gayb’in dİlİ tÂcÜ’l-evlİyÂ ve burhÂnÜ’l esfİyÂ abdÜlkÂdÎr geylÂnÎ (k.s.)...

8/7/2019 GAYBIN DL TCL-EVLY ve BURHNL ESFY ABDLKDR GEYLN (K.S.) MENKBELER HKMETL SZLER

1/232

-1-

GAYBIN DLTCL-EVLY ve BURHNL ESFYABDLKDR GEYLN (K.S.)

MENKBELER

HKMETL SZLER

KADR TARKATI ve EVRADI

TAVSYE ETT NAMAZ ve DUALAR

E-eyh Muhammed ehby-s Sd

Tercme

SEYYD HSEYN FEVZ PAA


2/232


3/232

-3-

Blm: 1

YAYINEVNN

NSZ VE ESERN TANITIMIElinizde bulunan bu eserin asl Farsa'dr.

E-eyh Muhammed Sadk-l Kdir'y-ehb'y-s Sadi Hz.leri tarafndanFarsa'dan Arapa'ya; Menkibi Tc-l Evliya ve Burhan-l Esfiya, El-KutbrRabbani Vel Gavss Samedn Es-Seyyid Abdl-kdr-l Geyln (k.s.) ismikonularak tercme edilmitir.

Arapa'ya tercme edilerek baslan eserin isminin bulunduu risaleninaltnda, u aklama bulunmaktadr ki, cidden irfan ehlince bu satrlar ok derinlednn mnalar (lh srlar) aklamaktadr:

Hvel kitb-l msemm btefrih-lHatr tercme-t eyh Abdulkdr

El kadiribni Muhiddin-l Erbili.

Yukarda ki beytte nl mtercim bu gibi eserlerin gnllere ferahlkverdiine iaret buyurmaktadr ki, cidden yledir.

Tasavvufa it btn eserler, gnlleri ferahlandrr. Zten bu sebepledir ki,eyh-l Ekber Muhyiddn ibn'l Arab (r.a.) yle buyurmulardr:

yle zaman gelecektir ki, hasbel icb ve zaman zahir olamayanm'minler, bu gibi tasavvuf! eserleri okuyarak, ALLAH'n sevdiklerinden

olabileceklerdir.Eserin basld yer hakknda, ise eser'in aslnda u bilgiler verilmektedir:

bu esers Matbaasnda, Haleb kapsnda, Msr'da baslmtr.

te elinizde bulunan bu kymetli eser de bu Arapa olan eserin Arapa'danda Trke'ye Seyyid Hseyin Fevzi Bey tarafndan tercme edilmesi ilehazrlanmtr.

Eser'in ilk basmnda sadeletirmesini A. Kadri ve B.Ulunar yapmlardr.

Yaynevimiz naizane olarak sahasnda ok kymetli olan bu eseri, yenidentertib ettirerek ayrca eser'in iersine KADR EVRADINI ve Gavs'l-zm'mmridlerine tavsiyeleri olan hikmetli szlerini EY OUL!'u ayr blm halindealarak siz kymetli okurlarmza sunmaktan Cenab- Hakk'a sonsuz kranduymaktadr...

Zira; una kesinlikle inanmaktayz ki ilmi lednn (HAK LM) ve tasavvuferbabnn hallerini anlatan kitaplar yaynlamak ve bu kitaplardanfaydalanabilmek hereyde olduu gibi TAKDR-LH'dir.

Ve una da kesinlikle inanmaktayz ki bu ilme hizmet etmek ok kymetliolan bir ltf ilhdir...

Bizler de bu ilme ummanda bir damla kadar hizmet edebiliyorsak bizlere nemutlu...

una da eminiz ki; Hereyin dorusu ancak CENAB-I HAKK (c.C.) bilir!..


4/232

-4-

Cmlemizi yanlla dmekten muhafaza buyursun ve bizlere hakkylahizmet etmeyi bu yolun nasipkrlarn-dan da olmay YAYIN EVM ZE'de busahann kymetli eserlerini yaynlamay nasib eylesin AMN!..

Bu vesileyle, bir noktaya daha iaret etmemizin lzumu burada hasl oldu ki

bu; essnda hak olan evliya hazeratnn kerametlerinin aklanmas, ycevellerce makbul olmayp, onu bz yksek mutasavvflar, Ric-l hayz (erkeklerinhayz grmesi) gibi nitelemektedirler...

Lkin bazlar tarafndan Evliya hazeratnn kerametlerini aklamaksakncal grlsede, bu yolun talihlilerinin bu menkbelerden aldklar birok dersvardr ki elinizde bulunan bu kymetli eserde ki bulunan menkbelerin iersindede Gavs'l-zm Abdlkdr Geyln Hazretlerinin kymetli, hikmetli szleri vetasavvuf ilminde bulunan birok konular meseleleri aklayan metinlerbulunmaktadr.

Bu arada yeri gelmiken, Maarifetnme mellifi brahim Hakk Erzurum(k.s.)'nin buyurduklar, bir gerei de tekrarlamadan geemiyeceiz. yle ki:

detullah O'dur ki, her ne kadar yce veller keramet gstermektenekinrlerse de, lemlerin yce Rabbi, evliyasna yle ikram ve ihsanda bulunurki, o ikramlar bazen evliy'ykerametini gizlemekten mahrum eder.

Zira, KN (OL) emri kendilerine verilen vellerden, aa kan bazolaanst tecelliler, gzlerden saklanamaz olur. Nn ile Kaf srr tecelli eder...

Aczimizin birkez daha derinliini idrk ederek her baarnn dostu yceMevl'nn ltfuna gverek, eseri siz okurlarmzn faydalanmalanmalar iinyaynlam bulunuyoruz. Gayret bizden ltf ilh RABBMZDEN,

KTSAN YAYINEV


5/232

-5-

Mnevi kintn snmez gneidir O Gnllerde taht kuran mn hkmdardr

Tasavvuf ocann kutsal teidir O Hak yolu erlerinin rehberidir yrdr

Gavsl-zm abdlkdr Geylni Hazretlerinin Babeyh

(eski adyla Reiss Sk) denilen semtte medresede trbe-i sadeti.


6/232

-6-

TAKDMGeni slm dnyasnda Sultn'l-Evliy, Gavs'l-zm, Zamannn sahibi,

Gavs- Smedn gibi isimlerle anlan byk vel ve lim Abdlkdr Geyln (k.s.)hicretin 470'inci ylnda (Mild:1077) senesinde Hazer Denizi'nin gneyinde Geylneyaletinin Nif Ky'nde dnyaya terif etti.

Rivayet olunur ki; Hz. Abdlkdr'in doumu erefine Cenb- Hak (c.c.) o gecednyaya gelen 1100 erkek ocua velayet ihsan etmitir.

Abdlkdr Geyln'nin menkb ve silsilesi, torunu Eb Salih Nasr tarafndanyazlm olup, ana ve baba cihetinden Peygamber (s.a.v.) soyuna baland, anacihetinden Hz. Hseyin'e (r.a); baba cihetinden de Hz. Hasan (r.a.)'n torunu, hemseyyid hem de erif olduu ayrca nesebinin Hz. Ebbekir (r.a.), mer (r.a.) ve Osman(r.a.)'a ulat kesin olarak anlalmtr.

Abdlkdr Geyln (k.s.)'un ana rahminde krettii ve doumundan sonra birok fevkaldelikler gsterdii bilinmektedir. ocukken doruluun timsli idi. Byd

zaman da fazletin temsilcisi olarak yaad.Sahih rivayetlere gre; 18 yana kadar memleketinde kald ve ardndan tahsil

iin Badat'a gnderildi. Badat'ta El-Tebriz'den sarf ve nahiv dersleri bunlarn yansra da Badat'ta Hanbel ve aft Fkhn da tahsl ett. Hz. Abdlkdr'in 1095 ylndan1127 yllar arasnda geen mr esnasnda tasavvuf yoluna suluk ettii ve tarikaterknn yerine getirerek muhtelif ile ve derslerden (nl hocalardan) gemitir.

Zira; ok iyi bilmekteyiz ki byk insanlarn yetimesi de, byk gayret vealmay gerektirir. Bu bakmdan Abdlkdr Geyln'nin insan st kiiliine gl vekudretli retmenler muhtab olabilirdi.

Abdlkdr Geyln (k.s.)'un tarih kitablarna aksetmeyip huss mhiyet arz eden

bu 28 yllk hayat hikyesi seyr-i sulkun ikmli (tevhid terbiyesi) ile geer.Bir ara mm- zam Eb Hanfe Hz.'nin trbedarln yapt ve yine bu yllar

iinde evlendii bilinmektedir. Hz. Abdlkdr (k.s.) ok mehur bir vel olan Eb'l HayrMuhammed bin Mslim el Dabbas'a talebe olduktan sonra tasavvuf yolunda byk birgelime gsterdi ve ksa zamanda mmtaz bir vel ve varlk olduunu kabul ettirdi.

El-Dabbas, Abdlkdr Geyln'nin hayatnda nemli bir yer igal etmitir. Manevsrlar ondan tederrs etmi ve El-Debbas kendi yerini O'na terk etmitir.

El Debbas, kendisine mlki olan Hz. Abdlkdr'e El-Bz'l Eheb (ALLAH'nak doan) lkabn vermitir. Bu olay yle vuku bulmutur:

Bilindii gibi, Hz. Abdlkdr'in annesi lde giderken, bir haydut gruhu

tarafndan evrilir. Ve o srada birahin peydah olur.hin haydutlar kartr ve Abdullah'n kz Ftm'nn bandaki rty alr.

Aradan yllar getikten sonra Hz. Abdlkdr Geyln, El Debbas'n huzurundaotururken, birdenbire ahin ortaya kar ve El Debas hemen Hz. Abdlkdr'e bakar. Bubakn manev srlar tevd anlamna geldii ve bilhare Hz. Abdlkdr Geyln'ninannesi Ftm'ya Bu ba rtsn al! diyerek ahin tarafndan alnan rty hediyeettiini btn menkblar yazar.

El Debbas'n nazrndan Abdlkdr'e intikal eden k huzmesi O'nun varlndabir yanarda gibi indifa etmeye ba lad ve i aydnlk kinata k saar oldu.

Byle bir kudret haznesi itima hayatta yerini almalyd. Nitekim soflik hrkasn

E-eyh Kz El-Kuzat Eba Sait El-Mbarek Badad byk bir merasimle giydirerek


7/232

-7-

O'nun mstakbel yerini iaret etti.

1127 ylnda sf Yusuf El-Hemedn (*), Hz. Abdlkdr Geyln'ye cemate vaazetmesi iin telkinde bulundular. Hz. Abdlkdr geni ve sonsuz bir ilim haznesiolmasna ramen irad grevini yklenemiyordu...

nk bekledikleri bir iaret Hz. Peygamber (s.a.v.) katndan bir izinname vard.Yusuf Hemedn (k.s.)'un irad ve kz o kutsal msdenin yaklatn haberveriyordu. Nihayet gnlerden bir Cum'a, bykler by olacak Hz. AbdlkdrGeyln minbere doru yrmektedir.

Birden Hz. Peygamber (s.a.v.), Ali bin Ebi Talib (k.v.) ve Ashabdan bzlarolduu halde O'nun nndedirler. Hz. Abdlkdr, ALLAH (c.c.)'n sevgili Peygamberini(s.a.v.) grnce sonsuz bir mutluluk iine gmlr. O hli, ne biz tasvir edebiliriz, ne deonlar bu srr aklar.

Buluma ve grme alenen cereyan eder. Birok gz Cenb- Reslllah'n(s.a.v. )Abdlkdr Geyln (k.s)'un azna yedi kere flediini ve Konu ey

Abdlkdr! dediini, Hz. Abdlkdr'in skt ettiini, bunun zerine Hz Al (k.v.) vedier halifenin er defa flediini grr. Hz. Peygamber (s.a.v.) tekrar Konu eyAbdlkdr! hitabnda bulunur. Bu defa Hz. Abdlkdr konumaya balar ve ilk sz:

GEMBIRAKIP, HLE DNELM !.. olur.

O'nun sesinde artk insanln mmtaz ilmi ve tesiri vardr. O andan itibaren Hz.Abdlkdr, insanln en yce hatbi, edibi, en kutsal retenidir.

nk Hz. Abdlkdr, o andan itbren Resuller Resulnn izni ile krsde vaazetmekte ve ondan sadr olan her kelm Allah (c.c.)'n kanunlarna ait bir izhnme, birtefsir hviyetini almaktadr.

Bu sebeble, Hz. Abdtkdr'in cemati o gnden sonra gittike artar...

ylesine artar ki; ne yer alyor du bu kalabal... Ne de almasna imkn vard. Oycelerden ycelere geiyor, cematda o ycelik iinde sonsuza alan bir bakadnyay seyre dalyor, o seyrnda herkes cu hur iinde sarho oluyordu.

Ksa bir zaman sonra, Hz, Abdlkdr gelen dinleyicilerine yer bulmak, yeraramak zorunda kald, Badat'n dna kadar taan bir cemate her an saysz klarkatlyordu.,.

Onun iindir ki; Badat'n Halka kaps yannda mescid yapld ve oraya geildi.Artk bu yeni mescidde vaaz veriliyordu. Amma ak her gnl yakmt. Mslman,Hristiyan, Musev demeden hepsi O'na ktlar.

O yerler de dar gelince artk vaazlar mescidin dna meydanlara tat...

Garip ve mutlu eyler oluyordu vaaz srasnda Hz. Abdlkdr yava seslekonutuu hlde herkes duyuyordu. O'nun meclisinde uzak yakn yoktu, her k o sesiiinde duyuyor, O'nun sesi zaman ve mesafeyi aarak gnllere akyordu. Meydannbir tarafna sitane (tekke) de yapld. Fakat o dahi ihtiyaca cevap veremiyordu.

Hz. Abdlkdr'in hutbeleri insanlk iin yeni bir hdise idi. Ve 1134 ylnda devrinen byk limi ve ayn zamanda Badat kads bulunan Eba Sid'l Mbrek'in derghda Hz. Abdlkdr'in idaresine tevdi edilmi bulunuyordu.

Hazreti Sultan cum'a sabah ve perembe akamlar kendi medresesinde, pazar

*Yusuf El-Hemedn: Kutb'l-aktab olan bu kutsal zt drt tarkattan icazetlidir (Hilafeti var)


8/232

-8-

akam ise derghda (tekkede) ders ve nasihatlarna devam ettiler.

Hazreti Abdlkdr Geyln keramet ve ilmi ile de devrini am mstesna birvarlkt. Canlara rahmet sunan, gnller aydnlatan ve nice karanlk insan aydnlakavuturan emsalsiz retmen olmutur.

Hz. Abdlkdr, ilim ve irfan gnei idi. Herkes O'na kouyor, herkes O'ndanhimmet bekliyordu. O hepsine cevap vermesini bildi. Hereye muktedir olduunuinsanla kabul ettirdi. Fakirleri doyurdu, chilleri lim kld. Kapal gzleri at, g-nllere rahmeti soktu. O'ndan kim ne istedi ise hi bir teredte mhl kalmadanistediinin tamamn ald.

limler O'nun rahlesinde ilimlerine ilim kattlar. klar O'nun huzurunda Hakk'avuslat etti. Veller O'nun nazarnda Ceml ne'esini taddlar.

O, devrinin ve sonraki zamanlarn aranan byk insan olarak kald. limlerinO'nun huzurunda en kark mes'elelere zm bulduklar biliniyor.

yle ki; Fkh bilginleri O'na ne sorarlarsa hemen annda cevap alyorlard. O,

canl bir kitabd. Kitablar O'nun baklarndan feyiz alanlarn kalemi ile yazld. VellerO'nun bakndan beslenerek bydler. Ve O, bylece gavslar sultn (Mahbb-uSbhn) oldu.

te, Hz. Peygamber (s.a.v.)'in emriyle, kendi dilinden:

Kul y Abdlkdr kademeyye hzihi al ragbeti klli veliyyullah!

Mnada en byk olan madde de elbette ki; en kudretli olacakt . Bu sebepleitimi grevlerini de tamamen yerine getirmi idi.

Hz. Abdlkdr Geyln'nin 49 ocuu oldu. Bunlardan 11 tanesi babalarnnyolundan yryerek manev makamlara eritiler. Bunlardan sa, Msr'da babasnnmanev srlarn tedris eden bir mrid oldu. Dier oullar Abdullah, Abdlve-hab,

Abdrrezzak, Yahya, Muhammed, Abdurrahman, Abdl-Cebbar isimli ocuklar daBadat'ta babalarnn ilim rahlesinde klara ders ve telkinlerine devam ettiler. Dierocuklarbrahim ve Vst muhtelif eyletlerde, Ms am'da, Abdlzz ise Sincar'dagnllere era oldular.

Hz. Abdlkdr Geyln, Badat'ta o kadar ok byk bir tesir ve nfuz sahibi idiki; Melk ve veziler de ona mrid olmu lardr.

Lkin bu ahslar, Hz. Abdlkdr Geyln ve evltlannn Badat'taki tibar vehkimiyetlerinden endieye dtler. Melk basit ve kk dnya hesaplarylaGeyln'lerin saltanatna gz koyduklar vesvese ve evhamna kapld. Bu sebeple birara Geyln ailesini Badat'tan srd. Srgn ok ac ve ar neticeler vermektegecikmedi...

nk Allah katnda sevilenlere uzatlan her el krlmaya mahkmdur... Elbette;

Men ezli veliyyen ve ekad azenth bharb Velme eziyet ve (buz)edene phesiz ben iln- harb etmiimdir.

Hdis-i kudssinin srr tecell edecek ve kahr- ilhye zerine celbeden, saltanatmakamnda bulunan ahsn da eli krlacak ve tahtndan uzaklatrlacaktr. Nitekim desrr- kader bu yolda zuhur etmitir. Doudan ve Kuzeyden Badat'a doru gelenkorkun bir cinayet kasrgas Badat' da yerle bir etti.

Bu kasrga Moollar idi. Moollar, Badat'ta korkun katlimlar yaptlar ve sonrada bu m'mr beldeyi bir harabe hline getirerek terkedip gittiler.

O vakit Melik anlad ki; Geyln'ler, saltanat ve dnya tutkunu deildir. Onlar


9/232

-9-

manev melekler ve Badat'n koruyucu kudretleridir.

Bu mbarek belde de Resl-u Zin'n ve onun sevdiklerinin sye-i sadfndamuhafaza ve himaye edilegelmitir ki; onun iin u kt'ay buraya bu babtaki lednsrrna iaret olarak almadan geemedik:

Nedendir l kenarnda eref bulduu Badat'n

Cenb-Gavs-Azmin makamolduundandr

Saye endzhmve olduu bata

Kadirinin glzr nianolduundandr.

Bu tevbe ve nedametten sonra, srlen Geyln ailesi, src Melk'in alay veyalvarlar arasnda Badat'a avdet buyurdular.

Elinizdeki eser imdiye kadar hi yaynlanmam menkbelerle birlikte Gavs-Smedn'nin btn'menkbelerini havi olmakla byk bir zellie sahiptir. Bu iirdende anlalaca vehile, kaleme alnan Menkb-i Tc'l-Evliy'nn zellii, bu

menkibelerde iki cihan serveri (s.a.v.) efendimizin Leylei isrda (Mi'r gecesinde)lemlerin yce Rabbi ile mlakatnda Hakk (c.c.) Hazretlerinin kendilerine:

Senin Abdlkdr ismi ile msemma (adlandrlm) olun nerede? O'nugetirmedin mi?

lh suline muhatap oluudur. Bu ilh hakkat bizzat Gavs'l-zm tarafndanaynen ve defaatLe nakil buyurulmu-tur.

Nitekim, Hz.Gavs bu ilh iltifat nedeniyle, gerek lemlerin yce Rabbi'ne gereksehabb-i ekremine, sonsuz kran arz ettiini de ayrca beyan buyurmaktadr.

Bu eseri dilimizin dnd idrkimizin vsati nispetinde izaha altk.

Hizmet bizden hidayet O'ndandr.Bu alde dncelerle hemhal olan gnl dostlarna dreynde (ebed hayatta)

saadetler di ler, sayg ve muhabbetlerimi sunarm.

HSEYN FEVZ

GAVSL'ZMHer menkb bir velnin snn izhar eder

Ol mennibie gnlde kalmaya gam ve keder

Bu menkb hepsinin al- b hemtsdrnk mirc- resul ersrmn bir yddr.

Ol gece HAK sordu zira n hbibi ekreme

Nerde Gavs'l-zm'n gelmedi senle niye?

Ceddi paksn ol vellerahna hakkelyakiyn

Bundan anla Gavs'l-zm nicedir ey in

Bir nefestir olmamtr Hak teldan cda

Bu menkb oldurur ki, anlatr bu srlar

iny vahdete mektm olan esrarlar


10/232

-10-

Hangi devletl veldir ki, Resul Kibriya

Oldu mnda peder ana Muhammed Mustafa

Ey hakikat talibi bu menkb bakadr

Onda mrc Resul anlatr n ol kadirKadiriler Gavs'l-zm'la bulurlar devleti

Gavs'l-zm'da nmyan iki cihan izzeti

Rh-u pakndan dile gel her dilek makbul olur

D cihan sultndr kim ona has kul olur

(KTB'L GAVS)

E-eyh Seyid Hseyin Fevzi Paa

O 'nu ancak "O" grr. O'nu ancak "O" idrk eder. O'nu ancak "O" bilir. Kendiztn, kendi zt ile grr ve bilir. O'nu kendinden gayr kimse gremez. Bir kimse idrkedemez. Ztn bilmek ancak esm ve tecellyat iledir. Hner, Allah'... ALLAH ilebilebilmektir.

Gavs'l-zm Abdlkdr Gayln (k.s.)


11/232

-11-

Blm: 2

GR

Rahman ve Rahm olan Allah- Zl Cellin adyla

Y Rabbi!

Sana yzbinlerce hamd olsun ki, sana kavuan kurbet ehlini, beeriyet ukurun-

dan vahdet zirvesine ykseltirsin...Kullarn arasnda ykselmi ve byk insanlara, kutsal feyizlerini ihsan buyu-

rursun...

Sana kavuan ehlullh efendilerimizin zikr-i cemillerini bellarn her trlsndenkurtulma vesilesi yapp, onlarn e-faatlaryla nice m'minleri, rahmetinekavuturursun...

Evliyullhn nesilden nesile, dilden dile geen menkbele-riyle bu gk kubbeyinurlandrrsn...

Btn yer ve gk tabakalar, o yce ALLAH dostlarnn kerametleri vefevkaldelikleriyle sslenir.

hretleri gne gibi ufuklarklandrr...

Ol mna gne lerinin aydnl ile, l kalbler can bulur...

Bu suretle de ulu evliyalarn, kelmlarnda ki, helvet ve esrar dile getiren ubeyitin gizlilikleri ortaya kar.

Enbiynn asuman, Hak gibidir szleri

Evliyann szleri tezyin dr etme gurur

Yce Hak Peygamberlerinin szleri sumn (Feza, Gkkubbe) gibi ise de,

evliyullahn kelmlar da, o gkkubbeyi ssleyen yldzlar gibidir demektir. Ya Rabbi! Sana kurbet (yaknlK) esrar ile yaknlaan ku-larnn meclislerinde

bulunanlar, eytann azdrmalarndan korunmu ve gizlenmi olur.

Ya lh! Sen bizlert, onlarn meclislerinde bulunmak, erefine nail eyle...

Yce Mevl'ya bu hamd senadan sonra lemlerin sultn, Levlke tahtnn teksahibi sultn.

Sen olmasaydn bu lemleri yaratmazdm!..

lh hitabnn, mazhr Resl-i Kibriya (s.a.v.) Efendimiz hazretlerine ve leshbna sonsuz salt- selm tekrarlamakla zevk duyarz.

Bundan sonra kitab, Farsa'dan, Arapa'ya eviren sekin yazar iin, ilh


12/232

-12-

rahmetin esirgenmemesini niyaz eyleriz.

Sonra Abdlkdr Bin Muhiddin-i Erbil (k.s.)'nin (Erbili Muhiddn'in manevevldnn) menkbelerine geiyoruz.

Bu menkbelerdir ki, okuyanlarn, kederlerini sevince, mutlulua dntrr.

Okurlarmzn bilgisine sunduumuz, Abdlkdr Geyln (k.s.) yle yce, birveldir ki; devrinin ve asrlarn Gavs'l-zm' ve heykeli samednsi'dir.

Yce Mevl'nn varlnda, kendi varlklarn eritmi olduklarndan, yce isimlerineFerdrrahman ALLAH ile bir olan) denilmek suretiyle, Hak (c.c.) Hazretleri tarafndantaltif buyurulmutur.

Pk ve yce ceddinin Resl-i Kibriya (s.a.v.) olduu, btn irfan ehlininbilmahide ma'lmudur. Bylelikle, silsile-i erifelerinin Efendimiz; Hz. MuhammedMustafa (s.a.v.)'e kadar vard kafi bilinir.

E-eyh Es-Seyyid Gavs'l-zm Abdlkdr Geyln (k.s.)'nin bu itibarla lkb

ve knyeleri yle ifde buyurulur:unu iyi biliniz ki; bu knyenin anlmas dhi btn ehlullha feyiz sebebidir.

Demek istiyoruz ki; Abdlkdr Geyln Hz.'nin anlmas pek ok Allah dostlarnafeyiz kayna olmutur.

Gavs'l-zm ve heykel nran (nran ant) ve samedni (ALLAH'a mensup)Abdlkdr Geyln (k.s.) iki cihan serveri Muhammed Mustafa (s.a.v.) Efendimizinmanev oullar hem Hz. Hasan, hem de Hz. Hseyin'e soyca ballklar dolaysyla dalkablar Abdlkdr-l Hasan ve Hseyn diye zetlenebilir.

Bu yce ve mmtaz mellif bu konuda yle buyurmaktadr:

Gavs'l-zmin efaatini istirham etmekle, yce Rab-bimizin ltuflarn

bizden esirgemiyeceini Cenb- Hak'dan niyaz ederiz...Yce mtercimin bu niyazna, eserimizde yer verdikten sonra, hi phesiz ki,

kendileri iki ynl ariflerden olduunu hemen anlamaktayz... Onun bu szlerine tabiolarak ilveye gerek yoktur.

unu iyi bilmek gerekir ki; Abdlkdr Geyln Hz.'le gibi bir Gavs'l-zmanlatabilmek, anlayabilmek iin, nce onun gizlilik ve lednniyatna vkf olmak gerekir.

Bir kdir olan yce mellif, elbette lednniyat ile hem de sonsuz bir akla yceGavs'a baldr.

E-eyh Muhammeds Sadk, bu vesileyle unlar da szlerine eklemektedir:

O piri azmin yce varlna snarak, bu konudaki maruzatmz buradabitirip, yce Mevl 'dan aff- mafiret dilei ile duamz kabul buyurmasn niyaz ederiz.

Tek arzumuz Gavs'l-zm'n ruhniyetinin yardmcmz olmasdr....

Biz daha byk bir tevazu ile okurlarmzn ayak kaymalarmz ve hatalarmz afbuyurmalar niyaz ve istirhamndayz.

En byk snamz ise, HAK (c.c.) Hazretleri'nin Gaffar (rtc) ve Settar(Saklayc) sfatlardr...

Esimi mterife merhamet mrvvettir

Karini af ola gelmi hatasinsnn

Yukarda ki beyt'in mnas:


13/232

-13-

Crmn itiraf edene merhamet, mrvvet gereidir. Dima insann hatas affedegelinmitir. Tevfik Allah Zlcellin'dir.

Malmdur ki; kaleme aldmz Menkibi Tc'l-Evliy ve Burhan'l-Esfiya adleserin zellii bu menkbelerde; MR'A ESRARININ TECELL ETMESDR.

Resl-i Kibriya (s.a.v.) mir'a-eriflerin de lemlerin yce Rabbi'nin u hitab vebeyanlarna muhab olmutur.

Yce Mevl yle hitab etmitir:

Y Habibim! Mnevi olun olan Abdlkdr Geylnyi neden beraberindegetirmedin?

te hi bir menkbede ve menkibe ait eserlerde bulunmayan Mir' lednniyatait eserlerde bulunmayan Mir' ledn-niyat bu esrarda gizlidir ve bu menkibin pahabiilmez deeri de buradadr.

Tercme ettiimiz ve akladmz Menkib'l-Evliy bir ok byk kk

menkbeden meydana gelmitir.Bu menkbelerin en nemli ksmlar;

Resl-i Kibriya ile Gavs'l-zm'n mafahas (karlkl konumas) ve eyh'l-Ekber (r.a.) ile olan ruhan grmesidir.

Biz, bu eseri sraya koyarken, ilk nce Gavs'l-azm'n iki cihan serveri ilekarlkl konumasna yer verip, kalemimizi menkbelerin nemine gre sraya koymubulunuyoruz.

Haddimiz olmayarak, unu arz edelim ki:

Basp yaynfayacamz eser, bir taraftan Muhamed-l Sdk (k.s.) tarafndanFarsa'dan, Arapa'ya tercme edilen menkibin, tercme ve izah olduu gibi, imdiye

kadar hi bir menkipde rastlanmam, Gavs'l-zm'n kerametlerini de tercmeettiimiz eseri genileterek, takdim ediyoruz.

Biz sylemesek de, elbette dikkatli gzlemciler, bu hakikati kadir bilip,deerlendirmekten geri kalmayacaklardr.

* * *

Dny telndan kurtul ki hirete eresin

hiret telndan kurtul ki, o zaman BANA vsl olasn

Gavsl-zm Abdlkdr Geyln (k.s.)


14/232

-14-

ABDLKDR GEYLN HAZRETLERNN

HAYATLARI VE NESEBERFGavs'l-zm Abdlkdr Geyln Hz.'lerinin ana ve baba cihetinden drt halifeye

de ulat iki cihan serveri Resul Kibriya (s.a.v.)'e mntehi olduunu kesinlikle tespiteden sra rastlamak pek kolay deildir. Buna ramen bizlere dell tekl eden; yceGavs'n silsile-i erifesini tesbit eyleyen ve nesep itibariyle Gavs'l-zm'a yaknlaikr olan torunlarndan Eb Salih Nasr tarafndan kaleme alnm olan bu eserin m-telas Gavs'l-zm (k.s.)'n hem Seyyid ve hem de erif olduunu kesinlikle ortayakoymaktadr.

imdi srasyla bu neseb sizlere vermeye alacaz

BABA CHETNDEN NESEB;

Hazreti Ali (r.a.)'n olu Hasan olu Hasan el-Msenna olu Abdullah Mahd oluMs ei-Cun olu Abdullah olu Ms olu Dvud olu Muhamed olu Yahya Zhidolu Abdullah olu Salih Musa Zengidost olu Seyyid Abdlkdr Geyln'dir.

ANA CHETNDEN NESEB:

Temiz validesi Ali bin Eb Tlib'in olu mam Hseyin olu mm Zeynel Abidinolu Muhammed Bakr olu mm Cafer Sadk olu mam Seyyid Eb AladdinMuhammed el-Cevad olu mam Kemalddin s olu mam Eb At Abdullah olumam Seyyid mahmut olu mam Eb Cemlddin Seyyid Muhamed olu SeyyidAbdullah es-Semi kz m'l-Hayr, Emet'l-Cebbr Ftme'dir.

Hz. eyh Abdlkdr'in nesebi Hz. Ebbekr(r.a.)'le birlemektedir. yle ki:eyh Abdlkdr'in babasnn annesi olan mm Seleme Hz. Eb Bekr olu

mam Abdurrahman olu mam Abdullah olu mam Talh olu mam Muhammed'inkzdr.

Ayrca; eyh Abdlkdr Hazretlerinin nesebi Hz. Osman' (r.a.)ya da ulamak-tadr. yle ki:

Hz. Abdlkdr'in dedesi (yedinci) olan Abdullah el-Mahd ile lkablandrmasMahd'n her eyden arnma dellet etti-indendir. Abdullah el-Mahd Hazretleri deanne ve baba cihetinden klelikten uzaktr. Bu sebeple kendisine bu lkab verilmitir.Babas Hz. Ali (r.a.) olu Hz. Hasan'n olu Hasan'l-Msenn'dr. Babasnnvefatndan sonra Hz. Osman'n olu mer olu Muzaffer olu Abdullah annesi ileizdiva etmitir.

eyh Abdlkdr Geyln Hz.'lerinin nesebi Hz. mer' (r.anhm)e de ulamak-tadr. yle ki: Ad geen Abdullah'n temiz vlisedinin ad Hafsa'dr ki, Hz. mer'inolu Abdullah'n kzdr.

Btn bunlar aka gstermektedir ki;

Abdlkdr Geyln Hz.'lerinin nesebi hem Hz. Eb Bekr'e hem Hz. Osman'a,hem Hz. mer'e, hem de Hz. Hasan'a ve Hz. Hseyin'e (Radiyallah Anhma) ula-maktadr.

ALLAH (c.c.) hepsinden raz olsun! Bizleri efaatlerine nal eylesin!.. AMN

* * *


15/232

-15-

HZ. GAVS (K.S)IN DNYYA TERF ETMELER

Gavs'l-zm Abdlkdr Geyln (k.s.) Hazretlerinin dn-ya'y teriflerinde,ortaya kan olaanst hller, saymakla bitmeyecek kadar ok olmakla beraber,Menkib-i Tc'l-Evliy'da, ksaca be tanesine temas edilmitir.

Birinci olaanst hl udur:

Mbarek babalar Es-seyyid Eb Slh Mus-i Zengi-dost hazretlerine, iki cihanserveri Muhammed Mustafa (s.a.v.) cismn hle gelerek, yannda eshb- kirambulunduu hlde, kendisine u hitabda bulunmulardr:

Dnya'ya gelmek zere bulunan olun, hem benim, hem de lemlerin yceYaratcs Allah Z'l-Cell'in mahbbudur. O, lemde devrinin kutb'l-aktb' olub,cmle evliyullah hazert ve nfsu safiye erbab ona bal olacak ve itaat edecektir.

Bu yce szn hakikat mertebesinde anlamudur:

Her asrda bulunan Kutb'l-ird ve Gavs'lar da O'ndan mna leminin iaretlerini

alacaklardr. Ancak bu vesile ile u srra tekrar iaret edelim ki; Gavs'l-zm'daasrnda manev grevi dhi toplanmtr. Yni zamannn hem Kut-b'l-aktb', hemGavs', hem de Kutb'l-ird idi.

kinci olaanst tecelludur:

Resl-i Kibriya'dan baka dier btn yce peygamberler de grnerek aynmjdeyi pek muhterem pederlerine tekrarlamlardr. Bu konu zerinde ikincimenkbede srarla durulmutur.

nc olaanst tecelludur:

Btn yce Hak elileri Gavs'l-zm'n pederlerine mjdelemilerdir ki; korunmave saklanmalar, hayr ve erri ayrd eden kitab olan Kur'n- Kerm'de aklanm

btn veller, olunun emri altnda olacaklardr. O, yle bir veldir ki, bin senede birgelen mcedditlerden (yenileyici) olacaktr.

Drdnc olaanst hl;

Gavs Hz.lerinin babasna mjdelenmitir ki; senin olun tm ilerinde eriat-Ahmediye'ye ve snnet-i seniye'ye uygun hareket edecektir.

Beinci olaanst hl:

Daha ocukluk anlarnda, Ramazan gnlerinde, tan vaktinden gnein batnakadar, orulu olurdu. Bu ksa menkbeye iaretten sonra, unu da ilve edelim ki: Bazhkkat ehlzat'lar demilerdir ki;

Dervilik derecesini ap Hakk'a erenlerin derecesine varan evliylar'ndou lar, ana ve babalarnn doularndan da ncedir...

Kmil doarm ehli Hak

Domazdan evvel nesi.

Yukardaki beyit, bu srr aklad gibi. Mevlev tarikat'nn pir sansi (ikinci pir)eyh Galip Dede, bu srra yle iaret buyurmutur:

Atan, nen senin vr ise mihr mhtr cna

Ki bir bakta mihre bir bakta mha benzersin.

Lugt anlam:

Aslnda bu gibi zevata, ana ve baba aramak gerekirse, manev ycelikte mna


16/232

-16-

gneine, gzellikle ay'a orantl olmas gerekir.

Mnasudur:

Senin anan ve baban var ise ay ile gnetir. Zra bir bakta, gne'e bir baktaay'a benzersin demektir.

* * *

Hz. GAVS L ZAM ABDLKDR GEYLN (K.S.)'IN

KUTSAL SMLER

Menkib-i Tc'l-Evliy ve Burhan'l-Esfiya adl eserin eserin elli drdncsayfasnda yle buyurulmaktadr:

Cenb- Hak (c.c.) Hazretleri'nin doksan dokuz esmasnn pek ou Kutb'l-aktbile ilgilidir.

Bunun zahir mnas:

Gavs'l-zm'dan baka kutup yoktur demektir. Bu konudaki grlerimizisonra belirtmek zere imdi Menkib-i Tc'l-Evliya ve Burhan'l-Esfiya'da Gavs'l-zm'n Esmas diye arz edilen esmaya geelim:

Seyyit, Meyyit, Kerm, Azm, erf, Zarif, mam, He-mam, Slik, Nsik,Mmin, Mufin, Mnim, Muksim, Tayyib, Tabib, Mutayyib, Cevt Mnkt, Kim,Sim, bit, Zahit, Scit, Vcit, Tak, Nak, Kmil, Lzil, Zek, Sk, Ceml, Cell,Mz, Mnas, Sait, Reit, Sh, Vaki, Vf, Parisa, Nakib, Necp, Hz, H, Shib,Skib, Vris, Haris, Vsii, Bri, Faik, Lik, Rsih, mih, Vel, Thir, Zahir, Muti,Mn, Lebib, Habib, ahit, Rit, Zait, Kit, Basr, Muhzib, Delil, Sdk, Hzik,

Sultan, Burhan, Hsn, Hseyni, lim, Hakm, Mun, Mbeyyin, Misbah, Miftah,kir, Zkir, Melz, Mez, Salih, Nsih, Flik, Vazh.

Dikkat buyurulursa bu menkbede gsterilen esmann bir ksm esma-i ilhiyye'yeit olan esma'l-hsn'ya dhildir.

Mesel Sebbuh ve Kudds esmalarnn tecellytndan bulunan erf, Tayyib,Mkrim gibi esmi ilhiyye Hak (c.c.)'nn Sebuh ve Kudds esm-i ilhiyyesi'ninmazharlarnn esma ve tecellytndandr.

Bu mazharlarda tecell eden bata Melike-i Kiram ha-zertnn, balangtadem (a.s.) gibi HAK (c.c.)'nn Kahhar(yok eden), Mntekim (c alan) gibi esm-iilhyyesi'nin mazharna secdede tereddt gsterip, onun Halfetullh (ilh halfe) olu

keyfiyetine itirazlar da bu srdandr.yle anlalmaktadr ki, Menkib-i Tc'l-Evliy'da anlan isim kutbiyyet

esmas olarak gsterilmekte denmek istenmektedir ki, Gavs' hazretlerin de yce HAK(c.c.) esm''l-hsn's tecelli etmitir...

Bu ise u srdandr ki, arif ve mutasavvf birir bu hikmeti dile getirerek ylebuyurmutur:

Bir muammadr bu lem fehmden ariflere

sm-i zam srrdr n ol muammadan garaz

Hemen haddimiz oljnayarak menkbede u cmleyi aklamaya muhtagrdmz de iaret etmeliyiz.


17/232

-17-

Yukarda iaret ettiimiz cmleden (Gavs'l-zm'dan baka kutub yoktur)mnas kmaktadr ki, gayenin bu olmad kesindir. Kasd eylenen o deildir.

Olsa olsa denmek istenmektedir ki;

Devrinin hem Gavs'l-zm', hem Kutb'l-rd, hem 0e Kutbu l-aktabAbdlkdr Geyln Hazretleridir, denilmek istenilmitir. nki her devrin ayrbirKutb'I-aktb-, yni insan-kmili vardr.

TCL EVLYANIN HANIMLARISofilerin eyhi, eyh ihabddin Es-Shreverd (Avarifl Maarif) kitabnn yirmi

birinci blmnde der ki:

eyh Abdlkdr'e baz salih kiiler sormular:

Niye evlendiniz? demiler. yle cevap vermiler:

Reslullah (s.a.v.) bana Evlen! deyinceye kadar evlenmedim.Yine O'ndan nakl edilmitir:

Evlenmek istiyordum, fakat bir trl vaktimi israf ederim dncesiyle evlen-mee cesaret edemiyordum...

Vaktaki zaman geldi, Allah bana drt hanm gnderdi ve bunlarla evlendim.Hepsi gnl holuu ile bana itaat edip, her ynden hizmetimi grrlerdi...

bnn-Neccrtarihinde yle yazyor:

Abdlkdr'in olu Abdrrezzak'dan dinledim. Dedi ki: Babamn krk dokuzocuu oldu. Bunlardan yirmi yedisi erkek, geri kalan da kz idi...

El-Cubi, eyh Abdlkdr'den nakl ediyor: Benim bir ocuum olunca derhal onun kalbimden karr: O, benim iin

imdiden lmtr... derdim...

O insanlarla dini sohbet ederken, kzlarndan ve erkek ocuklarndan len olurduda, yerinden kalkmaz, sohbetini kesmezdi. Krsye kp halka vaaz ederdi...

Nihayet len ocuunu ykayp kefenledikten sonra camiye getirirlerdi, krsdeninip namazn kldrrd...

TCL EVLYANIN OCUKLARIEYH ABDLVEHHAB:

Onun ocuklarndan birisi de olu Abdlvehab'dr. Babasnn yannda tahsilgrm ve ondan i lim dinlemitir. Ayrca Ebl-Kalib bin El-Benn ve dier limlerden deders almtr.

lim tahsil etmek zere Acem beldelerine gitmitir. Uzun zaman babasnnmedresesinde ona vekleten ders okutmutur. Yirmi yanda iken 543 ylnda fetvavermee balamtr. Ulemadan birok kimse ondan icazet almtr.

erif Hseyni El-Badad, Ahmed bin Abdlvs bin Emir-gah ve dierleri ondantahsil grenlerdendi. eyhin oullar arasnda ondan daha kymetli, daha grgl veakll kimse yoktu.


18/232

-18-

Fazilet sahibi, ho sohbetli bir zat idi. htilafl meseleleri hl etmekte emsalsizdi...

Vaaz ederken son derece fasih konuurdu. Nutuk irad ederken azndan detabal damlard.

Zerfet ve gz alcakalar ile n yapmt, yiit idi.

Son derece ahsiyet sahibi ve cmert idi.

mam En-Nsr li dnillh onu, ikyetlerin zmlenmesi iin grevlendirmiti.nsanlarn ihtiya ve ikyetleri O'na sunulurdu ve bunlar en gzel bir biimdehallederdi...

Ez-Zeheb der ki:

O, vaaz vermi, hads rivayet etmi, fikren anlaamad kiilerle demnazara etmi ve onlar ikna etmitir.

Edebiyata vukufu vard. Kalbleri cezb edecek gte idi. Syledii szlerleinsanlar deta bylerdi...

Ondan, Eddenis, bni Halil ve bir topluluk rivayet etmitir...

bni Receb tabakatnda der ki:

bnl-Hseyin ibn Er-Ra'vab, Eb Galip bin El-Benn O'nun hakknda banayle anlatmtr:

O, nefsan arzulardan tamamen tecrid edilmi bir fakih, zahid ve vaiz idi.

Nereye giderse, hangi mecliste hazr bulunursa mutlaka hsn- kabl grrlerdi...

Nsr, O'nu gelen ikyetleri halletmek iin grevlendirmitir.

Badat'taki zarif ve kibarahslardan bir tanesi de O idi.

Babasnn evld arasnda ondan daha fakih, ondan daha anlayl yoktu...Bir dier lim de onun hakknda yle sitayile bahs etmitir:

Fetvada kalemi esizdi. Muhammed bin Yakub bin Ebid-dnyaya icazeti overmitir.

522 ylnn aban aymda Badat'a domu, 593 ylnn evval aynn yirmibeinci gecesinde orada vefat etmitir.

Hilbedeki kabristana defn edilmitir.

eyh s ondan ve Ebil-Hasen bin Srma'dan ders almtr.

Ders okutmu, hads rivayet etmi, vaaz vermi ve eitli din grevlerde

bulunmutur.O'nun birok te'lifleri de vardr.

Cevahirl Esrar Ve Letfi'l Envar Fi lmissfiyye adl eseri bu teliflerinbanda yer alr...

Msr'a gelmi ve orada hads rivayet etmi, ilmin eitli tenlerini okutmutur.Birok limler ondan icazet almlardr. Ondan icazet alan limlerden u isimlerisralayabiliriz:

Ebu Turab Rabia bin el-Hasan el-Hadrem, Misir bin Ya'mer el Msr, Hamid binAhmed el-Ertac, byk fakih ve muhaddis Muhammed bin Muhammed, EmevlerdenAbdl-Halik bin Salih el-Kure, el-Msr v.s.


19/232

-19-

bnn-Neccr, tarihinde yle anlatr:

O, babasnn vefatndan sonra Badat' terk etmi, am'a gitmi ve orada Alibin Mend bin el-Muferec el-Hill'den 562 ylnda ders almtr.

Babasndan hads rivayet etmi, bilhare Msr'a gidip vefat edinceye kadar oradakalmtr.

Minberler stnde halka nasihat eder, babas hakknda geni bilgiler verirdi.Herkesden hsn- kabul grrd.

Ahmed bin Meysere bin Ahmed el-Halll el-Hanbel O'ndan bir ok hads rivayetetmi, eitli tenleri nakl etmitir...

El-Munzir'ye gre; O, Msr'a gelmi, hadis rivayet etmi vaaz ve nasihatlardabulunmu ve nihayet orada hayata gzlerini yummutur...

bnn-Neccrdiyor ki:

eyh Abdlkdr el-Gln'nin olu eyh sa'nn kabir tanda, onun Msr'da

573 ylnn Ramazan aynn on ikisinde vefat ettiine dair bir yaz okudum:Szn yeri gelmiken o'nun srl beyitlerinden rnek koyalm kitabmza istedik

yle ki:

Sevgililer diyarna selmmgtr ve onlara de ki;

Garib itiyak iinde kvranmaktadr.

Eer halimi sorarlarsa deyin ki;

Firkat ateleri iinde yanp kavrulmaktadr.

Onlara yaklatracak bir arkadada mevcut deildir.

Dnne de bir yol yoktur!Her lkede znt ile babaa kalan bir garibdir...

lkelerde garibin yri var mdr ki?..

Sizi grmezsem btn yl lisn orucu tutarm;

Sizi grdm gn artk oru (skt) bana hell olmaz.

Dikkat edin!..

Kalbim size olan itiyakmdan atlayacak gibi oluyor,

Onu teskin etmek iin ne yazk...

Ki bir gem bulamyorum...*

EYH EBU BEKR ABDLAZZ:

Bu da eyh Abdlkdr'in oullarndandr. O da babasndan ders alm ve ondaneitli bilgiler elde etmitir. Ayrca bni Mansr Abdurrahman bin Muhammed El-Gazzz'dan da ders almtr. Baka hocalar da olmutur.

Hads rivayet etmi, vaaz vermi, eitli ilim dallarnda ders okutmutur.

O'ndan birok kimseler icazet a lmtr...

Askaln'da gazada bulunduktan, Kuds-i erfi ziyaret ettikten sonra 580 yllarsrasnda Cible gitmi ve orasn vatan edinmitir. Nesli hl orada iskn etmektedir.


20/232

-20-

Efendi ve gayet mtevz bir ztt. 532 ylnn evval aynda domu, 602'ninRebi'levvel aynn on sekizinde Cibl'de hayata gzlerini yummutur.

*EYH ABDL-CEBBR:eyh Abdl-Cebbr; babasndan, Eb Mansr ve Kaz-zaz'dan fkh okumu ve

onlardan hads dinlemitir...

O, gayet gzel yaz yazard. Tasavvuf erbab ile arkadalk yapar ve kalb ehliolan kiilerden ayrlmazd.

Fakirlerin iine girer, dertlerini dinlerdi. leride bahsi geecek olan Abdurrezzak daondan ders aimtr. Gayet gzel ve herkesi hayrette brakan yazlar yazard.

Abdurrezzak'dan yirmi sekiz sene nce 575 ylnn Zilhicce aynn dokuzunda

henz gen iken vefat etmi, Badat'taki medresenin dou giri kapsnn sana defnedilmitir.

Zamannda Badat'ta ortaya kan bir canavar byk kerameti sonucu yoketmitir. Canavarn ba trbenin gneyinde asldr.

*EYH'L KUDVE EL-HAFIZ ABDRREZZAK

eyh Abdlkdr'in oullarndan olan bu zt da babasndan ilim tahsil etmi, fkhrenmitir. Ebil Hasan bin Drma'dan da ders almtr.

Hads okutmu, ilmin eitli dallarn retmi, fetva vermi, fikren anlaamadkiilerle mnakaa ve mnazarada bulunmutur.

Birok limlere icazet vermitir.

shak bin Ahmed zin Ganim, Ali bin Ali Hatb ondan icazet alan limlerdendir.

El-Hafz bnn-Neccr tarihinde onu yle anlatyor:

Babas onu daha kkken okutmu ve u limlerden de ders grmtr: Ebil-Hasan Muhammed bin Es-Sai, Kad Ebil-Fadl Muhammed bin Nasr el-Hafz, Eb BekrMuhammed bin ez-Zaun, Ebul Muzaffer Muhammed el-Ham, ebil-Muaf ahmed binAli bin es-Semin, Ebil feth Muhammed bin el-Bater.

bnil-Batar, Eb Abdullah bin Talha'mn nezdinde ok i lim tahsil etmitir.

Kendi el yazs ile, hem kendi iin, hem de insanlar iin pek ok faideli eyleryazmtr.

Yazs pek gzeldi. Salam hafz, son derece gvenilir bir kimse, ok doru vehadsi ok iyi kavrayabilen, mam Ahmed bin Hanbel'in mezhebinde fkh sahibi bir ztidi.

Takva ve vera sahibi, Cumalar hari evine ibadet iin kapanan, rivayeti seven,talebeleri seven, fevkalde cmert, ahsiyet sahibi bir m'min idi.

Ahlk gzel, izzeti nefis sahibi, fakr- zarurete kar gayet mtehammil, selefinyolundan giden ok iffetli bir limdi...

El-Hafz ez-Zehebi yazd slm Tarihi kitabnda der ki:


21/232

-21-

Ebu Bekir Abdurrezzak nce Gylnl, sonra Badatl, Hanbel mezhebinemensup bir zt olmutur.

Kendisi Muhaddis, Hafz, Sika, Zhid birahst. Babasndan tahsil etmi, kendikendisini yetitirmi idi. Badat'n dousunda olan Hilbe ehrine nispetle kendisine

Hleb denilmitir.(ER'RAVD) kitabnn mellifi der ki:

Ebu ame yle demitir:

O, Zhid, bid, Sika, aza kanaat eden bir zt idi...

Ondan u limler rivayet etmi lerdir: Ed-Denis, bnn-Neccr, Ed-Dy, En-Necb, Abdlltif, Et-Tak el-Beldan.

eyh emseddin Abdurrahman, Kemal Abdurrahim, Ahmet bin E-eyban,Hadice bin E-ihab, smail el-Askaln, gibi limlere de icazet vermitir.

El-Hfz bni Receb, tabakatnda der ki:

Mezheb bilgisi vard; lkin hads bilgisi, fkh bilgisinden daha fazla idi. bniNukta'ya gre O; Hafz, Sika, Emniyetli bir kimse olup hakknda Ed-Desin ve dierlerimedihde bulunmutur. O, Allah'dan haya ederek tam otuz sene ban se-ma'yakaldrmamtr.

528 ylnn Zilkade aynn on sekizinci akam domu; 630 ylnn evval aynnaltnc gnne tesadf eden cumartesi gn Badat'ta vefat ettmitir. Trbe-i saadetiHalep'te olup byk ziyaretghdr.

bnn-Neccrdiyor ki:

Vefat ettii gn takip eden gn, sala okundu. Her taraftan halk gelip topland.Cenazesi ehrin dna karld. Orada bir musallann zerine konup binlerce kii

namazn kld. Sonra omuzlarda Errassafe camiine tand, orada da namaz klnd.Sonra Halifeler trbesinin kapsna getirildi, orada da namaz klnd. Sonra Dicle'dengeirilip Bab- Harime getirildi, orada tekrar namaz klnd. Sonra Ahmed denilenkabristana getirildi, orada da namaz klndktan sonra orackta defn edildi. Kalabalk birgnd o gn...

*E-EYH BRAHM:

eyh brahim de babasndan ilim tahsil etti ayrca Said bin el-Benn vedierlerinden de ders ald. Vasfa gidip yerleti ve orada 592 tarihinde vefat etti...

*E-EYH MUHAMMED:

eyh Abdlkdr'in oullarndan olan eyh Muhammed de babasndan okuyupfeyz ald. Ayn br kardeleri gibi o da eyh el-Benn'dan ders ald.

600 ylnn Zilkade aynn yirmisinde vefat etti ve ayn gn El-Hibe kabristanndadefn edildi.

*


22/232

-22-

E-EYH ABDULLAH:

O da babasndan ve bnil-Benn'dan ilim tahsil etmitir. 508'de doup, 598 ylnnSafer aynn sekizinde Badat'ta vefat etmitir.

Bazlarna gre seksen yedide vefat etmitir. O'nun karde lerinin en yalsolduu da sylenir.

O da babasndan ilim tahsil etmitir. Ayrca Abdl-Bak olu Muhammed'den deilim tahsil etmitir.

Msr'a gelmi ve halk O'ndan ok istifade etmitir. O, efendimiz eyhAbdlkdr'in en kk oludur.

Babasnn vefatndan on bir yl nce, 550'de domutur. Msr'da bir ocuuolmu, ona Abdlkdr adn koymutur.

Onunla bilhare Badat'a gelmi ve 600 ylnn aban aynda orada vefatetmitir.

Cenazesi iin sala okunmu, bir ok halk toplanm, aa-beysi Abdlvehab'nyannda, Hilbe'deki trbesine yakn bir yerde defn edilmitir. Annesi Habeli birkadnd...

eyh Abdlvehab anlatyor:

Babam ok ar hasta idi. Biz yannda alamaya baladk. Bize:

Alamayn. Benim sulbmde Yahya denilen biri var, o douncaya kadarlmem, korkmayn! dedi.

Biz bunu her halde hastalnn iddetinden sylyor ve ne dediini bilmiyor diyeyorumladk. Sonra iyileti. Bir Habeli cariye ile evlendi. Olu dnyaya geldi ve onaYahya adn verdi. (Bylece babamzn kerameti bir kere daha zahir olmu oldu...)

O, O'nun en son ocuu idi. Uzun bir mddet daha yaadktan sonra vefat etti.

*

E-EYH MUSA:

Bu da babas ve bnl-Benn'dan tahsil grd. am'da hocalk yapt, orasnvatan edindi. Epeyce orada yaad ve halk ondan ok faydaland. Bilhare Msr'a gittiise de orada fazla kalmadan tekraram'a (Suriye'ye) dnd...

539'un Rebil-Evvel aynda dnyaya geldi, 816 ylnn Ce-madiyelhirin

balanglarnda am'da Akbe mahallesinde vefat etti. Sefh Kasyon denilen yerdedefn edildi. eyh Ab-dlkdr'in oullarndan en son vefat eden O'dur.

E-eyh mer bin el-Hcib, Muceminde der ki:

O, Hanbel, mezhebindendi. Hads de limdi, zhd ve takva sahibi idi.

Bu eyhimiz Suriye'ye gelmi oraya yerlemitir. Orada vefat etmitir.

eyhimiz zarif ve mazbut bir zatt. Yaland, hastaland ve vefat etti. Namaz El-Mcahidiye medresesinde klnp, Kasyon danda defn edildi.

ALLAH'n rahmeti cmlesinin ve onlarn yollarndan gidenlerin zerlerineolsun!..

AMN!..


23/232

-23-

Y Gavsi evvel cisim ve nefsinden k Ondan sonra da klp verhlardan huruc etmi olasn Bundan sonra da hkm ve emirden syrlabilsinki BANA vsl olasn.

Gavsl-zm Abdlkdr Geyln (k.s.)

AHMED-L FARUK ERHND (K.S.)UN

GAVSL-ZM ABDLKDR GEYLN (K.S.)'INYCE MERTEBES HAKKINDAK BEYANLARI

mm- Rabbani mektbatmda u srra temas ederek buyurmulardr ki;

Hakk Tel (c.c.) Hazretleri'ne vsl olan ikidir.

Birincisi; Enbiy-i izam hazertdr. (Bu bir bakma Muh-yiddn ibn'l Arab(k.s.)'un buyurduklar gibi peygamberlik knununun sahipleridir).

Bu yol peygamberlerin sonuncusu Efendimiz Hazreti Muhammed (s.a.v.) gelmesiile son bulmutur. Zra ondan sonra Neb gelmeyecektir.

kincisi; tark-i velayet yolu ile Hak (c.c.)'ye vs l olanlardr. Aktab (Kutb'l-aktab),Ebdal (bir velayet derecesi), Evtad (bir velayet derecesi) btn veller bu ikinci ksmadahildir.

Bunlarn cmlesi velyet-i muhammediye'den feyz almlardr. Demek oluyor ki,her iin olduu gibi velayetin de balangc yine Muhammed (s.a.v.)'dir. Btn velleronun nuru velayetinden nurlarn alrlar. Miras onun mirasdr.

Makamn asl sahibi Resl-i Kibriya olduuna gre, bu mbarek frka Hazreti Ali(k.v.)'den, Hazreti Fatma ve Hazreti Hasan ve Hseyin yoluyla sultan'l-evliy veBurhan'l-esfiy, yer ve gklerin Gavs Abdlkdr Geyln (k.s.)'ye intikal eder. Bugrdmz gne her zaman batar, fakat mna semsnda her zaman parlayanGavs'n gnei hi bir zaman batmaz.

Devran odur kim devrini devr-i felek bilmez ola

nsan odur kim srrnins-o melek bilmez ola

Merkeb izinde su grp deryaygrdm sanma sen

Derya odur kim ka'rnasla semek bilmez ola

Adem odur kim nn ola hem m hem zem'an ola

Hayvandan ol adaldrr nn u nemek bilmez ola


24/232

-24-

Kmil odur kim ac susuz ok ok emek ekmi ola

Naks olandr bunda kim hergiz emek bilmez ola

Her bir nebi her bir veli zilletle erdi menzile.

Msri'ye ssn l az ALLAH demek bilmez ola.

NYAZI MISRI

BLM: 3

EY OUL!.. Y EYYHELVELED!..Bu blmde "Ya Eyyhelvelet Ey Oul!.. diye yaynlanan Gavs'l-zm'n

evltlarna ve bu yolun tliblilerine tavsiyelerini ieren kk risalenin, zahir mnasnaarak iyznn anlam ve izah verilmitir.

Eserin aslnda bu blmde bulunan metinler eserin deiik yerlerindebulunmasna ramen biz eserin yeniden tasnifini yaparken okuyucularmzn konudanuzaklamamalar iin bu ayr ayr olan Gavs'l-zm'n tavsiyelerini bir araya toplamayuygun grdk...

Umarz ki bu ekilde okuyucularmz eserden daha iyi faidelenirler.

Hizmet bizden tevfk Cenab- Hakk'tan.

Hereyin dorusunu bilen HAK'tr.

Sahh olan rivayetlere gre; Gavs'l-zm Abdlkdr Geyln Hz.lerininoullareyh Abdrrezzak, eyh Abdlvahab ve eyh Abdurrahman kendilerindenird olmalarna yararl olan tavsiyelerini (zellikle vaazlarn da) sylediklerini yleanlatmlardr:

Gavs'l-zmyle buyurmutur:

GAVS L ZAM N SOHBETLERNE BALARKEN

SYLED KIYMETL SZLER

EY OUL!..Efendimiz eyh Abdlvahab'la eyh Abdurrahman (Evltlar) yle bir

aklamada bulunmulardr:

Babamz vaaz meclislerinde konuurken, konumalarna yle balard:

EL-HAMDLLLHH RABBL-LEMN...

Biraz skt ettikten sonra yine;

EL-HAMDLLLHRABBL-LEMN... derlerdi. Sonra biraz skt eder-lerdi. Sonra;

Adede halkh ve zinete arihi ve rde nefsih ve midde kelimatih ve


25/232

-25-

mnteh ilmih ve cemu m ve haleka ve zeree ve berie.

Mahlkatnn adedince, Arnn arlnca, Nefsinin honutluunca, dilediive yaratthereyin saysnca hamd, Allah'a mahsustur... der.

Sonra:

lem-l gaybi veehadeti errahmanirrahim Elmelikl kuddsl Azizl-Hakm... Ve ehed en l ilahe illllah vahdeh l erikeleh, lehlmlkvelehulhamd yuhy ve yumt... Ve hve hayyun l yemt... Biyedihilhayr vehve al klliey'in kadr... Ve l nedde leh vel erikelehu vel vezire vel avnevel zahr... Et-vahidul-Ahad. El-Ferdssamed. Ellezi lem yelid velem yled velemyekn leh kfven ahad.

O, (ALLAH) seminleecek bir cisim (ok deerlipahaha biilen),Gzel/eecek bir cevher, Noksanlaacak bir araz deildir... O'nun veziri,mlknde orta da YOK'turL Yaratm olduu eylere benzemekten tamamen

mnezzeh ve mberrdr... O,nun hi benzeri de YOK'turL. Hakkiyle duyan, tammnasiyle gren de O'dur.

ehdet ederim ki, Muhammed, O'nun kulu ve Resuldr, Sevgilisi vedostudur. Mahlkatn en iyisi ve hayrl-sdr... O'nu hidyet ve btn dinlerestn gelecek bir dinle gndermitir... Mrikler istemese de...

ALLAH'IM!.. Tertemiz bir soydan gelen; ismi ismine, cismi cismine mahkn,yannda medfn olan O mfik halfe ve yce mm Eb Bekr es-Sddk'dan razol!

Emeli kasr (Dnya sevgisi az), ameli kesfr (bdetleri ok), korku bilmeyen,iddet annda sarslmayan, verdii hkmler kitabn nassna muvafk olan, yce

mm Eb Hafs mer bin El-Hattb'dan da razol!Cey'l-Usre'yi tehiz eden On'un onuncusu olan, mn (gsnde)

smskbalayan, Kur'n'dabna riyet ederek okuyan, ehidlerin efdafi, mutlukiilerin en ereflisi, Rahmann meleklerinin haya duyduu, iki nurun sahibiOsman bin Affan'dan da razol!..

Kahraman, Betl'un zevci, Resuln amcazadesi Allah'n klna, kapyekipkoparan (Hayber kapsnekmi koparmtr) ordulardize getiren, din 'in imm,limi; eriatn hkimi, acyib kerametlerin izhr edicisi el-mm ebil-Hseyin ebTalib olu Ali'den de razol!..

kiehid torun Hasan ve Hseyin'den de razol!..

kierefli amca olan Hamza ve Abbas'dan da razol!Ensr ve muhciriynden de kyamete kadar onlarn yolundan gidecek

olanlardan da razve honut ol!..

ALLAH'm mm(Halfeyi) de, milleti de slah et!yilik hususunda kalplerinitelif eyle! Birbirlerine zararlardo-kunacaksa ltfunla onu da nle!

ALLAH'm! yzlerimize, gizli ilerimize ancak sen vakfsn. Onu da dzelt!Gnahlarmz da senden iyi bilen yok, onlar da afv eyle! Ayplarmza sendendaha iyi kim vakf olabilir?.. u halde ayplarmz da rt! Hacetlerimizi debiliyorsun, onlarda ihsan et Yarabb!

Yasak ettiin yol ve ilerde bizleri slk ettirme! Rzn olmayan ilerden

bizleri men eyle! Kendine itaat etmekle bizleri izzet ve eref sahibi yap! Msiyet


26/232

-26-

deryalarnda bizleri zell klma!

Senden bakasndan ilgimizi kes! Bizleri, senden uzaklatracakeylerdende uzaklatr!.. Bize zikrini, krn ve ibdetlerinin gzelini ilham et!...

Byle konutuktan sonra parma ile yzne doru iaret ederek ylederdi:

L ilahe illallah m ellh kne vem lem yese' lem yekn...

ALLAH birdir, O'ndan baka tanryoktur. Diledii olur, dilemedii olmaz. Lkuvvete ill billhil Aliyyilazim... (Kuvvet ancak yce ve byk olan Allah'la eldeedilir...)

ALLAH'm bizleri gaflette brakma! Bizi aniden alma!

Ey Rabbimiz!ayet unutur veya hat edersek bizleri muhaze etme!

Ey Rabbimiz! Takat getiremiyeceimizeyi de bizlere tahmil eyleme!

Bizi afv et! Gnahlarmz mafiret et! Bize ac! Sen bizim Mevimzsn!yleyse kfirler gruhuna karbizlere yardm et!..

Meclisinden imn noksan veya tevbesini bozan biri kalkp gitmek istedii zamanona hitaben derler ki:

Ey Flan sana seslendik, cevab vermedin! Seni kt yoldan alkoyduk,bir trl vazgemedin.

Seni hzlandrmak istedik, en ufak bir gayret gstermedin!

Seni ne kadar tevbih ettiysek utanmak bilmedin! Ne kadar seni amakistedik, bir trl almadn.

Belki yola gelirsin diye gnlerce, aylarca sana mhlet verdik, hi aylmadn!

Yllarca sana tebirtta bulunduk. Hi aldrmadn. Biri-sana tebirttabulunduka sen durmadan uzaklatm

Ey Flan! Bundan sonra; yni bizlere bir daha ktlkler avdetetmeyeceine dir sz verdikten sonra, bir daha dnersen (karmam...)

te imdi biz, ALLAH'n emirlerine smsk sarlman iin seni uyarmbulunuyoruz...

Ne biliyorsun, belki seninle alkamz fazla devam etmez!..

Ya seni red edersek, huzurumuzdan tard edersek ya da seni istemezsek,mazeretlerini kabul etmezsek, ya da seni adam yerine koymazsak, yahut belini

krarsak, huzurumuzdan kovulduktan sonra seni bir daha kabul etmezsek hlinnice olur?..

Unuttun mu, bize korku iinde geldiini? Kapmza boyun eereksndm? Bir de bizden yz evirip kamak istiyorsun ha!..

Bizi sevdiini iddia eden kimse nasl olur da btn varlnbize veremiyor,hayret dorusu.

Bize yaknlk bulan, yada nsyet arabmzdan/bir yudum ien kii, naslolur da topluluumuzdan ayrlabilir, hayret dorusu!..

Ey Flan! Eer sznde znde sadk olsaydn, bize muvafk olurdun;bizleri gerekten sevseydin, bize muhalif olmazdn! Ahbabmzdan olsaydn,

kapmzdan ayrlmazdn... Manev ikencelerimize raz olurdun! Htt onlardan


27/232

-27-

zevk alrdn...

Ey Flan! Keke yaratlmasaydn! Maem ki yaratldn, yleyse neden veniin yaratlm olduunu bilmen gerek...

Ey uykuda olan kii! Uyan! Gzlerini a! nne bak! Bana azab askerlerim... Kerim ve ziyadesiyle balayann lutfu olmasayd sen phesiz ozbhak edecektin!...

Ey Zail!.. Ey Yolcu!.. Ey GcL.

Hazrlan, yolculuk hazrlklarm yap! Benden tek bir kelime duyman iin tambin sene yolculuk yap!

Ey kardeim! ALLAH akna hayatn uzun srmesine, maln ok ve insanlararasndaki mevkiinin yksek olmasna sakn aldanma!.

nk gece ile gndzn birbirini takip etmesinde ok acayip eyler,akllardurduracak hdiseler vardr...

Senden nce dnya nicelerini yutmutur ve zehirle-mistir!..imdi yine klnanekmi sana hcum etmek zere!.. Pusu kurmu vurmak

istiyor seni, dikkatli ol! Sen de kendine siper bul! nk o, son derece gaddar vehilebazdr!

Frsat buldu mu hi dinlemez, enseler seni! Senden nce nicelerinienselemitir o!

Nicelerine nce mit vermi de, emrine muti, telkinlerine kulak verici,murad ve havasna uyucu klmtr!.. Kendine tam mnasile zebn ettikten sonraanden enselemitir onu. Ona s-i kastler tertip edip fena halde perian etmitir.Ya yerine kan alatmtr...

nk dirili gnne kadar onu, kabrinin derinliklerinde kprdatmazcasnahaps etmitir!..

Salih amel hakknda yle demilerdir:

Her kim Mevtasn sdk ve takva ile alrlarsa, sabah akam ondanbakasnaramaz...

Ey Cemat! Sizin iin olmayana armayn!.. ALLAH'n birliini tanyn!O'na asla erik komayn!..

Kader oklarnn sizleri ldrmesinden korkun ve saknn! Her kimin telefiAllah iin olursa, Allah da onun mutlaka karnlnverir...

unu da iyice bilin ki sizleri avucunda dndren kaza ve kaderceryanndasnz!

phe yok ki, nefis dzelmedike kalb dzelmez... Nefis yllarca kehf ehlininkapsnda bekleyen kpek gibi olmadka ruh ykselmez...

al da:

Ey itmi'nna eren nefis sen Rabbinden Rabbin de senden razolarak,Rabbine dn artk! (Fecr sresi, yet:27-28) hitabna mazhar ol!..

Bir de bu hitaba muhtab oldun mu artk korkma!

Kalb huzura girmi Rabbin basklarna kbe olmutur...

Rab ona grnp kef ihsan eder, madd ve sfli engeller gider; gerek


28/232

-28-

hviyeti verilir.

Yce Makamdan u tatlsesi duyar:

Ey kulum; gerek kulum, sen benimsin, ben de senin!..

Onunla sohbeti uzadka artk onun dostu oluverir. Yeryzndemahlkatma onun vekili olmu olur, srlarnn da emni olur.

Boulanlar kurtarmak iin onu denize; saptanlara hidayet etmek iinkaraya gnderir.

Bir lnn yanndan getii zaman (ALLAH'n izni ile) onu diriltir, bir siyerastlad zaman ona t verir, Allah'tan uzaklaan birini grdnde de onuyaklatrr...

Bedbaht birini grdnde derhal onu mutlu eder...

Velnin derecesi kutubdan (ebdl) sonra gelir, Nebinin derecesi Resulnderecesinden sonra gelir...

Veller sabahlara kadar nbet tutan sultnn adamlar gibidir, uyumazlargece onlarndr...

Gndz de takarrup yolunu ararlar...

EY OUL!.. Ryansakn kardelerine anlatma!..

Fena hakknda eyh Abdlkdryle der: EY OUL!..

Halkdan ALLAH'n hkm ile, hev ve hevesinden ALLAH'n emri ile,iradenden ALLAH'n fiili ile yok ol! te o zaman ALLAH'n ilmine bir kab olmayayararsn.

ALLAH'n mahlkatndan yok olmann almeti; onlardan uzaklap,

ellerindeki nimet ve servetten midini kes-mendir...Kendinden ve heva-hevesinden yok olmann almeti; menfaat talebinde ve

zararlarn definde sebep aramayterk etmendir...

Kmldadnda kendin iin kmldanma, dayandnda nefsin iin dayanma,savunduunda kendin iin savunma, nefsin iin nefes alma!..

Bunlarn hepsini ALLAH iin yap!

te o zaman ALLAH'da senin koruyucun olur.

EY OUL!..

radenden yok olmann almeti, kendi iradeni ALLAH'n iradesiyle bir

tutmamandr. Kendini tam manasyla onun emrine salvermendir.EY OUL!..

Bana ne gelirse O'ndan geldiini bilip ikyet etmemelisin; azalarn sakin,gnln sakin, iin rahat olmalsn...

nk kudret parmaseni istedii gibi oynatr, evirir evirir... te o zamanezel lisan seni arr. Mlkn Rabbi sana retir, kendi nururdan sana pahabiilmez elbiseler giydirir, seni ll Hm derecesinde olanlarn yanna ykseltir.Bylelikle kendini ALLAH'n iradesinin dnda grmemi olursun. Kerametleriizhar etmee balarsn...

Aslnda olanlarher ne kadar zahiren sen yapm olursan da onlar ALLAH'nemri, hkm ve iradesi ile olmaktadr...


29/232

-29-

te bu, yeniden bir canlantr. Dirilitir...

Kendinde tayamyacan bir irade grrsen ite o zaman kavuma haslolur, ite fena da budur.

Artk; Sen YOK olursun, ALLAH her zamanki gibi baki olur. Mahlkatyaratmazdan evvel nasl baki ise yine ylece bakidir...

Olan sana olur. Binaenaleyh sen, halktan lrsen sana (ALLAH rahmeteylesin!) derler... o zaman ALLAH sana can verir. yle ki can ki artk ondan sonrao can iin lmek yoktur...

te o zaman;

Bir daha muhta olmamasya zengin,

Bir daha cahil olmamasya lim,

Bir daha korkmamasya emin,

Bir daha bedbaht olmamasya mutlu,

Bir daha zelil olmamasya aziz olursun.

Daim yaklarsn, uzaklamazsn!..

Daim sayggrr, horlanmazsn!..

Daim temiz kalr, kirlenmezsin!..

EYOUL!..

Daima ve her iinde Hakk Tei (c.c.)'ye teslim oi!..

O'nun emirlerine noksansz uy!..

Takvayhayatnda kendiniiar edin!..

eriat snrna uymaa ve onu amamaa gayret sar-fet!..

Allah'n kitabnve snnet-i sen iyeyi asla ihmal etme!..

Dima tarikat arkadalarnn kederlerini yklen, onlara yardmcol!..

Elinde olduka nimetleri dat!.. eyhlere hrmet et!.. Dindalarnla iyigein!.. Fakrn hakikatna uy!..

Senin gibi kul olan insanlara deil, hepsinin yaratcs olan yce Mevl'yaihtiyacnbelirt!..

Halk'tan deil, HAK'dan iste!..

Bil ki! Tasavvufu sekiz meziyet ve erdemle tahakkuk eder:1 - Cmert olmak,

2 - Kadere ve Allah'n takdirine razolmak,

3 - Sabrkendine iar etmek,

4 -aret,

5 - Gurbet,

6 - Sof (kl elbise) giymek, (Gsterili elbise giyme..)

7 - Seyahat,


30/232

-30-

8 - Fakr. (*)

unu iyi bilesin ki!.. Fakr, hi bireyi olmayan kimse deildir. Gerek fakir,kendisine KNOL emri verilen ALLAH dostudur.

Cmertlikte brahim (a.s.),

Rzadashk (a.s.),

Sabrda Eyyb (a.s.),

ret'de Zekeriya (a.s.),

Gurbet'de Yusuf (a.s.),

Sevhat'des (a.s.),

Fakr'da iki cihan serveri Hazreti Muhammed Mustafa (s.a.v.) rnek al !..

Bu konuda aadaki msralarla kitabmz ssleyeceiz:

Gam ekmede Yakup ol!..

Sabretmede Eyyp o L.

Yusuf gibi mahbub ol!..

Ken'ana erem dersen.

Ve yine Resl-i Kibriya (s.a.v.)'in kendine dstur edindii;

ALLAH'n ahlakyla ahlklarmz !..

Hikmetlerine btn m'minlerin erimee can attklar bir dstur olmaldr...

Fakirlere itibar et, zenginlere kar vakarn koru. Gavs'l-zm'n buszlerinde u hadsi erfe iaret buyurul-maktadr:

Kibir, aslnda ktdr. Fakat kibirli olana, kibir yerinde bir harekettir.

Ey OUL!..

Doruluk ve klb temizliinden ayrlmamalsn. Eer bu ikisi olmazsa hi birinsan ALLAH'a yaklaamaz!

Ey OULL

Kalbinin tana, Musa (a. s.)'in ihls asasn vurursan phe yok ki ondanhikmet pnarlar fkrr. Arif de ihls kanadlar ile kevnin karanlklarndan Nr'lkuds aydnlna uar ve bu mutlu uutan sonra Mak'ad- Sdk bahesininglgeliine tam bir emniyet ve selmet iinde iniini yapar...

Ey OUL!..Yakn nuru, kulun kalbinde parldar parldamaz o anda btn vellerin nuru

orada belirir Melekt-i A'lda melekler onun ismini yad ederler, kyamette dehuzura sadklarla beraber kar...

Ey OUL!..

Nefislerinin ehvetlerinden kanmak kiinin kalbinde tevhd nurunu,

*Fakr=Fakr: Tasavvuf stlah olarak manevi yokluu ifde eder. Mevhum ve nazari varl fn

klan kimse fakre ermi olur. Kul'un kendi nefsinden ve kendisine nisbet edilen eylerden vazgemesi vebu halde olan kimseye verilen isim. (Mtercim)


31/232

-31-

gnlnde ariflerevkini husule getirir. Visalden baka hibireyden lezzet almazolur...

Ey OUL!..

ALLAH yolunda ancak doruluk az ile yrnebilir. ALLAH'n huzurunaher trl gsterileri ve kalplar tahrip etmeden varlamaz. Dnya orucututmadka (Dnyadan kii kendini koparmadka) ahirette mahedearabylaoru alamaz!

Ey OUL!..

ALLAH'a bir bak, msivay (Allah'n gayr btn varlklar ve dnyalar)terk etmee deer... Bir an bile onun cemalini grmen, ekvandan (varlklardan)syrlmana deer...

Ey OUL!..

Nefis beer kirlerden arnnca ilhi emirlere imtisalde glk ekmez...Arifin aklparlamaa balaynca, srrna haliknn nurlardalga dalga olur...

Ey OUL!..

Veller Hazreti Sultan'm havas kiileridir. Arifler melikin meclisinin (vellerintattbaldan mahrum olan) nadimlerdir.

Ey OUL!..

Yiitlerin akl gzleri dnyaya bakmaz, onun geici ve aldatccazibelerinealdanmaz... Sevgilinin;

Dnya hayataldatcmetadan baka birey deildir (mran sresi, yet:185) yeti cellenin srrna erer...

Ey OUL!..Dnya lezzetlerini kim sk sk tadarsa, eytan kalblere girer, ehvet

pencerelerinden ge iner, dnyay taleb etmek iin kulu kandrr. Ne mutluaklnn gaflet uykusundan uyanan, Mevtasna takarrub etmek gayesi ile halinesafvet veren, en sratli hesab grene bir an evvel kavumak iin acele eden,hirete komak iin kollarnsvayan ve nefsini sk sk hesaba eken kiilere!..

una hiphe yok ki, dnya geici bir urak... hiret ise, ebedi ve etin birduraktr...

Sonra u beyiti syledi:

Biz sadk olunca aramzda perdeler kalkt.

Doru sz olmasaydperdeler kalkmazd!..Cenb- HAKK' tenzih ederken yle derlerdi:

Rabbimiz Allah'tr. O'na kimse e olamaz. Her eyden lidir. Muteaiidir.Mahlkat kudreti ile yaratan, btn ileri hikmeti ile takdir eden, ilmi hereyikuatan O'dur!

Kelimesi noksansz tamam olmutur. Rahmeti her eye amil olmutur.O'ndan baka ilah yoktur! O'ndan yz evirenler yalan sylemitir...

Kim ona bir e iddia edebilir, kim onun bir benzerini bulabilir?

ALLAH'bu gibieylerden ve hususlardan, mahlkat-nn adedince, nefsinin

honutluunca, arnn arlnca, szlerinin adedince, ilminin mntehasnca,


32/232

-32-

dileyip yarattvarlklarn saysnca tenzih ederim. Gaibi bilen de, hazrbilen deO'dur!

Melik, Kudds, Aziz, Hkim de O'dur!

Birdir TEK'tir; kimseye, hi bireye ihtiyacYOK'tur. Domad, dorulmad.Hi kimse O'nun dengi de olmamtr. Hi birey onun benzeri deildir. Hakkyleduyan, kemaliyle gren de O'dur! Benzeri YOK, ei YOK, yardmcsYOK, hamisiYOK, eriki ve naziri YOK, veziri YOK, miri YOKtur.

Genileyecek byyecek bir cisim, gzel/eecek bir cevher, fenayamahkm bir araz, paralara blnecek bir terkip, temsil edilecek let,ekillendirilecek telif deildir.

Muhayyel bir mahiyet de deildir ki, tahdit edilebilsin... Tabiatlerden hi birtabiat, tli'lerden hi bir tli' de deildir. Zahir olacak bir karanlk parldayacak birnur da deildir.

Dokunmadan eyay ilmiyle kuatr, dokunmakszn her eye muttalidir.

Kahirdir, Hkimdir, Mabuttur, lmez bir diridir...Sonu olmayan Ezeldir, Hkim, dil, Kadir, Rahim, Gafur, Satr, Hlk, Ftr

da ancak O'dur! Melekut ebed, ceberrutu sreklidir. Daima kimdir, aslauyumaz! Azizdir, kimse onu zell edemez!

En gzel isimler, en yce sfatlar O'nundur! O bir me-sel-i A'l CeddiEbka'dr. O'nu vehimler tasavvur, akllar tefehhm edemez...

Kyasla idrak, insanlarla temsil edilemez. Akllar O'nu ekillendiremez,zihinler onu tahdit edemez!..

Yaratm olduu, meydana getirmi bulunduu varlklara benzemektentamamen mnezzeh ve mberradr!

nsanlar soyan, herkesin kazand amele nazr olan da O'dur. Kendilerinitam manasyla sayp yarattvarlklar kyamette O'na ferd ferd geleceklerdir!

Yedirir yedirilmez; rzklandrr, rzklandrlmaz; kurtarr kendisininkurtarlmaa ihtiyac olmaz... O yaratklarn bir menfaat elde etmek veya birzarardefetmek iin yaratmamtr. Veyahut onlarherhangi bir sebepten, ya dahadis olan bir dnceden dolayyaratmamtr...

Bilkis varlklar hdisattan tamamen mcerred bir irade ile yaratmtr!..Zlaril-Mecid O'dur. Dilediini tam mnasiyle yapan yine O'dur!

Her eyi yaratmaa, zararlar izale etmee, varlklar evirip evirmee,ikyetleri bertaraf etmee, varlklarbir halden dier bir hale tahvil etmee gcyeten hiphe yok ki O'dur! Her gn O, bir icradadr. Takdir ettiini tayin ettiiana kadar sevk ve idare eder...

Varlklar tedbir ve tedvir etmek hususunda hi bir yardmcs yoktur. O,vardr... Varl da kendindendir! Varlnn evveli olmadgibi hiri de yoktur!Gaybbilen O'dur. Muhdes (sonradan yaratlm) deildir.

Sonsuz kudrete sahiptir. Kinat, ba ve sonu olmayan bir irade ile tedviredere... radesinde noksanlk yoktur. Hafzdr unutmaz, Kayyumdur yanlmaz,Rakibtir gafil olmaz... Halimdir acele etmez... hmal etmez, istedii zaman cezavermee kadirdir...

Kullarnn kimine ksar, kimine saar, kiminden honut olur, kimine gzabe

gelir. Onlara mafiret eder, merhamet eder. Mahlkatnvar o yok ettiinden kadir


33/232

-33-

denmee hak kazanmtr.

Onlar kusursuz ve en gzel bir nizam iinde yarattndan RAB demeelyk olmutur. Kullarnn ef'alini, onlardan arzulad eyin muktezasna greicra ettiinden lim demee lyk olmutur.

Hi kimse O'na benzeyemez. Temsil edilemez, ekil-lendirilemez; Ztnsfatna hi bir zat hi bir sfat benzemez!.. Bunun iin O'nun benzerinin benzeribile yoktur ve Sem ve Basrdir. Herey O'nunla vardr.

Varl evvel ve ebeddir. Her canl O'nunla canldr. O'nun azametikarsnda zihinler durur; fikirler ilemez; aczini anlar, tenzih ve tevhidden bakabir imkn gremez. nsanlar ve btn varlklar O'nun birliini haykrmak iin cagelir.

Kibriyasnn karsnda en olgun akllara durgunluk gelir...

O'nun ztnn khnn hi bir akl idrak edemez. Eha-diyetinin hakikatiniidrakten gzler kamar, gremez...

O'nda yle bir heybet var ki btn illetleri ldrr. yle bir infirad (teklik)var ki btn teaddd yok eder.

O, yle bir varlktr ki, tarif ve tahdid edilemez! O celldir, keyfiyeti bertarafeder; Kemldir, benzerlii iskat eder. O'nun btn varlklarihata eden bir kudretivardr... Ycelie sahiptir. Hi bir ycelik O'nunkine e olamaz.

O'nun ilmi; gklerde, yerlerde, bunlarn aralarnda; yerin altnda, denizlerindibinde ne varsa hepsini kuatr. Her kln kt, aacn bittii, her yaprandt yeri bilen de O'dur!

Talarn kumlarn saysn; dalarn arlklarn, denizlerin llerini,kullarn amellerini, eserlerini; nefeslerinin saylarnbilen hiphe yok ki O'dur!

O, mekndan mnezzehtir. lmi her yeri, hereyi kapsar.

yle ise birfiinin tasdik edelim...

Varlnn n, beksnn sonu olmadna ikrar getirelim...

Ebediliinde ekillendirme misallendirmenin yeri yoktur...

Mahlkata kendini; srf birliini kabul, var olduunu ispat etmek iin,sfatyla tantmtr.

Varlna dil ile ikrar, kalb ile tasdik ederek i Im-i yaknla inanrz. Yoksaknhn (Zt'n) idrkte akl takat getiremez...

Vehmin anlatt, fehmin aklamaa alt, akln ha-yallendirdii, zihnintasavvur ettii her ne varsa: ALLAH'n azameti, cell ve kibriyas onun hilafmadr...

Evveli de, hiri de; Zahiri de, Btnda ve hereyi tam birekilde bilen deO'dur!..

* * *


34/232


35/232

-35-

Evet o, kalbine bir nazar eylerse, onu (akln ) Makam-arnda ikme eder,ona ilim hakikatlarmbah eder, marifet srlarnn bekileri yapar...

te o zaman aklnla ezel cemlini grr, hadis sfatyla nitelenen hereyden yz evirirsin...

Srrn basiretiyle, kurbiyet aynasnda Melekt leminin insanlarm seyredersin!..

Yce himmet ve gidiatnn gznde hakikat emarelerini gsteren kefmeclisinde, ftuhat gelinleri raks etmee balar...

Ey dank akllar ne duruyorsunuz? Haydi toparlann da, saf fikirlerikaranlk dehlizlerden kurtaracak yiitlerin ahlanan atlarneerleyin, hazrlayn!..

Marifet ve inayet erbabnn delilleri, kiinin benliine ekilmi olan phe vetereddt perdelerini aralar...

ayet bu deliller kfi gelmezse, ona katlan salam bir irade, Hakkn elindebtln fikirlerini bir daha dirilmemesiye boar...

* * *BURHAN-UL ESFY NIN

FIKIH HAKKINDAK DNCELEREY OUL!..

Fkh ren, sonra ALLAH'n kulundan ayrl! nk O, slahtan ziyadeifsah eder kiiyi... Rabbinin eriat kandilini beraberinden ayrma!

Bildii ile amel eden kiiye ALLAH bilmediini de retir.

Sebeblerden seni megul edecekeylerden alkankes!

Sevdiklerinden ve halktan srf onun iin ayrl!

Kalbini, ehvet teklif ve telkin eden hususlardan uzak tut!

Zhd ve takva yollarnse! Edeb ve hsn- ahlkiarn olsun.

O'ndan bakasndan ayrl, ayar ve esbaba kulak asma ki, kandilinsnverir.

Krk sabah halisane Rabbine ibadet edersen kalbinden diline doru akpgiden hikmet pnarlarfkrr...

te o anda Hakkn ateinin yanmakta olduunu grrsn!Musa (a.s.)'hatrla!

Kalbinin aacndan nasl bir ate grmt de nefsine, hevasna, eytannkt temaylne ve dier btn esbaba:

Durun, ben bir ate grdm! diye haykrmt... Ve onun kalbine birnida gelmiti:

Ben senin Rabbinim, yalnz bana ibadet et! Benden bakas ile saknilgilenme! Beni tan, benden bakasn tanma! Benimle ilgi kur, bendenbakasndan kopuver! Beni iste, benden bakasndan yz evir! lmime,kurbuma, mlkme ve saltanatma yaklasana ne duyuyorsun? denmiti.

Kavuma husule gelince, olan oldu. Kuluna vahy edeceini vahy etti de


36/232

-36-

perdeler ortadan kalkt. Bulanklklar duruldu...

Eltaf-llhyeye mazhar oldu ve kendisine yle bir hi-tab geldi:

Haydi Firavn'a (Tevhide davet etmek iin) git!

Ey kalb; nefse, eytana, hevaya git de onlarslh et!Onlarbenim yoluma sokmaa al!

Onlara de:

Bana uyun da sizi en doru yola sevk edeyim...

Sonra ilgilen, sonra ilgini kes, yine ilgilen, yine kes!

Sonra yine ilgilen!

* * *BURHN-UL ESFYNIN

VERA (ALLAH'TAN KORKMAK)

HAKKINDA BUYURDUKLARIVera' (*) hakknda yle buyurmu lardr:

EY OUL!..

Vera' eriatn izni olmadan hereye ekingen durmak, onu ilemektenictinab etmektir.

Eer kii eriatta bir yolunu bulur, onu ilemek ve almak iin bir cevaziareti elde ederse o zaman onu iler ve alr; aksi halde kanr...

Vera derecedir:

1- Avm'n vera... Bu haram ve phelieylerden uzaklamaktr.

2- Havas'n vera... Bu da nefis iin olan her eyden heva arzularkamlayan herehvetten uzak durmaktr...

3- Havas el-Havs'n vera... Kalbin ilgilendii hereyi terk etmektir.

Vera' ayrca ikiye ayrlr:

1- Zahiri vera'dr, bu yalnz Allah iin hareket etmektir.

2- Btn vera'dr ki, bu da kalbe Allah'tan bakasnsokmamaktr.

Vera'nn bu ince noktalarile ilgilenmeyen, nefis ihsanlarelde edemez.

Mantkta vera' okiddetlidir. Riyasette zhd ondan daha gtr!

Zhd Vera'n balangc saylabilir: kanaatin honut olmak iin basamaksaylmasgibi...

Yeme ve giyme hususunda Vera'n kaideleri:

Takvaya eren kimselerin yemei, Hakk'n ve halkn rzasna uygun olan

*Vera': Takvann ileri derecesi, Bilmedii ve bhe ettiini renip iyiye ve doruya gre hareket

edip btn gnhlardan ekinme haleti ruhiyesi. (Osman. Trke lgat S. 1044)


37/232

-37-

gdalardan meydana gelir...

Velnin yemeine gelince, bunda irade mevzu bahis deildir. Bilkis o,Allah'n fazlve ihsandr...

Birinci vasftahakkuk ettiremeyen, ondan sonra gelecek asla ulaamaz!..

Mutlak hell olan gda, Allah'n isyanndan uzak olan ve kiiye Allah'unutturmayan gdadr.

Giyim hususunda insanlar eittir:

Peygamberlerin giydikleri elbise: Keten, pamuk ve ynlden ibarettir ki butabiatiyle helldir...

Vellerin giydikleri elbise: Avreti rtecek ve zaruret bertaraf edecek kadarbir elbisedir. nk bu elbise ile ancak nefislerin arzularn kr p, gurur vebbrlenme duygularnda bertaraf ederler.

Vel Abdallarn giyecei elbise: Argitmemekart ile diledikleriekildeki

elbiselerdir. Bu gibi kiiler yz dinar tutarnda olan bir elbiseyi giyebilirler...Ancak Mevlnn rzasna aykrdmemesi gerekir.

Ver a' ancak on hasletle tamamlanr:

1- Dili gybetten alkoymak... Cenb-Hakk,

Bznz bznza gybet etmesin...(Hucrt sresi, yet: 12) buyurmutur.

2-nsanlar alaya almaktan uzaklamak. ALLAH:

Hi bir kavim (dier) bir kavmi alaya almasn (Hucrt sresi, yet: 11). belki(alaya aldklar) kavim onlardan daha hayrldr... buyurur.

3- Gzn harama bakmaktan alkoymak.

nk ALLAH:

M'minlere, gzlerini haramdan uzak tutmalarn syle! (Nur sresi, yet:30) buyurmutur.

4- Doru sylemek. ALLAH:

Sylediiniz zaman adaletten ayrlmayn!(En'am sresi, yet: 152)buyurur.

5-Minnet sadece Hda'ya aittir. Kii bunu bilmelidir. Zira ALLAH:

zellikle Allah sizleri imana hidayet ettii iin size mihmet eder (Hucrtsresi, yet: 17) buyurmutur.

6- MalnHak yolunda harcamak, btl yolda harcamamaktr. ALLAH:

O kimseler ki; infk ettikleri zaman israf etmezler, fazla k smazlar (yanimasiyete harcamazlar.) Taat yolunda harcamaktan da ekinmezler.. (Furkansresi, yet: 67) buyurmutur.

7- Kendi nefsine byklk ve bbrlenmek gibi hususlar istememek.nk ALLAH:

te o hiret yurdu, yeryznde byklk ve fesad istemeyenler iindir...(Kasas sresi, yet: 82) buyurdu.

8- Be vakit namaza vakitlerinde devam etmek yani vakitlerinde klmaktr.

ALLAH:


38/232

-38-

Namazlara devam ediniz. Orta namaza da devam edin! (Bakara sresi,yet: 238) buyurmutur.

9- Ehl-i Snnet vel-cemaatin yolundan ayrlmayp o yolda istikamette devametmek... ALLAH:

phesiz bu, benim dosdoru yolumdur! u halde ona uyunuz!.. (En'amsresi, yet: 153) buyurmutur.

10- Zikre devam etmek. nk ALLAH:

Ey iman edenler, Allah' ok zikr ediniz!..(Ahzab sresi, yet: 41)buyurmutur.

* * *

TCL-EVLYANIN CEMAATN

SORULARINA VERM OLDUKLARIHKMETL CEVAPLAR

eyh ABDLKDR'e;

lham, Muhabbet, Ak, Tevhd, Tecrid, Marifet, Himmet, Hakkat, Zikir,evk, Tevekkl, nabe, Tevbe, Dnya, Tasavvuf, Taazzz, Tekebbr, kr, Sabr,Gzel Ahlk, Almak-Vermek, Sdk, Fena, Beka, Rza, nayet, Vcud, Havf, Rec,Haya, Mahede, Kurb, Sekir, Korku, Fakir (Fakr), Hl hakknda mridleri sorularsordular...

eyh'de srasyla yle hikmetli cevaplar verdiler:

eyh Abdlkdr'e, lhi ilhamlarla eytan ilhamlar'n ne olduunusorduklarnda u cevab verdiler:

Ey OUL!..

lh ilhamlar; istemekle gelmez, bir sebebden dolay da gitmez... Belirli birzamanda ve belirli bir ekilde de gelmez... eytan ilhamlar ise; bunun tamamenaksinedir...

* Pekl, bize MUHABBETN ne olduunu syler misiniz? denince cevab

verdiler:

Ey OUL!..

Sevgiliden kalblere den hararetli ve ateli kmldamalardr. Bu halde olankiinin gzne dnya, yzk halkas kadar kk grnr. Veyahut dnya bir matemtoplants kadar bireydir onun nazarnda...

AK; aylmak bilmeyen bir sarholuktur...

O, gizli ve alen her yerde sevgiliye kaytszartsz ihlsla balanmaktr...

klar birer sarhoturlar: Sevgililerini grmedike ayla-mazlar.

Onlar birer hastadrlar. Sevgililerine kavumadka, onlarla ihtlat etmedikeiyileemezler...


39/232

-39-

akndrlar. Mevtalarn grmedike yalnzlklarn gideremezler. Onuazlarndan drmez, ondan baka aranlarna da cevab veremezler...

Hale uygun bir beyit:

Gz dnya m grr k Didar olann...

Bu hususta Leyl'nn Mecnun'u der ki:

Leyl'y sevdiim iin, kardeim, amcazadem, dayzadem ve daym, hepsievet hepsi beni knamlardr... (Fakat ben hi birinin szne aldrmadm...)

Dier beyitleri malm... Burada zikrine hacet yoktur...

Sonra eyh bu mnada u beyitleri ird buyurdular:

Medyen kuyusundan su imek iin gelince;

arlarl akan pnarn yannda,

Misafirperver bir mahalleye inmitik.

Evleri son derece gzel ve mukaddesti.

Uzaktan iimizi arpan bir ate parlad.

Onun stnde;

Kendisi yanp tutuarak sevdiimiz kimseyi grdk...

Bize su verdi, bize can verdi.

Ruhlarmzdipdiri kld...

Afv ve mafiret karmolan idilinin arabyla bizleri sermesi etti.

Ondan ihls sahihlerinden bakasn sulamamasna dair kati bir sz

alnmt.Ona kalblerimiz daha salamlasn diye takvadan kartrdk...

Takva karmarabiene ne mutlu!

Btn gayemiz vecdimizin devam etmesi idi.

Sarholuktan etekleri srklyorduk da haberimiz yok idi.

tike itik... dtk, kanmz mubah grld...

Kii k olduu srdan dolayldrlr m hi...

Hrlerde sr, bir emanetten baka birey deildir.

Lkin bu incelip erimek isterse..Kim onu takviye edip ayakta tutacaktr?.

*eyh Abdlkdr'e TEVHD'den sual ettiler. Cevab verdiler:

Ey OUL!..

O, hazretin gelmesi esnasnda, gnller srrnn iaretleridir Srlar srrnngizliliidir... Kalbin, efkrn mntehasna yol almasdr. Visal derecelerinin en yksekyerine kmas, ta'zim perdelerini aralay p tecrid ayaklar stnde takarrub'a doruyava yava adm atarak tefrid sa 'yi ile Tednye doru, her iki kevnin ve her iki

mlkn tesine doru, iki nailin kararak iki nuru iktibas ederek ve mkefe


40/232

-40-

imeklerinin parldayan klarnda her iki lemin fena bulmasiyle ilerlemesidir.

eyh Abdlkdir'e TECRD'den sual ettiler. Verdii cevab:

Ey OUL!..

O; Srr, Mahbubun talebinden sknun sebatiyle tedeb-brden tecrid ve itminanelbisesini giyerek Mahdudu brakmaa raz olmak iin bir kenara ekilip halktan Hakkaynelmektir... oldu.

Ya MARFET nedir? diye soranlara u cevab verdiler:

Ey OUL!..

Kinatn srlarna muttali olup parldayan hereyin onun vahdaniyetine delletettiini idrk etmek, hakikat ilmini her varln fena (Yok olu) snda grmektir.

nk bak olan varlk Rubbiyet heybetiyle iaret ettiinde lh Celle kalb gzile bakldnda, parldamasnda o anlattklarm grmemek mmkn m hi?..

*O'na HMMET'in ne olduunu sorduklarnda u cevab verdiler:

O, kiinin, nefsen dnyay sevmekten; ruhen hirete balanmaktan, kalbenAllah'tan bakasn istemekten kendini kurtarmasdr...

*O'na HAKKAT'in ne olduunu sordular... u cevab verdi:

Ey OUL!..

O, yle bir eydir ki, zdlar onu etkisi altna alamaz ve ona kar duramaz.

Bilkis btn bunlar onun bir iaretiyle yok olup gider...

*O'na; "Zikrin en yksek derecesi nedir?" diye sorduklarnda u cevab

vermilerdir:

Ey OUL!..

O, kulun Hakk istediinde Hakkn iaretiyle kalbine ve gnlne yerleen ilm birduygudur. O yle bir duygu ki, ne unutmak ve ne de gaflet onu etkileyemez!

Kendisini bu halde gren kimse daima zikir halinde olur. Cenb- Hakk'n Kitab-Cellinde iaret buyurduu (ok zikir) ite budur! Gizli yerlerde Melik-i Cebbar

hatrlad zaman kalbe heyecan veren zikir ise zikirlerin en gzelidir.

*EVK nedir? diye soranlara da u cevab verdi:

Ey OUL!..

evklerin en gzeli, mahededen husule gelen evktir. Byle birevke sahipolan kii, ona kavumaktan korkmaz, anlatmaktan bkmaz, yaklamaktan kanmaz,daima onunla beraber olur; ona kavutuka evki artar. Btn illetlerden te-reccdetmedike gerekevk elde edilmez...

O, ruhun muvafakati ve himmetin ard ardna gelmesiyle ya da ruhu koruyupsebeplerden tecrid ile olur.


41/232

-41-

Byle bir evkin sebebinin ne olduu bilinemez, anlalamaz. nk o, daimaonu mahede ediyor ve O'na kar can atyordur...

O'na TEVEKKL'den sual ettiler... u cevab verdiler:

Ey OUL!..

O, srran ALLAH'la megul olmaktr. Hem o derece ki nereye tevekklettiini de unutur. Onun sayesinde msivadan el etek eker, tevekkl iinde fenabulur. Tevekkl, marifet ile eyann gizli taraflarn mlhaza etmek, marifetyollarnn hakiki mnalarile yakn hakikatine itikad etmektir.

Bir defasnda yine ona tevekklden sordular, u cevab verdiler:

Tevekkln hakikati hlasn hakikati gibidir. hlasn hakikati, yaplanamellerden karlk beklememektir. te bu tevekkl, hulldan k Rablarm Rabbnavartr...

Ey OUL!..

Sana neler syleniyor da duymuyorsun!..Neler duyuyorsun fakat anlamyorsun!..

Nice anladn eylerde var ki amel etmiyorsun!..

Nice yaptn ameller de var ki ihlstan beridir...

*Ona NBE'den sual ettiler. yle cevab verdiler:

Ey OUL!..

nbe; makamlara yaklamay arzulamak, derecelerde durmamak, gizliliklerin en

st derecesine kmak, himmetlerle Hazret meclislerinin sadrlarna dayanmak,Hazretin huzurunda hazr olup muhadaray seyr ettikten sonra hepsinden doru Hakkarc etmekten ibarettir... O'ndan korkarak yine ona snmak, O'ndan bakasndankap O'nu istemek, her ilgiden irkilipyine O'na iltica etmektir, nbe!..

*Kendisine TEVBE'den sual edenlere verdii cevab da Clib-i dikkattir:

Ey OUL!..

Tevbe; Hakkn kuluna kar olan eski inayetine nazar edip o inayeti kulunkalbine yerletirmesi ve onu kendisine doru kemal-i erfkatle cezb etmesinden

ibarettir. bu durumu arz edince, kalb himmet-i fsideden syrlp ona ynelir...

Ruh, kalb ve akl birleir ve bylece kul tarafndan yaplan tevbe sahih olmu olur.Ne var ne yok herey bylece Allah'n emri ile husul bulmu olur.

*DNYA'dan sual edenlere verdii cevab udur:

Ey OUL!..

Onu kalbinden eline kar. O sana birey yapamaz (gururlandramaz!)


42/232

-42-

*Allah iin alamak nasl olmal? diye soranlara da:

Ey OUL!..

O'nun iin, O'ndan dolay, O'nun zerine ala!.. diye mukabele etmitir.

*Ya TASAVVUF hakknda ne buyurulur? diyenlere:

Ey OUL!..

Sf o kimsedir ki: ALLAH'dan bakasn murad etmez, dnyay terk eder vednya onun hizmetine koar, meram ve maksad daha hirete gitmeden dnyadagrlr, Rabbinin selm daima zerine olur... diye cevab verir...

TAAZZZ ile TEKEBBR arasnda ne gibi fark vardr? sorusunu yle

cevaplandrr: Ey OUL!..

Taazzz; Allah iin ve Allah uruna olan eydir. Bu, nefsin belini krmak veAllah'a son derece gvenmekle elde edilir.

Tekebbr; nefis, hev ve heves iin, srf onlarn tatmin edilmesi gayesiyletaknlan tavrdr.

Bu da Hakka rc etmekle bertaraf edilir. Tabii ki bir yapmack fikirden hipheyok ki daha kolaydr.

Not: Her ikisini de bertaraf etmek bir mslman iin en nemli olan bir husustur!..

*KR bize tarif eder misin? talebinde bulunanlara yle cevab verirler:

Ey OUL!..

krn hakikati, Mn'im'in (Nimet verenin) Nimetini son derece hud ifade edenbir lisanla itiraf etmek, minnet hissini yrekte duymak, tam mnasiyle kr etmeninmmkn olmadna kani olup cz itiraf etmekten ibarettir...

Bu birka ksma ayrlr:

1- Lisanla yaplan kr... Bu, Allah tarafndan verilen nimetlere kar itiraf-lisanda bulunmakla tarif edilir.

2- Erknla (azalarla kr) etmek... Bu da bilfiil krn icablarn yerinegetirmekle yaplr.

3- Kalben kr... Bu ise, kalbi Allah'n verdii nimetlerden dolay Allah'a kardevaml olarak hrmetkar klmaktr.

Bundan sonra nimeti mahededen, mn'im'i mahede etmee kadarykselmektir.

Skir mevcuda kr edene; ekr, mefkda (yok olan bir eye) kr edenederler.

Hamid: (Hamd edici) vermemeyi at (veri) zarar faide telkki eden kimseye

denir. Bu kemle eren kimse iin menfaat ve mazarrat (Zarar, kr) m ikisi de ayn


43/232


44/232

-44-

da:

Ey OUL!..

Emr edilmeden isteyip almak inad ve ktlk tevlid eder... stemeyerek almakuygundur!.. Hi almamak hepten geri evirmek, gsteri ve mnafklktr!.. cevabnvermitir.

SIDK (doruluk) hakknda bize biraz bilgi verir misiniz? ricasndabulunanlara yle demitir:

Ey OUL!..

Szlerde ve davranlarda doruluk, Allah'n emri ve murakabesinde olmakla(kulun kendisini byle his etmesiyle) mmkndr.

Hl ve tavrlarda sdk ise, Hak iin icra edilir (gsteri iin deil...

O FENA hakknda u cevab verdiler:

Ey OUL!..

Fena, Hakkn en aa bir tecelliyle velnin srrna tecell etmesi sebebiyle btnkinatn o iaretin altnda yok olup velnin fni olmasdr. Onun buradaki fenasbekasdr. Fakat o, bakinin iaretinin tahtnda baki olur. Hakk'm iareti onu gan klncatecellisi baki eder, bundan sonra fani klar, sonra da baki klar.

BEK hakknda sordular. u cevab verdi:

Ey OUL!.. Bu, fenas ve inkita olmayan bir varlkla mlki olmaktr.

Ehl-i Bekann almeti, fni bir eyle tavsifinin mmkn olmamasdr. nkbunlar (yani fena ile beka) bir araya gelmeleri imknsz olan iki zteylerdir...

*Kendine (Allah ondan raz olsun) VEF'dan sual ettilerde u cevab verdi: Ey OUL!..

O, mahrumiyet anlarnda bile Allah'n haklarna riayet edip ilh hududlar, szve davran ynnden amak, gizli ve aikr btn hallerde Allah'n rzasna tammnasiyle komaktr...

*RIZA nedir? diyenlere yle demilerdir:

Ey OUL!..

Rza, ezelde Allah'n ilminde olan ve kaderde yazl bulunan kaytszartszkabul etmektir.

*NAYET hakknda yle buyurdu:

Ey OUL!..

O, Allah'n ezeli bir sfatdr ki, hi kimseye vermemitir. O, hi bir zaman bireyle veya sebeble ktlenemez.

Herhangi bir illet de onu ifad edemez. Hi birey ona leke srp kirletemez!


45/232

-45-

O, Allah'n bir srrdr ki kimse ona muttali olamaz. Kinat ona bir yol bulamaz...Allah istediine bunu verir.

Ehil olma ve inayete sahip olmay marifete balamtr. Sonra onu da iradeyebal klarak kula irade-i cz'iyeyi vermitir.

Sonra mkfat ve cezay kulun iradesine gre vermitir.

Muvaffak olan kulu mkfatlandrmay, o kulun amelini kabule balamtr.

nayeti olan kul esir edilir, sonra habsedilir, sonra takyid edilir, sonra da halktanekip alnr.

*VCUD hakknda demitir ki:

Ey OUL!..

O, ruhu, zikrin halvetiyle, nefsi tatrip (neelenmek) le megul etmektir. Byle

sr, tamamen Hak iin Hakla beraber ve herhangi bir Rakib'den hli olarak sevgiliyemnhasr kalr.

Evet Vcud yle biraraptr ki; Mevl, onu velsine keramet minberi stndesunar. yeti celle;

Vesakhm rabbehm arben tahra.

Vel onu iince neelenir, neelenince kalbi, mukaddes bahelerde nsiyetkanatlar ile uup heybet denizine der ve baylr. te bunun iindir ki onu bulan kiivecd ve istiraka dayanamayarak baylmaktadr.

*HAVF = Korku hakknda yle konumulardr:

Ey OUL!..

Korku, birka trldr:

Gnahkrlarn korkusu, bidlerin korkusu, limlerin korkusu, muhiblerin korkusu,ariflerin korkusudur.

Gnahkrlar cezalardan korkarlar, bidler ibadetlerin sevabndan korkarlar,(nk onlar, ibadeti sevaba nail olmak iin deil de srf Allah emr ettii iin yaparlar...) lemler yaptklar taat ve ibadetler hakknda irk-i haf'den korkarlar, muhibler(sevenler) kavuamayacaz diye korkarlar, arifler heybet ve ta'zimden korkarlar...

Bu (yni ariflerin korkusu) en by ve iddetlisidir. nk onlardan bu korkugitmemektedir.

Dier korku eidleri ise, ltuf ve rahmetle mukabele edildiinde sakin olur...

*REC hakkndaki grleri:

Ey OUL!..

Vellerin Reca Allah'a kar iyi zan beslemeleridir. Yoksa Allah'n rahmetinetama etmek deildir... Velnin hi bir zaman recsz kalmas doru olmaz...

Rec, kulun Allah hakknda hsn- zan beslemesidir.


46/232

-46-

Yoksa onun, kendine bir menfaat celb etmesini veya gelecek bir zararntarafndan giderilmesini ummak deildir. Bylece Rec, baz hallerde korkusuz olmaz.Zira birey rica eden (uman) kii o eyin fevtinden (kamasndan, eriilmemesin-den)korkar.

En iyisi Allah'n btn iyi sfatlarna gvenilmesi ve kulun kendisini ona grehazrlamasdr.

Kulunu da iyi bilmelidir ki; Allah, ihsan sahibidir, ikram sahibidir, rahm, ltif,gan ve rafdur...

Allah'a kar hsn- zanda bulunmak ite bu sfatlarna gnlden balanmak veiltica etmektir...

Yoksa her hangi bireyi umduu iin, veyahut her hangi bireyden korktuu iinolmamaldr bu...

Buekilde olan duyguya Rec ismini itlk etmek yerinde olur.

Bu vasflar tamayan duyguya Rec'dan ok Tama adn vermek dahauygun olur.

Korkusuz olan Rec, emin olmak; midsiz korku da ye'se kap lmak mnasnagelir...

Bir hads meali:

Eer m'minin recs ile korkusu tartlsa msavi olmazlar...

HAYA hakkndaki fikirleri:

Ey OUL!..

Haya; kulun, Allah emirlerini yerine getirmeden ALLAH demesinden

ekinmesi; Allah'a, yasak kld bir ok eylerle ynelmesinden ve hak etmediiherhangi bireyi O'ndan istemesinden haya etmesi; masiyetleri korku yznden deilde haya yznden terk etmesidir.

Taat ilerken, ya da masiyet irtikb ederken mutlaka Allah'n kendisinigrdne inanarak haya duymas, haya eitlerinin en bydr!..

u da muhakkak bilinmelidir ki; haya, heybetle kalp arasndaki perdelerinkalkmasndan tevelld eder...

*MAHEDE hakknda sz de akllara hayret ve

gayb’in dİlİ tÂcÜ’l-evlİyÂ ve burhÂnÜ’l esfİyÂ abdÜlkÂdÎr geylÂnÎ (k.s.)...

Documents