gazeta "ngjallja" maj 2015

8/20/2019 Gazeta "Ngjallja" Maj 2015

1/12

1MAJ 2015 NGJALLJA

NGJALLJANr. 5 (268) Viti XXIII i botimit MAJ 2015 Çmimi 20 lekë

Fortlumturisë së Tij, Mitropolitit të Sofjes dhe

Patriarkut të Gjithë Bullgarisë, z. Neofit.

Fortlumturi, Krishti u Ngjall!

Me shumë dashuri dhe ngazëllim paskal, marrim pjesë shpirtërisht - edhe me anën e përfaqësuesittonë, Hirësisë së Tij, Mitropolitit të Gjirokastrësz. Dhimitër, - në kremtimet e përvjetorit të shkëlqyer të Kishës së Shenjtë të Bullgarisë, me plotësimin e1150 viteve nga hyrja në Krishterim e popullit bull-gar. Duke vepruar sipas pohimit të apostull Pavlit:“Edhe në qoftë se një pjesë vuan, gjithë pjesët vuajnë bashkë me të; ose nëse nderohet një pjesë, të gjitha pjesët gëzohen bashkë me të” (1Kor.12:26), bashkëgëzohemi dhe bashkëlavdërojmë Perëndinë

Triadik për bamirësinë e madhe të Tij, i Cili ftoi edhe popullin dinamik bullgar në Mbretërinë e Tij, në

Kremtime me rastin e 1150-vjetorit të kristianizimit të bullgarëve

Kisha Orthodhokse Autoqefa-le e Shqipërisë, me ftesë të Patriar-kut të Bullgarisë, Fortlumturisë sëTij, Neofitit, mori pjesë në festimete Jubileut të 1150-të të pagëzimittë Carit Boris - Mihail dhe të gjithëkombit bullgar. Kisha jonë u për-

faqësua nga Mitropoliti i Gjiro-kastrës, Imzot Dhimitri, i cili përco-lli edhe përshëndetjen dhe mesa-zhin e Kryepiskopit të Tiranës dhetë Gjithë Shqipërisë, Anastasit.

Kremtimet u zhvilluan nëMitropolinë e Varnës, ku përfshi-hen edhe trevat e Pliskës, qytetantik, kryeqytet i Borisit, në brigjete Detit të Zi.

Liturgjia Hyjnore panegjirike ekryepriftërinjve të Hierarkisë së

Kishës së Bullgarisë dhe e kryeprif-tërinjve- përfaqësues zyrtarë tëgjithë Kishave të tjera motra, ukrye të shtunën, 2 maj, mbi rrëno-jat e Bazilikës në të cilën ishte kryer Misteri i Pagëzimit të Carit. Litur-gjia u ndoq nga autoritetet më tëlarta të shtetit të Bullgarisë. Me-sazhet e Sinodit të Shenjtë dhe tëPresidentit të vendit nënvizuanrëndësinë e këtij momenti historik të përqafimit të besimit të krishterënga Borisi - Mihail dhe nga i gjithëpopulli bullgar.

Gjatë pritjes së përfaqësivezyrtare Patriarku i Bullgarisë, veçtë tjerave, i shprehu Mitropolitit tëGjirokastrës respektin e thellë për personalitetin e KryepiskopitAnastas, admirimin për veprën epakrahasueshme hierapostolikepër ungjillëzimin e popullit të Shqi-përisë dhe lutjen e tij personale për

suksese të mëtejshme në këtë

Shprehje e ekumenizmit dhe e unitetit të Kishës Orthodhokse

Kishën e Krishtit “e cila është trupi i atij, plotësimii atij që i plotëson të gjitha në të gjitha”

(Efes.1:23).

Kujtimi festiv i dhuratave të Perëndisë për çdoKishë Orthodhokse Autoqefale, që përbën praninëdhe shfaqjen e një Kishe Katholike dhe Apostolikenë një vend të caktuar, përbën detyrim mirënjohjejetë mbarë Orthodhoksisë për Perëndinë. Gjithashtuështë edhe një pikënisje për vendime të reja, që tëshfrytëzohen siç duhet talantat e shumëvyera, qëPerëndia i fali çdo Kishe lokale, për fuqizimin e unitetittë orthodhoksëve në botë, duke kultivuar shpirtë-risht dhuratat dhe veçanësitë tona, duke u thelluar nëmisterin e besimit, duke mbështetur dhe fuqizuar besimtarët orthodhoksë.

Përshëndetje me rastin e 1150-vjetorittë pagëzimit të popullit bullgar

(vijon në faqen 2)(vijon në faqen 2)

KISHA ORTHODHOKSE AUTOQEFALE E SHQIPËRISË


2/12

2 NGJALLJA MAJ 2015

(vijon nga faqja 1)

Shprehje e ekumenizmit dhe e unitetittë Kishës Orthodhokse

Njëkohësisht, përkujtimi i ftesës historikeqë iu bë një populli të tërë për të përqafuar

besimin orthodhoks në shekullin e 9-të

, na ri-kujton përsëri ne orthodhoksëve se në sheku-llin e 21-të, ekzistojnë shumë bashkënjerëz tanë, popuj dhe fise të tëra që ndodhen jashtë Ki-shës. Kushtet e botës sonë të globalizuar janësigurisht të ndryshme. Por detyrimi i të gjithë

atyre që kanë pranuar bamirësitë e Perëndisë,që ecin në dritën e Atit me anë të zbulesës sëBirit dhe në fuqinë e Shpirtit të Shenjtë, mbetetajo që Zoti i ngjallur përcaktoi: “ dhe do të më

jeni dëshmitarë edhe në Jerusalem, edhe nëgjithë Judenë, edhe në Samari, edhe deri nëskajet e dheut” (Vep. 1:8).

Duke psalur me ngazëllim përsëri dhe përsëri, himnin ngjallësor, që përmbledh men-talitetin orthodhoks,

“Krishti u Ngjall”!

Gëzohemi dhe lavdërojmë bashkë me ju,Perëndinë në Trini me rastin e këtij përvjetorihistorik. Dhe urojmë thellësisht FortlumturinëTuaj të dashur, Hierarkinë Tuaj të nderuar,klerin dhe popullin besimtar të Bullgarisë, që

të frymëzuar prej Ungjillit të së vërtetës dhe tëdashurisë, të vazhdoni më tej rrugëtimin tuaj të bekuar, duke u përballur me kreativitet mesfidat e reja të shekullit të 21-të, me fuqinë eKryqit dhe Dritën e Ngjalljes së Tij, dukedëshmuar në mbarë botën të vërtetën, fuqinëdhe bukurinë e Orthodhoksisë. “Edhe atij qësipas fuqisë që veprohet te ne, mund të bëjëshumë më tepër nga gjithë sa kërkojmë osemendojmë, atij i qoftë lavdia në kishë me anëtë Jisu Krishtit në gjithë brezat e jetës së jetëve.Amin” (Efes.3:20-21).

Me nderim të veçantë dhe dashuri shumëtë thellë në Krishtin e Ngjallur,

Kryepiskopi i Tiranës, Durrësitdhe i Gjithë Shqipërisë

† Anastasi

Tiranë, 29 prill 2015

Në dt. 7 maj, në mjediset e Aka-

demisë Theologjike u zhvillua takimi iradhës midis Akademisë Theologjike“Ngjallja e Krishtit” dhe SeminaritRomano- Katolik të Shkodrës.

Referatet u mbajtën së pari nga pe-dagogu i Akademisë, Thoma Shkira,me temën “Shenjtorët në KishënOrthodhokse; rasti i Shën Kozmait tëKolkondasit” dhe më pas nga atëMario, me temën “Ekumenizmi dheMartirizimi”.

Në vazhdim pjesëmarrësit u ndanënë grupe më të vogla, ku u diskutua

për çështje të caktuara.

Në fund u dhanë konkluzionet për temat e trajtuara.

Takim ndërfetar midis studentëve të Theologjisë NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur në shtypshkronjën “Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesin

e Këshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Kujtimi festiv i dhuratave të Perëndisë për çdo Kishë Orthodhokse

Autoqefale, që përbën praninë dhe shfaqjen e një Kishe Katholike dhe Apostolike

në një vend të caktuar, përbën detyrim mirënjohjeje të mbarë Orthodhoksisë

për Perëndinë. Gjithashtu është edhe një pikënisje për vendime të reja, që të

shfrytëzohen siç duhet talantat e shumëvyera, që Perëndia i fali çdo Kishe lokale,

për fuqizimin e unitetit të orthodhoksëve në botë, duke kultivuar shpirtërisht

dhuratat dhe veçanësitë tona, duke u thelluar në misterin e besimit, duke

mbështetur dhe fuqizuar besimtarët orthodhoksë.

Përshëndetje me rastin e 1150-vjetorit

të pagëzimit të popullit bullgar

vepër të mrekullueshme. Në pritje gjithashtu ulexuan mesazhet e përfaqësuesve të Kishavetë tjera Orthodhokse.

Në Teatrin e Operës të qytetit të Varnësnën kujdesin e Mitropolitit të saj, Imzot Joanit,u shfaq një program artistik nga grupet e nxë-

(vijon nga faqja 1) nësve dhe të rinjve të Mitropolisë dhe të Korittë Kishës së Shën Aleksandër Njefskit tëSofjes.

Kremtimet e këtij përvjetori të Kishës sëBullgarisë theksuan gjithashtu ekumenizmindhe unitetin e Kishës Orthodhokse.

(Korresp. “NGJALL JA”)

SqarimDuke pasur parasysh interesimin

dhe pyetjet e bëra në prag të zgjedhje-

ve vendore, sqarojmë:Është parim i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë të mospërfshihet në çështje politike apo mepersona politikë, si brenda ashtuedhe jashtë vendit.


3/12

3MAJ 2015 NGJALLJA

Prof. Dr. Arqile BërxholiDemograf-sociogjeograf

Hyrje Në kushtet e sotme, kur proble-

mi i pozitës së bashkësive shoqëro-re fetare, në kuadër të shtetit shqip-tar, përbën një problematikë që jorrallë herë keqinterpretohet e trajto-het në mënyrë të gabuar (me dashjeapo nga naiviteti i klasës politike),si në kuptimin e brendisë së këtijproblemi dhe në atë të rolit të tijmjaft kushtëzues në harmoninë, nëtolerancën, në zhvillimin e gjithëjetës sociale të vendit tonë; shtrohetsi domosdoshmëri para mendimitshkencor që të kërkojë, të studiojë,të publikojë e të vlerësojë pa para-gjykime realitetin e strukturimit fe-tar të vendit, pozitën dhe vlerat e ba-shkësive fetare në të gjithë kaliminhistorik të zhvillimit kombëtar. Nëkëtë drejtim e vërteta shkencore

duhet të rilevohet mbështetur në tëvërtetën reale historike dhe jo nëtë vërtetat e “pëlqyeshme apo të pa-pëlqyeshme” të grupimeve të ve-çanta sociale, politike, apo të studiu-esve militantë, siç ka ndodhur nëmjaft raste.

Kohët e fundit kemi dëgjuar mjaft “oratori helmatisëse”, të cilatnë një mënyrë apo në tjetrën cenoj-në integritetin, personalitetin dhe tëdrejtat humane të bashkësisë sonëorthodhokse. Madje është arritur, nga

elementë të veçantë, gjer në fyerjepublike të dinjitetit të kësaj bashkë-

sie. Ajo që të dëshpëron shumëështë heshtja e organizmave të tillësi “Komiteti Shtetëror i Feve”, pra-në Këshillit të Ministrave. Në këtërast doja të shënoja se kjo “heshtje”dashur-padashur bën që gjithë atoqë thuhen të kthehen në helme dhetë ndikojnë në cenimin e unitetitsocial, si edhe në tolerancën ndër-fetare të të gjithë popullit tonë. Psee them këtë? Sepse këto thënie,helme, të drejtuara ndaj bashkë-

sisë orthodhokse janë pjesë përbë-rëse e arsenalit të terrorizmit ndajnjerëzimit. Duhet ta kemi të qartëse terrorizmi nuk kryhet vetëm mearmë e dinamit, por edhe me shan-

tazh psikologjik, me cenimin e tëdrejtave që garanton Kushtetuta,me ndërhyrje brutale në jetën e

bashkësive fetare etj.Veprimet e kryera ndaj bashkë-

sisë orthodhokse dhe Kishës së saj janë veprime në shkelje flagrantetë Kushtetutës dhe në mohimin eshtetit ligjor.

Kushtetuta dhe e drejtae besimit dhe e ushtrimit të tij

Në ligjin themeltar të shtetit (nëKushtetutë), në nenin 10 të tij thuhet:

1. Në Republikën e Shqipërisënuk ka fe zyrtare.

2. Shteti është asnjanës në çë-shtje të besimit e të ndërgjegjes dhegaranton lirinë e shprehjes së tyrenë jetën publike.

3. Shteti njeh barazinë e bashkë-sive fetare.

4. Shteti dhe bashkësitë fetarerespektojnë në mënyrë të ndërsjellë

pavarësinë e njëri-tjetrit dhe ba-shkëpunojnë në të mirë të secilitdhe të të gjithëve.

5. Marrëdhëniet ndërmjet shte-tit dhe bashkësive fetare rregullo-

hen mbi bazën e marrëveshjeve tëlidhura ndërmjet përfaqësuesve tëtyre dhe K.M. Këto marrëveshjeratifikohen në Kuvend.

6.Bashkësitë fetare janë per-sona juridikë. Ato kanë pavarësi nëadministrimin e pasurive të tyre si-

pas parimeve, rregullave dhe kano-neve të tyre, për sa nuk cenoheninteresat e të tretëve.

Në nenin 17 të Ligjit Themeltar thuhet: Kufizime të lirive dhe të

drejtave të parashikuara në Ku-shtetutë mund të vendosen me ligj. Në nenin 18, pika 2 thuhet:

“Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si

gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare etj.

Duke vazhduar më tej vërejmëse në nenin 24 thuhet:

1. Liria e ndërgjegjes dhe e fesëështë e garantuar.

2. Secili është i lirë të zgjedhëose të ndryshojë fenë ose bindjet,dhe t‘i shfaqë ato individualisht osekolektivisht, në publik ose në jetën

private, nëpërmjet kultit, arsimimit, praktikave, kryerjes së riteve.

3. Askush nuk mund të detyro-het ose të ndalohet të marrë pjesë

në një bashkësi fetare ose në prak-tikat e saj, si dhe të bëjë publike bi-ndjet ose besimin e tij.

Ballafaqimi me KushtetutënPo t‘i ballafaqojmë veprimet e

kryera nga individë apo nga grupetë veçanta njerëzish ndaj bashkësi-së orthodhokse, vërejmë se gjithçka

bie në kundërshtim me ligjin, çkado të thotë se këta “veprimtarë tëshquar të atdhetarisë” nuk janë gjëtjetër veçse “thirrje e jehonës së

kaçakëve”. Por, përsëri lind pyetja:Përse ende ky lloj “kaçakllëku” në

mjedisin social shqiptar, kush e“ushqen “ atë? Mendoj se kjo ësh-të pjellë e mënyrës së realizimit tëkalimit historik të vendit dhe të vetëkalimit historik të tranzicionit ba-shkëkohor. Tranzicioni postkomu-nist në Shqipëri, ndryshe tranzicioni

bashkëkohor, është shfaqur si du-kuri gjithëpërfshirëse duke mbulu-ar tërë dinamizmin social shqiptar:shoqërinë, politikën, ekonominë,riprodhimin e popullsisë, lëvizjen

hapësirore të saj, tregun e punës,llojshmëritë e këtij tregu, si dhestrukturën e bashkësive shoqërorefetare, etnike etj. Ky tranzicionshpreh njëherësh ristrukturimindhe rishoqërizimin problemor tëgjithë shoqërisë shqiptare, pasojëkjo sa e shpërbërjes shoqërore,ekonomike, pronësore kaotike të“ish-shoqërizimit socialist”, aqedhe e karakterit të disekuilibruar të shoqërizimit “të ri”, bashkëko-hor, i cili u dallua po nga karakterikaotik, përplasjet në fushën e refor-mimit etj. Ky dinamizëm shoqëror,

padyshim që do të përcillej, ashtusiç u përcoll, dhe më tej do të vazh-dojë të përcillet, me thyerje të mjaftekuilibrave socialë, sidomos në ra-

portet midis bashkësive shoqërorefetare, shkaktuar jo nga vetë orga-nizmat e këtyre bashkësive, por ngaelementë publikë dhe pjesë e gru-

pimeve të ndryshme politike, madjeedhe nga elementë që nuk kanë të

bëjnë fare me ndonjë bashkësi fe-tare, përfshi këtu edhe ndonjë “pa-

triot të përtejoqeanit”. Këto që-ndrime mendoj se janë edhe rimi-neshenca të ideologjisë “marksi-ste” të hedhura në mjedisin e so-tëm nga pinjollë të devotshëm të“diktaturës së proletariatit”, të mbu-luara me petkun e vjetruar të “pa-thosit patriotik”, që janë mësuar të vërtiten rreth të “vërtetave” qëu duken të pëlqyeshme.

Kotributi i Doktrinës sëKrishterë (në veçanti i asaj

Orthodhokse) dhe i vetë

Kumtesë nga takimet e Lidhjes së Intelektualëve Orthodhoksë

Kontributi i Doktrinës së Krishterë (në veçanti i asaj Orthodhokse)në formimin dhe konsolidimin e kombit shqiptar,

në zhvillimin dhe përparimin e vendit

(vijon në faqen 4)

...e vërteta shkencor e duhet tërilevohet mbështetu r nëtë vërtetën reale histor ike dhe jo nëtëvërtetat e “pëlqyeshme apo tëpapëlqyeshme” tëgrupimeve tëveçanta social e, pol iti - ke, apo tëstudiuesve militan të, siç ka ndodhur nëmjaft r aste.


4/12

4 NGJALLJA MAJ 2015

Kontributi i Doktrinës së Krishterë (në veçanti i asaj Orthodhokse) në formimindhe konsolidimin e kombit shqiptar, në zhvillimin dhe përparimin e vendit

bashkësisë orthodhokse në

formimin dhe konsolidimin ekombit shqiptar, në zhvillimindhe përparimin e vendit.

Kur themi kontributi i bashkësi-së shoqërore orthodhokse në për-

parimin e vendit, nuk duhet të kemi parasysh bamirësinë apo veprimine thjeshtë të një individi. Fjala këtuështë për kontribute që kanë zënëvend në themelet e historisë sëgjithë kombit tonë.

Doktrina e ShenjtëOrthodhokse dhe roli i saj nëformimin e kombit shqiptar

Duke lexuar me vëmendje boti-min e ri të “Historisë së Shqipë-risë”, vërejmë se ajo në faqen 162shënon: “Në shekujt që pasuankultura materiale, bashkë mendikimet bizantine, filloi të marrëtipare të qarta, mbi bazën e të cilavedo të formohej kultura e hershmeshqiptare. Ajo nuk pati atë zhvillimtë madh si më parë, por në këtëlindën elemente të reja të rëndësi-shme, si në kulturën materiale dhe

në marrëdhëniet shoqërore, të cilatnë mesjetë u zhvilluan më tej”. Mëtej po në këtë botim shënohet seme ndarjen e Kishës, që prej she-kullit XI Orthodhoksia tani “u bë njërealitet në jetën shoqërore. Ajo nuk arriti asnjëherë të ushqejë shfaqjetë intolerancës e të fanatizmit fetar”(f.218). Në “Fjalorin Enciklopedik Shqiptar”, kur flitet për “Kuvendine Arbrit” thuhet se: në të “U shqyr-tua gjendja shpirtërore dhe shoqë-rore e besimtarëve”. Po në F.E.Sh.,

faqe 619, kur bëhet fjalë për etno-gjenezën e popullit shqiptar, prof.Buda ka shkruar: “Procesi i formi-mit të popullit shqiptar i ka rrënjëtnë shekujt e parë të antikitetit dhe

përfundon me konsolidimin e popu-llit dhe të veçorive të tij etno-kultu-rore, në bazë procesesh historikekonvergjente ekonomiko-shoqë-rore, në fund të mijëvjeçarit të parë,me kristalizimin e tij si popull, si etni,

bazë e kombit të sotëm shqiptar”.Më tej ai shënon: “Bashkësia terri-toriale, njësia e gjuhës, si shprehje

e njësisë etnike, bashkësia e kultu-rës materiale, e ideologjisë së më-

shiruar në kulturën shqiptare, u pasqyrua në ndërgjegjen edhe të

popujve të tjerë që ranë në kontaktme shqiptarët”. Fortlumturia e TijProf. Anastasi, në veprën “Ringritjae Kishës Orthodhokse” thotë seKisha jonë Orthodhokse Autoqe-fale, kontribuoi në “zhvillimin shpir-tëror dhe social të Shqipërisë”. Siçshihet nga të gjitha citimet, Feja ekrishterë dhe Orthodhoksia në ve-çanti, kur u bë fe zyrtare dhe qëishte përqafuar nga të gjitha shtre-sat e popullsisë, u shndërrua nëideologji, çka ndikoi në formimin e

psikologjisë së popullit tonë e të

qenit një popull i veçantë nga tëtjerët. Dalja e këtij elementi të ri

përcaktoi dhe kalimin e procesit tëetnogjenezës në një fazë tjetër, në

atë të formimit të kombësisë, sifazë pararendëse e formimit tëkombit. Kjo, me fjalë të jera, na bëntë mendojmë se Krishterimi (nëveçanti Orthodhoksia) ka qenë ele-ment mjaft i fuqishëm në formimine kombësisë shqiptare. Ky njëhe-rësh është edhe kontributi më ma-dhor dhënë nga bashkësia shoqë-rore orthodhokse, në kalimin histo-rik të procesit të etnogjenezës së po-

pullit shqiptar. Në këtë proces tëzhvillimit kombëtar shqiptar, roli i

bashkësisë orthodhokse nuk ështënjë shfaqje e thjeshtë e sporadike,vetëm e disa individëve që në rre-thana të caktuara kanë kontribuuar me veprën e tyre, ky kontribut ësh-të masiv dhe themelor për fatet ekombit tonë. Doktrina e ShenjtëOrthodhokse e bashkësisë ka qenë

pjesë organike e psikologjisë so-ciale qysh herët, qysh në Mesje-tën e Hershme, kur Krishterimi u

bë forma kryesore e ideologjisësunduese dhe kur Orthodhoksia u

përqafua nga pjesa dërmuese e

popullsisë së trojeve etnike shqip-tare. Lind pyetja pse ndodhi një

dukuri e tillë? Po t’u referohemistudimeve lidhur me historinë e Kri-

shterimit vëmë re se autorët thek-sojnë një fakt tepër domethënës:“Idhtarët e fesë së re filluan të or-ganizohen në bashkësi të mbylluradhe të krijonin shoqëri. Mirëpo, pa-varësisht nga masat e rrepta dheekstreme të ndërmarra kundër tyre,lëvizja e krishterë arriti rezultate tëshënuara, duke depërtuar thellë emë thellë në shtresat e gjera tëshoqërisë. Ndërkohë Krishterimi

përfaqësonte një bashkësi të gjerë,të qëndrueshme, me ideologjinë etij opozitare. Ai kishte ndikim të

gjerë dhe të fuqishëm nëpër qytetedhe sidomos në gjysmën lindore tëPerandorisë. Për këtë në fillim tëshek. IV ishte e pamundur të zgjidhej

problemi i unitetit politik e shpirtëror pa u mbajtur mirë parasysh ky fak-tor, ky realitet. Madje vetë pera-ndori Konstandin, duke zbuluar teKrishterimi elemente që ndikonin

pozitivisht në unitetin e perando-risë, mënyra si ishte organizuar Krishterimi, i mbante besimtarët të

bashkuar dhe të bindur përmesmbrojtjes që ndienin nga doktrinae krishterë. Për pasojë, forcimi iunitetit përmes fesë ndikonte nëforcimin e lidhjeve të brendshmetë shoqërisë dhe se ky element dotë ishte tepër i dobishëm në mbë-shtetje të jetës shoqërore me kthe-sën e thellë shoqërore, në kulturëndhe mënyrën e saj të jetesës. Kyunitet i mbante të bashkuar besim-tarët, çka ndikoi në forcimin e lidh-

jeve të brendshme të shoqërisë. Nëkëtë mënyrë doktrina e krishterë u

bë një forcë e madhe morale ngjizë-se. Po çfarë na tregojnë të gjithakëto? Këto shprehin atë që doktrinae krishterë u bë ideologji e masave,

pasi lindi nga poshtë-lart. Njëhe-

rësh ajo kushtëzoi edhe formimin psikologjik të shoqërive humane,

proces që , duke u ngjizur me procesin e kalimit historik të etno-

gjenezës në bashkësitë shoqërore,u bë element themelor në procesine formimit të kombësisë. Më qartëdhe në mënyrën më shprehëse e

jep këtë dukuri akademiku Muzafer Korkuti kur në veprën e tij shkru-an: “Krishterimi si faktor i formimittë arbërve”. Më poshtë akademi-ku vazhdon: “Në këtë kontekst hi-storik duket qartë roli i rëndësishëmqë ka luajtur Krishterimi në forci-min e një uniteti të ri shpirtëror nëtërë territorin e provincës së Iliri-kut”. Por çfarë shpreh në vetvete ba-

shkësia “arbërore” për procesin egjatë të etnogjenezës së popullitshqiptar? Ajo shpreh atë që quhetkombësi. Po të njëjtën gjë shprehedhe “uniteti i ri shpirtëror” përme-ndur nga arkeologu Muzafer Kor-kuti. Njëherësh përqafimi i Doktri-nës së Krishterë solli dhe njërilindje të kulturës dhe të artit, dukee fuqizuar kulturën tradicionale tëtrashëguar të etnisë që, sipas gjithëstudiuesve realistë të historisë sëShqipërisë gjatë procesit të konso-

lidimit të Krishterimit (ndryshe tëOrthodhoksizmit) ilirët ruajtën ele-mentin etnik vendas. Pra, ngado qëta kthesh nuk mund që ta mohoshrolin e Krishterimit (Orthodhoksisë)në tërë procesin e fazës së dytë tëetnogjenezës së popullit tonë. Poashtu nuk mund të mohosh vetëelementin psikologjik si faktor bazënë këtë proces. Për fat të keq, këtëkontribut në kulturën dhe në tërë-sinë e procesit të etnogjenezës sëkombit shqiptar, që ka dhënë Dok-trina e Shenjtë dhe gjithë bashkësiaorthodhokse ka jo pak historianë qëmundohen ta injorojnë tërësisht,madje shpesh duke kaluar edhe nëstigmatizimin e saj. Pse e theksojme forcë këtë vlerë të Doktrinëssë Shenjtë në formimin e psikolo-gjisë të të qenit një popull i veçantëdhe njëherësh si një kontribut mevlerë të veçantë të saj? Për të shpje-guar këtë po nënvizoj se çfarë për-faqëson kombësia në konceptinfilozofik dhe në konceptin historik,në gjithë procesin e etnogjenezës.

(vijon në numrin e ardhshëm)

(vijon nga faqja 3)

Kur themi kontr ibuti i bashkësisëshoqërore orthodhokse nëpërpar imi n e vendi t, nu k duhet tëkemi par asysh bami rësinëapo veprimin e thjeshtëtënjëindividi . F jala këtu ështëpër kontribute qëkanëzënëvend nëthemelet e histor isësëgj ithëkombi t tonë.


5/12

5MAJ 2015 NGJALLJA

Jisu Krishti pas Ngjalljes së Tij porositinxënësit të shkonin në Galile, sepse atje do t’itakonte që t’u jepte udhëzime për misionin etyre (Mt.28:9-10; 28:16-20). Kjo shfaqje eKrishtit të ngjallur te nxënësit e Tij, si dhe çdoshfaqje e Tij (Mk. 16:9-18; Lk.24:13-53;Jn.20:11-23; Vep.1:1-11; I Kor.15:5-8;), u bëshkak që ata: a) të rifitonin guximin e humbur,b) u dha shpresë dhe c) u forcoi dëshirën që tëqëndronin në Jerusalem, sepse në këtë qytetdo të plotësohej premtimi i Perëndisë, d.m.th.do të dërgohej Shpirti i Shenjtë mbi ta, kështuata do të bëheshin predikuesit e Ungjillit, tëlajmit gazmor të Ngjalljes së Krishtit “në të

gjithë Judenë, edhe në Samari, edhe derinë fund të dheut ” (Vep.1:8). Ky premtim iKrishtit për ardhjen e Shpirtit të Shenjtë mbita shtoi optimizmin e nxënësve dhe zgjeroidëshirat e tyre eskatologjike. Prandaj dhe atamblidheshin çdo ditë në shtëpinë ku ndodhejedhe “dhoma e sipërme” dhe atje luteshin qëtë merrnin fuqi (Vep.1:13-14). Në këtë vendu bë edhe zgjedhja e Matthias, zëvendësuesittë Judë Iskariotit, që të plotësohej numri i tëdymbëdhjetë nxënësve (Vep.1:12-26). Në tënjëjtin vend ishin mbledhur të gjithë edhe ditën

e Pendikostisë, ditën e zbritjes së Shpirtit tëShenjtë tek ata (Vep.2:1-13).

Pendikostia judaike

Pendikostia (termin “Pendikostia” e gjejmëte Jov.2:1; Mak.II 12:32; si dhe te Josipi 8-ïõäáúêüò Ðüëåìïò II 42; dhe 8ïõäáúêÞñ÷áéïëïãßá 252), për judenjtë ishte dita mëqendrore e jetës së tyre kombëtare dhe fetare.Ajo së bashku me Pashkën dhe Tendëngre-hësen përbënin tri festat më të mëdha tëjudenjve. Këtë ditë ata festonin të korrat e para(Eks.23:16; Num.28:26). Gjithashtu, kujtonin

edhe dhënien e Ligjit te Moisiu në Malin Sina(është shprehur mendimi se, pas shkatërrimittë Tempullit të Jerusalemit nga trupat romakënë vitin 70 pas Krishtit filloi të festohej Pendi-kostia edhe si një kujtim i ligjdhënies në MalinSina), si dhe rinovimin e marrëveshjes së Perë-ndisë me popullin e përzgjedhur izraelit. Ajofestohej pesëdhjetë ditë pas Pashkës(Lev.23:15; Deut.16:9), ose shtatë javë pasditës së dytë të Pashkës (7×7+1), ishte e njohur edhe si festa e javëve (Eks.34:22).

Ngjarja e Pendikostisë

Për Kishën, Pendikostia e atij viti do të ishteditëlindja e saj. Sipas shën Llukait, autorit të

Kisha është dhe përjeton një Pendikosti tëvazhdueshme.

Zbritja e Shpirtit të Shenjtë i gjeti nxënësittë papërgatitur, sepse në ato pak (10) ditë pas Ngjitjes së Krishtit në Qiell, ata nuk mund tëkuptonin se ç’rëndësi kishte porosia e Jisuitqë të mos largoheshin nga Jerusalemi, por të prisnin plotësimin e premtimit të Perëndisë(Vep.1:4). Edhe vetë ungjillor Llukai metregimin e tij befasohet: “ Edhe papritur u bë një oshtimë nga Qielli si oshtima e një ere

që fryn me fuqi... edhe u dukën mbi ta gjuhë

duke u ndarë si prej zjarri dhe ndenjën mbi

gjithsecilin nga ata (Vep.2:2-3). Shpirti,Fjala, Mençuria dhe Mësimdhënia e Perëndisë paraqiten si gjuhë dhe fuqia pastruese e Shpirtitshndërrohet në zjarr dhe Shpirti i Perëndisë pastron gjithçka. Gjuhët e zjarrit pastrojnë dhefalin. Zbritja e Shpirtit të Shenjtë në formëgjuhësh të zjarrta ka një kuptim më të thellë, jo që të mahniten njerëzit, por që të tregohetse: nxënësit morën urdhrin, që të predikojnëUngjillin në gjithë kombet, nga vetë i ngjalluriJisu Krishti (Mt.28:19). Ardhja e Ngushë-llimtarit (Jn.14:16) në formë gjuhësh të zjarrtau dha atyre një rrugë-drejtim për mësimdhë-

nien, se si të veprojnë, por edhe të kishin vigji-lencë të pandërprerë, me qëllim që të mbrohej përmbajtja e besimit dhe predikimi i tyre i pastër e i panjollosur.

Tregimi i shkurtër mbyllet me rezultatet qëkishte zbritja e Shpirtit të Shenjtë te nxënësit:“të gjithë u mbushën - e u përmbytën nga

hiri i Tij - dhe filluan të flisnin gjuhë të

tjera” (Vep. 2:4). Me tri fjalë Llukai shprehzbritjen e Shpirtit të Shenjtë mbi nxënësit: a) sioshtimë e një ere që fryn me fuqi, b) si gjuhë prej zjarri dhe c) si gjuhë të tjera (Vep.2: 2-4).

“Gjuhët e tjera” të Pendikostisë janë vepra profetike e shpalljes - predikimit të fjalës sëPerëndisë në gjuhë të ndryshme. Realiteti qëShpirti i Shenjtë zbriti te nxënësit dhe i fry-mëzoi ata të flisnin, jo si dikur gjuhë të nga-tërruara e sipas dëshirës së tyre, por siç Ai u jepte e i drejtonte, ata është mjaft domethënës.Shfaqja e veprës shpëtimtare dhe shenjtëruesetë Kishës në botë u bë në nivelin më të lartëdhe me një zbritje festive të Shpirtit të Shenjtëmbi të gjithë nxënësit.

Pendikostia dhe rëndësia e sajpër Kishën

(vijon në numrin e ardhshëm)

Arkimandrit Kozma Sovjani

“Veprave të Apostujve”, ngjarja e zbritjes sëShpirtit të Shenjtë tek apostujt ndodhi ditën efestës së Pendikostisë judaike. Pjesëmarrës nëkëtë ngjarje ishin të gjithë (Vep.2:1): a) të dymbëdhjetët , b) të njëqind e njëzet vetat (Vep. 1:15), si dhe c) çdo nxënës tjetër . Tëgjithë, pra, sa ishin të aftë, të pastër dhe tëgatshëm që të pranonin dhuratat e ndryshmetë Shpirtit të Shenjtë, meqë këto dhurata jepennë të gjithë Kishën (Vep.2:17-38). Në Jerusa-lem, në atë çast, ishin edhe nxënësit e tjerë ngaGalilea, të cilët erdhën për festën. Ungjillor Llukai me frazën të gjithë (Vep.2:1) dëshirontë theksojë se: Kisha është një institucion që

përbëhet nga njerëz të mbushur me Shpirt tëShenjtë dhe se Ajo e jep këtë Shpirt të Shenjtë.

I bekuar je, o Kr isht Perëndia ynë,

qëi tregove peshkatarët tëgj ithurtë,duke iu dërguar Shpirtin e Shenjtë dhe me anën e tyre r r jetore tërëbo- tën, o Njer idashës, lavdi mëTy!

(Përlëshorja)

Kur i Lar ti zbri ti dhe përzjeu gj uhët,i përndau kombet. Por, kur dërgoi gjuhët e zjar r ta, tëgj ithëi th ir r i në bashkim. Prandaj , me njëzë, ne lavdërojmëShpirtin e Tërëshenjtë.

(Shkurtorja)


6/12

6 NGJALLJA MAJ 2015

Fort të dashurit e mi, Krishti u Ngjall!

Hapat e shkencës dhe të teknologjisë nëfushën e mjeteve elektronike të komunikimit po na çojnë nga një çudi në tjetrën. Si pasojë

direkte, sikurse dihet, sot kemi lidhjen e shpejtëtë njerëzve dhe të popujve midis tyre, me trikarakteristika të qarta: Shtrirje globale, shpej-tësi, lehtësi përdorimi. Këtu kemi të bëjmë menjë revolucion që ndodh për herë të parë nëmënyrën e përhapjes së ideve, pakrahasuesh-mërisht më tepër mbresëlënës dhe më i shum-anshëm edhe se zbulimi i shtypit. Interneti dheçdo gjë që lidhet me përdorimin e tij (Face- book, Tweeter, Live Streaming, YouTube etj.) përshpejton dinamikën e globalizimit, zgjidh probleme të shumëllojta, duke krijuar të reja.

Në këto kushte, të pajetuara më parë, netë krishterët qëndrojmë me admirim duke për-

sëritur: “Sa të mëdha janë veprat e tua, o Zot,të gjitha i ke bërë me urtësi (Ps.103:24), sepsee dimë se çdo arritje e njeriut ka si origjinëdhuratat dhe mundësitë që i fali Krijuesi i urtë.

Gjithashtu krijimtaria njerëzore është njëshprehje tjetër e cilësive të njeriut të krijuar “sipas ikonës së Perëndisë”.

Këtë admirim duhet ta shoqërojë përgjegj-shmëria për përdorimin e drejtë të mjetevedigjitale të përhapjes së fjalës shpëtimtare tëPerëndisë së dashurisë, që këto mjete të rejatë mos bëhen, në mënyrë ekskluzive, mjete tëcilat fuqizojnë më tej pështjellimin, urrejtjen,korrupsionin, mjete që mbështesin një globali-zim të padrejtësisë, të gënjeshtrës dhe të kon-flikteve. Por të vihen në shërbim të Ungjillit,

duke kontribuuar në një globalizim të solidari-tetit, paqes dhe drejtësisë. Këtu gjendet edhe

sfida e jashtëzakonshme edhe për ortho-dhoksët e shekullit të 21-të.

Lavdërojmë Perëndinë Triadik, sepse thuaj-se të gjitha Kishat Autoqefale Orthodhokse

kanë treguar tashmë një interes të veçantë për këtë sektor. Përshëndesim dhe falënderojmënga zemra organizatorët dhe pjesëmarrësit nëkëtë “Kongres Ndërkombëtar”, iniciativën etë cilit e mori “Pemptousia” nën përkujdesjene Patriarkut Ekumenik, Vartholomeut.

* * *Është nevojë imperative që mundësitë e reja

që ofrohen, të vlerësohen drejt, veçanërisht nëdy drejtime: Në unitetin e orthodhoksisë dhenë dëshminë e saj apostolike në botën e sot-me. Siç edhe u theksua në mesazhet e dy

Mbledhjeve të fundit të Primatëve të KishaveOrthodhokse në Konstandinopojë, këto të

KONGRESI I PARË NDËRKOMBËTAR I MJETEVE

DIGJITALE DHE PIMANTIKËS ORTHODHOKSE

Përgjegjshmëri për përdorimin e drejtë të mjeteve digjitale

MESAZH- PËRSHËNDETJEPër organizatorët dhe pjesëmarrësit nëKongresin e ParëtëMjeteve Digj itale dhe Pimanti kës Orthodhokse

Ath inë, 7-9 maj 2015

Në datat 7-9 maj 2015, në

mjediset e hotel “Divani ApollonPalace”, në Glifadha të Athinës, umbajt Kongresi i Parë Ndërko-mbëtar i Mjeteve Digjitale dhePimantikës Orthodhokse me titull:“Ujë i gjallë”, i cili u organizua nga

revista digjitale “Pemptousia”, në bashkëpunim me portalet në

internet “Orthodox Christian Network” (SHBA) dhe “Bogo-sllov” (Rusi).

Kongresi u realizua nën kuj-desin e Tërëshenjtërisë së Tij, Pa-triarkut Ekumenik, Vartholomeut. Në të morën pjesë 75 specialistëtë kësaj fushe, klerikë ortho-dhoksë dhe laikë nga 21 vende. Në këtë forum u përfaqësuan tëgjitha Kishat Orthodhokse Auto-qefale dhe Kishat autonome. Me

këtë rast u lexuan përshëndetjet-mesazhe të primatëve të tyre. Kjongjarje vërteton interesimin eshtuar të botës Orthodhokse për çështjen e përdorimit të mjetevedigjitale në veprën pimantike të

† Anastasi

Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë

Kishës, por edhe unitetin eku-menik të Kishës Orthodhokse.

Nga Kisha Orthodhokse Auto-qefale e Shqipërisë në veprimtarimori pjesë atë Harallamb Gjoka.

Qëllimi i këtij takimi ishtenjohja e ndërsjellë e personave që

punojnë në Mjetet OrthodhokseDigjitale dhe koordinimi i për-

pjekjeve të tyre për një përhapjesa më të efektshme të Ungjillit, sidhe për implementimin e traditësorthodhokse të krishterë te çdonjeri që ka vullnet të mirë.


7/12

7MAJ 2015 NGJALLJA

dyja mbeten tema qendrore për Orthodhoksinëmoderne. Mjetet digjitale ftohen të ofrojnë,përtej lajmeve, kontribut esencial në fushën ePimantikës dhe të Theologjisë, për thellim nëkuptimin e shpëtimit më Krishtin dhe përjetimine Ungjillit në kushtet e reja të krijuara.

Sfida e dytë e madhe është të përdoren sak-të për dëshminë e Orthodhoksisë në botën esotme. Së pari, për riungjillizimin e bashkë-njerëzve tanë, që janë zhytur në padituri dhenë indiferencë. Së dyti, për përhapjen e me-sazhit orthodhoks në ambiente të reja. Kur Krishti i Ngjallur u dha apostujve porosinë eTij të fundit, “Shkoni, mësoni të gjitha kombet”(Matth.28:19), ata përdorën mjetet e lëvizjesdhe të komunikimit të asaj epoke për të kryer veprën e tyre: ecje më këmbë, karroca, anije,letra etj. Sot shtohen mundësi të reja. Porosia“Shkoni…” mbetet gjithnjë po ajo: Ecni për-para, transmetoni mesazhin shpëtimtar edhe nëzona të tjera qytetërimi. Kemi nevojë për një

dalje jashtë interesave tona që kufizohen tevetja jonë, enoria jonë, Kisha jonë lokale, duke pasur si horizont ekumenin, “të gjitha kombet”.

Në fund, duhet të kemi kujdes që të mos përthithemi nga kopertina, nga paraqitja e jashtme e website-ve. Ajo që është e vyer, vazh-don të mbetet përmbajtja e mesazhit. Dhe qët’ia dalim mbanë kësaj, duhet që përpjekja të bëhet me studim serioz, përulësi, lutje, si shpreh-

je e dashurisë për Perëndinë dhe për marrësit.Si një liturgji mistike, që vazhdimisht frymë-zohet nga Liturgjia Hyjnore.

Uroj me gjithë shpirt, fryte të pasura në punimet e Kongresit, si edhe në punët e çdo pjesëmarrësi të tij, bashkëpunim krijues midistë gjithëve ju në në të ardhmen. “Perëndia i çdohiri… ai ju bëftë të përsosur, ju forcoftë, ju dhëntëfuqi, ju themelostë. Atij i qoftë lavdia dhe pushteti në jetë të jetëve. Amin” (1Petr.5:10).

Me dashuri të tërëshpirtshme

në Krishtin e Ngjallur † Anastasi

Këtë admirim duhet ta shoqërojë përgjegjshmëria, për përdorimin e drejtë tëmjeteve digjitale të përhapjes së fjalës shpëtimtare të Perëndisë së dashurisë, qëkëto mjete të reja të mos bëhen në mënyrë ekskluzive mjete të cilat fuqizojnë mëtej pështjellimin, urrejtjen, korrupsionin, mjete që mbështesin një globalizim tëpadrejtësisë, të gënjeshtrës dhe të konflikteve. Por të vihen në shërbim të Ungjillit,

duke kontribuar në një globalizim të solidaritetit, paqes dhe drejtësisë. Këtugjendet edhe sfida e jashtëzakonshme edhe për orthodhoksët e shekullit të 21-të.

Në një ribotim të fundit të pikë-pamjeve të tij në gazetën “Dita”(21.04.2015), z. M. Zeqo pyet ve-ten: “Ç’faj kam unë që Janullatosimeshon në greqisht?”. Përgjigjjaështë shumë e thjeshtë: Kryepi-

skopi e kryen Liturgjinë Hyjnore nëshqip. Zhurma e madhe që ështëkrijuar pas Pashkës kundër KishësOrthodhokse, mbështetet në njëkeqinformim, ose më saktë në njëGËNJESHTËR të madhe: se Shër-besat e Shenjta në Kishën Ortho-dhokse Autoqefale të Shqipërisëkryhen në gjuhën greke. Por rea-liteti është i kundërt: ato kryhen nëgjuhën shqipe. Si z. Zeqo ashtuedhe kushdo tjetër mund të vizitojnëkur të dëshirojnë kishat orthodho-kse në Tiranë, Durrës, Shkodër,

Elbasan, Shpat, Kavajë dhe të sigu-rohen se Shërbesat e Shenjta kry-hen në gjuhën shqipe.

Fillesën e këtij sulmi të padrejtëe bëri z. Blushi, me shkak ceremo-ninë e Pashkës. Sikundër dihet,janë dhënë nga shumë anë përgjigjetë qarta për pasaktësinë e pohime-ve të tij. Po të kishte interes të vërte-të për faktet, do të dëgjonte njëko-hësisht edhe përkthimin në shqipnga Episkopi i Bylisit, Asti, dhe nëvazhdim Kryepiskopin Anastas,

teksa thoshte vargje biblike me njëshqipe të pastër. Transmetimi i

PËRGJEGJSHMËRI PËR TË PASUR OBJEKTIVITET

Zhurma e madhe që është krijuar pas Pashkës kundërKishës Orthodhokse, mbështetet në një keqinformim, osemë saktë në një GËNJESHTËR të madhe: se Shërbesat e

Shenjta në Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisëkryhen në gjuhën greke. Por realiteti është i kundërt: atokryhen në gjuhën shqipe. Kushdo mund të vizitojë kur tëdëshirojë kishat orthodhokse në Tiranë, Durrës, Shkodër,Elbasan, Shpat, Kavajë dhe të sigurohen se Shërbesat eShenjta kryhen në gjuhën shqipe.

Gënjeshtra e madhe kundër Kishës Orthodhokse

Liturgjisë Hyjnore paskale, që zgja-ti tri orë, është i regjistruar ngaTelevizioni Publik dhe ekziston nëinternet - kushdo që interesohetmund ta shikojë. Një përqindje evogël ka fjalë në greqisht. Prediki-

mi u lexua në dy gjuhë. E tërëLiturgjia u krye nga Kryepiskopi,

si çdo të diel, në gjuhën shqipe.Këto janë fakte që nuk mund tëvihen fare në dyshim. Megjithatë,njerëz të ndryshëm, për arsyet etyre, me kokëfortësi, vënë në dy-shim këto fakte duke keqinformuar

opinionin publik. Kësaj sajese, që itakon botës së fantazisë, i janë

dhënë përgjigje në mënyrë të për-sëritur. Pikërisht këtu qëndron

përgjegjësia e intelektualëve seri-ozë për të kontribuar në informiminobjektiv.

Sa i takon marrëdhënies së

Kryepiskopit me gjuhën shqipe,Kisha ka bërë,në mënyrë të për-sëritur, një informim më se të qartë.Kryepiskopi e studion vazhdimishtgjuhën shqipe, e lexon, e kuptondhe e shqipton saktë. Është e njo-hur për të gjithë se ai meshon nëgjuhën shqipe dhe po në shqip mbanmesazhet e tij televizive. Por gjuhashqipe nuk është vetëm fjala e fo-lur, por edhe gjuha e shkruar. DheKryepiskopi, si autor i mirënjohur librash, i kushton kujdes të veçantë

fjalës së shkruar kishtare në shqip.Për të bashkëpunuar, përzgjedh për-kthyes shumë të mirë, korrigjondhe përmirëson me ndjeshmërisaktësinë e përkthimit. Kujdesetvetë për botimet e Kishës në shqip.Qindra tekste të të gjitha formave(studime, artikuj, predikime, para-thënie, libra, meditime etj.), janë

botuar nga Kisha OrthodhokseAutoqefale e Shqipërisë (veçanë-risht shiko gazetën mujore“Ngjallja” dhe revistën “Kërkim”).Të gjitha këto dëshmojnë respektin

e vërtetë dhe dashurinë e tij për (vijon në faqen 8)


8/12

8 NGJALLJA MAJ 2015

dhe episkop Nikon Liolini, që kaardhur dy herë dhe ka bashkëme-shuar me Kryepiskopin Anastaskëtu në Tiranë, kanë pohuar në më-nyrë publike besimin dhe respektine tyre për Kryepiskopin. Në njëintervistë tek “Shqip”, tetor 2010,Atë Artur Liolini do të shprehej: “Tëgjithë e dimë se Imzot Fan Noli shpre-sonte për një kishë autoqefale nëgjithë kuptimin e fjalës. Besoj se edheImzot Anastasi vepron për këtë që-llim, siç ka thënë më shumë se njëherë publikisht… Për mendimintim, unë jam i sigurt se Noli do ishtemik me Imzot Anastasin, se të dygëzojnë arsim të lartë e të thellë,vizion të gjerë intelektual dhe një

frymë të hapur e të gjerë jo vetëm për Orthodhoksinë, por edhe për rolin e besimit, për njeriun në përgji-thësi. Të dy shfaqin respekt për tra-ditën dhe zakonet e ndryshme, ka-luan nëpër sfida, ambiente dhe pu-në të rëndësishme, delikate dhe tëlodhshme. Dhe të dy trupëzojnë njëfrymë më përparimtare dhe njëmendje të hapur për fenë e tyre”.Por edhe diçka tjetër akoma mëshumë thelbësore: KryepiskopiAnastas bëri më në fund realitet

vizionin e Imzot Theofan Nolit. Aingriti dhe zhvilloi më tej një KishëOrthodhokse Autoqefale të Shqipë-risë dinamike, me prezencë serioze

jo vetëm brenda vendit, por edhe mëgjerë në botën e krishterë. Të gjithësa merren me sferën kishtare kanëkonstatuar në mënyrë të përsëritur

jo vetëm këtë realitet, por dhe e dinëse po të kishte munguar kontributi iKryepiskopit Anastas në KishënOrthodhokse të Shqipërisë, nuk dotë kishte ekzistuar ky lulëzim dhe pro-movim i vendit tonë në qarqet fetare.

Për rrjedhojë, përpjekja për tëhelmuar opinionin publik, duke he-dhur në qarkullim lajme të gënje-shtërta, kryesisht në lidhje me gjuhënqë përdoret në jetën liturgjike tëKishës Orthodhokse Autoqefale tëShqipërisë, por edhe me sajesa të fan-tazuara që prezantohen si lajme, mbitë gjitha cenon të vërtetën dhe drejtë-sinë, të cilat janë të domosdoshme

për përparimin e shoqërisë sonë.

24. 04. 15

Episkopi i Apollonisë

Nikolla (Hyka)

PËRGJEGJSHMËRI PËR TË PASUR OBJEKTIVITET

gjuhën shqipe. Interesimin e tij për gjuhën shqipe, fakt që nuk mund tëvihet në pikëpyetje, e provon edhefakti se që nga viti 1992 ka krijuar

një shtypshkronjë me interesimindhe financimin e tij personal. Janë

përkthyer për herë të parë në shqipdhjetëra libra liturgjikë dhe vepratë tjera të krishtera, botohet njëgazetë mujore dhe revista të ndry-shme. Gjithashtu shtatë libra të tij,si dhe shumë studime, referate etj.,

janë përkthyer e botuar në gjuhënshqipe. Ka themeluar dhe financu-ar me dhjetëra shkolla të të gjithaniveleve. Ka dhënë bursa për mijë-ra nxënës, me qëllim arsimimin e

tyre në gjuhën shqipe. Ai nxit vazh-dimisht klerikët dhe bashkëpunë-torët e tij për një njohje sa më tëthelluar të gjuhës shqipe. Nga gojae tij janë dëgjuar thënie në shqipgjatë Liturgjive Hyjnore mbarortho-dhokse në Konstandinopojë, Athinë,Bukuresht, Moskë, në Nish të Ser-

bisë, në Sofje, në Damask, Bejrut,Aleksandri etj.

Sa i takon emrit të Kishës: A dotë pranonte dikush që t’i ndryshoninemrin? Emri i Kishës sonë nuk

është siç këmbëngulin a shkruajnëdisa: “Kisha Shqiptare Autoqefa-le”. Emri i Kishës sonë nga viti1929 e deri më sot është: “KishaOrthodhokse Autoqefale e Shqipë-risë”. Në të bëjnë pjesë jo vetëmshqiptarë, por edhe qytetarë të tjerëtë vendit, të minoriteteve. Është nor-male që gjuha zyrtare e Kishës Or-thodhokse Autoqefale të Shqipë-risë, është gjuha shqipe. Nga kohakur u dha “Autoqefalia” orthodho-ksët që kanë një gjuhë tjetër, kanëtë drejtën të përdorin gjatë adhuri-

mit hyjnor edhe gjuhën e tyre amta-re. Dhe është më se e natyrshmetë përdorin edhe gjuhën në të cilën

janë shkruar Ungjijtë dhe ku ndo-dhet e regjistruar e shkruar prejshekujsh tërë Tradita Orthodhokse.Kisha Orthodhokse Autoqefale eShqipërisë bën pjesë në një tërësimë të gjerë të Orthodhoksisë, kutë gjitha gjuhët janë të respektuara.Veçanërisht gjatë të kremtes sëPashkës, Tradita e Kishës është të

përdoren sa më shumë gjuhë.

Z. Zeqo, fatmirësisht, rikujton seedhe komunitetet e tjera fetare për-

(vijon nga faqja 7)

Sa i takon marrëdhënies së Kryepiskopit me gjuhën shqipe,Kisha ka bërë, në mënyrë të përsëritur, një informim më setë qartë. Kryepiskopi e studion vazhdimisht gjuhën shqipe,e lexon, e kupton dhe e shqipton saktë. Është e njohur për tëgjithë se ai meshon në gjuhën shqipe dhe po në shqip mbanmesazhet e tij televizive. Por gjuha shqipe nuk është vetëm fja-la e folur, por edhe gjuha e shkruar. Dhe Kryepiskopi, si autor imirënjohur librash, i kushton kujdes të veçantë fjalës së shkru-ar kishtare në shqip. Për të bashkëpunuar, përzgjedh përkthy-es shumë të mirë, korrigjon dhe përmirëson me ndjeshmërisaktësinë e përkthimit. Kujdeset vetë për botimet e Kishës nëshqip. Qindra tekste të të gjitha formave (studime, artikuj, pre-dikime, parathënie, libra, meditime etj.), janë botuar nga Ki-sha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë (veçanërisht shikogazetën mujore “Ngjallja” dhe revistën “Kërkim”). Të gjithakëto dëshmojnë respektin e vërtetë dhe dashurinë e tij për gju-hën shqipe. Interesimin e tij për gjuhën shqipe, fakt që nuk mund të vihet në pikëpyetje, e provon edhe fakti se që ngaviti 1992 ka krijuar një shtypshkronjë me interesimin dhefinancimin e tij personal. Janë përkthyer për herë të parë nëshqip dhjetëra libra liturgjikë dhe vepra të tjera të krishtera,botohet një gazetë mujore dhe revista të ndryshme. Gjitha-shtu shtatë libra të tij, si dhe shumë studime, referate etj., janëpërkthyer e botuar në gjuhën shqipe. Ka themeluar dhe finan-cuar me dhjetëra shkolla të të gjitha niveleve. Ka dhënë bursapër mijëra nxënës, me qëllim arsimimin e tyre në gjuhën shqipe.Ai nxit vazhdimisht klerikët dhe bashkëpunëtorët e tij për një

njohje sa më të thelluar të gjuhës shqipe. Nga goja e tij janë dë-gjuar thënie në shqip gjatë Liturgjive Hyjnore mbarortho-dhokse në Konstandinopojë, Athinë, Bukuresht, Moskë, nëNish të Serbisë, në Sofje, në Damask, Bejrut, Aleksandri etj.

I nteresi dhe dashuria qëtregon Kryepiskopi Anastas për gjuhën shqipe

dorin gjuhë të tjera dhe madje edheshumë herë gjatë kohëzgjatjes sëditës dhe natës në qytete e fshatratë vendit (çdo komunitet fetar ësh-të i lirë të vendosë kriteret e vetanë këto çështje). Sigurisht, që nuk dëgjohen protesta në lidhje me këtëfakt. Vetëm Kisha OrthodhokseAutoqefale e Shqipërisë gjoja rrezi-kon, e bashkë me të edhe Shqipëria,kur përdoret gjuha në të cilën janëshkruar Ungjijtë dhe që për shekuje përdornin vetë shqiptarët dhe kuështë shkruar tërë literatura bazëe Kishës Orthodhokse!

Një çështje tjetër që në kohë tëndryshme nxirret në pah, janë ma-rrëdhëniet shpirtërore midis Krye-

piskopit Anastas dhe Imzot Theo-fan Nolit. Të gjithë ne që jetojmë

pranë Fortlumturisë së Tij njohim

fare mirë vlerësimin e sinqertë tëtij për Imzot Theofanin, në mënyrë

të veçantë për veprën e tij si për-kthyes. Sigurisht, kushtet e dhjetë-vjeçarit të viteve 1920, krahasuar me këto të sotmet, janë të ndry-shme. Kryepiskopi Anastas, dukeqenë një historian i thelluar i Feve,me studime sistematike në Gjerma-ni, përkujdeset gjithmonë që të jetëobjektiv. Publiku është mirë të njo-hë edhe një detaj tjetër karakte-ristik. Kryepiskopi Anastas kujtongjithmonë Imzot Theofan Nolingjatë përgatitjes së Liturgjisë Hyj-nore, kur kujtohen personalitetet enderuara që ndihmuan Kishën. Nëgusht të vitit 1995, ai vizitoi në Bos-ton varrin e Imzot Theofan Nolit dhe

bëri një përkujtimore në kujtim tëtij (Përkujtimore të cilat bëhenedhe në ngjarje të rëndësishme të

jetës së tij.) Klerikët e shquar që

vazhdojnë traditën e Imzot Theo-fanit në Amerikë, Atë Artur Liolini


9/12

9MAJ 2015 NGJALLJA

Një përgjigje për akuzën e deputetit BenBlushi se përse Kryepeshkopi Janullatos nuk bekon në shqip në rastet e festave të besimta-rëve ortodoksë.

Vangjel Dule: Ishte një padrejtësi nga anae zotit Blushi. Zoti Blushi është një nga kolegëte mi më të respektuar dhe këtë e pohoj në tëgjitha ambientet, i vlerësuar për mendimin e tijpolitik, për publicistikën e tij.

Anastasi shërbesat fetare i kryen në gjuhënshqipe dhe është i pari hierark i KishësOrthodhokse Autoqefale që këtë gjë e ka bërënë selitë e 12 Kishave Autoqefale të botës, ngaAthina, Jerusalemi, Kostandinopoja, Moska etj.Është e padrejtë që të akuzohet për këtë gjë,

Rrjedhimisht, është në të drejtën e tij legjitime për të shprehur atë thellësi të këtij mendimi mesaktësinë më të madhe dhe konotacionin mëtë hollë Fortlumturia e Tij. Në të njëjtën kohëqë kishte edhe përkthim simultan. Doja tëtheksoja edhe dy elemente të tjera. E patë sotnga një studim se gjuha greke është gjuha edytë më e përdorur në Shqipëri dhe nuk duhetta shpallim si herezi. Është gjuhë e minoritetitgrek dhe për mua duhet të përdoret më shumë,duhet të ketë emisione në bazë të konventavendërkombëtare në mediat qendrore, që nuk ka.Edhe në sistemin arsimor duhet të ketë mëshumë hapësira. Gjuha greke nuk është armikee gjuhës shqipe.

Gjuha shqipe nuk ështëarmike e gjuhës greke

në një kohë ku ka një departament përkthimesh,që e plotëson literaturën fetare me ato pjesë tësaj që nuk janë përkthyer deri më sot. Ajo qëishte dygjuhëshe në ceremoninë e Pashkës ishtemesazhi i Pashkës, një mesazh i thellë theolo-gjiko-filozofik që çdo kishë orthodhokse jep dyherë në vit, për Krishtlindje dhe për Pashkë.

llva Tare: Kështu ndodh edhe në Serbi,Rusi, Bullgari... thuhet në gjuhën greke?

Vangjel Dule: Më lini të mbaroj argu-mentin. Unë kam mbaruar për gjuhë dhe letërsiangleze, por nuk do të guxoja që një shkrim tënjë thellësie të tillë ta bëja në gjuhën angleze,do ta bëja në gjuhën shqipe ose greke.

- Nënkryetari i Kuvendit, z. Vangj el Dul e, i përgjigjet gazetares I lva Tare nëemision in “Tonight”,nëtelevizioni n ORA NEWS -

Gjimnazi “Kryqi i Nderuar” - zgjedhja juaj për të ardhmen! Nëse jeni me mëdyshje për shkollimin e fëmijëve tuaj, zgjedhja duhet

të jetë gjimnazi “Kryqi i Nderuar”, i cili ndodhet në një kodër piktoreskenë Sukth të Durrësit, buzë autostradës Tiranë - Durrës.

Të gjithë maturantët e parë të këtij gjimnazi, në vitin shkollor 2009 -2010, fituan të drejtën e studimit në universitetet e vendit.

* Regjistrimi kryhet para datës 22 gusht 2015 dhe në këtë institucion

arsimor pranohen vetëm djem, të cilët në shkollën 9-vjeçare duhet tëkenë pasur si gjuhë të huaj të parë ose të dytë, gjuhën angleze.

Gjimnazi jopublik “KRYQI I NDERUAR”

Sukth - Durrës

Reagime në mbrojtje të Kishës Orthodhokse

Në lidhje me disa ndërhyrje personash publikë, por edhe të politikësnë çështje të Kishës Ordhodhokse dhe të jetës së saj, si edhe të disaartikujve nervozë, që vijuan në disa media por edhe në rrjetet sociale,

shprehim edhe njëherë qëndrimin tonë konstant se këto çështje janë tënjë natyre shumë serioze, të ndjeshme e delikate dhe të gjithë e kemi për detyrë t’i trajtojmë si të tilla.

Në mënyrë të veçantë për sa i përket gjuhës adhuruese në jetënliturgjike të Kishës Orthodhokse, të drejtat dhe detyrimet janë përcaktuar qartë në statutin e Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, i ciliështë i njohur edhe nga shteti. Në këtë statut, sikurse edhe në kushtetutëdhe legjislacionin e vendit, minoriteteve që përfshihen në grigjënOrthodhokse, në veçanti besimtarëve nga radhët e minoritetit etnik grek,u njihet e drejta e përdorimit publik të gjuhës së tyre amtare, përfshirëedhe jetën kishtare, e drejtë kjo e sanksionuar që nga krijimi i shtetitmodern shqiptar.

Theksojmë sërish se të drejtat që iu takojnë bashkëqytetarëve tanë,pjesëtarë të minoriteteve, që burojnë nga fryma dhe germa e doku-menteve përkatëse dhe praktikave ndërkombëtare, në veçanti evropiane,

Informim real dhe kompetent i opinionitdhe jo shpifje e gënjeshtra

nuk mund t’i nënshtrohen mentaliteteve të kufizimit gjeografik.

Logjikat që pretendojnë një situatë njëngjyrëshe në gjirin e KishësOrthodhokse në vend, përbëjnë një injorim naiv të realitetit për sa i përket përbërjes së grigjës së kësaj Kishe dhe aventurizëm për nga pasojat e tyre.

Trajtimi i çështjeve të kësaj natyre nga Kryepiskopi Anastas, kagarantuar një klimë të paprecedentë uniteti në gjirin e Kishës, duke ruajtur konfigurimin e saj kompleks dhe respektuar njëherësh përkatësinënacionale dhe veçoritë gjuhësore të besimtarëve të saj. E kundërta do tëkishte për pasojë përçarjen dhe instalimin e rrymave kishtare, të cilat dotë prishnin përfundimisht koherencën e saj.

Duke shprehur këto shqetësime, iu drejtohemi të gjithëve për mëshumë seriozitet dhe vetëpërmbajtje në trajtimin e çështjeve të kësajnatyre, informim real dhe kompetent të opinionit dhe jo shpifje e gënjeshtra.Shërbimi më i mirë që mund t’i bëjmë simbiozës harmonike ndërfetareështë respektimi i pavarësisë së komuniteteve fetare, siç ajo sanksionohet

në kushtetutë.

Tiranë, 17 prill 2015

DEKLARATË PËR SHTYP e PBDNJ

Kusht për regjistrimin tuaj është dëftesa e lirimit.Testimi zhvillohet në ambientet e shkollës në datën 22.08.2015, ora 10:00.

Nr. kontakti: 057322080,cel. 0682005524, 0692340205e-mail: [email protected]

Drejtor ia e shkol lës


10/12

10 NGJALLJA MAJ 2015

(Publikuar në “Shekulli” onlinedt. 18.04.2015)

Marr shkas nga kritika e z. BenBlushi në shtypin shqiptar ndaj Krye-

peshkopit Anastas për “mosprakti-

kimin e qëllimshëm” - siç e quan ai- të gjuhës shqipe gjatë Pashkës apodhe ceremonive të tjera fetare.

Qëllimi im është kundërargu-mentimi i shkrimit të lartpërmendur

për sa i përket dy aspekteve kryeso-re që ngre z.Blushi: së pari, aspektittë cilësimit si të papranueshëm tëfaktit që Kryepeshkopi nuk flet ve-tëm shqip dhe së dyti në lidhjen ekëtij “fakti” me ndonjë qëllimgjeopolitik të Kishës për ta bërë gju-hën greke superiore mbi atë shqipe

dhe në këtë mënyrë të greqizojë besimtarët ortodoksë shqiptarë.Paraprakisht, nevojitet të vëzh-

gohet se shkrimi formulohet nga pozita pothuajse ateiste, ku nuk mjafton që feja të jetë vetëm e nda-rë nga ideologjia politike-fenomenqë karakterizon shtetet kombëtare-

por ku vihet në dyshim vetë ekzi-stenca e Zotit. Ky aspekt agnostik,

pothuajse ateist, kombinohet measpektin tjetër, atë të mohimit tëidentitetit kombëtar dhe gjuhësshqipe nga greqishtja, duke u impo-

nuar, për këtë qëllim, kjo e fundit.Ky realitet i paraqitur, të kujton pe-riudhën e rilindjes kombëtare nëlidhje me pengesën e zhvillimit tëidentitetit kombëtar shqiptar ngagjuhët e huaja si dhe nga feja, ecila gjithashtu është paraqitur si njëfenomen i huaj. Kjo pasiguri apokërcënim për identitetin kombëtar ndikoi më vonë te procesi i ateizmitsocialist, në përputhje edhe me dok-trinën komuniste.

Feja në vetvete përbën një ideo-

logji paranacionale. Nuk ekzistoninkombet në periudhën e lindjes së

fesë. Vetë komunitetet fetare ishinheterogjene për sa i përket grupeve

apo komuniteteve etnike. Mjaftontë përmendet se te Perandoria Os-mane, komuniteti ose mileti orto-doks përmblidhte së bashku grekë,shqiptarë, bullgarë, serbë, armenëetj. Si rrjedhojë, udhëzimet fetareu shkruan në një gjuhë të caktuar:testamenti i vjetër në aramaisht,testamenti i ri në greqisht, kuraninë arabisht e kështu me radhë.Formimi i shtetit kombëtar më vonëçoi vetvetiu në shtetëzimin ose ko-mbëtarizimin e institucionit fetar,duke kërcënuar dhe kufizuar as-

pektin ekumenik që karakterizontefenë. Pranë flamurit të verdhë meshqiponjën dykrenore të Perando-risë Bizantine, i cili simbolizonte or-ganizimin e fesë ortodokse, u ve-ndosën flamujt kombëtarë, ndërsashkrimet fetare u përkthyen nëgjuhët kombëtare.

Megjithatë, aspekti nacional nuk mund ta shuajë plotësisht atë eku-menik. Myslimanët e të gjithë bo-tës nevojitet që t’i drejtojnë Zotittë paktën disa fjalë në arabisht,

ndërsa një herë në jetën e tyre du-het të vizitojnë Mekën dhe Medinënsi vende të shenjta. Katolikët ruaj-në lidhje hierarkike me Papën dheVatikanin, ndërsa te pothuajse tëgjitha kishat ortodokse të botës,qoftë dhe në Afrikën që përmendz. Blushi, gjatë ceremonisë sëPashkës dëgjohen fjalët në greqisht“Hristos anesti! Alithos anesti!”, qëdo të thotë “Krishti u ngjall, Vërtetu ngjall”. Gjithashtu, jam i sigurt sez. Blushi e ka dëgjuar të paktën njëherë në jetën e tij hoxhën në më-ngjes, i cili citon fjalët në arabisht“Bismillah ir rahman ir rahim”, qënë shqip do të thotë “Në emër tëAllahut mëshiruesit, mëshirëbërë-sit”. Prandaj, sado që shteti grek ta përdorë fenë ortodokse për inte-resat e tij, gjatë predikimeve kudonë botë do të dëgjohet edhe ndonjëfjalë greke.

Për sa i përket KryepeshkopitAnastas, është e ditur tashmë se nëkurriz të tij mund të shprehet shumëlehtë delli i akumuluar i antigreqiz-

mit por edhe i antiortodoksisë. Kjoe fundit vihet re te një pjesë e mirë

e shqiptarëve të Kosovës dhe tëish-Republikës Jugosllave të Ma-

qedonisë, të cilët, duke e lidhur or-todoksinë me elementin sllav, ndi-hen të rezervuar në simpatinë e ty-re karshi ortodoksëve shqiptarë.

Nëse nacionalistët apo ateistët eShqipërisë e shohin aspektin eku-menik të ortodoksisë si kërcënim

për identitetin kombëtar, pavarësinëdhe sovranitetin, shqiptarët e mbe-tur jashtë kufijve i vendosin ortodo-ksisë etiketën e “kërcënuesit slla-vo-ortodoks”. Veprimi i fundit, mundtë forcojë gradualisht një lloj identi-teti të ri kombëtar, atë mysliman,

duke vënë në rrezik ekuilibrat e brishtë të identitetit ekzistues, i cilidisponon karakter ndërfetar.

Kryepeshkopi meshën e kryennë gjuhën shqipe, si brenda ashtudhe jashtë Shqipërisë. Predikimete mbajtura nga ai në gjuhën grekenuk e kërcënojnë aspak ortodok-sinë dhe as Shqipërinë. Nëse ndonjëfjalim i Anastasit në greqisht fshehsi qëllim kryesor kthimin e ortodok-sëve shqiptarë në grekë, atëherë

përse ai nuk ia ka arritur qëllimit,

edhe pse është njeri i mirëshkollu-ar? Meqenëse Anastasi e paskakthyer greqishten në gjuhë superi-ore dhe shqipen në gjuhë inferiorenë aspektin kishtar, atëherë përse

pje sa dërmuese e ortodoksëveshqiptarë nuk dinë pothuajse asnjëfjalë greqisht, edhe pse Kryepe-shkopi disponon eksperiencë aka-demike? Në qoftë se ky Kryepe-shkop e mohon me vetëdije dhekokëfortësi gjuhën shqipe në Kishëdhe si pasojë autoqefalinë e vetëKishës, atëherë përse në intervistate tij publike në Greqi ka dënuar ashpër racizmin, diskriminimin dheka bërë thirrje për barazi dhe vë-llazërim midis grekëve dhe shqip-tarëve?

Kërkesa që Kryepeshkopi tëflasë vetëm shqip përbën shprehjetë vendosjes së fesë nën kontrolline plotë të shtetit apo ideologjisë ko-mbëtare, të kufizimit të çdo lloj eku-menizmi fetar, edhe pse ekumeniz-min e kërkojmë çdo ditë te vlerat e

përbashkëta të BE-së apo te ato

euro-atlantike. Gjithashtu, t’i mo-hosh një kleriku të huaj gjuhën e tij

të origjinës, tregon mungesë tole-rance fetare, por edhe më gjerë,

fenomen që karakterizon klasën politike por edhe shoqërinë shqip-tare më përgjithësi.

Në vazhdim, z. Blushi e lidh sjell- jen e Kryepeshkopit me forcimin edallimeve dhe stereotipeve ekzis-tuese ndaj ortodoksëve korçarë sigrekë. Mirëpo ndarjet përbëjnë njëfenomen që ekziston disa dhjetë-vjeçarë deri në shekuj përpara se tëlindte Anastasi. Forcimi i identitetitkolektiv kombëtar nuk e ka zhdukur

plotësisht, akoma edhe sot, hete-rogjenitetin historik të shoqërisë

shqiptare. Kur një udhëtar i huajshkoi në veri të Shqipërisë së sotmegjatë fundit të shekullit XIX dhe

pyeti një banor se çfarë mendimikishte për ortodoksët apo toskët,

banori iu përgjigj se ata nuk ishinshqiptarë por grekë. Gjithashtu,vetë arvanitasit i konsideroninmyslimanët shqiptarë si turq dhe undeshën me ta në luftë gjatë revo-lucionit grek. Prandaj, identitetet

parakombëtare ekzistonin kohë më parë dhe nuk i solli Anastasi.

Ato mund të minimalizohen, të paktën, vetëm me anën e një meka-nizmi dhe të një metode: forcimine identitetit kombëtar dhe rritjes sëmirëqenies ekonomike e sociale tëshoqërisë. Duhet të dihet se shumëemigrantë shqiptarë në Greqi, jovetëm që flasin e merren vesh nëgreqisht, siç përmend z. Blushi, por kalojnë deri në mohimin e origjinëssë vendlindjes së tyre. Personalishtkam ndeshur disa raste të tilla. Dhefajin për këtë, nuk e ka fjalimi nëgreqisht e Anastasit në predikimetfetare, por imoraliteti i klasës po-litike shqiptare, intoleranca dhe dë-shtimi ekonomiko-social. Në qoftëse në Shqipëri vriten e priten çdoditë, nëse populli s’ka të hajë bukëndërsa një oligarki e vogël mbytetnë pasuri dhe kontrollon në mënyrëtë pistë vendin, kjo është ajo qëdobëson identitetin kombëtar dhe

jo ortodoksia apo Anastasi. Varfë-ria, kriminaliteti, korrupsioni janëkërcënimet e mëdha, të cilat duhettë na shqetësojnë të gjithë.

Jordan Jorgji

A përbën greqishtja e Kryepeshkopitkërcënim për Shqipërinë?


11/12

11MAJ 2015 NGJALLJA

Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

QERSHOR 20151 E Hënë † E Shpirtit të Shenjtë.Dësh. Justin Filozofi. Ep. Pirro.3 E Mërkurë Dësh. Lukiliani, Pavla

e 4 fëmijët. Mbr/sha Klotilda. (Ha- hen tëgji tha)

4 E Enjte Marta e Maria, motrat eLlazarit. Mitrofani i Kon/pojës. (J.Vladimiri)5 E Premte Hierod. Dhorotheu i Tirës.Igori, mbret i Kievit. (H ahen tëgji tha) 6 E Shtunë † Mbyllja e Pentikostisë.Osh. Ilarioni i Ri. Osh. Anuvi, çudi- bërës.

7 E DIEL † E GJITHË SHENJTORËVE.Hierod. Theodhoti. Dëshg. Zinaida.8 E Hënë Transferimi i lips. të sh.Theodhorit. Dëshg. Kaliopi. (Fil lon Kr eshma) (Vaj, verëe peshk)

9 E Martë Kirili i Aleksandrisë.Dëshg. Mariamna, Thekla, Eman-tha. (Vaj , verëe peshk) 11 E Mërkurë Ap. Vartholomeu eVarnava. Dësh. në Kinë. Llukai iKrimesë, mjek. (Vaj , verëe peshk ) 13 E Shtunë † Dëshg. Akilina nëLiban. Ep. Antipatri. Evlogji i Alek-sandrisë. (Vaj , verëe peshk)

14 E DIEL † 2 MATEUT. Pr. Eliseu.Osh. Nifoni nga Lukova (Sarandë).(Vaj , verëe peshk)

15 E Hënë Pr. Amos. Ap. Stefanai.Osh. Jeronimi. Agustini i Iponës.(Vaj , verëe peshk)

16 E Martë Tihoni i Amathundës.

Dëshg. Neonila. Dësh. Tigni,Eftropi etj. (Vaj , verëe peshk) 18 E Enjte Dësh. Leonti, Ipati,Theodhuli, Eteri. Osh. Erazmi. (Vaj,verëe peshk )

20 E Shtunë † Metodi i Patarës. Nikolla Kavasi la. Kal ist i i Kon/ pojës. (Vaj , verëe peshk)

21 E DIEL † 3 MATEUT. Hierod.Terenti i Ikonisë. Dësh. i ri Nikita.(Vaj , verëe peshk)

22 E Hënë Eusebi i Samosatës.Dësh. Albani në Britani. Dësh.Zinoni, Zinai. (Vaj, verëe peshk) 23 E Martë Dëshg. Agripina. Dësh.Aristokliu, Dhimitriani, Athanasi.(Vaj , verëe peshk)

24 E Mërkurë † Lindja e JoanPagëzorit. Prindërit Zaharia dheElisabeta. (Vaj , verëe peshk) 25 E Enjte Oshdg. Fevronia, Liviaetj. Dësh. Orenti, Firmini. Osh.Dalmati Iset. (Vaj , verëe peshk) 27 E Shtunë † Joana Miroprurëse.Osh. Samson Mikpritësi. Dësh.Marki. (Vaj , verëe peshk)

28 E DIEL † 4 MATEUT. Transf. ilips. të Anargj. Kir, Joan. Osh. Ser-gji e Gjermani. (Vaj , verëe peshk) 29 E Hënë † Apostujt e ShenjtëPetro dhe Pavli.

30 E Martë † Mbledhja e 12 Apo-stujve. Ap. Figjeli nga të 70 -t.

Ditën e diel, 10 maj 2015, me ftesë të Mitro- politit të Kosturit, Hirësisë së Tij Serafimit,Mitropoliti i Korçës, Hirësia e Tij Joani, vizitoi

Mitropolinë e Kosturit. Imzot Joani shoqërohejnë këtë vizitë nga klerikë të Mitropolisë dhe nganjë grup i madh besimtarësh nga Korça. Hirësiae Tij kreu Liturgjinë Hyjnore së bashku me Mi-tropolitin e Kosturit dhe Mitropolitin e Siatistës,Hirësinë e Tij Pavlin, si edhe gjithë klerikët eardhur nga Mitropolia e Shenjtë e Korçës.

Atmosfera e ngrohtë dhe festive mbizotëroigjatë gjithë kësaj vizite, si një shembull i mirë

për të gjithë besimtarët, por edhe për këdo qëdëshiron të ndërtojë kudo marrëdhënie të sinqer-ta dhe vëllazërore.

Vizitë dhe bashkëmeshim në Mitropolinë e Kosturit

Ndërroi jetë artisti Dhimitraq MioQë në fillimet e ringritjes së Kishës sonë, me

shumë besim, përulësi e përkushtim, skulp tori

Dhimitraq Mio punoi në të gjitha objektet e ngri-

tura në vite, për realizimin e dekoracioneve arki-

tekturore të tyre. Kujtojmë këtu vetëm disa prej

tyre: Katedralja “Ngjallja e Krishtit” në Tiranë,

katedralet e Beratit e të Korçës, godinat e Kryepi-

skopatës dhe të Sinodit në Tiranë, kisha e Ma-

nastirit të Shën Vlashit, kishat e Shkodrës, Lezhës,

Durrësit e dhjetëra vepra të tjera. Shërbesa epërmortshme u krye në kishën e Ungjillëzimit, që

ai vetë e kishte zbukuruar me aq shumë dashuri.

Më 27 prill 2015, ndërroi jetë artisti Taqo Mio.Gurëskalitës, me titull të lartë “Mjeshtër”. Me një daltëdhe një çekiç e kthente gurin në shëmbëlltyrën e njënjeriu. Ai ndërroi jetë. Por, të mos harrojmë se artistësi Taqoja nuk vdesin, ata lënë pas veprat e tyre… Tëmos shkojmë as në Krujë, të shohim dorën e tij nëKalanë e Skënderbeut, as në Vlorë te Monumenti iPavarësisë. Mjafton, këtu në Tiranë, në qendër…Djathtas apo majtas ta hedhësh vështrimin, shikondorën e tij. Bazamenti i Skënderbeut, Mozaiku i

Muzeut Historik, Pallati i Kulturës, Hotel Tirana flasinpër atë dorë. Kisha e re (katedralja e madhe ortho-dhokse) e zbukuruar me kallinj gruri e të tjera zbuku-rime, brenda e jashtë, mbajnë emrin e Mjeshtrit tëmadh Taqo Mio… Lindi në Luaras të Kolonjës nëvitin 1939. Mbaroi shkollën 7-vjeçare… në shtëpinëe tij, sepse shtëpia dykatëshe në vitin 1950-51, u kthyenë shkollë, dhe sepse i ati Llazi Mio në ato vite punontesi mjeshtër në ndërtimin e Kombinatit Tekstil nëTiranë. Ndërsa Taqoja me të ëmën dhe vëllezërit je-tonte në Luaras. Ishte 14 vjeç, kur i ati, “Heroi i Punës”Llazi Mio e mori familjen në Tiranë. Madje dhe Taqone mbante me vete kur ai drejtonte brigadën që ndër-

tonte Kombinatin. Taqoja, ndërsa paradite punonte,pasdite vazhdonte shkollën e mesme. Paradite ndiqte

të atin, usta i skalitjes së qosheve, mbasdite në bankate shkollës. Ndërsa mendja i rrinte te çekiçi dhe daltaqë përdorte i ati. Me vullnet mbaroi shkollën e mesmee mandej shkoi në Insitutin e Lartë të Arteve, dega eskulpturës. Me shumë pasion u dashurua pas gurit.Por donte që gurin ta bënte zap. Ta gdhendte e tazbukuronte. Në Institut i dha shenjat se do të bëhej“Mjeshtër i Gurit”. Filloi punë në brigadën e ndërtimit

të “21 Dhjetorit”. Ra në sy si mjeshtër i talentuar,ndaj kaloi në ndërtimin e veprave të rralla e me vlerë.E morën pas artistë e skulptorë të mëdhenj si KristaqRama, Odhise Paskali e të tjerë. Kudo që vendosejnjë monument, një bust apo lapidar, pjesa që quhet

bazament, është dora e Taqo Mios.

Ai la pas gruan e mirë Natasha e dy vajzat, njëranë Tiranë e tjetra në Amerikë. Të dyja arkitekte,zanatin që ai e deshi aq shumë. Edhe të duam të mose përmendim, Taqon e kemi në mes të Tiranës, e derinë Belvedere në Vjenë, kur ai gdhendi piedestalin eMauzoleut. Në ceremoninë e tij të lamtumirës e

përcollën shokë, kolegë, nxënës të tij… por shteti eharroi.

(Marrë nga shtypi)


12/12

12 NGJALLJA MAJ 2015

Shkolla shqiptaro-amerikane “Protagonistët”,nëntëvjeçare dhe shkollë e mesme, sivjet do të nxje-rrë brezin e parë të maturantëve, që me siguri dotë tregojnë nivelin e tyre të lartë në të gjitha drej-timet. Por, kjo gjë është bërë e mundur duke ikushtuar vëmendje të veçantë çdo hallke, dukenisur që nga parashkollorët dhe klasa e parë.Këto ditë ishin pikërisht nxënësit e klasave të

para që i dhanë gjallëri shkollës me festat e tyretë abetares. Me një program të pasur dhe mecicërimat e tyre, ata u shoqëruan nga duartroki-tjet e vazhdueshme të prindërve, mësuesve, por edhe të ftuarve në këtë ditë të shënuar.

Programi u nda në dy ditë, 29 dhe 30 prill. Në ditën e dytë, nderoi me praninë e tij edheambasadori i SHBA, z. Donald Lu, bashkë me

zonjën. Ndaj programi filloi me një këngë mi-rëseardhjeje në anglisht, për të vazhduar merecitime, skeçe e këngë për mbarimin e klasëssë parë, për shkronjat etj. Në fund, fëmijët i për-shëndeti ambasadori Lu, i cili shprehu kënaqë-sinë dhe falënderimin që mori pjesë në këtëveprimtari, i përgëzoi për nivelin e anglishtesdhe theksoi se kjo shkollë vërtet nuk është ba-shkëpunim midis qeverive, por është bashkë-

punim midis dy popujve tanë. Më pas amba-sadori Lu vizitoi mjediset e shkollës shqiptaro-amerikane “Protagonistët”, duke bashkëbise-duar me nxënësit në shqip dhe anglisht.

Festa e Abetares në shkollën shqiptaro-amerikane “Protagonistët”- Nderon me pjesëmarrjen e tij ambasadori i SHBA, z. Donald Lu -

Festa e Abetares në shkollën “Frymë dashurie”Edhe nxënësit e klasës së parë

të shkollës 9-vjeçare “FrymëDashurie” në Durrës përcollënemocione të veçanta në festën eAbetares. Ata kanë përballuar njënga sfidat kryesore të jetës - mësu-an të lexojnë. Përmes një koncertitë pasur me këngë, vjersha, drama-tizime, fëmijët i dhanë lamtumirënAbetares.

Të veshur bukur me simbolet efestës hynë në sallë të shoqëruar nga ritmi i këngës “Tring zilja”. 19minutat e para u shfaqën filmime

Në këtë festë, përveç prindërve,mësuesve, nxënësve, të ftuarve,nderoi me pjesëmarrjen e tij edheKryetari i Bashkisë së Durrësit, z.Vangjush Dako. Në fund, për nxë-nësit, u ndanë Diplomat e Abeta-res. Në këtë ditë të bukur një falë-nderim i veçantë, me gjithë zemër,shkon për Fortlumturinë e Tij, Krye-

piskopin Anastas, për kushtet emrekullueshme që ka krijuar. Fë-mijë, prindër e mësues i urojnë jetëtë gjatë dhe plot shëndet!

Elca Xharja

Durrës

nga dita e parë e shkollës, nga njoh- ja me nxënësit, me klasën e mësue-sen.

Më pas nxënësit, me një gjuhëtë pastër, të rrjedhshme e me into-nacion, falënderuan abetaren, pri-ndërit, mësuesen që i sollën deri këtu.Abetarja u demonstrua bukur nganxënësja Milena Fani, e cila ngazë-lleu sallën me zërin e saj.

E si të mos gëzoheshin prindëritkur dëgjonin fëmijët e tyre qëshprehnin me shpirt fjalët e ëmbla

për shkronjat që përfaqësonin!

Shkolla shqiptaro-amerikane “Protagonistët”në Tiranë, 9-vjeçare dhe shkollë e mesme, e ha-

pur në vitin 2002, ka këtë vit, që po mbaron, 410nxënës. Ajo ka një staf me nivel të lartë dheshumë nxënës të talentuar, të dalluar në veprim-tari brenda dhe jashtë vendit. Ajo dallohet siinstitucion serioz, që kujdeset në mënyrë tëveçantë për çdo nxënës, në aspektin mësimor,social, shpirtëror e fizik, për të përgatitur prota-gonistët e së ardhmes. Dëshmi e kësaj është

fakti se që tani janë mbyllur regjistrimet e nxë-nësve në klasën e parë për vitin e ardhshëmshkollor. Shpresohet që matura e parë, e cilambaron këtë vit shkollor, të tregojë nivel të lartëtë përgatitjes. Për godinat e këtij kompleksiarsimor, që përfshin 2 godina për shkollën dhe2 për kopshtin e mjediset sportive dhe për pa-

jisjen e tyre, janë investuar nëpërmjet donacione-ve të siguruara nga Kryepiskopi Anastas 2.56milionë euro.

Në datën 1 qershor, në

Katedralen “Ngjal lja e

Krishtit”, në Tiranë, do të

kremtohet me një Liturgji

Hyjnore 1-vjetori i shenj-

tërimit të saj.

Një vit më parë, në kë-

të ngjarje historike dheunike për Kishën Ortho-

dhokse Autoqefale të

Shqipërisë, morën pjesë

përfaqësues nga të gjitha

Kishat Orthodhokse, të

kryesuar nga Tërëshenj-

tëria e Tij, Patriarku Eku-

menik Vartholomeu I,

komunitetet e tjera fetare

të Shqipërisë, autoritetet

më të larta të shtetit etj.

Njoftim

gazeta "ngjallja" maj 2015

Documents