g1 - birdlife malta · 2018. 3. 12. · jikbru nafna fjuri, u nafna gnasafar ibejtu iuq ix-xagnri...
TRANSCRIPT
8 f'\\\ u"')
~') e) ',J .../
(~ ('-, ! <::::::>I ~
(N 8 8 ~ 8 8 8 8 r~) G"1 \}\) 0
~ 0; \:/
8 C'\ \~)
8 N\ uv
8 8 8 ~")
\..___/
(}1 ~'
\.) ( <::::::;:>) "-.__/
(~
tj r;;;\ 0 8 (N
F'dil-narga ... Editorjal 2 Aflbarijiet 3 Mid-Dinja 4 It-Tigiega tai-Baflar 5 Gallerija 6 11-Gram:: ... 6 Kompetizzjon! 36 7 Zmien ix-xita ... 7 Merill go basket 7 Attivita 9 Energija 3
... ,..,. IU
Offerta Specjali 11 X'rat ii-Kamera 12 Huttafa tas-Sena 12
bl-ossignu li beda U 1-miljuni tas-snin gerrbu u d-dinja mtliet ukoll bl-annimali, 1-ewwel
imbaghad 1-art- bram, flniex, bebbux, granci, insetti, nut, rettili (fosthom sflabna ta' Jurassic Park), gnasafar u mammiferi.
Fl-aflhar, xi 4 miljun sena ilu xi xadini nizlu mis-sigar u tgllallmu bilwieqfa. Tghallmu jfladdmu jdejhom, jitfgnu gebla, jagnmlu nassa
iljunfant! lx-xadin beda jsir bniedem! miljun sena ilu tgnallmu jqabbdu n-nar u jsajru 1-ikel. Gnadda zu tgflallmu jpingu, izejnu, jagflmlu 1-istatwi.
10,000 sena ilu tgflallmu jrabbu 1-bhejjem, jalldmu 1-art, jibnu ddjar u jalldmu Hafal. lmbagflad tgflallmu jiktbu. 11-bniedem beda jsir
. I mes. U n-nies bdew jivvjaggaw, ibahnru u jinfirxu mad-dinja. Gnaddew is
snin u tghallmu jibnu 1-rnagni, gnall-ewwel bil-fwar, imbagnad bl-elettriku. U jaghmlu 1-bozza, it-telefon, il-karnera, il-
1-ajruplan, televixin, il-kompjuter, rokit, il-lejzer, il-video, CD,
Vietor Falzon
Frar 2000
1-magazin !1-1-iuttafa kull Shubija fi Klabb Huttaf Lm1.50 fis,sena.
O!RD ~~~~J)
BIRil SMOOTIMG
STIHCTLY
kt
JaflUuu! lssa f'Ta' Cent nista'
monfli
It- nn t ' Xaqq gnal Ta' Cent
.. .. I t f' '
Klabb Fluttaf I-kacca u 1-insib fuq kwazi
elf tomna art li hemm fldejn il-lukanda. Cent important! immens gflan-natura.
3
jikbru nafna fjuri, u nafna gnasafar ibejtu Iuq ix-xagnri Per hemm ic-Ciefa, il-
ii-gawwija u 1-bufula namra. Ta' Cent hija anke riserva naturali.
Sa ftit xhur i!u Ta' Cent kien ikun mimli kaccaturi jippassiggaw qishom kawbojs, u nassaba bix-xbiek
kullimkien. lmma issa dan kol!u waqaf. Tajjeb! Nisperaw li 1-kacca u i-insib f'Ta' Gene isiru biss
memorja kerha!
Ta' Gene
t 1-i m
X'ghamlitilna Erika!
Nanseb smajtu bid-dizastru li sar fil-banar ndejn Franza fit-12 Dicembru li gnadda. Tanker tazzejt jismu Erika kien fi triqtu mgnobbi biz-zejt. Qam ir-rin u 1-maltemp, u 1-vapur inqasam fi tnejn. Xi 8000 hmneHata zejt ixxerrdu fil-banar. Fi ftit jiem din 1-ghadira zejt waslet 1-art u nittnet xi 300km mix-xtut sbieh talmajjistral ta' Franza.
lmma mhux il-gmiel biss qerdet din il-mewga zejt. Qe:rdet ukoll mat-300,000 gtl.asfu:r tal-bahar, fosthom guillemots, mragen, borok, u gawwi. Dawn huma
.i Margun , / /If
,/
k o II h a gnasafar li jgnumu
fil-witc u jistadu biex jaqbdu I ut. Bnal gnasafar ohrajn, dawn izommu rixhom f'kundizzjon perfetta. Ghalhekk bdew bi
minn
hekk, iz-zejt jghaqqad capep capep u 1-gnasafar bedajidhlilhom 1-ilma taht ir-rix, jirzhu u jmutu Onrajn fgaw fiz-zejt!
rtafna nies u xatt biex jimpalaw iz-zejt fuq ir-ramel u 1-blat, u biex jippruvaw isalvaw kemm jistgnu ghasafar. lgflu anke grupp Maltin, fosthom membri miiiBirdlife biex jgninu
Af1na lirnna Iii Ray Galea, wiened mirmhom.
"lx-xeni li rajtu fuq iHelevixin li
rixhom u fl-
Ritratti ta' Ray Galea
istonku. rtafna gflasafar xorta mietu, onrajn gnad m qed jirkupraw.
lrnsomma, tragedja tassew!
Dan 1-istiker hargitu gnaqda u jghid biss il-kelma:
li tfisser: tssa bizzejjed!
II-Huttafa 36 .. .Jmmar- F'rar 2000 5
Did-darba se naraw ghasfur miU-familja tal-glalez. Il-glalez is-soltu huma ghasafar b'saqajn u swaba' twalli jghixu vicin lilma. Ihobbujistahbew f'xi roqgha haxix folt mal-genb ta' l-ilma, imma kultantjohorgujduru. L-aktarspeci li thobb toqghod fHmiftun u spiss tidher tghum hija t-tigiega tal-bahar.
u dan minflabba n-nuqqas ta' gnadajjar li gnandna. F'Malta tidher kwazi dejjem fuq il-baflar waqt li tkun qed tpassi. lt-tigiega tal-baflar tpassi fil-harifa bejn Ottubru u Dicembru u firrebbiegna fi Frar u Marzu. flafna drabi tpassi bil-lejl. Ta' kull sena . Mhux difficli biex tagnrafha t
tigiega tal-banar. Hija sewda tuta b'munqar u geddum abjad ii jispikka\tV flafna.
lt-tigiega tal-banar m'gnandha x'taqsam xejn maHigieg (s'intendi, hi li Hnejn huma gnasafar!). lmma jgnidulha hekk gnax h
lmma dan gliandu
qagflda differenti meta jghum, b'munqar iliares 'I isfel u denb ippuntat 'il fuq. 11-gallozz iswed gnandu wkoll rix abjad fuq denbu u munqar aflmar u isfar.
gnasfur imbaccac. Fid-daqs darbtejn daqs namiema.
Peress !i
xi numru zgnir ta' tigieg tal-ballar
jidhru f'postijiet fejn hemrn !-i!ma nelu. L-afljar
tiekol hafna postijiet huma Hiservi algi u hxejjex ta' i-Gf1adira u s-ohrajn ta' !- Simar, imma tista' ilma lu, wkoll f'xi tnobb tirgha wied bnal Wied rninn wicc 1- Qlejgna u Gnajn ilma. Spiss Rihana. Fir-riservi, toghdos ghal minhabba li rn'hernrnx xi bicca haxixa kaccaturi, qtajja' zghar m iII- q i e g fL ~~~~~~~ ta' tigieg tal-bahar Saqajn it-tigiega tal- . iqattghu x-xitwa maghna. banar huma interessanti. Subghajha huma twal u rqaq imma mal-gnub ta' kull saba' hemm gilda zejda, ll b'hekk subghajha hurna qishorn moqdief. Dawn jghinuha hafna fl-ilma, imma fl-istess hin ma jtellfuhiex meta tigi biex timxi fuq i-art
mhix Maltin,
Tddu taraw tigiega tal-bahar? Facli. Aslu wasla da:i-zmien sarriserva ta' 1-Ghadira s-Sibt jew HHadd (jew mal-klassi) u ghandkom taraw ftit mhux hazin jghumu, jogndsu u jistanbew qalb il-qasab u s-simar ta' madwar 1-gnadajjar.
lnglii:: Common Coot Xjentifiku: Fulica atra
6
obbx il- r! sbieh u interessanti. lmma
ghax ma jgflixx fil-banar fl-
u A E I TAHBILA TAJR
z c A p R D R M R Hawn tmien ghasafar (ara Hista) mitlufin fit-tanbila. Sibhom billi timxi minn ittra
u R c A R A A N G glial onra 'I fuq, 'I isfel, lagenba jew djagonali. Kull ittra tista' tuzaha darba biss. Biex ngninuk lestejnilek 1-ewwel gnasfur. s T T s p B p p u lbgnat kopja tat-tanbila lesta (+ ismek etc) Iii
BirdLife Malta s E s E I s u s E 57/28 Triq Rigord Ta' Xbiex MSD 12
• MALVIZZ • RUSSETT • SPARVIER • BIES • Cans gnandek sal-15 Marzu 2000.
•KUCCARDA•MARGUN•PESPUS•ARPA• I Ir-rebbieh jinghata l-ktieb Bil-Bejta
lr-rebbiena tai-Kompetizzjoni 35 hija Christiana Borg minn Hal Qormi. Christiana tista' tmur tigbor il-ktieb li rebnet mic-Centru Birdlife f'Ta' Xbiex, mit-Tnejn sai-Gimg!ia (9-12am). lmportanti li tiehu mag!iha !-membership card.
. . . Zmien ix-xita! Zmien iz-Zring! Hafna Maltin diga qed igorru li qed tagnmei wisq xita dix-xitwa. lmma z-zringijiet xejn mhu qed igorru. Gnalihom ix-xita u 1-gnadajjar huma ddar, il-kenn u 1-najja. Fis-sajf, iz-i:ringijiet ikunu monbijin. !mma bnalissa
·kunu qed jognxew! Ftakru, pero, li hazin hafna taqbadhom.
Merill go basket! Tal-rnvienet spiss jaghtuna
affarijiet li nkunu xtrajna. jagnmlu
fl-istess !lin id-drapp huwa onxon u b' U titwihom sarvetta! U tista' tahsilhmn jekk u
HAFFU JINHATFU!
tal-plastik mgorru 1 [-
u
8
k
in
E Et
" .lamwr - Fnu· 2{}()() 9
11-Mixja Maratona tat-28 Novembru kellna nhassruha minflabba x-xita. !mma ser neqjgnu nippruvaw nagflmluha ...
[Data: 1 Niltaqghu: I Hin: I Naslu: t Lura:
12 Marzu 2000 Pjazza tar-Rahal 9am Bir:Zebbuga qisu 4pm
11-Mistra bajja li b'xorti tajba gnadl1om ma rvinawhiex bil-lukandi, u gfladha kwieta
mhux hazin. L-inflawi tal-wied tai-Mistra gnandhom interessanti gflall-fjuri u
I:r-rotta ser tibqa' !-istess, anke 1-karta ta' 1-isponsers tistgflu tuzaw 1-istess wanda li rcivejtu mai-Muttafa 34. lddata biss bdilna.
gnall .. gnasafar tax-xitwa. Mel a titilfuhiex!
Data: 20 Frar 2000 Niltaqgflu: Hdejn ii-Knisja tax-Xemxija
Kif tiftakru wkoll, iHius li ser jingabru se nuzawhom biex Hin: 8.30am nixtru teleskopju ghali-Ghadira. Ftakru li kull lira li tigbru tfisser punt fiiHuttafa tas-Sena 2000. Dawk li bagntulna xi flus diga zidnihomlhom~
"-::J(f:'·'•
Hawn, flbieb! rtajjin ghadna, anke wara n
najtflajk ta' Dicembru. Konna 8 kollox, imma hadna pjacir l?afna, anke meta ghamlet ftit xfta u ragflad. Anzi, dawk kienu 1-isban waqtiet!
Kif gfledt, ma konniex wisq membri, probabbli minhabba U fuq hekk li rrid nikteb did-darba. attivitajiet gfta/1-Fiuttaf ·t 3+ isiru dejjem - xemx, xita, bard jew
toqogftdux iccemplu taraw jekk 1-attivita thassritx minflabba t-temp. Justin ta!-bnazzi, u lifkom hekk irridkom issiru! Naturafment, jekk inkunu ser naqsmu 1-baflar u jkun imqafleb wisq, nibdiu r-rotta u mmorru x'imkien iehor- mal-banar m'hemmx
lmma 1-liarga ssir dejjem! Meta narakom!
Lura: xi nofsinhar
lr-rota hija 1-iktar mezz ta' trasport nadif u nabib ta' 1-ambjent. Gflalhekk xieraq li wanda mill-flargiet ta' grupp ambjentalista tkun bir-rota! Tflabbilx rasek jekk rota m'gflandekx jew toqgnod 'il bognod wisq biex tigi biha. Roti se nikru!~
Data: 26 Frar 2000 ~~ Niltaqgnu: Sam Bieb ii-Belt jew ~~~ )
9am l-pjazza Bugibba Lura: Ta:rd wa:ra nofsinhar
Min gej icempel 347646 (Birdlife) u jflalli ismu, telefon u kemm nies gejjin. iccemplux qabel il-15 Frar jevv vvara t-23 Frar.
Data: 19 Manu 2000 Ni!taqghu: 7am Bieb ii-Belt jew
8am quddiem il-Knisja ta' Marsaxlokk Lura: Tard wara nofsinhar
Gnandha tkun mixja twila u interessanti. Nimxu max-xatt tan-Nofsinhar ta' Malta ... nghaddu fldejn Ghar Hasan, Wied Znuber, i-iMnajdra u Hagar Oim. Hernrn flafna xagnri f'dawk in-nanat, interessanti gflall-fjuri u anke ghall-gflasafar (tkun bdiet il-passa). U naturalment it-tempji ecc. Nispiccaw ii-Qrendi.
F'din it-tielet parti se naraw l-energija li tigi rnir-rib u mis-sbana !-art...
Blat volkaniku huwa ideali gnall-energija geotermika
"' Jaumar - Frar 2000 l 1
i tie li
Facli! Jekk sat-30 April2000 inti tkun il-membru li dahhalt 1-iktar meinbri fi Klabb Muttaf ...
DA:t"~ IN-t~Ir·ir_rENDO 64 II{UN TIEGMEK!
annal embr u inti tiefl .. "' ..
Tliet p ker 1-
. did fi
in- hu
Huttaf
k . ' opJa.
Xi t1add ivvinta magna gdida!?!?!?!?!?l J\1agna li tqaxxar il-bajtar tax-xewk minn
l i 1-frotta ghadha ! , le, mhux veru
ghasafar!
sustanzjuz, u Bejt, H-buiula iswed,]
l-
, aqsmu bajtra tax-xewk u jersaq xi artist
.lannar- Frar 2000 •
11-Huttafa tas .. Sena 1999
Arthur Brifla Marco Calleja Karl Farrugia
Dawn kienn finalisti fil- a (\)
MUTT AF AT AS-SENA 1999, bii-punti H gabu. ~ lLJ Il-nbieb taghna hadu tagnhom nhar ~
tal-Milied li ghadda. t1'l
IlkoU hadu CERTIFIKA T imma 1B l-ewwel Uieta hadu wkoH GAJD TA' L- ~ GHASAF AR, u Jtirgen :rebah ukoH it- -~~ TROMBA tant mixtieqa! Prosit lilhom u lill- 1\J
~ koHha H nadu sehem. a)
~r -n--H-=_-u~t~fa tas-~ZOO(l bdiet mill-1 Janna;l ~ 2000 u Gnal dis-sena xi
bolli: ghalissa se telekards: 3 telekards = 1