Tekst: Michel Grobbe

Fotografie: Michel Grobbe & Jeroen Kloppenburg

Grafische vormgeving: Jeroen Kloppenburg

ISBN 978-90-826587-2-9

© Weylin Tracking

www.weylintracking.nl

Eerste druk, september 2017

weylin veldgids

spoorvolgen

inhoud

2

voorwoord _____________________________ 3

termen ________________________________ 4

start met spoorvolgen en -lezen ___________ 8

gebruik trackingstick ____________________ 10

actie-indicatoren _______________________ 11

richtingsindicatoren ____________________ 13

spoorpatronen ________________________ 15

activiteitsindicatoren____________________ 17

fauna-indicatoren_______________________ 20

hoe oud is het spoor?___________________ 21

spoorvolgtips __________________________ 24

gouden regels en etiquette ______________ 26

spoor terugvinden ______________________ 28

algemene spoorkenmerken ______________ 29

sleutelindicatoren ______________________ 34

bladeren en takken ___________________ 34

vegetatie ____________________________ 36

naaldbodem _________________________ 38

gras ________________________________ 40

zand _______________________________ 42

grond en stenen ______________________ 44

sneeuw, dauw en rijp __________________ 46

ken je dier! ____________________________ 48

dankwoord ____________________________ 49

Bijlagen:

geraadpleegde literatuur ________________ 50

spoorregistratieformulier ________________ 51

voorwoord

3

Al een tijdje volgde ik het spoor van een ree. Ik was nog nooit in

dit gebied geweest. Het spoor begon op het zandpad, ging over

in beukenblaadjes en via een mostapijt weer over in een met

naalden bezaaid stukje dennenbos om vervolgens te eindigen

bij een fietspad. Na even opnieuw de tijd te nemen om te wen-

nen aan de nieuwe ondergrond, kwam het weer in zicht en kon

ik het spoor weer oppakken; zandkorreltjes op vaste pas-

afstand wezen de weg en ik was weer op ‘t spoor. Na schuin

overgestoken te zijn werden zelfs zijn prenten weer zichtbaar.

Het spoor werd verser en ik begon mijn tempo aan te passen;

alles gaat dan over in standje zeer langzaam. Mijn zintuigen op

scherp en ja hoor, een bewegend oor verraadde zijn aanwezig-

heid. Op zo’n 25 meter afstand lag hij rustig te herkauwen. Na

een paar minuten te hebben genoten bewoog ik mij langzaam

weer terug en nam zonder hem te verstoren afscheid van het

moment.

Spoorvolgen is voor mij de ultieme ontspanning. Je bent in het

hier en nu, volledig geconcentreerd. Je neemt je omgeving met

al je zintuigen waar. Je treedt in het spoor van een ander, je

leert hem of haar persoonlijk kennen, zijn/haar gewoontes,

voorkeuren en gedragspatronen worden steeds duidelijker. Je

maakt tijdens het spoorvolgen bewuster deel uit van je omge-

ving en uiteindelijk krijg je een inkijk in een, voor anderen, vaak

verborgen wereld.

Deze veldgids geeft een aanzet tot het waarnemen, herkennen

en volgen van sporen en borduurt daarmee voort op de Weylin

Veldgids Loopsporen die de prenten van de meest voorko-

mende diersoorten in Nederland behandelt.

Deze gids is niet volledig en beoogt dit ook niet te zijn. De inter-

pretatie van de lezer bepaalt de waarde. Wordt de tekst anders

begrepen dan de schrijver heeft beoogd, bedenk dan dat we

nooit zijn uitgeleerd!

Michel Grobbe, 21 mei 2017

termen

6

Staan alle vier de prenten in de zelfde prenthoek ten opzichte

van het spoor, dan kan dat je wat vertellen over het geslacht

van het dier. Bij edelherten bijvoorbeeld heeft het hert een po-

sitieve prenthoek en de Hinde vaak een neutrale. Zekerheid

krijg je alleen door alle meetgegevens te analyseren en het

spoor te volgen.

Wat vertelt spreiding je?

Spreiding vertelt je iets over de snelheid van voortbewegen;

hoe harder een dier loopt, hoe smaller de spreiding. Maar

spreiding kan ook een indicatie geven van geslacht, mits geme-

ten in stap. Bij edelherten bijvoorbeeld heeft een volwassen

hert een bredere spreiding dan een Hinde.

Wat vertelt prentpaar je?

Prenten van linksvoor en linksachter of rechtsvoor en rechts-

achter vormen een prentpaar. Dit hoeft niet per se een dubbel-

prent te zijn. Prentparen vertellen iets over de snelheid van

voortbewegen en kunnen aanwijzingen opleveren over de leef-

tijd van dieren. Jonge dieren stappen vaak over (voorpoot voor-

bij de achterpoot in stap) en oude dieren blijven vaak achter

(voorpoot achter de achterpoot in stap). Daarnaast kan een

prentpaar iets zeggen over de kijkrichting van een dier.

Prentpaar van een mannelijk edelhert.

richtingsindicatoren

13

Net als actie-indicatoren ontstaan richtingsindicatoren door

beweging van het lichaam van het dier. Daar waar actie-indi-

catoren snelheid aangeven, geven richtingsindicatoren een

beeld van de richting.

Beweegt het dier naar links dan kijkt het normaal gesproken

eerst naar links en dat zie je terug in de volgende richtings-

indicatoren op een vlakke bodem.

Voor rechts afslaan of kijken geldt het omgekeerde. Dieren

die af gaan slaan laten dat door hun richtingsindicatoren en

verandering van paslente (kortere paslengte in de richting

van de bocht) zien.

Zelf gebruik ik voor het indexeren een trackingstick

waar ik bovenop een reeënhoef heb bevestigd.

Deze druk ik naast een prent van het te volgen spoor

zodat ik de twee kan vergelijken.

spoor terugvinden

28

1. Keer terug naar je laatst met zekerheid bekende spoor.

2. Kijk of er spoorvallen zijn in de spoorrichting (plekken waar

sporen goed te zien zijn, bijvoorbeeld modder/ zand etc.) en

check deze.

3. Begin met het gebruik van je trackingstick in de primaire en

secundaire zoekgebieden.

4. Voer een Initiële verkenning uit op de aangegeven lijnen van

de driehoek of op zichtbare wildwissels; loop deze 4 tot 5 m af

en kijk of je aanwijzingen vindt.

5. Ga spoorsnijden: loop ca. 10 meter terug en maak een 360

gradenboog rondom je laatst bekende prent en zoek naar aan-

wijzingen.

6. Niets gevonden, begin weer met punt 3 en probeer het op-

nieuw.

In 80 % van de gevallen vind je op deze wijze het spoor terug.

De Veldgids Spoorvolgen is een compacte

en handzame gids en bevat de voornaam-

ste technieken en spoortekens in woord

en beeld. Met deze gids in de hand leer je

het spoor te lezen en te volgen.

De Weylin Veldgidsen-serie is een uitgave

van Weylin Tracking, specialist in dierspo-

ren. Eerder verscheen in deze reeks de

Weylin Veldgids Loopsporen. Een gids met

de voornaamste prenten en gangen

(spoorpatronen) van zoogdieren, vogels,

amfibieën en ongewervelden van Neder-

land.