أ

ب

تقديم به همسرم و

طاها پسرم

ت

محافظت از يخبندان در كشاورزي

)اصول، كاربردها و تحليل اقتصادي(

دومجلد

دكتر محمد رحيمي

ث

:شناسه

:عنوان و نام پديد آور

:مشخصات نشر

:مشخصات ظاهري

:شابك

:وضعيت فهرست نويسي

:يادداشت

:موضوع

:رده بندي كنگره

:رده بندي ديويي

: شماره كتابشناسي ملي

: تاريخ درخواست

:شماره پيگيري

)دومجلد (محافظت از يخبندان در كشاورزي

دكتر محمد رحيمي: مترجم

دانشگاه سمنان: ناشر

: طراح جلد

: صفحه آرا

: ليتو گرافي چاپ و صحافي

ريال: قيمت : تيراژ 1391 - اول : نوبت چاپ

: شابك

N : ISB

تمامي حقوق براي ناشر محفوظ است

ج

مقدمه مترجم

اين كتاب را نمي يافتم، خود اقدام به نوشتن كتـابي مـي كـردم كـه در آن در شايد اگر

بـه جـرات مـي تـوان گفـت . مورد تمام جوانب يخ بندان و سرمازدگي كشاورزي گفته شـود

دراين كتاب كه توسط دو نفر از صاحب نظران و كارشناسان يخ بندان در كشـاورزي نوشـته

كه يك كشاورز يا مهندس كشـاورزي در مـورد يـخ شده است، تقريبا هر آنچه كه لازم است

بندان بداند، از اول تا آخر بيان شده است و مي تواند به عنوان مرجعي كامل مـورد اسـتفاده

از سوي سازمان خوارو بار كشاورزي جهـاني 2005اين كتاب در سال . علاقه مندان قرارگيرد

(FAO) ترجمـه آن بـه زبـان اسـپانيولي نيـز 2010در سـال . به زبان انگليسي چاپ گرديد

برگردان و . زبان فارسي نيز سومين زباني است كه اين كتاب ترجمه مي شود. منتشر گرديد

.چاپ اين كتاب به زبان فارسي و با مجوز و حمايت اين سازمان صورت گرفته است

و در جلد اول مفاهيم اصلي و تئوري هاي مربوطـه . اين كتاب در دو جلد منتشر مي شود

در جلد دوم نيز پيش بيني و تحليل هـاي . نيز روش هاي محفاظت از يخ بندان ارايه ميشود

اقتصادي به فاصله اي اندك ارايه خواهد شد كه شـامل لـوح فشـرده اي حـاوي نـرم افـزار

.مي باشدمربوط به محاسبات اقتصادي يخ بندان و روش هاي محافظت نيز

علاقه مندان و كشاورزان قرار گيرد و بتوانند با توجه بـه اميد است كه اين اثر پاسخگوي نياز

مطالب گفته شده در آن خسارت يخ بندان در محصولات خود را كاسـته و افـزايش توليـد و

. درآمد ملي را در پي داشته باشند

با وجود اين . سعي شده است در انجام ترجمه نهايت دقت و حفظ مطالب كتاب صورت گيرد

در اين برگردان هر چند كم وجود دارد از خوانندگان ارجمند تقاضا مي شـود احتمال اشتباه

در صورت وجود هر گونه اشكال يا نا مفهومي در جملات مراتـب را جهـت اصـلاح در چـاپ

.پيشاپيش تشكر مي كنم. هاي بعدي به اينجانب اطلاع دهند

1391تابستان، دكتر محمد رحيمي، استاديار دانشگاه سمنان

ح

گفتارپيش

در اين جلد از كتاب يخبندان در كشاورزي مفاهيم احتمال و ريسك خسارت يخ بندان مورد

تصميم گيري هاي اقتصادي در اين اطلاعات براي كمك به خوانندگان براي گرفته و بررسي

برنامه كامپيوتري همراه اين . رابطه با محافظت از يخ بندان مورد استفاده قرار مي گيرد

TempRisk.xlsبرنامه . كتاب براي ساده سازي محاسبات پيجيده اقتصادي مي باشد

احتمال وقوع دماي هوا به كمتر از يك آستانه مشخص را محاسبه مي كند و سپس قطعيت

) چندين سال(وقوع آن رويداد را به ميزان حداقل يك بار در طول دوره آماري مشخص

اين برنامه براي تعيين احتمال و ريسك وقوع خسارت يخ بندان در شرايطي .تعيين مي كند

برنامه .در طول دوره زماني مورد نظر ثابت باشد حساسيت نسبت به يخ بندانمفيد است كه

FriskS.xls ا محاسبه مي نمايد كه در يك تاريخ مشخص آخرين يخ بندان بهاره احتمالي ر

. و اولين يخ بندان پاييزه و نيز طول دوره رشد بين يخ بندان بهاره و پاييزه رخ مي دهند

براي كساني مفيد است كه مي خواهند در مورد ريسك فيزيكي كاشت FriskS.xlsبرنامه

.يا گياهان رديفي تصميم بگيرندزودهنگام يا برداشت ديرهنگام محصول و

براي محاسبه ريسك خسارت يخ بندان مربوط به يك درخت و يا انگور DEST.xlsبرنامه

خاص مي باشد كه ميزان حساسيت آن به يخ بندان در طول مراحل مختلف فنولوژيكي

90در اين برنامه از داده هاي اقليمي و دماهاي بحراني مرتبط به خسارت . متفاوت مي باشد

در . با تاريخ هاي فنولوژيكي خاص مي باشنددرصد استفاده مي شود كه متناظر 10درصد و

اين برنامه داده هاي بين يخ بندان هاي زودرس پاييزه و ديررس بهاره را با مراحل

جدول اول كه درصد خسارت : فنولوژيكي حساس تحليل شده و چهار جدول ارايه مي گردد

فظتي مي باشد روش محا 11ساليانه يخ بندان براي يك محصول بدون محافظت و نيز براي

روش 11و جدول دوم عملكرد ساليانه محصول براي محصول در شرايط بدون محافظت و با

ميانگين و انحراف معيار درصد تلفات ميوه و عملكرد جدول سوم . محافظتي مي باشد

جدول چهارم نيز ميانگين و . محصول و ميزان خسارت طي سالهاي مورد مطالعه مي باشد

.د رويدادهاي يخ بندان و تداوم آنها مي باشدانحراف معيار تعدا

كمك به كاربران براي تعيين ريسك مالي محافظت از براي FrostEcon.xlsبالاخره برنامه

خسارت يخ بندان و همچنين مقرون به صرفه بودن روشهاي مختلف محافظت از يخ بندان

راحي شده است كه مولفه اين برنامه بسيار خوب و دقيق ط. مورد استفاده قرار مي گيرد

خ

ريسك و احتمال را با مولفه هزينه و سود تركيب كرده و در خصوص مقبوليت و پذيرش

مطالبي در خصوص مثالهاي . هر كدام از روشهاي محافظت از يخ بندان راهنمايي مي نمايد

ارايه شده است كه باغداران و FrostEcon.xlsمطرح شده و همجنين برنامه كاربردي

مهندسين مشاور را كمك مي كنند تا در زمان انتخاب روشهاي مناسب براي محافظت از يخ

.بندان تصميمات عاقلانه اتخاذ نمايند

د

تقدير و تشكر

از Rene Gommesو همچنين دكتر Michele Bernardi مايل هستيم از آقاي دكتر

گروه هواشناسي كشاورزي بخش تحقيقات، ترويج و آموزش خدمات محيط زيست و منابع

طبيعي، دپارتمان توسعه پايدار سازمان خوار و بار كشاورزي سازمان ملل متحد به خاطر

: همچنين از دوستانمان. همكاري در برنامه ريزي و نوشتن كتاب يخ بندان تشكر نماييم

Helena Gomezبراي تشويق به نوشتن اين كتاب، دكتر Luciano Mateosدكتر

MacPherson وAngela Scappaticci و حمايت هايشان در طول بازديد هابراي همراهي

Pietro Deiddaو نيز Donatella Spanoاز پروفسور . در شهر رم تشكر مي نماييم FAOاز

اي فراهم نمودن تسهيلات و بر Dipartimento di Economia e Sistemi Arboreiاز

هچنين از . ايتاليا سپاسگزار هستيم Sassariامكانات در تهيه بخشي از كتاب در دانشگاه

از دپارتمان منابع آب، خاك و هوا Michael J. Singerو دكتر Kyaw Tha pawدكتر

. براي حمايت دايمي و پيوسته شان در تاليف اين كتاب تشكر مي نماييم

ن كتاب مايل هستند از سازمان هاي وابسته خودشان شامل دپارتمان منابع آب، نويسندگا

خاك و هوا دانشگاه كاليفرنيا، ديويس؛ انستيتو عالي آگرونومي دانشگاه ليسبون و نيز

همچنين از . دپارتمان اقتصاد منابع و كشاورزي دانشگاه ايالتي واشنگتن تشكر نمايند

ان ملل متحد و دانشگاه كاليفرنيا براي حمايت مالي از سازمان خواروبار كشاورزي سازم

از . فرصت مطالعاتي دكتر اشنايدر براي نوشتن كتاب در ايتاليا تشكر مي نماييم

Fundacao para a Ciencia e Tecnologia (FCT) و همچنينFundacao Luso-

Americana para o Desenvolvimento دكتر براي حمايت مالي ماموريت هايde

Melo-Abreu به دانشگاه كاليفرنيا در ديويس براي كار بر روي اين كتاب تشكر مي شود.

براي تهيه و تامين داده ها از رساله خود Antonio Castro Riberioنويسندگان از دكتر

Neilاز . تشكر مي نمايند كه به ما در توسته و تحليل ماشين هاي باد كمك نمود

O'Connel ويج تعاوني ناحيه از ترTulare دانشگاه كاليفرنيا براي تهيه اطلاعات از هزينه

علاوه بر اين افراد زيادي وقت خود را صرف . هاي محافظت از يخ بندان تشكر مي گردد

پاسخگويي به سوالات پرسشنامه ارسال شده نمودند و ما از همه آنها به خاطر پاسخ هايشان

يراستار هاي كتاب براي پيشنهادات و نقطه نظرات ارزشمند و بالاخره از و. تشكر مي كنيم

. شان تشكر مي گردد

ذ

Thorgeir Lawrence, Reykjavikتوسط FAOويرايش نهايي زبان و شكل متن از سوي

ايتاليا، رم صورت Studio Bartoleschiو تهيه نمودن زمينه و پيش نويس براي چاپ در

.گرفت

ر

مطالبفهرست

صفحه عنوان

ج مقدمه مترجم

ح پيش گفتار

د تقدير و تشكر

1 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل اول

1 اهميت احتمال و ريسك

4 محاسبه ريسك و قطعيت

6 محاسبه احتمال رويداد

8 محصولات با حساسيت ثابت

8 ورود داده ها

9 خروجي احتمالات

9 كاربرگ و نمودار ريسك

11 تاريخ هاي وقوع يخ بندان هاي ديررس بهاره و زود رس پائيزه

12 ورود داده ها

13 خروجي احتمال

13 نمودار فصل رشد

14 كاربرگ و نمودار ريسك

17 روشهاي محاسباتي

18 (DEST.XLS)برنامه كاربردي برآورد كننده خسارت

25 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل اول

25 مقدمه

30 معرفي مدل

34 شروع مدل

41 انتخاب روش محافظت

41 بودجه ريزي

46 هزينه هاي متغير ساليانه

ز

صفحه عنوان

48 شرح هزينه كل ساليانه

53 توجيه اقتصادي

56 ريسك

73 ساير روشهاي حفاظتي

77 مثال هايي از كاربرگ هاي بودجه : ضمايم

1 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

يكمفصل

احتمال يخ بندان و ريسك خسارت

اهميت احتمال و ريسك

موثرترين روشهاي حفاظت از يخ بندان، كاشـت محصـولات غيـر حسـاس بـه يـخ

زدگي، كاشت محصولات در مناطق بدون دماي زير صفر يا كاشت محصولاتي است كه زمان

در صـورتي كـه . سبز شدن يا شكوفه دهي آنها بعد از سپري شدن خطر يخ بندان مي باشـد

انجام دو روش اول به نـدرت باشد،ر صفر محصول ويژه اي در مكاني با دماي زيهدف كاشت

حتـي . ، وقوع دماي زير صفر محتمل مي باشدبرون حارهدر بيشتر مناطق . امكان پذير است

. دهـد مـي رخ و كوهسـتاني ، يخ بندان در نقاط مرتفـع آب و هواي حاره ايدر كشورهاي با

ولات حسـاس بخش در طول سال و در برخـي از محص ـ دماهاي زيانوقوع احتمال و ريسك

اطلاع از احتمال و ريسـك مهـم اسـت چـرا كـه در . نسبت به دماي زير صفر تغيير مي كند

تصميم گيري زارع براي كاشت، انتخاب محصول و زمان كاشت محصول در يك نقطه خـاص

. مفيد مي باشد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 2

بخش را در هر سـال ارائـه مـي كنـد احتمال در حقيقت شانس وقوع دماهاي زيان

زنـدگي يـك مـثلا در دوره ( 1ال وقوع يخ بندان در طي يك دوره طراحـي ريسك، احتم ليو

از ايـن رو تعيـين . مي باشـد ) روش محافظت از يخ بنداندر طي انجام يك محصول باغي يا

.احتمال يخ بندان و آناليز ريسك يك ابزار تصميم گيري سودمند محسوب مي شوند

ي بـه نـوع محصـول محافظت از يـخ بنـدان بسـتگ تصميم گيري درخصوص روش

براي مثال يخ بندان مي تواند محصولات كشت شده به صـورت رديفـي يـا . كاشته شده دارد

نـوع تحت تاثير به ميزان زيادي احتمال آسيب يخ بندان .غير رديفي يك ساله را آسيب بزند

كاشـت يـا بـذر پاشـي همچنـين تـاريخ بـراي كاشـت در زمسـتان و انتخاب شده محصول

براي محصولات زمستانه، خسارت اغلـب در سـردترين زمـان . قرار مي گيرد محصولات بهاره

با اسـتفاده از محاسـبات احتمـالات و ريسـك، مـي تـوان رخـدادها و . زمستان رخ مي دهد

. را كه محصولات توسط يخ بندان در معرض آسيب قرار مي گيرنـد، تعيـين نمـود 2زمانهايي

توسط غـلات بهـاره جـايگزين شـوند تـا ميـزان اگر ريسك بالا باشد، غلات زمستانه بايستي

يخ بندان در روشي را براي تعيين احتمال و ريسك )(Haan,1979. خسارت كاهش پيدا كند

محصولاتي كه معمولا توسط يخ بندان هاي شديد در اواسط زمستان آسيب مي بيننـد ارائـه

او نشان داد كه چگونه احتمال كاهش دما به زير دماي آستانه بحراني آسيب رسـان را . نمود

در هر سال معين، مي توان محاسبه نمود و نيز چگونگي تعيين ريسك وقـوع ايـن رخـداد را

روش محاسبه شبيه روشـي اسـت . بيان نمودتر در تعداد معيني از سالها يك بار يا بيشبراي

يست ها براي تعيين دوره بازگشت سيل يا توسـط زمـين شناسـها بـراي ژكه توسط هيدرولو

1 Design Period 2 Odds

3 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

آمـار موجـود احتمـال و . برآورد احتمال و ريسك زمين لرزه ها مورد استفاده قرار مي گيـرد

تصميم گيري در مورد ميـزان بودجـه لازم بـراي ريسك در مورد سيل و زمين لرزه ها براي

سرمايه گذاري در ساختمانها و سازه ها جهت جلوگيري از خسـارت مـالي و تلفـات انسـاني

به طور مشابه، اطلاعـات احتمـال و ريسـك مربـوط بـه دمـاي . مورد استفاده قرار مي گيرد

محصول در يك سـال كمينه براي تصميم گيري در موارد رخدادهايي به كار مي رود كه يك

سپس اين رخـدادها بـراي . معين يا در طي چندين سال متحمل آسيب يخ بندان مي شوند

تصميم گيري در مورد كاشت محصول، توجيـه اقتصـادي بيمـه محصـول، كاشـت محصـول

. محافظت از يخ بندان مورد استفاده قرار مي گيرندتوجيه اقتصادي جايگزين و

دماي بحراني آسيب رسان در هر تاريخ معين در بهـار از احتمال وقوع دقيق اطلاع

تعيين تاريخ كاشت و برداشت محصولات يكساله و نيز انتخـاب محـل بـا طـول براي و پائيز

فرآينـد تخمـين ايـن . باشـد فصل رشد مناسب براي اجتناب از خسارت يخ بندان مفيد مـي

در بـراي انجـام محاسـبات "Frisk.xls"تحت عنـوان Excelيك برنامه كاربردي در احتمال

.پيوست ارايه شده استلوح فشرده

براي درختان ميوه و تاكستانها، دماهاي آسيب رسان بحراني نسبت به مراحل نمـو

بنـابر ايـن محاسـبه . محصول و تاريخ مراحل رشدي از سالي به سال ديگر تغييـر مـي كنـد

احتمال و ريسك براي محصولات باغي و تاكستانها نسبت به محصولات يك ساله پيچيده تـر

درجه سانتي گراد و يا كمتـر از -7به (Tc)براي مثال، دماي آسيب رسان بحراني . مي باشد

رسد ولي اين مقـدار در طـي مرحلـه ميـوه كوچـك مي آن در مراحل اوليه باز شدن شكوفه

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 4

سانتيگراد افزايش يابد كه حدودا يك مـاه يـا بيشـتر بعـد از شـكوفه درجه -2مي تواند به

.دهي اتفاق مي افتد

بــراي (TempRisk.xls)تحــت عنــوان Excelيــك برنامــه كــاربردي درنــرم افــزار

محاسبه احتمال و ريسك مربوط به دماهاي آسيب رسان بحراني در طـول يـك دوره زمـاني

بـراي . ضميمه اين كتاب ارائه شده است فشرده در لوحمشخص مرتبط با يك مرحله رشدي

آغاز و خاتمه دوره مورد نظر در ايـن برنامـه وارد شـده و سـپس بـا و تاريخ هاي Tcمثال

در طـي Tcسال يا بيشتر دماي كمينه، احتمال افت دما به كمتر از 20استفاده از داده هاي

افـت ( رويـداد يا چند بار ايـن آن دوره زماني در هر سال معين و همچنين ريسك وقوع يك

. سال محاسبه و به صورت گرافيكي نشان داده مي شـود 30و ... ، 10، 5طي ) Tcدما به زير

در اين فصـل ارائـه شـده TempRisk.xlsروشهاي محاسبه و دستورالعمل استفاده از برنامه

.است

ريسك و قطعيت محاسبه

تحليل ريسك براي تخمين شانس وقوع يا عدم وقوع رخداد زيانبخش در بلندمدت

براي مثال يك باغدار مي خواهد از ميزان ريسك . مورد استفاده قرار مي گيرد) چند سال(

اينكه يك محصول خاصي در طي دوره زندگي مورد انتظار يا طي مدت استفاده از يك

در اين . ارت يخ بندان بشود، اطلاع حاصل نمايدسيستم محافظت از يخ بندان، متحمل خس

تعيين شده است كه 1979در Haanكتاب، ريسك با استفاده از روش معرفي شده توسط

(R)در توزيع دو جمله اي ريسك . مي باشد) روش برنولي(توزيع دو جمله اي بر اساس

5 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

زير محاسبه مي سال به صورت nوقوع يك بار يا بيشتر دماي زير آستانه در طي تعداد

:شود

1- 1رابطه

كه در آن

��

0� = .مي باشد p0=1نمونه به تعداد صفر در يك زمان و nتركيب 1

:بعد از ساده نمودن رابطه به صورت زير تبديل مي شود

� 2 - 1رابطه = 1 − (1 − �)

از آنجايي كه اين ريسك، وقوع يك يا چند رخداد زيانبخش يخ . مي باشد p=p(T<Tc)و

سال مي باشد، اطمينان از عدم وقوع يخ بندان به صورت زير محاسبه مي nبندان در طي

:گردد

� 3- 1رابطه = 1 − � = (1 − �)

داشتن رخداد يخ بندان در هر سال مشخص با استفاده از ميزان (p)بنابراين احتمال

:به صورت زير محاسبه مي شود (c)اطمينان

� 4- 1رابطه = 1 − �� �

سالها مي تعداد مشخصي از عدم وقوع رويداد مورد نظر در 1احتمال جزئي cكه در آن

) سال(جدول احتمالات رخداد يكساله مربوط به دامنه اطمينان و دوره هاي طراحي . باشد

دماي ) c=٩٠/٠(درصد 90براي مثال با اطمينان . نشان داده شده است 1- 1جدول در

افت نخواهد (Tc)سال آينده به كمتر از يك آستانه دمايي ويژه زيانبخش 15كمينه در

1 Fractional

( ) nn ppR )1(1 00 −−=

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 6

7/0يا 007/0نكه اين رخداد در هر سال معين اتفاق افتد بايستي كمتر از كرد، احتمال اي

. باشد) بار رخ دهد 7در هر هزار سال نبايستي بيتر از (درصد

وقوع رخداد در هر سال خاص متناظر با درصد اطمينان كه رخداد در طي دوره (p)احتمال : 1-1جدول

طراحي اتفاق نخواهد افتاد

)سال(دوره طراحي درصد

`% 5 10 15 20 25 30

30 2140/0 1134/0 0771/0 0584/0 0470/0 0393/0

35 1894/0 0997/0 0676/0 0511/0 0411/0 0344/0

40 1674/0 0876/0 0593/0 0448/0 0360/0 0301/0

45 1476/0 0767/0 05118/0 0391/0 0314/0 0263/0

50 1294/0 0670/0 0452/0 0341/0 0273/0 0228/0

55 1127/0 0580/0 0391/0 0294/0 0236/0 0197/0

60 0971/0 0498/0 0335/0 0252/0 0202/0 0169/0

65 0825/0 0422/0 0283/0 0213/0 0171/0 0143/0

70 0689/0 0350/0 0235/0 0177/0 0142/0 0118/0

75 0559/0 0284/0 0190/0 0143/0 0114/0 0095/0

80 0436/0 0221/0 0148/0 0111/0 0089/0 0074/0

85 0320/0 0161/0 0108/0 0081/0 0065/0 0054/0

90 0209/0 0/105/0 0070/0 0053/0 0042/0 0035/0

95 0102/0 0051/0 0034/0 0026/0 0020/0 0017/0

محاسبات احتمال رويداد

به اين مفهوم است كه با p=0.007همانطوريكه در بخش قبل اشاره شد، احتمال

. سال رخ خواهد داد 1000سال از 7درصد اطمينان يك رويداد حدي حداكثر در 90

سال معين اتفاق افتد، با محاسبه نسبت رويدادهاي احتمال اينكه يك رويداد حدي در هر

7 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

تا 20ولي معمولا داشتن . ابل تعيين مي باشدحدي مشاهده شده در طي سالهاي آماري ق

.مي باشد كافيسال يا بيشتر 1000مربوط به دوره هسال آمار براي محاسب 30

1با توجه به وجود محدوديت درداده ها، بهترين روش تعيين تـابع چگـالي احتمـال

آنچه كـه تابع چگالي احتمال تقريبي است از. استفاده از مجموعه داده هاي موجود مي باشد

انـواع مختلفـي از . سال يا بيشتر قابل تحليل باشد 1000انتظار مي رود در صورت وجود آمار

نتايج خوبي را از تحليـل داده هـاي دمـاي )Haan)1979تابع چگالي احتمال وجود دارد ولي

منحنـي . ارايـه نمـوده اسـت كمينه با استفاده از تابع چگالي احتمال مقادير حدي نـوع اول

:تابع چگالي احتمال مقادير حدي نوع اول عبارتست از تجمعي

5- 1رابطه

−−−=<α

βcc

TTTp exp(exp1)(

كه 283.1

σα = ،αµβ انحـراف معيـار دمـاي σميـانگين و µهمچنين . مي باشد =+45.0

بنابراين با محاسبه ميانگين و انحـراف معيـار . كمينه در طي سالهاي آماري موجود مي باشد

تعيين و 5-1و جايگذاري آنها در رابطه βو αمحاسبه ،دماي كمينه در طي دوره آماري

كاهش يابد را امكـان پـذير مـي Tcل معين به كمتر از احتمال اينكه دماي كمينه در هر سا

سال معين را مي توان در رابطه يك از وقوع رويداد در طي (p)احتمال به دست آمده . نمايد

ميزان اطمينان از عدم وقـوع (n)جايگذاري نموده و با توجه به دوره طراحي مورد نظر 1-3

و دوره p=0.0111بـراي مثـال اگـر . سـال بـه دسـت آورد nرا در طي Tcدماي كمينه زير

1 Probability Density Function

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 8

درصد اطمينان رويـداد در طـي دوره C=80سال باشد به اين مفهوم است كه با 20طراحي

.ساله رخ نخواهد داد 20

محصولات با حساسيت ثابت

Haan)1979( روشي را براي برآورد احتمال و ريسك افت دما به كمتر از يك مقـدار

حساسيت محصولات نسبت به خسارت در آن آستانه دمائي ثابت مي باشد، ارائـه بحراني كه

Excelاين مدل اندكي تغيير داده شده و بـه صـورت يـك برنامـه كـاربردي در . نموده است

برنامه نويسي شده تا براي انجام محاسبات توسـط كـاربر بـا "TempRisk.xls"تحت عنوان

احتمالات با اسـتفاده از تـابع مقـادير . دوره زماني انتخابي توسط وي مورد استفاده قرار گيرد

ايـن برنامـه كـاربردي . محاسبه شده اند1انتهايي نوع اول و ريسك با استفاده از روش برنولي

.ضميمه اين كتاب مي باشد

داده هاورود

سال در صـفحه گسـترده برنامـه 50امكان ورود داده هاي دماي حداقل تا حداكثر

تعـداد داده هر چه). 1-1شكل(ريسك وجود دارد مذكور و تحليل آنها براي محاسبه احتمال

ها و سالهاي آماري بيشتر باشد، دقت محاسبات نيز بيشتر خواهد بود ولي حداقل لازم براي

تاريخ هاي آغاز و خاتمه . سال آمار مي باشد 20ابل اعتماد داشتن حداقل انجام يك تحليل ق

براي اين دوره زماني مورد تحليل قرار گرفته اند و دماي بحراني در سلول قسمت بالا سـمت

1 Bernoulli

9 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

وارد مي شود و احتمال بيشتر از يك رويـداد در سـلول زيـر "Data"چپ مربوط به كاربرگ

.دماي بحراني نشان داده مي شود

خروجي احتمالات

احتمال كاهش دماي كمينه به كمتر از دماي بحراني در طي دوره مورد نظر در هر

ولي احتمال داشتن دماي كمتـر بـراي . نشان داده شده است "Data"سال معين در كاربرگ

. نشان داده شده است) 2-1شكل ( "FrostProb"دامنه خاصي از دماهاي زير صفر در نمودار

)شـده انـد TempRisk.xlsبراي داده هايي كه وارد فايل (، 2-1براي مثال با توجه به شكل

درجـه -4دسـامبر بـه كمتـر از 20مـه تـا 1دمـاي كمينـه طـي دوره درصد 8به احتمال

. سانتيگراد افت خواهد نمود

كاربرگ و نمودار ريسك

ت دماي كمينه به زير دماي بحراني زيانبخش بـراي دوره ميزان اطمينان از عدم اف

) 3-1شكل( "TempRisk.xls"در فايل "Risk"ساله در نمودار 30و...، 10، 5هاي طراحي

درصد اطمينان داريم كـه دمـاي كمينـه بـه 65براي مثال به احتمال . نشان داده شده است

10همچنـين، . فـت نخواهـد كـرد سـاله ا 5درجه سانتي گراد در طي يك دوره -4كمتر از

بـديهي اسـت . ساله رخ نخواهد داد 30درصد اطمينان داريم كه اين اتفاق در طي يك دوره

.در يك دوره طراحي طولاني تر، شانس بيشتري براي وقوع خسارت يخ بندان وجود دارد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 10

"Temp Risk .xls"براي برنامه كاربردي "Data"نمونه كاربرگ : 1- 1شكل

نمودار احتمال وقوع دماي كمينه كمتر از دماي بحراني در طي يك دوره زماني -2- 1شكل

كه در مقايسه با ) "Temp Risk. xls"از برنامه كاربردي ”FrostProb“بر اساس نمودار (مشخص

دماي كمينه متناظر ترسيم شده است

11 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

- 4مثلا (درصد اطمينان از عدم وقوع رخداد افت دماي كمينه به زير دماي بحراني : 3-1شكل

30و ... ، 10، 5دسامبر با دوره هاي طراحي 20مي و 1درمحدوده زماني ) درجه سانتي گراد

"Temp Risk.xls"برنامه كاربردي "Risk"بر اساس كاربرگ و نمودار (ساله

ان هاي ديررس بهاره و زود رس پائيزهتاريخ هاي وقوع يخ بند

تاريخ وقوع آخرين يخ بندان زيانبخش بهاره و اولين يـخ مربوط بهاطلاع از احتمال

براي مثـال . بندان زيانبخش پائيزه براي برنامه ريزي زمان كاشت يك محصول مهم مي باشد

اد باشد، مناسـب كاشت دير هنگام زماني كه احتمال وقوع دماي زيانبخش در بهار خيلي زي

اگر احتمال وقوع دماي زيانبخش قبل از برداشت محصـول در پـائيز . بوده و توصيه مي شود

همچنـين اطـلاع از احتمـال و . تر عاقلانه مي باشـد بالا باشد، كاشت رقم با دوره رشد كوتاه

ژي هاي بلند مدت براي تعيين تاريخ هاي كاشـت و برداشـت و هنگام تهيه استرات ريسك در

علاوه بر شناسايي مشكلات يخ بندان، تجزيـه و .انتخاب ارقام براي كاشت سودمند مي باشد

تحليل احتمال و ريسك اطلاعات خوبي را نيز در خصوص مواقعي كه اين مشـكلات وجـود

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 12

بنابر اين تصميم گيـري در مـورد تعيـين ميـزان قابـل قبـول . خواهند داشت، ارائه مي كند

صول و نيز تصميم گيري د رمورد قابل توجيه بودن محافظـت از ريسك براي كاشت يك مح

بـراي انجـام محاسـبات مربـوط بـه "Frisks.xls"برنامه كـاربردي . يخ بندان مفيد مي باشد

در لـوح احتمال و ريسك تاريخ هاي وقوع آخرين يخ بندان بهاره و اولين يـخ بنـدان پـائيزه

.پيوست اين كتاب ارائه شده است فشرده

داده هاورود

دقت در محاسبات احتمال از روي داده هاي دما ، توسط تعداد سالهاي آماري محـدود مـي

ــد ــي نماي ــه م ــري را ارائ ــق ت ــرآورد دقي ــداد بيشــتر ســالها، ب ــذا تع ــه منظــور اســتفاده از . شــود ل ب

. سال دماي كمينه روزانه به كاربرگ داده ها ضروري مي باشـد 10ورود حداقل "Frisks.xls"برنامه

وارد كـردن سـال . ولي در صورت موجود بودن تعداد سالهاي بيشتر، از آمار بيشتري استفاده مي شود

دماي بحرانـي داده موجـود در سـلول . متناظر با داده هاي دما در بالاي ستون داده ها مهم مي باشد

).4-1شكل (نزديك به گوشه بالايي سمت چپ كاربرگ داده ها مي باشد

"Frisks.xls"نمونه دادهاي وارد شده به كاربرگ داده ها در برنامه كاربردي : 4- 1شكل

درجه سانتي گراد Tc=-2با دماي بحراني برابر با

13 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

خروجي احتمال

احتمالات دماهاي كمينه كمتر از Frisks.xlsبعد از وارد كردن داده ها، برنامه

تاريخ معين و بعد از آن در بهار رخ مي دهند آستانه مشخص شده بحراني را كه در يك

را كه در همچنين احتمالات وقوع دماي كمينه زير دماي آستانه بحراني. محاسبه مي نمايد

سپس احتمالات . قبل از يك تاريخ معين رخ مي دهند محاسبه و ارائه مي نمايد و پائيز

اريخ مشخص در بهار يا قبل از وقوع دماي كمينه كمتر از دماي آستانه بحراني بعد از يك ت

نسبت به تاريخ در محور ديگر ترسيم ”FrostProb“يك تاريخ مشخص در پائيز در نمودار

. دشومي

نمودار فصل رشد

همچنين احتمالات مربوط به طول فصل رشد را نيز محاسبه مي Frisks.xlsبرنامه

منظور از طول فصل رشد در اينجا، تعداد روزهاي بين ميانگين تاريخ وقوع آخرين . كند

دماي كمينه زير آستانه بحراني دما در بهار و ميانگين تاريخ وقوع اولين دماي كمينه زير

حتمالات نسبت به تاريخ در محور ديگر در نمودار اين ا. آستانه بحراني دما در پائيز مي باشد

“Growing Season” نشان داده شده است 6-1يك مثال در شكل . ترسيم مي شود .

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 14

كاربرگ و نمودار ريسك

) Tc=0◦Cمثلا (ميزان اطمينان از عدم وقوع دماي كمينه كمتر از آستانه بحراني

نشان داده ”SpringRisk“بعد از يك تاريخ مشخص در بهار محاسبه و در كاربرگ و نمودار

براي تعيين احتمال اينكه در يك تاريخ و بعد از (تاريخ انتخاب شده ). 7- 1شكل (مي شود

مارس در 20مثلا (وارد مي شود ”SpringRisk“در قسمت بالاي كاربرگ ) باشد T<Tcآن

، نيز بعد از آن تاريخ در هر سال معين T<Tcوقوع يك روز با ) درصد( احتمال). 7- 1شكل

Tcاز عدم وقوع دماي كمتر از ) درصد(سپس ميزان اطمينان . محاسبه و نشان داده مي شود

.ساله به عنوان يك ستون جداگانه نشان داده مي شود 30و... ، 10، 5طي دوره طراحي

مارس رخ 20بعد از Tc=0◦Cدرصد دماي كمتر از 45براي مثال با اطمينان حدود

مارس در يك 20بعد از C◦0نخواهد داد ولي با اطمينان كمتر از يك درصد دماي كمتر از

).7-1شكل (ساله رخ خواهد داد 30دوره

ن تر روش مشابه براي محاسبه و نمايش ميزان اطمينان از وقوع دماي كمينه پائي

نمونه فرم 8- 1شكل . قبل از يك تاريخ مشخص در پائيز مورد استفاده قرار مي گيرد Tcاز

ميزان اطمينان نيز به . را نشان مي دهد Tc=0◦Cبا تاريخ اول نوامبر و ”FallRisk“كاربرگ

85براي مثال با اطمينان نزديك به . نمودار نشان داده شده استدر يك ستون عنوان

. ساله رخ نخواهد داد 5قبل از اول نوامبر در طي يك دوره C◦0درصد، دماي كمينه زير

. درصد مي باشد 35ساله، ميزان اطمينان فقط 30براي يك دوره

15 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

يك تاريخ مشخص و بعد از آن در بهار و يا نمودار احتمال وقوع دماي كمينه كمتر از آستانه در: 5- 1شكل

برنامه ”Frost Prob“بر اساس نمودار (در يك تاريخ مشخص و قبل از آن در پائيز نسبت به تاريخ

)Frisks.xlsكاربردي

احتمال تعداد روزهاي كمتر از فاصله بين تاريخ وقوع آخرين يخ بندان بهاره و اولين : 6- 1شكل

بر اساس نمودار (يخ بندان پائيزه با دماي كمينه پايينتر از آستانه دمايي مشخص شده

“GrowingSeason” از برنامه كاربرديFrisks.xls(

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 16

مارس طي دوره 20بعد از تاريخ Tcزير آستانه بحراني درصد اطمينان عدم وقوع دماي كمينه : 7- 1شكل

)Frisks.xlsبرنامه كاربردي ”SpringRisk“از كاربرگ و نمودار ( ساله 30و ... ،10، 5هاي

، 5نوامبر طي دوره هاي 1قبل از تاريخ Tcدرصد اطمينان عدم وقوع دماي كمينه زير آستانه : 8- 1شكل

)Frisks.xlsبرنامه كاربردي ”Fal Risk“از كاربرگ و نمودار ( ساله 30و ... ،10

17 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

روشهاي محاسباتي

در ابتدا تاريخ وقوع آخرين يخ بندان بهاره را در هر سال Frisks.xlsبرنامه كاربردي

سپس . بر اساس افت دماي كمينه به زير آستانه دمايي بحراني تعريف شده، تعيين مي نمايد

تاريخ آخرين يخ بندان بهاره را در طي دوره آماري )aσ(و انحراف معيار ) dµ(ميانگين

خرين يخ بندان ديررس بهاره با آاحتمالات مربوط به تاريخ وقوع . موجود محاسبه مي نمايد

:رابطه زير محاسبه مي شود

1-6 <T) = 100�1 − exp �−��� �����∝�

��� �(�

=�∝ ،روز از سال ”d“كه !/1.283 = '� + 0.45 .مي باشد �β و �∝

بخش در پائيز، ميانگين و انحـراف معيـار تـاريخ براي اولين تاريخ وقوع دماي زيان

اولين يخ بندان در طي دوره آماري موجود محاسبه و احتمالات مربوطه با اسـتفاده از روابـط

محاسـبات ميـزان اطمينـان بـراي . محاسـبه مـي شـوند p(Tn<T)و dα ،dβذكور براي م

بـراي انجـام . انجام مـي شـود 3-1با استفاده از رابطه FallRiskو SpringRiskنمودارهاي

محاسبات مربوط به فصل رشد، اختلاف زماني تاريخ وقوع اولين و آخرين يـخ بنـدان در هـر

سال بر حسب روز براي محاسبه ميانگين و انحراف معيار طول فصل رشد طـي دوره آمـاري

دوره رشـد از همـان معـادلات براي محاسـبه احتمـالات طـول . مورد استفاده قرار مي گيرد

.استفاده شده براي تاريخ هاي وقوع اولين و آخرين يخ بندان استفاده مي شود

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 18

(DEST.XLS)برنامه كاربردي برآورد كننده خسارت

بـراي ، Excel (DEST.XLS)برنامه كاربردي برآورد كننده خسارت تحت نرم افزار

عملكـرد محصـول بـا اسـتفاده از اطلاعـات محاسبه ميزان خسارت مورد انتظار يخ بنـدان و

بلندمدت دماي كمينه و بيشينه در يك محل خاص براي محصولات بدون محافظت در برابر

آمـار . روش محافظتي در برابر يخ بندان مورد استفاده قـرار مـي گيـرد 11 براي يخ بندان و

ستانه هـاي بحرانـي آ. سال دماي كمينه و بيشينه قابل تجزيه و تحليل مي باشد 50حداكثر

خسارت، بر اساس تاريخ مراحل فنولوژيكي خـاص مـورد (T10)درصد 10و (T90)درصد 90

1فرض بر اينست كه خسارت يخ بندان داراي قابليـت ضـرب پـذيري . استفاده قرار مي گيرند

درصد خسارت، يخ بندان دومـي 50براي مثال اگر به دنبال وقوع يك يخ بندان با . مي باشد

درصـدي روي عملكـرد 75درصد رخ دهد نتيجـه وقـوع خسـارت 50با درصد خسارت نيز

ناشي از % 50درصد خسارت يخ بندان اول و 50از جمع % 75(ناشي از يخ بندان خواهد بود

فـرض ). درصد مي شود، به دست مـي آيـد 25غير خسارت ديده كه % 50يخ بندان دومي از

ماي كمينه بسـتگي داشـته و تحـت تـاثير طـول بر اينست كه خسارت مستقيما به ميزان د

.مدت دوام دماي كمينه قرار نمي گيرد

1 Multiplicative

19 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

در مرحله اول، دماي برآورد شـده . اجراي اين برنامه در سه مرحله صورت مي گيرد

وارد مـي شـود ”Start here“روش محـافظتي يـخ بنـدان در كـاربرگ 11براي هر كدام از

). 9-1شكل (

در هكتـار، نـوع محصـول و ) محصـول (سپس نام محصول، ارتفاع محصـول، تعـداد درخـت

اگرميوه هـا . عملكرد مورد انتظار در شرايط عدم وقوع خسارت يخ بندان وارد برنامه مي شود

اگـر محصـول تنـك . تنك شده باشد، درصد تنك شده ميوه در سلول مربوطه وارد مي شود

در زماني كه برنامه دوباره اجرا . نك عدد صفر وارد مي شودنشده باشد، در سلول مربوط به ت

را تايـپ نماييـد تـا كليـه داده Y، حرف ”Erase all previous inputs“مي شود، در سلول

را در سلول مربوطـه وارد ”N“براي نگهداري داده هاي وارد شده حرف . هاي قبل پاك شود

كليك كنيـد تـا برنامـه ”Complete step 1 of 3“بعد از اتمام ورود داده ها بر روي . نماييد

. وارد مرحله دوم شود

يـك 10-1در شكل . در مرحله دوم، داده هاي بلند مدت دماي كمينه و بيشينه وارد ميشود

لازم به ذكـر . نمونه از داده هاي وارد شده براي چند روز اول سالهاي متوالي نشان داده است

ي مربوط به دوره اي كه احتمال وقـوع آسـيب يـخ بنـدان است كه فقط وارد كردن داده ها

اين دوره زماني بايستي شامل تاريخ هايي باشـد كـه دماهـاي . وجود دارد، ضروري مي باشد

بعـد از اتمـام ورود داده هـا، بـر . را شامل شود ”Crop“بحراني ذكر شده در جدول كاربرگ

كليك نماييد ”Complete step 2 of 3“روي

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 20

مرحله سوم وارد كردن دماهاي بحراني مربوط به تاريخ هاي مراحل سرانجام،

و T90داده هاي وارد شده 11- 1براي مثال شكل . فنولوژيكي حساس به يخ بندان مي باشد

T10 ب رقم ل فنولوژيكي سيو تاريخ هاي مربوطه را براي مراحGolden delicious نشان

آخرين تاريخ مراحل حساس را مورد تحليل قرار برنامه فقط داده هاي بين اولين و . مي دهد

بنابراين داده مربوط به آخرين مرحله بايستي به صورتي وارد شود كه در شكل . خواهد داد

.نشان داده شده است تا به اين ترتيب آخرين دوره معلوم شده باشد 1-11

here” “Start برگنمونه داده هاي ورودي در كار:9-1شكل

.

21 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

”Weather“نمونه داده هاي دماي كمينه و بيشينه وارد شده به كاربرگ : 10-1شكل

مربوط به تاريخ مراحل فنولوژيكي بحراني به T90و T10نمونه داده هاي وارد شده : 11- 1شكل

”Crop“كاربرگ

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 22

”Complete step 3 of 3“بر روي ”Crop“بعد از اتمام ورود اطلاعات در كاربرگ

نشان داده شود كه شامل ”RESULTS“كليك نماييد تا صفحه خروجي نتايج در كاربرگ

:مورد زير خواهد بود

در شرايط بدون محافظت از جدول درصد خسارت ساليانه بر روي ميوه يا چغاله -1

).12-1شكل (روش حفاظتي 11يخ بندان و با

جدول عملكرد ساليانه محصول بر حسب تن در هكتار براي شرايط بدون محافظت -2

اگر درصد تنك كردن ميوه يا چغاله در كاربرگ . حالت محافظت از يخ بندان 11و

“Start here” وارد شده باشد، هيچگونه كاهش عملكردي گزارش نخواهد شد مگر

بنابراين در صورت . تعيين شود اينكه در ابتدا ميزان خسارت بر روي ميوه يا چغاله

وقوع يخ بندان، فرض بر اينست كه خسارت يخ بندان باعث تنك شدن محصول

شده و فقط تلفات علاوه بر تنك كردن محصول بر روي عملكرد نهايي تاثير خواهد

.گذاشت

يك جدول خلاصه كه شامل ميانگين و انحراف معيار ساليانه درصد افت ميوه يا -3

.مي باشد) 12-1شكل (ين و انحراف معيار عملكرد محصول چغاله و ميانگ

ميانگين و انحراف معيار تعداد رخدادهاي يخ بندان و طول دوره رخدادهاي يخ -4

.بندان كه در يك جدول خلاصه نشان داده شده است

23 احتمال يخ بندان و ريسك خسارت: فصل يكم

كه ميانگين و انحراف معيار درصد خسارت و عملكرد را براي ”Results“نمونه كاربرگ : 12- 1شكل

روش محافظتي و نيز حالت بدون محافظت 11

محاسبات مربوط به ريسك فيزيكي خسارت يخ بندان در اين فصل مورد بررسي قرار

(DEST.xls)گرفته است و استفاده و تحليل برنامه محاسبه كننده ريسك فيزيكي خسارت

در فصل بعدي، تصميم گيري اقتصادي انجام يا عدم انجام محافظت از يخ . ارائه شده است

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 24

بنابراين مفهوم ريسك، . بندان ارائه شده است و مفاهيم به صورت اقتصادي ارزيابي شده اند

يك برنامه كامپيوتري . از ريسك فيزيكي به ريسك اقتصادي توسعه و گسترش يافته است

.ه شده استنيز براي كمك به تصميم گيري ارائ

25 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

فصل دوم

ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت

مقدمه

مشكلات مالي اغلب به دليل سرمايه گذاري هـاي نـا مناسـب در خصـوص زمـين،

گيـري در تصـميم . ماشين آلات، ساختمان ها و ساير دارايي هاي سرمايه اي ايجاد مي شود

برخـي از . محافظت در برابر يخ بندان تفاوت زيـادي نـدارد هاي مورد تطابق دادن تكنولوژي

تكنولوژي هاي محافظت در مقابل يخ بندان نياز به سرمايه گذاري هاي زياد دارند كه عمدتا

ساير روش هـا نيـاز . مستلزم گرفتن وام است و بايستي اصل و سود وام مجددا پرداخت شود

آنهـا مايه گذاري اوليه كمتري براي تجهيزات دارند ولي هزينه هاي عمليـاتي سـاليانه به سر

هر روش محافظت بايستي بر اساس وضعيت مالي طرح بعد از كسر ماليـات . بيشتر مي باشد

به طور مناسـبي بـراي بايستي به طور عمومي مورد ارزيابي قرار گيرد كه) در صورت وجود(

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 26

به اين ترتيب هر باغدار با توجـه بـه . 1محافظت در نظر گرفته شود تمام هزينه هاي ساليانه

بـه عبـارتي كشـاورز .شرايط مالي خود بهترين و مناسب ترين روش را انتخاب خواهـد كـرد

قدرت بيشتري براي قضاوت در خصوص منافع مالي و هزينـه هـاي روش محافظـت خواهـد

مايه گذاري هاي بلند مدت و وام هـاي سرمايه گذاري زياد به همراه ريسك ذاتي سر). داشت

زياد و نيز اثرات آب و هوايي زود گذر باعث اهميت يافتن ريسك در يك اقتصاد شكننده مي

اتخاذ تصميمات غير عاقلانه براي سازگاري و انطباق يـك روش ويـژه محافظـت از يـخ . شود

مالي كامل و جامع بايستي تحليل . بندان مي تواند تبعات جدي و طولاني مدت داشته باشد

با اين تحليـل هـاي مـالي . قبل از اختصاص سرمايه براي محافظت از يخ بندان صورت گيرد

است كه سرمايه گذاري هاي بالقوهاي كه داراي بهتـرين عملكـرد مـالي هسـتتند مشـخص

به طور كلي يك سرمايه گذاري سالم بايد معيارهـاي سـه گانـه زيـر را داشـته . خواهند شد

:باشد

.سود آور باشد: الف

.آن از نظر مالي امكان پذير باشد 2جريان نقدي: ب

.ريسك آن، با ترجيحات و وضعيت مالي سرمايه گذار سازگار باشد: ج

تحليل اقتصادي محافظت از يخ بندان به دليل ماهيت تصادفي بودن يا احتمالي وضع هـوا و

پيچيده مي شود كـه ) ها ع منهاي هزينهيعني مناف(بنابراين ماهيت احتمالي سودهاي خالص

.از سازگاري يك روش محافظت از يخ بندان ويژه استنتاج مي گردد

هزينه هـاي مختلـف توليـد . بيشتر كشورهاي با درآمد متوسط تا زياد از كشاورزان ماليات مستقيم دريافت مي نمايند ١

ايـن روش در كشـورهاي . مشتمل بر هزينه هاي ماليات پذيري هستند كه ديون ماليات بر درآمد را كـاهش مـي دهنـد

.درآمد و محصولات كم مي شود فقيرتر كمتر رايج مي باشد كه ماليات بر فروش از2 Cash flow

27 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

بنابراين ريسك يك جزء اساسي براي اتخاذ تصميمات اقتصادي به منظور پذيرش محافظـت

از يخ بندان مي باشد در حالي كه ريسك اغلب نقش كمرنگ تـري را در بسـياري از تحليـل

با اين وجود، ارزيابي ريسك اقتصـادي تصـميم . ه گذاري در بخش كشاورزي داردهاي سرماي

به پذيرش روش محافظت امكان پذير نخواهـد بـود مگـر اينكـه داده هـاي دمـاي كمينـه و

در اختيار قرار گيرد تا ماهيت ) سال 50تا 20براي مثال دوره زماني ( بيشينه به اندازه كافي

به همين دليل است كـه فرآينـد . محافظت از آن به دست آيدخسارت يخ بندان و 1احتمالي

. م گيري ارائه شده در اينجا مشتمل بر دو سطح تحليل مي باشديتصم

كه در اكثر كشـورهاي (در مواقعي كه اطلاعات آب و هوايي به صورت ناكافي در اختيار باشد

تي فرض را بر مقرون بـه در تحليل اقتصادي بايس) كمتر توسعه يافته به اين منوال مي باشد

صرفه بودن و داشتن توجيه اقتصادي در نظـر گرفـت كـه در واقـع كـم هزينـه تـرين روش

را شامل مـي ) اندازه گيري بر حسب درجه دما(حصول به درجه و ميزان معيني از محافظت

فـرض مـي (مقرون به صرفه بودن يا داشتن توجيه اقتصادي بنا را بر ايـن مـي گـذارد . باشد

در (كه تعداد رخدادهاي يخ بندان، تداوم آنها و وسعت آسيب با قطعيت قابل تـوجيهي )كند

هـر كـدام از روش هـاي . معلـوم و مشـخص شـده اسـت ) حد ميانگين يا سطح مورد انتظار

محافظت از يخ بندان ميزان مشخصي از محافظت از يخ بندان را انجام مي دهد كه بر اساس

.نه از كمترين تا بيشترين، قابل رتبه بندي هستندهزينه هاي مورد انتظار ساليا

1 stochastic

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 28

تداوم و شدت رويدادهاي يخ بنـدان و همچنـين ماهيـت احتمـالي سـود و منـافع

. كه از بكارگيري يك تكنولوژي ويژه به دست مي آيد را بـا همـديگر در نظـر بگيـرد 1اضافي

ظت را ارئه مي روش هاي مختلف محافظت از يخ بندان كه هر كدام ميزان مشخصي از محاف

ويژگـي . نمايند، به ترتيب صعودي و بر اساس سود خالص مورد انتظار طبقه بندي مي شوند

توزيع احتمالي بايستي به طور مناسبي تعيين شده باشد تا اينكه كشاورزان بتواننـد تصـميم

لازم بـه . گيري هوشمندانه اي را در خصوص ميزان ريسك اقتصادي مورد قبول انجام دهنـد

است كه منافع اضافي از طريق روش هاي جريان نقدي بعد از كسـر ماليـات و تخفيـف ذكر

يك واحد پـول ارزي . صورت مي گيرد كه براي تاثير زمان بر روي ارزش پول تنظيم شده اند

برخـي مواقـع در آينـده بيشـتر از يـك دلار ارزش دارد چـرا كـه ) مريكـا آبراي مثـال دلار (

باعث كاهش قدرت خريـد 2تورم ،مايه گذاري اوليه وجود داردكاربردهاي جايگزين براي سر

تحليـل اقتصـادي معنـي دار تصـميم . و آينده به طور ذاتي نامطمئن مي باشد برق مي شود

گيري براي استفاده از روش هاي محافظت از يخ بندان مستلزم بـه حـداقل رسـانيدن تـاثير

صـورت واحـدهاي پـولي ارزش حاضـر يـا هـا بـه زمان از طريق بيان جريان منافع و هزينه

شـده اسـتفاده نـرخ بهـره . مي باشـد ) هر دلار PVيعني ارزش حال يا ( "٣ارزش حال"

مـي سرمايه براي هزينه فرصت، 4تورم حذفييا پولي آينده بر ارزش زمان تاثير حذف براي

1 Incremental profitability 2 inflation

، تعداد سال ها nنرخ بهره، iمحاسبه مي شود كه PV= (1+i)-nfyبه صورت در آينده ارزش حال يك ميزان پول 3

.ارزش آينده يا ميزان پول در يك زمان مشخص در آينده مي باشد fvو 4 Inflation-removed

29 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

كه فرض شود نرخ بهره به عنوان نرخ برگشت سرمايه اين باشد شايد آسان ترين راه . باشد

. كشاورز، قابل دسترس است) بعدي(در بهترين سرمايه گذاري جايگزين

سود خالص محافظت از يخ بندان به صورت مقادير فعلـي خـالص سـاليانه بعـد از كسـر

تنظيم ساليانه اين امكان را فراهم مي نمايـد تـا مقايسـه سـرمايه .1ماليات محاسبه مي شود

در حقيقت معادل اقتصادي ميـانگين كهگذاري ها با طول عمر مختلف دارايي ها ميسر شود

گيري در طول جريان هاي اقتصادي مقادير سالانه متفاوت و تعـداد متفـاوت سـال هـا مـي

را به طور مستقيم در طي روش هـاي مختلـف ساليانه PVSاين فرآيند امكان مقايسه . باشد

.محافظت از يخ بندان فراهم مي نمايد

معيارها و سنجه هاي جايگزين سود از قبيل نرخ بازده داخلـي يـا نـرخ بـازده واقعـي،

يعنـي ايـن كـه سـرمايه گـذاري در (عملكـرد جريـان نقـدي . مورد آزمون قرار نگرفته انـد

در داخل طول عمر مفيد مورد انتظـار داده هـا مسـتهلك محافظت از يخ بندان احتمال دارد

خارج از حوصله اين كتـاب بـوده و نيـاز )گردد و يا اينكه بدهي قبل از سررسيد بازگشت يابد

. 2به تحليل هاي مفصل تر اقتصادي دارد

سرمايه گذاري با موجوديت هاي متفاوت ارزش فعلي متفاوتي از فاكتورهاي پرداخت هاي ساليانه را خواهد داشت ١

(PVAF) .ارزش فعلي خالص ساليانه يك سرمايه گذاري به صورت زير محاسبه مي شود.

NPV/PVAF=NPV/(1-(1+i)n)/i NPVA قابل ذكر است كه ارزش فعلي يك پرداخت . تعداد سال ها مي باشد nنرخ بهره، و iارزش فعلي خالص، NPVكه

.ثابت، هزينه يا سود خالص به طور خيلي ساده همان مقدار ارزش فعلي ثابت مي باشد :مديريت مالي و اقتصادي مناسب كمك گرفته شود از قبيلبراي مطالعه بيشتر توصيه مي شود از برنامه هاي 2

Hinman, H. R and Boyer, J Finance: A computer program to Analyze Agricultural Investment, ver. 3.0., CD 0005 . cooperative Extension , washgton state university , November 2002.

/Http:// pubs.wsu.eduقابل دريافت در سايت

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 30

(FrostEcon.xls)مطالب باقي مانده اين فصل اختصاص دارد به ارائه برنامه كـامپيوتري

توجيـه ك به كشاورزان در هر نقطه اي از جهان بـراي انجـام تحليـل هـاي براي كمكه

براي اتخاذ تصـميم هـاي مـالي و اقتصـادي صـحيح و فعاليت هاي محافظتي اقتصادي

ايـن . مربوط به بكارگيري روش هاي محافظت از يـخ بنـدان مختلـف ضـروري هسـتند

استفاده گسـترده از آن را طراحي و نوشته شده است تا Excelبرنامه بر اساس نرم افزار

. تسهيل نمايد و كمتـرين نيـاز بـه يـادگيري در برنامـه كـامپيوتري لازم داشـته باشـد

ماكروهاي برنامه ويژوآل بيسيك كاربر را در طول اجـراي برنامـه و شـبيه سـازي هـاي

آشنايي متوسط با نرم افزار مايكروسافت اكسل و مفـاهيم اوليـه . داخلي كمك مي كنند

معرفـي ايـن برنامـه . و يا بهره مندي از كمك يك متخصص مفيـد مـي باشـد ياقتصاد

كاربردي را با چشم اندازي به مدل آغاز كرده و سپس هر كدام از اجزاء آن را بـه همـراه

. هكتاري رقم گلدن دشيز پي خواهيم گرفت 10مثالي براي يك باغ سيب

معرفي مدل

. شامل چهار بخش متصـل بـه همـديگر مـي باشـد FrostEcon.xlsمدل تصميم گيري

بخش اول داده هاي ابتدايي و آغازين مدل مي باشند كه پارامتر هاي عمـومي و خـاص

براي مثال ابعاد و مساحت مزرعه، ويژگـي . مزرعه را به بخش هاي بعدي متصل مي كند

بخـش دوم شـامل . هاي يخ بندان و اطلاعات اقتصادي در اين بخش مشخص مي شوند

روش محافظت از يخ بندان مي باشد كه همه يا برخي از آنها مورد بررسـي و 9فهرست

بخش سوم شامل بودجه هاي مختلف براي محافظت از يـخ . ارزيابي قرار خواهند گرفت

بخش چهارم و آخر شامل خروجي يا گـزارش هـايي اسـت كـه توجيـه . بندان مي باشد

31 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

بـه محـض . را به طور خلاصه بيان مي كند اقتصادي و يا نتايج تحليل ريسك يخ بندان

.كامل شدن هر مرحله، كاربر به صورت خودكار به مرحله بعدي هدايت مي شود

بعد از معرفي بخش داده ها كه بودجه محافظـت از يـخ بنـدان مربـوط بـه هـر روش را

ماشـين هـاي (مشخص مي كند، فرآيند بودجه ريزي براي يك روش محـافظتي خـاص

روش ديگـر عـلاوه بـر 8توضيح بودجه مربوط بـه . شرح داده شده است )مولد باد برقي

ملاحظـات مـالي و . ماشين هاي مولد باد برقي در قسمت پيوست كتاب ارائه شـده انـد

اقتصادي بعد از كسر ماليات براي اولين بار در فرايند بودجه ريزي مطرح مي شـوند، در

توجيه اقتصادي يـا تحليـل ريسـك ادامه مولفه هاي اقتصادي ضروري مربوط به تحليل

.با استفاده از طرح مثال ها مورد بحث قرار خواهند گرفت

لازم به ذكر است كه اين برنامه بدون در نظر گرفتن كشور خاص، صرفا براي كمـك بـه

بنـابراين . كشاورزان در اتخاذ تصميم هاي اقتصادي صحيح و منطقي طراحي شده است

كاربردي حالت عمـومي داشـته و داراي كمتـرين ميـزان جنبه هاي مختلف اين برنامه

خاص بودن هست كه ممكن است در صورت توسعه مدل براي مزارع ويژه و از كشـوري

تمامي هزينه هاي محافظت فقط موقعي مورد توجه قـرار مـي . خاص وجود داشته باشد

قع هزينه هـاي بودجه هاي ارائه شده در وا. گيرند كه به اندازه كافي روشن و گويا باشند

.معرف براي محصول سيب رقم گلدن در غرب ايالات متحده آمريكا مي باشند

هزينه نيروي . كليه هزينه ها بسته به مكان و نوع كاربرد متفاوت است بديهي است

. انساني در كاليفرنيا به ميزان زيادي با كشور پرتقال يا ديگر كشورها متفاوت مـي باشـد

كدام از هزينه هاي پيش فرض را براي تنظيم كردن بودجه ها بـه كاربران مي توانند هر

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 32

همچنين قوانين دقيق مالياتي نيز در ايـن . شرايط محلي يا كاربردهاي ويژه تغيير دهند

فقط از كاربران خواسته مي شود تـا ميـزان ماليـات تجهيـزات . برنامه لحاظ نشده است

د برنامه نمايند و از آنهـا خواسـته مـي سرمايه اي، هزينه هاي متغير و ميزان سود را وار

محاسـبات بعـد از لحـاظ . نمايند واردشود كه در صورت وجود نرخ ماليات قابل عمل را

ماليات مبتني بر تركيبات مختلف پاسـخ هـاي احتمـالي بـه سـوالات عمـومي ماليـاتي

فـرض بـر آن اسـت كـه روش اسـتهلاك . صورت مي گيرد كه آغازگر تحليل مي باشند

.روش خط مستقيم مي باشدبه گيري

ز طريق يك طرح رنگي شماره دار تسهيل مي ا سفارشي نمودن بودجه هاي نمونه اصلي

بسياري از خانه هاي جدول غير قابل تغيير و نوشتن هستند در حـالي كـه برخـي . شود

:بودجه ها شامل چهار بخش مشخص هستند. ديگر قابل تغيير هستند

داده هاي اوليه -

سرمايه گذاري ثابت اوليههزينه هاي -

هزينه هاي عملياتي متغير ساليانه و -

كل ساليانه كه شامل هزينه سرمايه سـاليانه و هزينـه هـاي متغيـر سـاليانه هزينه -

ساليانه و هم هزينه (PV)خلاصه هزينه هاي نقدي ارزش حاليك بخش هم . است

. ارائه مي نمايدهاي بعد از محاسبه ماليات ارزش حال ساليانه را در صورت وجود

دسترسي به داده هاي دماي كمينه و بيشينه مشـخص مـي كنـد كـه آيـا تجزيـه و تحليـل

در طـي ورود . محدود به توجيه اقتصادي باشد يا اينكه يك تحليل ريسك كامل صورت گيرد

33 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

در صـورت وجـود . داده هاي اوليه از كاربر در خصوص داده هاي آب و هوايي سوال مي شود

در غير اينصورت . سال داده هاي آب و هوايي، تحليل ريسك صورت خواهد گرفت 50تا 20

برنامه فقط جدول توجيه اقتصادي را توليد خواهد نمود كه در آن روش هاي محافظت از يخ

بندان بر طبق حداقل هزينه هاي ساليانه با درجه مشخصي از ميزان محافظـت مرتـب شـده

هوايي كافي براي انجام تحليل هاي ريسـك، برنامـه بـه در صورت وجود داده هاي آب و . اند

. مدل محاسبه خسارت يا ريسك توليد توضيح داده شده در فصل اول متصل خواهـد گرديـد

مدل فرعي محاسبه خسارت ميانگين و انحراف معيار تعداد رويدادهاي يخ بندان در هر سـال

بوطه و مرحله رشدي گياه محاسـبه و ساعات ميانگين تداوم يخ بندان را در تناظر با دماي مر

مدل فرعي همچنين آماره هاي مربوط به تلفات بـرآورد شـده محصـول و . و توليد مي نمايد

محصـول ري هاي منتخب در جايي كه نياز بـه تنـك كـردن عملكردهاي واقعي را براي فنĤو

انـدازه در صورت عدم وجود داده هاي آب و هوايي بـه . باشد محاسبه مي نمايد وجود داشته

كافي بايستي ميانگين تعداد رويدادهاي يخ بندان در سـال و ميـانگين تـداوم آنهـا مشـخص

ريسـك اقتصـادي محافظـت از يـخ در هنگـام محاسـبه داده خواهد شد كه نانشبعدا . شود

توزيـع ) ميانگين حسـابي و انحـراف معيـار (بندان با استفاده از گشتاورهاي مرتبه اول و دوم

يـك توصـيف جـايگزين در ايـن حالـت . سود خالص به صورت كافي قابل توصيف نمي باشد

تان بـين اطلاعات كافي را براي انجام ارزيابي روشن از بده بس ـمي شود كه ريسك ارائه براي

. سود خالص مورد انتظار و ريسك همراه سود و زيان براي تصميم گيران فراهم مي نمايد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 34

شروع مدل

، تحليـل هـاي اقتصـادي )ب -1-2الف و -1-2شكل(اولين كاربرگ برنامه تحليل اقتصادي

:زير وارد گردد هاي مولفه لازم است كه اطلاعات. ز مي نمايدبعدي را اغا

راهنما -

عمومي اطلاعات -

داده هاي اقتصادي و تعداد و تداوم يخ بندان ها در هر سال -

در پايين صفحه فشـار داده شـود تـا "continue"بعد از تكميل اين كاربرگ، بايستي دكمه

تمام كاربرگ هاي بعدي برنامه و تحليل ها به . برنامه وارد مرحله بعدي تجزيه و تحليل شود

. صورت خودكار به هنگام شده و يا متصل به داده هاي ورودي اوليه هستند

بـراي راهنماي كاربرگ، طرح رنگي درجه بندي شده اي را نشان مي دهد كه در كل برنامـه

خانه هاي مشكي . تعيين انواع مختلف خانه هاي صفحه گسترده مورد استفاده قرار مي گيرد

ايـن . د كه كاربر در آنها داده وارد نمايد، البته ورود داده ها ضروري نمي باشـد ناجازه مي ده

شامل خانه هاي خالي و خانه هايي هستند كه محتوي اعداد از قبل وارد شده و ها نوع خانه

لغو و يا اصلاح داده ها در خانه هاي غير خالي امكان پذير مـي . داده هاي توصيفي هستند يا

خانه هاي زرد پر رنگ و تو پر، مقادير پيش فرض بوده و قفـل شـده انـد و لـذا امكـان . باشد

اين مقادير پيش فرض اغلب در ستون هاي پنهان قرار دارنـد و كـاربر . تغيير آنها وجود ندارد

خانـه هـايي كـه . ياز مي تواند به آنها به ويژه در زمان بودجه ريزي مراجعه نمايددر صورت ن

خانه هاي خاكستري كه در . در داخل كادر قرمز هستند بايستي توسط كاربران تكميل شوند

متصل بوده و قفـل Excelداخل كادر آبي قرار گرفته اند به ساير بخش هاي كاربرگ يا فايل

35 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

خانه هاي آبي روشن داراي كادر آبي نشـان دهنـده محاسـبات داخلـي بالاخره . هم شده اند

. بوده و آنها نيز قفل شده اند

بخش بالايي كاربرگ آغازين: الف-1- 2شكل

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 36

بخش پايين كاربرگ آغازين: ب-1- 2شكل

37 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

برخي از اين اطلاعـات صـرفا . مولفه مربوط به اطلاعات عمومي را وارد نمايد 8كاربر بايستي

نـوع (و برخـي ديگـر ) نام مزرعه، كـاربرد، تـاريخ تهيـه (به منظور معرفي و شناخت هستند

محصول، ناحيه تحت محافظت، عملكرد مورد انتظار بدون انجام محافظـت، درصـد معمـولي

. لازم براي تجزيه و تحليل هاي بعدي مي باشند) و عرض جغرافيايي چيده شدهميوه كوچك

تعداد و تداوم رخدادهاي يخ بندان در هر سال براي تحليل صـرفه اقتصـادي و يـا لازم است

ورود اطلاعات مربوط به تعداد و تداوم رويـدادهاي يـخ بنـدان در . تعيين شودتحليل ريسك

سال آمار دماي كمينه و 20در صورتي كه حداقل . هر سال به دو روش امكان پذير مي باشد

كـاربر را مسـتقيما بـه محاسـبه كننـده "calculator"بيشينه در اختيار باشد، يـك دكمـه

مرتبط مي كنـد تـا تعـداد ميـانگين آمـاري ) به فصل اول مراجعه نماييد(خسارت يخ بندان

در صورت عـدم وجـود داده هـاي . رويدادها و تداوم آنها و نيز انحراف معيار آنها تعيين گردد

جوي كافي، كاربر بايستي ميانگين تعداد رويدادهاي يخ بندان در هر سال و ميـانگين تـداوم

فقط يكي از اين دو روش براي وارد كردن ميانگين تعداد رويدادهاي يـخ . آنها را برآورد نمايد

30از آنجايي كـه . گرددبندان در هر سال و ميانگين تداوم آنها در طي شب بايستي انتخاب

سال داده براي اين منظور در دسترس مي باشد، محاسـبه گـر خسـارت ميـانگين و انحـراف

و براي تداوم يـخ بنـدان ) روز 9/1روز و 1/2(معيار را براي تعداد رويدادها به ترتيب برابر با

. ه استمحاسبه نمود) ساعت 4/2ساعت و 5/5(برابر با

ين مدل شامل داده هاي اقتصادي مورد استفاده براي محاسـبه سـود بخش آخر كاربرگ آغاز

زيـر بخـش تقسـيم 7اين بخش به . خالص ارزش فعلي ساليانه بعد از كسر ماليات مي باشد

خانـه هـاي قرمـز (برخي از داده هاي ورودي از تمام كاربران مورد نياز مي باشند . شده است

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 38

از ). خانه هاي سياه رنگ(ساير داده هاي ورودي از تمام كاربران مورد نياز نمي باشند .)رنگ

اي ه ـزير بخش قبلا مورد بحث قرار نگرفته اند و براي فهـم تحليـل 7آنجايي كه اجزاء اين

. اقتصادي بعدي ضروري هستند، لذا هر كدام در اينجا مورد بحث قرار مي گيرند

مـي ($)استفاده در كل اين برنامه كاربردي دلار آمريكـا واحد ارز پيش فرض مورد

گرچه براي كاربرد جهاني، لازم است كه ايـن برنامـه انعطـاف پـذيري مناسـبي بـراي ا. باشد

تبديل واحد پولي به ارزهاي ساير كشورها را داشته باشد و به طور خودكار تمام مقـادير وارد

تبديل واحـد . ل واحد پول هر كشور تبديل نمايدشده بر حسب دلار آمريكا را به مقادير معاد

در مرحله اول بايستي نماد يا نام ارز كشـور مـورد نيـاز . ارزي در دو مرحله صورت مي گيرد

. مشـخص شـود ) نسبت ارز كشور بـه دلار آمريكـا (انتخاب شده و در مرحله دوم نرخ تبديل

ه و نرخ برابري نيز معادل بـا يـك در اگر ارز مورد نظر دلار باشد، بايستي ارز دلار انتخاب شد

بعد از مشخص شـدن نـوع ارز، نمـاد ارز انتخـاب شـده و ). دلار/ يعني دلار(نظر گرفته شود

مقادير معادل نرخ برابري به صورت خودكار در كل تحليل هاي بعـدي مـورد اسـتفاده قـرار

. خواهند گرفت

ده هاي تعريف شده توسط محاسبات بعد از كسر ماليات در صورت نياز، بر اساس دا

همانطوريكه در بخش بالا گفتـه . كاربر كه در اين زير بخش وارد شده است صورت مي گيرد

شد بيشتر كشورهاي با درآمد متوسط به بالا ماليات بر درآمد از خود كشاورزان دريافت مـي

سـاليانه يـا اي، عمليـاتي از قبيل هزينه هاي سرمايه(غالبا هزينه هاي مختلف توليد . نمايند

هزينه هاي قابل قبول مالياتي هستند كه بـدهي هـاي جزء) متغير و هزينه هاي بهره وام ها

.ماليات بر درآمد را كاهش مي دهند

39 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

از آنجايي كه اين موضوع در تمام كشورها صادق نيست، لـذا در مرحلـه آغـازين نيـاز اسـت

همچنـين لازم . ليـات مـي شـوند نوع هزينه شامل ما 3كاربر مشخص نمايد كدام يك از اين

مناسب را نيز به صورت درصد مشخص نمايد كه مقـدار صـفر 1است كاربر نرخ ماليات نهايي

درصد مشمول 20تمامي هزينه هاي اين مثال با نرخ . 2مربوط به عدم كسر ماليات مي باشد

. ماليات در نظر گرفته شده اند

زات سرمايه اي و اطلاعات وام براي هزينـه اطلاعات وام براي تجه(دو زير بخش مالي ديگر

هزينـه هـاي سـاليانه بعـد از كسـر ماليـات pvتا جريان وارد شوندنيز بايستي ) هاي متغير

هزينه هاي سرمايه اي ممكن است مشمول افـزايش سـرمايه شـوند كـه ايـن . محاسبه شود

زمـان فـروش موضوع بستگي به هزينه ها و نيز آسـتانه هزينـه اي دارد كـه شـركت هـا در

در ادامـه . شركت هاي مختلف متفاوت خواهـد بـود و البته برايتجهيزات در نظر گرفته اند

. ضروري است كه كاربر پارامتر هاي مختلف وام را در نرم افزار وارد نمايد

بر حداقل مخارج مربوط بـه تجهيـزات سـرمايه اي را كـه بـا ردر ابتدا لازم است كا

مقادير كمتـر از آسـتانه . تي از وام تامين خواهد شد، مشخص نمايداستفاده از سرمايه برداش

مقادير بالاي آستانه از محل اعتبـارات وام در نظـر . به عنوان خريد نقدي محسوب مي شوند

اگر تجهيزات خريداري شده مشـمول . گرفته شده است كه قابل تغيير توسط كاربر مي باشد

رصد مخارج مربوط به تجهيزات را كـه از محـل وام افزايش سرمايه باشند، لازم است كاربر د

1 marginal

مربـوط بـه قـوانين ياين ساده سازي فرآيند باعث جلوگيري از بروز مشكلات احتمالي مربوط بـه پيچيـدگي هـا ٢

كـاربر بـه محاسـبات بعـد از كسـر در نتيجه كـافي اسـت . ماليات خواهد شد كه از كشوري به كشور ديگر متفاوت است

همچنـين توصـيه مـي شـود كـاربر بـا . راهنمايي براي اتخاذ تصميمات مناسب توجه داشته باشـد ماليات فقط به عنوان

.متخصصين ماليات هم مشورت نمايد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 40

لازم بـه ذكـر اسـت ).درصد مي باشـد 70مقدار پيش فرض (تامين مي شود مشخص نمايد

طول مـدت وام . با يك منهاي بخش وام گرفته شده مي باشددرصد پيش پرداخت نيز برابر

بهـره تحـت در پايـان نـرخ .نيز بايد مشخص شود كه به طول پـيش فـرض ده سـال اسـت

اسـتفاده از . بايستي مشخص شود) يعني نرخ بازار منهاي نرخ تورم( "نرخ بهره واقعي"عنوان

در اين مثال نرخ بهـره واقعـي . نرخ بهره واقعي محاسبات هاي بعدي را آسان تر خواهد نمود

.درصد در نظر گرفته شده است 4مربوط به سرمايه وام گرفته شده براي خريد تجهيزات

با يك خط اعتبـاري در 1اي متغير از طريق اخذ وام اجرايياعتبار براي كليه هزينه هتامين •

كـه برداشـت متوسـط بـر بر اين اسـت فرض . توليد سال جاري امكان پذير مي باشد ازاي

. درصد مي باشد اگرچه اين مقدار توسط كاربر قابل تغيير مـي باشـد 50روي خط اعتباري

در ايـن . كليه مخارج متغير شامل تغييرات بهره، در يك سـال قابـل بازپرداخـت هسـتند

درصد مي باشد كه بايستي توسط كـاربر مشـخص 4واقعي در خط اعتباري نرخ بهرهمثال

واقعـي اعتبـارات وامـي اسـتفاده شـده در خريـد نرخ بهـره معمولا برابر يا بيشتر از شود و

. تجهيزات سرمايه اي مي باشد

بخش پاياني اطلاعات ضروري قابل تعريف توسط كاربر، قيمت ناخالص مورد انتظـار قبـل از •

قيمـت مـورد نظـر ميـانگين . از محصول توليد شده مي باشـد (t)كسر ماليات با ازاء هر تن

ايـن مبلـغ در محاسـبات . وزني قيمت هر تن محصول سيب تازه و برداشت شده مي باشـد

مربوط به فايده روش محافظت از يخ بندان در زماني كه تحليـل ريسـك انجـام مـي شـود،

1 Operating loan

41 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

نگين وزني قيمت محصول در اين مثال فرض شده است كه ميا. مورد استفاده قرار مي گيرد

.دلار براي هر تن ميوه مي باشد 550برابر Golden Deliciousسيب

همچنين لازم است كاربر ميانگين نرخ تورم را نيز مشخص نمايد، هر چند اين اطلاعات فعلا

بعد از تكميل ورود داده هـاي اوليـه . در تحليل هاي بعدي مورد استفاده قرار نخواهند گرفت

.را براي ورود به كاربرگ بعدي فشار دهد ""Continueايستي دكمه كاربر ب

انتخاب روش محافظت

بودجه ريزي

هر بودجه ريـزي . ساختار بودجه كليه روش هاي محافظت مشابه يكديگر مي باشد

آغـاز Initialization""با فراخواني مجدد و كپي داده ها و قفل آنهـا از بخـش اول كـاربرگ

شده و با اضافه كردن برخي از داده هاي اوليه مختص هر روش محافظت كه بيانگر فن آوري

براي مثال، پنكه ماشين بـاد برقـي را در انـدازه . محافظت از يخ بندان هستند، ادامه مي يابد

اگـر گزينـه پـيش فـرض مناسـب . ها و با واحد هاي انرژي مختلف مي توان خريداري نمود

بـه . شود، كاربر مي تواند داده هاي مربوط به ويژگي هاي پنكه را تغييـر دهـد تشخيص داده

براي مثال تعداد مـورد نيـاز پنكـه هـا بـا انـدازه (طوري كه طراحي مورد نظر را تاييد نمايد

). مشخص براي محافظت از مزرعه و ميزان محافظت مورد انتظار بر حسب درجه سانتي گراد

جلد اول ايـن كتـاب آورده شـده 7حافظت هر روش در فصل راهنمايي در خصوص ميزان م

.است

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 42

Techselectكاربرگ : 2-2شكل

:هر بودجه ريزي شامل سه بخش مي باشد

هزينه تجهيزات -1

هزينه متغير ساليانه -2

وضعيت هزينه كل ساليانه -3

هزينه هاي تجهيزات و هزينه اجرايي متغير ساليانه بايسـتي بـه صـورتي تنظـيم شـوند كـه

. انعكاس دهنده ويژگي تكنولوژي حفاظتي مربوطه و استفاده منحصـر بـه فـرد از آن باشـند

هزينـه : مولفه هاي مختلف هزينه را نشان مي دهنـد Bو Cعناوين رديف ها در ستون هاي

Iو Dو كل هزينـه هـا در هـر مزرعـه در سـتون هـاي هاي هر واحد، تعداد واحد در مزرعه

خلاصه كل هزينه هاي ساليانه داراي شكلي با اندكي تفـاوت مـي بخش . نشان داده شده اند

43 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

ن داده شـده انـد و خلاصـه داده هـاي انش ـ Fتـا Bعناوين رديف هاي در ستون هاي . باشد

.محاسبه مي شوند Iهزينه در ستون

ب براي يـك روش محـافظتي مشـخص 3-2الف و 3-2مراحل بودجه ريزي در شكل هاي

توصـيه مـي شـود كـه كـابر بـه تمـام . نشان داده شـده اسـت ) يماشين هاي مولد باد برق(

راهنمايي هاي ارائه شده خانه هاي صفحه گسترده در كل برنامه به بودجه ريزي توجـه لازم

وري مي شود كه مثال عددي مطرح شده در اينجا كاملا مـوردي بـوده و آياد. را داشته باشد

هزينـه هـاي واقعـي . هكتاري مي باشد 10بيانگر نتايج مربوط به محافظت از يك باغ فرضي

8نمونـه كـاربرگ هـاي مربـوط بـه . ممكن است به ميزان زيادي از اين مكان متفاوت باشد

.روش ديگر محافظت در بخش ضمايم كتاب اورده شده است

شامل كليه هزينه هـاي خريـد تجهيـزات كـه در ) الف 3-2شكل(اين بخش از بودجه ريزي

محافظت از يخ بندان با ماشـين هـاي مولـد بـاد نيازمنـد . است طبقات رديفي تفكيك شده

هر قطعه پنكه شامل يك برج، موتور و واحـد كنتـرل . سرمايه گذاري هاي مختلفي مي باشد

تجهيـزات .هكتاري نيـاز مـي باشـند 10كيلووات براي يك باغ سيب 75دو پنكه . مي باشد

بـدون توجـه بـه (بـراي كـل ميرعـه مانيتورينگ شامل يك دستگاه هشدار دهنده يخ بندان

كاربردهاي خاصي ممكـن اسـت . هكتار مي باشد 5و يك دماسنج كمينه براي هر ) مساحت

اولـين . نيازمند ساير تجهيزات ساير تجهيزات باشد كه بايستي توسـط كـاربر تعريـف شـوند

ر حاوي هزينه هاي پيش فرض براي هر واحد مي باشد كه به صـورت دلا (D)ستون داده ها

اين ستون مخفي بوده و قابل نوشتن نيسـت بـه ايـن ترتيـب در .بر واحد مشخص مي شوند

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 44

هنگام تعيين بودجه ريزي همواره به عنوان نقطه مرجعي براي كاربرد مورد اسـتفاده خواهـد

.بود

بخش بالايي كاربرگ بودجه ريزي براي ماشين مولد باد برقي: الف 3- 2شكل

45 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

كاربرگ بودجه ريزي براي ماشين مولد باد برقيبخش پاييني : ب 3- 2شكل

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 46

هـر هزينه هاي پيش فرض موجود در ستون مخفي را بـه واحـد پـول ملـي (E)ستون دوم

زماني استفاده مي شود كه كاربر بخواهد هزينه پيش فرض (F)ستون . كشور تبديل مي كند

تعداد پيش فرض واحد هاي مورد نياز بـراي . را لغو نمايد) بر حسب پول ملي(براي هر واحد

سـتون . آورده شده اند (H)و (G)محافظت از كل مزرعه و لغو كردن انتخابي در ستون هاي

هر خانه در اين .يف را خلاصه نموده استهزينه هاي گروه بندي شده به تفكيك رد (I)آخر

كه هر كدام داراي فرمولي مهم هستند كه هزينه هـا چرا) حاشبه آبي(ستون قفل شده است

يـك جمـع (I)هر يك از خانه هاي داراي سايه آبي كم رنگ در ستون . را محاسبه مي نمايد

ده در اينجا شـامل مثال مطرح ش. نهايي طبقه تجمعي و نيز يك فرمول قفل شده مي باشند

مولفه نهايي اين گروه از هزينه ها، عمـر . دلار مي باشد 29202يك سرمايه گذاري معادل با

اگر چه هيچ هزينه اي مستقيما و به خـودي خـود در ). سال 15(مورد انتظار هزينه ها است

لحاظ نمي شود ولي طول عمر وسايل بـه طـور (PV)بخش خلاصه و در هزينه هاي ساليانه

لازم . قريبي بايستي براي استفاده هاي بعدي در محاسبات بعد از كسر ماليات برآورد شـوند ت

است كاربر توجه نمايد كه طول عمر وسايل بايستي بـا مـدت وام مشـخص شـده در بخـش

.آغازين مدل برابر يا بيشتر باشند

هزينه هاي متغير ساليانه

قيم محافظت از يخ بندان را توصيف هزينه هاي مست) ب-3-2شكل (اين بخش از تحليل ها

:اين هزينه ها قابل تقسيم بر سه زير بخش به شرح ذيل هستند. مي نمايند

هزينـه هـاي نصـب و راه (هزينه هايي كه ارتباطي با رويدادهاي يـخ بنـدان ندارنـد -1

)اندازي

47 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

هزينه هاي مربوط به تعداد رويدادهاي يخ بندان -2

فظتهزينه هاي مربوط به تعداد ساعات محا -3

ماشين هاي مولد باد برقي داراي چهار نوع هزينه مختلف هستند كه به تعـداد رويـداد هـاي

دلار بـراي كـل 2431هزينه هاي آبونمان برق مصرفي در حـدود . يخ بندان ارتباطي ندارند

دلار مي باشـد و 240ير و نگهداري در طول سال تعمهزينه هاي . سال پيش بيني مي شود

تعـويض قطعـات يـدكي بـه طـور . دلار در سال مـي باشـد 80انتقال نيز هزينه هاي نقل و

مي باشد كه يك گزينـه "ساير هزينه ها"دسته پنجم . دلار در سال مي باشد 200ميانگين

اختياري است براي مواقعي كه كاربر تمايل دارد تا هزينه هاي ديگري را حسب مورد و نيـاز

كل هزينه هاي متغيير ساليانه بدون در نظـر گـرفتن .و براي كاربرد هاي ويژه در نظر بگيرد

.دلار بالغ مي شود 2951رويدادهاي يخ بندان به

بيشتر هزينه هاي مربوط به ماشين هاي مولد باد، سرمايه اي است و هزينـه هـاي

در حـدود . مرتبط با تعداد رويداد هاي يخ بندان شـامل مـي شـود يرمتغموارد كمي را براي

جهت روشن كردن و خاموش كـردن سيسـتم ) دلار 12(راي نيروي انساني يك ساعت كار ب

براي انجام كـار در طـي شـب نيـز اجـرت كـارگر . در هر بار رخداد يخ بندان مورد نياز باشد

زكاربر مي تواند بخش ساير هزينه ها را نيز در صورت نيا. بايستي بيشتر در نظر گرفته شود

25فقـط همرتبط با تعداد يخ بندان هاي رخ داد ر ساليانهيمتغهاي كل هزينه . انتخاب نمايد

در بخـش آغـازين مـدل ) روز 1/2(دلار مي باشد كه بر اساس تعداد روزهاي بـرآورد شـده

.تعيين مي گردد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 48

همانند قبل، هزينه هاي متغيير مرتبط با سـاعات محافظـت در ابتـدا بـه ازاي هـر

سـاعت /رويـداد ×رويـداد /سـال (سـال محاسـبه شـده و سـپس بـراي كـل ) هر ساعت(واحد

هزينه هاي متغير كه تابعي از طول مدت و تداوم رويداد يـخ . محاسبه مي شود) دلار/ساعت×

و ميـزان ) دلار براي هر سـاعت 12(بندان هستند شامل هزينه پرسنل ناظر و مراقب سيستم

قـوق در هزينه پـيش فـرض مربـوط بـه ح . مي باشد) دلار براي هر ساعت 20(برق مصرفي

هزينـه بـرق مصـرفي . كارگران، پرداخت مبلغ بيشتر براي كار شبانه نيز لحـاظ شـده اسـت

بستگي به اندازه پنكه ماشين مولد باد داشته و به ميزان زيـادي در محـل هـاي مختلـف بـا

را هـم "سـاير هزينـه هـا "كاربر در صورت نياز مي تواند گزينـه . همديگر متفاوت مي باشد

. دلار برآورد مي شود 367زينه هاي متفرقه مربوط به ساعات محافظت كل ه. انتخاب نمايد

مـي باشـد كـه ) دلار 32/ساعت× 5/5ساعت/رويداد× 21/رويداد/سال(اين مبلغ حاصل عبارت

.دو مورد آخر از بخش آغازين مدل مشخص مي شوند

شرح هزينه كل ساليانه

10ناشـي از حفاظـت هزينه هاي كـل ) ب 3-2شكل (بخش پاياني بودجه بندي

كل هزينه هاي نقدي سـالانه . هكتار باغ سيب را از سرمازدگي به طور مختصر بيان مي كند

د، هـر دو بعنـوان ارزش خـالص ها پس از وضع ماليات بدست مي آي موجود كه از كل هزينه

هزينه هاي نقدي سالانه به گردش وجوه معطـوف مـي شـوند در . سالانه محسوب مي شوند

هزينه هاي پس از وضع ماليات با هزينه هاي واقعي مـوثر از محافظـت سـرمازدگي حالي كه

پنكـه برقـي در محافظت از سرمازدگي با كل هزينه هاي نقدي سالانه. سنجيده مي شوند

49 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

به دلار بدسـت PVارزش واقعي سالانه و بر اساسدلار 6514به طور فرضي هكتار 10اين

نگين هزينه هاي هاي تجهيزات و هزينـه هـاي نقـدي هزينه نقدي كل مجموع ميا. مي آيد

.متغيير سالانه مي باشد

به هزينه تملك از دارايـي وابسـته اسـت كـه ايـن تجهيزات ميانگين سالانه هزينه نقدي

ش سهام و يا از طريق سـرمايه مالـك بدسـت مـي وتجهيزات از طريق افزايش سرمايه در فر

مشخص شـده سـرمايه مالـك در ارزش دهـي اوليـه از حد سرمايه اي هزينه اگر كل. دنآي

تجهيزات فراتر رود، هزينه سالانه مساوي با جمع پيش پرداخت هـا تقسـيم بـر طـول عمـر

سالانه به سطح پرداخت. خواهد بود) Pو I( تجهيزات ، به اضافه سطح سرمايه اصلي و بهره

ميـانگين يعنـي (آنهـا لانه ارزش سـا نشان دهنده ) Pو I( پرداخت اصلي و بهره اي سالانه

، ميانگين هزينه تجيزات سـالانه جهيزات از طريق سرمايه مالك باشداگر خريد ت. است) مالي

عمـر تقسـيم بـر دوره ) كل هزينه سرمايه اي(روش خط مستقيم به هزينه استهلاك برابر با

ارزش دهـي در اين مثال هزينه خريد ماشين مولـد بـاد برقـي از آسـتانه . آن مي باشد مفيد

. دلار مي باشد3104اوليه تجاوز كرده است بنابراين هزينه نقدي تجهيزات ساليانه برابر با

ساليانه با سـطح پرداخـت هـاي اصـلي و بهـره يكسـال وارد ريمتغميانگين هزينه

از با اين فرض كه هزينه هاي متغير يك مصـرف كننـده مشـخص ،ستون بستانكار مي شود

براي مثال ميانگين چك كشـيدن يـك . استسال ثابت طول مالي و بر حسب درصد در نظر

در اين مثـال ارزش دهـي اوليـه . در يك سال استمالي مصرف كننده خاص برابر با كسري

ميـانگين هزينـه هـاي . مـي باشـد درصدي عدم پرداخت بدهي حاصل از چك 50ميانگين

دلار از 66دلار از سرمايه اصلي به اضافه 3343ل براي مثا. ( دلار است 3409متغير سالانه

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 50

10در ماشـين بـاد برقـي مجموع هزينه هاي سالانه محافظت از سـرمازدگي بـا ). است وام

كـه نشـان ميدهـد هزينـه هـاي سالانه است PV دلار 4681پس از وضع ماليات هكتار باغ

هزينـه هـاي چراكه است دلار كمتر از هزينه نقدي سالانه 1833ت افظحمروش واقعي اين

درصـد فـرض 20با نرخ و كسر مالياتيسرمايه اي، هزينه هاي متغير و هزينه هاي بهره اي

، نسبت مجموع ميانگين سالانه هزينه پس از ه طور كليب). طبق ارزش دهي اوليه(مي شوند

ينـه ماليات به مجموع ميانگين هزينه نقدي سالانه كاهش پيدا مي كند، زمـاني كـه هز كسر

ايـن رابطـه كلـي ناشـي از . هاي سرمايه اي سهم كمتري از هزينه هاي كل را داشته باشـند

كسـر اتلاف سود پس از وضع ماليات، برابر با جمع ميانگين سالانه هزينه تجهيـزات پـس از

برآوردهـا بـراي هـر دو . ماليات استكسر ماليات و ميانگين سالانه هزينه هاي متغير پس از

بـه وضـعيت كـاهش ) بلـي يـا خيـر (وابستگي بالايي را به پاسخ مصرف كننده اين مولفه ها

ميـانگين سـالانه هزينـه . مالياتي از بهره، هزينه هاي متغيـر و هزينـه هـاي تجهيـزات دارد

تجهيزات پس از وضع ماليات بيشتر به اين وابسته است كـه چـه تجهيزاتـي باعـث افـزايش

سالانه هزينه تجهيزات ماشين مولد باد برقـي بعـد از در اين مثال ميانگين . سرمايه مي شود

اين هزينه بر اساس اين حقيقت برآورد شده . دلار تخمين زده شده است 1954كسر ماليات

در ارزش ) دلار 200(است كه چنانچه جمع هزينه تجيزات از حـد مشـخص سـرمايه مالـك

ر رود به عنوان معافيت ماليـاتي دهي اوليه و در هر يكي از هزينه هاي سرمايه و بهره اي فرات

در اين مثال چهار محاسبه ديگر بـراي بـرآورد هزينـه پـس از وضـع . در نظر گرفته مي شود

. شده است استفادهماليات

51 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

اي شـامل معافيـت ماليـاتي شـوند اگر همه هزينه سرمايه اي و همه هزينه بهـر ه -1

ميانگين ساليانه هزينه پس از وضع ماليات برابر است با

(TR-1) ×) سالانه PVبهره + استهلاك سالانه(

خالص هزينه هاي بهـره ارزش حالبرابر است با سالانه PV، بهره نرخ ماليات TRكه در آن

سالانه و استهلاك سالانه همان استهلاك خط مسـتقيم در نظـر گرفتـه مـي PVتقسيم بر

. شود

در . جزئيات كامل در اينجا بيان شـده اسـت سه محاسبه شرطي جايگزين باقي مانده با

هر كدام از اين محاسبات فرض بر اين است كه تكنولوژي محافظت از يخ بنـدان بـه صـورت

تامين مالی بدھی" .مي باشند" ١

اي ماليات تعلق نگيرد ولي به بهره ماليات تعلـق بگيـرد، هاگر به هزينه هاي سرماي -2

: ت برابر است باميانگين سالانه هزينه پس از كسر ماليا

(TR-1) ×سالانه PVبهره + استهلاك سالانه

اگر به هزينه سرمايه اي ماليات تعلق بگيرد اما بهره معافيت مالياتي نداشـته باشـد -3

: ميانگين سالانه هزينه پس از كسر ماليات برابر است با

(TR-1) × استهلاك سالانه+ سالانه PVبهره

كدام از هزينه هاي سرمايه اي و بهره اي ماليات تعلق نگيـرد ميـانگين اگر به هيچ -4

. هزينه سالانه پس از كسر ماليات برابر است با ميانگين سالانه هزينه تجهيزات

1 Debt financed

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 52

اگر همه سرمايه مالك از هر چهار محاسبه در بالا فراتر نـرود، در حقيقـت ميـانگين

.ينه استهلاك استهزينه تجهيزات سالانه برابر با خط مستقيم هز

ميانگين سالانه هزينه هاي متغير پس از وضع ماليات براي توان ماشين مولد بـاد برقـي

اين هزينه در يك روش شرطي مشابه با هزينه تجهيزات . دلار تخمين زده شده است 2728

. پس از كسر ماليات محاسبه مي شود هـر چنـد سـرمايه مالـك در نظـر گرفتـه نمـي شـود

بعد از كسر ماليات استفاده شده در اين مثال كه مربوط به چهـار محاسـبه محاسبات شرطي

.به شرح زير مي باشند جايگزين مي باشند

: اگر به هزينه متغير و بهره ماليات تعلق بگيرد -1

(TR-1) ×هزينه متغير

:اگر هزينه متغير ماليات پذير نباشد ولي بهره ماليات پذير باشد -2

(TR-1) ×سالانه PVبهره + مجموع هزينه هاي متغير

:اگر هزينه متغير ماليات پذير باشد ولي بهره ماليات پذير نباشد -3

(TR-1) ×مجموع هزينه هاي متغير + سالانه PVبهره

ميانگين هزينه : اگر به هيچ كدام از هزينه هاي متغير و بهره ماليات تعلق نگيرد -4

.ظر مي باشدهاي متغير ساليانه مد ن

به محض آماده شدن هر بودجه، كاربر بايستي دكمه ادامه را فشار دهد تا اينكه بودجه

زماني كه بودجه . مشاهده كند TechSelectبعدي را از بودجه مشخص شده در صفحه

نهايي كامل شد و دكمه ادامه فشار داده شود كاربر وارد اولين گزارش خروجي خواهد شد

.جيه اقتصادي يا مقرون به صرفه بودن روش مي باشدكه عبارت از تو

53 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

توجيه اقتصادي

سال آمار دماي كمينه و بيشنه هوا براي تحليل ريسك خسارت 20حداقل

كاربر بايستي بر اساس برآوردي از فراواني وقوع و طول مدت وقوع يخ . سرمازدگي لازم است

هاي اقتصادي پيش فرض مقرون به تصميم گيري. بندان ها برنامه كاربردي را آغاز نمايد

در مقرون به . روشها با ميزان مشخصي از محافظت مي باشد) كم هزينه ترين(صرفه ترين

صرفه بودن فرض بر اين است كه تعداد يخ بندان ها، طول مدت هر كدام و ميزان خسارت

اين . سطح مورد انتظار مشخص مي باشند باهمراه با عدم قطعيت ها به صورت ميانگين

توصيف بر اساس ميانگين تعداد رويداد هاي يخ بندان و طول مدت آنها كه با استفاده از

. صورت مي گيرد محاسبه گر خسارت در طي مرحله آغازين تعيين شده است،

جدول (جدول اول. دو جدول خروجي مربوطه به مقرون به صرفه بودن وجود دارد

روش 9اين جدول هر كدام از . مي باشد Cost Effect Reportمربوط به كاربرگ ) 2-1

بعد از كسر ماليات بدون توجه PVمحافظت يخ بندان را به ترتيب صعودي هزينه ساليانه

ستون آخر اين جدول . به ميزان محافظت و بر اساس درجه سلسيوس مرتب مي نمايد

هزينه ساليانه بعد از كسر ماليات را به ازاي هر درجه محافظت نشان مي دهد كه بيان گر

اين واقعيت است كه هر چقدر يك روش هزينه كمتري داشته باشد مي تواند روش

كمترين هزينه . مت تري براي رسيدن به ميزان مشخص و يكساني از محافظت باشدگرانقي

.ما بهترين روش در بين تكنولوژي هاي جايگزين محسوب نمي شوداساليانه محافظت الز

متناظر مي باشد، فهرست Cost Effect Reportكه با جدول دوم كاربرگه - 2- 2جدول

محافظت را نشان مي دهد كه بر اساس هزينه روشهاي مقرون به صرفه با حداقل ميزان

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 54

اين جدول روشي جامع را براي ارزيابي . هاي ساليانه بعد از كسر ماليات مرتب شده اند

هزينه هاي ساليانه بعد از كسر . روش محافظت ارايه مي نمايد 9مقرون به صرفه بودن

ب صعودي مرتب شده ماليات تمامي روشها كه ميزان حداقلي را از محافظت دارند به ترتي

درجه سلسيوس را براي محافظت ارايه 2يا 1روش محافظتي حداقل 9براي مثال تمام . اند

درجه 4روش براي 4درجه محافظت را دارند و 3روش حداقل 7ولي فقط . مي نمايند

درجه سلسيوس 6يا 5محافظتي برابر با ،روش 3خوب عمل مي كنند و فقط سلسيوس

.دارند

بعد از كسر ماليات براي محافظت از يخ بندان بر حسب درجه PVمقدار هزينه ساليانه -1-2جدول

سلسيوس

بر درجه PVهزينه ساليانه

سلسيوس محافظت

بعد PVهزينه ساليانه

از كسر ماليات

ميزان واقعي محافظت بر روش محافظتي

حسب درجه سلسيوس

: توضيح جدول

ICFan موتور احتراق داخليماشين هاي مولد باد داراي

ElecFan ماشين هاي مولد باد داري موتور برقي

LiqFuelHeatersبخاري هاي با سوخت مايع

SolidFuelHeaters بخاري هاي با سوخت جامد

55 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

ماشين هاي مولد باد داراي موتور احتراق داخلي بيشترين توجيه اقتصادي را دارند

هزينه مورد انتظار اين روش بعد از كسر . ولي فقط دو درجه سلسيوس محافظت مي نمايند

با ميزان محافظت دو درجه ( ماشين هاي مولد باد برقي. دلار مي باشد 3788ماليات

) درجه محافظت 6با (ر هستند و سيستم آبياري باراني دلا 4681داراي هزينه ) سلسيوس

مجاور هم بودن روش آبياري باراني به روش محافظتي . دلار مي باشند 4787داراي هزينه

اگرچه ماهيت . در زمان استفاده از اين جدول جلب توجه مي نمايد ICFanكم هزينه

دن روش ندارد ولي اين مسئله احتمالي محافظت از يخ بندان نقشي در مقرون به صرفه بو

دلار بر 1000براي هزينه هاي كمتر از . تا حدودي در مديريت ريسك اهميت پيدا مي كند

اگر كاربر خيلي مطمئن .ها محافظت مي نمايد ICFanر بسال، روش آبياري باراني سه برا

هترين درجه سلسيوس تجاوز خواهند كرد، ب -2باشد كه رويدادهاي يخ بندان به ندرت از

روش محافظت بر اساس تركيب هزينه ها و ميزان محافظت روش آبياري باراني خواهد بود

كاربر بايستي تمام جنبه هاي جدول دوم را . داراي اولويت نخواهد بود ICFanو روش

. بررسي نمايد تا بهترين تصميم اقتصادي را بر اساس كمترين اطلاعات ممكن بگيرد

مربوط به رويدادهاي يخ بندان و طول مدت آنها در بخش آغازين و بعد از ورود اطلاعات

را Go to Risk Reportخسارت با استفاده از برنامه كاربردي، كاربر بايستي دكمه محاسبه

لازم به ذكر است كه اين گزينه بدون بررسي و . كه در كنار جدول اول قرار دارد فشار دهد

.در دسترس مي باشد مرور نتايج مقرون به صرفه بودن روش

بحث بعدي در مورد ريسك با مرور مفهوم مديريت ريسك آغاز مي شود چرا كه

بحث با .اين موضوع اساس تصميم گيري براي پذيرشمحافظت از يخ بندان مي باشد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 56

گزينه محافظت مد نظر در اين تحليل 9جزئيات مربوط به انتخاب حداقل نمودن ريسك

. ادامه پيدا مي كند

كريس

در . تصميم گيري با عدم قطعيت، تاريخچه طولاني در اقتصادي كشاورزي دارد

ميان منابع مربوط به ريسك، مشكل اصلي انتخاب اقدام و يا مراحل عملياتي مربوط به

ريسك مي باشد و اينكه انتخاب انواع محصولات براي كاشت و يا استراتژي هاي فروش

به حداكثر مي رساند در حالي كه سطح قابل قبول محصولات كشاوري كه درآمد كشاورز را

.ريسك را به حداقل برساند به چه صورتي باشد

با فرض اينكه سود مربوط به هر كدام از روشها به صورت توزيع احتمالي مي باشد و اين

ميانگين سود (توزيع ها با استفاده از گشتاورهاي مرتبه اول و دوم به خوبي قابل بيان است

، لذا انتخاب ميان روشهاي موجود با مقايسه )(V)و واريانس مربوطه (E)تظارمورد ان

. صورت مي پذيرد) محور افقي(و واريانس سود ) محور عمودي(سودخالص مورد انتظار

ريسك بالاتر نشان دهنده تغيير پذيري بيشتر سود مي باشد كه مستلزم داشتن بازدهي

بهره وري در - ي از تصميمات معروف به ريسكمجموعه ا. براي توجيه ريسك نيز مي باشد

) يا انحراف معيار(قرار مي گيرد كه با واريانس حداقل (E-V)مرز اختلاف ميانگين و واريانس

.براي هر سطح مورد انتظار درآمد تعريف مي شود

57 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

روشهاي مقرون به صرفه با كمترين ميزان محافظت مرتب شده بر اساس هزينه هاي - 2-2جدول

ساليانه بعد از كسر ماليات

ميزان واقعي محافظت بر روش محافظتي PVهزينه ساليانه

حسب درجه سلسيوس

حداقل محافظت بر

حسب درجه سلسيوس

: توضيح جدول

ICFanماشين هاي مولد باد داراي موتور احتراق داخلي

ElecFanماشين هاي مولد باد داري موتور برقي

LiqFuelHeatersبخاري هاي با سوخت مايع

SolidFuelHeatersبخاري هاي با سوخت جامد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 58

با يك نرخ افزايشي (E-V)نشان داده شده است، مرز اختلاف 4-2همانطوريكه در شكل

هاي محافظتي روش). يعني انحرافات مثبت اول و دوم در ربع مثبت مي باشد(زياد مي شود

روشهايي . بالاتر از اين مرز و تحت تاثير روشهاي كارآمد در برابر ريسك قرار دارند در نقاط

هستند، ريسك بيشتري را براي سطح مشخصي از درآمد مورد انتظار E-Vكه بالاتر از مرز

.نشان ميدهند و يا درآمد كمي را براي همان سطح ريسك متصور هستند

) - - ( يخ بندانو با محافظت در برابر ) -( يخ بندانبدون محافظت در برابر E-Vمرز : 4-2شكل

تصميمات بهينه كه در قبال اين مرزها اخذ ميشود، از يك شركت تا شركت ديگر

ريسك در شركتها متفاوت است و در واقع تابعي از درآمد مورد انتظار و منابعو نسبت به

ژي قابل ملاحظه اي را صرف مسئله تعيين و بررسي اولويت دانها انر اقتصاد. واريانس است

ناتواني در تعيين . هاي ريسك براي افراد كرده اند و موفقيت محدودي به دست آورده اند

59 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

به اين معني است كه اين چهارچوب مانع در حقيقت تابع اولويت ريسك براي هر كشاورز،

گزينه هاي رو در رو با تصميم E-Vب با اينحال، چهارچو. اتخاذ يك انتخاب بهينه ميشود

گيرندگان را آنقدر ساده ميكند كه فقط موارد موثر در محدوده موجود باقي ميماند و بقيه

. گزينه ها براي شركتهايي كه سود حداكثري بدست مي آورند، گزينه هاي نامناسب هستند

را به شيوه اي مشخص و مستقيم گسترش E-Vمحافظت در برابر سرما چهارچوب

ها را كاهش ميدهد و بنابراين باعث افزايش حرارت ميشود و آسيبمحافظت . ميدهد

همه چيز ثابت . بازدهي مورد انتظار را افزايش داده و تغيير بازدهي و سود را كاهش ميدهد

شود و باعث كاهش مي ماند، اين منافع فيزيكي هم به افزايش درآمد مورد انتظار تعبير مي

ايجاد افزايش ). در برابر سرما محافظتمثلا منافع حاصل از (تغيير و نوسان در درآمد ميشود

در بازدهي و سود مورد انتظار منجر به توليد سود اقتصادي ميشود كه از هزينه هاي سالانه

تحت محافظت بايد كمتر از حدودي باشند كه تحت E-Vحدود . محافظت فراتر ميرود

را به E-Vبنابراين، قبول محافظت در برابر سرما فرصت تغيير حدود . محافظت نيستند

سمت پايين و در قبال روشهاي كارآمد در برابر ريسك فراهم ميكند در نتيجه، دستيابي به

تصميم گيري در . ميشود امكان پذير) مثلا سود بدست آمده منهاي هزينه ها(سود خالص

به مقايسه سود خالص تصادفي از سرمايه گذاريهاي انجام شده در مورد قبول يك روش نياز

زمينه كشاورزي بدون استفاده از روشهاي محافظتي در برابر سود خالص تصادفي با استفاده

. از روشهاي محافظتي دارد

جنبهدو وقتي كه سود خالص محافظت در برابر سرما مورد بررسي قرار ميگيرد

و و سود است كه به ماهيت تصادفي ييك ريسك در بازده. شودريسك بايد در نظر گرفته

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 60

اين مسئله براي . در طول مراحل مختلف رشد گياه بستگي دارد) t، دما(هوا ضعو احتمالي

همچنين ريسكي وجود . كارآمد است) مثلا سود ناخالص(كسب درآمد از محافظت تصادفي

درآمدط دارد كه شامل هزينه هاي دارد كه به هزينه هاي محافظت در برابر سرما ارتبا

هزينه هاي بهره برداري ساليانه به تعداد . ساليانه و هزينه هاي بهره برداري ساليانه مي باشد

tارتباط دارد كه هر دوي آنها تصادفي هستند و تابعي از رويداده اي يخ بندان و مدت زمان

هزينه هاي : ه قسمت استفظت، شامل ساحمكه هزينه متغير لازم به ذكر است. هستند

ندارند، هزينه هاي متغير مرتبط به تعداد رويدادها ي يخ بندانرويدادهابه متغيركه ارتباطي

بنابراين هم سود و هم هزينه . ي يخ بندانرويدادهامدت و هزينه هاي متغير مرتبط به طول

.ها توابعي تصادفي از متغير تصادفي هستند يعني دماي هوا

مورد انتظار در بازدهي و سود هم تابعي از دما است كه احتمال وجود يك دماي تلفات

دو نوع . محصولات ارتباط دارد به از بين رفتنخاص، وزني است كه به تابع داده ميشود و

: است امكان پذيرآسيب

نزول كند T100به كمتر از Tنابودي كلي محصولات اگر دماي هوا .1

رو به افزايش برود تا زماني كه T100خسارت وارده بطور متوالي در دماي كمتر از .2

.كه كل محصول نابود شود

بدون در نظر گرفتن نوع تابع آسيب، نخست بايد آسيبهاي مورد انتظار و متغيرهاي وابسته

كثر سود اختلاف بين حدا. به آن را با و بدون استفاده از حفاظت در برابر سرما بررسي كنيم

به دليل Yz(T)و با محافظت در برابر سرما Y(T)مورد انتظار بدون محافظت در برابر سرما

Y(T)-Y]بنابراين، . وجود تكنولوژيهاي گوناگون محافظتي با يكديگر فرق دارد z(T)] بردار

61 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

Y]خسارات تصادفي وارده به سود است و z(T)- Y(T)] بردار سود تصادفي بدست آمده

است، بيشترين افزايش zثر سود بالقوه كه متناظر با زيرمجموعه تكنولوژيهاي حداك. است

. دما را در نظر ميگيرد

سود تصادفي بدست آمده را تحت عنوان سود خالص تجاري و در دو مرحله تعبير

بدون محافظت در برابر سرما كه بصورت زير بدست مي (NB)نخست، سود خالص . ميكنند

قيمت محصولات بدون در نظر گرفتن هزينه هاي توليد pكه در آن NB=P×Y(T): آيد

(NBz)سپس، بردار سود خالص با محافظت در برابر سرما . باستثناي هزينه محافظت است

است كه به محاسبات مشابهي نياز دارد مضاف بر اينكه بايد مشخص شود هزينه هاي

رويدادهاي يخبندان و سرما هاي مختلف محافظت كه به تعداد و دوام عملياتي روش

بنابراين هزينه هاي . هستند Tهر دوي اين موارد توابعي از . بستگي دارد چقدر است

Cz(T)محافظت كه به روش در پيش گرفته شده بستگي دارد را ميتوان به اين صورت

بردار سود خالص تصادفي با انجام محافظت در برابر سرما به اين صورت تعريف .نوشت

:ميشود

NBz=P[Yz(T)-Y(T)-Cz(T)]

روشهاي محافظت در برابر سرما كه بيشترين سود خالص مورد انتظار و كمترين

.تغيير را ارائه ميكند، روشهاي كارآمد در برابر ريسك هستند

، يعني عملكرد (نيازي به بررسي تطابق يا كوواريانس بين عوامل ريسك نيست

در عوض، ريسك را . تا بتوان تركيب ريسك را بررسي كرد) تداوم يخ بندان هارويدادها و

به هر حال، ماهيت . ميتوان بصورت مستقيم از جريان سود خالص مورد ارزيابي قرار داد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 62

. انجام محافظت در برابر سرما داراي چالشهاي خاصي است كه به ارزيابي ريسك ارتباط دارد

. و احتمالا بطور عادي كشيده نشده است تابع سود خالص، از پايين و بالا كوتاه شده است

يند محافظت در برابر سرما نشان ميدهد كه چرا نمي توان به آبررسيهاي نزديكتر به فر

شده است و با نخستين و دومين عكرد كه سود خالص بطور عادي توضي سادگي فرض

.ستبطور مناسب ويژگيهاي خود را يافته ا) يعني ميانگين و انحراف معيار(گشتاور

به . ع سرما اتخاذ شودروبايد قبل از ش خاصتصميم به آغاز محافظت در يك روز

سلسيوسدرجه 1وع سرما آغاز ميشود كه حدودا راين دليل كه محافظت با پيش بيني ش

بالاتر از دمايي است كه بر مرحله رشد گياهان تاثير مي گذارد و اين موضوع در نظر گرفته

اين ملاحظات يعني اينكه . تر دما ادامه خواهد داشت يا نهنمي شود كه آيا كاهش بيش

رويدادهاي سرما و يخبندان، تعريف شده هستند حتي اگر بدون استفاده از روشهاي

متناوباً، حفاظت ممكن است ناكافي باشد و يا بخشي از . محافظتي، هيچ خسارتي رخ ندهد

و منجر به نابودي (T<T100)شد محصول آسيب ببيند و يا اينكه شدت سرما بسيار زياد با

بنابراين فكر دستيابي . كل محصول شود اگرچه از روشهاي محافظتي هم استفاده شده باشد

: به سود خالص با وجود استفاده از روشهاي حفاظتي ميتواند به دو دسته تقسيم شود

. دستيابي به سود و تحمل ضرر كه هر دوي اينها دامنه توزيع كوتاهي دارند

. وقتي رخ ميدهد كه هزينه هاي سالانه از درآمدهاي سالانه بيشتر شودضرر

حداكثر ضرر اقتصادي بالقوه براي يك تكنولوژي محافظتي مفروض در سالهايي رخ ميدهد

كه هوا به شدت خراب باشد يعني وقتي روشهاي محافظتي مورد استفاده قرار گرفته است

اي تجاري هم در همان سالها رخ ميدهد ضرره. ولي هيچ افزايش سودي ديده نمي شود

63 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

آنقدر كافي و موثر نيست ) ارزش سود افزايش يافته(يعني وقتي كه سود روشهاي محافظتي

همچنين اگر . تا هزينه هاي اكتساب شده را بعلاوه هزينه هاي عملياتي بتواند پوشش بدهد

ضرر رخ T>(T0+1°C)در طول اين سالها دماي هوا بصورت بحراني كاهش پيدا نكند

ميدهد و هزينه هاي اكتساب سرمايه هم دچار خسارت ميشود زيرا بايد براي تجهيزات پول

پرداخت شود، چه مورد استفاده قرار بگيرند و چه نگيرند، و همچنين هزينه هاي متغيري

مثلا (هم هستند كه بايد پرداخت شوند و ارتباطي به دوره دوام سرما و يخبندان ندارند

سود بدست آمده بصورت خالص براي اعمال انجام شده از ). اي استقرار تجهيزاتهزينه ه

حداكثر سود خالص براي هر . كاهش مي يابدارزش حداكثر سود بالقوه كه در بالا ذكر شد،

يك از روشهاي محافظتي وقتي بدست مي آيد كه بازده بدون استفاده از روشهاي محافظتي

ولي با استفاده از روشهاي محافظتي، حداكثر سود ) حصولتخريب كامل م(برابر صفر باشد

.بالقوه حاصل ميشود

ماهيت كوتاه شده سود و ضرر خالص، به اين حقيقت ارتباط دارد كه افزايش تابع

سود خالص بدست آمده از روشهاي محافظتي كه بطور عادي مورد استفاده قرار گرفته است،

استاندارد را به كشاورزان ارائه ميكند تا E-Vاز مورد ترديد قرار دارد و يك جدول ناقص

تعيين . هزينه هاي تسويه شده نهايي خود را با ريسك هاي موجود، بررسي نمايند

بمشخصات احتمال وقوع يك ضرر يا سود در ارتباط با ميانگين كل، يك ابزار بسيار خو

بنابراين، رويكردي كه در اينجا اتخاذ ميشود، ارائه يك ميانگين كل . براي اتخاذ تصميم است

ضرر با . يا سود خالص مورد انتظار و سه پارامتر اضافي براي ارزيابي سود و ضرر است

و حداكثر مقدار ضرر مشخص ) ميانگين(استفاده از احتمال وقوع ضرر، ضرر مورد انتظار

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 64

به همين منوال با استفاده از احتمال وقوع سود، ميانگين سود و حداكثر سود هم . ميشود

اين عوامل كه در يك جدول ريسك روشهاي محافظت در . سود مورد انتظار مشخص ميشود

برابر سرما ارائه شده است، كاربر را قادر مي سازد تا درباره سرمايه گذاريهاي پر ريسك

هر فرد . قابل قياس است E-Vاي كه در جدول مناسب و جايگزين قضاوت كند به شيوه

تصميم گيرنده، با در نظر گرفتن اولويتهاي ريسك، تمام اطلاعات ضروري را در اختيار دارد

. تا سود خالص مورد انتظار و ريسك وقوع سود يا ضرر را محاسبه كند

آن، مقايسه بين سود خالص مورد انتظار بعد از پرداخت مالياتها و ريسك مرتبط با

نشان داده شده است كه با جدول نخست در كاربرگ گزارش 3- 2بطور خلاصه در جدول

مورد حالروشهاي محافظت در برابر سرمازدگي با استفاده از ارزش . ريسك مطابقت دارد

درصد احتمال وقوع سود و ضرر، ميانگين . انتظار سود خالص سالانه، رتبه بندي شده است

ما بحث در مورد اين جدول را . دار سود و ضرر هم آورده شده استسود و ضرر و حداكثر مق

آغاز ماشين هاي باد برقي ابتدا با بررسي عوامل ريسك مرتبط با تكنولوژي مورد نظر خود و

روش محافظت در برابر سرمازدگي را بررسي 9ميكنيم و سپس ريسك كلي استفاده از اين

.ميكنيم

بعد از پرداخت ماليات با ارزيابي جزئيات سال ماهيت كوتاه و مختصر سود خالص

ترسيم يخ بندانبه سال سود خالص بعد از پرداخت ماليات، با و بدون محافظت در برابر

حداكثر سود خالص سالانه بدون ). نشان داده نشده است 3- 2در جدول (شده است

دهي اوليه مطابق دلار كمتر از برآوردهايي است كه در داده هاي ارزش 110،000محافظت،

اطلاعات آب و هوايي سي سال گذشته انجام شده است و سود تخمين زده شده بوسيله

65 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

سود خالص مورد انتظار بدون انجام روشهاي . خسارت محاسبه شده است گرمحاسبه

.دلار مي باشد 48257دلار بوده است كه انحراف معيار آن برابر 74242محافظتي برابر

سلسيوسدرجه 2تا ماشين هاي مولد باد برقيدهد كه نشان مي 3- 2جدول

دلار سود خالص اضافي فراهم خواهند كرد كه سومين 26797محافظت را انجام بدهند كه

انحراف معيار اين سود خالص اضافي . خواهد بودروش 9در بين ميانگين سود خالص سالانه

. لار استد 45640 با نشان داده نشده است، برابر 3-2كه در جدول

بر اساس سود خالص سال به سال بعد از پرداخت ماليات از دقيقتربررسيهاي

دهنده ميزان خسارتي است كه احتمالا از سود بدست آمده نشان ماشين هاي مولد باد برقي

دلار بوده و حداكثر خسارت هم -4528اگرچه ميانگين خسارت فقط برابر . بيشتر است

57مثلا (سال گذشته، خسارت رخ داده است 30تا 17طول دلار بوده است، در - 5632

سي سال، هرگز محافظتي انجام نشده ازدر هفت سال ). درصد از تمام زمان مورد مطالعه

هزينه هاي تجهيزات و دلار شده است - 4362است كه منجر به خسارت سالانه اي بالغ بر

سال بوده است كه با پرداخت هزينه دلار براي هر 1954بعد از پرداخت ماليات هم برابر

در نه سال بعدي، . دلار پرداخت شود 2408متغير جمع زده شده و هنوز هم بايد يها

. اگرچه حتي با انجام ندادن محافظت هم هيچ خسارتي رخ نمي داد همحافظت انجام شد

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 66

روشهاي محافظت در برابر سرما كه براساس سود خالص مورد انتظار سالانه رتبه بندي شده و -3-2جدول

دبه درصد احتمال خسارت يا سود، ميانگين سود يا ضرر و حداكثر سود يا ضرر ارتباط دار

: توضيح جدول

ICFan ماشين هاي مولد باد داراي موتور احتراق داخلي

ElecFanماشين هاي مولد باد داري موتور برقي

LiqFuelHeatersبخاري هاي با سوخت مايع

SolidFuelHeaters بخاري هاي با سوخت جامد

نهايتاً . دلار در طول اين نه سال وارد شد - 4762خسارت وارده بعد از پرداخت ماليات تا

موارد حفاظتي انجام شد ولي در طول يك سال نتيجه خوبي نداشت حتي اگر شش رويداد

د شد كه محصولات را چه آنهايي كه دماي هوا آنقدر سر. يخبندان هم در آن سال رخ ميداد

محافظت شده بودند و چه آنهايي را كه محافظت نشده بودند، نابود ميكرد و هر سود ممكني

در آن يك سال، هزينه هاي محاسبه شده يك ساله بعد از پرداخت ماليات . را از بين مي برد

67 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

هزينه كل متغيرها بعلاوه لمدلار بود كه شا - 5632زدگي برابر و با محافظت در برابر سرما

.هزينه سرمايه يك ساله ميشد

ماشين هاي مولد باد برقي . بر سرمازدگي برگرديمابه بحث سود در حفاظت در بر

ولي سود ،فراهم ميكردند% 43را به ميزان كه سود خالص مثبت بعد از پرداخت ماليات

دلار در 105409داكثر دلار و دامنه آن ح 67760خالص مثبت بزرگ بود و ميانگين آن

اين نتايج اين پيشنهاد را ارائه . دلار كمتر از حداكثر سود بالقوه بود 4591سال بود كه فقط

به ريسك خطرات نسبتا كوچك ماشين هاي مولد باد ميكند كه سود مورد انتظار از كاربرد

درصد از زمان 53عليرغم اين حقيقت كه . ارتباط دارد ولي سود بالقوه زيادي به همراه دارد

درصد زمان محافظت هم تاثير مثبتي بر افزايش 3محافظت واقعا مورد نياز نمي باشد و

با . نسبتا بدون ريسك هستندماشين هاي مولد باد سود خالص اقتصادي ندارد، با اينحال

سود خالص مثبت نسبتا زيادي را ارائه ميكردند كه حاصل ماشين هاي مولد باد اين وجود،

.درصد بقيه زمان محافظت بود 47اده از روشهاي حفاظتي در استف

روش با هم مقايسه كنيم، يادگيري 9قبل از اينكه ميزان ريسك را بين اين

نخست اينكه تمام سود خالص . محاسبات سود خالص با جزئيات، ميتواند آموزنده باشد

هاي سود پرداخت شده، بدست آمده بعد از پرداخت ماليات، بغير از سرمايه اصلي و هزينه

دوم اينكه تمام . در كاربرگ مربوط به كار بعنوان هزينه هاي غيرقابل كسر عنوان شده اند

اين محاسبات ساليانه معادل مالي ارزش . سود و هزينه ها بصورت ساليانه محاسبه شده است

ن در مثلا حذف ارزش زما(ميانگين سالانه است كه در واحدهاي پولي فعلي بيان ميشود

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 68

هايي كه پتانسيل يكسان سالانه كردن اين مقادير اجازه ميدهد تا بين سرمايه گذاري). پول

.ندارند، بعنوان مورد محافظت در برابر سرمازدگي مقايسه انجام داد

سود خالص سالانه بعد از پرداخت ماليات بصورت درآمد سالانه بعد از پرداخت

نه بعد از پرداخت ماليات منهاي هزينه هاي متغير ماليات منهاي هزينه هاي تجهيزات سالا

سود سالانه هم بعنوان قيمت خالص بدون انجام . بعد از پرداخت ماليات محاسبه ميشود

)مزرعهمساحت (محافظت در برابر سرما، زمان صرف شده در هر هكتار و تعداد هكتارها

بودجه و بعد از پرداخت هزينه هاي تجهيزات سالانه هم بعنوان بخشي از . محاسبه ميشود

هزينه هاي متغير سالانه هم كه شامل هزينه هاي متغير غيرمرتبط . ماليات منظور مي گردد

، هزينه هاي متغير مرتبط به تعداد رويدادها و هزينه هاي متغير يخ بندانبا رويدادهاي

متغير آخر اين دو هزينه. مرتبط به تعداد و متوسط دوام رويدادها مي باشد، محاسبه ميشود

به . با محاسبات بودجه تفاوت دارند زيرا تعداد و دوام رويدادها مختص به همان سال هستند

ياد بياوريم كه بودجه بر مبناي تعداد ميانگين رويدادها و دوام ميانگين آنها و مطابق سري

به همين منوال، . ميزان خسارت منظور شده استگر داده هاي هواشناسي، در محاسبه

ه هاي متغير مختص به هر سال شامل مجموع سه متغير مربوط به هزينه هاي درآمد و هزين

مثلا تورم (استفاده از نرخ بهره واقعي . وامهاي عملكردي مرتبط يا بهره اعتباري مي شود

مجموع هزينه هاي مختص به سال را به طور كامل معادل هزينه هاي سالانه مي ) خالص

.كند

اي هواشناسي به گونه اي است كه گويي در طول عمر هر سال براساس داده ه

تحليل روشهاي محافظت در برابر سرمازدگي، فقط همين يك سال بوده كه در آن رخداد و

69 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

بنابراين، سود خالص بعد از پرداخت ماليات كه متناظر با . دوام سرما بررسي شده است

مر روشهاي محافظت در برابر مشاهدات ويژه سالانه است، برابر سود خالص سالانه در طول ع

هاي اين روش ساده سازي تحليلي از بروز مشكل جايگزين كردن معادل. سرما مي باشد

مختلف براي روشهاي محافظت در برابر سرما بصورت متعدد و در طول دوام داده هاي

ها مورد استفاده قرار گرفته است، جلوگيري هواشناسي كه در محاسبه كننده تخريب

از آنجايي كه هر سود خالصي بصورت سالانه محاسبه ميشود، سود خالص ميانگين . ميكند

در تمام سالهايي كه داده هاي هواشناسي در مورد آنها در دسترس است، بصورت يك رقم

دلار 26797در ادامه سود خالص اضافي كه انتظار ميرود برابر . ميانگين محاسبه ميشود

توليد ميشود كه يك رقم ساده شده و معادل سود مولد باد ماشين هاي باشد، با استفاده از

ماشين هاي سود خالص مورد انتظار براي . خالص سي ساله بعد از پرداخت ماليات است

غير از اينكه هر يك از مشاهدات بايد سود ه هم به همين منوال محاسبه ميشود ب مولد باد

كرده اند و همين طور براي بخاريهاي سال كار 15خالص سالانه را براي تجهيزاتي كه براي

.سال كار كرده اند، نشان بدهد 10با سوخت جامد كه به مدت

بيشترين ميانگين كلي ) سلسيوسدرجه 6(برگرديم، آب پاشها 3- 2اگر به جدول

دلار بيشتر از 3375دلار است و 30172را در مورد سود خالص ارائه ميكنند كه برابر

بزرگي سود و زيان بالقوه كه از آب پاشها ). سلسيوسدرجه 2(است ماشين هاي مولد باد

تفاوت دارد اگرچه احتمال سود يا زيان در ماشين هاي مولد باد حاصل ميشود، تا حدي با

.درصد است 3برابر ديگري حدود

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 70

دلار در برابر - 4591مثلا (است تا حدودي بيشترانتظار خسارت از آب پاشها

درصد حداكثر 16ماشين هاي مولد باد اين روش محافظتي نسبت به اگرچه ) دلار - 4528

سود مورد ). دلار -5632دلار در برابر - 4830(ستخسارت سالانه كمتري را ايجاد كرده ا

ماشين هاي مولد باد دلار بيشتر از 1400دلار است كه حدودا 83516انتظار سالانه برابر

سلسيوسدرجه 4حدودا دمايآب پاشها در اين سود بيشتر به اين دليل است كه. است

بيشتر، عمل محافظت را انجام ميدهند كه همين مسئله باعث تفاوت ساختارهزينه ها

درجه حرارت اضافي فقط براي دو سال مورد نياز بود ولي باعث شد تا مقدار 4اين . ميشود

حداكثر سود ممكن سالانه هم به همين منوال . تن در هكتار سيب بيشتري توليد شود 24

آب پاشها سود خالص مورد انتظار بالاتري را ارائه ميكنند كه . است ها نهفته در ميان فناوري

است و ميزان خسارت مورد انتظار در ماشين هاي مولد باد برقي شبيه به ريسك نسبت به

. طول سال هم به همين منوال در سالي كه سود بيشتري به دست آمده است، انتظار ميرود

بعنوان روشي ) سلسيوسدرجه 4(سوخت جامد شايد جذاب ترين مقايسه بين بخاريهاي

) سلسيوسدرجه 6(آب پاشها ، كه كمترين جذابيت را براي انجام حفاظت داشته است

حفاظت كمتر داشته باشند، سلسيوسدرجه 2حتي اگر بخاريهاي سوخت جامد فقط . باشد

بخاريهاي ). ردلا 2319(كمتر از يك دهم سود خالص سالانه مورد انتظار را برآورده ميكنند

سوخت جامد ريسك بيشتري را در زمينه خسارت وارد كردن به محصولات دارند ولي از

احتمال خسارت در بخاريهاي سوخت جامد بيشتر است . لحاظ سوددهي قابل قياس هستند

ر در دلا - 17309و موجب ميانگين ضرر ساليانه برابر با ) درصد 56.7درصد در برابر 70(

درصد احتمال سود كمتر دارند 17بخاري هاي سوخت جامد .ر مي شونددلا -4591برابر

71 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

و سود مورد انتظار آنها تقريبا نصف سود آب پاشها است ) درصد 46.7درصد در برابر 30(

. حداكثر سود سالانه نيز پايين است). دلار 69901دلار در برابر 48118(

دهنده اختلاف و تنوع شانبررسي شش روش باقيمانده در حفاظت در برابر سرما ن

توجه . در مباحث قبلي درباره سود مورد نظر در برابر خطر از دست رفتن سود مي باشد

خاصي بايد به خطر از دست رفتن محصولات به عمل بيايد زيرا ميتواند تاثير زيان بخش و

مالي كشاورز در طول يك سال داشته باشد و يا ميتواند گردش وضعتيتبسيار جدي بر

مالي مناسبي را براي كشاورز ايجاد كند بطوريكه بدهي هاي خود را بابت حفاظت در برابر

اين وضعيت وقتي درست است كه ضرر بسيار بيشتر از سود تكرار . سرمازدگي، تسويه كند

. ميشود

اين جدول ريسك . دومين جدول را در كاربرگ گزارش ريسك نشان ميدهد - 4-2جدول

سلسيوسدرجه 6، ...، 2، 1نشان ميدهد كه قادر هستند تا به ميزان مرتبط با روشهايي را

روشهاي محافظت در برابر سرمازدگي كه حداقل حفاظت را اعمال . حفاظت را ايجاد كنند

ميكنند، به ترتيب كاهشي و بر مبناي سود خالص سالانه مورد انتظار و ريسك مرتبط با

و 3- 2اول جد). دير ميانه و حداكثر ضرر يا سودمقا(سود يا ضرر حاصله طبقه بندي ميشوند

هر دوي اين جداول نياز به . عامل مهم تصميم گيري تحت ريسك را تقويت ميكنند 2-4

دستيابي به مقداري مفروض از حفاظت در برابر سرما را نشان ميدهند مانند رويكرد اتخاذ

در يك منطقه كه تحت حتي اگر كشاورز فرضي ما . تصميم كه عمدتا داراي نواقصي است

قرار دارد، كار كند و اين دما براي جلوگيري از تمام آسيبهاي سلسيوسدرجه 2حفاظت

. باشد اولويت دار ميتواند سرمايه گذاري لسيوسدرجه س 2فنĤوري وارده كافي نباشد، يك

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 72

سود خالص مورد انتظار، آب پاشها بر تمام روشهاي حفاظت در برابر سرما بر اساس

دلار سود خالص مورد انتظار بيشتري نسبت به ساير 2460آب پاشها . دارند برتري

توجه . وقوع ريسك تصميم گيري را مبهم تر ميكند به هر حال. تكنولوژيها ايجاد ميكنند

درصد بيشتر خطر خسارت دارند و حداكثر ميزان خسارت محتمل 25كنيد كه آب پاشها تا

پيش بيني شده IC ماشين هاي مولد بادامل نسبت به اين دو ع. آنها هم كمي بالاتر است

حداكثر سود IC پنكه هايها ميانگين سود نسبتا بالاتري هم دارند ولي آب پاش. است

. از آب پاشها است) بيشتر(درصد كمتر 3) سود(احتمال خسارت . بالقوه بالاتري دارند

اين . ار از آنها استنخستين نقطه ضعف آب پاشها ميزان خسارت سالانه مورد انتظ

باشد كه بخصوص تواند يك التزام مهم براي كشاورزويژگي در خصوص ريسك مالي مي

كشاورز بايد . نسبت به گردش نقدينگي منفي در تمام سالهاي مورد مطالعه، حساس است

. قضاوت كند كه آيا اين وضعيت مالي معكوس، قابل قبول است يا داراي ريسك بالايي است

IC ماشين هاي مولد باداگر اين وضعيت قابل قبول نباشد، از آب پاشها بايد كمتر از

خطي بين سود سالانه قابل انتظار و اد داشته باشيد كه رابطه جايگزينبه ي. كرداستفاده

منحصر به فردو حداكثر، براي هر يك از اين كاربردها يك رابطه گينميزان خسارات ميان

. است

بطور خلاصه، تحليل ريسك كه در اينجا ارائه شده است، از تحليل متاثر از هزينه

وشها بر اساس كمترين هزينه سالانه بعد از پرداخت ماليات، رتبه تفاوت دارد كه در اين ر

يك ) سلسيوسدرجه IC )2 ماشين هاي مولد بادبه ياد داشته باشيم كه . بندي شده است

اگر يك . روش حفاظتي با كمترين سرمايه است كه بر روي مزرعه فرضي ما اجرا شده است

73 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

دلار در رتبه اول 789 ميزان محافظتها با درجه بندي از ميزان حفاظت ارائه شود، آب پاش

ها، اهميت روابط بين سود اقتصادي محافظت انجام شده، سطح و اين بررسي. قرار دارند

اگر كاربر مجبور . ندنساختار هزينه هاي حفاظتي و ريسك حفاظت نامناسب را برجسته ميك

گيري كند به اين دليل كه باشد تا فقط بر اساس تاثير هزينه بعد از پرداخت ماليات تصميم

اطلاعات مفيد درباره آب و هوا در دسترس او نيست تا بتواند ريسك را بررسي كند، ميتواند

) بعنوان يك فيلتر و حد براي سود(با بررسي ارتباط بين هزينه و درجه حفاظت انجام شده

به قبول آب هايي ميتواند منجر چنين بررسي. خطاهاي رخ داده را كاهش بدهدمي تواند

بشود حتي اگر آب پاشها كمتر تحت تاثير هزينه ها IC ماشين هاي مولد بادپاشها بهتر از

درجه 6(بيشتر ميتوانند سطح حفاظت را تامين كنند برابربا اينحال، آب پاشها سه . باشند

ر توجه داشته باشيد كه اين ديدگاه در مورد تاثير بهت). سلسيوسدرجه 2در برابر سلسيوس

هزينه ها، انتخاب آب پاشها را بصورت تقريبي پيشنهاد ميكند كه اين نتيجه با تحليل

.ريسك فراهم ميشود

ساير روشهاي حفاظتي

ضمايم برگه هاي نمونه بودجه براي ساير هشت روش حفاظت در برابر سرمازدگي در كار

باغ سيب به برگه هاي بودجه نشاندهنده حفاظت انجام شده از يككاركليه . است آمده

هم بعنوان نمونه 2است كه در فصل گلدن دلشيزسيب ها از نوع . هكتار است 10مساحت

ليستي از برگه هاي بودجه با روش حفاظتي خود در ضمايم ارائه . مورد استفاده قرار گرفت

.شده است

محافظت از يخ بندان در كشاورزي 74

خالص به دست آمده حداقل محافظت روشهاي محافظت از يخ بندان به ترتيب سود -4-2جدول

)ريسك مرتبط با درآمد يا زيان سالانه(سالانه مورد انتظار

: توضيح جدول

ICFanماشين هاي مولد باد داراي موتور احتراق داخلي

ElecFan ماشين هاي مولد باد داري موتور برقي

LiqFuelHeatersبخاري هاي با سوخت مايع

SolidFuelHeatersاري هاي با سوخت جامد -بخ

75 ارزيابي اقتصادي روشهاي محافظت : فصل دوم

مورد PV بندان بر اساس سود خالص ساليانهدرجه بندي روشهاي محافظت از يخ -4-2جدول

)ريسك مربوط به سود و هزينه ساليانه(انتظار

: توضيح جدول

ICFanماشين هاي مولد باد داراي موتور احتراق داخلي

ElecFanماشين هاي مولد باد داري موتور برقي

LiqFuelHeatersبخاري هاي با سوخت مايع

SolidFuelHeaters بخاري هاي با سوخت جامد

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٧٧

ضمايم

مثال هايي از كاربرگه هاي بودجه

. كاربرگه هاي نمونه بودجه براي روشهاي مختلف محافظت از يخ بندان ارايه مي شود

اند هكتار باغ سيب رقم گلدن دلشيز تنظيم شده 10كاربرگه هاي بودجه براي محافظت از

جداول به شرح زير .كه در فصل دوم اين كتاب به عنوان مثال مورد بحث قرار گرفته است

:مي باشند

شكل A.1a بخش بالايي كاربرگه بودجه براي بخاري هاي با سوخت جامد

شكل A.1b بخش پايين كاربرگه بودجه براي بخاري هاي با سوخت جامد

شكل A.2a هاي با سوخت مايع بخش بالايي كاربرگه بودجه براي بخاري

شكل A.2b بخش پايين بالايي كاربرگه بودجه براي بخاري هاي با سوخت مايع

شكل A.3a بخش بالايي كاربرگه بودجه براي آبياري باراني

شكل A.3b كاربرگه بودجه براي آبياري بارانيپايين بخش

برقي و بخاري بخش بالايي كاربرگه بودجه براي ماشين هاي مولد باد

ها

A.4a شكل

بخش پايين كاربرگه بودجه براي ماشين هاي مولد باد برقي و بخاري

ها

A.4b شكل

بخش بالايي كاربرگه بودجه براي ماشين هاي مولد باد برقي و آبياري

باراني

A.5a شكل

بخش پايين كاربرگه بودجه براي ماشين هاي مولد باد برقي و آبياري

باراني

A.5b شكل

شكل ICFans A.6aبخش بالايي كاربرگه بودجه براي

٧٨ ضمايم

شكل ICFans A.6bبخش پايين كاربرگه بودجه براي

شكل A.7a و بخاري ها ICFansبخش بالايي كاربرگه بودجه براي

شكل A.7b و بخاري ها ICFansبخش مياني كاربرگه بودجه براي

شكل A.7c و بخاري ها ICFansبخش پايين كاربرگه بودجه براي

شكل A.8a و آبياري باراني ICFansبخش بالايي كاربرگه بودجه براي

شكل A.8b و آبياري باراني ICFansبخش پايين كاربرگه بودجه براي

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٧٩

با سوخت جامد يها يبخار يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا :A.1a شكل

٨٠ ضمايم

با سوخت جامد يها يبخار يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا A.1b: شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٨١

عيبا سوخت ما يها يبخار يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.2aشكل

٨٢ ضمايم

عيبا سوخت ما يها يبخار يكاربرگه بودجه برا ييبالا نييبخش پا: A.2b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٨٣

يباران ياريآب يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.3a شكل

٨٤ ضمايم

يباران ياريآب يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.3b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٨٥

ها يو بخار يمولد باد برق يها نيماش يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.4a شكل

٨٦ ضمايم

ها يو بخار يمولد باد برق يها نيماش يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.4b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٨٧

يباران ياريو آب يمولد باد برق يها نيماش يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.5a شكل

٨٨ ضمايم

يباران ياريو آب يمولد باد برق يها نيماش يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.5b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٨٩

ICFans يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.6a شكل

٩٠ ضمايم

ICFans يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.6b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٩١

ها يو بخار ICFans يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.7a شكل

٩٢ ضمايم

ها يو بخار ICFans يكاربرگه بودجه برا يانيبخش م: A.7b شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٩٣

ها يو بخار ICFans يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.7c شكل

٩٤ ضمايم

يباران ياريو آب ICFans يكاربرگه بودجه برا ييبخش بالا: A.8a شكل

محافظت از يخ بندان در کشاورزی ٩٥

يباران ياريو آب ICFans يكاربرگه بودجه برا نييبخش پا: A.8b شكل