GATA GÖĞÜS HASTALIKLARI

ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

“Pulmoner Embolide Mevsimsel Yatkınlık”

16 NİSAN 2011

Yakup Arslan, Ergün Uçar, Cantürk Taşçı, Seyfettin Gümüş, Arzu Balkan, Ömer Deniz, Ergun Tozkoparan,

Metin Özkan, Hayati Bilgiç

GATA Göğüs Hastalıkları A.D.,Ankara, TÜRKİYE

“Çıkar çatışması yoktur.”

2

GİRİŞ

Pulmoner emboli(PE); çoğunlukla bacak derin venlerinde meydana gelen

trombüslerden kopan parçacıklar ile pulmoner arter ve/veya dallarının tıkanması sonucu gelişen,

mortalite ve morbiditesi yüksek, tekrarlayabilen, tanısı güç konulan önlenebilir bir hastalıktır.

TTD PULMONER EMBOLİZM TANI TEDAVİ UZLAŞI RAPORU-2009

3

AMAÇ

Pulmoner emboli gelişiminde, meteorolojik parametrelere bağlı olarak mevsimsel yatkınlık olabileceği düşüncesi 1940 yılında De Takats ve arkadaşlarının çalışmalarından beri ilgi çekmektedir.

Çalışmamızda, pulmoner emboli gelişimi ile hasta cinsiyeti ve tanı konulan ayın meteorolojik parametreleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmeyi amaçladık.

4

YÖNTEM

1.Cinsiyet(E\K) 2.Yaş 3.>65 yaş (E\K)4.BMI>30(E\K)5.Sigara kullanımı6.DVT birlikteliği7.Malignite varlığı

8.Genetik9.İmmobilite10.Cerrahi 11.Nüks12.Risk olmaması,13.Tanı aracı,14.Eksitus retrospektif olarak

incelendi.5

Gata Göğüs Hastalıkları A.D.de 2005-2010 yılları arası PE tanısı konulan hastaların dosyaları,

YÖNTEM

6

Ankara ilinin 2005-2010 yılları arasındaki; - aylık ortalama sıcaklık, - aylık ortalama hava basıncı, - aylık ortalama nem yüzdesi değerleri,

D.M.İ. Genel Müdürlüğü Bilgi ve İstatistik Şube Md.lüğünden alındı .

YÖNTEM

Aylar; - ortalama hava sıcaklığı, - ortalama nem yüzdesi ve - ortalama hava basıncı değerlerine göre

,

“SOĞUK AYLAR”;Kasım, aralık, ocak, şubat, mart ve nisan ,

“SICAK AYLAR”;Mayıs, haziran, temmuz, ağustos, eylül ve ekim,

7

SONUÇLAR

D.M.İ. Genel Müdürlüğü Bilgi ve İstatistik Şube Md.lüğünden Alınmıştır.(2011)8

ANKARAAYLIK ORT. NİSPİ NEM VE ORT.SICAKLIK

0,010,020,030,040,050,060,070,080,090,0

100,0

11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2005-2010

YILL

IK O

RT. N

İSPİ

NE

M (%

)

YILLIK ORT. NİSPİ NEM (%)

AYLIK ORT.SICAKLIK

SOĞUK AYLARAOS;5,5 AON;%68,4

SICAK AYLARAOS;20,4 AON;%49,5

9

ANKARAAYLIK ORTALAMA HAVA BASINCI

900,0

905,0

910,0

915,0

920,0

11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2005-2010

AY

LIK

OR

TA

LA

MA

HA

VA

B

AS

INC

I

AYLIK ORTALAMA HAVA BASINCI

SOĞUK AYLARAOB;914,2

SICAK AYLARAOB;912,8

D.M.İ. Genel Müdürlüğü Bilgi ve İstatistik Şube Md.lüğünden Alınmıştır. (2011)

SONUÇLAR 2005-2010 yılları arasında; i) 116’sı(% 58,3) erkek 83’ü (% 41,7) bayan 199 hastaya PE tanısı

konuldu. (p=0,076) ii) 112’sine (% 56,28) soğuk aylarda, 87’sine (% 43,72) sıcak aylarda , (p=0,078),

En çok tanının konulduğu aylar sırasıyla; 1.Kasım;24 vaka (%12,06), 2.Şubat;20 vaka (%10,05), 3.Ocak ve Nisan; 19 ar vaka(%9,54), 10

11

SOĞUK VE SICAK AYLARA GÖRE PE TANILI HASTA DAĞILIMI

12

SONUÇLAR Yıllara göre erkek , bayan ve toplam hasta

sayısı arasında (+) pozitif yönde orta düzeyde anlamlı istatistiksel ilişki tespit edildi,

(erkek;p<0,001, r=- 0,402/ bayan p=0,001 r=+0,396/ toplam hasta p<0,001 r=+ 0,483).

Soğuk aylarda, yıllar ile erkek hasta ve toplam hasta sayısı arasında (+) pozitif yönde orta düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edildi,

(p;0,036-r;+0,351/p;0,011-r;0,428).

13

SONUÇLAR

Soğuk aylarda, aylık ortalama sıcaklık ile aylık ortalama hava basıncı arasında (-)negatif yönde orta düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir(p,006, r;0,447).

Soğuk aylarda aylık ortalama sıcaklık ile aylık ortalama nem yüzdesi arasında (-) negatif yönde güçlü düzeyde istatistiksel ilişki tespit edildi(p<0,001-r;-0,704).

14

SONUÇLAR

Sıcak aylarda, yıllar ile erkek hasta, bayan hasta ve toplam hasta sayısı arasında (+) pozitif yönde orta düzeyde istatistiksel anlamlı ilişki tespit edildi (e;p=0,001, r;+0,530/k;p=0,004 r;+0,466/p<0,001 r=+0,581).

Sıcak aylarda, aylık ortalama sıcaklık ile aylık ortalama hava basıncı ve aylık ortalama nem yüzdesi arasında (-) negatif yönde güçlü düzeyde istatistiksel anlamlı ilişki tespit edildi(aob;p<0,001 r;-0,814/ aon;p<0,001 r;-0,818). 15

16

SONUÇLAR  SOĞUK AYLAR

(n=112)SICAK AYLAR

(n=87)TOPLAM(n=199)

PP

1.CİNSİYET(E\K) 69\43 47\40 116\83 0,0760,0762.YAŞ ORT. 55,34±1,75 53,44±6,78 54,43±4,83  1,003.>65 YAŞ (E\K) 18\27 12\26 30\53 0,4264.BMI>30(E\K) 8\11 3\11 11\22 0,2785.SİGARA 61 44 105 0,5866.DVT 38 23 61 0,2567.MALİGNİTE 13 10 23 0,988.GENETİK 11 4 15 0,1669.İMMOBİLİTE 33 21 54 0,40210.CERRAHİ 25 20 45 0,91111.NÜKS 6 1 7 0,1112.RİSK YOK 18 14 32 0,99713.SİNT\BTA 22\90 20\67 42\157 0,56614.EKSİTUS 2 3 5 0,655

TARTIŞMA 1940 Yılında De Dakats ve ark., düşük hava basıncına bağlı olarak ilkbaharda PE

vakalarının arttığı belirtilmiş (Hiperprotrombinemi?),

2000 Yılında Bendz ve ark., sağlıklı erkek gönüllülerde yapılan bir çalışmada

düşük hava basıncının, aktive koagülasyon faktörlerinin düzeyinde geçiçi bir artış yaptığı saptanmış,

17

TARTIŞMA

2004 Yılında Stein ve ark., PE li hasta sayısı ile hava basıncı, nem yüzdesi

ve sıcaklık arasında korelasyon saptanmasa da, ilkbahar aylarında hasta sayısının arttığı saptanmış,

2004 Yılında Manfreddini ve ark., PE li hasta sayısının herhangi bir risk faktörüne

bağlı olmaksızın kış aylarında pik yaptığı saptanmış,

18

TARTIŞMA

2005 Yılında Meral ve ark.(Erzurum), hava basıncının düşük olduğu ilkbahar

aylarında PE insidansı daha yüksek bulunmuş, hasta sayısı ile hava basıncı arasında negatif korelasyon saptanmış,

2005 Yılında Clauss ve ark., hasta sayısı ile hava basıncı, nem yüzdesi ve

sıcaklık arasında korelasyon olmadığı saptanmış,

19

TARTIŞMA

2005 Yılında Masotti ve ark., cerrahi nedenli hospitalizasyona bağlı gelişen

PE hasta sayısı ile hava basıncı arasında güçlü korelasyon saptanmış,

2008 Yılında Öztuna ve ark.(Trabzon), PE tanısının konulduğu ay ile hava basıncı,

sıcaklık ve nem yüzdesi arasında korelasyon saptanmamış ancak en çok hasta ilkbahar aylarında tespit edilmiş,

20

ÇALIŞMANIN SINIRLILIKLARI

Epidemiyolojik açıdan geçerli bir sonuç çıkarabilmek için hasta sayısının yeterli olmaması,

Hastaların bir kısmının tanı konulan yerde ikamet etmemesi,

Hastalığın gelişimi ile tanı konulma arası geçen sürenin tam bilinmemesi,

21

SONUÇ

Literatür bilgilerine uygun olarak PE’li hasta tanısının “SOĞUK AYLARDA” daha fazla olduğunu tespit ettik,

Özellikle “SOĞUK AYLARDA”, pulmoner emboli gelişimi öngörülen hastalarda profilaktik dozda antikoagülan kullanımı ihmal edilmemelidir.

22