤inde ise aç›k ve koyu renkler aras›n-daki fark azalarak grileflen bir görüntü oluflmaya bafllar.

Ton kontrolü ve renk Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast) seçene¤i oldukçakaba bir ayar yapmak için kullan›ld›¤›ndan profesyonel çözümlemelerde daha detayl› vedo¤ru bir sonuç için Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton E¤risi) kontrol panellerindenfaydalanmak gerekir.

Levels (Ton Seviyesi) Seçene¤iLevels kontrol paneli ile (Image>Adjustments>Levels) bir görüntünün ton aral›¤›görüntülenir. Histogram (Ton Da¤›l›m›) grafi¤i ile aç›k ve koyu de¤erlerin oran›aç›k bir flekilde görünür. Levels (Ton Seviyesi) seçene¤inin sa¤ taraf›ndaki Auto(Otomatik) butonuna bas›ld›¤›nda de¤erler otomatik olarak düzenlenir; ancak buher zaman sa¤l›kl› olmayaca¤›ndan ayarlar› manuel olarak yapmak daha do¤rudur.

Levels (Ton Seviyesi) kontrol panelindeki Histogram (Ton Da¤›l›m›) grafi¤ininsol ve sa¤ bitifl notlar›na en koyu ve en aç›k de¤erleri gösteren sol ve sa¤ oklar iler-letildi¤inde en koyu de¤er siyah, en aç›k de¤er ise beyaz olmufl olur. Ortadaki okise koyu ya da aç›¤a do¤ru ilerletilerek orta de¤erlerin koyu veya aç›k olmas› ko-nusunda ayarlamalar yap›lm›fl olur.


fiekil 8.4

Brightness/ContrastAyarlar›n›nYap›ld›¤› Menü.

Contrast (Kontrastl›k):Kontrast de¤eri görüntününrenk ve ›fl›k de¤erlerininz›tl›¤› üzerinde oynamayayarar. Kontrastl›k artt›kçagri tonlar ve ara de¤erler yokolur.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Histogram (Ton Da¤›l›m›):Bir görüntünün piksellerininda¤›l›m›n› gösteren birgrafiktir. Gölgeli yani koyutonlar solda, orta tonlarortada, ›fl›kl› yani aç›k tonlarise sa¤ tarafta yer al›r.Grafikteki a¤›rl›k solda isebu resmin koyu tonlar›n›na¤›rl›kl› oldu¤unuanlayabiliriz.

fiekil 8.5

Levels (TonSeviyesi) Kontrolpaneli.

Curves (Ton E¤risi) Seçene¤iKontrastl›k ayarlar› için kullan›lan Curves (Ton E¤risi) kontrol panelinde tek birçizgiden oluflan bir grafik karfl›m›za ç›kar. Bu grafik aç›ktan koyuya do¤ru tonlar›ndizilimini belirten bir grafiktir. Grafikteki diyagonal çizgi dümdüz bir çizgi halin-deyken da¤›l›m eflittir.

E¤er görüntünün kontrast de¤erinin biraz daha fazla olmas›n› istiyorsan›z bue¤riyi hafif bir S harfi flekline getirerek bunu baflarabilirsiniz. Bunu yapmak içinCurves e¤risinin tam ortas›na t›klayarak bir nokta oluflturun. Sonra bu orta noktaile üst nokta aras›na bir nokta daha koyun ve bunu biraz aç›k tona do¤ru yani yu-kar› do¤ru sürükleyin. Ayn› flekilde en alt nokta ve orta nokta aras›na da bir nok-ta koyun ve bu noktay› da koyu de¤ere yani alta do¤ru sürükleyin. Böylece Cur-ves e¤risini kontrastl›k için genel olarak tercih edilen S biçimine getirmifl olacaks›-n›z. Bu uygulamalar esnas›nda Preview seçene¤i iflaretledi¤inizde yapt›¤›n›z de¤i-flimleri görüntü üzerinde izleme flans›n›z da olacakt›r. Curves kontrol panelindeayarlamalar›n›z› yapt›ktan sonra OK tufluna basarak belirledi¤iniz kontrast de¤eri-ni görüntü üzerinde uygulam›fl olacaks›n›z.


fiekil 8.6

Curves (Ton E¤risi)kontrol panelindefarkl› kontrastl›kayarlar›.

Renk YönetimiRenk yönetimi, bir görüntünün ideal renklerine yak›nlaflmas› için yap›lan ayarlar›nbütünüdür. Bir foto¤raf çekilirken ›fl›¤›n yetersiz olmas› ya da do¤ru ›fl›k kullan›lma-mas› foto¤raf›n koyu sar› görünmesine yol açabilir. Yine çekilen foto¤raf›n renkleriistenildi¤i kadar canl› görünmedi¤inden renk yönetimine ihtiyaç duyulabilir.

Renk yönetimini ton kontrolünün ard›ndan yapmak, renklerde varolan aksakl›klar› belir-lemek aç›s›ndan kolayl›k sa¤layacakt›r.

Renk yönetimi için bafll›ca ayarlar Color Balance (Renk Dengesi) ve Hue/Satu-ration (Renk/Doygunluk) kontrol panellerinden yap›l›r.

Color Balance (Renk Dengesi)Color Balance (Renk Dengesi) kontrol paneli (Image>Adjustments>Color Balance)renkli bir görüntünün renk kar›fl›m›n›n de¤ifltirilebilmesine yarar. Tüm renkler üze-


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



fiekil 8.7

Ton KontrolüAyarlar›.

rinde genel de¤ifliklikler için kullan›lan Color Balance (Renk Dengesi) paneli,Brightness/Contrast (Aç›kl›k/Koyuluk ve Kontrast)’ta oldu¤u gibi basit renk ayarla-r› için uygundur. Daha profesyonel ve detayl› renk ayar› için Levels (Ton Seviyesi)ve Curves (Ton E¤risi) kontrollerini kullanmak ve her renk için ayr› ayarlar yap-mak daha do¤ru olacakt›r.

Color Balance (Renk Dengesi) kontrol panelinde ortaya ç›kan renklerin azl›¤› ve çok-lu¤unu oku sa¤a/sola hareket ettirerek belirleyebilirsiniz. RGB bir görselde k›rm›z›y›azaltmak için Red bölümündeki oku eksi de¤ere gelecek flekilde ilerletebilirsiniz.

Hue/Saturation (Renk/Doygunluk)Hue/Saturation kontrol paneli görüntünün rengini, doygunlu¤unu ve aç›kl›k/ko-yulu¤unu ayarlamaya yarayan bir paneldir. Kontrol panelinin en üstünde yer alanHue seçene¤indeki ok sa¤a/sola ilerletildi¤inde görüntünün rengi de¤iflir. Bu de-¤iflim renk çemberindeki renklerin dizilimine göre gerçekleflir. Örne¤in k›rm›z›larturuncu ve daha sonra sar› olurlar, ok daha da ilerlerse sar›dan yeflile, yeflilden ma-viye do¤ru renkler de¤iflir.

Saturation (Doygunluk) seçene¤inde, rengin doygunlu¤una müdahale edilir.Doygunluk azald›kça renk grileflir ve pigmentlerini yitirir, doygunluk artt›¤›nda iserenkler daha parlaklafl›r ve tüm renkler daha da güçlü bir flekilde öne ç›kar. Ok sa-¤a do¤ru ilerlerken renkler doygunlaflmakta yani güçlenmekte, sola do¤ru ilerledi-¤inde ise gücünü ve doygunlu¤unu kaybederek siyah beyaz bir görüntüye do¤ruyaklaflmaktad›r.

Lightness (Aç›kl›k/Koyuluk) seçene¤inde, ›fl›k art›r›l›p azalt›larak aç›kl›k ve ko-yuluk de¤erleri belirlenir.

Tüm ayarlamalar yap›larak OK tufluna bas›ld›ktan sonra istenen de¤ifliklikler el-de eldilmifl olur.

Bir görüntüye müdahale ederken görüntüyü kopyalamak iyi bir fikirdir, çünkü yap›lan mü-dahaleleri geri almak her zaman mümkün olmayabilir. Ayr›ca bu sorunun önüne geçmekad›na pratik bir yol olan Adjustment Layer (Katman Ayarlar›) özelliklerini (yani görüntü-nün oldu¤u katman üzerine yeniden müdahale edilebilir bir ek katman) kullanarak çal›fl-mak, istenilmeyen ek katman› eleyebilme olas›l›¤› nedeniyle tercih edilen yöntemlerdendir.


Saturation (Doygunluk):Rengin doygunlu¤unubelirler. Bir rengin az ya daçok pigment ile doygun olupolmamas›n› Saturationayarlar›n› de¤ifltirerekbelirleyebiliriz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Hue (Renk): Hue seçene¤i,hemen her yaz›l›mda birrengi seçmek için, ya davarolan bir rengi baflka birrenge do¤ru dönüfltürmeyeyarar. Renk anlam›na gelenHue, aç›kl›k/koyuluk ya dadoygunluk seçeneklerindenönce rengin ana tonununbelirlenmesinde kullan›l›r.

fiekil 8.8

Renk Yönetimi.


Renk, bir objenin içinde bar›nd›rd›¤› pigmentle-rin emdi¤i ›fl›¤›n gözümüze yans›mas› ile olu-flur. Böylece bir elman›n k›rm›z›, bir yapra¤›nyeflil oldu¤unu alg›lar›z. Do¤adaki renkleri ›fl›-¤›n bir prizmadan geçirilmesiyle görebiliriz. Burenkler belirli bir s›rayla yan yana gelir, bu s›ra-lama renklerin alg›lanmas›nda kolayl›k sa¤la-yan renk çemberi ve renk teorilerinin oluflumun-da temel al›nm›flt›r.Görüntü ifllemde renk ile ilgili bilgiye sahip ol-mak, bilgisayar monitörü ve ofset bask› gibi fark-l› ortamlarda çal›fl›rken hata yap›lmamas› ad›nabüyük önem tafl›r. Örne¤in CMYK (Ç›kar›msal)renk modu bask› için geçerli iken RGB (Toplam-sal) renk modu ›fl›k ile yans›t›lan televizyon, mo-nitör gibi teknolojiler taraf›ndan kullan›lan birmoddur. Her bir renk modu kendine özel birrenk alan›na yani Gamut’a sahiptir. Bu renk ala-n› farkl› ortamlarda farkl›lafl›r, örne¤in RGB renkalan› CMYK renk alan›ndan daha genifltir. Bu ne-denle monitörler bask›ya uygun olarak çal›flabil-meleri ad›na kalibre edilmelidir.

Renkler, renk modlar› ve tonlar bir görüntünündo¤ru mesaj› ve do¤ru atmosferi vermesindeönemli rol oynar. Renk ve renk ayarlar› konu-sunda bilgi edinmek, bu nedenle önem tafl›mak-tad›r. Ton kontrolü ve renk yönetimi, elde edi-len görsellerin do¤ru ve güçlü iletiflim kurabil-mesi ad›na oldukça önemlidir. Soluk bir foto¤rafbir çiçek demeti için olumsuz bir anlam yarat›r-ken, canl› ve yüksek doygunlu¤a sahip renkle-rin oldu¤u ayn› çiçek demeti foto¤rafa çok dahacazip bir anlam kazand›racakt›r. ‹stenilen ›fl›k verenk de¤erlerinin ayarlanmas›, kullan›lan görselile verilen mesaj› da güçlendirecek ve çok dahaiyi görünen görseller elde etmede önemli katk›-lar sa¤layacakt›r.

Özet


1. Afla¤›dakilerden hangisi renk aral›klar›na verilen ge-nel add›r?

a. Armatb. Gamutc. GMYKd. CMGRe. RGB

2. Afla¤›dakilerden hangisi CMYK’nin aç›l›m›d›r?a. Cyan-Magenta-Yellow-K›rm›z›b. Cyan-Mavi-Yeflil-K›rm›z›c. Cyan-Magenta-Yellow-Black (Key)d. Red-Green-Bluee. Cyan-Magenta-Yellow-Blue

3. Afla¤›dakilerden hangisi RGB’nin aç›l›m›d›r?a. Cyan-Magenta-Yellow-Blackb. Rouge-Gray-Blackc. Red-Green-Blackd. Red-Green-Bluee. Red-Gray

4. Afla¤›daki renk modlar›ndan hangisi yaln›zca %100siyah ve %100 beyaz piksellerden oluflur?

a. CMYKb. RGBc. Bitmapd. Gamute. Histogram

5. Afla¤›dakilerden hangisi ton kontrolü için kullan›lankomutlardan biridir?

a. Save (Kaydet)b. Curves (Ton E¤risi)c. Cyan-Magentad. Bitmape. Paste (Yap›flt›r)

6. Afla¤›dakilerden hangisi renk yönetimi için kullan›-lan komutlardan biridir?

a. Copy (Kopyala)b. Gaussian Blurc. Hue/Saturation (Renk/Doygunluk)d. Bitmape. Paste (Yap›flt›r)

7. Afla¤›dakilerden hangisi monitör kalibrasyonu yap›l-mas› s›ras›nda dikkat edilmesi gereken unsurlardan bi-ri de¤ildir?

a. Kalibrasyon yap›lmadan önce aç›p en az yar›msaat beklenmelidir.

b. Masaüstünde renkli bir desen olmamal›, gri renk-te bir fon yer almal›d›r.

c. Monitör ayar› binlerce renk ya da milyonlarcarenk seçene¤inde olmal›d›r.

d. Hassas bir ayar için kalibrasyon donan›mlar›n-dan faydalan›lmal›d›r.

e. Masaüstünde mor ve yeflil tonlarda renkli birdesen olmal›d›r.

8. Renk doygunlu¤u ayar› hangi kontrol paneli ileyap›lmaktad›r?

a. Bitmapb. Hue/Saturation (Renk/Doygunluk)c. Noised. Gamute. Red-Green-Black

9. Afla¤›dakilerden hangisi ton kontrolü için kullan›la-bilecek kontrollerdendir?

a. Brightness/Contrastb. Levelsc. Curvesd. Auto Levelse. Hepsi

10. Afla¤›dakilerden hangisi renk yönetimi için kullan›-labilecek kontrollerdendir?

a. Hue/Saturationb. Auto Colorc. Curvesd. Color Balancee. Hepsi



1. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Alan› ve Gamut”bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “CMYK Renk Modu”bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

3. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “RGB Renk Modu”bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

4. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Modlar›” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ton Kontrolü” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

6. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Monitör Ayarlar›n›nYap›lmas›” bölümünü tekrar gözden geçiriniz.

8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

9. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Ton Kontrolü” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

10.e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Renk Yönetimi” bölümünütekrar gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Renkler, ›fl›¤›n yans›mas› ile oluflur. Bu nedenle karan-l›k bir ortamda objelerin renklerini alg›layamay›z. Odakapkaranl›k oldu¤unda objelerin formunu da göreme-yiz. Az ›fl›k alan bir ortamda ise objelerin formunu alg›-lar, ancak renklerini tam olarak belirleyemeyiz. Bu de-ney renklerin objelere ›fl›¤›n yans›mas› ve bu yans›ma-n›n gözlerimiz taraf›ndan alg›lanarak renk bilgisi olarakbeynimizde canlanmas› ad›na iyi bir örnektir.

Yararlan›lan ve BaflvurulabilecekKaynaklarAdobe Photoshop CS3 Yetkili E¤itim K›lavuzu

(2007). ‹stanbul: Medyosoft Yay›nlar›. Lupton, E, Phillips, J.C. Graphic Design: The New

Basics. (2008). New York: Princeton ArchitectarolPress.

Simmons, J. (2007). The Designer’s Desktop Manual,(2004). ‹sviçre: Rotovision Yay›nevi.

Uçar, T.F. (2004). Görsel ‹letiflim ve Grafik Tasar›m.

‹stanbul: ‹nk›lap Yay›nevi.


Erol Günefl. Bir reklam çal›flmas› için farkl› ortamlar›n reklam kavram› çerçevesinde birlefltirilmesi.

195Sözlük

AAccented Edges (Vurgulu Kenar): Adobe Photoshop Brush

Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve gö-

rüntüdeki s›n›r çizgilerini vurgulayarak tebeflirle çizil-

miflçesine konturlar (Filter>Brush Strokes>Accented Ed-

ges).

Add Noise (Parazit Ekleme): Adobe Photoshop Noise (Pa-

razit) Filtresinin alt›nda bulunur ve filtresi genelikle deg-

radeli geçifllerin ve baz› rötüfllar›n farkedililir hale geldi-

¤i uygulamalarda görüntüyü daha gerçekçi bir hale ge-

tirmek için kullan›l›r (Filter>Noise>Add Noise).

AI (Adobe Illustrator): Adobe Illustrator belgelerinin veri

format›. Illustrator versiyonlar›na göre pek çok farkl› çe-

flidi vard›r. Yeni Illustrator versiyonlar› eski formatlar› ta-

n›mada güçlük çekebilmekte, bu nedenle Illustrator ile

çal›fl›rken farkl› formatlarda da kaydetmek gerekebil-

mektedir.

Angled Strokes (Aç›l› Çizgiler): Adobe Photoshop Brush

Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve aç›l›

çizgilerle görüntüyü yeniden tarar (Filter>Brush Stro-

kes>Angled Strokes).

Arrange (Düzenle) Menüsü: Vektörel yaz›l›mlarda bir çizi-

mi ya da flekli oldu¤u yerden öne ya da arkaya do¤ru

götürülmesine yarayan komut. (Adobe Illustrator: Ob-

ject>Arrange) (Adobe InDesign: Object>Arrange) (Mac-

romedia Freehand: Modify>Arrange).

Artistic (Sanatsal) Filtreler: Adobe Photoshop filtre ailele-

rinden biri olan Artistic (Sanatsal) Filtreler ile resmimsi,

sanatsal görüntüye sahip bir görsel elde etmek müm-

kün. (Filter>Artistic)

BBackground (Arkaplan): Üstüne figür ya da canland›rma

bindirilen görüntü. Çizim, resim, foto¤raf ve bilgisayarl›

grafikyöntemleriyle yarat›labilir.

Backup (Yedekleme): Veri dosyalar›n›n güvenlik, kay›t ya

da arfliv amac›yla ço¤alt›lmas›.

Bas Relief (Rölyef): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtre-

sinin alt›nda bulunur ve metal plakan›n oyularak görün-

tünün elde edilmesi etkisini verir.

Bazier: Uygulanabilir denetim noktalar›yla tan›mlanm›fl bir

e¤ri ya da kama. Çizim tipi grafik programlar›nda ve ya-

z› tipi yaratmada kullan›l›r.

Bevel and Emboss (Ç›k›nt› ve Girinti): Katman›n d›fl ke-

narlar›na müdahale ederek ç›k›nt› ve girinti görüntüsü

elde etmeye yarar. Adobe Photoshop Layer Effects (Kat-

man Efektleri) ailesinden.

Bit (‹kili Basamak): Bilgisayar verilerinde en küçük (s›f›r ya

da bir de¤erli) birim.

Bitmap (Bit Efllemi): Bilgisayar ekran›nda bellekteki veri

bitlerinin do¤rudan karfl›l›¤› olan noktalardan oluflmufl

görüntü.

Bitmap: Görüntünün sadece %100 siyah ve %100 beyaz nok-

tac›klardan elde edilmesi ile oluflur. Siyah ve beyaz nok-

talar›n s›k veya seyrek kullan›m› ile uzaktan bak›ld›¤›n-

da göz bu alanlar› gri de¤erler olarak alg›lar (Adobe

Photoshop: Image>Mode>Bitmap).

Blur (Bulan›klaflt›rma): Adobe Photoshop filtre ailelerinden

biri olan Blur (Bulan›klaflt›rma) filtresi çeflitli seçenekle-

ri ile bir görüntüyü bulan›klaflt›rmaya yarar, yani netli¤i-

ni azalt›r (Filter>Blur).

Blur More (Daha Bulan›k): Adobe Photoshop Blur (Bula-

n›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve normal blur

fitresinden daha yo¤un bir bulan›kl›k elde etmek için

kullan›l›r (Filter>Blur>Blur More).

Bold (Kal›n): Bir yaz›n›n daha kal›n ve koyu renk halidir,

vurgulanmas› gereken yerleri, ya da bafll›klar› öne ç›kar-

mada kullan›l›r. Hemen her yaz› karaterinin karater sti-

linde Bold (Kal›n) seçene¤i vard›r.

Box Blur (Kutu Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bula-

n›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve seçili alan-

daki pikselleri komflu pikselleri ile birbirine benzetme

prensibi ile çal›fl›r (Filter>Blur>Box Blur).

Brightness (Aç›kl›k/Koyuluk): Rengin aç›kl›k koyuluk ora-

n›n› belirler. Bu ayar, rengi sabit tutup ›fl›k ile oynayarak,

rengi beyaza ya da siyaha do¤ru yaklaflt›rarak açar ya da

koyulaflt›r›r (Image>Adjustments>Brightness/Contrast).

Brightness/Contrast Seçene¤i: Görüntünün genel aç›kl›k

koyulu¤u ve kontrastl›¤› üzerine müdahale için kullan›-

labilen ton kontrolü seçene¤i (Image>Adjust-

ments>Brightness/Contrast).

Bring to Front (Öne Getir): Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimi

ya da flekli oldu¤u yerden öne do¤ru getirilmesine yara-

yan komut (Adobe Illustrator: Object>Arrange>Bring to

Front) (Adobe InDesign: Object>Arrange>Bring to Front)

(Macromedia Freehand: Modify>Arrange>Bring to

Front).

Browser (Göz Gezdirme Olana¤›): Kullan›c›lar›n, veri taba-

n› içindeki konu bafll›klar›n› k›sa sürede taramas›n› sa¤-

layan olanak.

Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri: Adobe Photoshop fil-

trelerinden biri olan Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri

sanatsal efektlerde oldu¤u gibi görüntüye boyanm›fl ve

çizimi yap›lm›fl havas›n› verir (Filter>Brush Strokes).

Sözlük


Byte(Bayt): Bilgisayar belle¤inde tek tek ifllenebilecek birim-

ler olarak ele al›nan bit kümesi. Kiflisel bilgisayarlarda

genellikle 8 bite eflittir ve harf 0-9 aras› bir say› ya da

noktalama imi gibi tek bir karakteri gösterebilir.

C-ÇChalk and Charcoal (Tebeflir ve Kömür): Adobe Photos-

hop Sketch (Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve gölge

olan alanlar› siyah kömür, ›fl›kl› olan alanlar› ise beyaz

tebeflir ile diyagonal çizgilerle kaplar (Fil-

ter>Sketch>Chalk and Charcoal).

Charcoal (Kömür): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtre-

sinin alt›nda bulunur ve kömürle cizilmifl ve el ile da¤›tl-

m›fl bir etki yarat›r (Filter>Sketch>Charcoal).

Chrome (Krom): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresi-

nin alt›nda bulunur ve görüntüyü cilal› krom yüzeye çiz-

mifl etkisi verir (Filter>Sketch>Chrome).

Clip Art: Genellikle telif (copyright) gerektirmeyen grafik

ürünler, çizimler ve fotografik görüntülerden oluflmufl

derleme.

Clone (Klonlama): Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimin ya da

fleklin oldu¤u yerde bir tane daha kopyalanmas›nda ya-

rayan komut (Macromedia Freehand: Edit>Clone).

Clouds (Bulut): Adobe Photoshop Render (Canland›rma) Fil-

tresinin alt›nda bulunur ve bulutlu bir gökyüzü görüntü-

sü yarat›r ve bunu yaparken etkin olan katman›n yerine

bulutlu doku geçer (Filter>Render>Clouds).

CMYK: CMYK renk modu Cyan (Aç›k Mavi), Magenta (Koyu

Pembe), Yellow (Sar›) ve Black (Siyah) renklerinin bir

araya gelmesi ile oluflur. Pigment esasl› bu renk mode-

linde, tüm renklerin kar›flmas› ile siyah elde edilir. Hiç-

bir renk yokken tamamen beyaz olan bir alanda renkler

kar›flt›kça farkl› renkler ve sonunda siyah elde edilir. Bu

renk pigmentlerinin ›fl›k arac›l›¤› ile rengin tümünü eme-

rek görünmesi nedeniyle bu renklere ç›kar›msal renkler

ad› da verilir (Adobe Photoshop: Image>Mode>CMYK).

Color (Renk): Yeni bir renk yarat›rken renkleri kar›flt›rmada

kullan›lan ve ayn› zamanda Fill (Dolgu) ve Stroke (Kon-

tur) seçeneklerini de bar›nd›ran panel.

Color Balance (Renk Dengesi): Color Balance kontrol pa-

neli renkli bir görüntünün renk kar›fl›m›n›n de¤ifltirilebil-

mesine yarar (Image>Adjustments>Color Balance).

Color Halftone (Renkli Tram): Adobe Photoshop Pixelate

(Piksellefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve kanallar›na

ayr›lm›fl traml› bask› görüntüsünü simule eder (Filter>Pi-

xelate>Color Halftone).

Colored Pencil (Boya Kalemi): Adobe Photoshop Artistic

(Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve varolan görün-

tüyü renkli kalemlerle çizilmifl gibi gösterir (Filter>Artis-

tic>Color Pencil).

Columns (Sütunlar): Bir metin alan›nda yer alan yaz› sütün-

lar› (Adobe Illustrator: Type>Area Type Options>Co-

lumns).

Compound Path (Birleflik Çizgiler): Adobe Illustrator’da iki

noktay› birlefltirmeyi veya iki çizginin birleflerek bir alan

haline gelmesini sa¤layan komut. Bu komut Macromedi-

a Freehand’de ise Join (Birlefltir) olarak yer al›r (Adobe

Illustrator: Object>Compound Path) (Macromedia Free-

hand: Modify>Join).

Conté Crayon (Ya¤l› Pastel): Adobe Photoshop Sketch (Çi-

zim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye pastel bo-

ya ile çizilmifl etkisi verir (Filter>Sketch>Conté Crayon).

Contrast (Kontrastl›k): Kontrast de¤eri görüntünün renk ve

›fl›k de¤erlerinin z›tl›¤› üzerinde oynamaya yarar. Kon-

trastl›k artt›kça gri tonlar ve ara de¤erler yok olur. (Ima-

ge>Adjustments>Brightness/Contrast).

Control (Kontrol) Paneli: Seçili olan fleklin ya da resmin

özelliklerini belirten ve de¤ifltirilmesine olanak veren,

genellikle yaz›l›m›n üst k›sm›nda bant olarak bulunan

panele verilen add›r. (Adobe Illustrator: Window>Con-

trol) (Adobe InDesign: Window>Control)

Convert to Paths komutu: bkz. Create Outlines (D›fl çizgi

olufltur) komutu.

Craquelure (Çatlak): Adobe Photoshop Texture (Doku) Fil-

tresinin alt›nda bulunur ve filtresi görüntüyü yükseltilmifl

bir yüzeye üzerine uygulanm›fl ve çatlaklar oluflmufl gibi

gösterir (Filter>Texture>Craquelure).

Create Outlines (D›fl çizgi olufltur) Komutu: Adobe Illus-

trator yaz›l›m›nda bir yaz›n›n resim haline dönüfltürül-

mesini sa¤layan komuttur. Macromedia Freehand yaz›l›-

m›nda ise Convert to Paths (Çizgiye Dönüfltür) olarak ta-

n›mlan›r (Adobe Illustrator: Type>Create Outlines) (Mac-

romedia Freehand: Text>Convert to Paths).

Crosshatch (Çapraz Tarama): Adobe Photoshop Brush Stro-

kes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve çapraz ta-

rama tekni¤i ile görüntüyü yeniden resmeder (Fil-

ter>Brush Strokes>Crosshatch).

Crystallize (Kristalize): Adobe Photoshop Pixelate (Piksel-

lefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri tek renk-

ten oluflan poligon fleklinde dönüfltürür (Filter>Pixela-

te>Crystallize).

Cursor (‹mleç): Bilgisayar arabirimi ve multimedya sistemle-

rinde fare gibi gösterge ayg›tlar›n›n ekrandaki konumla-

r›n› gösteren simge.

197Sözlük

Curves (Ton E¤risi) Paneli: Kontrastl›k ayarlar› için kullan›-

lan Curves (Ton E¤risi) Paneli tek bir çizgiden oluflan bir

grafik ile aç›ktan koyuya do¤ru tonlar›n dizilimini göste-

rir. Grafikteki diyagonal çizgi dümdüz bir çizgi halindey-

ken da¤›l›m eflittir (Image>Adjustments>Curves).

Cutout (Karton): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtre-

lerinin alt›nda bulunur ve varolan görüntüyü renkli kar-

tonlardan kesilmifl gibi detaylardan ar›nd›rarak kaba bir

hale getirir (Filter>Artistic>Cutout).

Çapa Noktalar›: Çapa Noktalar› vektörel çizimlerde çizginin

aral›klar›n› belirler ve çizginin bölümlerini birbirine ba¤-

lar.

Ç›kar›msal Renk Metodu: bkz. CMYK.

Çözünürlük: Birim ölçüdeki Pixel say›s›na verilen add›r.

Örne¤in elimizdeki görselin 1 inch karelik (2,54 cm)

kesitini alal›m, 1 inch kenardaki pixel say›s› o görselin

çözünürlü¤ünü verir.

DDark Strokes (Koyu Çigiler): Adobe Photoshop Brush Stro-

kes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve koyu

alanlar› k›sa ve koyu çizgilerle, aç›k renkli alanlar› ise

uzun ve beyaz çizgilerle tarar (Filter>Brush Strokes>Dark

Strokes).

Database (Veri Taban›): Yap›land›r›lm›fl veri derlemesi. Bil-

gisayar sisteminden elde edilebilecek flekilde düzenlen-

mifl bilgiler.

Despeckle (Lekeleri Kald›rma): Adobe Photoshop Noise

(Parazit) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki leke-

leri kald›rma ifllemini görüntünün detaylar›n› bozmadan

gerçeklefltirir. Bu komut rengin de¤iflti¤i alanlar› sabit tu-

tup, büyük renk alanlar›n› bulan›klaflt›rarak lekeleri kal-

d›r›r(Filter>Noise>Despeckle).

Difference Clouds (Transparan Bulut): Adobe Photoshop

Render (Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve ya-

rat›lan bulut dokusu görüntünün üzerinde transparan

olarak yer al›r. Bu filtrenin bir kaç kez üst üste uygulan-

mas› ile mermerimsi bir doku da elde edilebilir (Fil-

ter>Render>Difference Clouds).

Diffuse Glow (Da¤›l›ml› Parlama): Adobe Photoshop Dis-

tort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüye

gren ekleyerek yumuflat›r ve merkezden kenarlara do¤-

ru rengini açar (Filter>Distort>Diffuse Glow).

Diffuse (Da¤›tma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stili-

ze) Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri gelifligüzel

gruplar ve birkaç kez uyguland›¤›nda pastel ya da kö-

mürle çizilmifl etkisi verir (Filter>Stylize>Diffuse).

Digital (Say›sal ya da Dijital): Verilerin ayr› ayr› sinyallerle

gösterilmesini belirtir. Bilgisayar sistemlerinde ikili (s›f›r

ya da bir) say›lar kullan›l›r. Bunlar gruplar oluflturarak

say›lar› ya da alfabetik karakterleri gösterir.

Displace (Yerini Almak) Adobe Photoshop Distort (Boz-

ma): Efektlerinin alt›nda bulunur ve bir görüntüyü belir-

lenen baflka bir görüntüye göre yeniden yerlefltirmeye

yarar (Filter>Distort>Displace).

Distort (Bozma): Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri

olan Distort (Bozma) Efektleri bir görüntüyü geometrik

olarak bozar (Filter>Distort).

Donan›m: Donan›m bilgisayar›n kendisine, foto¤raf makine-

si veya taray›c› gibi cisimlere verilen ad. Donan›mlar fi-

ziksel olarak yer kaplarlar.

Download (Afla¤› Yükleme): Bir bilgisayardan baflka bilgi-

sayara do¤ru bilgi ak›fl›n› belirten terim.

Dpi (Dots Per Inch): Nokta ‹nç. Görüntü çözünürlük ölçüsü.

Bir inç karelik alana düflen piksel say›s›.

Dry Brush (Kuru F›rça) Adobe Photoshop Artistic (Sa-

natsal): Filtrelerinin alt›nda bulunur ve kuru f›rça tekni-

¤i ile bir görselin kenarlar›n› belirlemeye yarar (Filter>Ar-

tistic>Dry Brush).

Duotone (‹ki Renkli): ‹ki rengin bir arada kullan›lmas› ile

oluflan renk modudur. Siyah ve beyaz ile s›n›rl› kalma-

dan, tercih edilebilecek herhangi iki renk ile görüntüyü

elde etmek için kullan›l›r. Monotone tek renk ile, tritone

üç renk ile, quadtone ise dört renk ile görüntü elde et-

mek için kullan›l›r (Adobe Photoshop: Image>Mode>Du-

otone).

Dust & Scratches (Toz ve Çizikler) Adobe Photoshop Noi-

se (Parazit): Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki

parazitleri, birbirine benzemeyen pikselleri tespit edip

renk ve ton de¤erlerini birbirine yak›nlaflt›rarak, azalt›r

(Filter>Noise>Dust&Scratches).

EEkran Görüntüsü (Screen Shot): Bilgisayar ekran›n›n gö-

rüntüsünü o an ekranda ne görünüyorsa bire bir say›sal

veri haline getirmeye ekran görüntüsü çekmek denir

(Ekran görüntüsü PC bilgisayarlarda ‘Print Screen’ (Ekra-

n› Yazd›r) seçene¤i ile elde edilebilirken, Mac bilgisayar-

larda Ctrl + Shift + 3 tufllar›na basarak elde edilir).

Ellipse (Daire/Elips): Daire ve elips çizmeye yarayan vektö-

rel çizim arac›.

Emboss (Gofre) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize)

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün d›fl kenarlar›-

n›n renklerini aç›k ve koyu de¤erlere çekerek kabar›k ya

da içe göçük etkisi verir (Filter>Stylize>Emboss).


EPS (Encapsulated Postscript): Yüksek çözünürlükte gör-

seller için kullan›lan EPS format›, Photoshop, Illustrator

ve QuarkXpress gibi yaz›l›mlarla oldukça sa¤l›kl› çal›flan

bir veri format›d›r.

Error (Hata): Say›sal veri aktar›m› ya da çözümlemesi yapar-

ken oluflan bilgisayar hatas›.

Extrude (Uzatma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stili-

ze) Filtresinin alt›nda bulunur ve blok ve piramitler flek-

linde 3 boyutlu flekiller yarat›r (Filter>Stylize>Extrude).

EyeDropper (Damlal›k): Varolan bir rengi kopyalamada ya

da belirlemede kullan›lan araç.

FFacet (Elmas) Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefltir-

me): Filtresinin alt›nda bulunur ve benzer renkteki pik-

selleri bloklar halinde düzenler. Taranan bir görüntüyü

el yap›m› gibi göstermede, bir foto¤raf› resim gibi gös-

termede kullan›labilir (Filter>Pixelate>Facet).

FH11 (Adobe Freehand): Adobe Freehand format. Freehand

d›fl›nda baflka bir yaz›l›m›n açabilmesi için farkl› format-

larda kaydetmek gerekir.

Fibers (Lif): Adobe Photoshop Render (Canland›rma):

Filtresinin alt›nda bulunur ve yan yana örülmüfl ipliksi

bir doku elde etmek için kullan›l›r, Clouds seçene¤inde

oldu¤u gibi etkin olan katman›n yerini doku al›r (Fil-

ter>Render>Fibers).

File (Dosya): Bilgisayar ortam›nda saklanan bilgi birimi.

File Format (Dosya Format›): Verilerin saklamak ya da ile-

tilmek üzere düzenlendi¤i tan›ml› yap›.

Fill (Dolgu): Vektörel yaz›l›mlarda çizginin çevreledi¤i alan›

dolduran renk, doku, degrade ve transparanl›k seçenek-

lerine bu menüden ulafl›l›r.

Film Grain (Film Greni): Adobe Photoshop Artistic (Sanat-

sal): Filtrelerinin alt›nda bulunur ve görüntüye gren ek-

ler (Filter>Artistic>Film Grain).

Find Edges (Kenar Belirleme): Adobe Photoshop Stylize

(Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün ke-

nar çizgilerini belirlemek için kullan›l›r (Filter>Styli-

ze>Find Edges).

Fragment (Fragman): Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefl-

tirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki piksel-

lerin dört adet kopyas›n› oluflturur ve yerlerini biraz kay-

d›rarak üst üste getirir (Filter>Pixelate>Fragment).

Fresco (Duvar Resmi): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal)

Filtrelerinin alt›nda bulunur ve kaba f›rça darbeleri ile

resimsel bir etki yarat›r (Filter>Artistic>Fresco).

FTP (File Transfer Protocol): Bu veri aktarma yöntemi 10

MB’›n üstünde gönderiler için tercih edilen bir veri ak-

tarma sistemi. Gönderi yap›lacak kiflilerin FTP sunucula-

r›na veri aktarma ile gerçekleflir.

GGamut: Bir renk sisteminin görüntüleyebildi¤i ya da basabil-

di¤i renk aral›¤›na verilen isim.

Gaussian Blur (Çan E¤risi Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop

Blur (Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve is-

tedi¤iniz de¤eri vererek bulan›kl›¤›n artmas›n› veya azal-

mas›na olanak tan›r (Filter>Blur>Gaussian Blur).

GIF (Graphics Interchange Format): Daha az say›da ren-

gin bar›nd›¤› görseller için kullan›lan bir format. Basit

hareketli görüntülerin de oluflturulabildi¤i GIF format›

buton ve hareketli kutucuklar için idealdir. Renkli bir ze-

min üzerine transparan bir flekilde düzenleme yap›lma-

s›na da olanak verir. Oldukça az yer kaplad›¤›ndan kul-

lan›m› çok yayg›nd›r.

Glass (Cam): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin

alt›nda bulunur ve bir görüntünün belirlenen türdeki bir

cam›n arkas›ndan bak›l›yormufl izlenimini yaratmada kul-

lan›l›r (Filter>Distort>Glass).

Glowing Edges (Parlayan Kenar): Adobe Photoshop Styli-

ze (Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve siyah zemin

üzerinde görüntünün kenar çizgilerini renkli olarak orta-

ya ç›kar›r (Filter>Stylize>Glowing Edges).

Görsel Veri: Say›sal bilgilerin görsel olarak görüntülendi¤i

veriler. Bir dijital foto¤raf, ekran foto¤raf›, bilgisayarda

yap›lm›fl bir afifl çal›flmas› vb. çeflitli görsel veriler.

Gradient (Degrade): Bir renkten baflka bir renge (veya flef-

fafa) geçifl yapmak için kullan›lan araç ve panel (Win-

dow>Gradient).

Grain (Gren): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin

alt›nda bulunur ve görüntüye farkl› çeflitlerde gren ekler.

Bu çeflitler aras›nda yumuflak, kontrast, geniflletilmifl, ya-

tay, dikey gibi seçenekler bulunur (Filter>Texture>Gra-

in).

Graphic Pen (Grafik Kalem): Adobe Photoshop Sketch (Çi-

zim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüdeki detaylar›

aktarabilecek flekilde ince ve düz çizgiler kullan›r (Fil-

ter>Sketch>Graphic Pen).

Grayscale (Gri Ton): Görüntünün tamamen Siyah beyaz ol-

du¤u renk modu. Siyahtan beyaza do¤ru tüm tonlar›n

bulundu¤u bu renk modunun bask›da elde edilmesinde

sadece siyah mürekkep kullan›l›r (Adobe Photoshop:

Image>Mode>Grayscale).

199Sözlük

HHaf›za Kart›: Dijital foto¤raf makinesinin çekilen foto¤raflar›

depolad›¤› kart. Çeflitli büyüklüklerde ve genellikle fo-

to¤raf makinesi markalar›na özel olarak üretilir.

Halftone Pattern (Tram dokusu): Adobe Photoshop Sketch

(Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve bask›daki tram gö-

rüntüsünü simule ederken görüntünün sahip oldu¤u

renk de¤erlerini korur (Filter>Sketch>Halftone Pattern).

Hard Disk (Sabit Disk): Tek bir birime tak›l› bir ya da daha

çok diskten oluflmufl elektromanyetik veri saklama orta-

m›.

Hardware (Donan›m): Bilgisayar sistemini oluflturan elek-

tronik parçalar ve donat›lar.

Help (Yard›m): Her yaz›l›mda bulunan Yard›m menüsüdür.

Bir yaz›l›mla ilgili bir sorunda (özellikle bu ünitede ad›

geçen yaz›l›mlarda) tek tek resimlerle ve aç›klay›c› me-

tinlerle destek veren bir menüdür (Window>Help).

Histogram (Ton Da¤›l›m›): Bir görüntünün piksellerinin da-

¤›l›m›n› gösteren grafik. Gölgeli yani koyu tonlar solda,

orta tonlar ortada, ›fl›kl› yani aç›k tonlar ise sa¤ tarafta

yer al›r. Grafikteki a¤›rl›k solda ise bu resmin koyu ton-

lar›n›n a¤›rl›kl› oldu¤unu anlayabiliriz.

Hue (Renk): Hue seçene¤i, hemen her yaz›l›mda bir rengi

seçmeye ya da varolan bir rengi baflka bir renge do¤ru

dönüfltürmeye yarar. Renk anlam›na gelen Hue, aç›k-

l›k/koyuluk ya da doygunluk seçeneklerinden önce ren-

gin ana tonunun belirlenmesinde kullan›l›r (Adobe Pho-

toshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation).

Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) Paneli: Görüntünün

rengini, doygunlu¤unu ve aç›kl›k/koyulu¤unu ayarla-

maya yarayan bir panel (Adobe Photoshop: Image>Ad-

justments>Hue/Saturation).

IIndexed Color Mode (Indeksli Renk Modu): Bu renk mo-

dunda bir görüntü toplam en fazla 256 renkten oluflur.

Renkli bir görüntü Indeksli Mod’a dönüfltürüldügünde

renkler 256 renk paletinden en yak›n olan›na dönüfltürü-

lür ve böylece bir renk s›n›rlamas› yap›lm›fl olur. Renk

kalitesi çok fazla bozulmadan dosya boyutu düflürüldü-

¤ünden multimedya ve internette kullan›m için elveriflli

bir renk modu (Adobe Photoshop: Image>Mode>Inde-

xed Color).

Ink Outlines (Mürekkepli Kontur): Adobe Photoshop

Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve

görüntüyü mürekkepli kalem tarz›nda ince detayl› çizgi-

lerle yeniden çizer (Filter>Brush Strokes>Ink Outlines).

Italic (‹talik): Bir yaz›n›n yana do¤ru yatm›fl halidir, vurgu-

lanmas› gereken yerlere dikkat çekmede ve metnin ge-

nelinden ay›rmada kullan›l›r. Hemen her yaz› karaterinin

karater stilinde ‹talic (‹talik) seçene¤i vard›r.

JJoin (Birlefltir): bkz. Compound Path (Birleflik Çizgiler).

JPEG (Joint Photographic Experts Group): JPEG format›

en s›k kullan›lan formatlardan. Bask› için çok iyi sonuç

vermedi¤inden tercih edilen formatlar›n bafl›nda gelmez,

ancak s›k›flt›r›lm›fl oluflu aktarmay› kolaylaflt›rd›¤›ndan

kullan›m› oldukça yayg›nd›r. ‹nternette gerçekci foto¤-

raflara ihtiyaç duyuldu¤unda JPEG en ideal formatt›r.

Ancak piksel format›na dönü¤türülmü¤ vektörel eleman-

lar (yaz› veya logolar gibi) için uygun de¤ildir.

LLayer Style (Katman Stili): Bu menüde yer alan opsiyonlar

sadece seçili katmana etki eder.

Layers (Katmanlar): Vektörel ve piksel tabanl› görsel yaz›-

l›mlar›n çizimlerin ya da resimlerin birbirlerine kar›flma-

lar›n› önlemek için sundu¤u sisteme verilen ad.

Layer Effects (Katman Efektleri): Bir katmana ait olan efekt-

lere verilen ad. Seçilen efekt yaln›zca etkin olan katma-

na etki eder. Bu özellik efektleri aktif hale getirmede ve-

ya devre d›fl› b›rakmada pratiklik de sa¤lar.

Lens Correction (Mercek Düzeltimi): Adobe Photoshop

Distort (Bozmak) Efektlerinin alt›nda bulunur ve foto¤-

raf çekilirken oluflabilecek hatalar› düzeltmeye yarar (Fil-

ter>Distort>Lens Correction).

Lens Flare (Mercek Yans›mas›): Adobe Photoshop Render

(Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve foto¤raf çe-

kilirken lense gelen günefl ›fl›¤›n›n sebep oldu¤u parlak-

l›¤› taklit eder (Filter>Render>Lens Flare).

Levels (Ton Seviyesi) Paneli: Bir görüntünün ton aral›¤› gö-

rüntülenir ve ton kontrolü için kullan›l›r (Adobe Photos-

hop: Image>Adjustments>Levels).

Lighting Effects (Ifl›kland›rma Efektleri): Adobe Photos-

hop Render (Canland›rma) Filtresinin alt›nda bulunur ve

pek çok farkl› alt seçenek ile ›fl›k ve gölge üzerinde oy-

namalar yapmaya olanak sa¤lar (Filter>Render>Lighting

Effects).

Line / Line Segment (Düz Çizgi) Arac›: ‹ki noktan›n birlefl-

mesiyle oluflan do¤ru fleklinde çizgiler çizer.

Linear Gradient (Do¤rusal Degrade): Bir renkten baflka bir

renge (veya fleffafa) do¤rusal olarak geçifl yapmak için

kullan›lan seçenek.


Link (Ba¤lant›): Bilgisayar programlar›n›n de¤iflik bölümle-

rindeki ö¤eleri birlefltiren özellik.

Live Trace (Otomatik Çizim Kopyalama): Adobe Illustrator

yaz›l›m›na ça¤›r›lan bir resmi otomatik olarak vektörel

hale getirmeye yarayan komut. Macromedia Freehand

yaz›l›m›nda Trace (Çizim Kopyalama) arac› olarak mev-

cuttur.

Lpi (Line Per Inch): Çizgi inç. Nokta ‹nç. Görüntü çözünürlük

ölçüsü. Bir inç lik çizgi üzerine düflen noktac›k say›s›.

MMacintosh (Mac): Apple Macintosh. Grafik kullan›c› ara biri-

mi ile hipermedyay› kitlesel pazara tan›tan bilgisayarlar.

1984’te piyasaya sunulan bu bilgisayarlar kullan›m ko-

layl›¤› ile öne ç›karlar.

Median (Orta de¤er): Adobe Photoshop Noise (Parazit) Fil-

tresinin alt›nda bulunur ve seçilen bir alanda yer alan

piksellerin aç›kl›k koyuluk de¤erlerini birbirine yaklaflt›-

rarak görüntüdeki bozuklu¤u giderir (Filter>Noise>Me-

dian

Menu (Menü): Ekranda program›n sundu¤u seçenekler liste-

si.

Mezzotint (Gravür Etkisi): Adobe Photoshop Pixelate (Pik-

sellefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün

içerdi¤i renkleri çizgi, nokta gibi seçenekler ile tam doy-

gun hale getirir.

Microsoft: Dünyan›n en büyük yaz›l›m flirketi.

Microsoft Windows: IBM ve IBM uyumlu bilgisayarlar için

Microsoft’un ç›kard›¤› grafik kullan›c› ara birimi.

Mosaic (Mozaik): Adobe Photoshop Pixelate (Piksellefltirme)

Filtresinin alt›nda bulunur ve pikselleri bloklar haline

getirir ve mozaik görüntüsü verir (Filter>Pixelate>Mosa-

ic).

Mosaic Tiles (Mozaik Karo): Adobe Photoshop Texture (Do-

ku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü küçük karo-

lardan oluflmuflcas›na canland›r›r (Filter>Texture>Mosaic

Tiles).

Motion Blur (Hareket Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop Blur

(Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve belirli

bir hareketi ya da h›z› göstermede elverifllidir; yaln›zca

belirlenen aç›da bulan›kl›k yaratarak görüntüye hareket

verir (Filter>Blur>Motion Blur).

Multichannel Mode (Çok-Kanall› Mod): Özel bask› yön-

temleri için kullan›lmaya elveriflli olan Çok-Kanall› Mod,

her bir kanalda 256 ton gri kullanarak görüntüyü renk-

lerine ay›r›r. RGB ya da CMYK bir dosya Çok-Kanall›

Mod’a çevrildi¤inde varolan kanallar spot renk kanal›

haline gelir (Adobe Photoshop: Image>Mode>Multic-

hannel).

NNavigation (Gezinme): Kullan›c›n›n bir veri taban› program›

içinde dolaflmas›.

Neon Glow (Parlak Ifl›k): Adobe Photoshop Artistic (Sanat-

sal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve seçilen renk ile gö-

rüntüyü yumuflatarak bir parlama ekler (Filter>Artis-

tic>Neon Glow).

Network (A¤): Kablolu ya da kablosuz olarak bilgisayar sis-

temlerini birbirine ba¤layan sistem. Sistemler aras› bilgi

al›flverifli sa¤lar.

Noise (Parazit) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ailelerinden

biri. ‹ngilizce’de “ses” ya da “gürültü” anlam›na gelen

Noise kelimesi görsel filtre olarak kullan›ld›¤›nda görün-

tüde parazit veya bozukluk anlam›na gelir. Görüntüleri

bozmak ya da kirlilikleri ve parazitleri gidermek için Noi-

se filtresinden yararlan›labilir. Noise filtresi seçenekleri

ile görüntüde doku yaratmada ya da çizik ve toz olan

görsellerin sorunlar›n› gidermede kullan›l›r (Filter>Noi-

se).

Note Paper (Not Ka¤›d›): Adobe Photoshop Sketch (Çizim)

Filtresinin alt›nda bulunur ve el yap›m› bir ka¤›t üzerine

çizim yap›lm›fl görüntüsü verir (Filter>Sketch>Graphic

Pen).

OOcean Ripple (Okyanus Ç›rp›nt›s›): Bir görüntüyü suyun

alt›ndaym›fl gibi göstermek için okyanusta oluflan dalga-

lar› görüntüye ekler (Filter>Distort>Ocean Ripple).

OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter Ta-

n›ma): Harfleri tan›yarak metin haline dönüfltüren bu

teknoloji, kitap ya da dergi gibi üzerinde yaz› olan bir

belgenin say›sal metin haline dönüflmesini oldukça pra-

tik hale getirmektedir. OCR teknolojisi hemen her masa-

üstü taray›c›da bulunan bir teknoloji.

Online (Çevrimiçi): Bilgisayar sistemlerinde, aç›k ve çal›fl›r

durumdaki a¤ (network) ya da bir ba¤lat›y› belirtir.

Opacity (Opakl›k): Bir katman› fleffaf hale getirmek için kul-

lan›l›r. Opacity seçene¤indeki de¤erleri de¤ifltirerek iste-

di¤iniz transparanl›¤a ulaflabilirsiniz.

Optik Zoom (Optik Büyütme): Dijital foto¤raf makinesinin

merce¤i ile yaklaflma oran›n› gösterir. 3x optik zoom’a

sahip bir dijital foto¤raf makinesi —dijital özelliklerini

hiç kullanmaks›z›n— sadece merce¤i ile görüntüyü 3 kat

büyütebilir.

201Sözlük

PPaint Daubs (F›rça Darbeleri): Adobe Photoshop Artistic

(Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve belirli f›rça uç-

lar› ile resme farkl› müdahalelere olanak verir (Filter>Ar-

tistic>Paint Daubs).

Palet: Programlarda uygulamalar›n ön alan›nda gözüken özel

pencereler. Çeflitli ifllem komutlar›n› üzerinde bar›nd›r›r-

lar.

Palette Knife (Resim B›ça¤›): Adobe Photoshop Artistic (Sa-

natsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve altta tuval varm›fl

gibi neredeyse saydam bir resim görüntüsü elde etmek

için kullan›l›r (Filter>Artistic>Palette Knife).

Patchwork (K›rkyama): Adobe Photoshop Texture (Doku)

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü renklerine göre

ay›rarak yama ifli gibi gösterir (Filter>Texture>Patc-

hwork).

PC (Personal Computer): Kiflisel Bilgisayar.

PDF (Portable Document Format): Gerek vektörel, gerek-

se piksel tabanl› görselleri bar›nd›rabilmesi bak›nm›ndan

en esnek ve en yayg›n kullan›lan formatlardan biri PDF

format›. ‹nternetten ücretsiz olarak indirilebilen Acrobat

Reader yaz›l›m› ile yayg›n olarak kullan›l›r hale gelmifl

olan PDF format›, bask›ya yönelik en sa¤l›kl› format ol-

mas›n›n alt›nda hemen her bilgisayar taraf›ndan okuna-

bilir oluflu yatar.

Pen (Çizim Kalemi) Arac›: Hassas çizimler için Pen arac›

tercih edilmelidir. Pen arac›, düz çizgilerden karmafl›k

flekillere kadar pek çok alanda kullan›labilecek en güç-

lü çizim arac›.

Pencil (Serbest Çizim Kalemi) Arac›: Serbest çizimler için

kullan›lan Pencil, detaylar› olmayan kaba çizimlerde ol-

dukça kullan›fll› ve h›zl›d›r.

Photocopy (Fotokopi): Adobe Photoshop Sketch (Çizim)

Filtresinin alt›nda bulunur ve fotokopi çekilmifl görüntü-

sü verir ve kontrastl›¤› art›r›r (Filter>Sketch>Photocopy).

Piksel Tabanl› Görseller: Piksel bazl› görseller içerdi¤i her

bir karenin bilgisini tafl›rlar. Piksel ad› verilen ayn› bo-

yutta küçük kareciklerin farkl› renk ve ton bilgileri tafl›-

malar›yla görüntü oluflur.

Piksel: Say›sal görüntünün yap›tafl› olan kare birimler. Birim-

lerin yo¤unlu¤u artt›kça görüntü kalitesi de artar.

Pinch (Çimdik): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektle-

rinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün bir bölümünü

s›k›flt›r›r; görüntüde, belirlenen de¤ere göre, içe do¤ru

girinti veya d›fla do¤ru ç›k›nt› oluflur (Filter>Dis-

tort>Pinch).

Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtre-

lerinden biri. Alt menüsünde yer alan seçenekler, birbi-

rine benzer de¤erde ve renklerde pikselleri bir araya ge-

tirerek farkl› flekiller elde edilmesine yard›mc› olur (Fil-

ter>Pixelate).

Place (Yerlefltir) Komutu: Adobe Illustrator ve Adobe InDe-

sign yaz›l›mlar›nda bir resmi sayfaya ça¤›rmak için kulla-

n›lan komut (Adobe Illustrator: File>Place) (Adobe In-

Design: File>Place).

Plaster (Oyun Hamuru): Adobe Photoshop Sketch (Çizim)

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü 3 boyutlu oyun

hamurundan yap›lm›fl gibi gösterir. (Filter>Sketch>Plas-

ter)

Plastic Wrap (Plastik Folyo): Adobe Photoshop Artistic (Sa-

natsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü sanki

plastik folyo ile kaplanm›fl gibi gösterir (Fil-

ter>Sketch>Plastic Wrap).

PNG (Portable Network Graphics): Transparanl›¤› ve do¤-

ru renk kullan›m› ile esnek ve zengin bir format. Ancak

baz› sunucular bu format› desteklemedi¤inden yayg›n

olarak kullan›lamamakta.

Pointilize (Noktalama): Adobe Photoshop Pixelate (Piksel-

lefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü renkli

noktalardan oluflan bir düzene sokar. (Filter>Pixela-

te>Pointilize)

Polar Coordinates (Kutup Koordinatlar): Adobe Photos-

hop Distort (Bozma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve gö-

rüntüyü dikdörtgen yerine dairesel çerçevelenmifl hale

getirir. (Filter>Distort>Polar Coordinates)

Port (Ba¤lant› noktas›): Bilgisayar sistemine girifl ç›k›fl (in-

put –output) ayg›t› ya da çevresel ö¤e ba¤lamada kulla-

n›lan yuva.

Poster Edges (Posterize): Adobe Photoshop Artistic (Sanat-

sal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bir görüntünün içer-

di¤i renkleri azaltarak detaylar›ndan ar›nd›rmaya yarar

(Filter>Artistic>Poster Edges).

Program: Bilgisayar›n belirli bir görev ya da görevleri yerine

getirmesi için tasarlanm›fl ifade ve yönergeler bütünü.

PSD (Photoshop Document): Photoshop veri format› olan

PSD, Adobe yaz›l›mlar› ile uyumlu bir format. Görüntü

ifllemde en s›k kullan›lan format olan PSD, özellikle kat-

mal› ve maskeli çal›flmalar yap›l›rken kullan›l›r.

RRam (Random-Access Memory): Rastgele Eriflimli Bellek.

Verilerin yaz›l›p okunabildi¤i veri saklama alan›. Fiziksel

bir bafl› , ortas›, sonu bulunmayan hipermedya.


Radial Blur (Dairesel Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur

(Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve foto¤-

raf makinesini döndürerek foto¤raf çekmifl gibi görselle-

re ve bir objenin ekrana do¤ru hareketini gösterildi¤i

durumlara Radial Blur komutu arac›l›¤› ile de ulaflabiliri-

siniz (Filter>Blur>Radial Blur).

Radial Gradient (Dairesel Degrade): Bir renkten baflka bir

renge (veya fleffafa) dairesel olarak geçifl yapmak için

kullan›lan seçenek.

Raster Graphic (Piksel Temelli Görüntü): Piksel denilen

kareciklerin oluflturdu¤u say›sal görüntü tekni¤i.

Rectangle (Dikdörtgen): Kare ve dikdörtgen çizmeye yara-

yan vektörel çizim arac›.

Reduce Noise (Paraziti Azaltma): Adobe Photoshop Noise

(Parazit) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntünün para-

zitini tümünün veya tek bir kanaldan müdahalesine ola-

nak verir (Filter>Noise>Reduce Despeckle).

Reflect (Yans›tma) Arac›: Vektörel yaz›l›mlarda bir çizimin

ya da fleklin oldu¤u yerden belirtilen aç›ya do¤ru simet-

risinin al›nmas›na yarayan komut.

Render (Canland›rma) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ai-

lelerinden biri olan Render filtresi menüsünde yer alan

seçenekler, 3-boyutlu flekiller, bulut dokular› ve ›fl›k

efektleri gibi görüntüler elde etmede kullan›l›r (Fil-

ter>Render).

Reticulation (A¤): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresi-

nin alt›nda bulunur ve film emisyonunun bozulmas› ile

meydana gelen a¤›ms› görüntüyü taklit eder. (Fil-

ter>Sketch>Reticulation).

Ripple (Ç›rp›nt›): Bir görüntüyü suyun alt›ndaym›fl gibi gös-

termek için suda oluflan dalgalar› görüntüye ekler (Fil-

ter>Distort> Ripple).

RGB: RGB renk modu Red (K›rm›z›), Green (Yeflil) ve Blue

(Koyu Mavi) renklerinden oluflur. Bu renkler üstüste ek-

lendikçe beyaz elde edildi¤inden RGB renk modeline

toplamsal renk modeli ad› da verilir. Hiç bir renk yok-

ken tamamen siyah olan bir alanda, bu üç rengin kar›fl›-

m› ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar monitörleri, tele-

vizyonlar ve projeksiyonlar bu yöntemle renk elde eder-

ler (Adobe Photoshop: Image>Mode>RGB).

Rotate (Döndürme) Arac›: Seçilen bir fleklin ya da çizimin

döndürülmesini sa¤layan araç.

Rough Pastels (Kal›n Pastel): Adobe Photoshop Artistic (Sa-

natsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve toz pastel ile bo-

yanm›fl havas›n› vermek için kullan›l›r (Filter>Artistic>Ro-

ugh Pastels).

SSaturation (Doygunluk): Rengin dolgunlu¤unu belirler. Bir

rengin az ya da çok pigment ile doygun olup olmamas›

Saturation ayarlar›n› de¤ifltirerek belirlenebilir (Adobe

Photoshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation).

Screen (Ekran): Bilgisayar, TV sistemleri gibi elektronik ürün-

lerde görsel bilgileren görüntülendi¤i alan.

Send to back (Arkaya Gönder): Vektörel yaz›l›mlarda bir çi-

zimi ya da flekli oldu¤u yerden arkaya do¤ru götürülme-

sine yarayan komut (Adobe Illustrator: Object>Arran-

ge>Send to Back) (Adobe InDesign: Object>Arrange>

Send to Back) (Macromedia Freehand: Modify>Arrange>

Send to Back).

Server (Sunucu): Bir bilgisayar a¤›na ba¤lanarak a¤daki di-

¤er bilgisayarlara belirli bir hizmet sunan bilgisayar ya

da ayn› bilgisayardaki di¤er uygulamalara hizmet sunan

yaz›l›m.

Shadow (Gölge): Seçilen katman›n veya çizimin alt›na veya

içine gölge düflürmeye yarar. Drop Shadow (Gölge Dü-

flürme) ve Inner Shadow (‹çeriye Gölge Düflürme) seçe-

nekleri ile istenen sonuca ulafl›l›r.

Shape Blur (fiekilsel Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur

(Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve netli¤i

belirlenen flekli baz alarak uygular (Filter>Blur>Shape

Blur).

Sharpen (Netlefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ai-

lelerinden biri olan Sharpen filtresi menüsünde yer alan

seçenekler, birbirine benzer de¤erde ve renklerde pik-

sellerin aralar›ndaki fark› artt›rarak bulan›k bir görüntü-

yü netlefltirmede kullan›l›r. Sharpen (Netlefltirme) genel

bir netlik sa¤lar (Filter>Sharpen).

Sharpen Edges (Kenar Netlefltirme): Adobe Photoshop

Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve renk

alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirmede

kullan›l›r (Filter>Sharpen>Sharpen Edges).

Sharpen More (Daha Çok Netlefltirme): Adobe Photoshop

Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve net-

li¤i art›rmaya yarar. (Filter>Sharpen>Sharpen More)

Shear (Bükme): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektle-

rinin alt›nda bulunur ve görüntüyü bir e¤ri yard›m› ile

e¤mede kullan›l›r (Filter>Distort>Shear).

Sketch (Çizim) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerin-

den biri olan Sketch filtresi alt menüsünde yer alan filtre-

ler el çizimi görünüflü veya sanatsal görünüm elde et-

mek için kullan›l›rlar. Ayn› zamanda 3 boyutlu efekt el-

de etmek için de kullan›labilirler (Filter>Sketch).

203Sözlük

Smart Blur (Ak›ll› Bulan›kl›k): Adobe Photoshop Blur (Bu-

lan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bulan›kl›¤›

oldukça kontrollü bir biçimde gerçeklefltirebilmek ad›na

detayl› bir menu sunar (Filter>Blur>Smart Blur).

Smart Sharpen (Ak›ll› Netlik): Adobe Photoshop Sharpen

(Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve ›fl›k ve gölge-

lerdeki netli¤in kontrol edilmesine izin vererek genel

netlik oluflturmaya yarar (Filter>Sharpen>Smart Shar-

pen).

Smudge Stick (Bulaflt›rma Çubu¤u): Adobe Photoshop Ar-

tistic (Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve bir görse-

lin detaylar›n› yumuflatarak aç›k renk alanlar›n ›fl›¤›n› art-

t›r›r (Filter>Artistic>Smudge Stick).

Solarize (Solarize): Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtre-

sinin alt›nda bulunur ve filtresi karanl›k oda tekni¤i te-

melli bir filtredir ve bir foto¤raf›n tonlar›n› görsel efekt

elde etmek üzere de¤ifltirir (Filter>Stylize>Solarize).

Software (Yaz›l›m): Bilgisayar sisteminde donan›mlara yük-

lenen pogram kodu ya da veri bileflenleri.

Spatter (Lekeleme): Adobe Photoshop Brush Strokes (F›rça

Ucu) Efektlerinin alt›nda bulunur ve tabanca boya tekni-

¤i ile görüntüyü yeniden resmeder (Filter>Brush Stro-

kes>Spatter).

Spherize (Kürelefltirmek): Adobe Photoshop Distort (Boz-

ma) Efektlerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü 3-Boyut-

lu hale getirerek bir kürenin etraf›na sarm›fl gibi gösterir

(Filter>Distort>Spherize).

Sponge (Sünger): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtre-

lerinin alt›nda bulunur ve resmi sanki süngerle boyan-

m›fl gibi kaba bir hava verir (Filter>Artistic>Sponge).

Spot Renk: CMYK ofset bask›da d›fl›nda yer alan ekstra renk-

lere verilen add›r. Alt›n rengi, fosforlu renkler ve gere-

ken tasar›mc› taraf›ndan belirlenen CMYK d›fl›nda kulla-

n›lmas› renklere Spot Renk ad› verilir.

Sprayed Strokes (Püskürtme Kontur): Adobe Photoshop


görüntünün bask›n renkleri ile konturlar› vurgular. (Fil-

ter>Brush Strokes>Sprayed Strokes)

Stained Glass (Vitray): Adobe Photoshop Texture (Doku)

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü vitraym›fl gibi

gösterir. (Filter>Texture>Stained Glass)

Stamp (Damga): Adobe Photoshop Sketch (Çizim) Filtresinin

alt›nda bulunur ve görüntüye a¤aç ya da linol ile bas›l-

m›fl etkisi verir.En iyi sonuç siyah beyaz görüntülerde el-

de edilir. (Filter>Sketch>Stamp)

Stroke (Kontur): D›fl çizgi ile ilgili müdahalelerin yap›ld›¤›

paneldir. Vektörel yaz›l›mlarda çizginin kal›nl›¤›, rengi,

birleflme yeri seçenekleri ve kesik çizgi seçenekleri ile il-

gili seçeneklere bu panelden ulafl›l›r.

Stylize (Stilize) Filtresi: Adobe Photoshop filtrelerinden biri

olan Stylize Filtreleri bir görüntünün piksellerinin aras›n-

daki kontrast de¤erleri art›rarak boyanm›fl resim görün-

tüsü vermeye yarar. (Filter>Stylize)

Sumi-e (Japon Resimleme Tekni¤i): Adobe Photoshop


pirinç ka¤›d›na f›rça ile uygulanan Japon tekni¤inin özel-

liklerini taklit ederek bulan›k konturlar ve doygun siyah

alanlar oluflturur. (Filter>Brush Strokes>Sumi-e)

Surface Blur (Yüzey Bulan›kl›¤›): Adobe Photoshop Blur

(Bulan›klaflt›rma) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve resim-

deki objenin d›fl kenarlar›n› koruyarak iç rengini ve pü-

rüzlerini gidermede pratik çözümler sunar. (Fil-

ter>Blur>Surface Blur)

SVG (Scalable Vector Graphics): Vektörel görüntülerin a¤

sunucular›nda etkin bir biçimde görüntülenebilmesine

olanak veren bu format, sunucular›n desteklememesi

bak›m›dan az kullan›lmakta.

Swatch Libraries Menu (Renk örne¤i Kütüphanesi Me-

nüsü): Çeflitli renk gruplar›n› belirgin özelliklerine göre

gruplayan ve renklere karar vermede yol gösteren menü

(Window>Swatches).

Swatches (Renk Paleti): Haz›r renklerin ve yeni yarat›lan

renklerin bir arada bulundu¤u panel (Window>Swatc-

hes).

SWF (Small Web Format ve Shockwave Flash): Flash Plug-

In’inin yayg›n olarak kullan›m›ndan ötürü, ço¤u sunucu-

da görüntülenebilmekte olan bu veri format› vektörel

animasyonlar veya görseller için ideal bir format.

TTablet: Ekranda direkt olarak çizim yapmay› sa¤layan tablet,

fareye k›yasla çok daha hassas çal›fl›r.

Taray›c›: Taray›c› bir foto¤raf›, bir kitap sayfay›, el yaz›s›n›

veya bir objeyi optik olarak okuyarak say›sal veri haline

dönüfltürmeye yarayan bir araç.

Texture (Doku) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerin-

den biri olan Texture (Doku) Filtreleri derinlik yaratmak

ya da organik bir görüntü yaratmak amac›yla kullan›l›r.

Texturizer (Doku verici): Adobe Photoshop Texture (Do-

ku) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüye kendi seçti-

¤iniz veya yaratt›¤›n›z dokuyu vermeye yarar (Filter>Tex-

ture).

TIFF (Tagged Image File Format): Tasar›mc›lar taraf›ndan

yo¤unluklu olarak tercih edilen formatlardan biri olan

TIFF format›, yüksek kalitesi ile öne ç›kan veri formatla-

r›ndan.


Tiles (Karo) Filtesi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtre-

sinin alt›nda bulunur ve görüntüyü karelere böler. Kare-

lerin büyüklü¤ü ve say›s› diyalog kutusunda belirlenebi-

lir (Filter>Stylize>Tiles).

Tools (Araçlar): Tüm çizim, boyama, görüntüleme araçlar›-

n›n bir arada bulundu¤u panel (Window>Tools).

Toplamsal Renk Metodu: bkz. RGB.

Torn Edges (Eskitilmifl Kenarlar): Adobe Photoshop Sketch

(Çizim) Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntüyü eski-

mifl/kenarlar› y›rt›lm›fl bir ka¤›da çizilmifl gibi gösterir

(Filter>Sketch>Torn Edges).

Trace (Çizim Kopyalama): bkz. Live Trace (Otomatik Çizim

Kopyalama).

Trace Contour (Kontur Çizgisi): Adobe Photoshop Stylize

(Stilize) Filtresinin alt›nda bulunur ve karanl›k ve ayd›n-

l›k farklar›n›n oldu¤u kenarlarda ince bir çizgi atar ve

konturlar›n ortaya ç›kmas›n› sa¤lar. (Filter>Stylize>Trace

Contour)

Transparency (Transparanl›k): Çizilen bir objenin ya da

alan›n saydaml›¤›n› belirlemeye yarayan seçeneklerin

bulundu¤u paneldir. (Window>Transparency)

Twirl (Sard›rma): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efekt-

lerinin alt›nda bulunur ve görüntüyü helezonik biçimde

sarmal haline getirmede kullan›l›r. (Filter>Distort>Twirl)

Type (Yaz›) Arac›: Yaz› yazmak için kullan›lan araçt›r. Hem

vektörel, hem de piksel bazl› yaz›l›mlarda bulunur, an-

cak vektörel yaz›l›mlarda çok daha sa¤l›kl› sonuç verir.

UUnderpainting (Astar Boyama): Adobe Photoshop Artistic

(Sanatsal) Filtrelerinin alt›nda bulunur ve resmi tuval ze-

minde transparan olarak aktar›p, üzerine yeniden bo-

yanm›fl gibi göstermek için kullan›l›r (Filter>Artistic>Un-

derpainting).

Unsharp Mask (Netlik Maskesi): Adobe Photoshop Shar-

pen (Netlefltirme) Filtresinin alt›nda bulunur ve renk

alanlar›n›n birbiriyle bulufltu¤u noktalar› netlefltirme iflle-

minin daha kontrollü bir flekilde yap›labilmesine olarak

verir (Filter>Sharpen>Unsharp Mask).

USB Bellek: Bir anahtarl›k kadar küçük olan USB bellekler,

ortalama 8 GB gibi bir kapasiteye sahiptirler. Bu kapasi-

tenin alt›nda ya da üstünde farkl› modelleri ve markala-

r› bulunan USB bellekler ço¤u veri için yeterli bir tafl›ma

gereci görevi görmektedirler.

VVektörel Çizim: Vektörel görseller matematiksel koordinatla-

r› olan noktalar›n birbirine ba¤lanmas› ile oluflurlar. Bir

çizgiyi oluflturmak için yan yana kareciklerin boyanmas›

yerine, çizginin bafllang›ç ve bitifl noktalar› belirlenir ve

aras› çizgi haline gelir.

Virus (Virüs): Biyolojik virüsler model al›narak yap›lm›fl bil-

gisayar program›. Baflka bilgisayar programlar›na yap›fla-

rak ço¤al›r, zarars›z biçimde olabilece¤i gibi programla-

ra zarar da verebilir.

WWater Paper (Sulu ka¤›t): Adobe Photoshop Sketch (Çizim)

Filtresinin alt›nda bulunur ve görüntü ›slak bir ka¤›t

üzerine resmedilmifl ve renkler birbirine geçmifl gibi gö-

rünür (Filter>Sketch>Water Paper).

Watercolor (Suluboya): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal)

Filtrelerinin alt›nda bulunur ve ise görüntüyü suluboya

tekni¤i ile resmedilmifl gibi göstererek detaylardan ar›n-

d›r›r (Filter>Artistic>Watercolor).

Wave (Dalga): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektleri-

nin alt›nda bulunur. Ripple (Ç›rp›nt›) komutuna benzer,

ancak Wave (Dalga) çok daha detayl› bir menü ile kon-

trol edilebilir (Filter>Distort>Wave).

Wind (Rüzgar): Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin

alt›nda bulunur ve filtresi görüntüye küçük yatay çizgiler

atarak rüzgar esmifl etkisini getirir (Filter>Stylize>Wind).

Window (Pencere): Grafik kullan›c› arabirimlerinde dosya

ya da program içeri¤inin görüntülendi¤i çerçeve.

YYaz›l›m: Yaz›l›mlar donan›mlar›n ifllemesini sa¤layan iflletim

sistemleri ve çeflitli ifllevlerin kolayca görülmesini sa¤la-

yan programlard›r. Yaz›l›mlar bilgisayar›n haf›zas›nda

yer kaplar.

Yön Tutamaçlar›: Yön tutamaçlar› vektörel çizimlerde çizgi-

lerin e¤imini belirler. Bu tutamaçlara müdahale ederek

e¤rinin aç›s›n› ve uzunlu¤unu de¤ifltirmek mümkün.

ZZigZag (Zikzak): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektle-

rinin alt›nda bulunur ve belirlenen noktadan d›flar› do¤-

ru dik zikzak çizgiler ile görüntüyü tafl at›lm›fl bir su gö-

rüntüsünde oldu¤u gibi modifiye eder (Filter>Dis-

tort>ZigZag).

Zoom (Büyüteç) Arac›: Ekranda görüntülenen alana yak›n-

laflma ve uzaklaflmada kullan›lan araç.

205Diz in

AAdd to Selection (Seçim Alan› Ekle) 70

AI 19, 20

Alpha Channels (Alfa Kanal›) 53, 55, 56

Anchor Point (Çapa Noktas›) 100, 140

Animasyon 6, 10, 11, 20

Anti-Alias (Düzgünlefltirme) 72, 89

Arka Alan Renk Kutusu 30

Arflivleme 17, 18

Art History Brush (Sanatsal Anl›k Görüntü F›rças›) 30

Artistic (Sanatsal) Filtreler 155, 179

Auto Color 79

Auto Contrast 79

Auto Levels 79, 187

BBackground (Arka Plan) Katman› 44

Background Eraser (Arkaplan Silgisi) 30

Ba¤lam Menüsü 34

Bitmap 9, 27, 53, 83, 133, 148, 185

Black&White 79, 84

Blending Options (Harmanlama Seçenekleri) 177

Blur 30, 155, 157, 158, 179

Brightness/Contrast 79, 187

Brush Strokes (F›rça Ucu) Efektleri 155, 160, 179

Burn (Yakma) 30

C-ÇChannel Mixer 79, 84

Channels (Kanallar) 32, 36, 52, 59

Clone Stamp (Kopyalama Mühürü) 30, 85

CMYK 52, 59, 184-186, 192

Color Range (Renk Seçim) 73

Curves 79, 187, 189, 191

Çal›flma Alan› 27, 36, 144

Ç›kar›msal Renk Metodu 184

Çizgi Araçlar› 30

Çözünürlük 4-7, 18-21, 56, 64, 72, 75-77, 84, 89, 90, 96, 104,

128, 133-136, 144

DDamal› Zemin 49

Degrade 30, 32, 47, 48, 57, 59, 102, 104, 113, 126, 165, 177

Desaturate 79, 84

Distort 78, 79, 155, 162-164, 179

Dodge (Açma) 30

Donan›m 2, 4, 7, 16, 21, 187

Dosya Uzant›s› 12, 14

DPI (dot per inch) 5, 19, 20, 77

Duotone 54, 186

EEps 19, 20

Equalize 79

Eraser 30, 75

Expand 110

Exposure 79, 84

Extract 57, 58

Eyedropper (Damlal›k) 30, 113

Eylemleri Geri Almak 34

FFeather (Yumuflatma) 70, 72, 89, 137

FH 11 20

Fill (Dolgu) 47, 102-104, 108, 123, 142

Filtre 45, 57, 65, 79, 80, 84, 89, 138, 139, 146, 152-173, 175,

176, 179

Firewire 6, 16

Flattening (Dosyalar› Bütünlefltirmek) 52

Free Transform (Serbest Dönüflüm) 77, 145

GGamut 184, 192

Geometrik fiekiller 99, 128

GIF 20

Gizli Araç 36

Görsel Efekt 153, 173, 179

Gradient (Degrade) 104, 113, 126

Grayscale (Gri Ton) 53, 185

HHalftone 166, 169

Halftone Pattern (Tram Dokusu) 169

Hand (El) Arac› 30

Healing Brush Tool (Onar›m F›rças›) 86

Histogram (Ton Da¤›l›m›) 188

History (Yap›lm›fl ‹fllemler) 87

Hue/Saturation 84, 190, 191

I-‹Indexed color mode 186

Invert 79

Ifl›k 4, 5, 81, 82, 89, 113, 155, 168, 169, 179, 183-185, 190-192

Dizin


JJPEG 14, 19, 20

KKatman Kümesi 50, 51

Katman Paleti 42-50, 56, 59

Katman Stili 49, 177

Katmanlar›n Y›¤›lma S›ras› 44

Klavye Kestirmeleri 31

LLasso (Kement) 30, 67

Layer Comp (Katman Eflleri) 51

Layer Effects 176-179

Layer Mask 56, 59

Layers 32, 36, 40-42, 46, 59, 68, 110

Levels 79, 81, 187, 188, 191

Link Layers (Katmanlar› Ba¤la) 46

Link Layers 46

Load Selection 56, 74

MMagic Eraser 30

Magic Wand 30, 57, 65-67, 73

Make Work Path 143

Marguee 65

Mask 19, 20, 55-57, 59, 169

Match Color 79, 84

Merge Layers 46, 59

Metin Katman› 50

Move 68, 71, 89

Multichannel 186

New Selection 70

NNoise (Parazit) 152, 155, 165, 179

O-ÖOnarmak 64, 76

Opacity (Geçirgenlik) 42, 45, 59

Oval ve Dairesel Seçimler 71

Ön Alan 30

PPalet 27, 29, 31-34, 36, 42, 43, 46, 59, 143

Patch 30, 64, 86

Pattern Stamp 30, 64, 85

PDF 19, 20

Pen 37, 65, 100-101, 112, 139

Perspective 78

Photo Filter 79

Piksel 9, 11, 20, 21, 27, 45, 52, 55, 56, 59, 70, 84, 86, 89, 95-

97, 109, 110, 128, 133, 142, 143, 148, 158, 165, 166, 173,

179, 185

Pixelate 166

Png 20

Posterize 79, 155

Psd 19

QQuick Mask (H›zl› Maske) 55, 59

RRaster 133, 144, 148

Rectangle (Dikdörtgen) 99, 100, 118, 119, 123

Render (Canland›rma) Filtresi 168

Renk 4, 6, 17, 20, 32, 47, 52, 53, 56-57, 59, 65, 67, 73, 79, 80-

84, 89, 102-104, 109, 112, 113, 116, 123, 128, 133-134,

142, 144, 148, 155, 166, 170, 175, 183-192

Renk Düzenlemesi 64, 134, 148

Renk Tabanl› Seçimler 65

Renk Uyuflmazl›klar› 81

Replace Color 79, 84

Resim Boyutu 64, 77, 134

Resim Penceresini Kayd›rma 31

RGB 52, 53, 59, 80, 82, 144, 182, 185-187, 191, 192

Rotate 78, 120

Rötufllama 76, 84, 87

SSave Selection 56, 74

Saydam 5, 30, 41, 155, 187

Say›sal Ortam 2, 3, 5, 6, 12, 14, 16, 21, 76, 94, 132, 133, 144

Scale (Büyütme-Küçültme) 78

Seçilmifl Alan› Tafl›mak 68

Seçim Araçlar› 36, 55, 59, 64, 65, 67-70, 72, 89, 97, 136, 139,

148

Seçim Menüsü 72, 73

Seçme ‹fllemi 65

Selective Color 57, 79, 84

Serbest Dönüflüm (Free Transform) 77

Serbest Seçimler 65

Shadow/Highlight 79, 84

Sharpen 30, 152, 155, 169, 170, 179

Sketch (Çizim) Filtreleri 169, 171, 172, 179

Skew (Çarp›tma) 78

Slice (Dilim) 30

207Diz in

Smudge (Bulaflt›rma) 30

Snapshots (Anl›k Görüntüler) 88

Sponge (Sünger) 30, 155

Spot Renk 56, 184, 186

Stroke (Çizgi Kal›nl›¤›) 114

Stylize (Stilize) Filtresi 173

Subtract From Selection (Seçim Alan›ndan Ç›kar) 70

SVG 20

SWF 20

TTaray›c› 3, 5, 6, 21

Texture (doku) filtreleri 175

Threshold 79

Ton 53, 55, 57, 64, 73, 76, 79, 81-84, 89, 134, 145, 148, 165,

173, 182, 183, 185-189, 191, 192

Tools (Araçlar) 103, 115, 118-120, 123, 124

Transparency (Transparanl›k) 104, 113

UUndo 34, 87

Usb 4, 6, 16, 18, 21

VVariations 79

Vektör 8, 9, 11, 20, 21, 27, 36, 56, 59, 94-97, 104, 128, 132,

134, 139, 140, 143, 148

Vektörel Alan 57, 59, 142, 143

Veri 3-5, 7, 12, 16-19, 21, 148

Veri Saklama 16

WWarp (Ekmek) 78

YYaz› Karakteri 32, 36, 105, 108

Yaz› Tasar›m› 96, 104, 128

Yaz›l›m 3, 4, 8-11, 14, 15, 17- 21, 57, 58, 96, 97, 104, 105, 109-

111, 120, 123, 127, 128, 153, 154, 157, 176, 187

Yedekleme 16, 17

Yön tutamaçlar› (Direction Handles) 100

ZZoom (Büyüteç) 4, 158

fot201u sayisal fotograf i̇sleme teknikleri

Documents