fotopasion.net magazine, issue 4
DESCRIPTION
The first Albanian community about photographyTRANSCRIPT
When beauty & passion for Photography collide
4 / Prill 2011
Thimi Raci - Një fotografi shquar i traditës
Kostandin Leka - Kujtime të patreguara mbi fotografinë shqiptare
Fotografët e rinj Ola Cami
ConceptualLandscape
Fashion / People
NatureArchitecturePortraitco
pyrig
ht
fot
opas
ion.
net
c
nadification - Foto Fatjon Hoxha
. net
Ekspozita Pika
Suplement
“Dream” - Mohsin Khawar
2
When beauty & passion for Photography collide
4 / Prill 2011
Thimi Raci - Një fotografi shquar i traditës
Kostandin Leka - Kujtime të patreguara mbi fotografinë shqiptare
Fotografët e rinj Ola Cami
ConceptualLandscape
Fashion / People
NatureArchitecturePortraitco
pyrig
ht
fot
opas
ion.
net
c
nadification - Foto Fatjon Hoxha
. net
Ekspozita Pika
Suplement
“Dream” - Mohsin Khawar
Redaktore Design Redaktor ArtistikRedaktor Teksti
Shila Bandilli Blendi Bandilli
Elvis IkonomiBledar Kurti
Numri 4 / Prill 2011Foto në Kopertinë Mohsin Khawar
Fotografë:Admir Idrizi / Agim Kajtazi / Agron Beqiraj / Andrea ShkreliAred Tagani / Carmen Amato / Fatlind Tomini / Gazmir LameHektor Leka / Bledar Rexhaj / Mirko Chessari / Sareal MustafallariWajahat Ahmed Khan / Xhesika Gjinopulli / Mohsin KhawarAwais Ali Sheikh / Bujar Veselaj / Mimoza Veliu / Qerim VrioniEndir Dervishi
3
“Photography records the gamut of feelings written on the human face, the beauty of the earth and skies that man has inherited, and
the wealth and confusion man has created. It is a major force in explaining man to man.”
Edward Steichen
Kostandin Leka Pasioni per Fotografinë
Kujtime të patreguara mbi
fotografinë Shqiptare
Fotografët Shqiptarë
në Diasporë
4
12 24f. f.
Thimi Raci Ola Cami
Suplement : EKSPOZITA PIKA
Një Fotograf i Shquar i
Traditës - nga Qerim Vrioni
Fotografët e
rinj
5
34 62
70
f. f.
f.
6 Fotot e Muajit
Wind foto : Blin Katona
7
8 Editorial
“To me, photography is an art of observation. It’s about finding some-thing interesting in an ordinary place... I’ve found it has little to do with the things you see and everything to do with the way you see them.”
Elliot Erwitt
EDITORIAL
Kjo është mënyra se si ne ndihemi rreth fotografisë, një ndjenjë që ka të bëjë me njeriun dhe përceptimin e tij. Edhe pse të vetëm dhe në një realitet të vështirë, vazhdojmë përpara përpjekjet tona duke përceptuar dhe vlerësuar përpjekjet e sinqerta të atyre mbështetësve që nuk na lanë kurrë vetëm.
Perspektivat për të ardhmen janë akoma më të mëdha, me ide të qarta dhe një pjesë të suksesit do të donim ta ndanim me bashkëpunëtorët tanë. Në këtë numër jemi munduar të stimulojme sado pak fotografët duke vlerësuar fotografinë që do të përzgjidhej në kopertinë me një cmim simbolik prej 100 USD. Fitues për këtë numër i këtij cmimi ishte Mohsin Khawar (Pakistan). Gjithashtu dhe për kategorinë “Fotogrfët e Rinj” me pjesëmarrëse Ola Cami (Shqipëri) është dhuruar një Foto Book nga Fotopasion.net me fotografitë e fotografes. Nisma të tilla stimuluese do jenë gjithëmonë prezente në aktivitetet e këtij komuniteti. Qëllimi jonë kryesor është dhe do të mbetet krijimi i një komunitet ku të gjithë fotografët Shqiptarë (pse jo dhe të huaj) të komunikojnë lirshëm dhe të ndajnë eksperiencën e tyre për këtë pasion kaq të bukur.
9
Shila BandilliFotopasion.net
This is how we feel about photography, a person’s feelings and perceptions. Even though we are alone and living in a hard reality, we keep walking by feeling and estimating the true efforts of our contributors that never left us. Ahead the perspectives are larger and our ideas are clear and we would like to share a part of our success with our contributors.
In this number we have tried to stimulate the photographers by giving a award of 100 USD for the photography in the cover. And the winer was Mohsin Khawar (Pakistan). Also a Book with photographs was given by Fotopasion.net to the participant of “ Young Photographers” category Ola Cami (Albania). Efforts like this will continue in the future of this community activities. Our main goal is and will always be the creation of a community where Albanian photographers (why not foreign photographers too) can communicate and share their experience about this beautiful passion.
10 Fotot e Muajit
Clear Water foto : Oltion Alibali
11
12 Kostandin Leka
KUJTIME TË PATREGUARA MBI FOTOGRAFINË SHQIPTARE
UNTOLD MEMORIES OVER ALBANIAN PHOTOGRAPHY
Kostandin M. Leka Fizikant dhe shkrimtar fantastiko-shkencor Na
12
“Fotopasion.net ka vendosur te sjellë para lexuesit jetën dhe veprën e njerëzve që punuan me pasion për fotografinë Shqiptare”
13Lidhja ime me fotografinë Na
My connection with photogrphyLidhja ime me fotografinë
Unë, zyrtarisht kam ushtruar profesionin e pedagogut të fizikës. Megjithëse njohuritë e fizikës përbëjnë një bazë të domosdoshme dhe shumë të rëndësishme për të kuptuar dhe për t’u thelluar në njohjen shkencore të problemeve të fotografisë, ato nuk “plotësojnë” njohuritë dhe shprehitë praktike për përdorimin e teknikave fotografike. Me fjalë të tjera njohuritë e fizikanit më të mirë nuk të japin “liçencën” as dhe të fotografit të kategorisë më të ulët. ( Sigurisht pa folur për pasionin dhe talentin e lindur të fotografëve te vërtetë).
Fizikani mund të shpjegojë shumë mirë fenomenet kryesore të dritës, parimet e pëgjithshme të lenteve dhe të kombinimit të ngjyrave, por këto nuk e bëjnë të aftë të përdorë profesionalisht as teknikën dhe kaq më tepër teknologjinë e fotografisë. Edhe përsa i përket formimit shkencor ai zotëron vetëm parime të përgjithshme bazë të fizikës, po nuk është aspak i përgatitur mbi teoritë dhe praktikën e veçantë të shkencës së gjerë dhe komplekse të fotografisë, ku trajtohen sistemet komplekse të lenteve, teoritë molekulare atomike të ndjeshmërisë ndaj dritës, Colorimetria -teoritë e matjes së ngjyrave, fiziko-kimia e proceseve fotografike dhe së fundi dixhitalizimi i proceseve fotografike, për arsyen e thjeshtë, se këto njohuri nuk përfshihen në programin mësimor univesitar të fizikës. Këto përbëjnë fusha speciale shumë të rëndësishme dhe komplekse të fizikës dhe kimisë me zbatime të gjera prej studimit të mikrobotës, thërrmijave elementare dhe deri në makrobotën e hapësirave qiellore dhe ruajtjes së dokumentacionit kolosal informativ.
Sot pas 150 vjet nga shpikja e fotografisë prej francezëve Njepce dhe Dagerre për realizimin e fotove të karakterit “artistik” mbi natyrën dhe njerëzit, vetëm më pak se 1/3 e prodhimit fotografik botëror i përket fotografisë artistike që shohim dhe njohim normalisht, kurse më shumë se 2/3 i përket studimit dhe kërkimit shkencor, që pothuaj nuk e shikojmë, jo vetëm se është një dokumentacion rezervat Top-sekret, por edhe as që e kuptojmë. Mjafton të kujtojmë, se për zbulimet në thellësi të kozmosit dhe në mikrobotën e thërrmiave atomike elementare, kemi me mijëra laboratore që “fotografojnë” me teknikat më të sofistikuara natë e ditë pa pushim. Vetëm për nebulozën tonë, ku ndodhet toka, janë shkrepur 800.000 foto për t’u bashkuar pastaj në një foto të vetme unike. Por, po të kemi parasysh, se janë fotografuar miliarda nebuloza dhe po kaq fenomene atomiko-bërthamore, mund të përfytyrojmë lehtë se çfarë sasie kolosale aktiviteti “fotografik“ kemi në fushën e shkencës.
I have been officially an physicist professor. Even though the physics knowledge constitute a necessary and important basis to understand and increase the knowledge in photography, they do not “fill” the knowing and the practice to use the photography techniques. So the physician knowledge does not give “license” for photography, even for the ones with basic knowledge. (not mentioning the born passion and talent of the true photographers).
The physician can easily explain the main phenomena of light, general principles of lens the colors combination but these things does not make him capable to use professionally and either technically the photography technology. Even considering the scientific education, he owns the basic principles of physics and it is not prepared about the special, larger and complex theory and practice of photography where are applied complex lens system, molecular atoms theory of light sensibility, Colour-metria (color measurement theory), physics-chemistry photography processes and last the digitization of these processes. All of these processes are not part of the physics studies. These are very specifics and important fields in physics and chemistry, will high application of micro-world, elementary particles up to macro-world and space and also the information documentary storage.
Today, after 150 years of the photography invention by Niepce and Daguerre to realize artistic ones about people and nature, less than ⅓ of world photography that we know and see are artistic and more than ⅓ are for scientific and study matters which we don’t see, not only because it is classified as Top-Secret, but we cannot even apprehend. We can thank that for the space exploration and that of the micro cosmos of atomic particles there are thousands of labs which photograph using the latest techniques, day and night. Only for our nebulas there are more than 800.000 photographs which are joined to create a single image. But if we consider the fact that we’ve photographed billions of other nebulas and billions of atomic events, we can imagine the huge amount of photographic activity there is in science.
Lidhja ime me fotografinë Na 13
Le të kthehemi në “kujtimet” mbi fotografinë
Para së gjithash, nga sa thashë më lart, del e qartë, se unë si pedagog fizike nuk kam asnjë targë të hulumtoj mbi fotogafinë. Për këtë arësye mendoj, se është e domosdoshme t’ju paraqes CV-në (Autobiografine) time “fotografike”.
Që në moshën e vegjëlisë, kam patur një tërheqje “magjike” ndaj fotografisë dhe kinematografisë. ( Pse-në nuk e di. Askush në familje dhe pranë meje nuk ishte i interesuar për këto mjeshtëri). Në moshën 5 vjeç, në Trieste të Italisë ( në familjen e nënës) lodrat e mija të preferuara ishin aparatet e fotografisë dhe të kinofilmit. Fillova të kaloj nëpër duar të gjithë llojet e aparateve që dilnin në treg. ( Flas për vitet 1937 e tutje) duke filluar nga i pari Zeiss-ikon 9x12 pastaj Ferrania 35mm e kështu me rradhë. Dhomat e shtëpisë u kthyen në dhoma të errëta, ku riprodhoja projeksione të flakës së qiriut me lente, sipas figurave të librave, pa kuptuar akoma përmbajtjen. Aparatet, librat dhe revistat mbi foto-kinon filluan të mbushin shtëpinë, që në moshën e fëmijërisë dhe vazhdojnë deri më sot, duke u kthye në një problem serioz, hapësinor, familjar. Një shembull konkret aktual i ditëve tona, kur po mbush të 80- tat: në dhomën e gjumit, përveç këndit dixhital, me të gjithë aparaturat kompiuterike për retush e montazh foto-audio-video pranë kravatit, kam dhe një stampuese automatike elektronike, që më ka dhënë emocione të thella, po që tani nuk e përdor më. Megjithë bezdinë e madhe që krijon në dhomë, mua më vjen thellësisht keq, më dhimbset si të ishte një pjestar i gjallë i familjes, që të ndahem prej saj. Por, gjithë familjarët, që iu ka ardhur në majë të hundës, kanë bërë benë, që një ditë do ta hedhin në plehërat.
Laboratorin e parë “e ndërtova” brenda një dollapi kuzhine në vitin 1943 gjatë okupacionit nazist gjerman në Tiranë, në moshën 11 vjeç. Në shkollën e mesme, në Institut dhe Universitet, gjithmonë kam ngritur dhoma të errëta, ku eksperimentoja procese të ndryshme fotogafike nga bardhë e zi, në ngjyra, nga negativ në invers etj. Gjithmonë “i marrosur” pas fotogafisë sapo merrja vesh, se dikush ose ndonjë laborator po fillonte eksperimentimin e fotos me ngjyra, sulesha si “i sëmurë”, që të bashkëpunoja me të.
“I zoti” i laboratorit më falendenderonte për ndihmën ( që fillonte prej larjes së enëve të laboratorit dhe përgatitjes së solucioneve), por nuk i shkonte mendja që isha unë që e falenderoja dhe isha gati biles “të paguaja” për mundësinë që më jepej për të punuar me aparatura dhe procese foto, që nuk i kisha.
Let’s go back to “memoirs” on photography
First of all, from what I said above, it is clear, that I as a lecturer in physics have no right on investigating photography. For this reason, I think, it is imperative you show to you my photographic CV (autobiography) .
Since childhood I had a magic attraction towards photography and cinematography (I don’t know why. No one in my family was interested in these masters). At 5 years old, in Trieste, Italy, at my mother’s family home, my favorite toys where photographic and video cameras. I started to get every kind of camera the market could offer (it was the years 1937 and since). I started with a Zeiss-ikon 9x12, then a Ferrania 35mm and so on. The house’s rooms turned into dark rooms where I started to project projections of the candle’s flame with lents by following instructions on the books, without yet understanding their meaning. Cameras, books and magazines about photography started to fill the house, and they still do now by becoming a serious space problem in the family. A current example in our days, as I’m turning 80: in my bedroom, except for the digital corner where lies all my computers and digital equipment for audio and video editing, beside my bed I have an automatic digital printer which has given me deep emotions, but I no longer use. Despite the big annoyance it creates, I feel deeply sorry to get rid of it as if it was a member of the family. But everyone in my family has swore that they will trash it on the first occasion.
I “build” my first lab in the kitchen’s closet in the year 1943 during the Nazi occupation of Tirana. I was 11 at that time. In high school and at the University I build dark rooms where I experimented with different photographic processes from black and white to colors, negative, inverse, etc. Always crazy about photography, every time I heard of a lab where they were developing color photography, I run to collaborate with them.
The owner of laboratory always thanked for help (that began by washing dishes and preparing laboratory solutions), but not thought about that was I who thank and iwas ready “to pay” for the opportunity that was given me to work with equipment and processes the picture, which i do not have.
14 Kostandin Leka
Kostandin Leka në terren
13Lidhja ime me fotografinë
Më në fund, në Univesitet u krijua mundësia e ngritjes së Qendrës së parë Audiovizive në vendin tonë, ku kryheshin gjithë proceset kryesore foto-kino të ditëve tona. Gjithashtu, duke u mbështetur në profesionin tim të fizikanit, fillova për të parën herë në vendin tonë të studioj dhe të eksperimentoj në fushën e shkencës së mirëfilltë të fotografisë, mbi ndjeshmërinë e materialeve foto, që futa në punët laboratorike të studentëve dhe teorinë e ngjyrave, ku studiova temën e ekuidensiteteve, që përbënin temën e dizertacionit tim.
Biblioteka ime, pranë librave dhe revistave të shumtë të ”zanatit”, filloi të pasurohet për të parën herë në vendin tonë me libra dhe manuale të shkencës së mirëfilltë të fotografisë, që i siguroja me shumë përpjekje. Për këtë formim të ri tekniko-shkencor të fotografisë kam zhvilluar një bashkëpunim të dendur me kolegët e mij fizikanë, si dhe me specialistët e firmave kryesore të kësaj fushe, si Kodak, Agfa, dhe Durst. Me këta specialistë jam takuar në Shqipëri, po veçanërisht jam specializuar në Paris, Firence, Milano, Romë e Bressanone ( qendra e prodhimit të “Durst”-tit -Itali).
Rezultatet e kësaj pune shkencore janë referuar në sesionet shkencore të Univesitetit. Si rrjedhim, të këtij kualifikimi dhe prodhimi të shumëllojshëm dhe modern, në Univesitet, pata kënaqësinë të bashkëpunoj me shumicën e fotografëve të moshuar, por edhe të rinj të vendit tonë për modernizimin e laboratoreve të tyre. Kështu, përveç Qendrës Audiovizive të Universitetit, kam ndihmuar në modernizimin e shumë qendrave të tjera të fotogafisë si ATSH, muzeu Historik, Instituti i Propagandës Bujqësore, Instituti i Folklorit, laboratori fotografik i K.Q.P.P.Sh., Arkivin e Shtetit, laboratori “Marubi” në Shkodër e të tjerë.
Kur flas për “aktivitet” fotogafik nuk nënkuptoj vetëm aktivitetin teorik, shpjegues si mësues, në tabelë, në kurse kualifikimi, por mbi të gjitha një aktivitet praktik me duart e zhytura për orë të tëra në solucionet helmuese, ose në majë të Alpeve, të digës së hidrocentralit të Fierzës dhe deri me helikopter mbi Butrint dhe Rivierën shqiptare, për të fotografuar dhe xhiruar veprat dhe bukuritë e vendit tonë. Pra, mund të them me shumë kënaqësi, se përkujdesi dhe përqëndrimi kryesor i punës sime, shumë më tepër se për fizikën ka qenë në fushën e fotografisë.
Që nga viti 1970 kam qenë përfaqësuesi i Universitetit në të gjitha takimet me përfaqësuesit e firmave të huaja në Makina dhe Albimport për përcaktimin e porosive vjetore të fotografisë për të gjithë vendin.
16 Kostandin Leka
Finally the University could build the first Audio-Visual Center in the country, where they could develop all the processes for video and photographic editing. By relying on my profession as a physician, I started to study for the first time in our country the pure science of photography, the sensibility of photographic materials which were then used in the lab, the theory of colors where I studied the thesis of ekuidensities which was also my graduation thesis.
My personal library, beside many books and magazines of my profession, started to get richer for the first time in our country with books and manuals of photography science, books that I acquired with great efforts. For this new formation of mine, I have collaborated with many of my physicians colleagues and specialists of well known companies like Kodak, Agfa and Durst. I’ve met these specialists in Albania but I specialized in Paris, Florence, Milan and Bressanone (Durst’s central production unit).
The results of these scientific works have been referred at the University’s scientific sessions. As a result of these qualifications and several modern productions, I’ve had the pleasure to collaborate with several elder photographers at the University, but even young ones to modernize their laboratories. Except the Audio-Visual Center at the University, I’ve helped modernizing several other photographic labs like ATSH (Albanian Telegraphic Agency), National Historic Museum, Agricultural Institution of Propaganda, Folkloric Institution, photographic laboratory of KQPPSh (Central Comity of Labor Party of Albania), State Archive, “Marubi” lab in Shkoder, etc.
When I talk about photographic activity, I do not only intend the theory aspect, explaining as a teacher at the black board, in qualification courses, but above all a practical aspect with the hands merged for several hours in chemical and poisonous solutions, on top of the Alps, of the dam of a hydro central of Fierza and even on a helicopter above Butrint and the Albanian Riviera to photograph and film the beauties of our country. So I can say with great pleasure that the mail care and concentration of my work, much more than physics, has been for photography.
Since 1970 I have been the University’s representative in all meetings with represen-tatives of foreign firms in the equipments and Albimport for determining the annual messages of photography for the entire country.
Eklipsi
17Lidhja ime me fotografinë
18 Kostandin Leka
Eklipsi Diellit Tirane 15.02.1961
“ Megjithatë, këto aktivitete, që ishin propozuar dhe re-alizuar janë harruar krejtësisht për arsye të persekutimit “shoqëror” që në ato kohëra ishte në rendin e ditës.”
“However, these activities, which were proposed and implemented are completely forgotten because of “social” persecutionin those days was on the agenda.”
Por, i gjithë ky aktivitet dhe arritjet gjatë shumë viteve janë të mbarsura jo vetëm me shumë vështirësi dhe sakrifica, por edhe me persekutimin e luftës së klasave, që vepronte mbi familjen dhe personin tim. Unë duhej të isha shumë i kujdesshëm në kërkesat e mija për teknologji të reja, moderne, se mund luftohesha lehtë duke kujtuar origjinën time “tregtare”, gjë që ka ndodhur jo pak herë. Në çdo propozim dhe aktivitet, unë kërkoja më parë aprovimin dhe mbështetjen e ndonjë titullari ose institucioni, që të më kuptonte dhe të më mbronte propozimet e mija. Për fat, me gjithë kohët e vështira, kam gjetur “rrethanat” ndihmuese, që më kanë ndihmuar të kryej këto aktivitete. Nga ana tjetër përqendrimi dhe mobilizimi me të gjitha forcat në këto aktivitete, më ushqente me kënaqësinë dhe emocionin e krijimtarisë dhe njëkohësisht më ngushëllonte me shpresën, se po përmirësoja qoftë edhe pak “biografinë” time. Për të qeshur dhe për të qarë.
Megjithatë, këto aktivitete, që ishin propozuar dhe realizuar nga “personi im” as që janë përmendur në masmediat e vendit dhe si rrjedhim janë harruar krejtësisht. Duke u nisur nga fakti, se këto paraqesin para së gjithash aktivitete dhe arritje të rëndësishme cilësore, për vetë Institucionin e dhënë dhe të mjeshtrave të talentuar, që kanë marrë pjesë në to, mendoj se “kujtesa” e tyre i shërben plotësimit të historisë së zhvillimit dhe përsosjes së fotografisë shqiptare. Mendoj se, edhe në kohën e sotshme, të teknologjive moderne dixhitale, është e rëndësishme të njohim përpjekjet dhe sakrificat në këtë fushë të disa viteve më parë, punën dhe sakrificat e baballarëve të fotogafisë shqiptare, të cilët kanë sjellë zhvillimin e sotshëm të saj.
Unë nuk pretendoj të bëj historikun e plotë të fotografisë shqiptare, por të tregoj, sigurisht në vija kryesore, aktivitete, që unë vetë kam jetuar duke kërkuar të jem sa më besnik të së vërtetës. Të më falin shumë përfaqësues të nderuar të kësaj fushe, që nuk i përmend, se nuk kam patur fatin të bashkëpunoja me ta.
Nuk dua t’i filloj këto kujtime në mënyrë kronologjike me aktivitete, që i përkasin ngushtësisht personit tim, por me aktivitete të një rëndësie më të gjerë për fotografinë e vendit tonë.
But this whole activity and the outreaches along many years have been faced not only with many difficulties and sacrifices, but also with the prosecution of the “war of the classes” which acted upon me and my family. I had to be very careful on my requests for new and modern technology, because I could’ve been easily fought by remembering my past as a entrepreneur, something usual at that time. In each proposal and activity I had to request the permission of a superior or an institution, to be understood and to support my decisions. For my luck, even in those hard years, I found the premising circumstances that helped me in these activities. On the other side the concentration and mobilization with all my forces in these activities, fed me with the pleasure and emotion of the outcome and at the same time consoled me with the hope that I was enriching my personal biography. It is funny and tragic at the same time.
Even though, these activities that were proposed and realized by me, have never been mentioned by the country’s media and as a result have been forgotten. By starting from the fact that they represent above all important activities and achievements of quality, for the Institution and the talented masters who took part in them, I think that their memories serves the completing of the history of development of Albanian photography. I think that, even in our modern digital times, it is important to remember the efforts and sacrifices made for several years, the work and sacrifice of our photography fathers, who brought it’s today development.
I do not pretend to make the full history of Albanian photography, but to narrate, of course in its main lines, activities that I in person have lived by trying to be as devoted to the truth as possible. I ask the forgiveness of many other respected representatives of this field that I do not mention, because I didn’t have the luck to work with them.
I don’t want to start these memories in a chronological order with activities that belong to my person, but with activities of broader importance for photography in our country.
19
Eklipsi Diellit Tirane 15.02.1961
Vijon në numrin e ardhshëm to be continued next issue
Lidhja ime me fotografinë
20
Reflection foto : Endir Dervishi
Fotot e Muajit
21
22 Publicitet
Nje menyre e thejshte dhe e shpejte per ti percjelle miqve tuaj kujtime, shprehje dhe vemendje.Fotopasion.net Kartolina Elektronike! Ofrohen nga fotografet tane.
One Simple and quick way to pass your friends memories, expression and attention.Fotopasion.net e-card! Offered by our photographs.
23
* Konceptim dhe realizim reklamash televizive apo prezantimesh.* Montazh video dhe audio. * Filmim eventesh, reklamash, etj.* Fotografi eventesh.
Te l : + 3 5 5 4 4 8 0 7 9 2 7C e l : + 3 5 5 6 9 2 1 0 4 2 2 9
E m a i l : i n f o @ z e m a n a j . c o mw w w. z e m a n a j . c o m
Pubblicity
24
FOTOGRAFËT SHQIPTARË NË DIASPORË
ALBANIAN PHOTOGRAPHERS IN DIASPORA
By Mondi Tropojanhttp://mondig.deviantart.com
FOTOGRAFËT SHQIPTARË NË DIASPORË
ALBANIAN PHOTOGRAPHERS IN DIASPORA
By Mondi Tropojanhttp://mondig.deviantart.com
25
26 Fotografët Shqiptarë në Diasporë
2727
Bujar Veselaj
Albanian Photographers in Diaspora
28 Fotografët Shqiptarë në Diasporë
29
Bujar Veselaj
Albanian Photographers in Diaspora
30 Fotografët Shqiptarë në Diasporë
Mimoza Veliu
31Albanian Photographers in Diaspora
32 Fotografët Shqiptarë në Diasporë
33Albanian Photographers in Diaspora
Qerim Vrioni
34
NJË FOTOGRAF I SHQUAR I TRADITËS
A PROMINENT PHOTOGRAPHER OF TRADITION
Thimi Raci 1886 - 1966
Pergatiti: Qerim Vrioni
Thimi Raci
3535
Raci, DARDHA, 1935 (Arkivi S.Laco)
Më 2 dhe 4 shkurt, u mbushën përkatësisht, 45 vjet nga vdekja dhe, 125 vite nga lindja e Thimi Racit, fotografit të vjetër e të shquar dardhar. Përbën një detyrim e, po ashtu një nder përkujtimi i jetës dhe, sidomos i veprimtarisë së tij në lëm të fotografisë. E, kur thuhet detyrim, kjo ka të bëjë me atë “borxhin” gjithëkohor të pasardhësve për të mos harruar paraardhësit e tyre të dalluar, ata që kanë shtuar qoftë një germë në historinë e kombit në përgjithësi, e atë të artit e kulturës në veçanti. Duke pasur bindjen se Thimi Raci i takon atyre njerëzve që u cekën nga fillimi i shkrimit, po paraqesim një panoramë, ende jo të plotë për figurën e tij.
Thimi Raci është lindur në Dardhë të Korçës, më 4 shkurt 1886. Ky fshat, në atë kohë mund të “mburrej” se kish nxjerrë një disa breza ikonografësh, punimet (ikonat) e të cilëve stolisnin shtëpi, kisha e manastire në krahinë, por edhe në Greqinë fqinje. Por Dardha, prej gjysmës së dytë të shekullit XIX, e deri në ditët tona mund të krenohet edhe se ishte dhe është historikisht, fshati i parë në trojet shqiptare që ka lëvruar fotografinë, në saje të një dardhari tjetër të shquar, Jani Zengo (1832-1912). Gjithashtu, fshati dallohej për jetesë të qytetëruar, kjo edhe si pasojë e lëvizjeve të dardharëve në qendra të tjera banimi edhe jashtë vendit, deri në Rusi e SHBA.
On February 2nd and 4th, it turns exactly 45 year from the death and 125 years from the birth of Thimi Reci, the famous photographer from Dardhe, Korce. It is an obligation and also an honor to remind his life and, more than anything else, his photographic activity. When I say obligation I mean that we owe him as our predecessor and we should not forget them, those who added at least a character in the history of our nation and our art.
Thimi Raci was born in the village of Dardhe in Korce on February 4th, 1886. At that time the village could take advantage of the fact that it produced generations of iconography personalities, works of art that dressed houses, churches and monasteries in the region, and even in the neighbor Greece. This village goes also proud of the fact that it gave Albania the first photographer, Jani Zengo (1832-1912). Also the village was distinguished for its civilized way of living, that from the fact of migration to other cities and abroad, even Russia and the United States.
36
Rreth moshës 15 vjeçare, më 1901, Thimi Raci, pasi ka kryer pesë klasë të shkollës greke të fshatit, shkon në Rumani (Arkivi Vangjo Ilo). Atje kishte mjaft të mërguar ekonomik shqiptarë, sidomos nga krahina e Korçës. Djaloshi kryen aty punë të rënda fizike, por në të njëjtën kohë atij i kristalizohen dhe shtohen ndjenjat atdhetare, siç ndodh rëndom tek të larguarit nga vendlindja. Për këtë, patën ndikim edhe veprimtaritë që organizonte Shoqëria “Drita” me qendër në Bukuresht e drejtuar nga patrioti, Nikolla Naço, po nga qyteti i Korçës.
Në Rumani, Thimi kaloi me punë nga mosha e adoloshentit tek ajo e të riut të rritur, por dhe “arshivoi” një përvojë jetësore të vlefshme. Në një letër të koleksionistit Sotiraq Laço (dardhar tani me banim në Detroit, SHBA,dt.1932), veçojmë një takim të tij, rreth vitit 1959, me Thimi Racin, të cilin e ati e kishte shok edhe vëllam. Ky i fundit kish dëgjuar një natë më parë orkestrën sinfonike të Bukureshtit, çka ngacmoi kujtimet e Racit që të shprehet se: ”E kam parë e dëgjuar kur isha atje, megjithëse bileta ishte e shtrenjtë dhe ne paguheshim pak…..u kënaqa, ja, sikur e kam në vesh zerin e instrumentave që luanin me virtuozitet të madh” (Letër e S.Laços, 18.01.2011). Fakt interesant, një djalë i mërguar fshati që kryen punë të rendë e me pagë të lehtë, mbledh të holla për të dëgjuar një koncert sinfonik. Mbase për këtë e shtytën ca “shkëndijëza arti” që ndoshta ishin mbrujtur në shpirtin e këtij djali të paarsimuar, për të pëlqyer të bukurën. Më vonë, Thimi mësoj të luaj edhe në violinë vetëm në saje të “veshit për muzikë“, që themi se ishte brenda atyre dhuntive për art që i ishin dhuruar qysh në ngjizje. Gjithashtu, në këtë suazë, shënojmë se ai “në vitet 1906 ose 1908, luajti si amator në pjesën dramatike “Lufta e Trojës” në Dardhë“(Niko Kotherja-Enciklopedi e fotografëve korçarë-Tiranë, 2010-faqe 15). Megjithatë, fotografia do të ishte ajo fushë, ku do shfaqej më dukshëm sensi artistik i Thimi Racit, ndonëse edhe këtu, jo si fryt i ndonjë kursi apo shkolle të posaçme, por natyrës së tij prej artisti të lindur.
At 15 years old, in 1901, Thimi Raci, after taking 5 classes of the Greek school in the village, goes to Rumania. There were many economic emigrants in the country, mostly from the region of Korca. There he makes heavy physical jobs, but in the same time he grows great national feelings, as it is common among the emigrants at that time. This was also enforced by the “Drita” community’s activity, located in Bucharest and headed by the patriot Nikolla Naco, also from Korca.
In Rumani he worked since his young-adult age and grew very valuable life experiences. In a letter of the collector Sotiraq Laco, we can extract a meeting in the year 1959 with Thimi Raci, which was his friend. The latter had listen the night before to the Bucharest symphonic orchestra, which stimulated the memories of Thimi Raci to express himself: “I’ve seen and listened to it when I was there, even thought the ticket was expensive and we were underpaid... I enjoyed it, as if I’m still listening to the instruments playing full of life. An interesting fact that e country boy, underpaid and who makes a heavy job, collects money to buy a ticket for a symphonic orchestra. This shows us his artistic sparkles which were growing inside the uneducated boys soul. Later on he learned how to play the violin, thanks to the fact that the art was already inside him since birth. In the year 1906 or 1908 he played as an amateur in the play of “Battle of Troy” in Dardhe. Although, photography was the art where he showed the most of his talent, also not because of training but to his inborn talent.
Thimi Raci
37
Pas qëndrimit disa vite në Rumani, Raci kthehet në atdhe, ku ushtron për një kohë të shkurtër në Korçë zejen e teneqexhiut (llamarinistit, hekurpunuesit-sot) të mësuar në mërgim e, mandej shkon në fshatin e tij ku mëson nga Pero Kaçauni (1870-1949) mjeshtërinë e fotografit, i cili kur u largua për në SHBA (1910), i dha dhe të gjitha pajisjet e fotografimit. Një vit më vonë, 1911, në Dardhë kishte një dyqan me tabelën “Thimi Ratsi-teneqexhi dhe fotograf”(Arkivi i S.Laços), kohë kur studio fotografike kishte vetëm në dy qytete, Shkodër dhe Korçë e, jo më në ndonjë fshat. Duhet të kujtojmë se në Dardhë kishte dhe dyqane të tjera shërbimesh si rrobaqepës, këpucar, zdruktar etj, pra ishte si një qytet në “miniaturë“. Fillimisht, Raci, si gjithë fotografët, kohën e harxhonte me fotografimin e komunitetit për raste të veçanta (fetare e familjare) apo kujtimi. Nga disa foto të Racit të periudhës së parë, vërehet përpjekje për të paraqitur subjektet sa më afër natyrës së tyre, kjo dhe me ndihmën e sfondit prej tekstili, të cilin e ndryshonte në përputhje me rastin, gjithmonë me kërkesa për punime të arrira. Madje ai shprehet vetë se :”E para fotografi e mirë që bëra ishte ajo e vdekjes së Papa Naun Zengos (1916)” (Arkivi S.Laço). Nga kjo thënie e tij kuptohet si ai kishte krijuar një farë shkallëzimi cilësor për punimet e, kjo kur ai merrej me fotografim prej 4-5 vjetësh, çka flet për kërkesa jo vetëm teknike, por dhe artistike. Me të vërtetë fotoja që po shqyrtojmë, është kuadruar mjaft mirë, linjat kryesore janë diagonale, që në gjuhën e fotografisë shpesh herë shpërfaq dinamikë e lëvizje, këtu përcjellja e fundit e një njeriu shoqërohet me një vijë diagonale që e përbëjnë fëmijë të vegjël, si për të treguar që jeta vazhdon. Ndoshta, për këtë s’ka punuar gjatë mendja e fotografit, po intuita e tij prej artisti, që ka vendosur ku të qëndroj dhe ç’farë të fusi brenda objektivit të aparatit. Dikush tjetër, mund të fotografonte pamjen frontalisht dhe fotoja të kishte vlera dokumentare (siç ika dhe kjo), por jo dhe artistike si kjo e Racit.
After many years of stay in Rumania, Raci returns to his country, where he works for little time as a smith, and latter on he returns at his village and learns from the photographer Pero Kacauni the art of photography. The latter, when leaving for the USA in 1910 left all his equipment to Raci. After a year, in 1911, in the village of Dardhe there was a shop with a sign “Thimi Raci - Smith and photographer”, a time when photographic studios where situated only in two cities, let alone a village. We must note that in Dardhe there were also many other shops like tailor shop, shoemakers, carpenter, etc. It was like a city in miniature. At the beginning Raci practiced photography through social events. In his first photographs we can view his efforts to show the subjects the closest to their nature, thanks to a textile background which he switched based on the subject, but always with great quality. He states that: “The first good photograph that I took was that of the death of Papa Naum Zengos (1916)”. He grew as a photographer and in 4-5 years he achieved also artistic quality. The photograph in question is a really good one. It is well framed, with main lines in diagonal, which in photography shows a certain dynamic and movement, where the movement is represented by his children which symbolize continuity. Maybe he didn’t think of it too much, but his intuition of a real artist told him where to stay and what to look through the objective. Somebody else could take the shot from a frontal point of view and give the photograph a documentary value, but Raci added the artistic value also.
Th.Raci-Shkolla e Dardhes, 1935, Arkivi V.Ilo
38
Ndërkohë, ai fotografon edhe në fshatra të tjerë si në Drenovë, Boboshticë, Sinicë, Qytezë etj (Gazeta “Përpara”-Fotografë dardharë të traditës-nga V.Ilo dhe K.Balli-17.12.1988)n). Gjithashtu, vlen të shënohet se ai, nisi të fotografoj “për qejf” edhe peizazhe, ngjarje e portrete të paporositura (pra të papaguara), që në fund të fundit e përmirësuan nivelin artistik të “shkrepjeve” të tij dhe sollën ngjitjen e Racit në një shkallë më të lartë se fotografë të zakonshëm e pa kërkesa artistike. Fotoja “Shkolla e Dardhës” e vitit 1935, tregon se ai, nga përvoja vetjake, kishte arritur të realizonte peizazhe urbane në një nivel mjaft të pëlqyeshëm. Kësaj fotoje, mendoj se mund t’i vesh posht emrin e ndonjë peizazhisti të njohur pa ngjallur habi tek shikuesi, sepse ai ka gjetur pikën e marrjes më interesante, duke i gërshetuar mjaft mirë objektet kryesore të fotos, si shkolla, muri, dy pemët, kisha, kodra. Edhe shpërndarja e bardhë e zisë në foto është e ngrohtë për syrin, pa kontraste të forta dhe me ekuilibër të gjetur dinamik.
Dy foto të tjera të goditura të Racit janë edhe “Peizazh nga Dardha”(1935) dhe “28 Nëndor 1937”. Në të parën pasqyrohet pamja e përgjithëshme e fshatit nga një kodër, si të ishte fotografuar nga ajri, ndërsa e dyta dokumenton festimet e Ditës së Madhe të 28 Nëndorit edhe në një fshat të largët malor. Kur e sheh foton e dytë në padijeni të datës, mendon se paraqet një shkollë qyteti rreth 2-30 vjet më parë, e jo mbi 70 vite të shkuara.
Thimi Raci
In the meantime he shoots in other villages like Drenove, Boboshtice, Sinice, Qyteze, etc. Also he started to shoot landscapes “for fun”, events and portraits without commissions, shoots that raised his artistic level. The photograph “School of Dardhe” in 1935 shows that he, from personal experience, achieved a great artistic level for urban landscapes. This photograph could very well be mistaken for a shot of a great landscape photographer, because he found the perfect spot to shoot by perfectly combining all the objects in the photograph together. The white and black balance also is very smooth and without high contrasts.
Two other famous photographs of his are “Landscape from Dardhe” (1935) and “28 of November” (1937). In the first one we see the sight of the village from a nearby hill, similar to a view from the air. The second photograph shows the celebration of that date to a far mountainous village. When you look carefully to this one, you think of the photograph of a school taken 20-30 years ago, and you don’t think it was taken over 70 years ago.
Th.Raci-Varrimi i Naum Zengos, 1916-arkivi V.Ilo
39
Ndërkohë, Raci fotografon ngjarje jo vetëm të fshatit, por edhe të krahinës, dasma e funerale, pikniket e shumta karakteristike dardhare, si dhe ditë të shënuara pagane e fetare, ku shpaloseshin veshjet origjinale të Dardhës si xibuni i grave dhe mandio e burrave. Ai ka fotografuar disa here, në largësi kohore prej shumë vjetësh, gratë e fshatit duke hequr të famshmen “Vallen e Dardhës”, foto që janë shtypur edhe si kartolina e qarkulluar në vend dhe jashtë.
Përpos, punës me njerëzit e zakonshëm të fshatit dhe krahinës, Raci “me aparatin e tij ka fiksuar figura atdhetare si Sotir Peci e Hilë Mosi, dëshmorë të Luftës Na-Çl, luftëtarë të çetave atdhetare etj. (Gazeta “Bashkimi”-Një fotograf i vitit 1908-nga Rinush Idrizi-13.08.1984). Po ashtu, atë e tërhiqnin edhe objekte të veçanta si ura, shtëpi të ndryshme nga të tjerat, ndonjë rrugë fshati etj. Nga ana teknike, Thimi Raci, ka përdorur aparatin me pllaka xhami të vendosur mbi trekëmbësh. Aftësia e fotografit që punonte me to, qëndronte edhe në përcaktimin e saktë të kohës së ekspozimit të imazhit. Kjo arrihej duke e hequr kapakun e objektivit e, mbajtur hapur atë për aq sekonda sa mendonte fotografi se ishin të nevojshme për një foto të pastër. Fotot e Racit, tregojnë se ai, e kish arritur gjetjen optimal të kohës së ekspozimit të fotografive, në saje të përvojës dhe aftësive të tij.
Raci also shoots not only in the village but also occasions from nearby regions like weddings, funerals, picnics and several pagan and religious celebrations where regional dresses are used. He photographed several time the women of the village dancing the traditional dance of the village, photographs that were used as post cards in many countries.
Beside shooting photographs of common people in the village and nearby regions, Raci also took photographs of well known figures like Sotir Peci and Hile Mosi, WWII martyrs and partisan fighters. He was also interested in objects like bridges, houses and country roads. Raci used a camera made of glass plates fixed on a tripod. He mastered very well the time of exposure. It meant opening the cap of the camera and keeping it open for several seconds until the photographer saw fit for a sharp image. His photographs demonstrate the fact that, thanks to his experience, he was able to calculate the exact exposure time.
Th.Raci-Dardhe, 28.11.1937, Arkivi V.Ilo
40
Prurja tërësore e Thimi Racit, shumica e të cilës ndodhet ne pllaka xhami ne Arkivin e Shtetit, ngërthen gjithë historinë 5-60 vjeçare tç Dardhës, trajtuar me syrin e një fotografi të lindur siç ishte ai, madje dhe të një njeriu miqësor e mjaft dashamirës. Me fotot e tij është botuar më 1938, albumi turistik “Dardha”, i shoqërive dardhare “Bashkimi” në Bukuresht dhe “Shpresa”në Dardhë, nën patronazhin e Entit Kombëtar të Turizmit. Ballina e albumit që paraqet një vajzë nga fshati, është krijim i piktores së njohur Androniqi Zengo (Antoniu) (Albumi fotografik “Dardha”-Tirnaë, 1938). Thuajse, të gjitha punimet fotografike të Racit, u dorëzuan në Arkivin e Shtetit në pllaka xhami (thuhet se janë rreth 2000 copë), ndërsa aparatet fotografike iu falën Muzeut Historik Kombëtar. Shumë foto gjenden të shpërndara në njerëz të ndryshëm jo vetëm nga Dardha, por edhe nga qytete e fshatra të tjerë. Do ishte një punë vërtetë e lavdërueshme, hedhja në letër fotografike e pamjeve të pllakave, si dhe mbledhja e fotove të përhapura andje-këndej. Atëhere, mund të paraqitej e plotë vlera e fotografisë së realizuar nga Thimi Raci. Afër mbylljes së shkrimit, duhet theksuar dhe figura e pastër morale e tij, dëshmimi për këtë është edhe caktimi i tij epitrop (ekonomat, financier) i të ardhurave të kishës së Dardhës për një kohë të gjatë.(Arkivi S. Laço). Mjeshtërinë e fotografit Thimi, ja përcolli edhe të birit, Andreas, i cili u muarr mjaft me fotografinë, por pa arritur nivelin e të atit.
Thimi Raci është ndarë nga jeta më 2 shkurt 1966 në fshatin e lindjes Dardhë, ku u përcoll me nderime të merituara nga bashkëfshatarët për në banesën e fundit. Le të jenë këto rreshta si një homazh që i bëhet këtij fotografi të dalluar të traditës shqiptare të “dhomës së errët”. Ndoshta për Thimi Racin shkon shumë thënia e fotografes së njohur amerikane Dorothe Lange se “Nuk është gjë e rastit që fotogrfai bëhet fotograf dhe nuk zgjedh profesion tjetër, ashtu siç nuk është e rastit që zbutësi i luanëve bëhet zbutës i luanëve”.
His work altogether, which today can be found on glass plates in the State Archive, includes the 50-60 years of Dardhe’s history, as seen by an inborn photographer, as Raci was. In 1938 was published a touristic album named “Dardha” from societies like “Bashkimi” (Union) in Bucharest and “Shpresa” (Hope) in Dardhe, under the supervision of the National Tourism Entity. All his works, nearly 2000 pieces in glass plates were handed to the State Archive and his camera and equipment were donated to the National Museum of History. Many photographs are being possessed by several people from many regions. It would be of great value to print his works in photographic paper and collect the scattered photographs. Only at that time we could really appreciate his artistic value. A note goes to his moral integrity, demonstrated by the fact that he was hired by the church of the village to administer the financial matters. He passed his artistic values to his son, Andrea, who practiced photography for a long time, but without ever reaching his father’s levels.
Thimi Raci died on February 2, 1966 in his birthplace, Dardhe, where he was honored by his villagers. Let this lines be a tribute to this Albanian tradition photographer. Maybe for Raci goes very well the saying of the famous American photographer Dorothea Lange, who states: “It is no accident that the photographer becomes a photographer any more than the lion tamer becomes a lion tamer”.
Thimi Raci
41
Galeria
GALERIA
42
Për t`i ardhur sa më afër të gjithë lexuesve jemi munduar që në këtë numër, galerinë tapasurojmë me fotografi dhe këndvështrime të reja. Kemi përzgjedhur emocione , ndienja e pikëpamje nga punime të papublikuara më parë në revistën Fotopasion.net.
Krijimi I kësaj mini galerie është bërë I mundur me ndihmën e fotografit Elvis Ikonomi.
The creation of this mini gallery is made possible with the help of photographer Elvis Ikonomi.
43Gallery
GALLERY
Për t`i ardhur sa më afër të gjithë lexuesve jemi munduar që në këtë numër, galerinë tapasurojmë me fotografi dhe këndvështrime të reja. Kemi përzgjedhur emocione , ndienja e pikëpamje nga punime të papublikuara më parë në revistën Fotopasion.net.
To come more close to all readers, we tried in this number, to enrich gallerywith pictures and new insights. We have selected emotions and views from the unpublished works in previous Fotopasion.net. Magazine issues
Krijimi I kësaj mini galerie është bërë I mundur me ndihmën e fotografit Elvis Ikonomi.
The creation of this mini gallery is made possible with the help of photographer Elvis Ikonomi.
44 Gallery
45
Carmen Amato
46 Galeria
Gazmir Lame
47
Fatlind Tomini
48 Gallery
Bledar Rexhaj
49
Mirko Chessari
50 Galeria
Admir Idrizi
51
52 Gallery
Hektor Leka
Andrea Shkreli
53
54 Galeria
Wajahat A
hmed
Khan
55
Are
d T
agan
i
56 Gallery
Xhesika GJinopulli
57
Awais Ali Sheikh
58 Galeria
Agim Kajtazi
59
Agron Beqiraj
60 Gallery
Sareal Mustafallari
61Publicitet
www.facebook.com/pertypart
FOTOGRAFËT E RINJ
YOUNG PHOTOGRAPHERS 62
63
YOUNG PHOTOGRAPHERS OLA CAMI
64 Ola Cami
65
Ola Cami66
67
68 Ola Cami
FOTOPASION.net symbolic prize
forYOUNG PHOTOGRAPHERS
category
69
Çmimi simbolik i FOTOPASION.net për kategorinë
FOTOGRAFËT E RINJ
FOTOPASION.net symbolic prize
forYOUNG PHOTOGRAPHERS
category
70
PIKA
SUPLEMENT
Suplement
71
PIKA
SUPLEMENTwww.conpred.org
Muhidin XhezairiTahir Hoxha
Qendra “CONPRED” është themeluar në vitin 2010, me mision që të zhvillojë aktivitete të ndry-shme në funksion të avancimit të edukimit të vazhdueshëm dhe profesional. Qendra kryesisht merret me organizimin e trajnimeve profesion-ale, simpoziumeve shkencore dhe punëtorive të ndryshme.
Në tetor 2010, CONPRED organizoi edicionin e parë të ekspozitës fotografike “PIKA”. Morrën pjesë 51 autorë me po aq fotografi. Ekspozi-ta është shoqëruar me një ekspozitë tjetër që i kushtohej zogjve që jetojnë në Kosovë, në bash-këpunim me Shoqatën për Mbrojtjen e Zogjve “FINCH”. Ky eveniment kulturor u shoqërua edhe me një promovim libri dhe orë letrare. U promo-vua dialogu poetik “Stina e pestë” e autorëve Artan Gj. Hasani dhe Aida Dizdari, të dy krijues nga Shqipëria.
Për nder të Ditës së Pavarësisë së Kosovës, më 17-20 shkurt 2011, është organizuar edicioni i dytë i ekspozitës “PIKA”, tash me 70 punime nga pjesëmarrës të shumtë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe diaspora. Kanë marrë pjesë edhe 3 mysafirë nga jashtë. Njëkohësisht është organizuar edhe ekspozita me temë pa-varësinë e Kosovës, ku janë përfshirë 30 punime nga anëtarët e Klubit Fotografik “PIKA”. Është mbajtur një orë letrare ku janë prezantuar kri-juesit letrarë: Sadik Aliaj nga Kruma, si dhe Salaj-din Krasniqi e Ndriçim Ademaj nga Prizreni.
The “CONPRED” Centre was founded in 2010 with the mission to develop several activities with the goal of advancements of continued profes-sional education. The centre in general orga-nizes professional trainings, scientific symposiums and different labors.
In October 2010 CONPRED organized the first edition of the photography exhibition “PIKA”. There were 51 participants with the same num-ber of photographs. The exhibition was followed by another one dedicated to the birds native of Kosovo in cooperation with the Bird Preservation Organization “FINCH”.This cultural event was also accompanied with the promotion of a book and reading hours. Also was promoted the poetic dialogue “The Fifth Season” of the author Artan Gj. Hasani and Aida Dezderi, both from Albania.
In honor of the day of independence of Koso-vo, on February 17-20, 2011, we organized the second edition of the PIKA exhibition, with 70 works from many photographers from Albania, Kosovo, Macedonia, Montenegro and abroad. There were also 3 foreign guest photographers. Also there was the exhibition with the theme of independence of Kosovo where there were 30 works from the members of the PIKA club. There was a reading hour where were presented liter-ature creators: Sadik Aliaj from Kruma and Salaj-din Krasniqi and Ndricim Ademaj from Prizren.
72 Ekspozita PIKA
Më 10-13 qershor 2011 do të organizohet edicioni i tretë i ekspozitës, për nder të Ditëve të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit dhe Ditës së Çlir-imit të Prizrenit. Tema do të jetë “Kontrast”, dhe të interesuarit mund të marrin pjesë me më së shumti 3 punime, përzgjedhjen e të cilave i bën komisioni vlerësues 5 anëtarësh. Edhe kjo ek-spozitë do të shoqërohet me një tjetër, të titul-luar “Trashëgimia kulturore e Prizrenit”. Afati i fundit për dorëzimin e punimeve është 29 maji 2011 dhe janë të inkurajuar të gjithë fotografët, qofshin amatorë apo profesionistë, që të marrin pjesë.
Kjo ekspozitë do të jetë e begatuar edhe me një ekspozitë personalen fotografike të au-tores Ardita Jatru nga Shqipëria, e cila njëkohë-sisht do ta prezantojë edhe librin e saj më të ri poetik.
Të gjitha ekspozitat janë mbajtur në ambientet e Hamamit të Gazi Mehmet Pashës, në qendër të qytetit. Qendra CONPRED gëzon përkrahjen e plotë të Kuvendit Komunal të Prizrenit në orga-nizimin e këtyre aktiviteteve.
Detajet mbi ekspozitën mund të gjenden në faqen : http://www.facebook.com/pika.ex-hibition në Facebook, dhe njëkohësisht edhe në faqen e Qendrës në: http://www.conpred.org.
On June 10-13, 2011 it was organized the third edition of the exhibition in honor to the Days of the Albanian League of Prizren and the day of liberation of Prizren. The theme will be “Contrast” and interested persons can participate with at most 3 works which will be selected by a com-mission of 5 members. This exhibition will be fol-lowed by another one entitled “Prizren’s Cultural Inheritance”. The final deadline for admission is on May 29, 2011, and we encourage amateur and professionalphotographers to partecipate.
Also there will be a personal exhibition of the author Ardita Jatru from Albania who will also present her latest book.
All the exhibitions took place on the Hamam of Gazi Mehmet Pasha in the town’s center. The CONPRED Centre has the full support of the Mu-nicipal Assembly of Prizren during the organiza-tion of these exhibitions.
Details on the exhibitions can be found on the website: http://www.facebook.com/pika.exhi-bition on Facebook, and also on the Centre’s webpage at: http://www.conpred.org.
www.conpred.org
73
Egzo
n Re
xha
www.conpred.org
74 Ekspozita PIKA
Shen
oll B
erish
a
75
Shei
lla A
vdiq
76 Ekspozita PIKA
Fation Haxhiavdyli
77
Eroll Bilibani
78 Ekspozita PIKA
Syri Ramadani
79
80 Ekspozita PIKA
81
Fisnik Halilosmani
82 Ekspozita PIKA
Gëzim Radoniqi
83
84 Ekspozita PIKA
Vasken Spiru
85
Shkëlzen Rexha
86 Ekspozita PIKA
Agim Kajtazi
87
Adhurim Kaja
88 Ekspozita PIKA
Blerta Zabergja
89
90 Ekspozita PIKA
91
Alida Jolie
92 Ekspozita PIKA
Riza Qengaj
93
Admir Idrizi
94 Ekspozita PIKA
Xhemail Shabani
95
96 Ekspozita PIKA
Esmeralda Kraja
Igli Kocibelli
97
Valona Cakuli
Igli Kocibelli
98 Ekspozita PIKA
Adhurim Kaja
99
100 Ekspozita PIKA
Diana Dervishi
101
102 Ekspozita PIKA
Tahir Hoxha
103
Shkë
lzen
Rexh
a
104 Ekspozita PIKA
Yilmaz G
ur
Shkëlzen Rexha
105
Besian Durmishi
106 Ekspozita PIKA
Arsim Gjinovci
107
108 Ekspozita PIKA
Lulzim Makolli
109
Korab Kusari
110 Ekspozita PIKA
Amir Selmani
111
112 Ekspozita PIKA
Blin Katona
113
Ajan Zurnaxhiu
114 Ekspozita PIKA
Ardit Hamzai
115
Vasken Spiru
116 Ekspozita PIKA
Andi Goxhaj
Anisa Cenalia
117
Berat Hoxha
Anisa Cenalia
118 Ekspozita PIKA
Toni Golloshi
119
Umar Saeed
120 Ekspozita PIKA
Hysen Tropoja
121
Eni Turkeshi
122 Ekspozita PIKA
Riza Qengaj
Rron Tresi
123
Berat Hoxha
Rron Tresi
124 Ekspozita PIKA
Shuja Hakim
125
Esmeralda Kraja
126 Ekspozita PIKA
Eroll Bilibani
127
128 Ekspozita PIKA
Fisnik Halilosmani
129
Shila Bandilli
130 Ekspozita PIKA
Eduina Jaupi
131
Nagip Ismaili
Eduina Jaupi
132 Ekspozita PIKA
Valona Cakuli
133
Agron Beqiri
134 Ekspozita PIKA
Sheilla Avdiq
Muhidin Xhezairi
135
Arbies Komoni
Muhidin Xhezairi
136 Ekspozita PIKA
Agim Kajtazi
137
138 Ekspozita PIKA
Eduina Alicka
139
Albert Cmeta
140 Ekspozita PIKA
Ina Isallari
141
Vasil Qesari
142 Ekspozita PIKA142
Juliana Pezaku
143
Berat Hoxha
Web: www.fotopasion.netKontakt: [email protected]
Reklama:[email protected]