genel ve Özel anlamli sÖzcÜkler 1. genel anlamlı …...128 ˜sabe defteri ile Öğren - Çöz -...
TRANSCRIPT
![Page 1: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/1.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 125
Notlar
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerDers – 24
GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER1. Genel Anlamlı Sözcükler
Anlam kapsamları geniş, ortak nitelikli varlıkların genel adıdır. Örneğin; “bitki” sözcü-
ğü, genel anlamlıdır. Papatya, gül, karanfil, orkide… gibi yüzlerce çeşit çiçek, “bitki”
anlamı içerisinde yer alan daha özel anlamlı sözcüklerdir.
2. Özel Anlamlı Sözcükler
Anlam kapsamları dar olan sözcüklerdir. Örneğin, “kartal” sözcüğü “kuş” sözcüğüne
göre özel anlamlıdır.
Varlık – canlı – insan – Emre (genelden özele) Varlık – canlı – bitki – çiçek – gül (genelden özele) Leylek – kuş – hayvan – canlı – varlık (özelden genele) Kavak – ağaç – bitki – canlı – varlık (özelden genele)
VARLIK
CANLI
İnsan Bitki
Çiçek
Hayvan
CANSIZ
Lale
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 2: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/2.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!126
Notlar
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerDers – 24
Alıştırma
Aşağıdaki cümlelerde verilen altı çizili sözcüklerden genel anlamlı olanları işaretleyiniz.
Ben sporcunun zeki, çevik ve ahlaklısını severim.
Çoğu zamanımı kitap okuyarak değerlendiririm.
Okuduğum şiir bugüne kadar ki en güzel şiirdi.
Sözcük dilin anlamlı bir parçasıdır.
Çektiği fotoğrafların filmlerini yakmış
Harita insanların bir yerleri bulmasını kolaylaştırır.
Optikçiden yeni bir gözlük aldım.
Keçi, insanlar tarafından daha çok sütü için beslenen bir hayvandır.
Alıştırma
Aşağıda verilen sözcükleri hem genel hem özel anlama gelecek şekilde cümle içeri-sinde kullanınız.
Aile
genel
özel
Çocuk
genel
özel
Sınav
genel
özel
Papatya
genel
özel
Alıştırma
Aşağıda verilen sözcükleri hem genelden özele hem özelden genele sıralayınız.
Hayvan - varlık - istavrit - balık - canlı Genelden Özele
Özelden Genele
G
G
G
G
G
Aile toplumun en önemli yapı taşıdır.
Çocuk, evin neşe kaynağıdır.
Sınavlar insanları sınamak içindir.
varlık - canlı - hayvan - balık - istavrit
istavrit - balık - hayvan - canlı - varlık
Kırlarda papatya çok olur.
Amcam ailesiyle tatile gitmiş.
Bizim apartmanda altı çocuk var.
Yarın İngilizce sınavı var.
Annem için papatya topladım.
Ö
Ö
Ö
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 3: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/3.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 127
Notlar
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerDers – 24
NİTEL - NİCEL ANLAMBir varlığın veya kavramın nasıl olduğunu, yapısını, özelliklerini bildiren sözcüklere nitel
anlamlı; varlığın veya kavramın sayılabilme ya da ölçülebilme durumunu belirten sözcük-
lere ise nicel anlamlı sözcükler denilir.
Örnek
Minik balığın kırmızı pulları vardı.
Nitel
Sınavda sorulan sorulardan on tanesini yapamamış.
Nicel
Maça beş dakika uzatma ilave edilmiş.
Nicel
Sınava öncelikle kolay sorulardan başlamalısın.
Nitel
Bu yıl fındık hem çok hem de kaliteli.
Nicel Nitel
İncir ağacının dallarında iki tane sevimli kuş vardı.
Nicel Nitel
Bir sözcüğün nitel ya da nicel anlamlı olup olmadığını cümle içerisindeki anlamına
bakarak değerlendirmeliyiz.
Amcam plastik işinden iyi para kazandı.
Nicel
“İyi” sözcüğü bu cümlede “çok” anlamında kullanıldığı için nicel anlamlıdır.
O geniş bir insandır, hiçbir şeye aldırmaz.
Nitel
Geniş sözcüğü bu cümlede “rahat” anlamında kullanıldığı için nitel anlamlıdır.
Alıştırma
Aşağıda yer alan sözcükleri ayraç içerisinde verilen anlama uygun olarak cümle içe-risinde kullanınız.
“iyi” ................................................................................................................................... (Nitel)
“geniş” ............................................................................................................................... (Nicel)
Bu devirde iyi insan zor bulunur.
O yıl geniş salonlu bir ev aldık.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 4: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/4.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!128
Notlar
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerDers – 24
Alıştırma
Aşağıdaki altı çizili kelimelerin nitelik mi, nicelik mi bildirdiğini noktalı yerlere yazınız.
1. Dedem bu günlere gelmek için çok emek harcamış.
..........................................................................................................................
2. Böyle ağır sözleri hiçbir zaman hak etmemiştir.
..........................................................................................................................
3. Köy evinin oldukça uzun bir koridoru vardı.
..........................................................................................................................
4. En güzel ayakkabıyı o almıştır.
..........................................................................................................................
5. Bizim mahallede toplam elli yedi hane var.
..........................................................................................................................
6. Bazı insanlar olaylara hep dar açıyla bakarlar.
..........................................................................................................................
Etkinlik
Aşağıdaki metinde geçen altı çizili sözcüklerin nicel anlamlı olanları “A” kutusuna, nitel anlamlı olanları “Z” kutusuna yazınız.
Karga Usta, bir ağacın dalına konmuş, iki gagasının arasında kocaman bir dilim peynir,
gözlerini krallar gibi çevresinde dolaştırmaktaymış. Rastlantı bu ya, bizim Tilki Baba da
oradan geçiyormuş, peynirin kokusunu alıvermiş hemen, ağzı sulanmış. Başını kaldırma-
sıyla bizim Karga Usta’yı görmesi bir olmuş, daha çok sulanmış ağzı.
“Günaydın, benim çok sayın ve çok soylu karga kardeşim.” demiş. “Öyle yakışıklısınız ki
hele benim gözüme öyle güzel görünüyorsunuz ki!..
A kutusu Z kutusu
Nicelik
Nicelik
Nicelik
Nitelik
Nitelik
Nitelik
bir, iki, kocaman, çok dilim, sayın, soylu
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 5: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/5.jpg)
129İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerTest – 24
1. “Kitap” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde özel anlamlı olarak kullanılmıştır?
A) Kitap, okuyucunun ufkunu açar.
B) Ülkemizde kitap okuma oranının artması gerekiyor.
C Okuduğum kitabın etkisinden kurtulamadım.
D) İyi bir kitap gerçek bir hazinedir.
2. Hangi cümledeki altı çizili sözcük genel anlamlıdır?
A) Brezilya, Kupa’yı penaltı atışlarıyla kazandı.
B) Çayına her zaman tek şeker atarmış.
C Çeşitli duyguları anlatan kelimelere ünlem denir.
D) Doktor steteskopla hastanın kalp atışlarını dinledi.
3. “Dünya” kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde ni-cel anlamda kullanılmıştır?
A) Dünyamız bize lazım, onu her zaman temiz tutalım.
B Sabahtan beri dünyanın çamaşırını yıkadım.
C) Dünya Güneş’e en yakın üçüncü gezegendir.
D) Dünya tersine dönse okumaktan vazgeçmem.
4. “Yakın” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerden hangisinde nicel anlamda kullanılmıştır?
A) Düğününe yakın akrabalarını çağırmış.
B) Yakın bir zamanda uçan arabaları da görebiliriz.
C) Arkadaşını kendine çok yakın hissettiğinden dertle-
rini ona anlatırdı.
D Yakın bir köyden davul sesi geliyor.
5. Aşağıdakilerin hangisinde nitel ve nicel anlamlı söz-cükler bir arada kullanılmıştır?
A) Zarif birisi olduğu davranışlarından belliydi.
B) Esprili kişiliğiyle bizleri her zaman eğlendirdi.
C Genç yazar, kısa ve öz bir yazı kaleme almış.
D) Babam on yıl Almanya’da kaldı.
6. “çakıl - kum - taş - kaya”
Bu sözcükler, aşağıdakilerden hangisinde özelden genele doğru sıralanmıştır?
A) kum - aş - çakıl - kaya
B kum - çakıl - taş - kaya
C) çakıl - taş - kum - kaya
D) taş - kum - kaya - çakıl
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 6: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/6.jpg)
130 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı SözcüklerTest – 24
7. Aşağıdaki cümerin hangisinde genelden özele bir an-latım yapılmıştır?
A Bolu’nun en şirin ilçesi Mudurnu’dur.
B) İyi insanların değeri pek bilinmiyor zaten.
C) Türkçe en sevdiğim derstir.
D) Öykü, en sevdiğim edebi türdür.
8. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi diğerlerinden daha özel anlamlıdır?
A Böcek B) Hayvan
C) Canlı D) Varlık
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nicel anlamlı sözcük yoktur?
A) Kısa ömrüne birçok eser sığdırmış.
B) Evini geçindirmek için çok çalışıyordu.
C İyi gün dostu olmamalısınız.
D) Evin geniş bir salonu vardı.
10. Aşağıdakilerden hangisinde “siyah” kelimesi daha ge-nel anlamda kullanılmıştır?
A) Çocuğun siyah gözleri ışıl ışıl parlıyordu.
B Siyah renk karanlığın tabiridir.
C) Giydiği siyah tişört ona çok yakışmış.
D) Çocuğun dişindeki siyahlıklar çürüğün habercisiydi.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nicel anlamlı sözcük yoktur?
A) Ali, uzun boylu olduğu için basketbol takımına seçil-
miş.
B Solmuş çiçeklere su verince çiçekler canlandı.
C) Az zamanda çok işler başardık.
D) Mahallemizdeki fırından bir tane ekmek aldım.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem nitel hem de ni-cel anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır?
A) Soğuk bir günde köyümüze gitmiştik.
B İnce, sarı çizgili kazağı ona çok yakışıyordu.
C) Buradaki işçiler ağır koşullar altında çalışıyordu.
D) Eve gelirken manavdan bir kilogram kiraz aldım.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 7: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/7.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 131
Notlar
Gözlem - Şaşırma - Beğeni İfade eden CümlelerDers – 25
GÖZLEM CÜMLESİ Bir durumun, olayın ya da bir varlığın niteliklerini gözlemleyerek anlatan cümlelerdir.
Saka kuşu gül dalında saatlerce öttü.
Öğretmenimiz koltuğunun altında kalın bir kitapla içeri girdi.
Minik Ayşe sıraya başını koymuş için için ağlıyordu.
Havada hzılı hızlı hareket eden bulutlar fırtınanın habercisiydi.
ŞAŞIRMA CÜMLESİ Ansızın beklenmedik bir durumla karşılaşıldığını ifade eden cümlelerdir.
Hayret, nasıl oldu da bu soruyu doğru çözdü!
Oo, hangi dağda kurt öldü de buraya geldin!
Pes doğrusu nisan ayında kar yağıyor!
Bir yaşıma daha girdim, kedi ile köpek dost olmuş.
BEĞENİ CÜMLESİ Bir kavramın ya da durumun iyi ve güzel olduğunu anlatan cümlelerdir.
Akşam yediğimiz mantı mükemmel olmuş.
Sanatçının evrensel bir dil kullanması eserin kalıcılığını artırmış.
Çaya bak, mübarek tavşan kanı.
Bu ev gördüklerimiz içerisinde en güzeliydi.
Alıştırma
Aşağıdaki cümlelerin anlam özelliklerini (gözlem, beğeni, şaşırma) yanlarındaki boş-luklara yazınız,1. Havadaki leylekler “V” şeklinde uçuyordu. (...................................)
2. Sirkteki akrobatların yaptığı hareketler karşısında ağzımız açık kalmıştı.
(...................................)
3. Küçük mucitin yaptığı buluşlar bir harikaydı. (...................................)
4. Karga bulduğu cevizi kırmak için yüksekten aşağıya doğru bırakıyordu.
(...................................)
5. Yemek yapmada kimse annemin eline su dökemez. (...................................)
6. Hayret, nasıl oldu da bu soruyu bildin anlayamadım. (...................................)
7. Ellerine sağlık, çorban çok güzel olmuş. (...................................)
8. Bu kadarcık parayla nasıl ev geçiniyor aklım almıyor. (...................................)
gözlem
şaşırma
şaşırma
şaşırma
beğeni
gözlembeğeni
beğeni
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 8: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/8.jpg)
132 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Gözlem - Şaşırma - Beğeni İfade eden CümlelerTest – 25
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde şaşırma anlamı var-dır?
A Biz kar yağmasını beklerken güneş açmasın mı!
B) Babam bugün eve erken geldi.
C) Annemin yaptığı kek çok güzel olmuş.
D) Yazarın anlatımı diğerlerinden daha anlaşılırdı.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gözlem söz konusu-dur?
A) Bu pınarın suyu yazın sonunda kururmuş.
B) Hava açık olduğunda içimi bir neşe kaplar.
C Gökyüzündeki kara bulutlar yağmurun habercisidir.
D) Şimdi bir bitki çayı güzel gider.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde beğeni anlamı var-dır?
A) Balığın ızgarası sağlıklı olur.
B Öğretmenimiz konuyu çok güzel anlattı.
C) Yemeğe biraz karabiber atsanız fena olmazdı.
D) Turnuvanın en iyi takımı elenmiş
4. I. Etrafı dikenlerle dolu yoldan yaylaya vardık.
II. Roman dediğin böyle olmalı.
III. Yemeği fırında pişirirsen daha güzel olur.
Aşağıda verilen kavramlardan hangisinin yukarıda örneği yoktur?
A) Öneri B) Gözlem
C) Beğenme D Şaşırma
5. Babamın arkadaşı bizi ahşaptan yapılmış bir köy evinde
ağırladı.
Bu cümle aşağıdakilerden hangisini içerir?
A) Beğenme B Gözlem
C) Şaşırma D) Eleştiri
6. Bu kadarcık kazançla evini nasıl geçindiriyor aklım al-
mıyor.
Su cümlede yer alan anlam özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Abartma B Şaşırma
C) Beğenme D) Gözlem
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 9: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/9.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 133
Notlar
Anlatımda Yararlanılan Duyular,Metni Yazan Sanatçının Kişiliği ve Karakter ÖzelliğiDers – 26
ANLATIMDA YARARLANILAN DUYULARDuyu; dış dünyayı görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma ile algılamadır. Paragrafta
bir yazar, yazısında bu duyulara yer verebilir.
Örnek
Balkondaki beyaz masanın üstündeki cam tabakta üç çeşit meyve var: üzüm, ar-
mut ve şeftali. Taneleri ince, çekirdeksiz üzüm ağzımızda adeta eriyor. Soyulmuş ve
dilimlenmiş armuda çelik çatalı batırınca çıkan sesten armudun çok sulu olduğunu
anlıyorum. Sulu olmasına rağmen mayhoş bir tadı var. Sıra, dilimlenmiş seftalilerde.
Bir dilim şeftali, kadifemsi bir uyum ve bal tadıyla ağzımda dağılırken benim aklım
hâlâ üzümlerde.
Yukarıdaki metinde; “balkondaki beyaz masanın üstündeki meyvelerin söylenmesi” ve
“taneleri ince çekirdeksiz üzüm” ifadesi görme duyusu, “armuda çelik çatalı batırınca çı-
kan sesten armudun çok sulu olduğunu anlıyorum” ifadesi işitme duyusu, “sulu olmasına
rağmen mayhoş bir tadı var” ifadesi ile “kadifemsi bir uyum ve bal tadıyla” ifadesinden
tatma duyusundan yararlanıldığını anlıyoruz.
Alıştırma
Aşağıdaki cümlelerde hangi duyulardan yararlanılmıştır?1. Üniversite sıralarında oturan teyze hepimizin ilgisini çekti. (..................................)
2. Kış aylarında okula giderken denizden esen acı soğuk içimizi titretirdi.
(..................................)
3. Mahallemizin manavı Hayri Amca her zaman taş gibi elmalar satardı.
4. Çocukluğumda Karaca Fırını’nın önünden geçerken o mis gibi ekmek kokusu beni
benden alırdı. (..................................)
5. Pastanenin camekanındaki baklavalar çok tatlı görünüyordu. (..................................)
6. Peteklerin yanına geldiğimde arı vızıltıları içime bir korku saldı.
Alıştırma
Aşağıdaki metinde hangi duyulardan yararlanılmıştır? Altına açıklamasıyla yazınız.Uzun süre soğukta otobüs bekledikten sonra nihayet otobüs geldi. Annemle orta sıralar-
daki bir koltuğa oturduk. Otobüs biz bindiğimizde boştu ama her durakta yolcu ala ala
hıncahınç doldu. Ben dışardaki yağmuru, yağmur telaşına kapılan insanları seyrederken
annem: “Geldik kızım, burası bizim durak.” dedi. Otobüsten inip aneeannemin evine doğ-
ru yürüdük. Eve varınca zile bastık, anneannem kapıyı açınca sevinçle atladım boynuna.
Yararlanılan Duyular : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
görme
dokunma
dokunma
Dokunma duyusu; soğukta otobüs bekledikten..., görme duyusu;otobüs boştu, hınca hınç doldu, yağmur telaşına kapılan insanları seyrederken..., işitmeduyusu; “Geldik kızım, burası bizim durak.” ifadelerinden anlaşılıyor.
koklama
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 10: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/10.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!134
Notlar
Anlatımda Yararlanılan Duyular,Metni Yazan Sanatçının Kişiliği ve Karakter ÖzelliğiDers – 26
METNİ YAZAN KİŞİNİN KARAKTER ÖZELLİĞİKarakter; kişinin kendine has yapısı, onu diğer insanlardan ayıran davranış biçimidir.
Yazar metindeki birtakım karakterlere değinebilir. Bu karakter tiplemeleri genellikle “sa-
kin, uysal, hırçın, sinirli, sabırsız, sabırlı, içine kapanık, kavgacı, özverili vb.” şekillerde
karşımıza çıkmaktadır.
Örnek
Aybars; dolgun yüzlü, yanakları şişkin, dik bakışlı, kendine güvenen, omuzları geniş, bakı-
şı sağlam, yürüyüşü sert biridir. Konuşurken de kendine pek güvenir fakat karşısındakini
hemen hiç dinlemez. Ona sözlerini tekrar ettirir. Yemekte, arabada herkesten çok yer
kaplar. İsterse konuşanın sözünü keser. Fakat onun sözü kesilmez, o istediği kadar söyler
ve söylediği kadar dinlenir. Herkes onun düşüncesindedir. Verdiği haberler doğrudur. Öf-
kelidir, sabırsızdır, iddiacıdır, şakacı, inatçıdır. Kahkahalarla güler kendini zeki ve değerli
sanır.
Yukarıda Aybars için kendine güvenen, saygısız bencil, öfkeli, sabırsız, inatçı karakter
özelliklerine sahiptir, diyebiliriz.
Bu metinde geçen dolgun yüzlü, dik bakışlı, yürüyüşü sert ifadelerinden kişinin karakter
özelliğine yönelik bir veri elde edemeyiz.
Alıştırma
Aşağıdaki metinlerde yer alan kişilerin karakter özelliklerinin olduğu kutulara “3” işareti koyunuz.
Bizim ilçenin kaymakamı kırk yılda bir
olsun gülümsemeyen, ters yüzlü, ko-
nuşması soğuk olduğu kadar tutuk bir
adamdı. Pek duygulu değildi. Bezgin
görünmesine karşın yine de sevimli bir
görünüşü vardı. Eş dost toplantıların-
da gözlerinde iyilik parıldardı. Bu yönü
hiçbir zaman sözlerinden anlaşılmaz;
yüzünden okunur, davranışlarında
daha açık şekilde belirginleşirdi.
Asık suratlı Cömert
Bezgin İnatçı
Açık sözlü Duygusuz
Sınıf arkadaşım Kerem, sakin yapı-lıdır. Nadiren sinirlenir fakat hakkını korumak için elinden geleni yapar. Yalandan hoşlanmaz, yanlışı gördüğü zaman düzeltmeye çalışan, dürüst-lüğe çok önem veren biri. Gösterişli giyinmeyi sevmez. Genelde sade giy-silerden hoşlanır. Elektronik cihazlarla ilgilenmeyi ve yeni çıkan ürünleri takip etmeyi sever. Paylaşmayı seven cö-
mert bir yapısı var.
Asık suratlı Cömert
Öfkeli Dürüst
Açık sözlü Duygusal olmayan
7
7
7
7
7
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 11: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/11.jpg)
Bil - Bul - Uygula
135İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Anlatımda Yararlanılan Duyular,Metni Yazan Sanatçının Kişiliği ve Karakter Özelliği
1. Aşağıdaki metinde geçen kişinin karakter özelliklerini altlarındaki boşluğa yazınız.
O üç oğlan kaçtı. Dirse Han’ın oğlancığı kaçmadı. Ok meydanının ortasında baktı ve durdu. Boğa da oğlana sürdü geldi.
Diledi ki oğlanı helak kılsın. Oğlan yumruğu ile boğanın alnına kıyasıya tutup vurdu. Boğa geri geri gitti. Boğa oğlana sürdü,
tekrar geldi. Oğlan yine boğanın alnına yumruğu île sert vurdu. Oğlan bu sefer boğanın alnına yumruğunu dayadı, sürdü
meydanın başına çıkardı. Boğa ile oğlan bir hamle çekiştiler. İki kürek kemiğinin üstüne boğanın köpük bağlandı. Ne oğlan
yener, ne boğa yener. Oğlan fikreyledi, der: Bir dama direk vururlar, o dama destek olur, ben bunun alnına niye destek
oluyorum, duruyorum, dedi. Oğlan boğanın alnından yumruğunu giderdi, yolundan sövüldü. Boğa ayak üstünde duramadı,
düştü tepesinin üstüne yikıldı
Karakter Özellikleri :
2. Atatürk, kararlı ve mücadeleci bir liderdi. Güçlükler karşısında yılmayan, ümitsizliğe düşmeyen kişiliği ile çocukluğundan iti-
baren arkadaşlarının arasında öne çıkmıştı. Başarıya ulaşabilmek için azimli davranmak gerektiğini çok iyi biliyordu. Daha
gençlik yıllarında vatan için yeni bir gelecek planlamış ve gösterdiği kararlılıkla adım adım bu planı gerçekleştirmişti. Ona:
“Ordu yok.” dedikleri zaman “Kurulur.”, “Para yok. dedikleri zaman “Bulunur.” “Düşman çok.” dedikleri zaman da “Yenilir.”
diye cevap vermiştir.
Karakter Özellikleri :
3. Ben bugüne kadar tren, vapur kaçırmış insan değilim. Gece saat kaçta yatarsam yatayım içimde zilli bir saat kurulmuşça-
sına sabahleyin istediğim saatle uyanabiliyorum. Doğru işleyişimden de ayrıca küçük böbürlenme duyduğumu saklamaya-
cağım. Bugüne bugün, radyo saat ayarı ile geri kaldığım görülmemiştir. Bunlar iyi. Kabul. Ama zihnimi, benliğimi, şuuraltımı,
hassas bir anten gibi alabildiğine zaman kavramına böylesine açık ve uyanık tutmak bir gün radyomun aküsünü yormaya-
cak mı?
Yazarın Karakter Özellikleri :
Kararlı, cesur.
Kararlı, mücadeleci, ümitli, azimli, vatansever.
Kibirli, hassas, düzenliİSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 12: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/12.jpg)
136 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Test – 26 Anlatımda Yararlanılan Duyular,Metni Yazan Sanatçının Kişiliği ve Karakter Özelliği
1. Ben işini bilen, parasını iyi kullanan bir adamım. Bu
köşkü, bu bahçeyi yüzden elde ettim. Böylelikle muhtaç
olanlara yardım etmek için biraz para artırdım. Şunu
biliniz ki, israf eden olmamak başka şey, cimrilik başka
şeydir. Eğer bahçıvana budadığı dalların hesabını sora-
cak kadar işini bilen bir adam olmasaydım, şimdi kim-
seye yardım edemezdim.
Bu parçada kendinden bahseden kişiyle ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?
A Cimri B) Tutumlu
C) Becerikli D) Yardımsever
2. Saçlarımı sevgi ile okşayan,
Elindir anneciğim.
Doğruluğu dürüstlüğü anlatan,
Dilindir anneciğim
İlk defa seni gördüm dünyada.
Kalbimi sımsıcak eden
Gözlerindir anneciğim.
Bu dizelerde hangi duyuyla ilgili ayrıntıya yer verilme-miştir?
A) İşitme B) Dokunma
C Tatma D) Görme
3. Ofisime benzer tarzda bir evim var.
Küçük, mütevazi bir apartman dairesi. O ev tamamen beni yansıtıyor. Çok
tertipli, düzenli biriyim. Evimde de her şey yerli yerindedir.
Bu şekilde konuşan bir kişi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A Alçak gönüllü B) Yardımsever
C) Sabırlı D) Özverili
4. Vahşi ve soğuk bir şubat gecesiydi. Kudurmuş bir
rüzgâr, küçük pencerenin örtülmüş kapaklarına çarpı-
yordu. Ortadaki kalın ayaklı, kaba ve iri masanın etra-
fında yine kaba ve biçimsiz sandalyeler duruyor, çalı-
nan mandolinin keskin sesini dinler gibi uyukluyordu.
Ocağın üstündeki harap ve ihtiyar saat, gece yarısının
geçmiş olduğunu gösteriyordu.
Yukarıdaki parçada hangi duyumuzla ilgili ayrıntıya yer verilmemiştir?
A) İşitme B) Dokunma
C) Görme D Tatma
5. Gözünü daldan budaktan sakınmayan biriydi.
Bu cümlede, sözü edilen kişinin hangi özelliğine vurgu yapılmıştır?
A Cesaretli olma
B) Doğayı sevme
C) İyimser olma
D) Kararlı olma
6. ... Burada ömrüm masa başında geçiyor. Çok okuyup
çok yazı yazıyorum. Canım sıkılacağı an fotoğrafları-
nıza bakıyor ve rahatlıyorum. Ümitsizliğe bizde yer yok.
Sürekli bir şeylerle meşgul olursak zamanın ne çabuk
geçtiğini bile anlayamayız. Çocukları çok özlüyorum.
Bu parçadaki kişinin karakteri ile ilgili aşağıdakiler-den hangisi söylenebilir?
A) İçine kapanık B İyimser
C) Sabırsız D) Yardımsever
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 13: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/13.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 137
Notlar
Ders – 27
SORU İŞARETİ Soru edatı veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur: Eve kaçta döneceksiniz?
Soru bildiren ancak soru edatı veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur: Öğretmen bana baktı:
— Yaşın?
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır:
Yunus Emre (1240 ?-1320), (Doğum yeri: ?) vb.
Okumayı 5 yaşında (?) sökmüş.
mı / mi edatını alan sözcükler zaman anlamı taşıyorsa sonuna soru işareti konul-
maz.
Bahar geldi mi her yer yemyeşil olur.
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:
Beşinci sınıfa mı gidiyorsun, altıncı sınıfa mı geçtin?
ÜNLEM İŞARETİ Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya sözlerin sonu-
na konur: Deniz ne kadar da dalgalı!
Vah vah! Demek buradan taşınıyorsunuz.
Ne mutlu Türk’üm diyene! (Atatürk)
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur: Ey Türk gençliği! Birinci vazifen; Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza
ve müdafaa etmektir. (Atatürk)
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümle-
nin sonuna da konabilir:
Hey, biri bana yardım etsin!
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır:
Kardeşim çok hamarattır (!) içeceği suyu bile annemden ister.
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 14: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/14.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!138
Notlar
Ders – 27
YAY AYRAÇ (PARANTEZ) Bir söze alay anlamı katmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içinde yazılır:
Çok haklısınız(!)
Eş anlamlı sözcükleri belirtmek için kullanılır:
Hikâye (öykü) bir yazı türüdür.
Yabancı sözcüklerin okunuşlarını göstermek için parantez kullanılır:
Voltaire (Volter)
Tiyatro metinlerinde oyuncunun yapması gereken hareketler yay ayraç içerinde gös-
terilir:
Delikanlı (Yavaşça kalkar) - Ne var?
Açıklayıcı bilgiler yay ayraçla birlikte gösterilir:
Buraları (Manisa, İzmir) daha önce hiç gezmemiştim.
Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan
soru işareti yay ayraç içinde yazılır: 1496(?) yılında doğan Fuzuli...
KÖŞELİ AYRAÇ Ayraç içinde ayraç kullanılacağı zaman dışta köşeli, içte yay ayraç kullanılır.
Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886 - 1973)] eserlerini Bodrum’da yaz-
mıştır.
Bibliyografik künyelere ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır.
Cemal Süreya [Edip Cansever], İkinci Yeni, Genç Kalemler
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 15: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/15.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 139
Notlar
Ders – 27
ALINTI KELİMELERİN YAZILIŞI Dilimize yerleşmiş yabancı kelimeler, Türkçede söylendiği gibi yazılır.
Kent, sandalye, otomobil, parlamenter, şarjör, sigorta, operasyon
Yabancı kökenli kelimelerin yazılışı ile ilgili bazı noktalar şunlardır.
1. İki ünsüzle başlayan batı kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır.
kral, spor, spiker, stüdyo, tren, gram
2. İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan alıntılar ünsüz harfler arasına ünlü
harf konmadan yazılır.
apartman, telgraf, paragraf, program, biyografi, film, form, modern...
3. Batı kökenli alıntıların içindeki ve sonundaki “g” ünsüzleri olduğu gibi korunur.
katalog, ürolog, dogma, diyagram, program,
proğram = program parağraf = paragraf
4. İki ünsüzle biten bazı Arapça ve Farsça kelimelerin söylenişinde ünsüzler arasında bir
ünlü türemiştir. Bu ünlü yazılışta da söyleyişte de belirtilir.
nakl > nakil, sabr > sabır, şehr > şehir
zehr > zehir, keşf > keşif, ömr > ömür
Dilimize mal olmamış yabancı kelimeler; bilim, sanat, ve uzmanlık dallarında kul-
lanılan bazı terimler ile yabancı dillerden alınma deyim ve sözler kendi dillerindeki
orijinal şekliyle yazılır.
Center (İngilizce), pizza (İtalyanca), spaghetti (İtalyanca) adagio, cuprum, terminus,
technicus ⇒ Bilim sanat ile ilgili terimler deyim ve sözler
YABANCI ÖZEL ADLARIN YAZIMI Batı dillerinde kullanılan özel isimler özgün biçimleriyle değiştirilmeden yazılır.
Moliere, Cervantes, Beethoven, Descartes, New York, Nice, ile de France Bologna
Osmanlı döneminde dilimize giren Batı kökenli kelimeler Türkçedeki yaygın biçimlerine
göre yazılır.
Napaleon - Napolyon London - Londra
Sweden - İsveç München - Münih
Yabancı özel adlardan türemiş akım adlarıyla dilimizde eskiden beri Türkçe biçimiyle
kullanılan kişi ve yer adları Türkçe söyleyişe göre yazılır. Bunların dışındaki yabancı
özel adlar özgün bir şekilde yazılır.
Dekartçılık, Epikürcülük, Kalvenci, Marksist, Lütercilik...
Napolyon, Münih, Paris, Selanik, Viyana, Hollanda
Ait olduğu dilde ayrı yazılan yer adları Türkçede de ayrı yazılır.
Mont Blanc, New Orleans, San Marino, Hyde Park...
Arapça ve Farsça olan kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır.
Mehmet, Ahmet, Muhammet, Fuat, Nizamettin, Ömer, Sadettin, Cezayir, Mekke, Şam,
Karamanlis, Tebriz...
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 16: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/16.jpg)
Bil – Bul – Uygula
140 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
1. Aşağıdaki cümlelerde geçen alıntı kelime ve yabancı özel adları bulup altını çiziniz.
Geçtiğimiz Dünya Kupası finali Rio de Janeiro’da oynanmış.
Hacı adayları Medine’den Mekke’ye doğru yola çıkmış.
Dostoyevski 1821 yılında Moskova’da doğmuştur.
Avrupa’nın en yüksek noktası Mont Blanc’tır.
Mustafa Kemal Trablusgarp’ta önemli başarılar elde etti.
Önemli Yunan bilim adamlarından Aristo, Sokrat ve Platon devrinin önde gelenlerindendi.
Ümit Burnu’nu Avrupalı denizciler keşfetmiştir.
Spor müsabakalarını yeni spiker çok iyi sunuyor.
Spagetti, İtalyanların meşhur bir yiyeceğidir.
Annem ve babam mobilya kataloğundan sandalye seçtiler.
2. Aşağıda yazımı yanlış olan alıntı kelimelerin olduğu kutuya 3 işareti koyunuz.
monolok diyagramfikr tiren
ürolog filmspagetti Niv yörk
sentır Descartecilikgıram Ahmet
3. Aşağıda soru işareti, ünlem, yay ayraç ve köşeli ayracın görevleri verilmiştir. Bu görevleri hangi noktalama işaretine ait ise onunla eşleştiriniz.
Soru işareti
Ünlem
Yay ayraç
Köşeli ayraç
Seslenme, uyarı ve hitap sözlerinden sonra konur.
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda konur.
Yabancı sözcüklerin okunuşlarını göstermek için kullanılır.
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb durumda yay ayraç içerisinde kullanılır.
1
2
3
4
4. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun noktalama işaretleri getiriniz. Oley ( ) babam derbi maçına iki tane bilet aldı ( )
Bu mescidin çinileri İznik’ten mi getirildi ( )
Descartes ( ) Dekart ( ) bunun fikir babasıymış ( )
Araba sanki bir kağnı, o kadar yavaş ilerliyor ki ( )
Eyvah ( ) Şimdi ne yapacağız ( )
Yunus Emre ( ) 1240? - 1320 ( ), (Doğum yeri ( )
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı ( ) İlerle ( )
Bizim Kamil çok akıllı ( ) olduğunu iddia ediyor.
Türkçe dersinde cümle ( ) tümce ( ) bilgisini işleyeceğiz.
Halikarnas Balıkçısı ( ) Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886 - 1973) ( ) en güzel eserlerini Bodrum’da yazmıştır.
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
3
3 3 3
3 3
3
2
4
3
1
, !
( )?
.!
! ?( ) ?
. !!( )
[ ]
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 17: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/17.jpg)
141İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Test – 27
1. Eve erken gel
Yalnız mı çalışıyorsun
Eyvah, elbisem yırtıldı
Yukarıdaki cümlelerin sonuna gelebilecek noktalama işaretleri hangileridir?
A) Soru işareti – nokta – ünlem
B) Nokta – ünlem – soru işareti
C) Ünlem – soru işareti – nokta
D Nokta – soru işareti – ünlem
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti getirilmelidir?
A) Türkçeyi iyi konuşmalıyız
B) Bugün Kızılırmak’tan geçtik
C Türk Dil Kurumu yeni bir kitap mı bastırmış
D) Kargonuz bugün ulaşır mı ulaşmaz mı bilmiyorum
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna ünlem işa-reti getirilemez?
A) Bıktım artık senden, yeter
B Çalış, mutlaka başarırsın
C) Çabuk, okula yetiş
D) Ah, şu sınavı bir kazansam
4. Aşağıdakilerden hangisi soru cümlesi değildir?
A) Bu söylenenlere inandın mı
B) Dünya üzerinde böyle güzel memleket var mı
C) Marmaris’e ne zaman gitmeyi düşünüyorsun
D Anlattıklarımızı o da duyduysa
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna farklı bir noktalama işareti gelmelidir?
A Dikkat, ateşle yaklaşmayınız
B) Günde kaç sayfa kitap okuyorsun
C) Sizce bu şiire en uygun başlık nedir
D) Karıncaların bazı türleri yalnız başına mı yaşar
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem işaretinin kul-lanılış amacı farklıdır?
A) Yazık, zavallı sabahtan beri bir şey yememiş!
B) Eyvah! Otobüsü kaçırdık.
C Hey! Nereye gidiyorsun böyle?
D) Yaşasın, yarın okullar tatil!
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 18: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/18.jpg)
142 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Test – 27
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayracın kullanı-mı yanlıştır?
A) Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol (Mevla-
na)
B) Henüz 4 yaşında (?) okumayı sökmüş.
C) İhtiyar Amca – (Yavaş yavaş vezneye yaklaştı.) Evle-
dım, şu su faturasını ödemek istiyorum.
D Mehmet ve (ben) çok samimi iki arkadaştık.
8. Aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi kendisi ile ilgili yanlış bilgi vermiştir?
Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan durumlarda
kullanılırım.
Ayraç içerisinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan
önce kullanılırım.
Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin
sonunda kullanılırım.
Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu
açıklamak ve göstermek için kullanılırım.
A
B)
C)
D)
9. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin yazımı yanlıştır?
A) Program B Parağraf
C) Satürn D) Film
10. Aşağıdaki sözcüklerden hangisine ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde ses düşmesi meydana gelmez?
A) Zehir B) Ömür
C) Keşif D Film
11. Aşağıdaki özel isimlerden hangisinin yazımı yanlıştır?
A Semerkand B) Ahmet
C) Mehmet D) Nizamettin
12. “Batı dillerinde kullanılan özel isimler özgün biçimleriy-
le, değiştirilmeden yazılır.”
Aşağıdakilerden hangisinde bu kurala uyulmamasın-dan kaynaklı yazım yanlışı yoktur?
A) Servantes B) Betoven
C Moliere D) Niyork
Soru İşareti, Ünlem,Ayraç (Yay - Köşeli Ayraç); Alıntı Kelimelerin Yazılışı, Yabancı Özel Adların Yazılışı
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 19: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/19.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 143
Notlar
Bildirme Yazıları: Dilekçe, Mektup, Duyuru İlan, ReklamDers – 28
BİLDİRME YAZILARIDilekçeBir isteği, bir şikayeti ilgili kişi veya kurumlara iletmek için yazılan başvuru yazısıdır.
Dilekçe Yazılırken Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar:1. Dilekçede konu kısa ve öz şekilde belirtilir. Gereksiz ayrıntıya yer verilmez.
2. Dilekçede ciddi bir dil kullanılır. Anlatımın yalın ve duru olmasına dikkat edilir.
3. Dilekçeler; çizgisiz, beyaz dosya kağıdına bilgisayar çıktısı veya dolmakalemle oku-
naklı bir şekilde yazılmalıdır.
4. Dilekçede öncelikli olarak sağ üst köşeye tarih yazılır. Daha sonra hangi kuruma veri-
lecekse bu makamın adı başa yazılır. Kurum adının sağ alt kısmına kurumun bulundu-
ğu şehir yazılır.
5. Daha sonra konunun belirlendiği metin bölümüne geçilir. İstek metni yazıldıktan son-
ra arz bölümüne geçilir. Son cümle “... bilgilerinize sunarım / arz ederim.” veya istek
belirtiyorsa “Gereğinin yapılmasını arz ederim.” şeklinde tamamlanır.
6. Dilekçe bitiminde sağ alt köşeye dilekçe sahibinin adı soyadı yazılır, altına imza atılır.
7. Sol alt köşeye ise açık adres yazılmalıdır.
Örnek
KOZA İLKOKOLU MÜDÜRLÜĞÜNE BAHÇELİEVLER
Okulunuzda 4/E sınıfında öğneciyim. Okulunuzun 15.04.2018 Salı günü Topkapı
Sarayı’na düzenleyeceği geziye katılmak istiyorum.
Gereğini arz ederim.
Bahçelievler Mah. Nayire Nehir Sok. No:18 10.04.2018
Bahçelievler / İstanbul Salih Ergenç
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 20: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/20.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!144
Notlar
Ders – 28 Bildirme Yazıları: Dilekçe, Mektup, Duyuru İlan, Reklam
MEKTUP ZARFLARININ YAZIMI Mektup kişinin duygu ve düşüncelerini, yaşadığı önemli olayları anlatmak için uzakta
bulunan birine yazıp gönderdiği metindir. Teknoloji ilerledikçe önemini kaybetmiştir.
Mektup türünün yerini günümüzde mesajlar, mailler, telefonlar almıştır. Mektuba duy-
gu ve düşüncelerini yazan bir kişi, mektubu bir zarfa koyar. Bu zarfın üzerinde gön-
deren ve alıcının bazı bilgileri yer alır.
GÖNDERİCİ
AYŞE EKİN
Fevzi Çakmak Mah.
No: 5 / 6 34200
BAĞCILAR / İSTANBUL
Barbaros Mah. No: 5 / 9
Beşiktaş / İSTANBUL
ALICI
UMUT YÜCE
Zarfın sol üst köşesine gönderenin isim, soy isim ve adresi yazılır. Zarfın sağ alt kö-
şesine de alıcının ismi, soy ismi, adres bilgileri yazılır.
Alıştırma
Siz de uzaktaki sevdiklerinize bir mektup yazınız. Aşağıdaki zarfın üzerine gönde-receğiniz adresi, gönderici ismini, alıcı ismini ve alıcı adresini uygun yerlere yazınız.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 21: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/21.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 145
Notlar
Ders – 28 Bildirme Yazıları: Dilekçe, Mektup, Duyuru İlan, Reklam
DUYURU (İLAN) Herhangi bir konuda ilgili kişilere iletilmek istenenin gazete, dergi, radyo, televizyon
veya internet aracılığıyla duyurulmasına duyuru (ilan) denir. İlanlar iş, toplantı, kayıp,
ölüm vb. durumlarda verilir.
İLKADIM ORTAOKULU MÜDÜRLÜĞÜ
Sevgili öğrencilerimiz,
28 Mayıs 2018 tarihinde yapılacak olan PYBS (Parasız Yatılılık ve Bursluluk
Sınavı) başvuruları başlamıştır. Bu sınava başvuracak öğrencilerimizin, velileri
ile gelip form doldurmaları gerekmektedir. Son başvuru tarihi 8 Nisan 2018’dir.
REKLAM Bir malı, ürünü çeşitli iletişim araçları yoluyla ilgili kişi veya kitlelere duyurmak, ta-
nıtmak amacıyla hazırlanan yazılı veya görsel içeriğe reklam denir. Reklamın amacı
malın veya hizmetin pazarlanıp müşteri tarafından alınması ya da talep edilmesidir.
Bunun için reklamın dikkat edici ve etkileyici olması önemlidir.
Örnek
Sütköy’den çocuklara hepsi birbirinden lezzetli vanilya, çilek, böğürtlen ya da karışık
meyveli süt. Üstü kıtırlı ya da kapağında patlayan şeker saklı. Mini mini karıştır afiyetle
atıştır. Sütköy, doğal lezzet.
HABER YAZILARI Günlük gazetelerde, bültenlerde, radyo ve televizyonlarda belirli zaman aralıklarıyla
okuyucuyu ya da dinleyiciyi bilgilendirmek amacıyla yazılan veya yayımlanan objektif
yazılardır.
Haber Yazısının Özellikleri Haber yazıları ilgi çekici olmalı, başlığına bakan okuyucu gerisini okumak için can
atmalıdır.
Haber doğru ve güvenilir olmalı, muhabir veya sonucu haberi tarafsız iletmeli, kendi
yorumunu habere katmamalıdır.
Haber duyulmamış olmalı çünkü ikinci kez duyulan haber ikinci kez okunmaz.
Haber yazıları olay, zaman, mekan, olayın nedeni, olayın içerisinde kimlerin yer aldı-
ğı ve olayın nasıl gerçekleştiğini açıklar nitelikte olmalıdır.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 22: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/22.jpg)
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!146
Notlar
Bildirme Yazıları: Dilekçe, Mektup, Duyuru İlan, ReklamDers – 28
Biz bu durumların tamamına (5N1K) unsurları diyoruz.
e?asıl?eden?erede?e zaman?
im?
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
![Page 23: GENEL VE ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER 1. Genel Anlamlı …...128 ˜sabe Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! Notlar Ders – 24 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler,Nitel ve Nicel Anlamlı](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041621/5e3f08e944e7b169bf6113fb/html5/thumbnails/23.jpg)
147İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Bildirme Yazıları: Dilekçe, Mektup, Duyuru İlan, ReklamTest – 28
1. Bir isteği, bir şikayeti ilgili kişi veya kurumlara iletmek
için yazılan yazılardır.
Yukarıda yer alan bilgi hangi yazı türüne aittir?
A) Hikaye B) Mektup
C Dilekçe D) Duyuru
2. Aşağıdakilerden hangisi mektupta bulunması gereken özelliklerden değildir?
A) Mektuplar hitap sözleriyle başlamalıdır.
B Mektubun sol üstü köşesine tarih ve imza atılmalıdır.
C) Mektubun sol alt köşesine adres yazılmalıdır.
D) Mektup yazıldıktan sonra zarfa konularak alıcıya
gönderilmelidir.
3. Aşağıdakilerden hangisinde haber yazılarıyla ilgili yanlış bilgiye yer verilmiştir?
A) 5N1K sorularına cevap vermelidir.
B) Haber güncel ve ilgi çekici olmalıdır.
C Haber yazılarında öznellik vardır.
D) Haber toplayan kişilere muhabir denir.
4. Günümüzde toplantı, iş, kayıp, ölüm vb. durumların ilgili
kişi veya kitlelere; dergi, gazete, radyo, televizyon ve
internet gibi iletişim araçlarıyla duyurulmasına ...............
denir.
Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilme-lidir?
A) Haber yazısı B) Dilekçe
C) Mektup D Duyuru
5. Aşağıdakilerin hangisi “5N1K” sorularından biri değil-dir?
A) Nerede B) Ne zaman
C Neyle D) Neden
6. “Miro’nun özeli” dünyada ilk kez Sabancı’da
22/09/2014 16.45
20. yüzyıl sanatının büyük ismi Katalan ressam Joan
Miro’nun aile koleksiyonunda kimi yapıtları ve özel eş-
yaları dünyada ilk kez Sabancı Müzesi’nde sergileniyor.
Sabancı Holding sponsorluğunda açılan “Joan Miro,
Kadınlar Kuşlar, Yıldızlar” başlıklı sergi, 1 Şubat’a kadar
SSM’de.
Bu yazı aşağıdaki hangi türe örnektir?
A) Mektup B) Duyuru
C Haber yazısı D) Dilekçe
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER