george bernard shaw - e-teatr.pl · w roku 1925 george bernard shaw otrzymał nagrodę nobla w...
TRANSCRIPT
GEORGE BERNARD SHAW ur.odził się w Dublinie w roku 1856 w rodzinie irlandzkich protestantów. Umarł w roku 1950 w Ayot, St. Lawrence Herts, w Anglii.
Karierę literacką rozpoczął kilkoma nieudanymi próbami powieściowymi i dopiero jego recenzje muzyczne, pisane pod pseudonimem Como di Basseta, przyniosły mu pewien r.ozgłos. Od roku 1895 Shaw zaczyna uprawiać krytykę teatra Iną, prowadzi też intensywną działalność polityczną, będąc pod silnym wpływem ideologii marksistowskiej (jak sam wyznaje osobowość jego uks~tałtowali: Marks, Nietsche i Ibsen). Shaw był Jednym z założycieli Stowarzyszenia Fabiańskiego (Fabian Society). gdzie głosił poglądy zbliżone do marksistowskiej koncepcji społeczeństwa, sam nazywając się socjalistą.
I
Na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia Bernard Shaw wkroczył w tę dziedzinę twórczości, która miała mu przynieść najwięcej sławy: powstają pierwsze dramaty.
Sztuki Bernarda Shaw cieszyły się dużą popularnością u czytelników nie tylko ze względu na wartości ściśle literackie; zainteresowanie budziły również sążniste, lecz dowcipne i oryginalne wstępy, którymi Shaw z reguły opatrywał swoje dzieła sceniczne, uważając, że sam najlepiej p.otrafi wyjaśnić i zinterpretować swoje utwory. Popularność wśród czytelników nie szła - niestety - w parze z zainteresowaniem teatrów. Shaw'a czytano ale go nie grano. Dopiero po roku 1904 zaczęto wystawiać jego sztuki w Anglii, a od roku 1910 również na wielu scenach europejskich i amerykańskich.
W roku 1925 George Bernard Shaw otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
Do najwybitniejszych dzieł dramatycznych Bernarda Shaw zaliczane są: „Profesja pani Warren" (1894), „Major Barbara" (1905), „Pigmalion" (1912), „święta Joanna" (1923).
Opinie o Bernardzie Shaw były zawsze nie mniej kontrowersyjne niż on sam. Jedni nazywali go wielkim humorystą, inni wspaniałym cynikiem, ale nie brak i takich, którzy nie szczędzą mu takich epitetów jak: kołtun, lub zidiociały stary mistyk. Nikt jednak nie może zaprzeczyć, że Shaw wniósł nowe, trwałe wartości do współczesnego dramatu angielskiego. George Sampson (autor „Hi_storii literatury angielskiej") pisze o Bernardzie Shaw: „ ... jego największą siłą jest mistrzostwo inwencji komicznej.( ... ) W angielskiej komedii dramatycznej nie ma nic, co by przewyższało Shaw'a od czasów Shakespeare'a i Ben Jonsona".
„Pigmaliona" napisał Shaw dla sławnej akt.ork~ tamtych czasów pani Patrick Campbell (wspa~~a!e! odtwórczyni roli Elizy), z którą złączyła go pozmeJ prawdziwa, choć nie pozbawiona dramatycznych spięć, miłość. Pierwowzorem literackim głów_neg~ bohatera sztuki prof. Higginsa był znany ang1elsk1 językoznawca Henry Sweet, z którym Shaw przyjaźnił się przez długie lata. To właśnie Sweet miał zwyczaj wysyłania do pisarza kartek pocztowych z tekstami w transkrypcji fonetycznej. Shaw jednakże stwierdza w przedmowie do „Pigmaliona" że: „Higgins nie jest portretem Sweeta, dla któreg.o przygoda z Elizą Doolittle byłaby niemożliwa."
„Pigmaliona" wystawiono po raz pierwszy w Wiedniu w roku 1913 i tego samego roku w Berlinie. Obydwa przedstawienia miały świetne recenzje i zapoczątkowały zawrotną karierę sceniczną tej sztuki. W rok po premierze wiedeńskiej wystawiono „Pigmaliona" w Londynie i Nowym Jorku.
W roku 1938 powstał film oparty na tekście tej sztuki, a w 1956 - już po śmierci pisarza - odbyła się w Nowym Jorku premiera sławnej przeróbki muzycznej „Pigmaliona" „My Fair Lady", która stała się wielkim światowym sukcesem jej twórców - Alana Lernera (libretto) i Fredericka Loewe (muzyka).
Bernard Shaw tak pisze w przedmowie do „Pigmaliona": „Dumny jestem z tego, że „Pigmalion" osiąga niezwykłe sukcesy zarówno na scenie jak i na ekranie w całej Europie a także w Ameryce Północnej i u nas (w Anglii). Jest to sztuka tak dogłębnie i rozmyślnie dydaktyczna, a jej treść uchodzi za tak drętwą, że z przyjemnością rzucam nią w twarz tym mądralom, którzy papuzim skrzekiem powtarzają, że Sztuka nie powinna być dydaktyczna."
Wiesław Oleksy
Złotą maksymą jest to, że nie ma złotych maksym.
Ten kto może - działa; kto nie może - naucza.
Strzeż się człowieka, którego bóg jest wysoko.
Szczęście i Piękno są produktami ubocznymi.
Wielcy ludzie nie przyjmują zaszczytów ponieważ są o nie zazdrośni.
G.B.S. z „Maksym dla rewolucjonistów"
PIGMALION - mitologiczny król Cypru, wyrzeźbił posąg kobiety niezwykłej piękności i błagał Afrodytę, by dała mu podobną żonę. Afrodyta wysłuchawszy jego prośby, ożywiła posąg.
(Mała Encyklopedia Kultury Antycznej)
GEORGE BERNARD SHAW
------(Pygmalion)
Romans w pięciu aktach
Przełożył Kazimierz Piotrowski
Osoby:
-~-- -- -- -- -- -- -- -- -
Profesor Henry Higgins ________________ BOGUMIŁ ANTCZAK Pułkownik Pickering ANDRZEJ GŁOSKOWSKI Eliza Doolittle WANDA GRZECZKOWSKA
ALICJA KRAWCZYKóWNA Alfred Doolittle, jej ojciec ________________ FELIKS ŻUKOWSKI Pani Higgins, matka profesora MARIA KOZIERSKA Pani Pearce, jego gospodyni ALICJA CICHECKA Pani Eynsford-Hill BARBARA JAKLICZ Klara, jej córka KRYSTYNA TESARZ Freddy, jej syn MAREK KOŁACZKOWSKI Pokojówka BOŻENA DARŁAKóWNA
Obywatel I JóZEF ŁODYNSKI Obywatel 11 ZYGMUNT URBAŃSKI
Reżyseria - CZESŁAW WOŁŁEJKO Scenografia - ELŻBIET A IWONA DIETRYCH Asystent reżysera - Bożena Darłakówna
lnspcjent - Irena Przybylska
Premiera 21 września 1975 r.
Sufler - Helena Kamińska
TEi4TR IM.STE&1N~JAA4~ W ŁODZI Dyrektor i kierownik artystyczny
Zastępca dyrektora
Kierownik literacki
Kierownik muzyczny
Redakcja programu
JAN MACIEJOWSKI
ADAM KOMAN
Teresa Worono
Piotr Hertel
Teresa Worono i Jadwiga Bargiełowska
Opracowanie graficzne - Jerzy Wajdowicz
Adresy:
Duża 1 Mała Scena: ul. Jaracza 27.
Scena „7,15": ul. Traugutta 1.
Dyrekcja i sekretariat: ul. Kilińskiego 45 tel. 375-85.
Kasy teatru przy ul. Jaracza 27, tel. 266-18 i Sceny „7,15" przy ul. Traugutta 1, tel. 272-70 otwarte codziennie w godzi· nach 10-13 i 16--19,30.
Biuro Organizacji Widowni przy ul. Kilińskiego 45, tel. 315-32 przyjmuje zamówienia na bilety zbiorowe w godzinach 8-16.
W poniedziałki teatr nieczynny.
Cena 3 zł.
Zakłady Typograficzne lódż, zam. 424(75 - 5.000 egz. U-513833