ENDÜSTRİYEL METAL KAPLAMA YÖNTEMLERİ

Galvaniz (Çinko) Kaplama

Turgut Selman TÜMER

ÇİNKO KAPLAMA

• Demir ve çelik parçalar üstüne ince bir çinko tabakası kaplama işlemine verilen genel bir addır.

• Boya dışında, demirli metallere en çok uygulanan koruyucu kaplamadır.

Galvaniz kaplama iki şekilde yapılır:

1) Elektro Galvaniz 2) Sıcak Daldırma Galvaniz

1) ELEKTRO GALVANİZ KAPLAMA

• Elektro galvaniz kaplama yönteminde elektrolit iledoldurulmuş olan kaplama alanına ANOT ve KATOTolarak iki elektron daldırılır, Anot elektronuna saf çinkokatot elektronuna kaplanacak malzeme bağlanır.

• Akım gerilim üretici ve redresör yardımı ile elektro şokkullanılarak çinkonun metali kaplaması sağlanır.

• Bu kaplama yönteminde saf çinko kullanılır.

Elektrolitik Yolla Çinko Kaplama işlemi

1- Asidik elektrolitlerle

2- Alkalik (siyanür içeren) elektrolitlerle

3- Siyanür içermeyen alkalik elektrolitlerle olmak üzere üç şekilde uygulanmaktadır.

ELEKTRO GALVANİZİN KULLANIM ALANLARI

• Makine parçaları

• Sera malzemeleri ( özellikle sera kurulum malzemelerinde korozyona karşı çok etkili koruma sağlar)

• Çamaşır sepeti, market alışveriş arabası

• İnşaat kalıp iskeleleri

• Her türlü civata, somun, pul, fitings malzemesi ve demir olan her türlü malzeme.

2) SICAK DALDIRMA GALVANİZLEME

• Bu yöntem ile ergimiş halde bulunan çinko (460 C)içerisine malzeme daldırılarak kaplama işlemi yapılır.

• Bu şekilde oksidasyon önlenerek metallerin ömrüuzar, hava teması kesilmesi paslanmayı önlemiş olur.

SICAK DALDIRMA GALVANİZ KAPLAMA’NIN UYGULAMA ALANLARI

• Güç üretim tesisleri, petrokimya tesisleri, ısı değiştiriciler, soğutma bobinleri, elektrik dağıtım kuleleri ve direklerindeki yapı çelikleri

• Elektrik kablo boruları, kıvrımlı çelik borular ve dirsekler

• Liman kazıkları ve rayları

• Nem Yoğunluğu Fazla Olan Alanlar

• Otomotiv sektörü

SICAK DALDIRMA GALVANİZLEME PROSESİ

GALVANİZ KAPLAMA ÇELİĞİ NASIL KORUR?

Çinko kaplama çeliği üç şekilde korumaktadır:

Yüzeydeki sürekli çinko filmi çeliği bulunduğu ortamdan ayırır.

Kaplamada bir süreksizlik olması durumunda, çeliği korumak için kurban olarak davranır (katodik koruma).

Zamanla oluşan çinko korozyon ürünleri genel korozyon hızını yavaşlatır.

Sulu ortamlarda elektron verme (oksidasyon) ve elektron alma (indirgeme) şeklinde meydana gelen reaksiyonlara elektrokimyasal reaksiyonlar denilir.

Su içinde, atmosferde ve toprak altında meydana gelen bütün korozyon reaksiyonları elektrokimyasal reaksiyonlardır.

Anotdaki kimyasal değişim sonucunda meydana gelen metal iyonlarının çözeltiye geçmesi sırasında açığa çıkan elektronlar, elektronik iletken vasıtasıyla katoda taşınırlar.

Katot yüzeyinde harcanan elektronlar, oksijenin (O2) hidroksil (OH) iyonu haline dönüşmesine neden olur.

Çelik malzemenin yüzeyi Zn kaplandığında ise çelik sac katot, Zn ise anot olarak davranır ve Zn kaplama tabakası korozyona uğrar. Bunun nedeni galvanik seride Zn’nun potansiyelinin çeliğe göre düşükolmasıdır.

GALVANİZ KAPLAMA ÖMRÜÇinko kaplı çeliğin içinde bulunduğu dış ortamdaki sülfat ve diğer çevresel faktörler, korozyon hızını önemli ölçüde etkilemektedir.

Aşağıdaki tabloda, çinko kaplamaların değişik ortamlardaki muhtemel ömürleri verilmektedir.

TS EN ISO 1461

Sıcak daldırma galvaniz kaplama TS EN ISO 1461, ASTM-A-123, DIN 50976, standartlarına uygun olarak yapılıp yapılmadığının kontrolüdür. Testler dijital kaplama kalınlığı ölçme cihazı veya tahribatsız muayene ölçüm aletleriyle kolayca yapılıp standartlara uygunluğu karşılaştırılır.