GEBELİK VE DOĞUM GEBELİK VE DOĞUM ÖNCESİ BAKIMÖNCESİ BAKIM

MERSİN İL SAĞLIK MERSİN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ AÇS-AP MÜDÜRLÜĞÜ AÇS-AP

ŞUBESİŞUBESİ

Doğum Öncesi BakımDoğum Öncesi Bakım 1900’de ABD’de hemşirelerin 1900’de ABD’de hemşirelerin

gebeleri ziyaretiyle gündeme gebeleri ziyaretiyle gündeme gelmiştir.gelmiştir.

Gebelik komplikasyonlarının Gebelik komplikasyonlarının azaldığı görüldüğü için rutin azaldığı görüldüğü için rutin uygulamaya alınmıştır.uygulamaya alınmıştır.

Tüm gebeler tespit edilip ilk Tüm gebeler tespit edilip ilk izlemde izlemde risk değerlendirmesi formurisk değerlendirmesi formu kullanılarak izlemlerin nasıl kullanılarak izlemlerin nasıl yapılacağı kararlaştırılacak,yapılacağı kararlaştırılacak,

DÖB protokolünde risk tespit DÖB protokolünde risk tespit edilmeyen gebelere edilmeyen gebelere en az 4en az 4 kaliteli izlemkaliteli izlem yapılacak,risk yapılacak,risk

durumunda veya kişinin talebi durumunda veya kişinin talebi doğrultusunda daha sık izlem doğrultusunda daha sık izlem

yapılacaktıryapılacaktır

İl düzeyinde sağlık İl düzeyinde sağlık personeli hizmet içi personeli hizmet içi

eğitimleri ekli protokol eğitimleri ekli protokol esas alınarak Güvenli esas alınarak Güvenli

Annelik Modülü ile Annelik Modülü ile yürütülecektiryürütülecektir

2000 li yılların Türkiyesin de 2000 li yılların Türkiyesin de YıldaYılda;;

2 milyon gebe2 milyon gebe

1.5 milyon doğum1.5 milyon doğum

700 maternal ölüm700 maternal ölüm

ANNE ÖLÜM ORANLARIANNE ÖLÜM ORANLARI(YÜZBİN DE)(YÜZBİN DE)

20072007

TÜRKİYE:21TÜRKİYE:21

MERSİN :39MERSİN :39

20082008

TÜRKİYE :19,5TÜRKİYE :19,5

MERSİN :14MERSİN :14

İzlemin Amacıİzlemin Amacı

Bireylere Bireylere koruyucu sağlık koruyucu sağlık

hizmeti sunmakhizmeti sunmak

Olası sağlık sorunlarını erken Olası sağlık sorunlarını erken

tespit edip tedavisinin tespit edip tedavisinin

yapılmasını sağlayarakyapılmasını sağlayarak

Genel sağlık düzeyini Genel sağlık düzeyini

yükseltmek.yükseltmek.

BİRİNCİ BASAMAKTABİRİNCİ BASAMAKTA NİTELİKLİ NİTELİKLİ

GEBE TAKİBİGEBE TAKİBİ

NİTELİKLİ DÖB AMAÇLARNİTELİKLİ DÖB AMAÇLAR Risk faktörlerini belirlemekRisk faktörlerini belirlemek

Önlenebilir risk Önlenebilir risk faktörlerinden korunmayı faktörlerinden korunmayı sağlamaksağlamak

Risk faktörlerine göreRisk faktörlerine göre bilgi/uygun tedavibilgi/uygun tedavi daha sık izlemdaha sık izlem sevksevk

DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN YÖNETİMİYÖNETİMİ

İyi iletişim İyi iletişim

İzlemlerin zamanında, yeterli ve İzlemlerin zamanında, yeterli ve eksiksiz yapılmasıeksiksiz yapılması

İLETİŞİMİLETİŞİM

Gebeyi nazik bir şekilde karşılama Gebeyi nazik bir şekilde karşılama

Gerekli mahremiyeti sağlamaGerekli mahremiyeti sağlama Kendini tanıtmaKendini tanıtma Gebenin adını öğrenme ve kullanmaGebenin adını öğrenme ve kullanma Gerekli olumlu beden dilini kullanmaGerekli olumlu beden dilini kullanma İletişim için gerekli mesafeyi ayarlamaİletişim için gerekli mesafeyi ayarlama Gebe ile yüz yüze olma, göz teması kurmaGebe ile yüz yüze olma, göz teması kurma Her aşamada soru sorabileceğini belirtme Her aşamada soru sorabileceğini belirtme

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM DOĞUM ÖNCESİ BAKIM TAKVİMİTAKVİMİ

Gebenin en az bir bakıma eşi veya bir aile bireyiyle Gebenin en az bir bakıma eşi veya bir aile bireyiyle gelmesi teşvik edilmeligelmesi teşvik edilmeli

Tüm gebeler en az 4 kez izlenmeliTüm gebeler en az 4 kez izlenmeli1. izlem 4. aydan önce(14 hft ‘dan önce)1. izlem 4. aydan önce(14 hft ‘dan önce)2. izlem 6. ayda(18-24 hft arası)2. izlem 6. ayda(18-24 hft arası)3. izlem 8. ayda(30-32 hft arası)3. izlem 8. ayda(30-32 hft arası)4. izlem 9. ayda(36-38 hft arası)4. izlem 9. ayda(36-38 hft arası)

Ciddi anemisi olanlar 2 haftada birCiddi anemisi olanlar 2 haftada bir Diğer riskli gebelikler (diyabet, preeklampsi vb.) Diğer riskli gebelikler (diyabet, preeklampsi vb.)

haftada bir haftada bir TDT bir hafta geçerse gebe sağlık kuruluşuna TDT bir hafta geçerse gebe sağlık kuruluşuna

başvurmalıbaşvurmalı

İZLEM PLANIİZLEM PLANI

ÖYKÜ ALMAÖYKÜ ALMA1.1. KişiselKişisel2.2. TıbbiTıbbi3.3. ObstetrikObstetrik4.4. Mevcut gebelikMevcut gebelik

FİZİK MUAYENEFİZİK MUAYENE LABORATUVARLABORATUVAR BAĞIŞIKLAMA ve İLAÇ DESTEĞİBAĞIŞIKLAMA ve İLAÇ DESTEĞİ BİLGİLENDİRME ve DANIŞMANLIKBİLGİLENDİRME ve DANIŞMANLIK

1.1. Gebeliğe bağlı yakınmalarGebeliğe bağlı yakınmalar2.2. GenelGenel

İZLEM FİŞİNİN KONTROLUİZLEM FİŞİNİN KONTROLU

Kişisel bilgileriKişisel bilgileri

T.C Kimlik Numarası (biliniyorsa)T.C Kimlik Numarası (biliniyorsa) Yaş (Doğum tarihi)Yaş (Doğum tarihi) Adres ve telefon numarasıAdres ve telefon numarası Medeni haliMedeni hali Akraba evliliği/derecesiAkraba evliliği/derecesi

Birinci derece akraba (kardeş çocukları arasında)Birinci derece akraba (kardeş çocukları arasında) İkinci derece akraba (kardeş torunları arasında)İkinci derece akraba (kardeş torunları arasında)

Yaşadığı ev tipi,büyüklüğü ve hane halkı sayısıYaşadığı ev tipi,büyüklüğü ve hane halkı sayısı Yaşadığı mekanın alt yapı koşulları; tuvalet, su kaynağıYaşadığı mekanın alt yapı koşulları; tuvalet, su kaynağı Yaşadığı mekanın elektrik ve ısınma kaynağıYaşadığı mekanın elektrik ve ısınma kaynağı Eğitim düzeyiEğitim düzeyi Ekonomik kaynakları;Ekonomik kaynakları;

Kendi mesleği ve çalışma durumuKendi mesleği ve çalışma durumu Eşinin mesleği ve çalışma durumuEşinin mesleği ve çalışma durumu Yaşadığı yerin en yakın sağlık kuruluşuna uzaklığıYaşadığı yerin en yakın sağlık kuruluşuna uzaklığı Ulaşım şartlarıUlaşım şartları Sosyal güvencesiSosyal güvencesi

Tıbbi öyküTıbbi öykü Kronik sistemik hastalıklar Kronik sistemik hastalıklar

(Diabetes Mellitus, hipertansiyon, kardiyovasküler (Diabetes Mellitus, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, hastalıklar,

kr.böbrek hastalığı, epilepsi, tiroid hastalıkları vb.)kr.böbrek hastalığı, epilepsi, tiroid hastalıkları vb.) Geçirilmiş veya tedavisi sürmekte olan enfeksiyon hastalıkları Geçirilmiş veya tedavisi sürmekte olan enfeksiyon hastalıkları (Tüberküloz, Brucella, paraziter hastalıklar, vb)(Tüberküloz, Brucella, paraziter hastalıklar, vb) CYBE öyküsüCYBE öyküsü Madde bağımlılığıMadde bağımlılığı Toprak vb yemeToprak vb yeme Psikiyatrik hastalıklarPsikiyatrik hastalıklar Kan transfüzyonuKan transfüzyonu Talasemi taşıyıcılığıTalasemi taşıyıcılığı Geçirilmiş operasyonlarGeçirilmiş operasyonlar Geçirilmiş jinekolojik operasyonlarGeçirilmiş jinekolojik operasyonlar

( Histerotomi, myomektomi vb)( Histerotomi, myomektomi vb) İlaç allerjisiİlaç allerjisi Aile öyküsü Aile öyküsü

(Diabetes mellitus, tekraralayan fetal anomaliler, çift(Diabetes mellitus, tekraralayan fetal anomaliler, çiftyumurta ikizi vb.)yumurta ikizi vb.)

Sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlar Sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlar (Antiepileptikler, insülin, antihipertansifler vb). (Antiepileptikler, insülin, antihipertansifler vb).

Gebelik öncesi kullanılan aile planlaması yöntemiGebelik öncesi kullanılan aile planlaması yöntemi İnfertilite mevcut ise süresi, gördüğü tedavilerİnfertilite mevcut ise süresi, gördüğü tedaviler

Obstetrik öykü (Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile Daha önceki gebelikleri ile

ilgiliilgili)) 11 Bu gebeliği dahil toplam gebelik sayısı ( Gravida)Bu gebeliği dahil toplam gebelik sayısı ( Gravida) Daha önceki doğum sayısı (Parite)Daha önceki doğum sayısı (Parite) Yaşayan çocuk sayısıYaşayan çocuk sayısı Son gebeliğin sonlanma tarihi-yeriSon gebeliğin sonlanma tarihi-yeri Gebenin her gebeliği ile ilgili öyküsünün ve gebelik Gebenin her gebeliği ile ilgili öyküsünün ve gebelik

sonucunun irdelenmesi;sonucunun irdelenmesi; Doğumların kim tarafından nerede yapıldığıDoğumların kim tarafından nerede yapıldığı Gebeliklerin sonlanma şekli ve gebelik haftası Gebeliklerin sonlanma şekli ve gebelik haftası

Canlı doğum, ölü doğum, kendiliğinden düşük, isteyerek Canlı doğum, ölü doğum, kendiliğinden düşük, isteyerek düşük, ektopik gebelik, mol gebelik düşük, ektopik gebelik, mol gebelik

Bebek ölümü ve nedenleriBebek ölümü ve nedenleri Çocuk ölümü ve nedenleriÇocuk ölümü ve nedenleri Prematür doğumPrematür doğum Postmatür doğumPostmatür doğum İkiz veya çoğul gebelikİkiz veya çoğul gebelik Tekrarlayan birinci trimester düşükleriTekrarlayan birinci trimester düşükleri Tekrarlayan ikinci trimester düşükleriTekrarlayan ikinci trimester düşükleri Yasal tahliye ve isteyerek düşük ve komplikasyonlarıYasal tahliye ve isteyerek düşük ve komplikasyonları

Obstetrik öykü (Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri Daha önceki gebelikleri ileilgiliileilgili)2)2

Gebelik sırasında yaşanan komplikasyonlarGebelik sırasında yaşanan komplikasyonlar (Kanama,preeklampsi, eklampsi, gestasyonel diyabet, (Kanama,preeklampsi, eklampsi, gestasyonel diyabet,

tromboz, emboli)tromboz, emboli) Doğum sırasında yaşanan komplikasyonlarDoğum sırasında yaşanan komplikasyonlar (Plasentanın erken ayrılması, plasenta previa, makat, (Plasentanın erken ayrılması, plasenta previa, makat,

transvers ve diğer prezentasyon anomalileri, uzamış transvers ve diğer prezentasyon anomalileri, uzamış doğum eylemi, üçüncü derece perine yırtıkları ve masif doğum eylemi, üçüncü derece perine yırtıkları ve masif kanama, plasentanın elle çıkarılması )kanama, plasentanın elle çıkarılması )

Doğumun şekli Doğumun şekli (Normal doğum, sezaryen doğum, forseps veya vakumla (Normal doğum, sezaryen doğum, forseps veya vakumla

müdahaleli doğum)müdahaleli doğum) Doğum sonrası dönemde yaşanan komplikasyonlarDoğum sonrası dönemde yaşanan komplikasyonlar (Sepsis, kanama, depresyon, meme absesi vb.)(Sepsis, kanama, depresyon, meme absesi vb.) Daha önceki canlı doğumlara ait yaşanan komplikasyonlarDaha önceki canlı doğumlara ait yaşanan komplikasyonlar (Hidrops Fetalis, resüsitasyon veya başka tedavi almış (Hidrops Fetalis, resüsitasyon veya başka tedavi almış

yenidoğan, kromozomal anomali veya malformasyon, yenidoğan, kromozomal anomali veya malformasyon, düşük doğum ağırlığı, intrauterin gelişme geriliği ve düşük doğum ağırlığı, intrauterin gelişme geriliği ve makrozomi)makrozomi)

Daha önceki canlı doğumlara ait bilgiler Daha önceki canlı doğumlara ait bilgiler (cinsiyeti, doğum ağırlığı, anne sütü alma süresi)(cinsiyeti, doğum ağırlığı, anne sütü alma süresi) Tetanoz toksoid immünizasyon uygulamasıTetanoz toksoid immünizasyon uygulaması

Mevcut gebelik öyküsüMevcut gebelik öyküsü Son Adet Tarihi (Son adetin ilk günü)Son Adet Tarihi (Son adetin ilk günü) Son adet tarihine (SAT) göre tahmini doğum tarihi Nagele Son adet tarihine (SAT) göre tahmini doğum tarihi Nagele kanununa göre hesaplanır: Tahmini Doğum Tarihi = SAT -kanununa göre hesaplanır: Tahmini Doğum Tarihi = SAT -

3 ay + 7 gün 3 ay + 7 gün Adetleri düzenli olmayan hastalarda gebelik haftasının Adetleri düzenli olmayan hastalarda gebelik haftasının

SAT ile uyumlu SAT ile uyumlu olmayabileceği unutulmamalıdır.olmayabileceği unutulmamalıdır. Bilinmiyorsa; İlk gebelik testi tarihiBilinmiyorsa; İlk gebelik testi tarihi Gebelikten ilk şüphelendiği tarihGebelikten ilk şüphelendiği tarih Fetus hareketlerinin ilk hissedildiği tarihFetus hareketlerinin ilk hissedildiği tarih Adetlerinin düzeniAdetlerinin düzeni Beklenen doğum tarihiBeklenen doğum tarihi Gebelik yakınmaları Gebelik yakınmaları

(Bulantı kusma, aşırı tükrük salgılanması, toprak vb.yeme, sık (Bulantı kusma, aşırı tükrük salgılanması, toprak vb.yeme, sık idrara çıkma, meme hassasiyeti, kabızlık, mide yanması, idrara çıkma, meme hassasiyeti, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)

Gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmalar Gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmalar (Vajinal kanama, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya (Vajinal kanama, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya

sık solunum, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi)sık solunum, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi) Alışkanlıkların sorgulanması Alışkanlıkların sorgulanması (sigara, alkol, madde bağımlılığı)(sigara, alkol, madde bağımlılığı) Kullandığı ilaçlarKullandığı ilaçlar

Fizik MuayeneFizik Muayene Gebenin boy ve kilosunu ölçünüz. Gebenin boy ve kilosunu ölçünüz. Kan Basıncını ölçünüz Kan Basıncını ölçünüz ( Sistolik kan basıncının 140, diastolik ( Sistolik kan basıncının 140, diastolik

kan basıncının 90 mmHg altında olması normal kabul edilir)kan basıncının 90 mmHg altında olması normal kabul edilir) Nabzını sayınız.Nabzını sayınız. Ciddi anemi bulgularını kontrol edinizCiddi anemi bulgularını kontrol ediniz

El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı nefes almakta güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol edinizHastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol edinizNefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

Gebelik haftası ile uterus büyüklüğünün uygunluğunu Gebelik haftası ile uterus büyüklüğünün uygunluğunu değerlendirmek değerlendirmek

Semptomatik CYBE bulgusu varsa değerlendirinizSemptomatik CYBE bulgusu varsa değerlendiriniz Fetus kalp seslerini değerlendiriniz. Fetus kalp seslerini değerlendiriniz. Fetüs kalp atımları fetal steteskop ile 16-20., el Doppleri ile Fetüs kalp atımları fetal steteskop ile 16-20., el Doppleri ile

10-12. haftalardan itibaren duyulabilir10-12. haftalardan itibaren duyulabilir Bebeğin ilk hareketlerini hissetme zamanını kaydetmesini Bebeğin ilk hareketlerini hissetme zamanını kaydetmesini

isteyiniz.isteyiniz.

Fizik muayeneden sonraki Fizik muayeneden sonraki aşamada risk aşamada risk

değerlendirme formundaki değerlendirme formundaki sorgulamalar yapılmalısorgulamalar yapılmalı

Laboratuvar TestleriLaboratuvar Testleri

İdrar tahlili:İdrar tahlili: Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu

ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız bakınız

Hemogram veya Hb-Hct ölçümü:Hemogram veya Hb-Hct ölçümü: Her izlemde gebeye Hb-Hct bakınız.Her izlemde gebeye Hb-Hct bakınız.

Kan grubu tayini:Kan grubu tayini: İlk izlemde gebenin ve eşinin kan grubuna Rh İlk izlemde gebenin ve eşinin kan grubuna Rh

uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız. uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız. Gebenin semptomlarına göre gereken Gebenin semptomlarına göre gereken

diğer testlerdiğer testler için sağlık kuruluşunda için sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz.yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz.

Gebeye Verilecek İlaç Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Desteği, Tedaviler ve

BağışıklamaBağışıklama

İLAÇ DESTEĞİİLAÇ DESTEĞİ

Folik asit desteği: 400 Folik asit desteği: 400 mikrogram/gün, gebelikten en az 2 mikrogram/gün, gebelikten en az 2 ay önce başlanmalı ve gebeliğin 3. ay önce başlanmalı ve gebeliğin 3. ayına kadar devam edilmeliayına kadar devam edilmeli

İkinci trimesterin başından itibaren İkinci trimesterin başından itibaren günde 40-60 mg/gün demir günde 40-60 mg/gün demir preparatı desteğipreparatı desteği

Üreme Çağındaki Kadınlar için Üreme Çağındaki Kadınlar için Sağlık Bakanlığı Aşı takvimiSağlık Bakanlığı Aşı takvimi

Doz Doz SayısıSayısı

Uygulama zamanıUygulama zamanı Koruma Koruma süresisüresi

TT1TT1 Gebeliğin 4.ayındaGebeliğin 4.ayında Yok Yok

TT2TT2 TT1’den en az 4 hafta TT1’den en az 4 hafta sonrasonra

1-3 yıl1-3 yıl

TT3TT3 TT2’den en az 6 ay sonraTT2’den en az 6 ay sonra 5 yıl5 yıl

TT4TT4 TT3’ten en az 1 yıl sonraTT3’ten en az 1 yıl sonra 10 yıl10 yıl

TT5TT5 TT4’ten en az 1 yıl sonra TT4’ten en az 1 yıl sonra ya da sonraki gebelikteya da sonraki gebelikte

DoğurganlDoğurganlık çağı ık çağı boyuncaboyunca

Bilgilendirme ve Bilgilendirme ve DanışmanlıkDanışmanlık

GEBELİĞE BAĞLI OLAĞAN GEBELİĞE BAĞLI OLAĞAN YAKINMALARYAKINMALAR

Bulantı,kusmaBulantı,kusma PtyalizmPtyalizm Pika Pika Sık idrara çıkmaSık idrara çıkma MastodiniMastodini Meme başındaki Meme başındaki

glandlarda glandlarda belirginleşmebelirginleşme

Kolostrum salınımı Kolostrum salınımı Çocuk Çocuk

hareketlerinin hareketlerinin hissedilmesihissedilmesi

KabızlıkKabızlık Mide yanmasıMide yanması Bacaklarda Bacaklarda

kramplarkramplar

Gebelikte Bulantı ve KusmaGebelikte Bulantı ve Kusma Gebeliklerin %50’sinde 2.-12. haftalar arasında görülür. Gebeliklerin %50’sinde 2.-12. haftalar arasında görülür.

Çoğunlukla sabahları daha şiddetlidir ve yemek kokuları ve Çoğunlukla sabahları daha şiddetlidir ve yemek kokuları ve diğer kokular bu şikayeti şiddetlendirir.diğer kokular bu şikayeti şiddetlendirir.

Anneye hafif kuru gıdaları sık küçük öğünler şeklinde alması Anneye hafif kuru gıdaları sık küçük öğünler şeklinde alması önerilir. önerilir.

Yüksek doz B6 eklenmesi hastayı rahatlatabilir. Yüksek doz B6 eklenmesi hastayı rahatlatabilir.

Çok ciddi durumlarda kusmayı durdurucu ilaçlar Çok ciddi durumlarda kusmayı durdurucu ilaçlar kullanılabilir. kullanılabilir.

Aşırı kusma Aşırı kusma çoğul gebelikçoğul gebelik veya veya momoll gebelik gebelik işareti işareti olabilir. olabilir.

Aşırı kusma dehidratasyon ve ketonüri ve kilo kaybına yol Aşırı kusma dehidratasyon ve ketonüri ve kilo kaybına yol açarak hiperemesis gravidarum tablosunu ortaya çıkarıraçarak hiperemesis gravidarum tablosunu ortaya çıkarır

PtializmPtializm

Aşırı tükrük salımı bazı gebelerde Aşırı tükrük salımı bazı gebelerde gözlenebilir, çok ciddi rahatsızlığa gözlenebilir, çok ciddi rahatsızlığa neden olduğu durumlarda 8-15 mg neden olduğu durumlarda 8-15 mg Belladona ekstresiBelladona ekstresi (güzelavrat otu)(güzelavrat otu) ağızdan ağızdan günde 4 kez verilebilir.günde 4 kez verilebilir.

PikaPika

Pika normalde besin olarak Pika normalde besin olarak kullanılmayan nişasta, tebeşir gibi kullanılmayan nişasta, tebeşir gibi maddelerin yenilmesidir. maddelerin yenilmesidir.

Annenin iyi beslenmesini engellediği Annenin iyi beslenmesini engellediği için zararlıdır. Bu gebelerde için zararlıdır. Bu gebelerde çinkoçinko eksikliğieksikliği görülebilir, bu yönden görülebilir, bu yönden destek tedavisi verilmelidir. destek tedavisi verilmelidir.

Sık idrara çıkmaSık idrara çıkma Pelvis damarlarındaki genişleme ve hormonlara Pelvis damarlarındaki genişleme ve hormonlara

bağlı olarak mesane fonksiyonlarının bağlı olarak mesane fonksiyonlarının değişmesiyle ortaya çıkar. değişmesiyle ortaya çıkar.

Gebeliğin ileri haftalarında büyümüş Gebeliğin ileri haftalarında büyümüş rahimin rahimin ve ve önde gelen fetal kısımların basısı mesane önde gelen fetal kısımların basısı mesane kapasitesini azaltarak sık idrara gitme şikayetini kapasitesini azaltarak sık idrara gitme şikayetini arttırır. arttırır.

DisüriDisüri veya veya hematürihematüri görülmesinin normal görülmesinin normal olmadığı ve bu durumlarda sağlık kuruluşuna olmadığı ve bu durumlarda sağlık kuruluşuna başvurmaları söylenmelidirbaşvurmaları söylenmelidir Her antenatal Her antenatal izlemde idrar tetkiki yapılmalıdır. izlemde idrar tetkiki yapılmalıdır.

Gebelikte asemptomatik bakteriüri normal Gebelikte asemptomatik bakteriüri normal kadınlara göre daha sıktır (%7)kadınlara göre daha sıktır (%7)

MastodiniMastodini

Mastodini yani memelerdeki Mastodini yani memelerdeki hassasiyet hormonal etkiye bağlıdır. hassasiyet hormonal etkiye bağlıdır. Memelerde dolaşımın artmasına bağlı Memelerde dolaşımın artmasına bağlı olarak büyüme ve venöz damarlarda olarak büyüme ve venöz damarlarda artış ortaya çıkar. artış ortaya çıkar.

Aksesuar meme dokusu olanlarda bu Aksesuar meme dokusu olanlarda bu doku da gebelikte hipertrofiye doku da gebelikte hipertrofiye uğrayarak kitle şeklinde uğrayarak kitle şeklinde algılanılabilir. algılanılabilir.

Meme başındaki Meme başındaki glandlarda belirginleşmeglandlarda belirginleşme

(Montgomery tüberkülleri) (Montgomery tüberkülleri) Gebeliğin 6-8. haftasında hormonal Gebeliğin 6-8. haftasında hormonal

etkilere bağlı olarak oluşur. etkilere bağlı olarak oluşur.

Kolostrum salınımıKolostrum salınımı

Meme başından kolostrum Meme başından kolostrum salınımı 16. haftadan sonra salınımı 16. haftadan sonra ortaya çıkaortaya çıkabilirbilir

KabızlıkKabızlık Diyet ve yeterli sıvı alımı ile Diyet ve yeterli sıvı alımı ile

düzeltilir.düzeltilir.

Lifli gıdalar, yeşil yapraklı sebzeler, Lifli gıdalar, yeşil yapraklı sebzeler, kepekli ekmek ve su alımı kepekli ekmek ve su alımı genellikle bu sorunu çözmede genellikle bu sorunu çözmede yeterli olacaktıryeterli olacaktır

Mide yanmasıMide yanması

Gebe kadınların üçte ikisinde Gebe kadınların üçte ikisinde görülebilir. Hastalara yağlı, acılı görülebilir. Hastalara yağlı, acılı yiyecekler yiyecekler yememeleriyememeleri, yemekten , yemekten hemen sonra yatmak veya hemen sonra yatmak veya eğilmekten kaçınmaları önerilir. eğilmekten kaçınmaları önerilir.

Bu önlemler yeterli olmaz ise Bu önlemler yeterli olmaz ise hastalara antiasitler verilebilir. hastalara antiasitler verilebilir.

Bacaklarda kramplarBacaklarda kramplar BBacak krampları gebeliğin özellikle son acak krampları gebeliğin özellikle son

haftalarında gebelerin yarısında gözlenir. haftalarında gebelerin yarısında gözlenir.

Bu yakınmalar özellikle geceleri ortaya Bu yakınmalar özellikle geceleri ortaya çıkarçıkar,, mekanizması tam olarak mekanizması tam olarak bilinmemektedir.bilinmemektedir.

Bacaklara masaj uygulanması veya Bacaklara masaj uygulanması veya gerilme egzersizleri ağrıyı gidermede gerilme egzersizleri ağrıyı gidermede sıklıkla yeterli olmaktadır. sıklıkla yeterli olmaktadır.

Tedavide kalsiyum, magnezyum veya Tedavide kalsiyum, magnezyum veya sodyum desteği tedavisi denenmişsodyum desteği tedavisi denenmiştir.tir.

Çocuk hareketlerinin Çocuk hareketlerinin hissedilmesihissedilmesi

İlk gebeliklerde 18-20., daha İlk gebeliklerde 18-20., daha önce gebeliği olanlarda ise 16-önce gebeliği olanlarda ise 16-18. haftalarda hissedilir. 18. haftalarda hissedilir.

Barsak hareketleri ile Barsak hareketleri ile karıştırılabilir.karıştırılabilir.

DANIŞMANLIK DANIŞMANLIK VERİLECEK KONULARVERİLECEK KONULAR

GEBELİKTE DANIŞMANLIK GEBELİKTE DANIŞMANLIK 11

Doğum öncesi bakım takvimiDoğum öncesi bakım takvimi Beslenme ve diyetBeslenme ve diyet Fiziksel aktivite ve çalışma Fiziksel aktivite ve çalışma

koşullarıkoşulları Gebelikte cinsel yaşamGebelikte cinsel yaşam Hijyen ve genel vücut bakımıHijyen ve genel vücut bakımı

GEBELİKTE DANIŞMANLIK GEBELİKTE DANIŞMANLIK 22

Diş BakımıDiş Bakımı Sigara alışkanlığıSigara alışkanlığı Alkol alışkanlığı ve madde Alkol alışkanlığı ve madde

bağımlılığıbağımlılığı EmzirmeEmzirme İlaç kullanımıİlaç kullanımı

GEBELİKTE DANIŞMANLIK 3GEBELİKTE DANIŞMANLIK 3

Tetanoz toksoid immünizasyonuTetanoz toksoid immünizasyonuGebelikte olağan yakınmalarGebelikte olağan yakınmalarDoğumun nerede ve kim Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının tarafından yapılacağının planlanması planlanması Gebelikte tehlike işaretleriGebelikte tehlike işaretleriDoğum sonrası aile planlaması Doğum sonrası aile planlaması danışmanlığı danışmanlığı

BESLENMEBESLENME

Beslenme alışkanlıklarıBeslenme alışkanlıkları Özel diyet gerektiren hastalıkÖzel diyet gerektiren hastalık Madde bağımlılığı,alkol ve sigara Madde bağımlılığı,alkol ve sigara

kullanımıkullanımı Yeme bozukluğu ,gereksiz diyetYeme bozukluğu ,gereksiz diyet Vejeteryan beslenmeVejeteryan beslenme ObeziteObezite Gelir yetersizliğiGelir yetersizliği

GEBELİKTE KİLO ARTIŞIGEBELİKTE KİLO ARTIŞI

İlk gebeliklerde önerilen ortalama kilo İlk gebeliklerde önerilen ortalama kilo artışı 12,5 kg’dırartışı 12,5 kg’dır

Aylık kilo artışı 1 kg’ın altında veya 3 Aylık kilo artışı 1 kg’ın altında veya 3 kg’ın üstünde ise diyet alışkanlıkları kg’ın üstünde ise diyet alışkanlıkları sorgulanmalıdırsorgulanmalıdır

Gebelik başında 45 kg’ın altında olan Gebelik başında 45 kg’ın altında olan gebeler 11-12 kg kilo artışı için gebeler 11-12 kg kilo artışı için bilgilendirilmelidir.bilgilendirilmelidir.

GEBELİKTE BESLENME GEBELİKTE BESLENME GEREKSİNİMİGEREKSİNİMİ

Gebelikte artan kalori ihtiyacıGebelikte artan kalori ihtiyacı:: 300 kcal/g300 kcal/g, artan protein ihtiyacı ise , artan protein ihtiyacı ise 5-6g/g5-6g/g

Gebeliğin ikinci yarısında protein gereksinimiGebeliğin ikinci yarısında protein gereksinimi::1g/kg1g/kg/günde/günde

GGereklierekli olan e olan esansiyel aminoasitlersansiyel aminoasitler:H:Hayvansalayvansal kaynaklı kaynaklı

Gebeliğin son ayları ve laktasyonda günlük kalsiyum alımıGebeliğin son ayları ve laktasyonda günlük kalsiyum alımı:: günde günde 1.5 g1.5 g==2 porsiyon2 porsiyon süt süt//süt türevleri,gerekirse kalsiyum destesüt türevleri,gerekirse kalsiyum desteği ği

Gebelikte yıkanmamış meyve ve sebze, pastörize olmayan veya Gebelikte yıkanmamış meyve ve sebze, pastörize olmayan veya iyi kaynatılmamış sütiyi kaynatılmamış süt//süt ürünleri, çiğ et,çiğ yumurta alımından süt ürünleri, çiğ et,çiğ yumurta alımından kaçınılmakaçınılması gerekir.sı gerekir.

Günlük kafein miktarı Günlük kafein miktarı 500500 mg’ın üstüne çıkma mg’ın üstüne çıkmamalıdır.malıdır.

Vejeteryan gebelerde ve megaloblastik anemisi olanlarda Vejeteryan gebelerde ve megaloblastik anemisi olanlarda B12 B12 vitaminvitamini desteği gerekir.i desteği gerekir.

Gebelikte Gebelikte normal miktarda tuznormal miktarda tuz alımı sakıncalı değildir alımı sakıncalı değildir..

FİZİKSEL AKTİVİTE VE ÇALIŞMAFİZİKSEL AKTİVİTE VE ÇALIŞMA Sorunsuz gebelikte gün içerisinde 1-2 saatlik dinlenme Sorunsuz gebelikte gün içerisinde 1-2 saatlik dinlenme

şartıyla orta derecede aktiviteye izin verilir. şartıyla orta derecede aktiviteye izin verilir.

Ata binme gibi tehlikeli aktiviteler ve aşırı fiziksel yükten Ata binme gibi tehlikeli aktiviteler ve aşırı fiziksel yükten kaçınılmalıdır. kaçınılmalıdır.

Gebelikte en uygun egzersiz yürüyüştürGebelikte en uygun egzersiz yürüyüştür.. Gebelikte çalışılabilir ancak aGebelikte çalışılabilir ancak aşırı fizik aktivite annenin şırı fizik aktivite annenin

oksijen tüketimini arttırır ve kalp rezervi üzerine artmış bir oksijen tüketimini arttırır ve kalp rezervi üzerine artmış bir yük getiriryük getirir..

Normal gebeliklerde seyahat sakıncalı değildir ama gidilen Normal gebeliklerde seyahat sakıncalı değildir ama gidilen yerlerde sağlık hizmetine ulaşma ile ilgili güçlükler dikkate yerlerde sağlık hizmetine ulaşma ile ilgili güçlükler dikkate alınmalıdır. alınmalıdır.

Kendiliğinden düşük Kendiliğinden düşük veya mevcut gebelikte kanama veya mevcut gebelikte kanama öyküsü olan hastalar uzak mesafelere seyahatten öyküsü olan hastalar uzak mesafelere seyahatten kaçınmalıdır.kaçınmalıdır.

Yüzmenin herhangi bir sakıncası yoktur, ama dalmaya izin Yüzmenin herhangi bir sakıncası yoktur, ama dalmaya izin

verilmemelidir.verilmemelidir.

CİNSEL YAŞAMCİNSEL YAŞAM Normal seyrinde bir gebelikte özellikle ilk Normal seyrinde bir gebelikte özellikle ilk

iki trimesterde cinsel yaşamla ilgili bir iki trimesterde cinsel yaşamla ilgili bir yasaklama getirmeye gerek yoktur. yasaklama getirmeye gerek yoktur.

Gebeliğin son dönemlerindeki (32. hafta Gebeliğin son dönemlerindeki (32. hafta ve ilerisi) koitus doğumu başlatabilir. ve ilerisi) koitus doğumu başlatabilir.

Halen kanaması olan veya erken doğum Halen kanaması olan veya erken doğum öykülü gebelerde cinsel ilişki öykülü gebelerde cinsel ilişki yasaklanabilir. yasaklanabilir.

Cinsel yolla bulaşıcı hastalık riskinde ise Cinsel yolla bulaşıcı hastalık riskinde ise kondom kullanımı önerilmelidir. kondom kullanımı önerilmelidir.

HİJYEN VE GENEL VÜCUT HİJYEN VE GENEL VÜCUT BAKIMIBAKIMI

Gebelikte genel hijyen kurallarına Gebelikte genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.uyulmalıdır.

Vajinal duş önerilmezVajinal duş önerilmez

Son trimesterde banyo veya duş Son trimesterde banyo veya duş sırasında kayma ve düşme riskine sırasında kayma ve düşme riskine karşı anneler uyarılmalıdır. karşı anneler uyarılmalıdır.

GEBELİKTE DİŞ BAKIMIGEBELİKTE DİŞ BAKIMI Diş bakımına özen gösterilmelidir. Diş bakımına özen gösterilmelidir. Gebelikte dişGebelikte diş

etlerinde hipertrofi ve kanamalar görülebilir. etlerinde hipertrofi ve kanamalar görülebilir. Lokal anestezi altında yapılabilecek basit Lokal anestezi altında yapılabilecek basit

işlemler gebeliğin herhangi bir döneminde işlemler gebeliğin herhangi bir döneminde uygulanılabilir. uygulanılabilir.

Uzun sürecek girişimler ikinci trimesterde Uzun sürecek girişimler ikinci trimesterde gerçekleştirilmelidir. gerçekleştirilmelidir.

Diş abselerinde, romatizmal kalp hastalığı ve Diş abselerinde, romatizmal kalp hastalığı ve mitral mitral kapak yetmezliği kapak yetmezliği olanlarda girişim öncesi olanlarda girişim öncesi antibiyotikler verilmelidir. antibiyotikler verilmelidir.

GEBELİKTE SİGARA GEBELİKTE SİGARA KULLANIMIKULLANIMI

Sigara içen gebelerde doza bağımlı Sigara içen gebelerde doza bağımlı olarak düşük doğum ağırlıklı bebek olarak düşük doğum ağırlıklı bebek görülme riski artar. görülme riski artar.

Fetal ölüm riski artar.Fetal ölüm riski artar.

Plasenta dekolmanı ve plasenta previya Plasenta dekolmanı ve plasenta previya riski artar. riski artar.

Gebelere sigara içmemeleri tavsiye Gebelere sigara içmemeleri tavsiye edilmeli ve bu konuda edilmeli ve bu konuda desteklenmelidirler. desteklenmelidirler.

GEBELİKTE ALKOL/MADDE GEBELİKTE ALKOL/MADDE KULLANIMI:KULLANIMI:

Kronik alkolik olan annenin bebeğinde doğum Kronik alkolik olan annenin bebeğinde doğum anında yoksunluk sendromu görülür.anında yoksunluk sendromu görülür.

Kronik alkoliklerde bağımlılığa eşlik eden Kronik alkoliklerde bağımlılığa eşlik eden beslenme bozukluğu bebek ve anne sağlığını beslenme bozukluğu bebek ve anne sağlığını olumsuz etkiler. olumsuz etkiler.

Alkol bağımlısı olan annelerin bebeklerinde fetal Alkol bağımlısı olan annelerin bebeklerinde fetal alkol sendromu gelişir. (Gelişme geriliği, yüzde alkol sendromu gelişir. (Gelişme geriliği, yüzde dismorfik gelişim [şekil bozukluğu], santral sinir dismorfik gelişim [şekil bozukluğu], santral sinir sistemi ve diğer bozukluklar)sistemi ve diğer bozukluklar)

Gebeliğin 3. trimesterinden önce alkolün Gebeliğin 3. trimesterinden önce alkolün bırakılması bile olumlu etki yapar. bırakılması bile olumlu etki yapar.

Gebelikte eroin, kokain, methadon kullanımında Gebelikte eroin, kokain, methadon kullanımında ciddi anomali ve problemlerciddi anomali ve problemler olur. olur.

Bu bağımlılıkları olanlar uygun merkezlere Bu bağımlılıkları olanlar uygun merkezlere tedavi için yönlendirilmetedavi için yönlendirilmelidir.lidir.

GEBELİKTE İLAÇ GEBELİKTE İLAÇ KULLANIMIKULLANIMI

Gebelikte bazı ilaçların kullanımı Gebelikte bazı ilaçların kullanımı teratojeniktir.teratojeniktir.

Gebelikte gereken durumlarda uygun Gebelikte gereken durumlarda uygun ilaçlar kullanılabilir. ilaçlar kullanılabilir.

Gebeler doktor tavsiyesi olmaksızın Gebeler doktor tavsiyesi olmaksızın ilaç kullanmamalıdırlar.ilaç kullanmamalıdırlar.

GENETİK ARAŞTIRMA GENETİK ARAŞTIRMA YAPILMASI GEREKEN GEBELERYAPILMASI GEREKEN GEBELER

Kadın 35 yaşın üzerinde iseKadın 35 yaşın üzerinde ise Anomalili bebek öyküsü var iseAnomalili bebek öyküsü var ise Eşlerin ailelerinde anomalili bebek Eşlerin ailelerinde anomalili bebek

öyküsü var iseöyküsü var ise Ailevi hastalık varsaAilevi hastalık varsa Üç veya üstü düşük öyküsü varsaÜç veya üstü düşük öyküsü varsa Kadının rutin kullanmakta olduğu ilaçlar Kadının rutin kullanmakta olduğu ilaçlar

varsa varsa

Gebe İzlem Fişinin Kontrol Gebe İzlem Fişinin Kontrol EdilmesiEdilmesi

İzlem sırasındaki tüm ayrıntıların izlem fişine İzlem sırasındaki tüm ayrıntıların izlem fişine yazılıp yazılmadığına dikkat ediniz.yazılıp yazılmadığına dikkat ediniz.

İzlem fişinin bir örneğini gebeye veriniz.İzlem fişinin bir örneğini gebeye veriniz.

Bir sonraki izlem tarihini belirleyerek randevu Bir sonraki izlem tarihini belirleyerek randevu kartına yazınız.kartına yazınız.

Kuruluşun telefon numarası, ilgili sağlık Kuruluşun telefon numarası, ilgili sağlık personelinin adı ve soyadını da aynı karta personelinin adı ve soyadını da aynı karta not ediniz.not ediniz.

İLK İZLEMİLK İZLEM

İlk 14 hafta içerisindeİlk 14 hafta içerisinde ( (en en geçgeç gebeliğin 14 gebeliğin 14 haftasında ) ve süresi 30 haftasında ) ve süresi 30 dakika olmalı dakika olmalı

Gebeliğin Gebeliğin DoğrulanmasıDoğrulanması

Adet gecikmesiAdet gecikmesi Gebelik testleri: kan, idrarGebelik testleri: kan, idrar USGUSG

ÖYKÜ ALMAÖYKÜ ALMA1.1. KişiselKişisel2.2. TıbbiTıbbi3.3. ObstetrikObstetrik4.4. Mevcut gebelikMevcut gebelik

FİZİK MUAYENEFİZİK MUAYENE

Risk değerlendirme formu doldurulacakRisk değerlendirme formu doldurulacak LABORATUVARLABORATUVAR BAĞIŞIKLAMA ve İLAÇ DESTEĞİBAĞIŞIKLAMA ve İLAÇ DESTEĞİ BİLGİLENDİRME ve DANIŞMANLIKBİLGİLENDİRME ve DANIŞMANLIK

1.1. Gebeliğe bağlı yakınmalarGebeliğe bağlı yakınmalar2.2. GenelGenel

İZLEM FİŞİNİN KONTROLUİZLEM FİŞİNİN KONTROLU

İLK İZLEMDE YAPILACAK İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLER İŞLEMLER

Gebeliğin süresini belirleyinizGebeliğin süresini belirleyiniz

SAT ilk günü ile izlem tarihi arasında geçen SAT ilk günü ile izlem tarihi arasında geçen süresüre

Beklenen doğum tarihi=(SAT+7)-3 ayBeklenen doğum tarihi=(SAT+7)-3 ay

Gebenin öyküsünü belirleyinizGebenin öyküsünü belirleyiniz

Ayrıntılı öykü ile risk faktörlerini belirleyinizAyrıntılı öykü ile risk faktörlerini belirleyiniz

Gebenin davranışını değerlendirinizGebenin davranışını değerlendiriniz

Mutlu,heyecanlı ya da mutsuz ve tedirginMutlu,heyecanlı ya da mutsuz ve tedirgin

Gebe muayenesiGebe muayenesi

Riskleri belirlemek için özenle fizik muayene Riskleri belirlemek için özenle fizik muayene yapınızyapınız

İLK İZLEMDE İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLERYAPILACAK İŞLEMLER

Kan basıncı ölçümüKan basıncı ölçümü -Mümkün olan en erken zamanda-Mümkün olan en erken zamanda -Önceki TA biliniyorsa kayıt edilmeli-Önceki TA biliniyorsa kayıt edilmeli -Gebe oturur pozisyonda iken hep aynı -Gebe oturur pozisyonda iken hep aynı

koldankoldan -Sistolik ve diyastolik değerlerin ikisi de -Sistolik ve diyastolik değerlerin ikisi de

yazılmalıyazılmalı *TA<140/85 mmHg olmalı*TA<140/85 mmHg olmalı *TA normal sınırlar içinde olsa da önceki *TA normal sınırlar içinde olsa da önceki

ölçüme göre 20 mmHg kadar artış varsa ölçüme göre 20 mmHg kadar artış varsa daha sık izlenmelidaha sık izlenmeli

İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLER İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLER Kalp vuruşuKalp vuruşu -1 dakika süre ile nabızdan sayarak-1 dakika süre ile nabızdan sayarak -Dakikada >100 ya da ritim bozukluğu -Dakikada >100 ya da ritim bozukluğu

varsa sevkvarsa sevk Ödem kontrolüÖdem kontrolü -Gebelikte hormonların etkisiyle su -Gebelikte hormonların etkisiyle su

retansiyonu sonucu hafif ödem görülebilirretansiyonu sonucu hafif ödem görülebilir -Bacaklarda önde tibia kemiğine basmakla -Bacaklarda önde tibia kemiğine basmakla

çökme oluyorsa çökme oluyorsa Varis kontrolüVaris kontrolü -Ödem kontrolü yapılırken bacak, baldır ve -Ödem kontrolü yapılırken bacak, baldır ve

diz arkasındadiz arkasında -Vulva-Vulva

İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLER İLK İZLEMDE YAPILACAK İŞLEMLER GözlemGözlem -Solunum,mukoza ve konjonktivada solukluk-Solunum,mukoza ve konjonktivada solukluk -Kalça kemiklerinde sakatlık,aşırı şişmanlık ya -Kalça kemiklerinde sakatlık,aşırı şişmanlık ya

da zayıflık,çok kısa boyda zayıflık,çok kısa boy Genel sistem bulgularıGenel sistem bulguları Boy ölçümüBoy ölçümü 150 cm sınırında ise duyarlı ölçüm150 cm sınırında ise duyarlı ölçüm Ağırlık ölçümüAğırlık ölçümü Doğru bir ölçüm için gebenin üst giysilerini ve Doğru bir ölçüm için gebenin üst giysilerini ve

ayakkabılarını çıkartarak ölçüm yapınızayakkabılarını çıkartarak ölçüm yapınız -zayıflık/şişmanlık-zayıflık/şişmanlık -gebelik süresince ağırlık artışını izleme-gebelik süresince ağırlık artışını izleme

GEBELİK HAFTASINA GÖRE GEBELİK HAFTASINA GÖRE BEKLENEN FUNDUS YÜKSEKLİĞİBEKLENEN FUNDUS YÜKSEKLİĞİ

Gebelik süresiGebelik süresi 12 hafta12 hafta

16 hafta16 hafta

20 hafta20 hafta

24 hafta24 hafta

32 hafta32 hafta

38 hafta38 hafta

40 hafta40 hafta

Fundus yüksekliğiFundus yüksekliği - pubis kemiği üst sınırında - pubis kemiği üst sınırında

derin palpasyonla belirlenirderin palpasyonla belirlenir

-pubis kemiği üst sınırı ile -pubis kemiği üst sınırı ile göbek arası aralığın ortasındagöbek arası aralığın ortasında

-göbeğin iki parmak altında-göbeğin iki parmak altında

-göbek hizasında-göbek hizasında

-göbek ile ksifoid çıkıntı ortası-göbek ile ksifoid çıkıntı ortası

-sternum ksifoid çıkıntı düzeyi-sternum ksifoid çıkıntı düzeyi

-36 hafta düzeyi(32-38 hafta -36 hafta düzeyi(32-38 hafta arası),baş pelvis içine arası),baş pelvis içine girdiğinde ise 32 hafta düzeyigirdiğinde ise 32 hafta düzeyi

Leopold manevralarıLeopold manevraları

I. Leopold I. Leopold fundus yüksekliği fundus yüksekliği II. LeopoldII. Leopold sırtın yerisırtın yeri III. LeopoldIII. Leopold gelen kısımgelen kısım IV. LeopoldIV. Leopold başın yerleşip başın yerleşip

yerleşmediğiyerleşmediği

RİSK DEĞERLENDİRMESİRİSK DEĞERLENDİRMESİ

OBSTETRiK ÖYKÜOBSTETRiK ÖYKÜ

MEVCUT GEBELİKMEVCUT GEBELİK

GENEL TIBBİ ÖYKÜSÜGENEL TIBBİ ÖYKÜSÜ

OBSTETRİK ÖYKÜOBSTETRİK ÖYKÜ Önceki gebeliklerde ölü doğum veya yeni doğan kaybıÖnceki gebeliklerde ölü doğum veya yeni doğan kaybı

3 veya daha fazla ardı ardına spontan düşük öyküsü3 veya daha fazla ardı ardına spontan düşük öyküsü

Erken doğum öyküsü (22-37 hf.arası)Erken doğum öyküsü (22-37 hf.arası)

Anomalili bebek doğurma öyküsüAnomalili bebek doğurma öyküsü

Son bebeğin doğum ağırlığı < 2500gSon bebeğin doğum ağırlığı < 2500g

Son bebeğin doğum ağırlığı > 4500gSon bebeğin doğum ağırlığı > 4500g

Son gebelik: Yüksek tansiyon veya pre-eklampsi/eklampsiSon gebelik: Yüksek tansiyon veya pre-eklampsi/eklampsi nedeniyle hastaneye yatışnedeniyle hastaneye yatış

Üreme organlarına yönelik daha önce geçirilmiş operasyon?Üreme organlarına yönelik daha önce geçirilmiş operasyon? (Miyomektomi, septum ameliyatı, kone biyopsi, klasik CS (Miyomektomi, septum ameliyatı, kone biyopsi, klasik CS servikal serklaj)servikal serklaj)

MEVCUT GEBELİKMEVCUT GEBELİK Tanı konmuş veya şüpheli çoğul gebelikTanı konmuş veya şüpheli çoğul gebelik

18 yaşından genç18 yaşından genç

35 yaş ve üstü35 yaş ve üstü

Mevcut veya önceki gebeliklerde Rh uygunsuzluğuMevcut veya önceki gebeliklerde Rh uygunsuzluğu

Vajinal kanamaVajinal kanama

Pelvik kitlePelvik kitle

Diastolik kan basıncının 90 mmHg üstünde olmasıDiastolik kan basıncının 90 mmHg üstünde olması

Anemi öyküsüAnemi öyküsü

GENEL TIBBİ ÖYKÜSÜGENEL TIBBİ ÖYKÜSÜ İnsülin bağımlı diyabet hastasıİnsülin bağımlı diyabet hastası

Renal hastalıkRenal hastalık

Kardiyovasküler hastalıkKardiyovasküler hastalık

Tiroid hastalığıTiroid hastalığı

Talasemi taşıyıcılığıTalasemi taşıyıcılığı

Sigara, alkol veya diğer madde bağımlılığıSigara, alkol veya diğer madde bağımlılığı

Diğer ciddi tıbbi hastalık veya durum Diğer ciddi tıbbi hastalık veya durum

Risk değerlendirme formundaki kriterlerden Risk değerlendirme formundaki kriterlerden birine bile “birine bile “EVETEVET”cevabı verilirse, mutlaka ”cevabı verilirse, mutlaka kadın doğum uzmanı bulunan bir sağlık kadın doğum uzmanı bulunan bir sağlık kurumuna sevki yapılmalıkurumuna sevki yapılmalı

Uzman hekimce yapılan değerlendirme Uzman hekimce yapılan değerlendirme sonucunda izlemler birinci veya ikinci sonucunda izlemler birinci veya ikinci basamakta koordineli bir şekilde yapılmalıbasamakta koordineli bir şekilde yapılmalı

İzlem sayısı ve sıklığının ne olacağı İzlem sayısı ve sıklığının ne olacağı belirlenmelibelirlenmeli

YÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLERYÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLER

Çok gençÇok genç Çok yaşlıÇok yaşlı Çok sayıdaÇok sayıda Çok sık aralıklıÇok sık aralıklı

İKİNCİ İZLEMİKİNCİ İZLEM

Gebeliğin 18-24. haftaları (tercihan Gebeliğin 18-24. haftaları (tercihan 20-22. haftalar) arasında yapılmalı, 20-22. haftalar) arasında yapılmalı, süresi 20 dakika olmalıdırsüresi 20 dakika olmalıdır

16-20. 16-20. haftalardahaftalarda

Down sendromu için üçlü testDown sendromu için üçlü test USG’de fetal anomali taraması USG’de fetal anomali taraması 20. haftada Fe profilaksisi (60 20. haftada Fe profilaksisi (60

mg)mg) Multi vitamin gereksizMulti vitamin gereksiz Gerekli görülürse AmniosentezGerekli görülürse Amniosentez

24-28.haftalarda24-28.haftalarda

Fundus pubis mesafesi ölçümüFundus pubis mesafesi ölçümü Glukoz yükleme testi (50 gr glukoz):Glukoz yükleme testi (50 gr glukoz):

1 saat sonra kan şekeri 140 mg’nin 1 saat sonra kan şekeri 140 mg’nin üzerindeyse üzerindeyse gestasyonel diabetgestasyonel diabet olabilir. olabilir.

100 gr OGTT ile tanıyı kesinleştirmek 100 gr OGTT ile tanıyı kesinleştirmek gerekir.gerekir.

Rh ve ind. coombs negatif ise Anti-D Rh ve ind. coombs negatif ise Anti-D

Karın muayenesiKarın muayenesi

Gebeliğin 20. haftasından sonra yapılan tüm Gebeliğin 20. haftasından sonra yapılan tüm izlemlerde izlemlerde ÇKS’ÇKS’yi özenle dinleyiniz.yi özenle dinleyiniz.

ÇKS en rahat bebek sırtının olduğu ÇKS en rahat bebek sırtının olduğu yerden,sırtın belirlenemediği küçük yerden,sırtın belirlenemediği küçük gebeliklerde pubis kemiğine yakın gebeliklerde pubis kemiğine yakın yerden,makat gelişlerinde ise göbek yerden,makat gelişlerinde ise göbek üstünden duyulur.üstünden duyulur.

-ÇKS’yi sessiz ortamda dinleyiniz-ÇKS’yi sessiz ortamda dinleyiniz -Fetoskopu dik olarak yerleştiriniz-Fetoskopu dik olarak yerleştiriniz -ÇKS’yi anne nabzından ayırt ediniz-ÇKS’yi anne nabzından ayırt ediniz -ÇKS duyulduktan sonra bir dakika sayınız-ÇKS duyulduktan sonra bir dakika sayınız - 120-160 vuruş/dk normaldir- 120-160 vuruş/dk normaldir -ÇKS’den şüpheliyseniz sevk ediniz.-ÇKS’den şüpheliyseniz sevk ediniz.

Sevk Edilecek DurumlarSevk Edilecek Durumlar Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olmasıHemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması Kanama ve lekelenme olmasıKanama ve lekelenme olması Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon

( 140/90mmHg üzerinde olması, başlangıç ( 140/90mmHg üzerinde olması, başlangıç tansiyonunun sistolik 30 veya diastolik 15 tansiyonunun sistolik 30 veya diastolik 15 mmHg’dan daha fazla yükselmesi) ve/veya mmHg’dan daha fazla yükselmesi) ve/veya proteinüri olmasıproteinüri olması

Uterus yüksekliği değerlendirildiğinde Uterus yüksekliği değerlendirildiğinde beklenen haftayla uyumlu olmaması (büyük beklenen haftayla uyumlu olmaması (büyük veya küçük)veya küçük)

Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el doppleri ile fetal kalp seslerinin veya el doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmamasıduyulmaması

Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olmasıdevam ediyor olması

ÜÇÜNCÜ İZLEMÜÇÜNCÜ İZLEM

Gebeliğin 30-32. Gebeliğin 30-32. haftaları arasında haftaları arasında yapılmalı, süresi 20 yapılmalı, süresi 20 dakika olmalıdır dakika olmalıdır

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLARDURUMLAR

TA, tam idrar TA, tam idrar TA: 140/90 ve üzeriTA: 140/90 ve üzeri Proteinüri Proteinüri

PREEKLAMPSİPREEKLAMPSİ Ödem:Ödem: %8%8

Fundus-pubis mesafesi Fundus-pubis mesafesi OligohidramniosOligohidramnios PolihidramniosPolihidramnios

DÖRDÜNCÜ İZLEMDÖRDÜNCÜ İZLEM

36-38. haftaları arasında 36-38. haftaları arasında yapılmalı, süresi 20 dakika yapılmalı, süresi 20 dakika olmalıdır olmalıdır

Doğum eylemi ve doğum Doğum eylemi ve doğum Doğumun nerede ve kim Doğumun nerede ve kim

tarafından yapılacağının tarafından yapılacağının planlanması planlanması

Emzirme Emzirme Postpartum aile planlaması Postpartum aile planlaması

danışmanlığı danışmanlığı Neonatal tarama hakkında Neonatal tarama hakkında

bilgilendirmebilgilendirme

DOĞUM BELİRTİLERİDOĞUM BELİRTİLERİ

Kanlı sümüksü akıntıKanlı sümüksü akıntı Her 20 dakika veya daha sık Her 20 dakika veya daha sık

aralıklarla gelen ağrılı kasılmalararalıklarla gelen ağrılı kasılmalar Suların gelmesiSuların gelmesi

DOĞUMUN DOĞUMUN PLANLANMASIPLANLANMASI

Tüm gebelere doğumlarını sağlık Tüm gebelere doğumlarını sağlık kuruluşlarında yapmasını öğütleyin.kuruluşlarında yapmasını öğütleyin.

Bu mümkün değilse sağlık personeli Bu mümkün değilse sağlık personeli yardımıyla doğum yapmalarının önerin ve yardımıyla doğum yapmalarının önerin ve sağlık personeline nasıl ulaşabilecekleri sağlık personeline nasıl ulaşabilecekleri hakkında bilgi verin.hakkında bilgi verin.

Annenin sağlık kuruluşuna getirilmesinde Annenin sağlık kuruluşuna getirilmesinde ve doğum ve doğum sonrası dönemde evin ve doğum ve doğum sonrası dönemde evin ve diğer çocukların bakımı için yardımcı ve diğer çocukların bakımı için yardımcı olabilecek kişilerin doğum öncesinde olabilecek kişilerin doğum öncesinde bilinmesinin önemini anneye anlatınız. bilinmesinin önemini anneye anlatınız.

ANNENİN ACİL ÇANTASIANNENİN ACİL ÇANTASI

Doğumunu sağlık kuruluşunda yapacak Doğumunu sağlık kuruluşunda yapacak gebelerde annenin acil çantasını gebelerde annenin acil çantasını hazırlamasını önerin. Bu çantada hazırlamasını önerin. Bu çantada aşağıdakilerin bulunması gerekmektedir:aşağıdakilerin bulunması gerekmektedir: Annenin bu gebelikte yapılan muayene ve Annenin bu gebelikte yapılan muayene ve

tetkiklerine ait kayıtlartetkiklerine ait kayıtlar Annenin devamlı kullandığı ilaçların kayıtlarıAnnenin devamlı kullandığı ilaçların kayıtları Anne ve bebek için gerekli çamaşır, giysi ve Anne ve bebek için gerekli çamaşır, giysi ve

örtülerörtüler Anne ve bebek için gerekli ped ve bebek Anne ve bebek için gerekli ped ve bebek

bezleri bezleri

EVDE DOĞUM İÇİN EVDE DOĞUM İÇİN HAZIRLIKHAZIRLIK

Doğumun gerçekleştirileceği temiz, sıcak bir mekanDoğumun gerçekleştirileceği temiz, sıcak bir mekan Annenin altına serilebilecek temiz bir muşamba örtüAnnenin altına serilebilecek temiz bir muşamba örtü Bebeğin kurulama bezleriBebeğin kurulama bezleri Doğuma yardımcı personelin elini yıkayabileceği Doğuma yardımcı personelin elini yıkayabileceği

şartlarşartlar Bebek ve anne için örtülerBebek ve anne için örtüler Doğumda sağlık çalışanına yardımcı olabilecek bir kişiDoğumda sağlık çalışanına yardımcı olabilecek bir kişi Ilık temiz suIlık temiz su Hastanın temizlenmesi ve plasentanın konulması için Hastanın temizlenmesi ve plasentanın konulması için

en az iki plastik kapen az iki plastik kap Plasentanın içerisine konulabileceği plastik torbaPlasentanın içerisine konulabileceği plastik torba

POSTPARTUM AP POSTPARTUM AP DANIŞMANLIĞIDANIŞMANLIĞI

Doğum öncesi dönem, doğum sonu Doğum öncesi dönem, doğum sonu aile planlaması için danışmanlığın aile planlaması için danışmanlığın verilmesi için uygun bir dönemdir. verilmesi için uygun bir dönemdir.

Danışmanlık hastanın onayı alınarak Danışmanlık hastanın onayı alınarak eş ile beraber yapılmalıdır .eş ile beraber yapılmalıdır .

POSTPARTUM AP POSTPARTUM AP DANIŞMANLIĞIDANIŞMANLIĞI

Danışmanlıkta aşağıdaki bilgiler verilmelidir:Danışmanlıkta aşağıdaki bilgiler verilmelidir: Emzirmezse doğumdan Emzirmezse doğumdan 3-4 hafta3-4 hafta sonra sonra

gebe kalabilir.gebe kalabilir. Doğumlar arasında 2-3 yıl olması anne ve Doğumlar arasında 2-3 yıl olması anne ve

bebek sağlığı için çok önemlidir.bebek sağlığı için çok önemlidir. Doğum sonrası kullanılacak aile planlaması Doğum sonrası kullanılacak aile planlaması

yöntemi emzirmesine etkili olmamalıdır. yöntemi emzirmesine etkili olmamalıdır. Postplasental rahim içi araç uygulanması Postplasental rahim içi araç uygulanması

veya tüp ligasyonu isteyen gebeler ikinci veya tüp ligasyonu isteyen gebeler ikinci basamak bir sağlık kuruluşuna sevk edilir. basamak bir sağlık kuruluşuna sevk edilir.

Emziren kadınlarda Emzirmeyen kadınlarda

Doğumdan hemen sonra:KondomSpermisidRIA (Doğum hastanede planlanmalı)Tubal ligasyon (Doğum hastanede

planlanmalı)Vazektomi (uygun sağlık kuruluşunda)

Doğumdan hemen sonra:KondomSpermisidRIA (Doğum hastanede planlanmalı)Tubal ligasyon (Doğum hastanede

planlanmalı)Vazektomi (uygun sağlık kuruluşunda)MinihapProgesteron içeren enjeksiyon ve

implantlar

Doğumdan sonra 6.hafta:Progesteron içeren implant ve

enjeksiyonlarDiyaframMinihapRIA

Doğumdan 3 hafta sonra:Kombine oral kontraseptiflerDiyafram

Doğum sonrası 6.ay:KOKKombine enjektabl

Doğum sonrası 6 haftaRIATüm yöntemler

POSTPARTUM AP POSTPARTUM AP DANIŞMANLIĞIDANIŞMANLIĞI

ACİL SAĞLIK KURULUŞUNA ACİL SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUBAŞVURU

Vajinal kanamaVajinal kanama Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar) BaşBaş ağrısı ile beraber görmede bozulmaağrısı ile beraber görmede bozulma Ateş ve/veya ciddi güçsüzlükAteş ve/veya ciddi güçsüzlük Ciddi karın ağrısıCiddi karın ağrısı Solunum güçlüğü veya sık solunumSolunum güçlüğü veya sık solunum SularınSularınıın gelmesi ( Evde doğum yapacak n gelmesi ( Evde doğum yapacak

miyadındamiyadında gebede ebeye haber vermek gebede ebeye haber vermek gerekir)gerekir)

ÖZET OLARAKÖZET OLARAK 1.1. İZLEM(İZLEM(14 hft’den önce14 hft’den önce))

RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILACAKRİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILACAK 2.2. İZLEM(İZLEM(18-2418-24 hft arasıhft arası))

16-20 HAFTA16-20 HAFTA USGUSG ÜÇLÜ TARAMAÜÇLÜ TARAMA DEMİRDEMİR

24-28 HAFTA24-28 HAFTA GLİKOZ YÜKLEMESİGLİKOZ YÜKLEMESİ RH UYUŞMAZLIĞI –İNDİREK COOMBS-ANTİ D RH UYUŞMAZLIĞI –İNDİREK COOMBS-ANTİ D

3.3. İZLEM(İZLEM(30-3230-32 hfthft)) HİPERTANSİYONHİPERTANSİYON PREEKLAMSİPREEKLAMSİ

4.İZLEM(4.İZLEM(36-38 hft36-38 hft)) DOĞUMDOĞUM EMZİRMEEMZİRME AP YÖNTEMİAP YÖNTEMİ NEONATAL TARAMANEONATAL TARAMA

SONUÇ OLARAK;SONUÇ OLARAK;

Sorunsuz bir gebelikSorunsuz bir gebelik

Sağlıklı bir anne ve sağlıklı Sağlıklı bir anne ve sağlıklı bir bebek asıl hedefimizdir.bir bebek asıl hedefimizdir.

TeşekkürlerTeşekkürler