genÈtica evolutiva uom · genÈtica evolutiva uom.2013 dra. cori ramon catedràtica de genètica....
TRANSCRIPT
![Page 1: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/1.jpg)
GENÈTICA EVOLUTIVA
UOM.2013
Dra. Cori RamonCatedràtica de Genètica. UIB
Laboratori de GenèticaUniversitat de les Illes Balears
![Page 2: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/2.jpg)
Concepte d’evolució:
Conjunt de canvis que han sofert els essers vius al llarg del temps
A Biologia res no te sentit si no es considera a la llum de l’evolució.
Th. Dobzhansky, 1973
![Page 3: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/3.jpg)
Fins al segle XVIII, evolució era equivalent a preformació o desenvolupament embrionari
![Page 4: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/4.jpg)
EDAT ANTIGA
Núcli sumeri-babilonic:
Unitat moral de la humanitat entorn a un deu unic, etern i creador. Varen influir en els hebreus, redacció de la creació, diluvi, etc.
![Page 5: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/5.jpg)
NUCLI EGIPCI: Continuïtat amb la natura. Donaren pas a la cultura grega.
![Page 6: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/6.jpg)
Aristòtil
Classificació, reproducció, herència, nutrició i adaptació
Anaximenes (aire)
Heraclit (foc)
Tales de Milet(aigua)
L’evolució segons els GrecsExplicació natural de l’origen del món
![Page 7: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/7.jpg)
Evolució a l’Edat Mitjana
•Cristianisme = creació (7000 anys)
•Idees cosmològiques de la Bíblia
•Les espècies animals i vegetals son fixes
•Esporàdicament evolució cosmològica
Sant Agustí
![Page 8: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/8.jpg)
Evolució al Renaixement
•Restauració dels clàssics.
•Observació del fenòmens naturals.
•Descobriment d’Amèrica.
•Problemes amb els dogmes de la Creació.
![Page 9: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/9.jpg)
Lamarck (1744-1829)
•Generació espontània
•Evolució lineal a partir de formes simples
•Evolució vegetal separada d’evolució animal
•L’ús i el desús com a mecanisme d’evolució
•La funció crea l’òrgan
•Herència dels caràcters adquirits
![Page 10: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/10.jpg)
Malthus: creixement de la població
![Page 11: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/11.jpg)
DARWIN-WALLACE: TEORIA DE LA SELECCIÓ NATURAL
![Page 12: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/14.jpg)
La Creació al Estats Units
![Page 15: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/15.jpg)
EL PARADIGMA EL PARADIGMA POBLACIONAL: POBLACIONAL:
La variaciLa variacióó dins les dins les poblacions poblacions éés la mats la matèèria ria bbààsica de lsica de l’’evolucievolucióó
![Page 16: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/16.jpg)
Concepte de polimorfisme:
Existència de com a mínim dues alternatives, on la menys freqüent supera el 5%
Variació = polimorfisme
![Page 17: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/17.jpg)
GRUPS SANGUINIS: ABO i Rh
![Page 18: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/18.jpg)
Distribució mundial del grup sanguini 0
![Page 19: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/19.jpg)
Distribució mundial del grup sanguini A
![Page 20: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/20.jpg)
Distribució del grup sanguini B
![Page 21: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/22.jpg)
PoblaciPoblacióó mendeliana:mendeliana:Conjunt d’individus que comparteixen una base genètica comuna
![Page 23: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/23.jpg)
Una població pot estar en equilibri: les freqüències de les variants no canvien d’una generació a una altra generació
Factors de canvi:– Mutació– Migració– Selecció– Deriva
![Page 24: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/24.jpg)
Mutants: canvis amb base genètica
![Page 25: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/25.jpg)
Mutació = canvi en el material hereditari
![Page 26: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/26.jpg)
Taxes de mutació
![Page 27: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/27.jpg)
Freqüències de distintes mutacions a poblacions humanes
![Page 28: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/28.jpg)
La majoria de mutacions recessives tenen efectes reproductius, afecten a l’eficàcia
biològica
![Page 29: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/29.jpg)
Canvis evolutius: Migració
Flux de gens
Dispersió
![Page 30: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/30.jpg)
Migracions humanes detectades amb mtDNA
![Page 31: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/31.jpg)
A aquesta conservació de les variacions i diferencies
individualment favorables i a la destrucció de les que son
perjudicials, li he dit selecciónatural o supervivència de les mes
aptes
SELECCIÓ NATURAL
Com neixen molts mes individus d’una espècie dels que possiblement poden sobreviure, hi haurà entre ells una recurrència freqüent a la lluita per la existència, que permet que qualsevol esser, encara que varií poc en qualsevol forma que li sigui beneficiosa, sota condicions de vida complexes i de vegades canviants, tindrà una millor capacitat de supervivència, y per tant, serà naturalment seleccionat. Donat el fort principi de l’herència, qualsevol varietat seleccionada tendirà a propagar-se en la seva nova i modificada forma
![Page 32: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/33.jpg)
Eficàcia biològica = capacitat de deixar descendència
![Page 34: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/34.jpg)
Presencia d’anèmia falciforme originada per la HbS. Relació amb la malària.
>14%
0-2%8-10%
6-8%
2-4%4-6%
8-10%12-14%
![Page 35: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/35.jpg)
Deriva genètica
![Page 36: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/37.jpg)
Consanguinitat o endogàmia
![Page 38: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/38.jpg)
Poblacions amb matrimonis consanguinis
•Orient Mitjà, Nord d’Àfrica, Sud-est i Sud de la India, 20-50% dels matrimonis consanguinis.
•Sud-americanes, xineses i japoneses entre 1-10% dels matrimonis.
•Poblacions petites i aïllades. (ex. Illes, Jueus, Amish).
•Comunitats d’immigrants procedents de Pakistan, Orient Mitjà, Nord d’África i sud-est d’Àsia que viuen a Europa (ex: turcs a Alemanya, pakistanesos al Regne Unit, etc.)
![Page 39: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/39.jpg)
Fig. 1 Samples and sites from which DNA was retrieved.
R E Green et al. Science 2010;328:710-722
Published by AAAS
Genètica evolutiva humana: Neandertals
![Page 40: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/40.jpg)
Datació de la separacióneandertals - humans
![Page 41: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/41.jpg)
Estimes de la mida de la població en funcióde les diferencies
![Page 42: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/42.jpg)
Genetic characterization of the ABO blood group in Neandertals
Carles Lalueza-Fox1 , Elena Gigli1 , Marco de la Rasilla2 , Javier Fortea2, Antonio Rosas3 , Jaume Bertranpetit1 and Johannes Krause4
BMC Evolutionary Biology 2008, 8:342doi:10.1186/1471-2148-8-342
These results suggest that the genetic change responsiblefor the O blood group in humans predates the human andNeandertal divergence. A potential selective eventassociated with the emergence of the O allele may havetherefore occurred after humans separated from theircommon ancestor with chimpanzees and before the human-Neandertal population divergence.
![Page 43: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/43.jpg)
Molecular evolution of FOXP2, a gene involved in speech and language
• Wolfgang Enard1, Molly Przeworski1, Simon E. Fisher2, Cecilia S. L. Lai2, VictorWiebe1, Takashi Kitano1, Anthony P. Monaco2 & Svante Pääbo1
• Nature 418, 869-872 (22 August 2002)
• Abstract• Language is a uniquely human trait likely to have been a prerequisite for the
development of human culture. The ability to develop articulate speech relies oncapabilities, such as fine control of the larynx and mouth, that are absent in chimpanzees and other great apes. FOXP2 is the first gene relevant to the human ability to develop language. A point mutation in FOXP2 co-segregates with a disorderin a family in which half of the members have severe articulation difficultiesaccompanied by linguistic and grammatical impairment. This gene is disrupted by translocation in an unrelated individual who has a similar disorder. Thus, twofunctional copies of FOXP2 seem to be required for acquisition of normal spokenlanguage. We sequenced the complementary DNAs that encode the FOXP2 proteinin the chimpanzee, gorilla, orangutan, rhesus macaque and mouse, and comparedthem with the human cDNA. We also investigated intraspecific variation of the human FOXP2 gene. Here we show that human FOXP2 contains changes in amino-acidcoding and a pattern of nucleotide polymorphism, which strongly suggest that thisgene has been the target of selection during recent human evolution.
![Page 44: GENÈTICA EVOLUTIVA UOM · GENÈTICA EVOLUTIVA UOM.2013 Dra. Cori Ramon Catedràtica de Genètica. UIB Laboratori de Genètica Universitat de les Illes Balears. Concepte d’evolució:](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081517/5f08def47e708231d4242035/html5/thumbnails/44.jpg)
Mutacions al gen MC1R donarien pell clara i cabell vermellós
. A melanocortin 1 receptor allele suggestsvarying pigmentationamong Neanderthals.
Science. 2007 Nov 30;318(5855):1453-5
Lalueza-Fox C, Römpler H, Caramelli D, Stäubert C, Catalano G, Hughes D, Rohland N, Pilli E, Longo L, Condemi S, de la Rasilla M, Fortea J, Rosas A, Stoneking M, Schöneberg T, BertranpetitJ, Hofreiter M.