ggd zaanstreek|waterland

Bij GGD Zaanstreek - WaterlandBBiijj GGD ZZaansttreekk - WWaterllandd

wie wat

waarom?

Inhoud

Wie, wat, waarom GGD Zaanstreek-Waterland? 7

De afdelingen van GGD Zaanstreek-Waterland 9

Organisatiestructuur GGD Zaanstreek-Waterland 10

Epidemiologie, Beleid en Gezondheidsbevordering 12

(EBG)

Epidemiologie 13

Beleidsadvisering 14

Gezondheidsbevordering 15

Projecten 17

Algemene Gezondheidszorg (AGZ) 19

Algemene Infectieziektebestrijding 20

Tuberculosebestrijding 22

SOA/SENSE 24

Inspecties Kinderopvang 25

Inspecties tatoeages, piercings en permanente 27

make-up

Medische Milieukunde 29

Reizigersadvisering 30

Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) 31

Aanpak Huiselijk Geweld 32

Meldpunt overlast en bemoeizorg 34

Straathoekwerk en Jeugd Preventie Programma (JPP) 35

Projecten 37

Jeugdgezondheidszorg 0-19 39

Preventief gezondheidsonderzoek (PGO) en Screening 41

Rijksvaccinatieprogramma 45

Onderzoek op verzoek 45

Opvoedingsondersteuning 46

Zorgcoördinatie 48

Preventieve logopedie 49

Projecten 51

Directie en bestuur 55

GHOR: Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen 56

en rampen

PSHOR: Psychosociale hulpverlening na ongevallen 58

en rampen

GROP (GGD Rampenopvangplan) 60

Beheer 61

Afkortingen 62

5

wie|wat|waarom GGD Zaanstreek - Waterland

figuur 1: de regio Zaanstreek-Waterland

6

Bergen

Amsterdam

Markermeer

Noordzee

Heemskerk

HaarlemmerliedeSpaarnwoude

Beverwijk

VelsenIJmuiden

Heiloo

Castricum

Hoorn

Haarlem

WORMERLAND

ZAANSTAD

OOSTZAANLANDSMEER

PURMEREND

ZEEVANG

BEEMSTER

EDAM-VOLENDAM

Alkmaar

Uitgeest

WATERLAND

Missie

De missie van de GGD is het bewaken,

beschermen en bevorderen van de volks-

gezondheid van de inwoners in de regio

Zaanstreek-Waterland.

Visie

De GGD werkt aan een goede gezondheid

van alle inwoners in Zaanstreek-Waterland

en gaat daarbij uit van de WHO-definitie

(World Health Organization) van gezond-

heid: gezondheid is een toestand van volledig

lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk

welzijn, en niet alleen de afwezigheid van

ziekte of gebrek. In de werkzaamheden

van de GGD staat een collectieve aanpak

centraal, waarbij specifiek aandacht is voor

groepen met een gezondheidsrisico en voor

personen die kwetsbaar zijn. De GGD is de

uitvoerder van en eerste adviseur over het

(regionale) volksgezondheidsbeleid en het

kenniscentrum op het terrein van de open-

bare gezondheidszorg. De werkzaamheden

worden op efficiënte en effectieve manier

uitgevoerd.

Taken GGD Zaanstreek-Waterland

Veel GGD-taken liggen wettelijk vast. De Wet

Publieke Gezondheid (WPG) is de belangrijkste

wet, deze schrijft een groot aantal taken

voor die de gemeenten dienen uit te voeren:

- het verwerven van inzicht in de gezond-

heidssituatie van de bevolking (epidemio-

logie),

- het bewaken van gezondheidsaspecten in

bestuurlijke beslissingen (beleidsadvisering),

- het opzetten en uitvoeren van preventie-

programma’s (gezondheidsbevordering),

- het bevorderen van medisch milieukundige

zorg,

- het bevorderen van technische hygiëne-

zorg,

Wie, wat, waaromGGD Zaanstreek-WaterlandGGD Zaanstreek-Waterland staat voor gemeenschappelijke gezond-

heidsdienst voor de regio Zaanstreek-Waterland. Dit betreft 9

gemeenten; Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan,

Purmerend, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang.

7


- het bieden van psychosociale hulp bij

rampen,

- de jeugdgezondheidszorg,

- de ouderengezondheidszorg,

- de infectieziektebestrijding.

Daarnaast omschrijft deze wet tevens dat

de gemeenten o.a. een GGD in stand moeten

houden voor de uitvoering van genoemde

taken.

Naast de WPG heeft de GGD te maken met

de Wet Maatschappelijke Ondersteuning

(WMO), de Wet Kinderopvang, de Wet Ge-

neeskundige Hulpverlening bij Ongevallen

en Rampen (Wet GHOR) en de Wet Jeugd-

zorg. Ook in het kader van deze wetten

voert de GGD taken uit.

De gemeenten hebben beleidsvrijheid in

de mate waarin ze de taken uit bovenge-

noemde wetten uitvoeren. Uitzondering

hierop is het uniforme deel van het basis-

takenpakket Jeugdgezondheidszorg. Deze

beleidsvrijheid wordt in toenemende mate

beperkt door de eisen die de Kwaliteitswet

Zorginstellingen en de Inspectie voor de

Gezondheidszorg aan de uitvoering stellen.

De GGD maakt zijn keuzes voor de uitvoering

op basis van de verplichtingen vanuit bo-

vengenoemde wetten, de speerpunten uit

de nota lokaal volksgezondheidsbeleid, de

eisen van de Inspectie en epidemiologische

gegevens. Hierbij wordt de aard, de omvang,

de ernst en de wijze van beïnvloeding van

het gezondheidsprobleem afgewogen. Ook

de landelijke ontwikkelingen neemt de GGD

hierin mee.

Naast de wettelijke taken voert de GGD ook

de markttaak reizigersadvisering uit. Daar-

naast voert de GGD op verzoek van een

individuele gemeente activiteiten uit op

projectbasis of structureel.

De GGD is voor alle taakvelden HKZ gecertifi-

ceerd. Het HKZ-keurmerk (Harmonisatie

Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector) maakt

zichtbaar dat de organisatie voldoet aan

kwaliteitseisen die vanuit de sector zelf,

door financiers, patiënten/consumenten

en de overheid worden gesteld.

Dit is vastgesteld door een onafhankelijk

certificeringbureau.

8

Waar bestaat dit uit?EBG (Epidemiologie, Beleid en - Epidemiologie

Gezondheidsbevordering) - Gezondheidsbeleid- Gezondheidsbevordering- Projecten

..................................................................................................................................AGZ (Algemene Gezondheidszorg) - Infectieziektebestrijding

- Soa-bestrijding- Tbc-bestrijding- Reizigersadvisering- Technische hygiënezorg- Medische milieukunde

..................................................................................................................................MGZ (Maatschappelijke Gezondheidszorg) - Meldpunt overlast en bemoeizorg

- Aanpak huiselijk geweld- Straathoekwerk (alleen voor gemeente Zaanstad en

Oostzaan)- Projecten

..................................................................................................................................JGZ (Jeugdgezondheidszorg) - Jeugdgezondheidszorg 0 - 19 jaar,

- Zorgcoördinatie- Opvoedingsondersteuning- Preventieve logopedie- Centrum voor Jeugd en Gezin- Projecten

..................................................................................................................................DIRECTIE - Directeur/Regionaal Geneeskundig Functionaris

- GHOR, PSHOR en GROP

- Directiesecretaris- Organisatiebeleid- Communicatie

..................................................................................................................................BEHEER - P&0

- Financiën- ICT

- Secretariaat en receptie- Facilitaire zaken

De afdelingen van GGD Zaanstreek-Waterland

9


Organisatiestructuur GGD Zaanstreek-Waterland

10

BestuurGGD Zaanstreek-Waterland

Directie

Directiesecretariaat

OR

Staf | Directie

MGZ

MaatschappelijkeGezondheidszorg

AGZ

AlgemeneGezondheidszorg

EBG

Epidemiologie,Beleid,Gezondheids-bevordering

JGZ

Jeugdgezondheids-zorg

Beheer

Financiën, ICT,Facilitaire Zaken,P&O

11


Epidemiologie, Beleid en Gezondheidsbevordering (EBG)

Wat is het? EBG brengt de gezondheidstoestand van de bevolking

binnen de regio Zaanstreek-Waterland in kaart, verkent de huidige en

toekomstige gezondheidsproblemen en de factoren die deze gezond-

heidsproblemen veroorzaken en voert activiteiten uit ter bevordering

van de gezondheid van de bevolking binnen de regio. Een belangrijk

doel daarbij is het bevorderen van gelijke kansen op gezondheid voor

alle inwoners en het verkleinen van gezondheidsverschillen tussen

verschillende bevolkingsgroepen.

Voor wie? Voor alle inwoners in de regio Zaanstreek-Waterland.

Waarom? Activiteiten door EBG dragen bij aan de ontwikkeling van

de collectieve preventie en het lokaal gezondheidsbeleid van de regio


12

Epid

emiologie, B

eleid en

Gezon

dh

eidsb

evorderin

g

Epidemiologie

Wat is het?

Epidemiologen beschrijven de gezondheids-

situatie van de bevolking en verrichten

onderzoek in de gehele regio Zaanstreek-

Waterland. Deze onderzoeken worden uit-

gevoerd onder de vlag van de 'Gezondheids-

monitor Zaanstreek-Waterland':

• Epidemiologie doet eenmaal in de vier

jaar een bevolkingsonderzoek door middel

van vragenlijstafname bij de volgende

doelgroepen:

• 0 tot en met 11-jarigen

• Klas 2 en klas 4 Voortgezet Onderwijs

(E-MOVO)

• 19 tot 64-jarigen

• 65-jarigen en ouder

• Epidemiologie analyseert en verwerkt de

registraties van de afdelingen JGZ, AGZ en

MGZ.

• Epidemiologie voert incidenteel onderzoek

uit op verzoek van internen of externen.

De gegevens in de onderzoeken kunnen af-

komstig zijn van interne bronnen (zoals de

bevindingen van JGZ), van externe bronnen

(zoals de sterfteregistratie van het CBS),

maar ook van enquêtes.

In 2009 heeft de GGD bijvoorbeeld haar vier-

jaarlijkse Gezondheidsenquête gehouden

bij 19 - 64-jarigen en bij de 65-jarigen en

ouder. In dit onderzoek zijn 14.000 inwoners

van Zaanstreek-Waterland verzocht om een

vragenlijst over hun gezondheid in te vullen.

Door het analyseren van de enquêtegegevens

krijgt de GGD (en dus de gemeenten) een

beeld van de gezondheidstoestand van de

bevolking en van risicogroepen op gezond-

heidsgebied.

Voor wie?

De epidemiologen zijn er voor de gemeenten

en de GGD en daarmee voor de inwoners van

de regio Zaanstreek-Waterland.

De onderzoeksgegevens dienen als basis

van het gemeentelijke gezondheidsbeleid

en als basis van het GGD-beleid.

Daarnaast worden de gegevens van alle

GGD-en verzameld in een landelijke databank.

13


Epid

emio

logi

e, B

elei

d e

nG

ezon

dh

eid

sbev

ord

erin

g

Beleidsadvisering

Wat is het?

• Beleidsformulering: opstellen van be-

leidsnotities voor GGD of gemeenten,

bijvoorbeeld op het gebied van het lokaal

volksgezondheidsbeleid.

• Beleidsadvisering:

• Het opstellen van beleidsadviezen ge-

richt op het beschermen, bewaken en

bevorderen van gezondheidsaspecten

bij bestuurlijke beslissingen.

• Het vertalen van de verzamelde infor-

matie in concrete adviezen aan de

gemeenten.

• Gemeenten informeren over de ont-

wikkelingen op het gebied van volks-

gezondheid op landelijk en regionaal

niveau en het adviseren hierin.

• Het bevorderen van integraal beleid.

• Het bevorderen van ketenzorg,

samenwerking, afstemming en conti-

nuïteit van organisaties en instellingen

die taken vervullen op het gebied van

gezondheidsbevordering.

• Overleg:

• Het organiseren en ondersteunen van

een regionaal ambtelijk overleg volks-

gezondheid/GGD.

Voor wie?

De beleidsmedewerkers zijn er voor de ge-

meenten en de GGD en daarmee voor de in-

woners van de regio Zaanstreek-Waterland.

Beleidsmedewerkers werken samen met

andere afdelingen van de GGD en ook met

andere organisaties.

Waarom?

De GGD voert de taak 'Epidemiologie' uit op

basis van de Wet Publieke Gezondheid.

De gemeenten moeten inzicht krijgen in

de gezondheidssituatie van haar regio-

bevolking op basis van epidemiologische

analyse. Elke vier jaar dienen dan ook

gegevens verzameld en geanalyseerd te

worden op een landelijk gelijkvormige

wijze.

..................................................................................................................................

14

Epid

emiologie, B

eleid en

Gezon

dh

eidsb

evorderin

g

Gezondheidsbevordering

..................................................................................................................................

Wat is het?

Gezondheidsbevordering heeft tot taak

gezond gedrag te stimuleren en een gezonde

leefomgeving te bevorderen. Gezondheids-

bevordering voert de volgende activiteiten

uit:

• Het verstrekken van informatie over

gezondheid en gezondheidsrisico's.

• Het leveren van een bijdrage aan het

implementeren en uitvoeren van

veelbelovende of effectieve preventie-

programma’s. De meeste preventiepro-

gramma’s liggen op het gebied van

overgewicht (voeding en bewegen), op-

voedondersteuning, verslaving (alcohol

en roken) en seksualiteit.

• Het uitvoeren van voorlichting en pre-

ventieprogramma’s aan allochtonen

(VETC: Voorlichting in Eigen Taal en Cul-

tuur).

• Het doen van procesevaluatie zowel naar

de mate waarin een programma wordt

uitgevoerd zoals bedoeld, als naar de

succes- en faalfactoren.

Voor wie?

Gezondheidsbevordering richt zich op de

gehele bevolking in de regio. Binnen de

gehele bevolking is er specifieke aandacht

voor jeugdigen, allochtonen en inwoners

met een lage sociaal economische status.

De activiteiten kunnen zich direct richten

op de bevolking, maar ook wordt er vaak

samengewerkt met het onderwijs, sociaal-

cultureel werk en organisaties in de gezond-

heidszorg. Afhankelijk van het programma

Waarom?

Beleidsontwikkeling is vastgelegd in de Wet

Publiek Gezondheid, namelijk het bewaken

van gezondheidsaspecten in bestuurlijke

beslissingen. Beleidsmedewerkers ‘vertalen’

de beschikbare informatie (onderzoeksge-

gevens, kennis) naar een toepasbaar beleid

zowel intern als extern.

15


Epid

emio

logi

e, B

elei

d e

nG

ezon

dh

eid

sbev

ord

erin

g

worden de activiteiten op verschillende

plaatsen in de regio uitgevoerd.

In 2009 is er bijvoorbeeld in Zaanstad

gestart met het project ‘Bewegen op recept

(BOR)‘. Het project BOR is gericht op inwoners

die zich in de eerstelijnspraktijk presenteren

met niet afnemende klachten die te

maken hebben met overgewicht, diabetes,

bewegingsarmoede, rugklachten of span-

ningsklachten. Het betreft vooral mensen

die in cultureel en sociaaleconomisch

opzicht in een achterstandspositie leven.

De uitdaging is het bevorderen van een

actieve leefstijl door het aanbieden van

op maat gemaakte bewegingsprogram-

ma’s die vervolgens opgaan in het

reguliere aanbod in de wijk en de leefstijl

blijvend zullen verbeteren.

Waarom?

In de Wet Publieke Gezondheid is vastgelegd

dat gezondheidsbevordering een wettelijke

taak is die bestaat uit: ‘Het bijdragen aan

opzet, uitvoering en afstemming van pre-

ventieprogramma’s, waaronder programma’s

voor gezondheidsbevordering.’

Gezondheid wordt door verschillende facto-

ren bepaald bijvoorbeeld erfelijkheid, woon-

omgeving en leefstijl. Mensen kunnen zelf

invloed uitoefenen op hun gezondheid door

op een gezonde manier te leven. Gezond-

heidsbevordering stimuleert mensen om op

een gezonde manier te leven en geeft hen

informatie over hoe zij dit kunnen uitvoeren.

16

Epid

emiologie, B

eleid en

Gezon

dh

eidsb

evorderin

g

Wat is het?

Alcoholmatiging Jongeren Zaanstad

Met het vaststellen van het alcoholbeleid

voor Jongeren in Zaanstad van 2009 - 2012

wordt er gewerkt aan het terugdringen

van het (overmatige) alcoholgebruik onder

jongeren. Het beoogde resultaat is dat

jongeren zich gezond ontwikkelen en het

uitgaan veiliger wordt in Zaanstad door

minder alcohol gerelateerde delicten

(geweld en vandalisme).

Bewegen op recept in Zaanstad

Het project Bewegen op recept in Zaanstad

heeft een looptijd van 4 jaar (2010-2013).

Doelstellingen voor de hele projectperiode

zijn:

1 Er zijn samenwerkingsafspraken ont-

staan tussen de eerstelijnszorg, GGD en

sportaanbieders.

2 De bewegingsactiviteit van de deel-

nemers aan BOR neemt significant toe.

3 Het aantal huisartsbezoeken van de

deelnemers aan BOR neemt af.

4 BOR is een regulier aanbod geworden in

de deelnemende wijken.

5 BOR kan worden uitgebreid naar andere

huisartspraktijken.

Lentekriebels Zaanstad

Het doel van de week van de lentekriebels is

om:

• Relationele en seksuele vorming

onder de aandacht te brengen van

de basisscholen in de gemeente Zaan-

stad.

• Scholen te overtuigen van het belang

van relationele en seksuele vorming in

het basisonderwijs.

• Scholen te stimuleren relationele en sek-

suele vorming in te passen in hun lespro-

gramma.

Lekker Fit! aanpak overgewicht

Zaanstad

Het doel is dat kinderen (en hun) ouders

een gezonde leefstijl kiezen zodat de kans

Projecten

17


Epid

emio

logi

e, B

elei

d e

nG

ezon

dh

eid

sbev

ord

erin

g

op overgewicht en gezondheidsrisico’s op

latere leeftijd afneemt.

Kroegtijgers & Damlopers (Uitgaan

en drugs) Zaanstad

Het project Kroegtijgers & Damlopers heeft

een looptijd van 4 jaar (2007-2011). De doel-

stellingen zijn:

• Verminderen van risicogedrag zoals over-

matig genotmiddelengebruik.

• Deskundigheidsbevordering van inter-

mediairen.

• Het versterken van het netwerk rondom

het uitgaansleven.

VETC in de huisartsenpraktijk

Zaanstad

1 Organisatie van voorlichtingsbijeenkom-

sten vanuit de huisartsenpraktijk.

2 Aanbieden van een spreekuur door de

VETC in de huisartsenpraktijk.

3. Verbeteren van het begrip gezondheid

en gezondheidszorg bij allochtonen.

Voor wie?

Inwoners van de gemeente Zaanstad, de

doelgroep is afhankelijk van het project.

Waarom?

De GGD voert op verzoek van een individuele

gemeente activiteiten op projectbasis uit.

18

epid

emiologie

Algemene Gezondheidszorg (AGZ)

Wat is het? AGZ voert taken uit op het gebied van infectieziektebestrij-

ding, technische hygiënezorg, reizigersadvisering, soa-bestrijding, tbc-

bestrijding en medische milieukunde.

Voor wie? Voor alle inwoners van de regio Zaanstreek-Waterland.

Waarom? AGZ is er om de algemene gezondheidszorg in de regio Zaan-

streek-Waterland te bewaken, te beschermen en te bevorderen.

19


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

De afdeling Infectieziektebestrijding van de

GGD houdt zich bezig met het voorkomen,

bestrijden en opsporen van infectieziekten.

Dit gebeurt door middel van het geven van

voorlichting en adviezen aan de bevolking

over de preventie en risico's van infectieziek-

ten, door het voorschrijven van medicijnen

of het geven van vaccinaties.

In bijzondere gevallen, dat kan zijn bij een

werkelijke of dreigende epidemie van een

infectieziekte, behoort het tot de taken van

de GGD om onderzoek te verrichten naar

besmette personen. De GGD probeert zo

snel mogelijk te achterhalen waar of door

wie patiënten besmet zijn. Dat wordt bron-

opsporing genoemd. De GGD inventariseert

vervolgens zo veel mogelijk contacten van

besmette patiënten. Op deze wijze kunnen

maatregelen worden genomen om verdere

besmetting tegen te gaan.

Voor wie?

Inwoners en passanten in de regio Zaan-

streek-Waterland.

Waarom?

Infectieziekten zijn ziekten die worden over-

gedragen van mens op mens. Dat kan direct

of indirect gebeuren. Een veel voorkomende

infectieziekte als griep wordt direct overge-

dragen, via bijvoorbeeld minuscuul kleine,

het griepvirus bevattende, druppeltjes die

een besmet iemand verspreidt wanneer hij

hoest of niest. Inademing van deze druppel-

tjes kan een gezond iemand besmetten.

Indirecte besmetting vindt bijvoorbeeld

plaats door het drinken van water of het

eten van voedsel dat de ziekteverwekkers

bevat die een infectieziekte veroorzaken.

Ziekteverwekkers zijn bacteriën, virussen,

parasieten of schimmels.

Sommige infectieziekten komen veel voor

en genezen relatief snel. Griep is daarvan

een bekend voorbeeld. Andere ziekten kunnen

beduidend ernstiger zijn en een adequate

medische behandeling vergen. Tuberculose

(tbc), seksueel overdraagbare aandoeningen

(soa), voedselinfecties, geelzucht en kink-

hoest zijn voorbeelden van zulke infectie-

Algemene Infectieziektebestrijding

20

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

ziekten die in Nederland nog regelma-

tig voorkomen. Andere infectieziekten

duiken minder regelmatig op, maar

kunnen ook grote gevolgen hebben.

Dat geldt bijvoorbeeld voor aids, legio-

nella, nekkramp, polio en tropische

ziekten als malaria. Voor de preventie

van veel infectieziekten en andere be-

smettelijke aandoeningen heeft de

overheid regels opgesteld. Voor veel be-

smettelijke ziekten geldt een wette-

lijke meldingsplicht. Artsen die een

dergelijke ziekte vaststellen moeten

dat aan de GGD melden. Ook meldin-

gen door niet-artsen zijn van groot be-

lang. Instellingen zoals scholen,

kinderdagverblijven, verpleeghuizen en

bejaardencentra moeten conform de

Wet Publieke Gezondheid in bepaalde

gevallen telefonisch mededeling doen

aan de GGD bij het uitbreken van deze

infectieziekten.

De aanpak infectieziektebestrijding

(inclusief soa en tbc) is vastgelegd in

de Wet Publieke Gezondheid.

21


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

De afdeling Tuberculosebestrijding houdt

zich bezig met het voorkomen, opsporen en

behandelen van tbc. Voorlichting speelt

hierbij een belangrijke rol. Door het geven

van voorlichting en adviezen wordt getracht

de kans op een infectie zo klein mogelijk te

maken. Daarnaast zijn het begeleiden van

patiënten en het onderzoeken van mensen

die mogelijk geïnfecteerd zijn met de tbc-

bacterie belangrijke taken van de GGD. Dit

laatste gebeurt door middel van bron- en

contactonderzoek, periodieke screening en

aanstellingskeuringen.

Zodra een tbc-patiënt bij de GGD is aange-

meld, neemt de verpleegkundige van de

tbc-bestrijding contact op met de patiënt.

Gedurende de hele medicijnkuur blijft de

sociaal verpleegkundige van de GGD bij de

patiënt betrokken. Behalve de begeleiding

bij de medicijnkuur coördineert de verpleeg-

Tuberculosebestrijding

22

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

kundige ook het contactonderzoek of de

bronopsporing. Contactonderzoek vindt

plaats rondom een patiënt met een be-

smettelijke vorm van tbc. Het doel hiervan

is om geïnfecteerde personen op te sporen.

De verpleegkundige stelt samen met de

patiënt een contactlijst op van de mensen

met wie de patiënt contact heeft. Bij een

tbc-infectie waarvan de bron onbekend is,

probeert de GGD te achterhalen door wie de

persoon geïnfecteerd is. Dit wordt bronop-

sporing genoemd.

Voor wie?

De GGD onderzoekt regelmatig mensen die

een verhoogd risico lopen op tbc. Dat kunnen

mensen zijn met een verminderde weer-

stand zoals verslaafden, dak- en thuislozen,

mensen die afkomstig zijn uit een land

waar veel tbc voorkomt, of mensen die re-

gelmatig op vakantie gaan naar een land

waar veel tbc voorkomt. Ook mensen uit

een bepaalde beroepsgroep kunnen een

verhoogde kans lopen op een tbc-infectie.

Bijvoorbeeld wanneer men veel werkt met

risicogroepen. Afhankelijk van het risico en

de mogelijkheden worden deze risicogroe-

pen eenmalig of periodiek onderzocht op

tbc. Zo worden buitenlanders die afkomstig

zijn uit landen waar veel tbc voorkomt vlak

na binnenkomst in Nederland onderzocht

op tbc. Mensen die op vakantie gaan naar

een land waar veel tbc voorkomt worden

geadviseerd maatregelen te nemen ter be-

scherming tegen tbc.

Waarom?

Tbc is een infectieziekte die wordt veroor-

zaakt door de tuberkelbacterie. De meest

voorkomende vorm van tbc is longtbc. Veel

voorkomende klachten zijn hoesten, koorts,

transpireren, verminderde eetlust, gewichts-

verlies en vermoeidheid. Mensen met een

besmettelijke vorm van tbc kunnen anderen

infecteren door hoesten en niezen.

Het duurt acht weken voordat een infectie

kan worden aangetoond. Mensen met zo'n

infectie hebben geen klachten, maar kun-

nen in de toekomst wel tbc ontwikkelen.

De meeste personen die geïnfecteerd zijn

ontwikkelen echter geen tbc en kunnen

daardoor anderen niet besmetten. Slechts

in ongeveer 10% van de gevallen leidt een

infectie met de tbc-bacterie tot actieve tbc.

Een tbc-infectie kan goed met medicijnen

behandeld worden. Op deze manier wordt

voorkomen dat iemand in de toekomst tbc

zal krijgen en zelf een nieuwe bron vormt.

Actieve tuberculose wordt eveneens met

medicijnen behandeld.

23


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

Bij de Soa-spreekuren (soa staat voor seksu-

eel overdraagbare aandoening) van GGD

Zaanstreek-Waterland kan men terecht voor

gratis onderzoek en, indien nodig, behande-

ling van soa. SENSE staat voor seksuele hulp-

verlening: vragen over soa’ s, zwangerschap,

abortus, anticonceptie en seksualiteit. Men

kan terecht bij SOA/SENSE indien er vragen

zijn over soa/hiv, zwangerschap, anticon-

ceptie en seksualiteit of als er een soa/hiv-

screening nodig is en/of er gevaccineerd

dient te worden tegen hepatitis B.

Voor wie?

De SOA/SENSE-spreekuren zijn een aanvul-

lende voorziening op de huisartsenzorg.

Gratis soa-screening is bedoeld voor ieder-

een die niet bij de huisarts terecht kan of

tot een specifieke risicogroep behoort (bij-

voorbeeld mannen die seks hebben met

mannen, prostituees of mensen met veel

wisselende seksuele contacten). SENSE is

vooral bedoeld voor jongeren tot en met 24

jaar. De consulten zijn gratis voor iedereen

tot en met 24 jaar. Het soa-onderzoek (in-

clusief hiv-test) is gratis en anoniem.

Waarom?

SENSE kan helpen door middel van gesprek-

ken, eventueel lichamelijk en aanvullend

onderzoek, behandeladviezen en recepten.

Net wat in de betreffende situatie nodig is.

SOA/SENSE

24

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

Wat is het?

Onder kinderopvang wordt dagopvang (0

tot 4 jaar), buitenschoolse opvang (4 tot 13

jaar) en gastouderopvang via het gastou-

derbureau verstaan. Inspecteurs van de GGD

toetsen, in opdracht van de gemeente, mini-

maal 1 x per jaar of wordt voldaan aan de

Wet Kinderopvang en de Beleidsregels Kwa-

liteit Kinderopvang. Hierin staan eisen

weergegeven op het gebied van ouderin-

spraak, personeel, veiligheid en gezondheid,

accommodatie en inrichting, groepsgrootte

en leidster-kindratio, pedagogisch beleid en

praktijk en klachten. De bevindingen van

deze inspectie komen terug in inspectierap-

porten. Deze rapporten zijn openbaar en op

de website van de GGD (www.ggdzw.nl) in te

zien. Elke gemeente heeft beleid ontwikkeld

wat te doen bij het niet voldoen aan de

eisen die in de Wet en beleidsregels worden

gesteld. De directeur van de GGD is toezicht-

houder op de kinderopvang.

Inspecties Kinderopvang

25


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Voor wie?

Een kindercentrum, gastouderbureau of

gastouder moet zich melden bij de ge-

meente waarin men zich vestigt. Na mel-

ding bij de gemeente volgt een inspectie

van de GGD en opname in het register. Al-

leen als kinderopvang geregistreerd is kun-

nen ouders in aanmerking komen voor een

tegemoetkoming in de kosten door de be-

lastingdienst.

Waarom?

Met ingang van 1 januari 2010 is de nieuwe

Wet Kinderopvang in werking getreden.

Deze wet regelt de voorwaarden waaraan

kinderopvang moet voldoen. Jonge kinderen

zijn kwetsbaar en het aanbieden van ver-

antwoorde kinderopvang wordt door de

overheid dan ook belangrijk geacht. Verant-

woorde kinderopvang zal een bijdrage leve-

ren aan een goede en gezonde ontwikkeling

van het kind in een veilige en gezonde om-

geving.

26

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

Wat is het?

Het aanbrengen van tatoeages, permanente

make-up (PMU) en het plaatsen van een pier-

cing is tegenwoordig veel gevraagd. Deze

handelingen worden in de regel uitgevoerd

door niet-medici en geschieden dan ook

niet onder medische verantwoordelijkheid.

Hygiënisch werken is hierbij een vereiste

om te voorkomen dat ziektekiemen worden

overgebracht.

Voor wie?

Sinds 1 juni 2007 is het Warenwetbesluit

van kracht voor het tatoeëren en piercen.

Deze wetgeving moet voorkomen dat er

onhygiënisch wordt gewerkt bij het aan-

brengen van tatoeages, piercings (ook in

oorlellen) en PMU. Onhygiënisch werken

kan leiden tot onder andere infecties met

Hepatitis B/C en hiv.

Waarom?

Het Warenwetbesluit stelt 2 eisen aan on-

dernemers die tatoeëren, piercen of PMU

aanbrengen:

1 Om te mogen werken moeten zij een

vergunning van de minister van VWS heb-

ben. Ondernemers die alleen oorlellen

piercen hoeven geen vergunning aan te

vragen.

2 Er moet veilig worden gewerkt (deze eis

geldt overigens ook voor degenen die al-

leen oorlellen piercen) volgens de richtlij-

nen van het Landelijk Centrum Hygiëne

en Veiligheid. Deze richtlijnen zijn opge-

steld samen met de branches en door de

minister vastgesteld.

De richtlijnen worden in deze regio gecon-

troleerd door GGD Zaanstreek-Waterland. De

Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) is belast

met de handhaving van deze wetgeving.

Met behulp van de richtlijnen controleert de

medewerker van de GGD onder andere de in-

richting, apparatuur, werkwijze en schoon-

maak (o.a. steriliseren) van de betreffende

bedrijven. De GGD-en krijgen ondersteuning

van het Landelijk Centrum Hygiëne en Vei-

ligheid.

Inspecties tatoeages, piercings en permanente make-up

27


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Op de website www.veiligtatoeeren.nl,

www.veiligpiercen.nl en www.veiligpmu.nl

staan alle studio’s en salons die een vergun-

ning hebben verkregen om deze handelin-

gen uit te voeren.

28

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

Wat is het?

Medische Milieukunde houdt zich bezig

met de relatie tussen milieu en gezondheid

van mensen. Er wordt een onderscheid ge-

maakt tussen binnenmilieu (in woningen

en gebouwen) en buitenmilieu. Het betreft

een breed scala van onderwerpen, variërend

van vocht en schimmel in de woning tot

luchtverontreiniging door het verkeer of

schadelijke effecten van elektromagneti-

sche straling.

Als er sprake is van een dreigend gezond-

heidsrisico door milieufactoren, of omge-

keerd, als er sprake is van gezondheids-

problemen met milieu als mogelijk oorzaak,

kan men contact opnemen met de GGD.

Soms kan een telefonisch advies met de

medisch milieukundige volstaan. Maar in-

dien nodig kan de arts of sociaal verpleeg-

kundige ter plaatse komen om de situatie te

beoordelen. De medisch milieukundigen

kunnen op verzoek zowel aan individuen als

aan groepen voorlichting geven, bijvoor-

beeld op bewonersbijeenkomsten.

Voor wie?

Inwoners van de regio Zaanstreek-Water-

land kunnen om een medisch milieukundig

advies vragen, maar ook instanties kunnen

gebruik maken van de medisch milieukun-

dige expertise. In eerste instantie behoren

arbeidsomstandigheden niet tot het werk-

veld van de GGD.

Waarom?

Verontreiniging van het milieu kan risico's

opleveren voor de gezondheid. Naar schat-

ting is 2 tot 5% van het gezondheidsverlies

in Nederland het gevolg van blootstelling

aan milieufactoren. Door tijdige signalering,

nader onderzoek en het daar waar nodig

treffen van maatregelen kan schadelijke

blootstelling worden beperkt of voorkomen.

Zo kan op een gefundeerde wijze de volks-

gezondheid worden beschermd. Het uitvoe-

ren van de medisch milieukundige taak is

vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid.

Medische Milieukunde

29


Alg

emen

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

GGD Zaanstreek-Waterland helpt reizigers

middels advies op maat bij een goede voor-

bereiding van de buitenlandse vakantie of reis.

Van elk land weet de GGD precies wat de

gezondheidsrisico's zijn en welke voorzorgs-

maatregelen genomen moeten worden. Door

de samenwerking met het Landelijk Coördina-

tie Centrum Reizigersadvisering (LCR) worden

nieuwe ontwikkelingen nauwlettend gevolgd.

Tijdens het spreekuur geeft een verpleegkun-

dige een persoonlijk advies, gebaseerd op de

medische voorgeschiedenis, het gebied waar

men naar toe gaat en de duur en aard van het

verblijf. Er wordt gekeken welke vaccinaties

nodig zijn, of men malariatabletten moet ge-

bruiken en er wordt advies gegeven over hy-

giëne, voeding, anti-muggenmaatregelen, etc.

Voor wie?

Reizigers naar landen in Afrika, Zuid- & Mid-

den-Amerika, Azië en binnen Europa het

voormalig Oostblok en Turkije.

Waarom?

Mensen die tijdens hun verblijf in verre, vaak

tropische, landen ziektes oplopen, blijken

vaak onvoorbereid te zijn vertrokken. In het

buitenland zijn de hygiënische omstandig-

heden en de sanitaire voorzieningen niet al-

tijd van het niveau dat we gewend zijn. Er

komen ziekten voor die hier vrijwel onbe-

kend zijn en waarvoor in ons land dus geen

bescherming nodig is. Ziekten die levensge-

vaarlijk kunnen zijn. Ter plaatse is adequate

bescherming dus van het grootste belang.

Reizigersadvisering

30

Algem

ene

Gezon

dh

eidszorg

Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ)

Wat is het? Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) voert het Meld-

punt Overlast en Bemoeizorg en Aanpak Huiselijk Geweld uit. Ook

valt Straathoekwerk & Jeugd Preventie Programma (alleen voor de ge-

meenten Zaanstad en Oostzaan) onder de afdeling MGZ.

Voor wie? Voor kinderen, jeugdigen en volwassenen in de regio Zaan-

streek-Waterland.

Waarom? De activiteiten van de afdeling MGZ zijn gericht op het voor-

komen en verminderen van problematische situaties waarin kinderen,

jeugdigen en volwassenen terecht komen.

31


Maa

tsch

app

elijk

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

Huiselijk geweld is 'geweld dat door iemand

uit de huiselijke kring van het slachtoffer

wordt gepleegd’. De term 'huiselijk' slaat op

de relatie tussen pleger en slachtoffer en

verwijst niet naar de plaats waar het ge-

weld zich afspeelt. Het gaat niet alleen om

partnermishandeling. Ook kindermishande-

ling of seksueel misbruik, mishandeling, ver-

waarlozing of financiële uitbuiting van

ouderen en eergerelateerd geweld vallen

onder het begrip.

Om in de regio Zaanstreek-Waterland zo

effectief mogelijk samen te werken bij het

signaleren, opvangen en terugdringen van

huiselijk geweld werken zo'n 25 organisaties

samen in het Netwerk Huiselijk Geweld.

Daarnaast wordt een Advies- en Steunpunt

Huiselijk Geweld bemenst en uitvoering ge-

geven aan de wet Tijdelijk Huisverbod.

Voor wie?

Bij het Advies- en Steunpunt Huiselijk

Geweld (ASHG) kunnen slachtoffers, plegers,

getuigen, omstanders van huiselijk geweld

en professionals advies vragen inzake de

aanpak van huiselijk geweld. Het gaat

hierbij om informatie, advies, doorverwij-

zing of een luisterend oor. Het ASHG is 7

dagen per week, 24 uur per dag, telefonisch

bereikbaar via 075 – 65 18 311. De afdeling

MGZ verzorgt de bemensing tijdens kantoor-

tijden, na 17.00 uur en in het weekend is de

telefoon doorgeschakeld naar de crisis-

dienst.

Vanaf april 2009 wordt de wet Tijdelijk

Huisverbod uitgevoerd. In situaties die

acuut dreigend zijn voor het slachtoffer en

eventueel betrokken kinderen kan aan ple-

gers van huiselijk geweld een huisverbod

worden opgelegd van tien dagen. Wanneer

een huisverbod is opgelegd bezoeken de

medewerkers van de GGD de uithuisge-

plaatste en achterblijver(s), brengen hulp-

verlening op gang en formuleren een zorg-

en beleidsadvies waarop de burgemeester

een besluit neemt om het huisverbod al

dan niet te verlengen.

Aanpak Huiselijk Geweld

32

Maatsch

app

elijke G

ezond

heid

szorg

Waarom?

Naar schatting ligt de omvang van huiselijk

geweld in onze regio tussen de tussen 6.500

en 8.000 incidenten per jaar. Het is een om-

vangrijk probleem met ernstige gevolgen

voor de betrokkenen en de samenleving. In

elk milieu en in elke gemeente in onze regio

komt huiselijk geweld voor.

Het huisverbod is bedoeld om huiselijk ge-

weld verder terug te dringen. De maatregel

biedt de mogelijkheid om in een noodsituatie

te voorzien in een afkoelingsperiode waarbin-

nen de nodige hulpverlening op gang kan

worden gebracht en escalatie kan worden

voorkomen. Het huisverbod kan ook worden

opgelegd bij kindermishandeling of een ern-

stig vermoeden daarvan.

Op basis van de Wet Maatschappelijke Onder-

steuning hebben de gemeenten deze taak bij

de GGD belegd.

33


Maa

tsch

app

elijk

e G

ezon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

Het Centraal meldpunt is gericht op een

vangnet en bemiddeling van zorg aan zorg-

mijders die niet meer in staat zijn om voor

zichzelf te zorgen en/of niet in staat zijn om

zelf op een adequate wijze hulp te vragen

en/of overlast voor de omgeving veroorzaken

(ernstige woningvervuiling, geluidsoverlast).

Meldingen komen onder andere van woning-

bouwverenigingen, politie, uitkeringsinstan-

ties, zorginstellingen en burgers. De GGD

brengt de problematiek in kaart en geleid

de betrokken persoon door naar adequate

hulpverlening. Door het uitstekende netwerk

van gemeenten, woningbouwverenigingen,

zorgen hulporganisaties waarmee de GGD

samenwerkt is het mogelijk om tot een

betere toeleiding tot hulpverlening te

komen. Voor risicogezinnen bestaat daar-

naast het Vangnet Jeugd voor Zaanstad.

Het Vangnet Jeugd richt zich op jeugdigen

van -9 maanden tot 19 jaar. De bedoeling is

om deze taak onder het meldpunt overlast

en bemoeizorg onder te brengen en naar de

gehele regio uit te breiden.

Een sociaal (psychiatrisch) verpleegkundige

of maatschappelijk werker van de GGD doet

onderzoek naar de aard van de melding,

onderzoekt of betrokkene reeds bekend is

bij de hulpverlening en gaat op huisbezoek

met als doel de betrokkene of gezinnen toe

te leiden naar zorg en hulpverlening en de

eventuele overlast te doen verminderen.

Voor wie?

Een melding kan gedaan worden door veel

verschillende instanties (politie, woning-

bouwcorporaties, huisarts, etc.) en richt zich

op mensen die woonachtig zijn in de regio

Zaanstreek-Waterland. Het Vangnet Jeugd is

momenteel alleen nog werkzaam voor jeug-

digen in Zaanstad. De bedoeling is om dit

naar de hele regio uit te breiden.

Waarom?

Bij mensen die overlast veroorzaken of niet

in staat zijn zelf hulp te zoeken is vaak

sprake van complexe meervoudige proble-

matiek, zoals zelfverwaarlozing, chronische

psychiatrische problematiek, chronische ver-

Meldpunt overlast en bemoeizorg

34

Maatsch

app

elijke G

ezond

heid

szorg

Straathoekwerk en Jeugd Preventie Programma (JPP)

slaving,

Wat is het?

Straathoekwerk wordt uitgevoerd in Zaan-

stad en Oostzaan en ingezet ten behoeve

van jongeren in de leeftijd tussen de 12 en

25 jaar. Het werk kenmerkt zich door een

‘outreachende’ werkwijze, ofwel jongeren

worden opgezocht op plekken waar zij zich

ophouden, waaronder de alom bekende

‘hangplekken’. In Zaanstad opereert Straat-

hoekwerk in dit zogeheten ‘wijkwerk’ vanuit

de 2e lijn. Straathoekwerk wordt ingescha-

keld op het moment dat anderen (bijvoor-

beeld politie, jongerenwerk) hebben

geconstateerd dat er jongeren in de ‘hang-

groepen’ zitten, die zich bezighouden met

risicovol gedrag dan wel waarvan bekend is

dat zij problemen hebben. Vanuit die con-

tacten op straat wordt individuele hulp- en

dienstverlening verleend aan jongeren die

problemen hebben op het gebied van huis-

vesting, financiën, dagbesteding, relaties of

verslavingen. Straathoekwerk kan jongeren,

die niet beschikken over een vast verblijf-

adres, tijdelijk een postadres verstrekken

zodat zij toch een uitkering, studiefinancie-

ring e.d. kunnen aanvragen. Jongeren kun-

nen bij het inloopspreekuur terecht op

dinsdag tot en met vrijdag van 12.00 uur tot

16.00 uur.

In het werk wordt nauw samengewerkt

met andere organisaties en instellingen,

zoals gemeente, politie, onderwijs, jeugd-

hulpverlening, wijkmanagement, welzijns-

organisaties, woningcorporaties en

verslavingszorg. Straathoekwerk heeft de

dreigende woninguitzettingen, financiële

problemen ernstige ouderdomsproblemen

en alle mogelijke combinaties daarvan. De

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)

geeft gemeenten de verantwoordelijkheid

voor de maatschappelijke participatie van

alle burgers, waar de preventie- en bemoei-

zorgtaken bij ondersteunen.

35


Maa

tsch

app

elijk

e G

ezon

dh

eid

szor

g

..................................................................................................................................

ruimte om, waar wenselijk c.q. noodzakelijk,

initiatieven te nemen en projecten op te

zetten. Recent heeft dit geleid tot de tot-

standkoming van het ‘tienermoederhuis’

HOMEZ.

Jeugd Preventie Programma (JPP) is een pro-

gramma voor jongeren, dat onderverdeeld is

in JPP en JPP+ en uitgevoerd wordt in Zaan-

stad. JPP is bedoeld voor jeugdigen tussen 10

en 18 jaar, JPP+ gaat door tot 23 jaar. Beide be-

geleidingstrajecten kennen in principe een

duur van 3 maanden. JPP is er op gericht om

probleemgedrag (bijvoorbeeld veelvuldig

spijbelen, niet of nauwelijks aanspreekbaar

zijn voor ouders) te verminderen en te voor-

komen dat jeugdigen afglijden naar crimina-

liteit. Aanmeldingen voor JPP komen vooral

van Bureau Halt en vanuit het onderwijs.

De doelgroep van JPP+ is van een wat zwaar-

der kaliber. Hier gaat het om jongeren die al

hun eerste politiecontacten hebben gehad.

Het begeleidingstraject is intensiever. Het JPP

is een landelijk erkende methodiek.

Voor wie?

Straathoekwerk wordt uitgevoerd in Zaan-

stad en Oostzaan en ingezet ten behoeve

van jongeren in de leeftijd tussen 12 en 25

jaar.

JPP is een programma voor jongeren, dat

onderverdeeld is in JPP en JPP+ en uitgevoerd

wordt in Zaanstad. JPP is bedoeld voor

jeugdigen tussen 10 en 18 jaar, JPP+ gaat

door tot 23 jaar.

Waarom?

Bij jongeren wordt een toenemende

complexe meervoudige problematiek

geconstateerd, waaronder schulden en

huisvestingsproblemen.

Op basis van de Wet Maatschappelijke

Ondersteuning hebben de gemeenten

deze taak bij de GGD belegd.

36

Maatsch

app

elijke G

ezond

heid

szorg

Projecten

Wat is het?

Team bemoeizorg Zaanstad en

Purmerend

Het Team Bemoeizorg richt zich op kwets-

bare burgers die het contact met de hulp-

verlening zijn kwijt geraakt, of nooit hebben

gevonden. Zij helpen bij het accepteren van

ondersteuning van zorg en bij creëren van

een vangnet rondom de cliënt, om reductie

van ontreddering, vervuiling en/of overlast

en om een zo zelfstandig mogelijk leven te

bereiken.

Specifieke doelstellingen zijn:

Verbeteren van de toeleiding naar de ge-

wenst zorgpartijen, zowel naar GGZ Dijk en

Duin, Brijder Verslavingszorg, de SMD en de

zorg voor verstandelijk gehandicapten, als

naar andere aanbieders van zorg en onder-

steuning.

1 Verbeteren van de afstemming tussen

de verschillende instellingen c.q. in het

hulpaanbod door middel van een ge-

meenschappelijk registratiesysteem.

2 Monitoring van de doelgroep en voorko-

men van terugval.

Vangnet Jeugd Zaanstad

Het Vangnet Jeugd heeft tot doel het inven-

tariseren van de problemen, het op gang

brengen van de hulpverlening en het bewa-

ken van de continuering van de hulpverle-

ning bij gezinnen met kinderen van 0 tot 19

jaar, die onvoldoende bereikt worden door

de JGZ, maar waarbij er ernstige zorgen zijn

over de gezondheid en/of ontwikkeling van

de kinderen en/of de leefomstandigheden

van het gezin. In het kader van de aanpak

Multiproblem gezinnen wordt een Lokaal

Analyse Team (LAT) opgericht, waarin o.a. het

Vangnet jeugd deelneemt. Het Vangnet

Jeugd zal zich ontwikkelen als partner in het

LAT. Aan het LAT nemen, naast Vangnet

Jeugd, de gemeente, BJAA, MEE en SMD deel.

Ook bij de andere regiogemeenten is een

aanvraag Vangnet Jeugd gedaan. Vanaf

2010 worden de meldingen Meldpunt Over-

37


Maa

tsch

app

elijk

e G

ezon

dh

eid

szor

g

last en Bemoeizorg en Vangnet Jeugd

samengevoegd tot één aanvraag.

Preventieve huisbezoeken voorkoming

betalingsachterstanden Zaanstad

In Zaanstad is onder regie van de gemeen-

ten een ‘Centraal meldpunt voorkoming be-

talingsachterstanden’ gestart. De

woningcorporaties melden huurders met

een betalingsachterstand van meer dan

twee maanden aan de afdeling Schuldhulp-

verlening van de gemeente Zaanstad. Ver-

volgens wordt er een huisbezoek afgelegd

door een medewerker van de afdeling

Schuldhulpverlening samen met een mede-

werker van het Meldpunt Overlast en Be-

moeizorg van de GGD. Afhankelijk van het

type hoofdproblematiek wordt de regie van

de dienstverlening neergelegd bij de afde-

ling Schuldhulpverlening of bij de GGD.

Extra cliëntbemiddeling Meldpunt

Overlast en Bemoeizorg regio Zaan-

streek-Waterland

Het bieden van een vangnet aan zorgmij-

ders die niet meer in staat zijn voor zichzelf

te zorgen en overlast veroorzaken (ernstige

woningvervuiling, geluidsoverlast). De GGD

brengt de problematiek in kaart en geleid

de betrokken persoon door naar adequate

hulpverlening. Doel van het meldpunt

extreme overlast (en bemoeizorg) is het

oplossen en zo mogelijk voorkomen van

overlastsituaties en een zorgkader te

scheppen voor de betrokken cliënt. Per

gemeente worden afspraken gemaakt

over het aantal extra cliëntbemiddeling.

Voor wie?

Inwoners van de gemeenten Beemster,

Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan,

Purmerend, Waterland, Wormerland,

Zaanstad en Zeevang. Vangnet Jeugd en

preventieve huisbezoeken voorkoming

betalingsachterstanden wordt enkel uitge-

voerd voor de gemeente Zaanstad. De doel-

groep is afhankelijk van het project.

Waarom?



38

Maatsch

app

elijke G

ezond

heid

szorg

Jeugdgezondheidszorg 0-19

Wat is het? Bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ) werken jeugdartsen,

jeugdverpleegkundigen, (dokters)assistentes, logopedisten en

pedagogen. De jeugdgezondheidszorg van de GGD zet zich in voor het

beschermen, bevorderen en bewaken van de gezondheid, groei en

ontwikkeling van jeugdigen van 0 tot 19 jaar. Dit betekent dat de JGZ

zich richt op het voorkomen, opsporen en bestrijden van oorzaken die

deze groei en ontwikkeling kunnen verstoren. De JGZ adviseert en

initieert zorg waar die nodig is en grijpt in waar onvoldoende zorg tot

stand komt. De gegevens van alle onderzoeken en begeleidingen

worden vastgelegd in het dossier van de jeugdgezondheidszorg,

waarin de gegevens staan vanaf de geboorte.

Met ingang van 2010 is er gestart met een digitaal dossier, alleen

toegankelijk voor de jeugdgezondheidszorg. Gegevens uit de dossiers

worden gedeeld met derden, alleen na toestemming van de ouders.

Alleen als er grote zorgen zijn en het vragen van toestemming het

belang van het kind kan schaden kan nagelaten worden toestemming

te vragen, dit wordt altijd bij een collega getoetst.

39

wie|wat|waarom GGD Zaanstreek | Waterland

Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

Voor wie?Alle jeugdigen van – 9 maanden tot 19 jaar en hun ouders/verzorgers

in de regio Zaanstreek-Waterland. Het is voor ouders en jeugdigen al-

tijd mogelijk om vragen te stellen of telefonisch contact te zoeken.

Het bereik van de jeugdgezondheidszorg ligt zeer hoog, in de voor-

schoolse periode rond de 97%.

Waarom?De GGD voert de jeugdgezondheidszorg uit met als uitgangspunt het

Basistakenpakket, zoals dat door de Rijksoverheid is vastgesteld.

Daarnaast is de aanpak van de JGZ in de Wet Publieke Gezondheid

vastgelegd. Het volgen en beoordelen van alle jeugdigen maakt het

mogelijk om risico’s vroegtijdig te signaleren en er acties aan te

koppelen. Juist het gegeven dat vrijwel alle kinderen worden bereikt,

maakt het mogelijk om de zorg in de volle breedte in te zetten waar

het nodig is. Soms, en in een toenemend aantal situaties is dat het

geval, vraagt het extra inzet en begeleiding, samenwerking met

andere instellingen en gezamenlijke acties. Die afstemming is essenti-

eel om er voor te zorgen dat er geen kinderen tussen de wal en het

schip vallen.

40

Jeugd

gezond

heid

szorg

Wat is het?

Gedurende de hele jeugd vinden regelmatig

sociaal medische onderzoeken en scree-

nings plaats op een GGD-locatie, school, of

een Centrum voor Jeugd en Gezin. Soms bij

de ouder thuis. Bij screening gaat het om

het opsporen van een afwijking, waarvoor

vroegtijdige behandeling effectief is. Tijdens

de onderzoeken worden adviezen gegeven

en vindt voorlichting plaats over ontwikke-

ling, veiligheid en opvoeding van het kind.

Voorschoolse periode

Voor aanstaande moeders worden prena-

tale cursussen en voorlichtingen georgani-

seerd. Na de geboorte van het kind gaat dat

nog korte tijd door om de overgang van

zwanger naar moederschap soepel te laten

verlopen.

Tussen de 2e en 7e dag van het eerste le-

vensjaar van het kind vindt de hielprik en de

gehoorscreening plaats. De hielprik biedt de

mogelijkheid om kinderen te testen op een

groot aantal erfelijke ziekten, zodat die in

een vroeg stadium behandeld kunnen wor-

den. De gehoorscreening geeft aan of kin-

deren een aangeboren afwijking aan het

gehoor hebben. Hoe eerder dit wordt ont-

dekt, hoe sneller de behandeling kan begin-

nen. Uit onderzoek blijkt dat vroegtijdig

met de behandeling beginnen een gunstig

effect heeft op de ontwikkeling van de taal

en spraak.

Na twee weken worden alle kinderen thuis

bezocht en wordt met de ouders gesproken.

Tijdens deze huisbezoeken krijgt de ver-

pleegkundige een goed beeld van de ouders,

de thuissituatie en mogelijke risicosituaties.

Het huisbezoek is daarom essentieel als

start van de jeugdgezondheidszorg.

In totaal zijn er in de leeftijdscategorie tot 4

jaar vijftien contactmomenten, afwisselend

bij de verpleegkundige en de arts. Tijdens

deze momenten worden de kinderen ge-

volgd binnen een breed scala van mogelijke

probleemgebieden. Er wordt gekeken naar

groei en ontwikkeling, psychosociale ont-

wikkeling, gezondheid, opvoeding en het

functioneren in het gezin en op het kinder-

dagverblijf/peuterspeelzaal.

Preventief gezondheidsonderzoek (PGO) en Screening

41


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

Basisschool

Bij alle vijfjarigen vindt een onderzoek door

de jeugdarts plaats. Voorafgaand aan dit

onderzoek gaat de doktersassistente naar

school voor een onderzoek van het gezichts-

vermogen en het gehoor. Tijdens het onder-

zoek wordt naast de aandacht voor groei

en ontwikkeling, aandacht besteed aan

de sociaal emotionele ontwikkeling, het

functioneren in het gezin, op school en in

het derde milieu (de vriendjes en vriendin-

netjes).

In groep 7 vindt een onderzoek door de

jeugdverpleegkundige plaats. De nadruk

van dit onderzoek ligt op groei, gedrag en

opvoeding, omgang met leeftijdsgenoten

en het functioneren op school en in het

derde milieu.

Overgewicht is een specifiek aandachts-

punt, aangezien het veelvuldig voorkomt.

Om overgewicht tegen te gaan wordt aan

de kinderen met een hoog BMI extra aan-

dacht besteed in het kader van voedings-

adviezen, beweegprogramma’s of zelfs een

geïntegreerd programma zoals Club Move.

Tijdens het onderzoek vraagt de jeugdarts

of verpleegkundige aan de ouder/verzorger

toestemming om de resultaten van het on-

derzoek met de leerkracht en/of de intern

begeleider te bespreken. De jeugdverpleeg-

kundige of jeugdarts neemt deel aan het

Zorg Advies Team (ZAT) op school, waarin

de leerlingen worden besproken die meer

aandacht en zorg nodig hebben. Door deze

directe samenwerking wordt het kind op

school zo optimaal mogelijk begeleid.

Voortgezet onderwijs

Alle leerlingen in klas 2 worden uitgenodigd

voor een onderzoek op school. Dit onderzoek

vindt plaats zonder de ouders. De ouders

worden wel op de hoogte gesteld en om

42

Jeugd

gezond

heid

szorg

toestemming voor het nabespreken gevraagd.

Juist aan het begin van de puberleeftijd

leven er bij deze jeugdigen veel vragen. Die

stellen ze niet altijd thuis of aan bekenden.

In deze leeftijdsperiode gaat de ontwikke-

ling van kinderen snel en heftig.

Speciaal onderwijs en speciaal basis-

onderwijs

Voor toelating tot het speciaal onderwijs

(SO) en speciaal basisonderwijs (SBO) vindt

meestal een onderzoek door de jeugdarts

plaats, met name als er onvoldoende medi-

sche gegevens van het kind bekend zijn.

Wanneer een kind op het S(B)O zit, zal de

jeugdarts het kind eenmaal per 2 jaar (voor

kinderen tot 8 jaar) of 3 jaar voor een her-

halingsonderzoek uitnodigen.

Tijdens preventieve onderzoeken, screen-

ings en ZAT-besprekingen kunnen zorgen

naar voren komen. Er kan dan een vervolg-

onderzoek worden afgesproken of een

verwijzing plaatsvinden, bijvoorbeeld naar

de huisarts, specialist, Bureau Jeugdzorg,

GGZ of andere hulpverlening.

Centrum voor Jeugd en Gezin

Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een

laagdrempelig en gemakkelijk bereikbare

voorziening waar ouders/verzorgers en

kinderen terecht kunnen voor alle vragen

rondom opvoeding en ontwikkeling.

Gemeenten zijn verplicht een CJG in te

richten per 2011, met de bedoeling om:

• De algemene gezondheid te bevorderen,

alsmede een optimale opvoeding en een

brede ontwikkeling van jeugdigen.

• Problemen bij gezondheid, ontwikkeling,

opgroeien en opvoeden te voorkomen.

• Vroegtijdig effectieve steun of hulp bij

(beginnende) problemen in te zetten.

43


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

In het CJG vinden de preventieve onderzoeken

plaats. Vanuit het CJG bestaan verbindingen

met andere lokale (pedagogische) basis-

voorzieningen, zoals scholen, kinderdagver-

blijven of sportverenigingen.

Voor wie?

Alle kinderen en jeugdigen van 0-19 jaar en

hun ouders\verzorgers.

Waarom?

Door een preventief gezondheidsonder-

zoek/screening worden lichamelijke en psy-

chische afwijkingen of ontwikkelingsstoor-

nissen in een vroegtijdig stadium

opgespoord. Vragen over gezondheid wor-

den beantwoord en gezondheidsadviezen

worden gegeven. Juist het brede bereik van

de onderzoeken maakt het mogelijk om

preventief waar te nemen wat er speelt,

welke knelpunten er zijn of welke risico’s

zich laten zien en kan vroegtijdig worden in-

gegrepen en/of bijgestuurd.

44

Jeugd

gezond

heid

szorg

Wat is het?

Alle kinderen krijgen, in het kader van het

Rijksvaccinatieprogramma (RVP), vaccinaties.

In totaal krijgen kinderen 8 x een vaccinatie

tegen 11 ziekten.

Dit gebeurt vanaf 2 maanden tot het 13e

levensjaar. De laatste prik is vrij recent

ingevoerd, namelijk de vaccinatie tegen

baarmoederhalskanker voor meiden van

12 jaar. Daarnaast wordt er voor hepatitis B

gevaccineerd bij kinderen waarvan een

ouder uit een land komt waar het risico

groter is om deze ziekte te krijgen.

Voor wie?

Alle kinderen en jeugdigen.

Waarom?

De overheid wil alle kinderen in Nederland

beschermen tegen gevaarlijke en soms do-

delijke infectieziekten. Daarom heeft ze in

1957 het Rijksvaccinatieprogramma inge-

steld. Binnen het programma krijgen kinde-

ren prikken tegen een aantal infectieziekten.

Bepaalde ziekten, die een bedreiging vormen

voor de gezondheid, worden voorkomen en

zo mogelijk uitgeroeid.

Onderzoek op verzoek

Wat is het?

School of de ouders/verzorgers zelf kunnen

vragen hebben over de ontwikkeling, de

groei of het gedrag van het kind. Zij kunnen

dan een extra onderzoek aanvragen bij het

consultatiebureau, de jeugdarts of jeugd-

verpleegkundige. De jeugdgezondheidszorg

werkt nauw met de scholen samen. Leer-

Rijksvaccinatieprogramma

45


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

..................................................................................................................................

Wat is het?

De GGD biedt opvoedingsondersteuning aan

voor ouders/verzorgers. Deze rol is een es-

sentieel onderdeel van de Centra voor Jeugd

en Gezin (CJG). Juist deze licht ambulante

vorm van pedagogische begeleiding moet

er toe leiden dat ouders eerder met vragen

over de opvoeding en begeleiding van hun

krachten of intern begeleiders die zich zorgen

maken over de ontwikkeling, groei, moto-

riek, zintuigen of gedrag van kinderen kun-

nen de jeugdarts of jeugdverpleegkundige

inschakelen. De leerkracht of intern begelei-

der moet wel vooraf de ouders/verzorgers

op de hoogte stellen. Ook anderen, zoals

huisartsen, hulpverleners en GGD-medewer-

kers kunnen om een onderzoek vragen.

Voor de jonge kinderen die extra aandacht

en zorg behoeven is er in Zaanstreek-Water-

land een specifiek samenwerkingsverband

tussen de GGD, Prinsenstichting, Odion, Wa-

terland Ziekenhuis en MEE: VTO-vroeghulp. Er

is een VTO-vroeghulpteam voor de regio Wa-

terland en één voor de regio Zaanstreek. In

deze teams worden kinderen besproken en

stelt men vast welke hulp voor dit specifieke

kind nodig is.

Voor wie?

Alle kinderen/jeugdigen en hun ouders/ver-

zorgers en een ieder die te maken heeft met

kinderen/jeugdigen.

Waarom?

Er zijn altijd extra vragen of knelpunten die

nader onderzoek nodig hebben, als vervolg

op eerdere onderzoeken of bij zorgen. Deze

vragen worden in eerste instantie door de

jeugdgezondheidszorg beantwoord, zo

nodig wordt doorverwezen naar (para)me-

dici of hulpverlening. De jeugdarts kan deze

verwijzingen zelf doen of via de huisarts.

46

Jeugd

gezond

heid

szorg

Opvoedingsondersteuning

..................................................................................................................................

kinderen bij deskundigen terecht kunnen.

Dit voorkomt extra problemen. Het is de

‘frontoffice’ van de CJG’s. De bereikbaarheid

en toegankelijk van de CJG’s is belangrijk en

moet zo laagdrempelig mogelijk zijn.

Ouders (en jeugdigen) kunnen terecht bij de

jeugdverpleegkundigen, jeugdarts en op-

voedadviseurs met vragen over gezondheid

en ontwikkeling, zowel tijdens een inloop-

spreekuur (zonder afspraak), een opvoed-

spreekuur (met afspraak) of telefonisch op

werkdagen of 24 uur per dag voor drin-

gende vragen. Daarnaast wordt er ook on-

line advies geboden op de websites

www.opvoedwegwijzer.nl, www.centrum-

jong.nl en www.positiefopvoeden.nl. Hier

kunnen ouders en professionals een vraag

stellen die door de pedagoog van de GGD be-

antwoord wordt. Er worden diverse cursus-

sen aangeboden voor ouders en kinderen

op het gebied van sociale vaardigheden,

omgaan met pubers, opvoeden, echtschei-

ding, de overstap van basisschool naar

voortgezet onderwijs of voor kinderen met

een beperking.

47


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

Wat is het?

In het kader van de sluitende zorg voor kind

en gezin vanuit het CJG is de regio bezig

zorgcoördinatie duidelijk te beleggen. De

jeugdgezondheidszorg voert de zorgcoördi-

natie al uit binnen de reguliere zorg voor

kinderen en jeugdigen, dat wil zeggen dat

de jeugdgezondheidszorg er op toe ziet dat

er voldoende zorg geboden wordt als die

zorg nodig is. JGZ zal initiatief nemen en or-

ganiseren dat er een vervolg komt bij gesig-

naleerde behoeften. Op deze wijze is de

verantwoordelijkheid voor de zorg altijd be-

legd. In het kader van de Verwijsindex

‘Matchpoint’ zullen extra afspraken worden

gemaakt over zorgcoördinatie bij gezamen-

lijk gesignaleerde problematiek.

De sluitende aanpak is voor de invulling van

de ‘backoffice’ van het Centrum voor Jeugd

en Gezin (CJG) een essentiële stap. Juist op

dit vlak zal het CJG zijn waarde moeten gaan

bewijzen: de bundeling van meerdere orga-

nisaties en het uitwisselen van ervaringen

en gegevens (wel met toestemming van de

ouders). Daarvoor zijn de relaties tussen

jeugdgezondheidszorg en anderen zeer be-

langrijk. De deelname aan de Zorg Advies

Voor wie?

Ouders, professionals en jongeren zelf kun-

nen voor vragen en advies bij de GGD te-

recht. Er zijn verschillende mogelijkheden

voor ondersteuning. Het aanbod is gratis.

Waarom?

Kinderen laten opgroeien tot zelfstandige

volwassenen is een enorm belangrijke en

verantwoordelijke taak. Een positieve ma-

nier van opvoeden helpt om de ontwikke-

ling en het zelfvertrouwen van kinderen te

stimuleren. Op basis van de Wet Maat-

schappelijke Ondersteuning hebben de ge-

meenten deze taak bij de GGD belegd.

Zorgcoördinatie

48

Jeugd

gezond

heid

szorg

..................................................................................................................................

Wat is het?

De GGD verzorgt op scholen in Zaanstreek-

Waterland de logopedische screening voor

het basisonderwijs. De logopedist probeert

door screening en onderzoek stoornissen

vroegtijdig op te sporen. Vervolgens wordt

advies gegeven. Indien nodig blijft een kind

iets langer onder begeleiding, soms wordt

doorverwezen naar een logopedisch praktijk.

De GGD logopedist geeft daarnaast verschil-

lende soorten voorlichting over de spraak-

en taalontwikkeling. Indien daartoe aanlei-

ding bestaat wordt voorlichting ‘open

mond, niet zo gezond’ gegeven over de ne-

veneffecten van het duimen of vingerzui-

gen, het spenen en de mondademing.

Teams op school, de afstemming met

algemeen en schoolmaatschappelijk werk,

met Bureau Jeugdzorg, MEE, de politie, leer-

plicht, GGZ, verloskundigen en diëtisten.

Een heel netwerk is nodig om de zorg goed

en sluitend te organiseren.

Voor wie?

Voor een ieder die extra zorg en aandacht

nodig heeft. Vaak worden kinderen gesigna-

leerd waarvoor zorg nodig is. Dat vindt plaats

tijdens de zwangerschap, peuterspeelzalen,

kinderdagverblijven, scholen, buurtwerk en

op straat. Het is belangrijk dat er een plek is

waar die signalen samen komen. Het Cen-

trum voor Jeugd en Gezin is onder andere

met deze bedoeling ontstaan.

Waarom?

Het is noodzakelijk dat duidelijk is wie ver-

antwoordelijk is voor de hulpverlening voor

kinderen (en hun ouders/verzorgers), zodat

er niemand uit zicht raakt. Daarnaast

hebben kinderen en hun ouders/verzorgers

bij problemen recht op een zo goed moge-

lijk zorgaanbod, met als uitgangspunt:

één gezin, één plan.

49


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

..................................................................................................................................

Preventieve logopedie

In het voorjaar van 2010 is gestart met een

onderzoek naar een verschuiving van de lo-

gopedische screening naar een jongere leef-

tijd. Door eerder te signaleren dat er

problemen zijn met de spraak/taalontwik-

keling, is het mogelijk eerder hulp en onder-

steuning te bieden en zodoende problemen

in een vroegtijdig stadium te verhelpen. Een

onderdeel hiervan is het starten van een lo-

gopedisch spreekuur voor ouders. Samen-

werking met de vrijgevestigd logopedisten

is hierbij belangrijk.

Voor wie?

Alle jeugdigen en hun ouders tot 12 jaar. Alle

kleuters worden gescreend in het schooljaar

dat ze vijf worden. Alle leerlingen in het ba-

sisonderwijs met problemen op gebied van

logopedie kunnen worden aangemeld door

de ouder, de schoolarts of de leerkracht.

Waarom?

Spraak-, taal- en stemstoornissen kunnen

de ontwikkeling van een kind belemmeren

en leiden tot psychosociale problemen. Het

logopedisch onderzoek biedt ouders de mo-

gelijkheid om adviezen in te winnen en

oefeningen mee te krijgen om zelf hun kin-

deren te trainen en de spraak/taal van hun

kind te verbeteren.

50

Jeugd

gezond

heid

szorg

Projecten

Wat is het?

Video Home Training regio Zaan-

streek-Waterland

Belangrijke momenten in de opvoeding van

kinderen worden gefilmd, geselecteerd op

van belang zijnde voorbeelden en gezamen-

lijk teruggekeken met de ouders. Op basis

van de Triple P-uitgangspunten wordt er

aan ouders een alternatief gedrag aange-

reikt. Door dit tot maximaal 4 keer te herha-

len, leren ouders ander gedrag in de

interactie met hun kinderen.

Opvoedondersteuning Zaanstad en

Purmerend

Naast de reguliere opvoedondersteuning

biedt de GGD aan sommige gemeenten ook

een extra aanbod op projectbasis. Er wor-

den diverse cursussen aangeboden voor ou-

ders en kinderen. De GGD verzorgt in

opdracht van de gemeente Zaanstad the-

mabijeenkomsten over opvoeden en ge-

zondheid en lezingen over positief

opvoeden voor ouders. De bijeenkomsten

vinden plaats op scholen, peuterspeelzalen

en kinderdagverblijven. Zij kunnen een the-

mabijeenkomst aanvragen. Het uitgangs-

punt bij al deze producten is Triple P, een

positief pedagogisch programma, dat een

pedagogisch kader biedt voor alle inhoude-

lijke onderwerpen die in spreekuren, cursus-

sen en bijeenkomsten aan de orde komen.

Coördinatie Centrum voor Jeugd en

Gezin (CJG) Zaanstad, Purmerend,

Edam-Volendam, Oostzaan en Wor-

merland

De jeugdgezondheidszorg heeft een cen-

trale rol binnen de CJG’s. Er is een regiobrede

pedagogische achterwacht voor vragen en

informatie op dit terrein. De continue be-

reikbaarheid van de CJG’s is via de JGZ geor-

ganiseerd, zodat niet elk CJG elk uur van de

dag bemensing behoeft. De folderlijn van

de CJG’s is door de JGZ ontwikkeld, in afstem-

ming met de gemeente Zaanstad. In de

regio wordt deze folderlijn herkenbaar en

51


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

eenduidig ingezet. De coördinatoren van

de CJG’s in de regio zijn veelal aangehaakt

bij de JGZ juist om er voor te zorgen dat de

gemeentelijke regierol optimaal is ingebed

in een groot deel van de dagelijkse praktijk.

VoorZorg Zaanstad en Purmerend

Jonge vrouwen die zwanger zijn en die

in risicovolle omstandigheden verkeren,

zoals geen tot weinig inkomen, slechte

huisvesting, alleenstaand, weinig

opleiding en een geringe belastbaarheid,

krijgen een begeleidingstraject vanaf de

28e week zwangerschap tot 2,5 jaar na

de bevalling. Dit voorkomt problemen

en beperkingen in de ontwikkeling van

het kind en geeft de moeder voldoende

ondersteuning om op eigen kracht verder

te kunnen.

Extra aandacht voor het gebruik

van alcohol door jongeren in het

periodieke gezondheidsonderzoek

op school Edam-Volendam, Beemster,

Landsmeer en Waterland

Door leerlingen en ouders te laten zien

wat de schade is van het alcoholgebruik

op jonge leeftijd en tot een afspraak te

komen over niet drinken, voorkomen we

de ontwikkelingsschade aan de hersenen

die door een teveel aan alcohol ontstaat.

De invloed van ouders is hierbij essentieel.

52

Jeugd

gezond

heid

szorg

Regionale Aanpak Kindermis-

handeling (RAAK) en regionale

ontwikkeling van de CJG’s regio

Zaanstreek-Waterland

Een project om de aanpak kindermis-

handeling breed in de regio te verankeren

op basis van één meldcode. Dit hangt

direct samen met de ontwikkeling van

een gelijke ‘backoffice’ van de CJG in de

hele regio.

Integratie CJG en buurtnetwerken

Zaanstad en Purmerend

Door een gespecialiseerde jeugdarts deel

te laten nemen aan de buurtnetwerken,

is het mogelijk om de jongeren die in de

buurtnetwerken worden gesignaleerd,

nader te bekijken aan de hand van het

dossier en eventueel contact op te nemen

met derden of school.

Logopedisch spreekuur Zaanstad

Door logopedie vanuit de CJG’s beter

bereikbaar te maken, zullen meer mensen

gebruik maken van dit aanbod.

Daarmee worden kinderen eerder en op

jongere leeftijd gescreend op taal- en

spraakproblemen.

Informatiezuilen en Skype Zaanstad

(in ontwikkeling)

In het kader van de laagdrempelige toe-

gankelijkheid van de informatie binnen de

CJG’s is een projectaanvraag ingediend bij

de provincie voor het ontwikkelen van

informatiezuilen en de mogelijkheid om

te skypen.

Voor wie?

Afhankelijk van het project is het gericht op

de jeugd van 0-19 jaar en hun ouders woon-

achtig in de gemeenten Beemster, Edam-

Volendam, Landsmeer, Oostzaan,

Purmerend, Waterland, Wormerland, Zaan-

stad en Zeevang.

Waarom?



53


Jeu

gdge

zon

dh

eid

szor

g

epid

emiologie

54

Directie en bestuur

Wat is het? Het bestuur van de GGD bestaat uit een Algemeen

Bestuur (AB) met daarin de portefeuillehouders Volksgezondheid

van alle negen gemeenten en een Dagelijks Bestuur (DB). In het

Algemeen Bestuur zitten afgevaardigden van de gemeenten uit

de regio Zaanstreek-Waterland, het werkgebied van de GGD. Het

Dagelijks Bestuur bestaat uit een afvaardiging uit het Algemeen

Bestuur.

Volgens de gemeenschappelijke regeling zitten in het DB in ieder

geval de portefeuillehouders Volksgezondheid van Purmerend en

Zaanstad, aangevuld met twee vertegenwoordigers vanuit de

overige gemeenten. De directeur van de GGD is bestuurssecretaris.

Voor wie? De taken en bevoegdheden van het bestuur zijn

vastgelegd in een gemeenschappelijke regeling die door alle

gemeenten is goedgekeurd. De gemeenschappelijke regeling

regelt de samenwerking van de gemeenten en de GGD.

Waarom? Het Algemeen Bestuur stelt de kaders waarbinnen de

GGD werkt vast, zoals beleidsplannen. Met het vaststellen van de

begroting van de GGD door het Algemeen Bestuur wordt het

financieel kader vastgesteld. Ook wijzigingen in de begroting

worden door het Algemeen Bestuur goedgekeurd. Verantwoording

wordt afgelegd met de jaarrekening.

55


Dir

ecti

e en

bes

tuu

r

Wat is het?

De GHOR draagt zorg voor de coördinatie van

de geneeskundige hulpverlening bij rampen

en grootschalige ongevallen, met als doel

mogelijke gezondheidsschade bij (potenti-

ële) slachtoffers zoveel mogelijk te voorko-

men dan wel te beperken.

Sinds 1 januari 2008 is Zaanstreek-Water-

land een aparte GHOR-regio en is er een

eigen Regionaal Geneeskundig Functionaris

(RGF) aangesteld. De functie van RGF is ge-

koppeld aan de functie van directeur GGD.

Formeel valt de GHOR onder het bestuur van

de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland.

Op basis van een convenant is een groot

deel van de operationele en uitvoerende

werkzaamheden op het terrein van de GHOR

uitbesteed aan de Veiligheidsregio Amster-

dam-Amstelland (AA). Het GHOR-bureau AA

voert deze werkzaamheden uit. De werk-

zaamheden die het bureau voor de beide

veiligheidsregio’s uitvoert, worden ieder jaar

vastgelegd in een jaarplan. Materieel is de

GHOR ondergebracht bij de GGD.

Voor een goede uitvoering van de coördine-

rende werkzaamheden wordt nauw samen-

gewerkt met alle geneeskundige diensten

binnen de Veiligheidsregio. Deze diensten

bestaan uit:

• GGD Zaanstreek-Waterland

• De Ambulancedienst VZA

• Meldkamer Ambulancezorg

• Huisartsen

• Het Rode Kruis

• Ziekenhuizen

• Traumacentra van de VU en AMC

• De instellingen binnen de geestelijke ge-

zondheidszorg

Sinds de komst van de Veiligheidsregio

Zaanstreek-Waterland is de GHOR vertegen-

woordigd in het multidisciplinaire Veilig-

heidsbureau en draagt bij aan de

beleidsmatige voorbereiding op rampen en

crisis in de Veiligheidsregio.

Voor wie?

De GHOR richt zijn werkzaamheden primair

op de hierboven genoemde ketenpartners,

GHOR: Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen

56

Directie en

bestu

ur

die ook wel omschreven worden als de

‘witte kolom’.

Waarom?

De GHOR richt zijn coördinerende werkzaam-

heden op de volgende activiteiten:

• Medische opvang voor gewonden: Door

de taken en activiteiten van de keten-

partners (ziekenhuizen, ambulancedien-

sten, huisartsen, etc.) op elkaar af te

stemmen en ervoor te zorgen dat zij

goed opgeleid en geoefend zijn, wordt

een adequate hulpverlening aan slacht-

offers geboden.

• Bescherming van de volksgezondheid bij

ongevallen of rampen met een gevaar

57


Dir

ecti

e en

bes

tuu

r

Wat is het?

Door het bieden van psychosociale hulpver-

lening aan de getroffenen, wordt het her-

stel van psychisch evenwicht bevorderd. De

getroffenen krijgen een eerste opvang en

krijgen informatie en advies. Getroffenen

die dringend psychiatrische hulp nodig heb-

ben worden geïdentificeerd en gediagnosti-

ceerd en risicofactoren voor mogelijke

verwerkingsstoornissen worden vroegtijdig

onderkend.

Voor wie?

De psychosociale hulpverlening is er ten

eerste voor de direct getroffenen, dus voor

de personen die de ramp hebben meege-

maakt. Ten tweede is er hulpverlening voor

de indirect getroffenen: dit zijn personen

voor mens en milieu, om zo (extra) ge-

wonden of verergering van het letsel te

voorkomen. In dit kader is een belang-

rijke doelstelling het verminderen en zo

mogelijk opheffen van de negatieve ef-

fecten die ontstaan als gevolg van drei-

ging en/of uitbraak van pandemieën op

het gebied van infectieziekten en bioter-

rorisme. In de planvorming wordt hier al

rekening mee gehouden door de ontwik-

keling van generieke draaiboeken (bij-

voorbeeld grootschalige uitbraak op het

gebied van infectieziekte/pandemie).

• Collectieve en psychosociale opvang van

de direct en indirect betrokkenen bij een

ongeval of ramp. Deze activiteit beoogd

de psychosociale gevolgen voor getroffe-

nen van ongevallen of rampen zoveel

mogelijk te beperken. Aan deze activiteit

is een aparte paragraaf gewijd.

De activiteiten worden uitgevoerd op basis

van de Wet Publieke Gezondheid en de Wet

GHOR.

PSHOR : Psychosociale hulpverlening na ongevallen en rampen

58

Directie en

bestu

ur

..................................................................................................................................

die de ramp niet zelf hebben meegemaakt,

maar die een relatie hebben met de direct

getroffenen. Te denken valt aan partner, kin-

deren, familie, vrienden, kennissen, buren,

collega's en ooggetuigen.

Waarom?

Het Kernteam PSHOR (Psychosociale Hulpver-

lening bij Ongevallen en Rampen) coördi-

neert de psychosociale hulp in opdracht van

de GHOR onder voorzitterschap van GGD

Zaanstreek-Waterland. De RGF is wel eind-

verantwoordelijk, maar heeft de coördinatie

uitbesteed. De leden van het kernteam zijn

24 uur per dag bereikbaar.

De psychosociale opvang zelf wordt

meestal verzorgd in een opvanglocatie, die

aangewezen wordt door de betreffende ge-

meente waar de ramp plaatsvindt. Het 'op-

vangteam PSHOR' neemt de uitvoering van

de psychosociale zorg voor haar rekening en

bestaat uit medewerkers van de deelne-

mende organisaties. Dit zijn:

• GGD Zaanstreek-Waterland

• Slachtofferhulp

• Dijk en Duin

• Stichting Maatschappelijke Dienstverle-

ning

Ook andere organisaties kunnen een uitno-

diging krijgen en ingeschakeld worden om

deel te nemen aan de psychosociale op-

vang.

De aanpak is vastgelegd in de Wet Publieke

Gezondheid.

59


Dir

ecti

e en

bes

tuu

r

Wat is het?

Binnen de GGD hebben medewerkers van

verschillende afdelingen zitting in het GROP-

team (GGD Rampenopvangplan). Wanneer

er een incident of calamiteit is kunnen zij

worden opgeroepen (op basis van kans-

piket) door de directeur of het dienstdoend

MT-lid. Gedacht moet worden aan bijvoor-

beeld grote uitbraken van infectieziektes,

familiedrama’s, zedenzaken, kortom

incidenten waarbij extra inzet van de GGD

nodig is om een goede ondersteuning en

begeleiding te kunnen bieden.

Voor wie?

Voor de burgers van de regio Zaanstreek-

Waterland en als ondersteuning aan bij-

voorbeeld gemeenten en scholen.

Waarom?

Niet alle incidenten die plaatsvinden zijn

een ramp op het niveau waarop de afdeling

Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen

en rampen (GHOR) wordt ingezet. Wanneer

het gaat om kleinschalige incidenten,

kan de GGD actie ondernemen door het

GROP-team in te zetten en te zorgen voor

een adequate ondersteuning en begelei-

ding, ook buiten kantoortijden.

GROP (GGD Rampenopvangplan)

60

Directie en

bestu

ur

Beheer

Wat is het?

De afdeling beheer is verantwoordelijk

voor de interne bedrijfsvoering van de GGD

en daarmee ondersteunend, faciliterend en

adviserend aan de organisatie(onderdelen).

De bedrijfsvoering kent de volgende afdelin-

gen:

• Personeel & organisatie (P&O)

• Financiën

• Informatie- & Communicatietechnologie

(ICT)

• Receptie & Secretariaat

• Facilitaire zaken

Voor wie?

De afdeling Beheer is er voor de organisatie

en de circa 270 medewerkers van de GGD


Waarom?

Het is noodzakelijk om de afdelingen binnen

de GGD te ondersteunen bij de uitvoering

van de taken. Dit doet de afdeling Beheer

door te zorgen voor een goed functionerend

computernetwerk, de receptie- en balie

functie te vervullen, het verrichten van no-

tuleerwerkzaamheden, het beheer van de

(decentrale) locaties, het verzorgen van de

post, het uitvoering geven aan de salarisad-

ministratie, het verzorgen van de financiële

administratie, etc. Anderzijds wordt er door

de afdeling Beheer beleid geformuleerd op

het gebied van personeel, financiën en ICT.

Daarnaast verzorgt de afdeling Beheer de

rapportages waarin inzicht wordt gegeven

in de financiële situatie van de GGD met be-

trekking tot de reguliere werkzaamheden

en het uitvoeren van projecten. Hiertoe wor-

den de begroting, jaarrekening en manage-

ment- en bestuursrapportages opgesteld.

61


Beh

eer

Afkortingen

62

Afkortin

gen AA Amsterdam-Amstelland

AB Algemeen bestuur

AGZ Algemene Gezondheidszorg

ASHG Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld

BJAA Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam

BMI Body Mass Index

BOR Bewegen op recept

CJG Centrum voor Jeugd en Gezin

CBS Centraal Bureau voor de Statistiek

DB Dagelijks bestuur

EBG Epidemiologie, Beleid en Gezondheidsbevordering

GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst

GGZ Geestelijke Gezondheidszorg

GHOR Geneeskundige Hulpverleningbij Ongevallen en Rampen

GROP GGD Rampenopvangplan

HIV Human ImmunodeficiencyVirus

HKZ Harmonisatie Kwaliteits-beoordeling Zorgsector

ICT Informatie- & Communicatie-technologie

JGZ Jeugdgezondheidszorg

JPP Jeugd Preventie Programma

LAT Lokaal Analyse Team

LCR Landelijk Coördinatie Centrum Reizigersadvisering

MGZ Maatschappelijke Gezond-heidszorg

PMU Permanente make-up

PGO Preventief gezondheids-onderzoek

P&O Personeel & organisatie

PSHOR Psychosociale Hulpverleningbij Ongevallen en Rampen

RAAK Regionale Aanpak Kindermis-handeling

RGF Regionaal GeneeskundigFunctionaris

RVP Rijksvaccinatieprogramma

SBO Speciaal Basisonderwijs

SMD Stichting maatschappelijkedienstverlening

SO Speciaal Onderwijs

SOA Seksueel Overdraagbare Aandoening

TBC Tuberculose

VETC Voorlichting in Eigen Taal enCultuur

VTO Vroegtijdige opsporing ontwikkelingsstoornissen

VZA Verenigd Ziekenvervoer Amsterdam

VWA Voedsel- en Warenautoriteit

VWS Volksgezondheid, Welzijn enSport

WHO World Health Organization

WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning

WPG Wet Publieke Gezondheid

ZAT Zorg Advies Team

63


Afk

orti

nge

n

GGD Zaanstreek - Waterland

Hoofdvestiging:

Nevenvestiging:

Gebouw Westhout

Vurehout 2

1507 EC Zaandam

T 0900 - 2 54 54 54 (€ 0,05 cent p/m.)

F 075 - 6 16 30 16

Waterlandhuis

Waterlandlaan 65

1441 RS Purmerend

T 0900 - 2 54 54 54 (€ 0,05 cent p/m.)

F 0299 - 46 94 28

Kijk voor de overige locaties op

www.ggdzw.nl sept

embe

r 201

0 | u

itgav

e G

GD

Zaan

stre

ek -

Wat

erla

nd

ont

wer

p St

udio

4 |

Amst

erda

m

65


epid

emio

logi

e

epid

emiologie

ggd zaanstreek|waterland

Documents