gelveri Çanak Çömleği Üzerine en son Çalışmalar.pdf

7262019 Gelveri Ccedilanak Ccediloumlmleği Uumlzerine En Son Ccedilalışmalarpdf

httpslidepdfcomreaderfullgelveri-canak-coemlegi-uezerine-en-son-calismalarpdf 140

COLLOQUIUMANATOLICUM

XI

2012

ANADOLU SOHBETLERİ

INSTITUTUM TURCICUM SCIENTIAE ANTIQUITATIS

TUumlRK ESKİCcedilAĞ BİLİMLERİ ENSTİTUumlSUuml

Ayrıbasım Offprint





COLLOQUIUM ANATOLICUMANADOLU SOHBETLERİ

XI


İstiklal Cad No 181 Merkez Han Kat 2 34433 Beyoğlu-İstanbulTel + 90 (212) 292 0963 + 90 (212) 514 0397

infoturkinstorg wwwturkinstorg

ISSN 1303-8486

COLLOQUIUM ANATOLICUM derg983145s983145 TUumlBİTAK-ULAKBİM

Sosyal B983145l983145mler Ver983145 Tabanında taranmaktadır

COLLOQUIUM ANATOLICUM derg983145s983145 hakeml983145 b983145r derg983145 olup yılda b983145r kez yayınlanmaktadır

copy 2012 Tuumlrk Eskiccedilağ Bilimleri Enstituumlsuuml

Her hakkı mahfuzdur Bu yayının hiccedilbir boumlluumlmuuml kopya edilemez

Dipnot vermeden alıntı yapılamaz ve izin alınmadan elektronik mekanik

fotokopi vb yollarla kopya edilip yayınlanamaz

EditoumlrlerEditors

Metin Alparslan

Ali Akkaya

Baskı Printing

MAS Matbaacılık AŞ

Hamidiye Mah Soğuksu Cad No 3 Kağıthane - İstanbul

Tel +90 (212) 294 10 00 Fax +90 (212) 294 90 80Sertifika No 12055

Yapım ve DağıtımProduction and Distribution

Zero Produumlksiyon Kitap-Yayın-Dağıtım Ltd Şti

Tel +90 (212) 244 7521 Fax +90 (212) 244 3209

infozerobooksonlinecom wwwzerobooksonlinecom



Uluslararası Akademiler Birliği Muhabir Uumlyesi

Corresponding Member of the International Union of Academies






ENSTlsaquoTUumlMUumlZUumlN KURUCUSU

VE BAfiKANI

PROF DR ALlsaquo DlsaquoNCcedilOLrsquoUN

AZlsaquoZ HATIRASINA

IN PERPETUAM MEMORIAM

CONDITORIS PRAESIDISQUE

INSTITUTI NOSTRI

PROF DR ALlsaquo DlsaquoNCcedilOL





İccedilindekiler Index Generalis

Konferanslar Colloquia

Ilısu Barajı Etki Alanında Kalan Salat epe Kazıları Işığında Yukarı DicleHavzasırsquonın Orta unccedil CcedilağıA Tuba Oumlkse 1

Orta Anadolursquoda Coğrafya ve Ekonomi Hititlerin Bıccedilak SırtındakiİmparatorluğuAndreas Schachner 25

Menderes Boumllgesinde MOuml 2 Binyıl Kenti Ccediline-epecikSevinccedil Guumlnel 55

Smyrna (İzmir) Yakınlarında Birccedilok Kuumlltuumlruuml Barındıran DağNif (Olympos)Elif Tuumll Tulunay 81

Makaleler Commentationes

A Pre-Pottery Neolithic Site in Southeastern Anatolia PapazgoumlluumlCcedililer Altınbilek-Alguumll 101

Adana Muumlzesirsquonde Korunan Kalıp Yapımı KacircselerAynur Civelek ndash H Yener Taş 123

Oluz Houmlyuumlk Kazısı Beşinci Doumlnem (2011) CcedilalışmalarıDeğerlendirmeler ve Sonuccedillar

Şevket Doumlnmez 151

İccedil Kuzeybatı Anadolu İlk unccedil Ccedilağı Goumlzluuml Suumls İğneleri (oggle Pin)Erkan Fidan 179

1985rsquoten Guumlnuumlmuumlze İstanbul Uumlniversitesi Prehistorya LaboratuvarıKoleksiyonuna Eklenen Suumlrtmetaş Alet Enduumlstrisi Buluntuları UumlzerineDeğerlendirmeEmre Guumlldoğan 205

Excavations at the Mound of Van Fortress - 2011Erkan Konyar ndash İsmail Ayman ndash Can Avcı ndash Davut YiğitpaşaBuumllent Genccedil ndash Rıza Guumlrler Akguumln 219



viii

Le rituel drsquoAllī drsquoArzawa contre un ensorcellement (CH 402)texte et contexte

Alice Mouton 247Kapadokya MOuml 6 Binyıl Kronolojisinin Kayıp HalkasıGelveri Ccedilanak Ccediloumlmleği Uumlzerine En Son Ccedilalışmalar Ozan Oumlzbudak 267

Hitit Kenti HARzivanarsquonın Yeri HakkındaSuumlleyman Oumlzkan 299

Kantuzzili ldquoGenccedilrdquo ut ḫaliya İccedilin Kral Naibi

Oğuz Soysal

309Coins from Allianoi Excavations Campaign of 1998Oğuz Tekin ndash Aliye Erol-Oumlzdizbay 347

Suluca Karahoumlyuumlk İdolleriAtila Tuumlrker 403

Lycian Forms of the Enclitic Pronoun of the 3rd Person An Overview of the Relevant DataFred C Woudhuizen 415

Kitap Eleştirileri Recensiones

Palumbi G Te Red and Black Social Social and Cultural InteractionBetween the Upper Euphrates and the Southern Caucasus Communitiesin the Fourth and Tird Millennium BC Sapienza Universita diRoma (SPO) Vol 2 (Roma 2008)(Mehmet Işıklı) 437

Dariusz Maliszewski New Light on the Bronze Age Ceramics from

H Schliemannrsquos Excavations at roy Studies on the Munich andPoznań Collections within the Anatolian-Aegean Cultural ContextBritish Archaeological Reports International Series 2119 Oxford 2010pp I-IV 1-402 15 tables 1 map 117 black and white drawings181 black amp white photographs 63 color photographs(Jak Yakar) 449



CollAn XI 2012 267-297

Kapadokya MOuml 6 Binyıl KronolojisininKayıp Halkası

Gelveri Ccedilanak Ccediloumlmleği Uumlzerine En Son Ccedilalışmalar

Ozan OumlZBUDAK

Keywords Central Anatolia Early Chalcolithic Period Gelveri style decoration pottery sequ-

ence relative chronology dating

Anahtar Kel983145meler Orta Anadolu İlk Kalkolitik Doumlnem Gelveri tarzı bezemeler ccedilanak ccediloumlm-

lek silsilesi goumlreceli tarihlendirme

Giriş

Anadolursquonun tarihoumlncesi doumlnem araştırmalarının ivme kazandığı son15 yılda oumlzellikle Orta ve Batı Anadolursquodaki araştırma sayısında goumlzle gouml-ruumlluumlr bir artış goumlruumllmektedir Soumlz konusu boumllgelerin Neolitikrsquoten KalkolitikDoumlnemrsquoe devam eden kronolojik dizini yapılan her yeni ccedilalışmayla yenidenşekillenmiş dinamik bir hal almıştır Kalibre edilmiş C14 sonuccedilları bu tablo-nun daha sağlam temellere dayandırılmasını sağlamıştır Fakat yeni araştır-malar boumllgeyle ilgili bilgilerimizi arttırmakla beraber yeni soru ve sorunlarıda beraberinde getirmiştir Sorunların koumlkeninde araştırma sayısının ccedilok da-

ha az olduğu yıllarda goumlreceli tarihlendirme esasına uygun olarak oluşturulandoumlnem adlandırmaları ldquokuumlltuumlrrdquo tanımları ve bunların getirdiği genellemele-rin buguumlnkuuml verilerle zaman zaman uyuşmamasıdır

MOuml 6 binyılda Orta Anadolursquoda Kalkolitik Doumlnemrsquoe geccediliş suumlrecinde or-taya ccedilıkan tablo bu duruma somut oumlrnek olarak verilebilir Elimizdeki guuml- venilir C14 verilerine goumlre İlk Kalkolitik Doumlnem Batı Ccedilatalhoumlyuumlkrsquote MOuml 5700tarihinde son bulurken Orta Kalkolitik Doumlnem Guumlvercinkayası ve KoumlşkHoumlyuumlkrsquouumln 1 tabakasında MOuml 5200rsquode başlamaktadır (Thissen 2002 324)

Daha oumlnceden toplumsal oumlrguumltlenme ve maddi kuumlltuumlr accedilısından birbirindenoldukccedila farklı sayılan bu iki doumlnem arasındaki geccedilişe denk gelebilecek yerleş-me katları olarak Canhasan Irsquoin 2A ve 2B tabakaları goumlruumllmekteydi (Res 2)



268 Colloqu983145um Anatol983145cum XI 2012

Ancak sonradan Canhasan Irsquoin C14 sonuccedillarına şuumlpheyle yaklaşılmış ve butabakalar farklı bilim insanları tarafından farklı zaman dilimlerine yerleştiril-

miştir ( Schoop 2011 154 Thissen 2002 324)MOuml 6 binyıl Orta Anadolursquosunu buguumlnkuuml bilgilerimizin ışığında in-

celediğimizde Neolitik Doumlnemrsquoden beri suumlregelen yer seccedilimi obsidyeninmaddi kuumlltuumlr iccedilerisindeki oumlnemi ccedilanak ccediloumlmlek geleneği sembolizma gi-bi oumlğelerin doumlnemin sonlarına doğru Orta Kalkolitikrsquote radikal bir biccedilimdedeğiştiği goumlzlemlenmektedir Ancak yukarıda bahsedilen nedenlerden oumltuuml-ruuml Orta Anadolursquoda İlk Kalkolitikrsquoten Orta Kalkolitikrsquoe geccediliş suumlrecini sağlıklıolarak izleyememekteyiz

Guumlney Marmara ve Trakyarsquoda ise durum farklıdır bu boumllgelerin MOuml6 binyılın ortalarından itibaren Orta Anadolu ile olan bağlantılarının zayıf-ladığı Balkanlarrsquoda oluşan yeni bir ccedilekirdek boumllgenin etkileşim ccedilemberinegirdiği anlaşılmaktadır ldquoVinccedilalaşmardquo olarak da adlandırılan bu oluşumunbelirleyici oumlğelerinden biri olan koyu yuumlzluuml ccedilizi-kazı bezemeli ccedilanak ccediloumlmlekanlayışının boumllgeye girişi Orman Fidanlığı Aşağıpınar Ilıpınar gibi yerleş-meler uumlzerinden izlenebilmektedir (Efe 2001 Oumlzdoğan 2007 Thissen 2008)90rsquoların başında Anadolu-Balkan ilişkileri Trakya ve Kuzeybatı Anadolursquodaartan araştırmalarla beraber oldukccedila popuumller bir hale gelmiş Orta Anadolursquodayer alan Alişar Buumlyuumlk Guumllluumlcek Gelveri ve daha sonraları Tepecik-CcediliftlikKoumlşk Houmlyuumlk gibi yerleşmelerde de bulunan koyu yuumlzluuml ccedilizi bezekli malzemede aynı eğilimlerin iccedilerisinde yorumlanmıştır (Oumlzdoğan 1993 181 Steadman1995 23 Thissen 1993 220)

Yukarıda adı geccedilen yerleşmelerden Alişar Buumlyuumlk Guumllluumlcek ve Gelveri1950rsquoli yıllardan beri bilinmektedir O yıllarda arkeoloji duumlnyasındaki yay-gın goumlruumlş Anadolursquoda MOuml 3200rsquoden erken yerleşme olmadığı youmlnuumln-deydi (Oumlzdoğan 1994 71) C14 tarihleme devrimi oumlncesine denk gelen bu

doumlnemde kronoloji tablolarında mutlak tarihler yerine doumlnem adları tercihedilmekteydi Assur Ticaret Kolonileri ve Hitit Doumlnemi oumlncesi yerleşmelerinen eski tabakaları ldquoKalkolitikrdquo adı altında toplanmıştır (Oumlzdoğan 1996 188)Balkanlarrsquoda ise araştırma sayısı fazla olmasına rağmen C14 verilerinin bulun-maması ve arkeologlar arasında milliyetccedili akımların etkisiyle terminolojik birbuumltuumlnluumlk sağlanamaması sonucunda ccedilağdaş ve benzer kuumlltuumlrler farklı adlarlaanılmıştır Yakındoğursquodan Balkanlarrsquoa kadar olan boumllgede tarihoumlncesi araş-tırmalarının henuumlz emekleme aşamasında bulunduğu bu doumlnemde Arkeolog

Burhan Tezcan 1951 yılında Hitit yerleşmelerini saptamak amacıyla Niğde ve o yıllarda Niğdersquoye bağlı bir ilccedile statuumlsuumlnde bulunan Aksaray ccedilevrelerindeyuumlzey araştırmaları gerccedilekleştirmiştir Aksarayrsquoın Guumlzelyurt Kasabasırsquondaki



269Ozan Oumlzbudak Kapadokya MOuml 6 B983145nyıl Kronoloj983145s983145n983145n Kayıp Halkası Gelver983145 Ccedilanak Ccediloumlmleğ983145

araştırmaları sırasında Gelveri yerleşmesinde yasadışı kazılarda ele geccedilen ikiadet tuumlm kacircseyi satın alma yoluyla Ankara Anadolu Medeniyetler Muumlzesirsquone

kazandırmıştır Tezcan incemeleri sonucunda Kalkolitik Doumlnemrsquoe tarihledi-ği Anadolursquoda benzeri bulunmayan bu kacircseleri motiflerindeki benzerlikler-den hareketle Cucuteni-Tripolye kuumlltuumlrleriyle ccedilağdaş olduğunu ortaya koy-muştur (Tezcan 1958 520)1

60rsquolı ve 70rsquoli yıllarda Orta Anadolursquoda yuumlzey araştırmalarına devam edenJ Mellaart D French ve I Todd boumllgenin kronolojisinin Akeramik NeolitikDoumlnemrsquoe kadar indiğini ispatlamışlardır Konya Ovası ve Goumlller BoumllgesirsquondeMellaartrsquoın Hacılar ve Ccedilatalhoumlyuumlk Frenchrsquoin Canhasan kazıları Toddrsquoun

Kapadokya boumllgesinde gerccedilekleştirdiği yuumlzey araştırmalarında saptadığıAşıklı Houmlyuumlk Tepecik-Ccediliftlik Koumlşk Houmlyuumlk yerleşmeleri Orta AnadolursquodaAkeramik Neolitikrsquoten Kalkolitik Doumlnemrsquoin ortalarına kadar suumlrecek olan sil-sileyi ortaya koymuştur (French 1966 Mellaart 1975 Todd 1980)

90rsquolı yıllara gelindiğinde Tuumlrkiye Trakyarsquosı ve Marmara Boumllgesi genelindeartan arkeolojik araştırmalar Anadolu-Balkan ilişkilerinin daha somut veri-lere dayandırılmasını sağlamıştır Kapadokya boumllgesinde araştırma yapmak-ta olan Ufuk Esin bu doumlnemde Gelverirsquode kısa suumlreli bir ccedilalışma suumlrduumlrmuumlşbunun sonucunda Gelveri buluntularını bezeme motiflerini Romanya veBulgaristanrsquodaki kuumlltuumlrlerle karşılaştırmıştır Ufuk Esin de Balkan yerleşme-lerinden gelen C14 sonuccedillarıyla karşılaştırdığı Gelverirsquoyi kabaca MOuml 5 binyıladiğer bir deyişle Orta Kalkolitik Doumlnemrsquoe tarihlemiştir (Esin 1993 52)2

80rsquoli yılların başında başlayan Koumlşk Houmlyuumlk ile 90rsquolı yılların sonunda başla-yan Tepecik-Ccediliftlik kazıları Neolitik - İlk Kalkolitik geccedilişi yansıtan yerleşme-ler olarak goumlze ccedilarpmaktaydı Esinrsquoin Gelveri Kuumlltuumlruumlrsquonuuml Orta Kalkolitik iccedilin-de değerlendirmesinden hareketle her iki yerleşmede de ldquoGelveri tipirdquo ccedilanakccediloumlmleklerin bulunduğu tabakalar 6 binyılın sonuna tarihlendirilmekteydi

(Bıccedilakccedilı vd 2007 249 Oumlztan ndash Oumlzkan 2003 451)

Geriye doumlnuumlp baktığımızda Gelveri yerleşmesinin suumlreccedil iccedilinde giderekdaha eski bir zaman dilimine tarihlendirildiğini goumlrmekteyiz Boumllgede yapı-lan her yeni araştırma domino etkisi yaratarak birbirini etkilemiş yukarıda

1 Tahsin Oumlzguumlccedil aracılıyla soumlz konusu kapları inceleme fırsatı bulan Gordon Childe Tezcanrsquoın yo-rumuna referans olmuştur Takip eden yıllarda Schachermeyr Gelveri-Balkan bağlatışını uumlzerineccedilalışmalarda bulunmuştur (Schachermeyr 1976)

2 Aynı yıllarda J Makkay da Gelveri yuumlzey buluntu topluluğunu incelemiştir Yine Balkan bağlantısıuumlzerinde duran Makkay Hititlerrsquoin Anadolursquodaki koumlkenlerine dair farklı bir goumlruumlş ortaya koymuştur(Makkay 1993)




goumlsterilen kronolojik tablo ortaya ccedilıkmıştır Orta Kalkolitik tanımı bilindiğiuumlzere Yakındoğu kronolojisinden uyarlanarak Anadolu tarihoumlncesi doumlnemle-

rinin ayrımında kullanılmıştır Bu boumlluumlmlendirmede kilit rol oynayan Mersin-Yumuktepersquode 16 tabakada ilk defa goumlzlemlenen iccedil kaleyi oluşturan savunmasistemi ve sonrasında Obeyd tipi ccedilanak ccediloumlmleğin bulunduğu 15-12 tabakalarldquoOrta Kalkolitikrdquo olarak tanımlanmıştır (Caneva ndash Sevin 2004 29) CanhasanI1 Koumlşk Houmlyuumlk 1 ve Guumlvercinkayasırsquonın ana tabakaları bilebildiğimiz kada-rıyla aynı suumlreci yansıtmaktadır (Guumllccedilur 2004 147) Anadolursquoda KalkolitikDoumlnem uumlzerine detaylı bir ccedilalışma hazırlayan U Schoop Balkan bağlantısıihtimalini bir kenara bırakmış ve Gelveri bezemelerinin İlk Kalkolitik boya-lılarındaki motiflerden geliştiğinin ortaya koyarak yerleşmeyi MOuml 6 binyılınbaşına tarihlemiştir (Schoop 2005 227) Uzun yıllardır Kapadokya boumllgesin-de incelemelerini suumlrduumlren S Guumllccedilur Gelverirsquonin kronolojik konumunun da-ha sağlıklı bir şekilde anlaşılabilmesi iccedilin 2007 yılında ekibi ile uumlccedil hafta suumlrenbir sondaj ccedilalışması başlatmıştır

Gelveri 2007 Yılı Sondaj Ccedilalışmaları

Gelveri yerleşmesi Aksaray il merkezinin yaklaşık 45 km guumlneydoğusun-da antik adı Karbala olan guumlnuumlmuumlz Guumlzelyurt İlccedilesirsquonin 15 km kadar guuml-neybatısında yer almaktadır (Esin 1998 110) Yerleşme Selindiz Deresirsquoninsuladığı derin vadinin sağ kıyısında yatağa kuzey-guumlney ekseninde bir bu-run şeklinde uzanan sarp ve kayalık tepenin yamaccedilları uumlzerinde yayılmıştır(Res 3) Yerleşmenin denizden yuumlksekliği 1430 m ile 1380 m arasında değiş-mektedir (Esin 1993 47) Kayalığın zirvesinde 19 yuumlzyılda inşa edilen YuumlksekKilise yer almaktadır Yakın ccedilevre Hasan Dağırsquonın volkanik puumlskuumlrtmele-riyle oluşan tuumlf bazalt ve andezit gibi kayaccedil tepeciklerinin kurumuş derele-re ait vadi yataklarıyla kesiştiği engebeli bir goumlruumlnuumlmdedir (Esin 1993 47)

Goumllluumldağ obsidyen yataklarına yaklaşık 20 km uzaklıktaki Kilise Tepesi iseCcediliftlik Ovasırsquonı Sivrihisar Geccedilidi uumlzerinden kuzeybatıya bağlayan ana geccedilidinccedilıkışına hacirckim bir konumdadır Yerleşmenin bulunduğu dar vadi kuze-ye doğru devam ederek Melediz ve Karasursquonun suladığı Guumllağaccedil Ovasırsquonaaccedilılmaktadır Yuumlzey araştırmalarında bu bereketli ovanın birccedilok tarihoumlncesiyerleşmeyi barındırdığı saptanmıştır (Guumllccedilur 2002 272) Bu anlamda GelveriYuumlksekkilise Ccedilekirdek Kapadokya olarak tanımlanan boumllgenin iccedil ilişkileriaccedilısından da oumlnemli bir konumdadır

Yerleşme Sevil Guumllccedilur başkanlığında 1996rsquoda başlayan yuumlzey araştırma-ları esnasında da birkaccedil kez ziyaret edilmiştir Bu ziyaretler sırasında YuumlksekKilisersquonin kurulduğu kaya yuumlkseltisinin sadece doğu ve kuzey yamaccedillarında




değil batı ve guumlney yamaccedillarında da yoğun oranda prehistorik malzeme elegeccedilmiştir (Guumllccedilur 1996 405) Kuzeydoğu yamaccedilta Yuumlksek Kilisersquoye giden yo-

lun sol kenarında kalan boumlluumlmlerin tarım faaliyetlerinin yol accediltığı tahribattandaha fazla etkilendiği anlaşılmaktadır Kilisenin uumlzerine kurulduğu duumlzluumlğuumlntarihoumlncesinde iskacircn goumlruumlp goumlrmediği anlaşılamamıştır

Yuumlzeydeki buluntu dağılımı yerleşmenin oumlzguumln boyutlarını accedilıklamayayeterli değildir Kuumlltuumlrel dolgunun uumlst katmanları dik meyil ccedilevresel faktoumlrle-re bağlı erozyon ve tarım faaliyetleri nedeniyle zaman iccedilerisinde akmış olma-lıdır Goumllet yakınındaki A2 accedilmasında saptanan mimari kalıntılar ve malzemeyoğunluklarına goumlre yerleşmenin ccedilapının 300 mrsquoden az olamayacağı anlaşıl-

maktadır (Oumlzbudak 2010 31)Doğuya bakan yamacın uygun alanlarında konuşlandırılacak deneme

accedilmalarının yardımıyla kalıntıların tuumlruumlnuumln belgelenerek tabakalanmaduumlzeninin anlaşılabilmesi 2007 ccedilalışmaların ana hedefleri arasındaydı İlkolarak bu hedefler doğrultusunda uumlst teras basamağının hemen altındayamacın karşılıklı iki kaya ccedilıkıntısıyla korunan boumlluumlmde 3x6 m boyutların-daki A1 accedilması yerleştirilmiştir Bu alanın seccedililme nedenlerinden biri deyamacın bu boumlluumlmuumlnde taş ve iri kaya bloklarını iccedileren moloz doumlkuumlntuumlnuumln az

oluşudur Ccedilalışmanın ilerleyen guumlnlerinde eteğe doğru A2 A3 ve son olarakA4 accedilmaları ilave edilmiştir (Res 4) Tuumlm sondajlarda pulluk seviyesininaltında kalın bir yamaccedil akıntısı olduğu anlaşılmıştır Anakayanın inişccedilıkışlarına uygun biccedilimde değişik kalınlıktaki arkeolojik dolgular bu yamaccedilakıntısının altından gelmiştir Tuumlm accedilmalarda anakayaya kadar inilmiştir(Guumllccedilur ndash Kiper 2009 287) 2007 yılında gerccedilekleştirilen ccedilalışmalarda kazılansınırlı alanda C14 oumlrneği niteliğinde koumlmuumlrleşmiş herhangi bir buluntubulunamamıştır

Mimari Kalıntılar

Bu sondaj ccedilalışması oumlncesinde Balkanlar ile yapılan eşleştirmeler doğrul-tusunda tarihoumlncesi Gelveri mimarisinin de dal oumlrguuml tekniğinde olması ge-rektiği duumlşuumlnuumllmekteydi (Esin 1993 58) Guumllccedilurrsquoun 2007 yılında youmlnettiği ccedila-lışmalar Gelveri mimarisinin duvarları ccedilamur harccedillı taş oumlrguuml tekniğiyle inşaedilmiş sağlam malzemeli kalıcı konutlardan oluştuğunu ortaya koymuştur

Accedilılan alanlar sınırlı olmasına rağmen yapıların iccedilten boumllmeli doumlrtgen

planlı oldukları anlaşılmaktadır (Res 5 ve 6) A1 accedilmasında duvar yuumlkseklik-leri 1 mrsquonin uumlzerine kadar korunagelmiş yapının batı dış duvarında uumlzeri ka-lın bir taş lentoyla desteklenen bir accedilıklık bulunmaktadır Buradan hareketle




konutların dış duvarlarında pencere ya da kapı accedilıklıkları olduğu varsayıl-maktadır Yapılar arasında sokak veya geccedilit olabilecek boşlukların ve accedilık

alanların varlığı da gene bu accedilmadaki buluntular ile belgelenmiştir Bu sapta-maya rağmen yapıların bitişik nizamda mı yoksa birbirinden bağımsız olarakmı inşa edildiği kazı alanlarının kuumlccediluumlk boyutlu olmasından dolayı kesinlikkazanmamıştır Gelveri yamaccedil yerleşmesinde saptanan mimariye youmlnelik birbulgu da bazı uzun duvarların kesintiye uğramasıdır Bu kesilmelerin rast-lantısal mı olduğu ya da daha sonraki bir doumlnemde başka yapılarda kullanıl-mak uumlzere mi soumlkuumllduumlkleri anlaşılamamıştır Dik bir yamaccedil uumlzerine kurulanGelveri yerleşmesinde kurulduğu arazinin eğiminin getirdiği olumsuzluklarıortadan kaldırmak amacıyla yamaccedil boyunca teraslama yapılıp yapılmadığısorusunun da cevabı accedilılan alanların yetersizliği nedeniyle belirsiz kalmakta-dır (Oumlzbudak 2010 37)

Tabakalanma

Doğudan batıya doğru yuumlkselen bir yamacın uumlzerine kurulu Gelveri yer-leşmesinde kayalığın doğal yapısına bağlı olarak anakayaya farklı derinlik-lerde ulaşılmıştır Derinlikleri 05 mrsquoden 214 mrsquoyi bulan accedilmalarda saptananortak oumlzellik anakaya ya da anatoprak uumlzerinden başlayan mimari oumlğelerin

kalın yamaccedil akıntısı altından gelmesi ve başka bir evreyi yansıtabilecek ikincibir mimari duumlzlemin saptanamamasıdır

2007 yılında gerccedilekleştirilen sondaj ccedilalışmaları şimdilik kaydıylaGelverirsquonin tek doumlnemli bir yerleşme olduğunu ortaya koymuştur Yapılanccedilalışmalarda yamacın başka bir kesiminde oumlncuumll ya da ardıl evreleri yansı-tan kalıntıların bulunamaması bunu desteklemektedir Ancak yerleşmeninboyutları yatay tabakalanma olasılığının da goumlz ardı edilmemesi gerektiğiniduumlşuumlnduumlrmektedir (Oumlzbudak 2010 41)

Kuumlccediluumlk Buluntular

Uumlccedil haftalık ccedilalışmanın sonucunda oldukccedila az sayıda kuumlccediluumlk buluntuyarastlanmıştır Ccedilanak ccediloumlmlek ve obsidyen enduumlstrisi dışıda en goumlze ccedilarpangrup kemik aletlerdir İlk Kalkolitik Doumlnemrsquode Anadolursquoda yoğun olarakkullanılan bız iğne spatula gibi kemik aletlerden kısıtlı sayıda ele geccedilmesinerağmen Gelveri buluntu topluluğu iccedilinde bunların oumlnemli bir yer tutuğu ka-nısı ağır basmaktadır (Res 7 2) Kemik buluntuların yanı sıra benzerlerine

Canhasan 2brsquode ve Buumlyuumlk Guumllluumlcekrsquote rastlanan pişmiş toprak kaşıklardan biroumlrneğin de (Res 7 6) buluntu topluluğu arasında yer alması dikkat ccedilekicidir(French 2010 Fig 35 1 Koşay ndash Akok 1957 Lev XXIV 8) Benzerini yine




Canhasan 2B tabakasında goumlrduumlğuumlmuumlz pişmiş topraktan kirli bej renkli kabahamurlu ince uzun boyun uumlzerindeki oval yuumlzuuml bozulmuş başı arkadan iki

saccedil oumlrguumlluuml goumlvdesi piyon biccediliminde bitirilmiş kadın figuumlrini de yerleşmedebulunan uumlnik oumlrneklerdendir (French 2010 Fig 12) (Res 7 4) Diğer uumlnik birbuluntu ise gene pişmiş topraktan siyah renkli oldukccedila ince cidarlı yuumlzeyiaccedilkılı plastik olarak şekillendirilmiş bir ayaktır Bir heykelciğe ait olduğu duuml-şuumlnuumllen parccedila bilek hizasından başparmağa doğru kopmuş tırnakları oumlzenlebelirtilmiş ccedilapraz geniş atkılı sandaletiyle natuumlralistik uumlslupta bir sağ ayakbetimlemesidir (Res 7 5) İlginccediltir ki bu parccedilanın yakın benzeri de Canhasan2Brsquoden bilinmektedir (French 2010 Fig 31 1) Bir diğer figuumlrin parccedilası iseYakındoğursquodan Balkanlarrsquoa kadar geniş bir coğrafyada Neolitikrsquoten itibarenolağan buluntulardan sayılan pişmiş topraktan 2x1 cm boyutlarındaki kırıkbir hayvan betimlemesidir

Obsidyen yataklarının ccedilok yakınında bulunan Gelverirsquode yoğun oran-da iri boyutlarda yonga parccedilalarına ve olası uumlretim artıklarına rastlanılmış-tır Dr Laurene Astruc tarafından yapılan araştırmalar ccedilok sayıda bitirilmişalet de bulunduğunu ortaya koymuştur (Astruc ile oumlzel goumlruumlşme) (Res 7 1)Yontmataş enduumlstrisi uumlzerine ccedilalışmalar suumlrduumlruumllmektedir Kısıtlı sayıda elegeccedilen suumlrtmetaş alet ve gereccediller arasında oumlğuumltme taşlarının oranı diğer tuumlrle-re goumlre daha yuumlksektir (Oumlzbudak 2010 42)

Ele geccedilen hayvan kemiklerinin kesin analizleri henuumlz yapılamamış-tır Kemikleri oumln incelemeden geccediliren Dr H Buitenhuisrsquoun ilk izlenimleriTepecik-Ccediliftlik 2 ve 3 tabakalarında saptananlara benzer biccedilimde av hay- vanlarının oumlzellikle de yabani atların yuumlksek oranda temsil edildiğidir

Accedilılan kısıtlı alanlarda oumlluuml goumlmme adetlerini ortaya koyacak herhangi bul-guya rastlanılmamıştır Boumllgede İlk Kalkolitik Doumlnemrsquoe tarihlenen Tepecik-

Ccediliftlik 3 ve Koumlşk Houmlyuumlk 2-4 arası tabakalarda yerleşme iccedili goumlmuumltlerin varlığıbilinirken Orta Kalkolitik Guumlvercinkayasırsquonda yeni doğmuş bir bebeğin is-keletini barındıran bir ccediloumlmlek mezar dışında yerleşme iccedili goumlmuumltlere hiccedil rast-lanılmamıştır Gelverirsquode ise oumlluumllerin yerleşme iccediline mi yoksa yerleşme dışın-daki bir alana mı goumlmuumllduumlkleri sorusu kazılan alanın kuumlccediluumlkluumlğuumlnden dolayıhenuumlz cevaplandırılamamıştır

Ccedilanak Ccediloumlmlek

2007 sondaj ccedilalışmalarından toplanan ccedilanak ccediloumlmlek oumlrneklerinin tuumlmuuml elyapımıdır Oksijen sirkuumllasyonu duumlzensiz bir ortamda fırınlandığı anlaşılanGelveri ccedilanak ccediloumlmleğinin tamamı oumlzluumlduumlr Kapların yapım tekniklerinin de




sınırlı ccedileşitlilikte olduğu anlaşılmaktadır Kacircse kutu gibi kuumlccediluumlk oumllccedilekli kaplarccedilimdikleme youmlntemiyle şekillendirilirken daha buumlyuumlk oumllccedilekli ccediloumlmlek depo-

lama kabı gibi formların fitil tekniğiyle imal edildiği kapların uumlzerindeki iz-lerden anlaşılmaktadır Ancak dışarı doğru dik accedilılan geniş yuumlksek kacircselerinyapımında yine fitil tekniği esasına dayanılmakla birlikte kapların olasılıklaaccedilılan bir ccedilukurun iccedilerisinde yuumlkseltilerek imal edilmesi farklı bir yapım tek-niğini sergilemektedir

Volkanik Kapadokya Boumllgesi iccedilerisinde yer alan yerleşmenin ccedilanak ccediloumlmle-ğini oluşturan kil beklendiği gibi yoğun oranda mineral parccedilacıklar iccedilermek-tedir Ccedilanak ccediloumlmlek hamuruna ince kıyılmış bitkisel taneciklerin katıldığı

yapılan makroskopik goumlzlemler sonucunda anlaşılmaktadır Benzer hamurbileşeni Gelverirsquoye 15 km uzaklıkta olan İlk Kalkolitik Tepecik-Ccediliftlik yer-leşmesinde de goumlzlemlenmektedir (Godon 2005 97) Gelveri ccedilanak ccediloumlmle-ğinin mal grupları hamurlardaki bitkisel katkının yoğunluğuna goumlre BaskınBitkisel ve Baskın Mineral adı altında iki ana grupta incelenmiş mal grupla-rının alt ayrımı ise uygulanan yuumlzey işlemine goumlre sınıflandırılmıştır Yuumlzeyişlemleri ve renkler kapların biccedilimlerie goumlre değişiklik goumlstermektedir Kacircsekutu ve kuumlccediluumlk boyutlu ccediloumlmleklerin genellikle siyah kahverengi renkli olduk-ları ve accedilkılandıkları depolama kapları ve buumlyuumlk ccediloumlmleklerin ise portakal

accedilık kahverengi deve tuumlyuuml vb accedilık tonlarda accedilkısız oldukları anlaşılmaktadırGelverirsquonin uumlnluuml bezemeleri de birkaccedil istisnai oumlrnek dışında genellikle kacircse vekutular uumlzerine işlenmiştir Boya bezemenin hiccedil tercih edilmediği astar kulla-nımının da ithal olduğu duumlşuumlnuumllen kırmızı astarlı parccedilalar hariccedil kullanılma-dığı goumlruumllmektedir

Yuumlzey işlemi ve kap formları arasında belirgin bir tutarlılığın goumlzlemlendi-ği Gelveri ccedilanak ccediloumlmleğinin form repertuvarı da belirli standartlara sahiptirGelveri ccedilanak ccediloumlmlek buluntu topluluğu iccedilerisinde muumlzeye teslim edilen bir

adet kacircsenin haricinde tuumlm kap bulunmamaktadır Biccedilimsel sınıflandırmaform veren ağızdan karına ya da dipten karına kadarki boumlluumlmleri ele geccedilenparccedilalar uumlzerinden yapılmıştır Bu sınıflama esasına goumlre olasılıkla yuumlksekkaideli diplere sahip tabaklar kacircseler kutular ccedilanaklar daha oumlnce bahsedi-len ccedilukur iccedilinde şekillendirildiği duumlşuumlnuumllen kovamsılar ve depolama kaplarıGelveri ccedilanak ccediloumlmleğinin başlıca kap formlarını oluşturmaktadır Kulp kulla-nımı oldukccedila azdır Bulunanlardan biri Buumlyuumlk Guumllluumlcek yerleşmesinde ldquohay- van biccedilimli kulprdquo olarak tanımlanan parccedilayla benzeşmektedir (Koşay ndash Akok1957 Lev XXI 2) (Res 13 5)

Depolama kapları 47rsquolik oranla en ccedilok tercih edilen formdur Bu tipkaplar olasılıkla 50 cmrsquoden yuumlksek duumlz dipli yarı kuumlresel goumlvdeli boyunlu




ve dışa doğru accedilılan ağızlıdır (Res 8 3) Ağız ccedilapları 20 cmrsquoden daha genişolup 40 cm ve uumlzeri oumlrnekleri de mevcuttur Bu bezemesiz kapların yuumlzeyleri

genellikle koyu krem ve portakal renginin tonlarındadır Ccedilağdaşı olabileceğiduumlşuumlnuumllen Canhasan Irsquoin 2A ve 2B tabakaları ya da Tepecik-Ccediliftlik kazıla-rında depolama amaccedillı olduğu duumlşuumlnuumllen İlk Kalkolitik Doumlnem ccediloumlmlekle-ri goumlreceli olarak daha kuumlccediluumlk boyutludur ve malzeme iccedilinde temsil edilmeoranları daha duumlşuumlktuumlr Guumlvercinkayası gibi Orta Kalkolitikrsquoe tarihlenen yer-leşmelerde ise depolama kaplarının malzeme iccedilerisindeki temsil edilme oranıyuumlkselmektedir

Gelveri ccedilanak ccediloumlmlek topluluğu iccedilerisinde 31 oranında temsil edilen

kacircseler en fazla ccedileşitliliğe sahip form grubudur Gelveri kacircseleri uumlccedil ana gru-ba ayrılmıştır Her uumlccedil grupta da yer alan kacircselerin ağız ccedilapları ve boyutlarıbirbirinden ccedilok farklı değildir Ağız ccedilapları genellikle 14-20 cm arasında de-ğişmektedir Tamamına yakını accedilkılı olan kacircselerde koyu renkli oumlrneklerinyanında accedilık renkli oumlrnekler de goumlruumlluumlr Bezeme işlemi tuumlm kacircse tiplerineuygulanmıştır Orta Anadolu Neolitik - İlk Kalkolitik geleneğinde sıkccedila rast-lanılan S Profilli Kacircseler en ccedilok tercih edilen kacircse tipidir (Res 8 6) S profillikacircselerle beraber Hafif Omurgalı Kacircseler de yoğun oranda goumlruumlluumlr (Res 8 4)Omurgalı kacircseler oumlzellikle Kuzeybatı Anadolu ve Trakyarsquoda ccedilanak ccediloumlmlek uumls-

lubunda Vinccedila suumlreciyle başlayan değişikliklerin goumlstergelerinden biri olarakgoumlruumllmektedir (Oumlzdoğan 1993 180) Canhasan 2A ve 2Brsquode ender rastlanılanomurgalı kacircselerin Orta Anadolursquonun bu boumllgesinde Trakya yerleşmelerinde-ki kadar keskin omurgalı olmadıkları goumlruumlluumlr Bir diğer kacircse formu da BasitKaselerdir Yarı konik goumlvdeli bu kacircselerin ağız ccedilapları diğer kacircse tiplerinegoumlre daha geniştir

Ağızlarının ccedilap genişliği 22 cmrsquoden ve goumlvde ccedilapından daha kuumlccediluumlk veyaeşit derinlikleri en fazla ağız ccedilapı kadar olan kaplar ccedilanak olarak tanımlan-

mıştır Ccedilanaklar Gelveri kap ccedileşitlemesinin 7rsquosini oluşturmaktadırlar Buccedilanakların buumlyuumlk bir kısmı dışa doumlnuumlk ağızlıdır Ccediloumlmleklere goumlre daha incekacircselere goumlre daha kalın cidarlıdırlar Bezemesiz yuumlzeyleri tuumlmuumlyle accedilkılı yarıkuumlresel goumlvdeli bu ccedilanaklar karından omurgalıdır

Gelveri ccedilanak ccediloumlmleğinin 14rsquouumlnuuml oluşturan kovamsılar oldukccedila tekduumlze oumlzelliklere sahiptir Tamamının iccedil yuumlzeyleri accedilkılıyken dış yuumlzeylerkabaca bırakılmış ya da tarazlanmıştır (Res 13 6) Ağız ccedilapları dip ccedilapları-na oranla ccedilok daha geniştir Kapların yuumlkseklikleri 25 cmrsquonin uumlzerindedir

Kovamsıların cidar kalınlıkları ağızdan dibe doğru incelmektedir (Res 8 1)Uumlzerlerinde tutamak işlevi goumlrebilecek herhangi bir eklenti bulunmamakta-dır Bu forma ait oumlrnekler dipten ağıza doğru yaptıkları accedilıya bağlı olarak iki




kategori altında değerlendirilmektedir Dik Dike Yakın Accedilılan Kovamsılaradlarından da anlaşılacağı uumlzere dipten goumlvdeye doğru dik ya da dike yakın

bir accedilıyla yuumlkselmektedir Bu tip oumlrneklerin ağız ccedilapları genellikle 20-25 cmarasında değişmektedir Yayvan Kovamsılar adı verilenler ise dipten ağızadoğru geniş bir accedilıyla yuumlkselmektedir Ağız ccedilapları genellikle 30-45 cm ara-sında değişmektedir

Tabaklar ve kutular ise nadir goumlruumllen kaplardır İccedil yuumlzeyi accedilkılı dış yuumlzeyiise kaba bırakılan tabakların yuvarlak dipli oldukları oumlngoumlruumllmekle beraberyuumlksek kaideli dipli oumlrneklerinin varlığı da tahmin edilmektedir BoumllgedeTepecik-Ccediliftlik ve Koumlşk Houmlyuumlk yerleşmelerinde var olan kaideli meyvelikle-

rin benzerleri olasılıkla Gelverirsquode mevcuttur Kutu formuna ait yedi parccedila-nın tamamının yuumlzeyleri koyu renkli accedilkılı ve oluk bezemelidir (Res 10 3)Ele geccedilen birkaccedil ayak parccedilası kutuların ayaklı olduğunu ortaya koymaktadırKutular Orta Anadolursquonun Son Neolitik ve İlk Kalkolitik yerleşmelerinde en-der rastlanılan kaplardır Buna karşılık Fikirtepe ve Goumlller Boumllgesi NeolitikKuumlltuumlrlerinde sıkccedila rastlanılan bir oumlğe olarak karşımıza ccedilıkarlar Gelverirsquoninyuumlzey buluntularında da ele geccedilmeleri buluntu yoğunluğu accedilısından dikkatccedilekicidir

Bezemeliler

Gelveri ccedilanak ccediloumlmleği denilince akla ilk gelen kendine oumlzguuml motifleriyleayrı bir tarz oluşturan bezekli mallardır Kalkolitik Doumlnemrsquode BalkanlarrsquodanOrta Anadolursquoya kadar geniş bir coğrafyada koyu renkli yuumlzeyler uumlzerineoluk ccedilizi kazıma ve noktalama gibi tekniklerle oluşturulan bezekler goumlz-lemlenmektedir Gelveri bezekli ccedilanak ccediloumlmleğini diğer ccedilağdaş oumlrneklerindenayıran oumlzellik kendine oumlzguuml motifleridir Orta Anadolu genelinde gerccedilekleş-tirilen araştırmalarda iccedil iccedile geccedilmiş kıvrımlı paralel hatların oluşturduğu oumlr-

nekler ilk kez Gelveri yerleşmesinde ele geccediltiği iccedilin bu bezemelere ldquoGelveriTarzırdquo adı verilmiştir 2007 sondaj ccedilalışmalarında toplanan bezemeli parccedila-lar uumlzerine gerccedilekleştirilen ccedilalışmalar Gelveri yerleşmesinin bezemelerininccedilağdaşı olabilecek yerleşmelerde bulunan oumlrneklerden motif ve teknik an-lamda farklılıklarını ortaya koymuştur (Res 13 1-2) Volkanik Kapadokyaboumllgesinde MOuml 6 binyılın başına tarihleyebileceğimiz Tepecik-Ccediliftlik 2 veKoumlşk Houmlyuumlk 2-3 kazılarından yuumlzey araştırmalarından bilinen Pınarbaşı-Bor ve Tuz Goumlluumlrsquonuumln guumlneydoğusunda bulunan Sapmazkoumly yerleşmelerinden

ldquoGelveri Tarzırdquo diyebileceğimiz oumlrnekler bilinmektedir (Bıccedilakccedilı vd 2007 243Oumlztan ndash Oumlzkan 2003 451 Erdoğu ndash Kayacan 2004 321) Konya Ovası 6 bin-yıl yerleşmelerinden Batı Ccedilatalhoumlyuumlk ve Canhasanrsquodan da benzer oumlrnekler




gelmektedir (Biehl ndash Rosenstock 2007 130 French 2005) Tuumlm bu yerleşme-lerden toplanan ldquoGelveri Tarzırdquo bezemelerdeki ortak oumlzellik kıvrımlı veya

duumlz hatlarla sınırlandırılan alanların iccedilinin noktalamalarla doldurulmasıylaoluşturulmuş motiflerdir Gelverirsquodeki oumlrneklerle kıyaslandığında bu yerleş-melerden gelen bezemelerin yapım tekniğinin daha kısıtlı olduğu anlaşılmak-tadır Gelveri yerleşmesinin bezemelerinde ise diğer yerleşmelerde saptananbezeme tekniklerinin yanı sıra oluk yiv saban baskı teknikleri de goumlruumllmek-tedir Ayrıca diğer yerleşmelerde dik accedilılarla oluşturulmuş uumlccedilgen motifleridışında başka suumlsleme oumlrneklerine rastlanmamaktadır Buna ek olarak dahasonra Orta Anadolu 5 binyıl yerleşmelerinde oumlrneklerine sıkccedila rastlayacağı-mız dışta ağız altına uygulanan şevron bezemelere de yukarıda değinilen İlkKalkolitik yerleşmelerin hiccedilbirinde rastlanmaz Ayrıca soumlz konusu yerleşme-lerin kazılarla belgelenmiş olanların hiccedilbirinde bu tip bezemelerin malzemeiccedilindeki temsil oranı 5rsquoi geccedilemezken Gelverirsquode bu oran 12rsquoyi bulmakta-dır Gelverirsquode goumlruumllen diğer bezeme tipleri de kabartma ve impressodur Buiki bezeme tarzı da Gelveri sondaj accedilmalarının aşağı seviyelerinden toplan-mıştır Tepecik-Ccediliftlik ve Koumlşk Houmlyuumlk yerleşmelerinin yaklaşık MOuml 6000rsquoetarihlenen tabakalarında sıkccedila rastlanan kabartma bezemelere yakından ben-zeşen bu oumlrneklerde geyik inek gibi hayvanlar natuumlralistik bir uumlslupla betim-

lenmiştir İmpresso tarzı bezemeler ise sadece 4 parccedila ile temsil edilmektedir(Res 13 3) MOuml 7 binyılın sonunda Ege ve Marmara Boumllgesi yerleşmelerindede sıkccedila rastlanılan impressolar (Guumlldoğan 2008) Orta Anadolursquoda ilk kezGelveri yerleşmesinde ele geccedilmiştir

Tabakalanmış Gelveri bezemelileri uumlzerinde gerccedilekleştirilen analizler ikiana geleneğe işaret etmektedir Arkaik Stil olarak adlandırabileceğimiz ilkgelenekte ccedilanak ccediloumlmlek hamurunun olasılıkla kuruma aşamasındayken in-ce uccedillu bir aletle yivler accedilılarak bezendiği duumlşuumlnuumllmektedir (Res 9-10) Orta

Anadolursquoda MOuml 6 binyıl başlarına tarihleyebileceğimiz yerleşmelerde derastladığımız bu geleneğe ait oumlrnekler ağız altından bir bantla ayırılan alanuumlzerine daha basit motifleri yansıtmaktadır Ayrıca bu geleneğe ait beze-melerin iccedili genellikle beyaz bir macunla doldurulmuştur Son Neolitik - İlkKalkolitik gelenekte sıkccedila rastlanılan ccedilizi bezekli kutular yine Arkaik Stiloumlzelliklerini barındırmaktadır Kabartma bezekliler ve İmpressolar da ArkaikStille beraber goumlrduumlğuumlmuumlz diğer oumlğelerdir (Res 9 4-6)

Klasik Stil adıyla adlandırabileceğimiz diğer bezeme anlayışı ise İlk

Kalkolitik yerleşmelerde rastlamadığımız oumlğeleri buumlnyesinde barındırır Bustilde bezemelerin daha farklı tekniklerle oluşturuldukları goumlruumlluumlr (Res 11-12) Kap yuumlzeyi henuumlz ıslakken daha kalın uccedillu bir aletle hamurun yuumlzeyinde




olukların accedilıldığı oumlrnekler bu stilin yaygın geleneğidir (Godon ndash Oumlzbudakbaskıda) Ayrıca basma ve ccedilekme (stab and drag) youmlntemiyle oluşturulan ccediliz-

gisel motifler de yine bu evrede goumlruumllen bir yeniliktir Arkaik Stile ait olduğuduumlşuumlnuumllen bezemelerde ccediloumlmlekccedilinin arada sırada elinin kaydığı goumlzlemlenir-ken Klasik Stilde uumlretilen bezemeler oldukccedila kararlı ccedilizgilerden oluşur Hattabazı oumlrneklerin ahşap benzeri bir yuumlzey uumlzerine işlenip kalıpları alınıktansonra ıslak kap yuumlzeyine negatif baskısının ccedilıkartılmasıyla oluşturuldukla-rı duumlşuumlnuumllecek kadar duumlzenli uygulandıkları goumlzlemlenmektedir (Res 13 1)Diğer bir yenilik ise ağız altındaki alanların da bezeme şablonu iccedilerisindekullanılmaya başlanmasıdır Benzerlerine Guumlvercinkayası Kabakulak gibi 5binyıl yerleşmelerinde rastlayacağımız şevron benzeri motiflerin (Res 11 2Res 12 1) bu evreyle beraber ortaya ccedilıktığı duumlşuumlnuumllmektedir (Guumllccedilur 2004Fig 11 1-2 Summers 1991 Fig 2) Kabartma ve impresso bezemenin goumlruumll-mediği bu evrede kutular uumlzerinde bezemelere de rastlanmaz Ayrıca genişoluklarla oluşturulan bezemelerin iccedilleri de artık macunla doldurulmamakta-dır

Tarazlı Yuumlzeyliler

Gelveri yerleşmesinin ccedilanak ccediloumlmlek buluntu topluluğu bezemeli oumlr-

nekleriyle oumln plana ccedilıksa da accedilkısız yalın depolama kapları kovamsılar veccediloumlmlekler 60 oranında temsil edilmektedir Bu tip kapların yuumlzeyleri ıs-lak sıvazlama tıraşlama gibi youmlntemlerle sıyırılarak son hali verilmektedirolasılıkla tarak benzeri bir aletle yuumlzeylerinin tamamının duumlzeltildiği oumlrnek-ler de mevcuttur (Res 13 6) Bu tip oumlrnekleri ilk kez tespit eden Prof UfukEsin bu kaplara tarazlı adını vermiştir (Esin 1993 54) Orta Anadolursquodaki varlıklarına ilk kez Canhasan 2A-1 tabakalarında rastlanan bu tuumlrden yuuml-zey işlemleri D French tarafından ldquoScored Warerdquo olarak adlandırılmıştır

(French 2005 14) Gelveri ccedilanak ccediloumlmlek topluluğunda da oldukccedila yaygındırTarazlama işleminin tıraşlamada olduğu gibi kabın uumlzerinde biriken artıkparccedilaları ortadan kaldırmak gibi pratik bir amaccedilla uygulanmasının yanı sırakaplara belli bir goumlruumlnuumlm kazandırma amacını taşıdığı da duumlşuumlnuumllmektedirTepecik-Ccediliftlikrsquoin 2 tabakasında da az sayıda rastlanılan tarazlı yuumlzeylilerinMOuml 6 binyılla beraber boumllgeye girdiği anlaşılmaktadır

Tarihleme ve Genel Değerlendirme

Orta Anadolu kronolojik boumlluumlmlendirilmesinde Neolitik ve İlk KalkolitikDoumlnem ayırımı Konya Ovasırsquonda kırmızı astar uumlzeri boya bezemeli kapla-ra dayanırken Volkanik Kapadokya boumllgesinde bu ayırım kısa bir zaman




aralığında goumlzlenebilen kabartma bezemeliler uumlzerinden gerccedilekleştirilmek-tedir Tepecik-Ccediliftlikrsquote Ccedilanak Ccediloumlmlekli Neolitik tabakalarından sonra gelen

İlk Kalkolitik 3 tabakanın C14 sonuccedilları MOuml 6000 yılına işaret etmektedir(Bıccedilakccedilı vd 2012 103) Kabartma bezekli kırmızı astarlı ccedilanak ccediloumlmleğinkullanıldığı bu tabakanın uumlzerine gelen yoğun tahribata uğradığı anlaşılan2 tabakaya ait C14 sonucu ise bulunmamaktadır 2 tabakada kabartma be-zeklilerin yerini Gelveri tarzı ccedilizi bezemelere bıraktığı goumlzlemlenmiştir KoumlşkHoumlyuumlkrsquote ise Neolitik geleneği suumlrduumlrduumlğuuml duumlşuumlnuumllen 2-4 arası tabakalar-da kabartma bezeme ve ccedilizi bezeme bir arada bulunmaktadır Bu tabakalaraait C14 sonuccedilları yaklaşık 6000-5700 yıllarını işaret eder Belli bir suumlre iskacircnedilmediği anlaşılan Koumlşk Houmlyuumlkrsquote yerleşim 1 tabakada tekrar başlar C14 so-nuccedillarının MOuml 5200-4800 yıllarını verdiği bu tabakanın buluntu topluluğuboumllgede bulunan Guumlvercinkayası yerleşmesiyle ccedilağdaştır Konya Ovası yer-leşmelerinden Batı Ccedilatalhoumlyuumlk C14 sonuccedilları MOuml 6000-5700rsquouuml işaret ederkenCanhasan Irsquoin 2A ve 2B tabakalarının kronolojik konumu MOuml 5700-5200arasındaki zaman aralığına denk gelmektedir 2B iccedilin kabaca MOuml 5700-55002A iccedilin ise MOuml 5500-5200 tarihleri oumlnerilmektedir (Schoop 2005)

Gelveri ccedilanak ccediloumlmleği bu ccedilalışmada Arkaik ve Klasik adı altında iki anakategoride incelenmiştir Arkaik olarak tanımladığımız grup yukarıda bahse-

dilen MOuml 6 binyılın başına tarihlenen yerleşmelerle yakın benzerlikler goumlste-rir Arkaik olarak tanımlanan grubun iccedilerisinde bulunan kabartma bezemeliparccedilalar Volkanik Kapadokya boumllgesinde C14 sonuccedilları bulunan yerleşme-lerden biliniyor olması boumllgedeki kuumlltuumlrel devamlılığı goumlstermesi bakımın-dan oumlnemlidir Arkaik uumlsluplu ccedilizi bezemelerin yakın benzerleri ayrıca BatıCcedilatalhoumlyuumlk ve Canhasan 2Brsquoden de tanınıyor olması Gelverirsquodeki iskacircnınMOuml 6 binyılın başında başlamış olduğunu ortaya koymaktadır Koyu yuumlzluumlccedilizi ve kazı bezekli ccedilanak ccediloumlmlek yapım geleneğinin Konya Ovası yerleşmeleri

haricinde Kuzeybatı Anadolursquoda Orman Fidanlığı Aktopraklık ve Ilıpınar ilebirlikte Kızılırmak kavsi iccedilerisindeki Boğazkoumly-Buumlyuumlkkayarsquoda MOuml 6 binyılınbaşına tarihlenen yerleşmelerdeki varlığı bu oumlneriyi guumlccedillendirmektedir YineCanhasan 2Brsquode bulunan tarazlı yuumlzeyli mallar Son Neolitik - İlk Kalkolitikgelenekli figuumlrin kutu ve kaşık gibi oumlğelerin Gelveri buluntu topluluğu iccedile-risindeki temsili bu goumlruumlşuuml destekler niteliktedir Bu noktadan hareketleGelverirsquodeki ilk yerleşimi yaklaşık MOuml 5800-5600 arasına tarihlemek muumlm-kuumlnduumlr

Gelverirsquodeki iskacircnın ne zaman sona erdiği sorusu ise daha zor ccediloumlzuumlmle-nebilir niteliktedir Sevil Guumllccedilurrsquoun boumllgede yuumlruumlttuumlğuuml yuumlzey araştırmaların-da Orta Kalkolitik yerleşmelerin daha korunaklı yuumlksek kesimlerde oumlzellikle




sarp kayalık alanların uumlzerlerine kurulduğu goumlzlemlenmiştir Engebeli biryamaca kurulan Gelverirsquode houmlyuumlk yerleşmelerinden bildiğimiz yatay taba-

kalanma modeli goumlruumllmemektedir Bu durum Gelverirsquode zaman iccedilerisindegoumlruumllen değişimleri mimari duumlzenle beraber yorumlamamızı engellemek-tedir Ayrıca yamaccedil eğiminin getirdiği olası akıntı yerleşmede tespit edilenarkeolojik dolguların karışma ihtimalini de beraberinde getirmektedir Tuumlmbu olumsuzluklara rağmen buluntu topluluğu uumlzerine gerccedilekleştirilen ccedilalış-malarda goumlzlemlenen ve Klasik grup adıyla tanımlanan ccedilanak ccediloumlmlek uumlslu-bu bezeme tekniklerinin zaman iccedilinde Arkaik gruptan geliştiği duumlşuumlnuumllenyenilikleri barındırmaktadır Buna ek olarak boumllgenin devam eden kuumlltuumlrelsuumlrecinde Orta Kalkolitik yerleşmelerde yaygın olarak goumlruumllen buumlyuumlk oumllccedileklidepolama kapları İlk Kalkolitik geleneğe uzak dış yuumlzeyi kaba kovamsı kapformu ve ağız altına işlenen şevron bezeme motiflerinin Gelverirsquodeki temsiledilme oranı oldukccedila fazladır Guumlvercinkayasırsquonda ele geccedilen kabartma beze-meli ccedilanak ccediloumlmleklerin İlk Kalkolitik oumlrneklere goumlre daha stilize bir uumlslubuyansıtmaktadır Gelverirsquode ccedilok az sayıda da olsa Guumlvercinkayası uumlslubundakabartma bezemeli parccedilalar bulunmuştur (Res 12 6) Tuumlm bu veriler yerleş-menin MOuml 5500 sonrasında da iskacircn edilmiş olabileceğinin goumlstergeleridirFakat boumllgedeki Orta Kalkolitik yerleşmelerde depolama kapları ve ccediloumlmlek-

ler uumlzerinde kulp kullanımının yaygın olmasına karşılık Gelverirsquodeki nadirkulp kullanımı yerleşmenin 5 binyıl ve sonrasına tarihlenmesini sınırlandır-maktadır Ayrıca Guumlvercinkayası ve Mersin XVI oumlrnekleri 5 binyılla beraberObeyd kuumlltuumlruuml etkilerinin boumllgeye nuumlfuz ettiğini goumlstermektedir Gelverirsquodebu etkinin izlerine en azında ccedilanak ccediloumlmlek anlamında rastlamak muumlmkuumlndeğildir Bu sebeplerden oumltuumlruuml Gelverirsquodeki yerleşimin son evresi iccedilin kabacaMOuml 5600-5400 tarihi oumlngoumlruumllmektedir

Ccedilizi ve kazı bezekli ccedilanak ccediloumlmlek yapım geleneği MOuml 6 binyılın başıy-la beraber Kuzeybatı Anadolursquodan Kapadokyarsquoya kadar uzanan bir hattıniccedilerisinde eş zamanlı olarak ortaya ccedilıktığı anlaşılmaktadır Koyu renkli birzemin uumlzerine tekil veya birbirine paralel accedilılı ve kıvrımlı ccedilizgiler uumlccedilgenler ve noktalamalarla oluşturulan bezeme uumlslubu Gelverirsquode ldquoArkaikrdquo olarak ad-landırılmıştır Arkaik Gelverirsquoyi Kapadokyarsquoda yerleşmeleri de dacirchil diğeroumlrneklerden ayıran unsur accedilılı hatlarla oluşturulan ccedilizgilerin yerine tama-men kıvrımlı motiflerin tercih edilmiş olmasıdır Bu kıvrımlar daha sonrakiaşamada devam etmiş kabın etrafını dolaşan paralel sarmallara doumlnuumlşmuumlş-tuumlr Gelverirsquoyi oumlzel kılan boumllgede bulunan yerleşmelerde bulunmayan ve daha

oumlnceki araştırmalarda Cucuteni Gumelnitsa ve Maritsa gibi Balkan 4 binyılkuumlltuumlrleriyle ccedilağdaş olduğu duumlşuumlnduumlren motifler de bu oumlrneklerdir ve bu ccedila-lışmada ldquoKlasik Gelverirdquo ismiyle tanımlanmıştır Bu ccedilalışmanın sonucunda




ortaya ccedilıkan yeni tablo sonrası yukarıda adı geccedilen Balkan kuumlltuumlrleriyleGelveri buluntularını kronolojik olarak ilişkilendirmek muumlmkuumln değildir

Orta Anadolursquodan Balkanlarrsquoa uzanan geniş bir boumllgede MOuml 6 binyılla bera-ber ortaya ccedilıkan koyu yuumlzluuml ccedilizi ve kazı bezekli ccedilanak ccediloumlmlek geleneğinin birparccedilası olduğu anlaşılan Gelveri ccedilanak ccediloumlmleği aynı zamanda yerel dinamik-lerin yansımalarını da barındırmaktadır Bu ccedilalışma Orta Anadolursquoda artankazı ccedilalışmalarıyla daha kuumlccediluumlk oumllccedilekteki boumllgesel ilişkilerin oumlnemini ortayakoymaktadır

Oumlzetle Gelveri Orta Anadolu Son Neolitik - İlk Kalkolitik oumlğelerin devamı ve daha sonra Orta Kalkolitik yerleşmelerde rastlayacağımız oumlğelerin oumlncuumlluuml

niteliğindeki buluntularıyla Volkanik Kapadokya boumllgesinin MOuml 6 binyılın-da daha oumlnce var olan kronolojik boşluğu dolduran bir yerleşme konumunagelmiştir

Ozan Oumlzbudak

İstanbul Uumlniversitesi Edebiyat FakuumlltesiPrehistorya Anabilim Dalı34134 İstanbul Tuumlrkiye

ozanozbudakgmailcom




Missing Link of 6th Millenium BC

of Cappadocian ChronologyRecent Studies on Gelveri Pottery

Gelveri which is prominent by its special incised pottery ornaments wasalways interpreted as the easternmost frontier of the 5th millennium Balkancultures in comparison to the recent archaeological investigations in south-eastern part of Central Anatolia such as Tepecik-Ccediliftlik Koumlşk Houmlyuumlk and

Ccedilatalhoumlyuumlk West excavations Prof Sevil Guumllccedilur and her team conductedshort-term sondage excavations at the site in 2007 which presents a more re-liable pottery sequence This article comprises the results of this excavationand tries to establish new ties pottery corpus the Cappodocia and the KonyaRegions

Gelveri was discovered by Burhan Tezcan in 1951 At that time there waslimited knowledge and only a few excavations gave information Anatolianpre-bronze age sequence and C14 revolution not emerged Most scholarshave suggested 3500 BC as the starting date for Chalcolithic Period in theAnatolian Peninsula Tezcan dated Gelveri within the Chalcolithic periodand correlated the findings with several Balkan and Eastern Europeancultures like Cucuteni and Tripolje based on curvilinear decoration patternsresemblance After C14 revolution and Mellaart French and Todd in sixtiesand seventies Central Anatolian sequence was dated back into 8th milleniumBC Hacılar Ccedilatalhoumlyuumlk and Canhasan excavations have established newbackground for Anatolian prehistoric chronology Hacılar II-IX CcedilatalhoumlyuumlkWest and Canhasan 2B-2A were considered Early Chalcolithic their painted

pottery stylesThe issue of connections between Anatolia and Balkan has become pop-

ular after Mehmet Oumlzdoğan and Turan Efersquos investigations in Thrace andNorthwestern Anatolia in the nineties Gelverirsquos chronological position wasstill standing around the 4th millenium BC although the similar pottery wasfound in those regions Ufuk Esin decided to start the first systematic re-search in Gelveri by opening small test trenches with this motivation Esindated Gelveri in 5th millenium BC and again underlined the Balkan connec-

tions but also pointed out the internal connections with the Koumlşkhoumlyuumlkrsquos andCanhasan 2Brsquos black burnished incised pottery for the first time




The number of prehistoric in Central Anatolia had increased since the lasttwo decades Th provide new information on the chronological sequence of

related regions C14 analysis contributes the absolute chronological frame-work However the old excavations in Central Anatolia ha no C14 dates If wefocus the most recent absolute dating based the chronological chart of CentralAnatolian 6th millenium BC 500 years of gap could be recognisible between5700-5200 BC This time span coincides with the end of Early ChalcolithicPeriod within the traditional chronology Early Chalcolithic period is knownin the Volcanic Cappadocia by the tell settlements red slipped naturalisticstyled relief decorated pottery and the extensive use of obsidian arrowheadsin Tepecik-Ccediliftlik 3 and Koumlşkhoumlyuumlk 4-2 We encounter different material cul-tures after this gap introduced by Guumlvercinkayası and Koumlşkhoumlyuumlk I whichbelongs to the Middle Chalcolithic in the region Tepecik-Ccediliftlik level 2 wasdated to the Middle Chalcolithic due to the presence of Gelveri style pottery

Gelveri is a hillside settlement located on the northwest of Goumllluumldağ-Melendiz formation There is an artificial pond nearby the site which was oneof the small tributaries of Melendiz River that flows in front of the easternslope of settlement Survey results show that archaeological deposition encir-cles a boulder which is located in the middle of the settlement and covers ap-

proximately 300x300 It is located in one of the main passage of Ccediliflik Plainwhich is prominent by the obsidian resources throughout Aksaray Region

Sevil Guumllccedilur and her team started new investigations by openning testtrenches at the southern slope of settlement in 2007 They reached a partly re-liable archaeological deposition by the four main sondage trenches differentsizes at the eastern slope of the site and revealed well preserved architecturalfeatures

Two pottery corpuses can be distinguished after the study of Gelveri pot-

tery assemblage from the 2007 excavations The first one named ldquoArchaicrdquobelongs to the settlementrsquos earlier phase It consists a small amount of pot-tery sherds which were recovered in relation to the structures or the bed-rock The second named ldquoClassicrdquo was part of the filling-up brought by theerosion drainage into the earlier phase structures Some 3000 pottery piec-es about 12 are decorated ldquoArchaic Gelverirdquo shows strong connectionswith the Late Neolithic-Early Chalcolithic tradition of the Cappadocian sitesby the presence of relief decoration grooved decoration and the restricted

patterns which are presented in Tepecik-Ccediliftlik 3-2 and Koumlşk Houmlyuumlk II-IV Thus Gelverirsquos first occupation was dated roughly to 5900 BC ldquoClassicGelverirdquo decorated pottery is more elaborate than the previous one This type




of decorated pottery was not represented at other sites in Cappadocia andthe Konya Region New patterns like chevrons and tecniques such as comb-

ing impressing and rippling occur in this phase paralell the Northern CentralAnatolian settlementrsquos tradition such as Orman Fidanlığı I-V and Alişarrsquosbottom levels Classic Gelveri indicates the existance of another phase in thesettlement which could not reveal an architectural layout This phase was dat-ed roughly between 5600-5400 BC




Kaynakccedila

Bıccedilakccedilı E ndash Ccedil Altınbilek-Alguumll ndash S Balcı ndash M Godon2007 ldquoTepecik-Ccediliftlikrdquo M Oumlzdoğan ndash N Başgelen (eds) TuumlrkiyersquodeNeolitik Doumlnem Anadolursquoda Uygarl ığ ın Doğuşu ve AvruparsquoyaYayılımı Yeni Kazılar Yeni Bulgular (Text and Tables) İstanbul237-253

Bıccedilakccedilı E ndash M Godon ndash Y G Ccedilakan2012 ldquoTepecik-Ccediliftlikrdquo M Oumlzdoğan ndash N Başgelen ndash P Kuniholm (eds)

Neolithic in Turkey Central Turkey vol 3 İstanbul 89-134

Biehl P F ndash E Rosenstock 2007 ldquoWest Trenches 5 amp 7rdquo Ccedilatalhoumlyuumlk Archieve Reports 2007 Ccedilatalhoumlyuumlk

Research Project 124-131Caneva I ndash V Sevin2004 Mersin-Yumuktepe a Reappraisal Collana del Dipartimento (Uni-

versita degli studi di Lecce Dipertimento di beni culturali) 12 GalatinaCongedo

Ccedilaylı P2008 Guumlvercinkayası 14 Numaralı Evin Ccedilanak Ccediloumlmlek Verilerinden Yola

Ccedilıkarak Yerleşme Duumlzeni ve Toplumsal Yapılarının Değerlendirilmesiİstanbul Uumlniversitesi Yayımlanmamş Yuumlksek Lisans Tezi İstanbul

Efe T2001 The Salvage Excavations at Orman Fidanlığı A Chalcolithic Site in

Inland Northwest Anatolia İstanbul

Erdoğu B ndash N Kayacan2004 ldquoDrive into the White Lake2003 Field Surveyin the Tuz Goumlluuml Region

of Central Anatoliardquo Anatolia Antiqua XII 217-226

Esin U1993 ldquoGelveri-Ein Beispiel fuumlr die kulturellen Beziehungen zwischen

Zentralanatolien und Suumldosteuropa waumlhrend des Chalkolithikumsrdquo Anatolica XIX 47-56

1998 ldquoPaleolithic Era to Early Bronze Age Prehistoric Cappadociardquo MetinSoumlzen (ed) Cappadocia İstanbul 62-123

French D1966 ldquoExcavation at Can Hasan 1965 Fifth Preliminary Reportrdquo Anatolian

Studies XVI 113-123

2005 Can Hasan Sites 2 Can Hasan I The Pottery (The British Institute atAnkara Monograph 32) Cheshire

2010 Can Hasan Sites 3 Can Hasan I The Small Finds (The British Instituteat Ankara Monograph 45) Cheshire

Godon M2005 ldquoNew Results and Remarques About Pottery Neolithic in Central

Anatolia A View From Tepecik Ccediliftlikrdquo CollAn IV 91-103




Godon M ndash O Oumlzbudak Baskıda ldquoThe Downturn in Tepecik-Ciftlikrsquos Ceramic Production Continuity

An Insight Towards the Fast Emergence of Supra-RegionalHomogeneity in Ceramic Stylerdquo

Guumllccedilur S1996 ldquoAksaray Nevşehir Niğde İlleri 1995 Ortak Yuumlzey Araştırmasırdquo 19

Araştırma Sonuccedilları Toplantısı 2 Ankara 27-31 Mayıs 2001 Ankara401-412

2004 ldquoGuumlvercinkayası The BlackDark Burnished Pottery GeneralOverviewrdquo TUumlBA-AR 7 141-164

2008 ldquoGelveri -Yuumlksekkilise 2007 Sondaj Ccedilalışmasırdquo Tuumlrk Eskiccedilağ BilimleriEnstituumlsuuml Haberler 25 İstanbul 22

Guumllccedilur S ndash Y Kiper2009 ldquoGelveri-Yuumlksekkilise 2007 Yılı Sondaj Ccedilalışmasırdquo XXX Kazı Sonuccedilları

Toplantısı 4 Ankara 26-30 Mayıs 2008 285-296

Guumlldoğan E2008 Mezraa Teleilat Tarak Baskı ldquoİmpressordquo Bezemeli Ccedilanak Ccediloumlmleğinin

Koumlken ve Dağılımı İstanbul Uumlniversitesi Yayımlanmamış DoktoraTezi İstanbul

Koşay H Z ndash M Akok 1957 Tuumlrk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Buumlyuumlk Guumllluumlcek Kazısı - 1947

ve 1949rsquodaki Ccedilalışmalar Hakkında İlk Rapor AnkaraMakkay J1993 ldquoPottery Links Between Late Neolithic Cultures of the NW Pontic and

Anatolia and the origins of the Hittitesrdquo Anatolica XIX 117-128

Mellaart J1975 The Neolithic of the Near East London

Oumlzbudak O2010 Gelveri Kuumlltuumlruuml İstanbul Uumlniversitesi Yayımlanmamş Yuumlksek Lisans

Tezi İstanbul

Oumlzdoğan M1993 ldquoVinccedila and Anatolia A New Look at a Very Old Problemrdquo Anatolica

XIX 173-193

1994 ldquoMarmara Boumllgesi-Balkanlar-Orta Anadolu Arasındaki KronolojiSorununa Yeni Bir Yaklaşımrdquo XI Tuumlrk Tarih Kongresi Ankara 69-79

1996 ldquoPre-Bronze Age Sequence of Central Anatolia An AlternetiveApproachrdquoU Magen ndash M Rashad (eds)Vom Halys zum EuphratThomas Beran zu Ehren Muumlnster 185-202

2007 ldquoBazı Genellemeler-Oumlngoumlruumllerrdquo M Oumlzdoğan ndash N Başgelen (eds)Tuumlrkiyersquode Neolitik Doumlnem Anadolursquoda Uygarlığın Doğuşu ve Avruparsquo-

ya Yayılımı Yeni Kazılar Yeni Bulgular (Text and Tables) İstanbul441-458




Oumlztan A2007 ldquoKoumlşk Houmlyuumlkrdquo M Oumlzdoğan ndash N Başgelen (eds) Tuumlrkiyersquode Neolitik

Doumlnem Anadolursquoda Uygarlığın Doğuşu ve Avruparsquoya Yayılımı YeniKazılar Yeni Bulgular (Text and Tables) İstanbul 223-235

Oumlztan A ndash S Oumlzkan2003 ldquoCcedilizi ve Nokta Bezekli Koumlşk Houmlyuumlk Seramiklerirdquo M Oumlzdoğan ndash

H Hauptmann ndash N Başgelen (eds) From Villages to Towns StudiesPresented to Ufuk Esin İstanbul 447-458

Schachermeyr F1976 Die aumlgaumlische Fruumlhzeit Wien

Schoop U D2005 Das anatolische Chalkolithikum Eine chronologische Untersuchung zur

vorbronzezeitlichen Kultursequenz im nordlichen Zentralanatolien undden angrenzenden Gebieten (Urgeschichtliche Studien I) Remshalden

2011 ldquoThe Chalcolithic on the Plateaurdquo S R Steadman ndash G McMahon(eds) The Oxford Handbook of Ancient Anatolia (10000-323 BCE)Oxford - New York 150-173

Steadman S1995 ldquoPrehistoric Interregional Interaction in Anatolia and Balkans An

Overviewrdquo Bulletin of the American Schools of Oriental Research 299300 The Archaeology of Empire in Ancient Anatolia 13-32

Summers GD

1991 ldquoChalcolithic Pottery from Kabakulak (Niğde) Collected by Ian Toddrdquo Anatolian Studies 41 125-131

Tezcan B1958 ldquoAksaray Ccedilevresinden Derlenen Eserlerrdquo Belleten XXII Ankara

517-526

Thissen L1993 ldquoNew Insights in Balkan-Anatolian Connections in the Late

Chalcolithic Old Evidence from the Turkish Black Sea Littoralrdquo Anatolian Studies 43 207-237

2002 ldquoThe CANEW C14 Databases Anatolia 10000-5000 cal BCrdquo EdH Gerard ndash L Thissen (eds) The Neolithic of Central AnatoliaProceeding of the International CANeW Table Ronde 23-24 November2001 İstanbul 33-58

2008 ldquoThe Pottery of Phase VBrdquo J Roodenberg ndash S Alpaslan Roodenberg(eds) Life and Death in a Prehistoric Settlement in Northwest AnatoliaThe Ilıpınar Excavations III Leiden 91-115

Todd I1980 The Prehistory of Central Anatolia I The Neolithic Period Studies in

Mediterranean Archaeology CLX Goumlteborg




R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6




Grsquo07-49 Grsquo07-53

Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2







COLLOQUIUM ANATOLICUMANADOLU SOHBETLERİ

XI


İstiklal Cad No 181 Merkez Han Kat 2 34433 Beyoğlu-İstanbulTel + 90 (212) 292 0963 + 90 (212) 514 0397

infoturkinstorg wwwturkinstorg

ISSN 1303-8486

COLLOQUIUM ANATOLICUM derg983145s983145 TUumlBİTAK-ULAKBİM

Sosyal B983145l983145mler Ver983145 Tabanında taranmaktadır

COLLOQUIUM ANATOLICUM derg983145s983145 hakeml983145 b983145r derg983145 olup yılda b983145r kez yayınlanmaktadır

copy 2012 Tuumlrk Eskiccedilağ Bilimleri Enstituumlsuuml

Her hakkı mahfuzdur Bu yayının hiccedilbir boumlluumlmuuml kopya edilemez

Dipnot vermeden alıntı yapılamaz ve izin alınmadan elektronik mekanik

fotokopi vb yollarla kopya edilip yayınlanamaz

EditoumlrlerEditors

Metin Alparslan

Ali Akkaya

Baskı Printing

MAS Matbaacılık AŞ

Hamidiye Mah Soğuksu Cad No 3 Kağıthane - İstanbul

Tel +90 (212) 294 10 00 Fax +90 (212) 294 90 80Sertifika No 12055

Yapım ve DağıtımProduction and Distribution

Zero Produumlksiyon Kitap-Yayın-Dağıtım Ltd Şti

Tel +90 (212) 244 7521 Fax +90 (212) 244 3209

infozerobooksonlinecom wwwzerobooksonlinecom











VE BAfiKANI





INSTITUTI NOSTRI






















viii





Oğuz Soysal










CollAn XI 2012 267-297



Ozan OumlZBUDAK





Giriş














































Mimari Kalıntılar









Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2













VE BAfiKANI





INSTITUTI NOSTRI






















viii





Oğuz Soysal










CollAn XI 2012 267-297



Ozan OumlZBUDAK





Giriş














































Mimari Kalıntılar









Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2























viii





Oğuz Soysal










CollAn XI 2012 267-297



Ozan OumlZBUDAK





Giriş














































Mimari Kalıntılar









Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2





CollAn XI 2012 267-297



Ozan OumlZBUDAK





Giriş














































Mimari Kalıntılar









Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2












































Mimari Kalıntılar









Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2








Tabakalanma
















































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2












































Bezemeliler

















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2
















































Ozan Oumlzbudak


ozanozbudakgmailcom































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2

































Kaynakccedila

















Studies XVI 113-123























Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2





















Tezi İstanbul


XIX 173-193


















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2
















Summers GD



517-526










R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






R e

s

1




Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 2

Res 3




Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 4

Res 5

Res 6





Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2







Grsquo07-05

Grsquo07-80

Res 7

1 2

3

6

4

5




Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 8

1

2

3

4

5

6




Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 9

1

3

4

5

6

7

2




Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 10

1

2

4

5

6

3




Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 11

1

2

3

4

5

6




Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 12

1

3

5 6

2

4




Res 13

1

3

4

5

6

2






Res 13

1

3

4

5

6

2



gelveri Çanak Çömleği Üzerine en son Çalışmalar.pdf

Documents