g. cubinasvilis qartuli xelovnebis istoriisa da zeglta dacvis ...saflavis eklesiis seqmnisa da...

39
g. CubinaSvilis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri 2009 wels ganxorcielebuli saqmianobis angariSi

Upload: others

Post on 29-Jan-2021

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • g. CubinaSvilis qarTuli xelovnebis

    istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli

    kvlevis centri

    2009 wels

    ganxorcielebuli saqmianobis

    angariSi

  • g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris mier 2009 wels

    ganxorcielebuli saqmianobis angariSi

    preambula

    g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centri daarsda 2005 wels saqarTvelos prezidentis 12 dekembris gankargulebiT, g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutisa da s. qobulaZis sax. ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis gaerTianebis safuZvelze.

    2008 wlis 24 seqtembers damtkicda g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris wesdeba, romelSic gansazRvrulia centris struqtura, mizenebi da funqciebi:

    saqarTvelos kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) mecnieruli kvleva, misi popularizacia, kulturuli memkvidreobis ZeglTa sakonservacio programebis SemuSaveba da ganxorcilebuli proeqtebis eqspertiza; sainventarizacio–saaRricxvo saqmianoba; Zeglebis fotofiqsacia; saganmanaTleblo saqmianoba; sazogadoebis informireba; sakonservacio da kvleviTi meTodologiis SemuSaveba; saxelmwifos daxmareba kulturuli memkvidreobis sferoSi politikis SemuSavebaSi, kerZod:

    • fundamenturi da gamoyenebiTi xasiaTis kvlevebi kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis istoriis sferoebSi;

    • kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis popularizacia (samecniero da popularuli gamocemebi, gamofenebi, veb-gverdebi, turistul-sainformacio gamocemebi; media produqcia da sxv.);

    • kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi saxelmwifo politikis formirebisa da srulyofisaTvis mecnierulad dasabuTebuli Teoriul-meTodologiuri da praqtikuli rekomendaciebis SemuSaveba;

    • kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) obieqtebis fiqsacia da inventarizacia (moZravi da uZravi Zeglebis pasportebis Sedgena), kulturuli memkvidreobis Sesaxeb informaciisa da dokumentaciis digitalizacia, dakompleqteba da arqivireba;

    • xelovnebis nawarmoebTa faseulobebis (obieqtebis) eqspertiza maTi kulturuli Rirebulebebis dadgenis mizniT;

    2

  • • kulturuli memkvidreobis obieqtebis (rogorc moZravi, aseve uZravi) sarestavracio-sakonservacio proeqtebisa da maTi ganxorcielebis samuSaoebis eqspertiza da monitoringi.

    • saswavlo da saganmanaTleblo procesebSi monawileoba (saSualo skola, umaRlesi saswavleblebi, samagistro kursebi);

    • kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebebis fotofiqsacia, dokumentireba, arqivireba da sxv.

    • saerTaSoriso da adgilobrivi samecniero Sekrebebis mowyoba da monawileoba saqarTveloSi da sazRvargareT;

    • g. CubinaSvilis centrTan arsebuli s. qobulaZis sax. ZeglTa fiqsaciis foto-laboratoria awarmoebs saqarTvelos kulturuli memkvidreobis ZeglTa, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa fotofiqsaciasa da digitalizacias. laboratoriaSi inaxeba saqarTvelos kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa unikaluri foto-asaxulobani (slaidebi, digitaluri gamosaxulebani). g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da

    ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris samecniero muSaobas wesdebis Sesabamisad warmarTavs 2008 wlis noemberSi arCeuli samecniero sabWo 11 kacis SemadgenlobiT. samecniero sabWos Tavmjdomarea xelovnebaTmcodneobis doqtori, prof. dimitri TumaniSvili; Tavmjdomaris moadgile xelovnebaTmcodneobis doqtori mzia janjalia; samecniero sabWos swavluli mdivani xelovnebaTmcodneobis doqtori qeTevan miqelaZe. centris direqtoria xelovnebaTmcodneobis doqtori mariam didebuliZe.

    g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris struqtura:

    samecniero nawili _ ori ganyofileba: 1. Zveli xelovnebis ganyofileba 2. axali da Tanamedrove xelovnebis ganyofileba;

    arqivisa da biblioTekis seqtori,

    ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufi.

    s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fiqsaciis laboratoria.

    centrSi muSaobs 74 TanamSromeli, maT Soris 50 mecnier- TanamSromeli. aqedan 7 mTavari mecnier-TanamSromeli, 27 ufrosi mecnier- TanamSromeli, 16 mecnier-TanamSromeli. axalgazrda mecnier-TanamSromlebi _ 5. xelSekrulebiT – 2 mecnier-TanamSromeli; 2009 wels centrma miiRo 6 staJiori.

    ***

    3

  • g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centrSi 2009 wels ganxorcielda gegmiT gaTvaliswinebuli Semdegi saqmianoba:

    1. samecniero kvleva samecniero kvleva ganxorcielda Semdegi mimarTulebebiT:

    • winaqristianuli xanis xelovneba; MMNB • Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba; • Sua saukuneebis qarTuli qvisa da liTonis qandakeba; • Sua saukuneebis qaTuli mxatvroba; • Sua saukuneebis qarTuli xelnaweri wignis dasuraTeba; • Sua saukuneebis qarTuli saxviTi xelovnebis ikonografia; • patronaJi, kulti da xelovneba; • xelovnebis nawarmoebTa korpusebi; • Tanamedrove qarTuli saxviTi xelovneba; • axali xelovnebis ganviTarebis istoria; • Tbilisi, rogorc kulturuli fenomeni; • qarTuli scenografia • kulturuli memkvidreobis dacvis meTodologia

    • xelovnebis istoriis swavlebis meTodologia • saarqivo masalebis kvleva

    kerZod, damuSavda Semdegi Temebi:

    1.1) winaqristianuli xanis xelovneba

    • grafikuli dekoriT Semkul nivTTa topografia, “urartuli sartylebi saqarTveloSi” (n. gomelauri)

    Sesrulda gvianbrinjao-adrerkinis xanis saqarTveloSi aRmoCenili grafikuli dekoriT Semkuli nivTebis topografia. Tavmoyrili masala rukebze datanilia nivTTa kategoriebis mixedviT. rukebs axlavs ganmartebebi. damuSavebulia Temis irgvliv arsebuli literetura. Segrovilia urartul sartyelTa 70-mde nimuSi, aseve sartylebis gamosaxulebaTa ikonografiuli paralelebi asurul, urartul da skviTur nawarmze.

    4

  • • gvianantikuri xanis qarTuli liTonmqandakeblobis integrirebis

    aspeqtebi axloaRmosavlur da skviTur xelovnebasTan mimarTebiT (m. gabaSvili)

    naSromSi ganxilulia Cveni welTaRricxvis pirvel saukuneebSi Seqmnili brinjaos Wviruli balTebi, romlebic naTlad avlens gvianantikuri xanis qarTuli liTonmqandakeblobis mxatvrul-stilistur Taviseburebebs da maT kavSirebs winaqristianuli xanis maxlobeli aRmosavleTisa (irani, luristani) da skviTur xelovnebasTan. brinjaos balTebisa da skviTuri, luristanuli da parTuli nimuSebis Sejerebam gamoavlina qarTuli brinjaos plastikis individualuroba, romelSic transformirebuli saxiT aris warmodgenili aRniSnuli kulturebis saxviTi tendenciebi. gamovlinda interdisciplinaruli xasiaTis zogierTi aspeqtic – istoriuli, politikuri, socialuri, lingvisturi da a.S., rac imas adasturebs, rom qarTuli kultura integrirebuli iyo maSindel msoflio kulturaTa qselSi.

    1.2.) Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba

    • ikorTis taZari (T. sanikiZe). Tema gardamavalia Seswavlilia Zeglis istoria, Sesrulda taZris aRwera, Segrovebulia anazomebi, grafikuli da foto-dokumentacia. • saqarTvelos mTiani regionis _ saero arqiteqturis sivrciT-

    kompoziciuri da mxatvruli saxis Taviseburebani (CaJaSisa da darTlos magaliTze), (i. elizbaraSvili)

    svaneTisa da TuSeTis (CaJaSi, darTlo) sacxovrebeli kompleqsebis magaliTze naCvenebia am regionebis sacxovrebeli xuroTmoZRvrebis TviTmyofadoba, indiviadualoba da saerTo niSnebic. uSgul-CaJaSis xuroTmoZRvruli struqturis Seswavlam gamoavlina adgilobrivi tradiciebidan momdinare kanonzomierebebi koSkur sacxovrebelTa mSeneblobaSi. TuSeTSi saTavdacvo koSkebi avlens kavSirs Crdilokavkasiur koSkur arqiteqturasTan. CaJaSisa da darTlos sacxovrebel struqturebSi mkafio sxvaobis miuxedavad, gvxvdeba erTiani teqnikuri midgomebic. • Sua saukuneebis umniSvnelovanesi Zeglis Saxistaxtis kvleva (m.

    mania) Catarda savele samuSaoebi, gadaRebulia fotoebi. erovnuli muzeumis arqivebSi moZiebulia Zveli foto-masala; damuSavebulia qarTul samecniero literaturaSi arsebuli cnobebi Saxistaxtis Sesaxeb. mikvleulia uZvelesi wyaroebi (XIX s.), romelSic Saxistaxti ixseneba observatoriad. dadginda Saxistaxtis calekuli Sreebis TariRebi da misi Tavdapirveli funqcia. Saxistaxti, romelic nariyalis cixisa da Tbilisis erTiani safortifikacio sistemis ganuyofeli nawilia, TavdacviT funqciasTan erTad, observatoriis funqciasac iTvisebda Sua saukuneebSi.

    5

  • • saqarTvelos xalxuri xuroTmoZRvrebis mimarTeba msoflio xalxur xuroTmoZRvrebasTan (s. leJava)

    ganxilulia kolxuri oda-saxlis Taviseburebani. damuSavda tradiciuli iaponuri xuroTmoZRvrebis mimarTebis sakiTxi kolxuri oda-saxlis aRnagobasa da sivrciT struqturasTan; aseve qarTuli xalxuri xuroTmoZRvrebis berZnul xalxur arqiteqturasTan mimarTebis sakiTxi. • fuzdis eklesia mestiaSi (g. pataSuri) fuzdis eklesiis arqiteqturis Seswavlis Sedegad gamovlenilia misi Taviseburebebi, romlebic aerTianebs, rogorc Zveli, qarTuli saeklesio xuroTmoZRvrebisTvis tipiur elenemtebs, ise adgilobrivi, svanuri xuroTmoZRvrebisTvis damaxasiaTebel niSnebs. Sida sivrcis gadawyvetisa da fasadTa gaformebis mxriv fuzdis eklesiis paralelebad SeiZleba CaiTvalos qvemo svaneTis ori eklesia: margviSis wm. giorgi (XI s.) da mamis macxovris eklesia (XI s.). • tao-klarjeTis xuroTmoZRvrebis kvlevis istoria (d. xoStaria) naSromSi ganxilulia tao-klarjeTis Seswavlis istoria XIX saukunis 30-40-iani wlebidan dRemde, naCvenebia calkeul mkvlevarTa mier Catarebuli samuSaoebis mniSvneloba. saTanado adgili eTmoba agreTve siZveleebiT dainteresebul mogzaurTa nawerebs. Temaze muSaobis procesSi damuSavda Sesabamisi naSromebi da eqspediciebis Sedegad mopovebuli sxva masala (fotosuraTebi, naxazebi).

    1.3.) Sua saukuneebis qarTuli qvisa da liTonis qandakeba

    • bolnisis raionis adreqristianuli plastika (k. maCabeli) naSromSi ganxilulia bolnisis raionSi gamovlenili 16 eklesiaSi CaSenebuli qvajvarebis ramdenime aTeuli ornamentirebuli fragmenti. reliefebiT Semkuli qvasvetebis fragmentebi da qvajvarebis bazebi umetes SemTxvevaSi CaSenebulia mogviano eklesiebis kedlis wyobaSi. dadgenilia mSenebelTa mier eklesiebSi qvajvaraTa nawilebis gamoyenebis principebi da meTodebi. Seswavlili da klasificirebulia qvajvarebis ornamentuli motivebi. qvajvaraTa intensiuri gavrcelebis xanaa VI-VII ss. qvasvetebis didi nawili fragmentebis saxiT Semonaxulia „gardamavali xanisa“ (VIII-IX ss.) da ufro mogviano epoqis eklesiaTa wyobaSi. naSromSi Sevida agreTve bolnisis muzeumsa da arqeologiur gamofenaze Tavmoyrili reliefuri Zeglebi. qvajvaraTa mxatvruli da teqnikuri xerxebi, ornamentuli motivebis SerCevis Taviseburebebi adgilobrivi mxatvruli skolis arsebobas miuTiTebs.

    6

  • • JamuSis RmrTismSoblis xati (T. sayvareliZe) naSromSi ganxilulia vercxlze naWedi RmrTismSoblis xati, Semonaxuli zemo svaneTSi, JamuSis macxovris eklesiaSi. moWediloba or qronologiur fenas moicavs. centraluri gamosaxuleba taxtze mjdomare RmrTismSobeli yrmiT qaixosro laliaSvilis naxelavia, XVII s. qarTuli oqromWedlobis ukve daqveiTebuli xanis tipiuri nimuSi. sruliad gansxvavebuli xasiaTisaa xatis moCarCoeba. arSiebze warmodgenili figurovani gamosaxulebebi, ornamentuli motivebi zogadi asaxulobiT Tu calkeul formaTa plastikuri metyvelebiT, saSemsruleblo ostatobiT, saqarTveloSi Suasaukunovani saoqromWedlo xelovnebis adreuli, didi `skulpturuli epoqis~ kidev erTi mkafio magaliTia. • gviani Sua saukuneebis qarTuli Weduri ornamenti (l. xuskivaZe) naSromi exeba Sua saukuneebis gviani periodis qarTul Wedur ornamentikas da moicavs sakmaod did masalas. igi Sedgeba calkeuli Tavebisgan, sadac saukuneebis mixedviT (XIV_XV, XVI, XVII, XVIII-XIX ss.) ganxilulia ornamentis araTanabarzomierad midinare ganviTarebis procesebi. kvlevis Sedegebi gviCvenebs, rom Wedurobis zogadi daqveiTebis periodSi qarTuli ornamentika ganagrZobs arsebobas da zogjer mniSvnelovan warmatebebsac ki aRwevs (mag., XVI s-is Weduri dekori, gamorCeuli Tavisi mravalferovnebiT, ostaturi SesrulebiT, cakleul SemTxvevaSi siaxleebiTac ki). miuxedavad am dros gaZlierebuli ucxouri gavlenebisa _ iqneba es sparsuli, dasavluri Tu rusuli, qarTuli ornamenti agrZelebs sakuTar tradiciebs. • abraamis msxverplSewirvis Tema adreuli Sua saukuneebis qarTul reliefebSi (T. xundaZe) naSromSi ganxilulia “abraamis msxverplSewirvis” gamosaxulebani adreuli Sua saukuneebis qarTul reliefur plastikaSi, kerZod, brdaZoris didi stelisa (VI s.) da usaneTis qvajvaras (VIII s.) reliefuri kompoziciebi; webeldis kankelis (VII-VIII ss.) filis naxevraddakarguli kompozicia; samecniero literaturaSi naklebad cnobili wirqolis, yanCaeTis kabenis, qurTas arqiteqturuli keramikis nimuSebi (IX s.); laSes vanis (X–XI ss.) xis karis kompozicia. reliefuri kompoziciebi ganxilulia ikonografiuli da mxatvrul-stilisturi SedarebiTi analizis meTodiT. paralelur masalad moxmobilia Tanadrouli adgilobrivi da ucxouri nimuSebi, ris Sedegadac gansazRvrulia maTi ikonografiuli redaqciebi da TariRebi.

    • bzis da aZikvis reliefebi (e. ediSeraSvili) Sesrulda bzis wm. giorgis eklesiis (XI_XII ss.) reliefebis ikonografiuli da mxatvrul-stiluri kvleva. taZris safasado reliefebze qristianul xelovnebaSi farTod gavrcelebuli Temebia

    7

  • (danieli lomTa xaroSi, RmrTismSobeli yrmiT, xaris, lomis, qtitorTa, frinvelTa gamosaxulebebi da sxva) asaxuli. magram aris iSviaTi gamosaxulebebic: taZris iatakze amokveTili varskvlavebis, mzisa da mTvaris stilizebuli gamosaxulebani da karis wirTxlSi wmindanisa da jvris reliefebia. Sesrulebis mxriv reliefebi xeze kveTilobasTan avlens kavSirs da e.w. xalxuri xelovnebis niSnebis matarebelic aris, rac maT gansakuTrebul maxasiaTeblad gvevlineba. • sveticxovlis safasado reliefebi (e. kvaWataZe) Seswavlilia taZris calkeuli reliefebi. sveticxovlis safasado skulptura, marTalia, ar iZleva srul warmodgenas taZris Tavdapirveli dekoris sistemis Sesaxeb, isini taZris mSeneblobis sxvadasxva periods ganekuTvneba da, savaraudod, adgilSenacvlebulicaa, magram aSkaraa, rom reliefuri gamosaxulebebi garkveuli ideis gamomxatveli programis amsaxveli unda yofiliyo da, amdenad, isini fasadebze erTiani principiT iqneboda ganTavsebuli.

    1.4.) Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba

    • dodorqis monastris axladmikvleuli moxatulobani (m. bulia) stiluri da ikonografiuli analizis safuZvelze daTariRda monastris dasavleT masivSi mdebare e.w. jvarcmiani qvabis moxatuloba. Mmxatvrobis Sinaarsis safuZvelze ganisazRvra qvabis memoriuli funqcia; monastris centralur masivSi mdebare samartomyofelos dekorSi gaimijna da daTariRda moxatulobis fenebi; monastris aRmosavleT masivSi mikvleul iqna dRemde ucnobi moxatuloba. mxatvroba daTariRda da ganisazRvra qvabis funqcia _ samartomyofelo samlocveloTurT; monastris sakrebulo taZris cnobili gamosaxulebebi axleburad iqna identificirebuli, daTariRda axladmikvleuli fragmentebi, gaimijna fenebi da ganisazRvra moxatulobis ikonografiuli programa; Seswavlil iqna mTavar taZarTa CrdiloeT sadgomTa moxatulobebis programa da ganisazRvra sadgomTa funqcia; warmodgenil iqna wm. dodo garejelis saflavis eklesiis Seqmnisa da Semkobis sruli istoria. • istoriuli portreti XIII-XIV ss. kedlis mxatvrobaSi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2009-2010 ww.); (q. miqelaZe) am etapze damuSavebulia TemasTan dakavSirebuli qarTuli da ucxouro samecniero literatura. adgilze Seswavlilia XIII-XIV ss. portretTa erTi jgufi, kerZod samcxis aTabagTa _ jayelebis freskuli portretebi safaris monastris wm. sabas taZarSi, safaris miZinebis eklesiaSi, Wules wm. giorgis eklesiaSi; abasTumnis wm. giorgis eklesiis axladgaxsinili moxatulobis portretTa fragmentebi. gamovlenilia istoriuli samcxis teritoriaze Semonaxuli XIII-XIV saukuneebis istoriuli portretis damaxasiaTebeli niSnebi da Taviseburebani.

    8

  • • ikvis wm. giorgis eklesiis moxatuloba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2008-2010 ww.-Si), (e. gedevaniSvili) Zeglis ikonografiuli kvlevis safuZvelze gamovlenilia ikvis moxatulobis mxatvrul-ideuri Tavisebureba. gumbaTis yelSi vnebis ciklis ganTavseba, rac qarTuli Sua saukuneebis mxatvrobisTvis uCveuloa, ukavSirdeba Cvens istoriul sinamdvileSi diofizitTa da – monofizitTa Soris arsebul mwvave kamaTs. am konteqsts amZafrebs gankacebis xatis trapezis Tavze ganTavsebac. gamoikveTa moxatulobis saerTo struqturasa da calkeul kompoziciebSi arsebuli `aratradiciuli” ikonografiuli elementebic (mag., gankiTxvis dRis scenaSi CarTuli ierusalims Sesvlis scena, Tu Sobis kompoziciaSi asaxuli fesviani mTebis gamosaxuleba da sxva). • wevis wm. giorgis eklesiis moxatuloba (i. xuskivaZe) wlis pirvel naxevarSi sruli masStabis dacviT gamoixaza moxatulobis ikonografiuli sqemebi, garkveulia yvela sauflo scenis ikonografiuli Tavisebureba, moZiebulia paraleluri masala. Semdeg Tema Seicvala axali TemiT _ `doreTkaris wm. barbares eklesiiis moxatuloba~. am Zeglis Seswavla ufro mizanSewonilad CaiTvala, vinaidan sof. doreTkari, qsnis xeobis siRrmeSi mdebareobs, romelic 2008 wlis agvistos movlenebis Semdeg saqarTvelos sazRvrebs gareT aRmoCnda. Seswavlilia doreTkaris freskebis mxatvrul-stiluri Taviseburebani. moxatuloba ori an, sami ostatis xeliT iyo moxatuli. yvela paleologosuri mxatvruli stiliT nasazrdoeb, paleologosurisaTvis damaxasiaTebel saxviT formasaa mindobili, oRond Sesrulebis maneriT odnav TiTqosda gansxvavebulni arian _ ostatobis doniT jobnian Tu Camouvardebian erTmaneTs. nimuSebis gavlena sauflo scenebsa da sakurTxevlis moxatulobebSi gacilebiT metad SesamCnevia. amaTgan aSkarad gansxvavebulia wm. barbares cxovrebis amsaxveli cikli, sadac ostatis Taviseburebaa SeniSnuli. moxatuloba XIV-XV saukuneebis ZeglTa rigSia moqceuli. XIV saukunis nimuSebTan aSkara msgavsebis miuxedavad, igi ufro amave saukunis bolos an momdevno XV saukunis dasawyisisTvis unda iyos Sesrulebuli. • gumbaTis dekoratiuli sistema gviani Sua saukuneebis kedlis mxatvrobaSi (i. mamaiaSvili) naSromSi ganxilulia oTxi Zeglis _ gelaTis RmrTismSoblis taZrisa da wm. giorgis eklesiis, martvilisa da gremis mTavarangelozTa eklesiebis gumbaTTa moxatuloebebi. Sesrulda calkeuli kompoziciebisa da gamosaxulebebis ikonografiuli analizi. ganxilulia gumbaTis moxatulobis Teologiuri programebi • Wules wm. giorgis moxatuloba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2009-2010 ww.), (m. janjalia). adgilzea Seswavlili taZris mxatvrobis axladgawmendili fragmentebi, Segrovebulia moxatulobis

    9

  • dasamuSaveblad saWiro mTeli masala, damuSavebulia Sesabamisi saxelovnebaTmcdneo Tu istoriuli literatura. Wules ferweris daxasiaTebis dasazusteblad adgilzea daTvalierebuli samcxis sxva taZrebi (safara, zarzma, Tiseli). moZiebulia sxva qveynebis, pirvelyovlisa, berZnuli paralelebi. • varZiis mTavari taZris feradovani gadawyveta (a. kldiaSvili) naSromSi stiluri analizis safuZvelze gamovlenilia taZris moxatulobis feradovani gadawyvetis Taviseburebani wina epoqisa da Tanamedrove nawarmoebebis konteqstSi rogorc saqarTveloSi, aseve mis farglebs gareT, e.w. bizantiuri samyaros ZeglebSi.

    1.5.) Sua saukuneebis qarTuli xelnaweri wignis dasuraTeba

    • jruWis II oTxTavis dasuraTebis mxatvruli principi (dawyebuli samuSaos gagrZeleba), (f. devdariani) Sesrulebulia miniaturaTa stiluri analizi; miniaturebi

    dajgufebulia ostatTa mixedviT..

    1.6.) Sua saukuneebis qarTuli saxviTi xelovnebis ikonografia

    • adreuli xanis qarTul moxatulobaTa programebis literaturuli safuZvlebi (m. yenia) naSromSi gaanalizebuli da gamokveTilia adreuli Sua saukuneebis qarTuli sasuliero mwerlobis sxvadasxva dargis wamZRoli Tematika da misi mimarTeba adreul qarTul moxatulobebSi dadasturebul ZiriTad TemebTan. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom am periodis qarTuli sasuliero mwerloba da kedlis mxatvroba erTi da imave suliskveTebiTaa gamsWvaluli da orivegan mewinaveobs apologia WeS-mariti sarwmunoebisa, diofizituri mrwamsisa, gankacebis dogmatis gansakuTrebuli aqcentirebiT.

    • saxismetyvelebis sakiTxebi (a. oqropiriZe) Tema Sedgeba ramdenime qveTavisagan: "xaxulis taZris samxreTi fasadis sarkmlis morTuloba". qristianuli saxismetyvelebis wyaroebze dayrdnobiT gamovlenilia am kompoziciis ramdenime alternatiuli amokiTxva; 2. "sxeulis weris wesisaTvis marTlmadideblur mxatvrobaSi". ganxilulia sxeulis weris, rogorc wminda praqtikuli wesis aseve misi saxismetyvelebiTi interpretacia. Sedarebulia marTlmadidebluri da adreuli kaTolikuri nimuSebi. RvTismetyvelebis monacemebze dayrdnobiT naCvenebia ori TanabarmniSvnelovani, magram ramdenime gansxvavebuli weris sistema; 3. "gergetis samebis saxismetyveleba". ganxilulia samebis rogorc feriscvalebis dResaswaulis gancxadeba. ganxilulia kankelis Zveli mxatvroba, TviT kankelis unikaluri forma (sami taZriT dagvirgvinebuli) da taZris istoriuli konteqsti. erTobaSi kvlevis

    10

  • Sedegad warmoCnda gergetis sameba rogorc mcxeTis sveticxovlisa da "isixasturi" problemebis ganumeorebeli mTlianoba; 4. "tixruli minanqari _ zeciuri ierusalimis mowmoba". dasmulia sakiTxi, rom tixruli minanqris teqnoligia _ oqros niadagze dadebuli feradi minanqari _ zedmiwevniT Tanxvdeba zeciuri ierusalimis aRwerilobas "gamocxadebis" teqstSi. • wmindanTa martvilobis scenebi Sua saukuneebis qarTul kedlis

    mxatvrobaSi (T. xoStaria) naSromSi ganxilulia daviT garejis mowameTas eklesiasa da CiCxiturSi SemorCenili wm. martvilTa wamebis scenebi. mowameTas eklesiis kompozicia identificirebulia, rogoc adgilobrivi berebis wamebis istoriuli scena.

    1.7.) patronaJi, kulti da xelovneba

    • X-XII ss. qarTuli saeklesio xuroTmoZRvrebis zogierTi aspeqti (q. abaSiZe)

    naSromSi ganxilulia X-XII saukuneTa eklesiebis dagegmarebis kavSiri liturgiasTan. • mTavarangeloTa Temis interpretaciisaTvis Sua saukuneebis saqarTveloSi (n. WiWinaZe) naSromSi mimoxilulia Sua saukuneebis qarTul xatweraSi mTavarangelozTa ikonografiuli tipebi. gansakuTrebuli yuradReba eTmoba «mTavarngelozTa krebas», romlis dReisaTvis SemorCenili uadresi magaliTi fxotreris (zemo svaneTi) mTavarangelozTa eklesiis ferweruli xatia (XII s.); naSromSi Tvali gaedevneba aRniSnuli Temis geneziss, romelic CvenSi ukve adreuli xanidan popularul jvris amaRlebis kompozicias ukavSirdeba. ganxiluli xatebis feradovani sombolizmi, sadac cecxlovani wiTeli Warbobs, «mTavarangelozTa krebis» polivalenturi Temis esqatologiur sazriss wamowevs win. mTavarangelozTa qarTuli ferweruli xatebi TvalnaTliv mowmoben am zeciur arsebaTa Tayvaniscemis gamorCeul mniSvnelobas CvenSi.

    1.8.) xelovnebis nawarmoebTa korpusebi

    • zemo svaneTSi daculi Sua saukuneebis qarTuli Weduri xelovnebis ZeglTa korpusi (dawyebuli samuSaos gagrZeleba), (r. yenia) dasrulda 2008 wels dawyebuli, mTavarangelozTa xatebis damuSaveba. xatebze moTavsebuli warwerebi Sejerda XIX-XX saukunis mkvlevarTa mier (d. baqraZe, e. TayaiSvili, p. uvarova, al. xaxanaSvili da sxv.) gamoqveynebul wakiTxvasTan; dadginda istoriul pirTa identifikaciis sizuste; gaanalizda mTavarangelozTa xatebis da jvrebze mTavar-

    11

  • angelozTa gamosaxulebebis roli da mniSvneloba; mxatvrul-stilis-turi analizis safuZvelze moxda Zeglebis daTariReba.

    1.9.) Tanamedrove qarTuli saxviTi xelovneba

    • XX s-is 70-80-iani wlebis dazguri grafikis ganviTarebis sakiTxebi (m. poliakovis, a. riJinaSvilis da s. ajiaSvilis Semoqmedeba), /dawyebuli samuSaos gagrZeleba/, (d. lebaniZe) Segrovda masala XX saukunis 70-80-ian wlebSi momuSave axalgazrda mxatvrebis m. poliakovis, a. riJinaSvilis da s. ajiaSvilis Semoqmedebis Sesaxeb. moZiebuli masala dajgufebuli da Seswavlilia, Tumca s. ajiaSvilis Semoqmedebis srulad warmoCenisTvis saWiroa damatebiTi informaciis mopoveba. • ,,imperiis monumentebi”. sabWoTa saqarTvelos qalaqebis kulturuli sivrcis gauCinarebuli simboluri koordinatebi (stalinuri epoqis monumenturi qandakeba saqarTveloSi), (n. mircxulava) saxelmwifo arqivebSi, muzeumebsa da kerZo koleqciebSi moZiebuli foto da dokumenturi masalis Seswavlis safuZvelze gamovlenilia totalitaruli saxelmwifoebis (ssr kavSiri, nacionalur-socialisturi germania) xelovnebebaTa Soris msgavseba-analogiebi ganviTarebis garkveul monakveTSi (1934-1956 ssrk; 1934-1944 germania). masalaze dayrdnobiT ikveTeba, rom mxatvruli Semoqmedebis yvela forma da saSualeba monopolizebulia da xelovnebaze dawesebul mkacr kontrols specialurad Seqmnili aparati axorcielebs. • 1930-iani wlebis qarTuli wignis grafika /dawyebuli samuSaos gagrZeleba/, (m. gaCeCilaZe) naSromSi mimoxilulia qarTuli beWduri wignis mxatvrobis ganviTarebis aT wliani periodi (1930-ian wlebi). Sesavali nawili eTmoba qarTuli beWduri wignis istoriis mokle mimoxilvas da gamokveTilia is safuZveli, romelic daxvda 1930-ian wlebSi moRvawe mxatvrebs. mniSvnelovani adgili aqvs daTmobili SoTa rusTavelis 750 wlis iubilesTan daakavSirebiT ganxorcielebul `vefxistyaosnis~ gamocemebs da, aqedan gamomdinare, ganxilulia wamyvani mxatvrebis: l. gudiaSvilis, l. grigolias, l. quTaTelaZis, s. qobulaZis, i. ToiZis, T. abakelias Semoqmedeba. am gamocemebis garda warmodgenilia Sesrulebuli amave mxatvrebis sxva namuSevrebic da aseve i. Sarlemanis da ioseb (soso) gabaSvilis mier gaformebuli wignebic. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom 1930-iani wlebSi qarTuli wignis mxatvroba mkveTri erovnuli RirebulebebiT gamoirCeva, rac Semdgom aTwleulebSic iqneba SenarCunebuli.

    12

  • • axali Tematika qarTul ferweraSi (firosmanis Semoqmedebis magaliTze), (m. meZmariaSvili)

    ganixilulia n. firosmanis ferweris is aspeqtebi, romelSic SeimCneva qarTuli modernizmis pirveli niSnebi. mxatvris Semoqmedebis sawyis etapze Seiqmna iseTi namuSevrebi, romelic axlo iyo me-20 saukunis dasawyisis evropasa da ruseTisTvis da ucxo _ saqarTvelosTvis. kvlevis Sedegad gamovlinda firosmanis Semoqmedebis gavlena rusul `neo-primitivizmze~ da avangarduli xelovnebis sxva mimdinareobebze. amave dros, firosmanis mxatvroba iyo axali qrTuli xelovnebis gansakuTrebuli movlena, romelmac gansazRvra xelovnebis momdevno ganviTarebis gza.

    • eqspresionistuli tendenciebi qarTul mxatvrobaSi (c. kilaZe) sakvlev TemasTan dakavSirebiT moZiebul iqna qarTuli da ucxoenovani literatura, SeirCa qarTvel mxatvarTa namuSevrebi, ganisazRvra garkveuli paralelebi da kvlevis ZiriTadi mimarTuleba.

    • qarTuli kulturis esTetikuri bunebis kvleva XX saukunis dasawyisis ferweris magaliTze (dawyebuli samuSaos gagrZeleba), (l. anTelava).

    Temis Seswavla-damuSaveba wina wlebSia dawyebuli. amJamadac mimdinareobs masalis Sevseba, literaturaze muSaoba, dokumentaciis moZieba, mxatvarTa namuSevrebis fotofiqsacia.

    • Tbilisis 1910-1930-iani wlebis kultura da xelovneba modernizmis konteqstSi (m. CixraZe)

    damuSavda XX saukunis dasawyisis presa da literatura i. griSaSvilis saxl-muzeumis arqivsa da biblioTekaSi, literaturis muzeumis arqivSi. moiZiebulia imdroindeli foto da saarqivo masala. damuSavda ramdenime piradi arqivic. mopovebuli masalis safuZvelze warmdgenilia 1910_1920-iani wlebis Tbilisis mxatvruli cxovreba da misi damaxasiaTebeli niSnebi, misi interkulturuli garemo, romelic internacionalobiT xasiaTdeboda da romelic sruliad moklebuli iyo fsevdonacionalizmsa da nacionalur provincializms. • `qarTuli Tanamedrove xelovnebis zogierTi aspeqti~ (n.

    WoRoSvili) ganxilulia bolo oci wlis manZilze qarTuli Tanamedrove xelovnebis ganviTarebis winapirobebi, vizualuri xelovnebis axali tendenciebi, kulturis politikis sakiTxebi, Tanamedrove xelovnebis ganviTarebis dRevandeli problemebi, rogoricaa Tanamedrove xelovnebis centris ararseboba, saxelmwifo Tu kerZo galereebis sistemis arasaTanado done da sxva.

    13

  • • `valerian sidamon-erisTavisa da kazimir maleviCis `wiTeli mxadrebi~ (m. ciciSvili)

    naSromSi ganxilulia ori mxatvris - valerian sidamon-erisTavisa da kazimir maleviCis 1920-ian wlebSi, erT Temaze Seqmnili nawarmoebi - `wiTeli mxedrebi~. orive mxatvarma wiTeli armielebis SemoWra da gasabWoeba arsobrivad, erTnairad gaiazra, magram gansxvavebulad warmoaCina. k. maleviCma am Temis gadmosacemad mis mierve gamogonil postsuprematul mimdinareobas mimarTa, xolo v. sidamon-erisTavma XIX saukunis bolosa da XX saukunis dasawyisis rusul neoromantizms.

    1.10.) axali xelovnebis ganviTarebis istoria

    • uaxlesi drois mxatvrobis (modernizmis) ZiriTadi principebis sistemuri Camoyalibeba fovizmisa da kubizmis magaliTze (g. xoStaria) ganxilulia fovizmisa da kubizmis mimarTulebebi, romelic iwyeba XX s-is dasawyisSi (I _ 1905-1907; II _ 1907-1915;) da iseTive etapur mimarTulebebs warmoadgens, rogoric Tavis droze iyo impresionizmi da postimpresionizmi. orive es mimarTuleba iyo bolo mxatvruli movlena, sadac jgufi wyvetda problemas. oriveSi Zlieria eqsperimentaluri suli, rodesac xSirad Znelia jgufis SigniT individualuri sxvaobis monaxva, Tumca Semdeg yvelani `gaiSalnen subieqtur-individualur TavTavianT samyaroSi~ _ fovizmSi: matisi, marke, diufa, dereni; kubizmSi: pikaso, braki, duSani, delone. sagangebodaa gamokveTili wamyvani mxatvrebis konkretuli miRwevebi da miRebuli Sedegebis mTlianoba, riTac mkafiod vlindeba am ori umTavresi mimarTulebis roli uaxlesi saxviTi xelovnebis Camoyalibebasa da ganviTarebaSi..

    1.11.) Tbilisi, rogorc kulturuli fenomeni

    • sololakis ubnis adreuli periodis (1830-iani w.w.) ganaSenianeba (T. gersamia) damuSavda specialuri literatura; Seikriba da damuSavda saxelmwifo centralur arqivSi da sxva arqivebSi daculi masalebi. Catarebulma kvlevam aCvena, rom sololakis ubnis Tavdapirveli ganaSenianeba daiwyo XIX saukunis dasawyisSi, kerZod 1830-31 wlebSi. ganaSenianebis ganviTarebis tendencia iyo qvemodan zemoTken _ e. i. S. dadianis, g. tabiZis quCebidan mTawmindis kalTebisken. 1860-70-iani wlebidan ganaSenianebuli nawili TandaTan icvleba, Tavisufali kvartlebi axali SenobebiT ivseba, iwyeba gadakeTeba da didi zomis Semosavliani saxlebis ageba. dRes-dReobiTac SemorCa saxlebi, romlebSic ikiTxeba Tavdapirveli nagebobis fragmentebi, rac adreuli sacxovrebeli arqiteqturis ukeT Seswavlis safuZvels qmnis da aCvenebs kvlevis gagrZelebis aucileblobas.

    14

  • • kldisubnis ori Tbilisuri saxlis kvleva (beTlemis II Cixi, # 2/6 da

    gomis II Sesaxvevi # 6) (m. suramelaSvili), wlis pirvel naxevarSi Catarda savele samuSao da fotofiqsacia. Sesrulda saarqivo samuSao. magram vinaidan sakvlevi obieqtebis Signidan daTvaliereba da Seswavla ver moxerxda, amitom wlis meore naxevarSi damuSavda axali Tema _ ,,sololakis qedis mimdebare ganaSenianeba l. asaTianis quCis zeda nawilSi (##52, 54,56,58 sacxovrebeli saxlebi)”ganxilulia l. asaTianis quCis ganaSenianeba, romelic mkafiod individualuri fasadebis mqone SenobaTa miuxedavad, masStabisa da gegmarebiTi gadawyvetis erTgvarovnebiT xasiaTdeba. ##52, 54, 56 saxlebi erTnairi agebulebisa, maTgan ramdenadme gansxvavdeba # 58 saxli. scsa-Si moiZebna arqiteqtor T. porfirovis 1895 w. Sesrulebuli #52 saxlis proeqti; #56 sacxovrebeli saxlis 1894 wlis proeqti; #54 sacxovrebeli saxlis TariRi _ XIX s-is 70-iani wlebis bolo _ stilisturi niSnebiT ganisazRvra. #56 saxlis proeqtSi #58 nakveTis mflobelad eqimis miTiTeba da xandazmul mkvidr mosaxleTa sagulisxmo cnoba SenobaSi adre samSobiaro saxlis ganTavsebis Sesaxeb, garTulebuli Sida dagegmarebiTac dasturdeba.

    • Tbilisuri saxli da Tbilisuri portreti (n. yifiani). naSromSi

    ganxilulia Tbilisuri sacxovrebeli saxlis arqiteqturis socialur-erovnuli Taviseburebani imave periodis portretul xelovnebaSi asaxuli imave apseqtebis TabiseburebaTa fonze.

    1.12.) qarTuli scenografia

    • i. sumbaTaSvilis novatoruli Ziebebi qarTuli saopero Teatris scenaze (T. belaSvili) i.sumbaTaSvilis Semoqmedebis Seswavlis mizniT moZiebulia saarqivo masalebi saqarTvelos Teatris, musikisa da kinos muzeumis fondebSi. damuSavda mxatvris mier Sesrulebuli eskizebi, Tanadrouli fotomasala, werilobiTi dokumentacia.

    • sazRvargareT moRvawe qarTveli Semoqmedni, (m. oklei) naSromSi ganxilulia sxvadasxva Taobis oTxi wamyvani mxatvris: s. virsalaZis, T. murvaniZis da ori axalgazrda xelovanis: m. maxaraZisa da m. obrezgovis Semoqmedeba. mocemulia TiToeuli mxatvris SemoqmedebiTi portreti. gaanalizebulia speqtaklebis gaformeba. gamovlenilia, rom oTxive mxatvari Tavisi individualuri xelweriT absoluturad gansxvavdeba erTmaneTisagan, Tumca maT Soris aris garkveuli msgavsebac, rac ZiriTadad scenografiuli xelovnebis mxatvruli tradiciisadmi erTgulebaSia gamoxatuli.

    15

  • • XXs.-is 20-30-iani wlebis Teatraluri mxatvrobis stilistur- mxatvruli Taviseburebani S. rusTavelisa da k. marjaniSvilis Teatrebis muzeumebSi daculi koleqciebis mixedviT (e. TumaniSvili) Seswavlilia ir. gamrekelis, p. ocxelis, d. kakabaZis, v. sidamon-erisTavis, el. axvledianis, l. gudiaSvilis, aseve rusi mxatvrebis: v. simovis, m. domraCovis, a. radkovis da sxvaTa eskizebi. gamovlenilia marjaniSilisa da rusTavelis Teatrebis mxatvrul-SemoqmedebiTi gzis zogadi mimarTuleba da tendencia. gamokvleulia Teatris muzeumebSi daculi koleqciebis (eskizebi) mxatvrul-stilisturi Taviseburebebi. SedarebiTi analizis safuZvelze dadginda. rom es periodi aRsavsea Tamami SemoqmedebiTi ZiebebiT, sasceno sivrcis axleburi midgoma-gaazrebiT, axali mxatvruli formebis moxelTebiT.

    1.13.) kulturuli memkvidreobis dacvis meTodologa

    • mcxeTis wminda jvris mcire taZari axlad gamovlenili monacemebis gaTvaliswinebiT (c. CaCxunaSvili). naSromSi gamoTqmulia varaudi, rom mcxeTis wminda jvris mcire taZris axlad gamovlenili monacemebi (1. mcire taZari drois garkveuli intervalebiT Sendeboda da am procesSi Senobis Tavdapirveli Canafiqric icvleboda; 2. mcxeTis wm. jvris teritoriaze qristianobis oficialur religiad aRiarebamde arsebobda warmarTuli sataZro kompleqsi) angariSgasawevia. rac Seexeba jvris monastris teritoriaze winaqristianuli xanis nagebobebis arsebobas, ra saxisac unda yofiliyo isini, mcxeTis wm. jvris monastris arqiteqturul saxeze maT didi gavlena ar mouxdenia. maTi fragmentuli SenarCuneba moxda im moculobiT, rogorc es misaRebi iyo axali mSeneblobisTvis.

    1.14.) xelovnebis istoriis swavlebis meTodologia • ~xelovnebis istoriis swavlebis meTodoligia saSualo da umaRles

    saswavleblebSi (n. RaRaniZe). naSromSi ganxilulia xelovnebis istoriis swavlebis meTodoligiis sakiTxebi rogorc dawyebiT, aseve umaRles saswavleblebSi; moxmobilia saerTaSoriso da samamulo gamocdileba. saSualo saswavleblebis safexurisTvis amgvari kvleva pirvelad tardeba da pirvelad aris SemoTavazebuli konkretuli saswavlo programa. naSromSi dadgenilia Sesabamisoba erovnul saswavlo gegembsa da standartebis kriteriumebTan.

    1.15.) saarqivo masalebis kvleva

    • v. beriZis samecniero arqivis damuSaveba (d. TumaniSvili) damuSavda v. beriZis arqivi. masala daxarisxda kategoriebis mixedviT _ a) cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli masalebi da b) Semoqmedeba (1. samecniero Sromebi da werilebi, 2. sityvebi, da gamosvlebi, 3.

    16

  • recenziebi), g. samuSao masala, d. sxvaTa nawerebi, e. mimowera. calke gamoiyo _ grafika (arqiteqturuli Canaxatebi da Canaxazebi, portretebi). muSaobis erTi mizanTagani iyo momavalSi dasastambi naSromebis moniSvna. daisaxa ori krebuli _ `v. beriZe _ polemisti~ da `TanamedroveTa portretebi~.

    • XIX s. da XX s-is dasawyisis qarTuli aristokratiis sacxovreblis istoriisaTvis (saarqivo masalebis moZieba; fotomasalis, Canaxatebis, proeqtebis klasifikacia) (l. andronikaSvili) moZiebuli, daxarisxebuli da damuSavebulia saarqivo masala XIX s. da XX s-is dasawyisis qarTuli saTavaznauro kar-midamos Sesaxeb. gamxorcielda mopovebuli masalis analizi.

    • Tbilisis istoriuli nawilis teritoriis ganviTareba saarqivo masalis mixedviT (1921 wlamde), (g. WaniSvili). Tbilisis istoriuli gegmebis da sxva saarqivo-bibliografiul da vizualur monacemebze dayrdnobiT warmodgenilia Tbilisis istoriuli nawilis urbanuli ganviTarebis istoria, Sesabamisi qronologiuri cxrilebiT da advilad aRsaqmeli vizualizaciiT. naSromSi gamoyenebulia Tbilisis 1735, 1782, 1785, 1800, 1802, 1809, 1831, 1837, 1839, 1844, 1867, 1876, 1884, 1898, 1902, 1903, 1907, 1913, 1924 wlebis istoriuli gegmebi, panoramuli Canaxatebi; fotoebi da sxva saarqivo monacemebi; Seswavlilia, rodis Sevida Tbilisis SemadgenlobaSi qalaqis irgvliv arsebuli soflebi da dasaxlebebi; maTi sazRvrebi; rogor mimdinareobda maTi urbanizacia da sapolicio ubnebad gardaqmna. urbanizaciis procesi TvalsaCinod aris warmodgenili cxrilebisa da sqemebis saxiT TiToeuli ubnis mkveTrad gamoxatuli Taviseburebis warmoCeniT.

    *** 2. ZeglTa aRweriloba da samecniero informacia

    centris ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufma ganaxorciela:

    • mikrofiSebis krebuli `qarTuli arqiteqtura~ _ VII tomisTvis

    ZeglTa teqstobrivi da saxviTi masalis momzadeba daiwera da inglisur enaze iTargmna 51 xuroTmoZRvruli Zeglis samecniero aRweriloba (moculoba: 220 gv. 1gv = 1700 niS.) m.S.: arseniseuli eklesia (oTxTa eklesiasTan), anZavis cixe, anCa, artanuji, bana, berTa, bobosgiri, gurjani (didi eklesia), dadaSeni, dolisyana, evfrati, eruSeTi, esbeki (sami eklesia), vaCeZori, veli, zegani, ieni-rabaTi, isi, iSxani, kineposi, kopi, mamawminda, miZnaZori, muxlajigilisi, nixaxi, nuka saydari, oTxTa eklesia, oTxsaydari, olTisis cixe, opiza, orTuli, oSki, parexTa, parxali, patara vanqi, saTle (eklesia), sveti, simurdoni, taoskari, tbeTi, urTa, farnaki,

    17

  • feqraSeni, Satberdi, wyarosTavi, Wala, xaxuli, xanZTa, xoSreTi (yvela statia Setanilia kompiuterSi). daiwera da iTargmneba: axizis xidi, xidi berTiswyalze, saTles cixe, sinkoTi, tbeTi (midamoebi) darbazuli eklesia, Caisi, jmerki, tomis Sesavali. aseve, statiebi iSxnis, esbekis bazilikis, oTxTa eklesiis, oSkis, xaxulis, tbeTis da dolisyanis eklesiis moxatulobebze (yvela statia Setanilia kompiuterSi). qarTul enaze momzadda da inglisur enaze iTargmna 2500 ilustraciis warwera, romlebic aseve Setanil iqna kompiuterSi. cifruli formiT damuSavda da klasificirebulia 95 xuroTmoZRvruli Zeglis 3000-ze meti ilustracia; programa Adobe Phtoshop-iT TiToeul ilustracias gaukeTda formatireba (moTavsda specialuri zomis formatze). maTgan 2500 ilustracias mieba Sesabamisi ganmartebiTi warwera. kompiuteriT damuSavda (skanireba, gawmenda, retuSi) da gamoixaza xuroTmoZRvrul ZeglTa 92 naxazi, aseve damuSavda (skanireba, gawmenda, retuSi).

    momzadda da TiToeul Zegls (95 Zegls) daerTo regionis ruka Zeglis adgilmdebareobis CvenebiT.

    • seriidan “qarTuli nivTieri kulturis Zeglebi sazRvargareT” momzadda da gamoica qarTul-inglisurenovani albomi “oSki”;

    • mimdinareobs muSaoba albomze _ “iSxani”; • mzaddeba “saqarTvelos istoriisa da kulturis ZeglTa

    aRwerilobis” mravaltomeulis me-3 wigni (kaxeTi. dedofliswyaros, gurjaanis, Telavis, lagodexis, sagarejos, siRnaRis da yvarlis r-bi)

    damuSavdeda teqstobrivi da saxviTi masala; • momzadda programuli uzrunvelyofiT aRWurvili digitaluri

    gzamkvlevi (inglisur enaze) `qarTuli arqiteqtura _ aRmosavleT saqarTvelo”.

    ***

    3. centris arqivisa da biblioTekis seqtori

    3.1. centris arqivis seqtoris mier damuSavda:

    • devi berZeniSvilis eqspediciebis masala (samcxe-javaxeTi, bolnisi) 1600 erTeuli (daamuSava n. kobaxiZem);

    • tatiana Seviakovas pirad arqivSi daculi kedlis mxatvrobis ornamentebis aslebi _ 65 erTeuli, (daamuSava n. kobaxiZem);

    • TinaTin virsalaZis pirad arqivSi axlad gadmocemuli masala freskebis fotoanabeWdebi _ 182 erTeuli, (daamuSava n. kobaxiZem);

    18

  • • niko CubinaSvilis 1960 wlis erwos eqspediciis masalebi _ 52 erTeuli, daamuSava n. kobaxiZem;

    masala gatarebulia saarqivo wignSi: gakeTda misi sistematizacia, inventarizacia da katalogi.

    • gakeTda italieli mecnierebis mier dabrunebuli naxazebis pasportebi _ 138 erTeuli _ (Seasrula b. kupreiSvilma);

    3.2. biblioTeka

    centris biblioTeka jerac ver funqcionirebs, vinaidan centrs ar gaaCnia saTanado farTi wignebis im mciredi nawilis ganTavsebisTvisac, romelic gadaurCa 1992 wlis xanZars. wignebi usistemod Cawyobilia tomrebSi. 2009 wlis oqtomberSi centri iZulebuli gaxda kidev erTxel, ukve me-8-jer gadaetana wignebi sxva adgilas, vinaidan TabukaSvilis q. # 5 Senobis gamagrebiTma samuSaoebma safrxe Seuqmna maT da sakmaod daaziana isedac cud mdgomareobaSi myofi wignebi. ar aris araviTari saSualeba Tundac am gadarCenili nawilis sistematizaciisaTvis. biblioTekis amgvari mdgomareoba Zalian abrkolebs TanamSromelTa samecniero kvlevebis saTanado doneze ganxorcielebas da agreTve saswavlo procesis warmarTvas.

    ***

    4. s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fiqsaciis fotolaboratoriis mier ganxorcielebuli saqmianoba

    • moZvelebuli sakarToteko baraTebis Canacvleba axali formis baraTebiT, maTi xelaxali anotireba da slaidebis digitalizaciis procesi. damzadebulia 725 erTeuli sakartoTeko baraTi.

    • arqivis digitalizirebuli masalis monacemTa eleqtronuli bazis Seqmna. 2009 wlis ganmavlobaSi daskanerda da cifrul formatSi iqna daarqivebuli 872 cali slaidi.

    • laboratoriis gadamRebi jgufi imyofeboda mivlinebebSi: ikvSi, daviT garejSi, gergetis samebaze, xevis sionSi, qoroRoze, lomisaze, safaraSi, SemoqmedSi, jumaTSi, lixaurSi; ris Sedegadac laboratorias Seemata axali foto-masala; sul 2009 wlis ganmavlobaSi gadaRebulia 720 kadri.

    • 2009 w. Sesrulda samuSaoebi g. CubinaSvilis sax. erovnuli centris TanamSromelTaTvis da calkeul dainteresebul pirTa da organizaciebisTvis (kulturis saministro, kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagento, gamomcemlobebi: "elfi", "pegasi", `artanuji", daviT garejis kvlevis centri, xelnawerTa erovnuli centri, da sxv.). momsaxurebis tipi ganisazRvreboda

    19

  • damkveTTa moTxovnis Sesabamisad: arqivSi daculi fotokoleqciis gacnoba, calkeul vizualur obieqtze informaciis miwodeba, saWiroebis SemTxvevaSi masalis skanireba, kompiuteruli damuSaveba da cifrul matarebelze gadatana.

    • dazverviTi eqspedicia axmetis raionSi, mdinareebis iorisa da iltos saTaveebidan samxreTisken, dafiqsirebuli mTisa da xevebis toponimebis: garejis xevi, mTa gareja (2496,9m), "uroCiSe"'sagarejo, "uroCiSe" darbazis nabinavari, mTa mTawminda-s Sesabamisi adgilebis Sesaxeb informaciis mosapoveblad. amjerad ganxorcielda mTa "gareji"-sa da "darbazis nabinavari" xevis monaxuleba, sadac nagebobaTa nangrevebis mTeli wyeba aRmoCnda.

    ***

    5. saqarTvelos kulturuli memkvidreobis popularizacia. samecniero naSromebi, albomebi, statiebi. 5. 1. gamofenebi da prezentaciebi

    • 2009 wlis 1 aprils g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebis dRes galereaSi `kopala~ moewyo saqarTvelos kulturuli memkvidreobisadmi miZRvnili publikaciebis prezentacia-gamofena, kerZod gamofenili iyo centris mier 2008 wels gamoqveynebuli wignebi, albomebi da broSurebi; centrTan arsebuli foto-laboratoriis fotoebi;

    • centris mier gamocemuli wignebis prezentaciasTan dakavSirebiT samecniero da saganmanaTleblo organizaciebSi, samTavrobo uwyebebSi, saerTaSoriso organizaciebsa da saqarTvelosi akreditirebul saelCoebSi; arasamTavrobo organizaciebsa da sxv. daigzavna centris mier gamocemuli inglisurenovani bukleti "Ancient Georgian Art".

    • 17 ivliss gaimarTa `qarTul-afxazuri albomis~ prezentacia; • centris mier gamocemuli wignebi da albomebi gatanili iyo

    wignis bazrobaze (2009 26-28 ivnisi);

    • `smirnovebis saxli _ saCuqrad saqarTvelos~_ albomis prezentacia;

    • Tanamedrove qarTuli eqslibrisis gamofena (organizatori m. gaCeCilaZe). gamofena gaimarTa saqarTvelos i. WavWavaZis saxelobis mwignobarTa asociaciis darbazSi (22-27 ivnisi, 2009).

    • 2009 wels g. CubinaSvilis centrma daiwyo regionebSi _ kulturis ganyofilebebsa da saganmanaTleblo dawesebulebebSi 2008 wels gamocemuli broSiuris ~Zeglze moqcebis wesebi

    20

  • ymawvilTaTvis" darigeba sagangebo xelSekrulebebis safuZvelze. es saqmianoba gagrZeldeba 2010 welsac.

    5. 2. 2009 wlis gamocemebi

    • smirnovebis saxli _ saCuqrad saqarTvelos (m. gaCeCilaZe, d.

    lebaniZe, n. mircxulava, T. belaSvili);

    • qarTul-afxazuri albomi (redaqtori da Semdgeneli x. WurRulia); 2009 w. 30 dekembers mieniWa giorgi ServaSiZis premia;

    • k. maCabeli, adre Sua saukuneebis qarTuli qvajvarebi; • albomi _ `Tbilisis xibli~, (c. kilaZe, m. meZmariaSvili, T.

    gersamia);

    • m. gaCeCilaZe, gamofenis _ `EX LIBRIS-2009~ _ katalogi • d. xoStaria, klarjeTis eklesiebi da monastrebi, gamomcemloba

    `artanuji~, meore gamocema, 2009 (wignis pirveli gamocema _ 2005);

    • g. WaniSvili, samTavros wm. ninos saxelobis dedaTa monastris istoria; Tb., 2009 ;

    • T. dvali, n. andRulaZe, v. silogava – albomi "oSki~.

    5. 3. 2009 wels centrma gamosca Jurnali `saqarTvelos siZveleni~, # 12

    JurnalSi gamoqveynda centris TanamSromelTa statiebi:

    • d. xoStaria, SeniSvnebi Tbilisis Sua saukuneebis eklesiebze; • T. sanikiZe, walenjixis taZris istoriisTvis; TvalsaCino

    mkvlevari (niko CubinaSvili);

    • g.pataSuri, arsukisZiseuli sveticxovlis fasadTa rekonstruqcia da misi mxatvruli Taviseburebani;

    • k. maCabeli, RmrTismSoblis saxis istoriidan qarTul WedurobaSi (RmrTismSobeli-odigitria);

    • m. bulia, Tamaris xanis moxatulobaTa erTi ikonografiuli Tavisebureba;

    • m.gabaSvili, mxatvrul-plastikuri transformaciis sakiTxisaTvis gvianantikuri xanis qarTul liTonmqandakeblobaSi;

    • n. WiWinaZe, Sua saukuneebis qarTuli xatweris erTi ikonografiuli Temis interpretaciisTvis (`mTavarangelozTa kreba~);

    • m. yenia, mxatvrobis saerTo sistemis gadawyvetis Taviseburebani adreuli xanis svaneTis moxatulobebSi;

    21

  • • m. suramelaSvili, c. CaCxunaSvili, apolon quTaTelaZis saxelobis Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia;

    • T. dadiani, wminda mxedrebis ikonografia adreuli Sua saukuneebis qarTul reliefebSi (VI-VIII ss.).

    5. 4. g. CubinaSvilis centrma a. quTaTelaZis sax. Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiasTan erTad moawyo l. rCeuliSvilis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia da moamzada konfrenciis masalebi, romelSic Sevida centris TanamSromelTa moxsenebebi: • d. TumaniSvili, Cveni maswavlebeli; • m. didebuliZe, adamiani, romelic ase gvaklia; • k. maCabeli, qvajvara, rogorc Spolia Sua saukuneebis qarTul

    arqiteqturaSi;

    • g. pataSuri, zemo svaneTis saeklesio xuroTmoZRvrebis tipologia

    • m. bulia, sakrebulo taZrebis CrdiloeT sadgomTa moxatvis tradicia daviTgarejis monastrebSi;

    • q. abaSiZe, hujabis iverTa RmrTismSoblis monasteri • a. oqropiriZe, sxeulis werisTvis marTlmadideblur

    xelovnebaSi;

    • s. leJava, kolxuri oda-saxli da iaponuri tradiciuli xuroTmoZRvreba (sakiTxis dayenebisTavis);

    • l. andronikaSvili, winandlis al. WavWavaZiseuli mamulis arqiteqturuli kompleqsis sareabilitacio proeqtis Sesaxeb;

    • e. TumaniSvili, S. rusTavelis sax. Teatris muzeumSi daculi koleqciis zogadi daxasiaTebisaTvis (XX s-is 20-40-iani wlebis eskizebi);

    • l. anTelava, Cveni batoni leo.

    .5. 5. samecniero da popularul gamocemebSi gamoqveynebuli naSromebi

    1. v. beriZis sax. qarTuli xelovnebis saerTaSoriso simpoziumis masalebi (V. Beridze I st. International Symposium of Georgian Culture, 2008, Proceedings, 2009)

    • A. Kldiashvili, Semantics of Images and Model of Universe in Pre-Christian Georgian Culture;

    • N Gomelauri, Georgia and Eurasia in the 2and 15st Millennia, S.C – Evidence of Bronze Plastics;

    • T. Sanikidze, General Aspects of the History and Architecture of Uplistsikhe; • E. Gedevanishvili, M. Kenia, On the Interrelation of the Word and Image in

    Medieval Georgian Mural Painting;

    22

  • • M. Didebulidze, Secular Trends in the Georgian Culture from the Period of Queen Tamar and the Contemporary Wall Painting;

    • I. Mamaiashvili, Post-Byzantine Tendencies in the 16th Century Georgian Mural Painting

    • T. Khundadze, Images of Historical Persons in Georgian Architectural Sculpture of the Middle Ages (6th through 11th century)

    • E. Kvachatadze, Main Trends in the Medieval Georgian Façade Sculpture of the 12th-18th Centuries;

    • L. Khuskivadze, An Ornament in Medieval Georgian Repousse Art • G. Patashuri, Reconstruction of the 11th Century Exterior Decoration System of

    Svetitshoveli Cathedral in Mtskheta • E. Edisherashvili, Façade Sculpture of Nadarbazevi ‘Triple-church Basilica’

    (Reconstruction of the program); • M. Medzmariasvili, The Art of Pirosmani in the Framework of the European Avant-

    garde; • M. Tsitsishvili, From Expressionism to Dada: Georgian Painting from 1910 to the

    1930; • T. Tabatadze, For the Definition of Certain Features of the Modernist Artistic Cafes.

    On Ideological Conceptual Language of ‘Qimerioni” Paintings; • M. Chikhladze, The Futurist Book, Tbilisi 1917-1919.

    2. krebuli bizantinologia saqarTveloSi, 2, 2009

    (saerTaSoriso konferenciis "bizantinologia saqarTveloSi" (Tbilisi, 2009) masalebi)

    • k. maCabeli, adrebizantiuri kultura da saqarTvelo; • n. WiWinaZe, relikviebi da relikvariumebi – religiur-

    politikuri aspeqtebi.

    3. SoTa rusTavelis saxelobis stipendiatTa naSromebi, t. II, Tbilisi, 2009

    • k. maCabeli, "axali masalebi adreuli Sua saukuneebis qarTuli plastikuri xelovnebis istoriisaTvis"

    4. Jurnali `speqtri~

    • l. anTelava, vizualuri azrovneba mxatvrobaSi (Tbilisi gia buRaZis SemoqmedebaSi);

    • m. oklei, nika yazbegis xelovneba.

    5. Jurnali `literatura da xelovneba~

    23

  • • n. mircxulava, monumenturi qandakebis Sesaxeb (moqandake merab merabiSvilis Semoqmedeba, literatura da xelovneba, 11, 2009;

    • n. mircxulava, qarTveli mxatvrebi gasuli saukunis presaSi, literatura da xelovneba, 9, 2009.

    6. Jurnali `Русский клуб” • T. gersamia, mixeilis saavadmyofo (`Приют для страждущих~),

    `Русский клуб~, 2009, # 3; • m. meZmariaSvili, Очарование старого Тбилиси, `Русский клуб~, # 12,

    2009.

    7. almanaxi `mwignobari-09~

    • m. gaCeCilaZe, qarTuli sabavSvo wignis grafikis saTaveebTan. 5.6. ucxoeTSi dabeWdili naSromebi

    • d. xoStaria, Past and Present of the Georgian Sinai: A Survey of Architectural

    History and Current State of Monasteries in Klarjeti, Heilige Berge und Wüsten: Byzanz

    und sein Unfeld, Herausgegeben von P. Soustal, Wien, 2009;

    • n. WiWinaZe, Icons as Symbols of Power in Medieval Georgia, Le Muséon, Revue d’études orientales , Louvain-La Neuve, vol. 123, 2009;

    • n. WiWinaZe, “Икона “Собор Архангелов” из церкви Архангелов селения Пхотрери, (Верхняя Сванети, Грузия), Памятники Культуры, Новые Открытия, Москвa, 2009/

    5. 7. 2009 wels centris mier gamosacemad momzadebuli naSromebi

    wignebi

    • v. beriZe, `qarTuli xuroTmoZRvreba~;

    • m. bulia, d. TumaniSvili, a. volskaia, `daviT garejis monastrebi – naTlismcemeli, berTubani~;

    • e. kvaWataZe, m. janjalia, `ananuri~;

    24

  • • i. lorTqifaniZe, m. janjalia, `walenjixis moxatulobebi~,

    • n. WiWinaZe, `Sua saukuneebis qarTuli xatwera~;

    • s. leJava, `onis mxareTmcodneobis muzeumis katalogi~.

    • p. qurdovaniZe, x. WurRulia, ~qarTul-afxazuri albomi~ (meore gamocema),

    periodika

    momzadda masalebi Jurnalis `saqarTvelos siZveleni~ # 13, 2009,

    romelic gamova 2010 wels. masSi gamoqveyndeba centris TanamSromelTa

    naSromebi:

    • d. TumaniSvili, qarTuli xelovnebaTmcodneobis istoriidan;

    • e. gedevaniSvili, gelaTis monastris wm.nikolozis eklesiis

    simboluri interpretaciisaTvis;

    • g. pataSuri, dasavleT saqarTvelos ori naklebad cnobili

    taZari;

    • i. elizbaraSvili, x. WurRulia, kote marjaniSvilisa da niko

    WavWavaZis saxlebi yvarelSi;

    • q. miqelaZe, samoWalos wm. giorgis eklesiis moxatuloba;

    • n. mircxulava, aleqsandre ServaSiZe;

    • m. gaCeCilaZe, qarTuli beWduri wignis mxatvruli gaformebis

    Taviseburebani (XVII_XIX ss.);

    • l. anTelava, sivrce-drois transformaciis sakiTxi XX saukunis

    qarTul mxatvrobaSi;

    • T. TabataZe, artistuli kafe `qimerioni~ da misi moxatuloba,

    Tfilisi, 1919w.

    • m. ciciSvili, ვალერიან სიდამონ-ერისთავისა და კაზიმირ მალევიჩის

    „წითელი მხედრები“;

    • d. xoStaria, xarebis eklesia TbilisSi;

    • m. yenia, CaJaSis macxovris eklesiis moxatuloba.

    25

  • 5. 8. centris TanamSromelTa dasastambad gadacemuli naSromebi:

    1.qarTuli kulturis II saerTaSoriso simpoziumi `kavkasia:

    saqarTvelos gzajvaredinze. kulturuli urTierTgacvla evropaSi

    da mis gareT~ florencia, 2-9 noemberi, 2009, simpoziumis msalebi

    • d. xoStaria, Sculptural Representations of Medieval Georgian Masons (`Sua

    saukunis qarTvel mSenebelTa skulpturuli gamosaxulebani~);

    • m. didebuliZe, sami babiloneli yrmis gamosaxuleba XII-XIII

    saukuneebSi mwvaleblobebTan dapirospirebis fonze;

    • n. WiWinaZe, Icons and Society of Medieval Georgia;

    • e. gedevaniSvili, Building of “Picture Space’ in Argokhi Church Decoration;

    • a. kldiaSvili, `qarTuli qristianuli taZari da samyaros xatis

    amokiTxvis cda;

    • n. RaRaniZe, tradicia da novacia XX s-is qarTul mxatvrobaSi;

    • l. anTelava, drois koncefcia XX s-is qarTul mxatvrobaSi.

    2.saerTaSoriso konferencia "asureli mamebi aRmosavlur da

    dasavlur saeklesio tradiciaSi", i. WavWavaZis universiteti, Tbilisi,

    5-7 maisi, 2009, konferenciis masalebi

    • k. maCabeli, siriuli liturgikuli xelovneba da adreuli Sua saukuneebis saqarTvelo;

    • n. WiWinaZe, asureli mamebis ikonografiisaTvis.

    3. goeTes institutis SromaTa krebuli

    • m. mania, Tbilisis dasacavi faseuloba

    4. krbuli _ "axalcixis eparqia" (gadacemulia)

    • T. sayvareliZe, safara-zarzmis Weduri Zeglebi; • i. elizbaraSvili, zvelis (Zveli) ornaviani eklesia da RarTis eklesia, gadacemulia;

    • q. miqelaZe, abasTumnis wm. giorgis eklesiis moxatuloba.

    5. Jurnali `speqtri~

    • m. oklei, Tanamedrove qarTuli Teatris mxatvrebi;

    26

  • • s. leJava, svetebSebmuli oda-saxlebi.

    6. Jurnali literatura da xelovneba

    • m. gaCeCilaZe, ar daviwyeba moyvrisa arodes gvizams ziansa (mxatvar lado quTaTelaZis Semoqmedeba).

    ***

    6. samecniero konferenciebi:

    1. l. rCeuliSvilis 100 wlisTavisadmi miZRvnili konferencia, 12 ivnisi, 2009 w. konferenciis organizatorebi: Tbilisis a. quTaTelazis sax. samxatvro akademia da g. CubinaSvilis centri. konferenciaze moxsenebebi waikiTxes centris TanamSromelebma. konferenciis masalebi gamoica;

    • k. maCabeli, qvajvara, rogorc Spolia Sua saukuneebis qarTul arqiteqturaSi;

    • g. pataSuri, zemo svaneTis saeklesio xuroTmoZRvrebis tipologia • m. bulia, sakrebulo taZrebis CrdiloeT sadgomTa moxatvis

    tradicia daviTgarejis monastrebSi;

    • q. abaSiZe, hujabis iverTa RmrTismSoblis monasteri • a. oqropiriZe, sxeulis werisTvis marTlmadideblur xelovnebaSi; • s. leJava, kolxuri oda-saxli da iaponuri tradiciuli

    xuroTmoZRvreba (sakiTxis dayenebisTavis);

    • l. andronikaSvili, winandlis al. WavWavaZiseuli mamulis arqiteqturuli kompleqsis sareabilitacio proeqtis Sesaxeb;

    • e. TumaniSvili, S. rusTavelis sax. Teatris muzeumSi daculi koleqciis zogadi daxasiaTebisaTvis (XX s-is 20-40-iani wlebis eskizebi);

    2. saerTaSoriso simpoziumi ,,qarTuli xelnaweri” organizatorebi kor. kekeliZis xelnawerTa erovnuli centri da g. CubinaSvilis centri.

    • e. ediSeraSvili, XV-XVII ss-is mxatvrobis tendenciebi TavaqaraSviliseuli ,,vefxistyaosnis” moxatulobaSi;

    3. qarTuli kulturis II saerTaSoriso simpoziumi `kavkasia:

    saqarTvelos gzajvaredinze. kulturuli urTierTgacvla evropaSi

    da mis gareT~ florencia, 2-9 noemberi, 2009 organizatorebi:

    romualdo del biankos saqvelmoqmedo fondi (italia) da

    xelovnebis saerTaSorios centri (saqarTvvelo); CubinaSvilis

    27

  • centri aris simpoziumis samecniero sabWos wevri da agreTve

    Tanadamfinansebeli. konferenciaSi monawileobdnen centris

    TanamSromlebi: m. didebuliZe, d. xoStaria, e. gedevaniSvili, n.

    WiWinaZe, a. kldiaSvili, n. RaRAniZe, l. anTelava. moxsenebebi

    gadacemulia dasabeWdad;

    4. saerTaSoriso simpoziumi _ `saqarTvelo aziisa da evropis

    kulturaTa gzajvaredinze _kultura, rogorc urTierTgagebisa da

    kulturaTa Soris dialogis instrumenti~, organizatorebi: niu iorkis

    kolumbiis universitetis harimanis institutis qarTvelologiis

    centri, xelovnebis saerTaSoriso centri, 4 maisi, 2009. moxsenebebi:

    • m. didebuliZe, `afxazTis kulturuli memkvidreoba~.

    • m. CixraZe, eqspansia/integracia; qarTul-rusuli kulturuli

    urTierTobebi 1910-1990ww-Si;

    5. saerTaSoriso konferencia "asureli mamebi aRmosavlur da

    dasavlur saeklesio tradiciaSi", i. WavWavaZis universiteti, Tbilisi,

    5-7 maisi, 2009. moxsenebebi waikiTxes k. maCabelma da n. WiWinaZem.

    masalebi ibeWdeba;

    6. III saerTaSoriso konferencia _ "bizantinologia saqarTveloSi", (aRmosavleTmcodneobis instituti, Tbilisi, 2009), moxsenebebi waikiTxes k. maCabelma da n. WiWinaZem. masalebi gamoica krebulSi "bizantinologia saqarTveloSi", 2, 2009;

    7. saerTaSoriso konferencia _ 4th International Conference “Via Egnatia: Peoples

    and States – Cultural, Political, Regional Identities in the Past and Today”, Tbilisi, 21-

    23 dekemberi, 2009

    • n. WiWinaZe, Reconstructing History - New Materials for Pontic Greek Artistic Heritage;

    • m. gabaSvili, “Artistic Interralations of the Late Antique Georgian Metalwork to the Near Eastern and Scythian World”;

    28

  • 8. saerTaSoriso simpoziumi _ CESS 10th Int.-al Conf, University of Toronto, 8-

    12.10. Toronto, Canada, • n. WiWinaZe, From Cultural Landscape of Georgia: Church Art of Pontic

    Greeks in Georgia;

    9. saerTaSorisi simpoziumSi _ Georgian Avant-garde Painting in the European Context (1910-1930), florencia, 2-9 noemberi, 2009

    • m. ciciSvili, From Expressionizm to Dada: Georgian Painting from 1920 to the 1930s (Based on Recent Discoveries),

    • l. anTelava, sivrcis gancda qarTul esTetikur tradiciaSi

    10. Tbilisis saxelmwifo univeristetis samecniero konferencia 17 ivnisi, 2009

    • maia ciciSvili `qarTuli modernistuli mxatvrobis zogierTi Taviseburebis Sesaxeb~;

    11. Tbilisis sasuliero akademiis 20 wlisTavisadmi miZRvnili

    samecniero konferencia (2009, aprili) • a. oqropiriZe, xaxulis samxreT mklavis morTuloba;

    12. baTumis universitetis saerTaSoriso konferencia (2009 w. 29-31 maisi)

    • m. CixraZe, qarTul-rusuli kulturuli urTierTobebi 1910-80-ian wlebSi da Tbilisis mxatvruli cxovreba im periodSi;

    13. konferencia _ saqarTvelos kulturuli memkvidreoba _ afxazeTi da

    Sida qarTli, xelovnebis saerTaSoris centri, Tbilisi, 3 Tebervali, 2009

    • c. CaCxunaSvili, Sua saukuneebis xelovneba _ afxazeTi;

    14. istoriuli qalaqis saTuTi ganaxleba da samoqalaqo sazogadoeba, Tbilisis goeTes instituti (2009 w. 9 ivnisi)

    • m. mania `Tbilisis dasacavi faseuloba~ (ibeWdeba)

    15. l. sumbaZis 100 wlisadmi miZRvnili konferencia (30 noemberi). • s. leJava. l. sumbaZis moRvaweoba xalxuri

    xuroTmoZRvrebis SeswavlaSi.

    ***

    29

  • 7 mivlinebebi da eqspediciebi

    2009 wels moewyo Zeglebze erTdRiani gasvlebi da ramdenime eqspedicia:

    daviT-garejSi, yincvisSi, gorSi, TeTriwyaros raionSi, samcxeSi, kaxeTSi,

    ikvSi, xaragaulis rainSi da sxva.

    ***

    8. centris mier ganxorcielebuli da dagegmili saerTaSoriso proeqtebi

    • sazafxulo skola _ “ New Approaches to Medieval Art Between East and West”, Tbilisi, 9-13 seqtemberi, 2009 _ g. CubinaSvilis centrisa da florenciis maqs plankis xelovnebis istoriis institutis erToblivi proeqti. proeqtis farglebSi Catarda _ sazafxulo skola, romelic iTvaliswinebs iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetisa da a. quTaTelaZis sax. Tbilisis samxatvro akademiis xelovnebis istoriis fakultetis magistrantebisa da doqtorantebisTvis axali meTodologiuri sakiTxebisadmi miZRvnili leqciebis kurss. seminaris muSaobas uZRvebodnen evropuli universitetebis (bazelis, bernis, haidelbergis, berlinis universitetebi) wamyvani specialistebi. moewyo gasvliTi eqspediciebi mcxeTasa da qarelis raionSi. am proeqtis farglebSi samomavlod igegmeba qarTvel studentTa mivlineba sazRvargareTis saxelovnebaTmcodneo kvleviT centrebSi.

    • tokios teqnologiis institutis proeqti _ `xuroTmoZvruli teqnologiebis urTierTqmedeba da Sefaseba qristianuli da islamuri kulturebis regionebSi~

    Sedga molaparakeba tokios teqnologiis institutTan TanamSromlobis Taobaze proeqtis _ `xuroTmoZRvruli teqnologiebis urTierTqmedeba da Sefaseba qristianuli da islamuri kulturebis regionebSi~ _ farglebSi. daigegma TanamSromloba 2010 wlidan ori wlis vadiT proeqtis dafinansebis SemTxvevaSi.

    • Tesalonikis `bizantiuri da postbizantiuri Zeglebis evropul centris ~ _ Eproeqti _ "Olkas. From the Aegean to the Black Sea. Medieval Ports in the Maritime Routs of the East".

    30

  • g. CubinaSvilis centri 2000 wlidan TanamSromlobs `bizantiuri da postbizantiuri Zeglebis evropul centrTan~ _ EKBMM (Tesaloniki, saberZneTi). 2009 wels EKBMM-m mogvmarTa winadadebiT, monawileoba miviRoT proeqtSi "Olkas. From the Aegean to the Black Sea. Medieval Ports in the Maritime Routs of the East". g. CubinaSvilis centrma Tanxmoba ganacxada am proeqtSi monawileobaze partniori organizaciis statusiT. amJamad mzaddeba saproeqto ganacxadi donor organizaciaSi (Joint Operational Program "Black Sea 2007-2013", www. blacksea-cbc.net) warsadgenad. proeqts waradgens EKBMM. proeqti orwliania da mizanad isaxavs bizantiur xanaSi egeosisa da Savi zRvis arealSi arsebuli sazRvao navsadgurebis Sesaxeb dokumentaciis Segrovebas da amis safuZvelze turistuli qselis Seqmnas, romelic gaaerTianebs SavizRvispireTis qveynebs. proeqtis Sedegebi agreTve gamoavlenen am regionSi qveynebis, saxelmwifoebis, xalxebis urTierTobebis, kontaqtebis xasiaTsa da gzebs, gansxvavebuli kulturebis urTierTqmedebis istorias.

    ***

    9. saxelmwifo da sxva saxis grantebi / proeqtebi

    9. 1. rusTavelis fondi. qarTvelologiis, humanitaruli da socialuri

    mecnierebis fondSi sakonkursod wardgenili proeqtebi:

    • `xuroTmoZRvrebi da mSeneblebi Sua saukuneebis saqarTveloSi~ (xelmZRvaneli: d. xoStaria, monawileebi: d. TumaniSvili, n. nacvliSvili, g. pataSuri). proeqti dafinansda. proeqtze muSaoba daiwyeba 2010 wlis ianvarSi;

    • `arqiteqturis restavracia saqarTveloSi (gamocdilebis analizi, tradicia da istoriografia)", i. elizbaraSvili, m. suramelaSvili, c. CaCxunaSvili, proeqti dafinansda;

    • qarTuli scenografiis istoria (XX s. XXI s-is dasawyisi) proeqtis xelmZRvaneli m. oklei, monawileebi: n. mircxulava, T. belaSvili);

    • qarTuli eqslibrisi _ istoria da Tanamedroveoba (proeqtis xelmZRvaneli: m. gaCeCilaZe, monawile: m. meZmariaSvili);

    31

  • 9. 2. fondSi `Ria sazogadoeba saqarTvelo~ wardgenili proeqtebi:

    • `somexi mxatvrebis moRvaweoba saqarTveloSi~ (gamofenis proeqti). Tanadamfinansebeli organizacia _ saq. kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministro; g. CubinaSvilis centri) (m. meZmariaSvili _ proeqtis xelmZRvaneli, proeqtis monawileebi: T. belaSvili, m. gaCeCilaZe); proeqti dafinansda • proeqti `salve~, gamofena Tbilisuri sadarbazoebi, (c. kilaZe, poeqtis xelmZRvaneli proeqtis monawileebi: m. meZmariaSvili, T. Ggersamia);

    9.3. sxva grantebi/proeqtebi

    • fulbraitis fondis granti _ m. CixraZe, aSS. kolumbiis universitetSi mowveuli leqtoris statusiT leqciebis kursi da kvleviTi samuSao;

    • fulbraitis fondis sagranto konkursSi 2010 wlisTvis wardgenilia n. mircxulavas ganacxadi;

    • germaniis sagangebo granti ltolvili mozardebisTvis (leqciebi `qristianuli xelovnebis istoriis sakiTxebi~, a. oqropiriZe);

    • n. WoRoSvili - DAAD-ს სამეცნიერო კვლევითი სტიპენდია ბერლინის ჰუმბოლტის უნივერსიტეტში. თემა: ”Georgische Kunst nach der Wende – Künstlerische Beziehungen und Positionen zwischen deutschprachigen Ländern und georgischen Künstlern seit 80-er Jahre des XX. Jahrhunderts”.

    • ფონდი ERSTE-ს სამეცნიერო პროექტი: ”GENDER CHECK: Art in Eastern Europe from the 1960s to the mid-1990s” (n. WoRoSvili, proeqtis monawile);

    • გოეთეს ინსიტუტის პროექტი: ”1989-2009 ცვალებადი სამყარო - დროის ანარეკლი”. ფოტო და ვიდეო ხელოვნება. გამოფეnebi ბერლინsa da თბილისში. (n. WoRoSvili, პროექტის მონაწილე და კატალოგის ტექსტის ავტორი);

    • გოეთეს ინსტიტუტის პროექტი: KUMA - კულტურის მენეჯმენტის განვითარების პროექტი აღმოსავლეთ ევროპასა და შუა აზიაში. გოეთეს ინსტიტუტი, ბერლინი. პროექტის მონაწილე n. WoRoSvili;.

    • გოეთეს ინსტიტუტის პროექტი: ვებ-გვერდი ”სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ხელოვნება”, ქართული ვიზუალური ხელოვნება, n. WoRoSvili proeqtis კურატორი.

    • - “Silk road project”, საქართველოს კულტურის სამინiსტროსა და თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიის ერთობლივი პროექტი, ნიურნბერგის უნივერსიტეტის პროფესორი ქრისტიან ლუსიან ჰამსეას

    32

  • პროგრამა ”ორიენტაცია თეორიასა და პრაქტიკაში”. პროექტის კოორდინატორი n. WoRoSvili.

    • “qarTuli modernizmi/modernuloba veb gverdze” (saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros dakveTa). n. yifiani (proeqtis xelmZRvaneli), T. tabataZe, m. CixraZe, n. mircxulava, c. kilaZe. mimdinareobs masalis veb gverdze ganTavseba.

    ***

    10. centris TanamSromelTa mier 2009 wels ganxorcielebuli saganmanaTleblo, saeqsperto da sazogadoebrivi saqmianoba

    saganmanaTleblo saqmianoba:

    10. 1. disertaciebisa da diplomebis xelmZRvaneloba, oponireba

    centris TanamSromlebi xelmZRvanelobas uweven sadisertacio da samagistro naSromebs, arian disertaciebis oponentebi da recenzentebi.

    10.2. saxelmZRvaneloebis momzadeba

    centris TanamSromlebi amzadeben saxelmZRvaneloebs saSualo da umaRlesi saswavleblebisTvis. mimdinare wels gamoica I, IV, V, VI, VII, XI klasis xelovnebis saxelmZRvaneloebi (avtorebi a. kldiaSvili, n. RaRaniZe).

    10.3.) centris TanamSromelTa pedagogiuri moRvaweoba

    centris TanamSromlebi aqtiurad ewevian pedagogiur moRvaweobas sxvadasxva umaRles saswavleblebSi:

    • Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiaSi xelovnebis istoriisa da restavraciis fakultetze: d. TumaniSvili, k. maCabeli, l. xuskivaZe, i. xuskivaZe, l. anTelava, s. leJava, a. kldiaSvili, n. RaRaniZe, m. yenia, T. xundaZe, m. janjalia, a. oropiriZe, T. belaSvili, n. WoRoSvili, m. mania; e. kvaWataZe, i. elizbaraSvili, c. kilaZe.

    • iv. javaxisvilis sax. saxelmwifo universitetSi xelovnebis istoriisa da Teoriis kaTedraze: m. ciciSvili, g. xoStaria, n. WoRoSvili)

    33

  • • Tbilisis sasuliero akademiaSi: m. didebuliZe, d. TumaniSivili, a. oqropiriZe, q. abaSiZe;

    • il. WavWavaZis sax. saxelmwifo universitetSi: n. WiWinaZe, e. gedevaniSvili, m. gabaSvili; n. yifiani.

    • saqarTvelos teqnikur universitetSi: T. sanikiZe; • wm. miqael mTavarangelozis xatweris skolaSi: T. xoStaria; • skolis pedagogTa gadamzadebis erovnuli centri: T. belaSvili.

    10.4.) saeqsperto saqmianoba

    centris TanamSromlebi arian sxvadasxva samecniero-meTodologiuri sabWos wevrebi:

    • saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnul saagentosTan arsebuli kedlis mxatvrobis konservacia-restavraciis samecniero-meTodologiuri sabWo _ m. didebuliZe, l. xuskivaZe, q. miqelaZe, m. janjalia;

    • saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnul saagentosTan arsebuli xuroTmoZRvrebis konservacia-restavraciis samecniero-meTodologiuri sabWo _ i. elizbaraSvili, c. CaCxunaSvili;

    • saqarTvelos sapatriarqos saeklesio xuroTmoZRvrebis, xelovnebisa da restavraciis centraTan arsebuli samecniero-meTodologiuri sabWo _ m. didebuliZe, g. WaniSvili.

    • saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministrosTan arsebuli moZravi Zeglebis saeqsperto komisia _ m. ciciSvili, d. lebaniZe;

    • ganaTlebis akreditaciis erovnul centrTan arsebuli eqspertTa sabWo _ a. kldiaSvili;

    • Tbilisis meriisa da saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros samecniero-meToduri sabWo (T. gersamia, m.didebuliZe)

    • kulturis centris saqarTvelos istoriuli qalaqebis dacviTi zonebis urbanuli ganviTarebis komisia _ l. andronikaSvili;

    • 1937 wlis represiebis msxverplTa simboluri saflavze dasadgmeli qandakebisTvis (mTawmindis panTeoni) gamocxadebuli konkursis komisia _ d. lebaniZe.

    • BP-is kulturuli memekidreobis programis saeqsperto samuSaoebi (d. xoStaria).

    34

  • 10.5. kulturuli memkvidreobis reabilitacia-restavraciis sferoSi

    ganxorcielebuli saqmianoba

    • centris TanamSromlebi aqtiurad muSaoben ZeglTa dacvis problemebis sakiTxebze; arian sareabilitacio-sarestavracio proeqtebis monawileni. asruleben kvleviT da saeqsperto saqmianobas. 2009 wels monawileoba miiRes: g. WaniSvilma _ bagratis taZris reabilitaciis proeqti _ II etapi; argveTis RmrTisSoblis miZinebis eklesiis, durevis macxovris eklesiis, bolnisis `yoranTas~ eklesiis, nekresis monastris saepiskoposo sasaxlis, nekresis monastris mcire `bazilikis~, alevis monastris, Salauris (TelavTan) eklesiis, gremis naqalaqaris arqiteqturuli kompleqsis reabilitaciis proeqtebSi; urbanuli Zeglebis reabilitaciis proeqtebi: siRnaRi (xelaSvilebis saxlis reabilitacia, Tbilisi _ Wreli abanos reabilitacia; Tbilisi _ abano #7-is reabilitacia. saxelovnebaTmcodneo daskvnebis da rekomendaciebis momzadeba Zveli Tbilisis r-Si mSeneblobasTan dakavSirebiT; m. suramelaSvilma _ sacxovrebeli saxli #1/6 i. maCablisa da g. leoniZis quCebis kuTxeSi (Zveli Tbilisis gamgeobis mier dafinansebuli kvleva).

    • ZeglTa dacvis problematuri sakiTxebi

    momzadda mimarTvebi, moxsenebiTi baraTebi, peticiebi: urbnisis taZris interierSi mimdinare uxeSi Carevebis gamo; ZeglTa dacviTi TvalsazrisiT sakamaTo meTodis gamoyeneba bagratis taZris samSeneblo samuSaoebisas quTaisSi; puris moednis #2_4 istoriuli Senobis SenarCunebis aucilebloba; qalaq baTumis reabilitaciis proeqtis sakamaTo sakiTxebi da sxva.

    10.6. sazogadoebis informireba.

    centris TanamSromlebi aqtiurad arian CarTulni sazogadoebriv saqmianobaSi kulturuli memkvidreobis popularizaciisa da dacvis sakiTxebTan dakavSirebiT; monawileoben satelevizo da radio-gadacemebSi (mag., sapatriarqos radio da televizia), aqveyneben sagazeTo statiebs.

    centris mier gamocemuli wignebis prezentaciasTan dakavSirebiT centrma moamzada da gamosca sainformacio lifletebi centris Taobaze, romlebic daigzavna samecniero da saganmanaTleblo organizaciebSi, samTavrobo uwyebebSi, saerTaSoriso

    35

  • organizaciebsa da saqarTvelosi akreditirebul saelCoebSi; arasamTavrobo organizaciebsa da sxv.

    mudmivad xdeba centris veb-gverdis ganaxleba da axali masalis Setana .

    ***

    11. fondebis moZieba

    • magTi jgufma daafinansa centris wignebis prezentacia, romelic Catarda 2009 wlis 1 aprils;

    • saqarTvelos navTobisa da gazis korporaciasTan gaformebuli xelSekrulebis safuZvelze centrs gadmoericxa Tanxebi Semdegi samuSaoebisTvis: yazbegi-duSeTis, gardabani-wiTeli xidis, senaki-foTis monakeveTebze gazsadenis savaraudo trasze kulturuli memkidreobis miwiszeda Zeglebis aRnusxva, maTi fizikuri mdgomareobis fiqsacia, saeqsperto daskvnebis momzadeba, dacviTi zonebis gansazRvra.

    • rusTavelis fondidan moZiebul iqna tanxebi centris mTavari mecnier-TanamSromlis d. xoStarias monawileobisaTvis florenciis saerTaSoriso simpoziumSi 2-9 noembers.

    ***

    12. materialur-teqnikuri bazis ganviTareba:

    2009 wels centris mTavar problemad kvlav rCeboda Senobis sakiTxi.:

    institutis direqciis xangZlivi mcdelobis, kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministrosa da Tbilisis meriis aqtiuri daxmarebis Sedegad q. Tbilisis mTavrobam 2009 wlis 24 dekembris # 34.13.1218 dadgenilebiT gadasca g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnul centrs aTonelis q. #9 Senobis arasacxovrebeli farTi (pirvel sarTulze arsebuli 650,84 kv.m farTi, da imave Senobis II sarTulze arsebuli 266,01 kv.m farTi), rogorc kompensacia 1991 wels Tbilisis omis dros xanZriT ganadgurebuli Senobisa lesia ukrainkas q. #3-Si.

    2010 wlis 12 ianvars xeli moewera xelSekreulebas g. CubinaSvilis centrisTvis xsenebuli farTis gadacemis Taobaze usasyidlo uzufqruqtiT.

    ***

    36

  • 13. problemebi:

    2009 wlis ganmavlobaSi centris muSaobaSi gamovlinda rigi problemebisa. maT Sorisa:

    kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros mier g. CubinaSvilis centrisTvis dafinansebis gazrdam SesaZlebeli gaxada TanamSromlebisTvis xelfasebis momateba, Tumca es mainc ar aris sakmarisi imisTvis, rom maT normaluri samecniero muSaoba awarmoon.

    mTeli wlis ganmavlobaSi did problemad rCeboda saTanado farTis uqonloba, rasac daemata TabukaSvilis q. #5 Senobis gamagrebiTi samuSaoebi, romlebmac kidev ufro gaarTula es viTareba, anu faqtiurad droebiT gauqmda TanamSromlebis TavSeyris adgilic.

    samwuxarod, g. CubinaSvilis centri jerjerobiT ver axerxebs misTvis gamoyofil SenobaSi gadasvlas, vinaidan amJamad aTonelis q. # 9 SenobaSi ganTavsebuli arian ltolvilebi. centris biblioTekis gadarCenili nawili kvlav tomrebSia moTavsebuli sawyobSi. TanamSromlebs ar aqvT saTanado pirobebi muSaobisTvis.

    farTis da saxsrebis uqonlobasTan aris dakavSirebuli axali wignebis SeZenis sakiTxi, rac aseve Zalze mniSvnelovania dargis saTanadod ganviTarebisTvis.

    centri SesaZleblobisamebr agzavnida mis mier gamocemul wignebs sazRvargareTis mniSvnelovan samecniero centrebSi da biblioTekebSi, Tumca es sakmaod did sirTuleebTan aris dakavSirebuli rogorc finansuri, aseve teqnikuri TvalsazrisiT. es sakiTxo kvlav rCeba erT-erT mniSvnelovan problemad.

    dargis ganviTarebisaTvis da popularizaciisTvis aucilebelia didi Tanxebis moZieba Cveni samecniero produqciis saTargmnelad (rogorc monografiebis da albomebis, aseve perioduli gamocemebis). profesiuli Targmanis sakiTxi aseve warmoadgens problemas.

    jerjerobiT ar aris saTanadod amoqmedebuli sazogadoebis informirebis samsaxuri. amitom centris moRvaweoba Cvens sazogadoebaSi ar aris sakmaod gaSuqebuli da, Sesabamisad, centris zegavlena dargSi mimdinare procesebze Sesustebulia

    Tumca saeqspedicio da samivlinebo xarjebi gaizarda, mainc jer ver xerxdeba maTi saTanado organizeba da gansakuTrebiT axalgazrda mecnierebis da staJiorebis aqtiuri CarTva. amisTvis saWiroa satransporto saSualebebis gaumjobeseba.

    37

  • garTulda samecniero monografiebis gamocemisTvis saWiro Tanxebis moZieba. saWiroa sagangebo finansuri wyaroebis moZieba.

    saerTod, centris winaSe seriozulad dgas damatebiTi Tanxebis moZiebis problema rogorc samecniero kvlevisTvis (gansakuTrebiT eqspediciebisTvis), aseve foto-laboratoriis muSaobisa da, gansakuTrebiT, wignebis gamocemisTvis.

    ***

    daskvna:

    2009 wels centrma Seasrula saxelmwifos (kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros) winaSe aRebuli valdebulebebi rogorc samecniero kvlevis, aseve kulturuli memkvidreobis popularizaciisa da dacvis mimarTulebiT.

    2009 wels centris mecnier-TanamSromlebis mier damuSavda 49 wliuri Tema.

    centris TanamSromelTa monawileobiT gamoica 8 wigni; 5 wigni momzadda gamocemisTvis.

    2008 wels daibeWda centris perioduli gamocemis `saqarTvelos siZvelenis~ erTi nomeri (#12) da samecniero statiebis erTi krebuli.

    2008 wlis ganmavlobaSi centris mecnier-TanamSromlebma dabeWdes 29 samecniero statia samamulo periodul gamocemebSi da krebulebSi; 20 samecniero statia ucxoeTis periodikaSi da saerTaSoriso samecniero krebulebSi.

    2009 wels centris mecnier-TanamSromelTa mier mopovebul iqna samecniero grantebi: sazRvargareTis fondebidan – 8; samamulo fondebidan - 4

    centris TanamSromlebi aseve aqtiurad monawileobdnen samecniero TavyrilobebSi rogorc qveynis SigniT (17 mecnier-TanamSromeli), aseve sazRvargareT (12 mecnier-TanamSromeli).

    centri agrZelebda TanamSromlobas florenciis maqs plankis xelovnebis institutTan da Tesalonikis bizantiuri da post-bizantiuri Zeglebis evropul centrTan.

    centris mecnier–TanamSromlebi (24 mecnieri) aqtiurad arian Cabmuli saganmanaTleblo saqmianobaSi Tbilisis ramdenime umaRles saswavlebelSi.

    38

  • mniSvnelovani samuSaoebi ganaxorciela s. qobulaZis ZeglTa fiqsaciis laboratoriam, ganaaxla da Seavso Tavisi foto-arqivi. sul 2009 wlis ganmavlobaSi gadaRebulia 720 kadri. daskanerda da cifrul formatSi iqna daarqivebuli 872 cali slaidi

    centris mier gamocemul wigns `qarTul-afxazuri albomi~ mieniWa g. ServaSiZis premia.

    mTeli wlis ganmavlobaSi g. CubinaSvilis centri aqtiurad TanamSromlobda sxva samecniero dawesebulebebTan, rogorc saqarTveloSi, aseve sazRvargareT; aqtiuri TanamSromloba mimdinareobs saqarTvelos sapatriarqosTan, dargSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebTan.

    centris TanamSromlebi ewevian saeqperto saqmianobas da aqtiurad monawileoben kulturuli memkvidreobis dacva-konservaciis programebisa da proeqtebis SemuSavebaSi, ganxorcielebasa da SefasebaSi.

    nawilobriv mogvarda g. CubinaSvilis erovnuli centris erTi umniSvnelovanesi problema, kerZod samuSao farTis uqonloba: 2009 wlis 24 dekembers q. Tbilisis mTavrobis dadgenilebiT g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnul centrs gadaeca Senobis nawili aTonelis q. # 9-Si., amJamad SenobaSi ganTavsebuli ltolvilebis binebiT dakmayofilebis Semdeg g. CubinaSvilis centri SeZlebs daiwyos normaluri funqcionireba.

    2009 wlis muSaobis angariSebi da samecniero Temebi inaxeba g. CubinaSvilis centrSi.

    samecniero sabWos Tavmjdomare d. TumaniSvili

    direqtori m. didebuliZe

    Tbilisi,

    20 Tebervali 2010 w.

    39

    g. CubinaSvilis qarTuli xelovnebisistoriisa da ZeglTa dacvis erovnulikvlevis centri2009 welsganxorcielebuli saqmianobisangariSi1.8.) xelovnebis nawarmoebTa korpusebi1.11.) Tbilisi, rogorc kulturuli fenomeni1.12.) qarTuli scenografia