CHNG TRNH GING DY KINH T FULBRIGHT CV08-32-34.0

Tnh hung ny do Jos A. Gmez-Ibez, ging vin Trng Qun l Nh nc Kennedy Harvard, v Nguyn Xun Thnh, ging vin Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright ti TP.HCM bin son. Mc tiu ca tnh hung l phc v cho tho lun trong lp hc, khng phi m t mt cch chnh xc v y thc trng giao thng thnh ph. Do yu cu khng s dng tnh hung ny lm ngun t liu s cp.

Bn quyn 2008 Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright.

22/06//2008 JOS A. GMEZ-IBEZ N G U Y N X U N T H N H

GIAO THNG V S DNG T THNH PH H CH MINH

Thng 3/2008, y ban Nhn dn Thnh ph H Ch Minh, thng qua qui hoch iu chnh thit k tng th nh hng pht trin thnh ph cho n nm 2025. Thnh ph H Ch Minh (TPHCM) l trung tm thng mi ca c nc, c dn s gn gp i th H Ni, trung tm chnh tr ca Vit Nam. Nn kinh t Vit Nam v ang tng trng vi tc 6 n 8% mt nm trong gn hai mi nm, phn ln tng trng c to ra nhng thnh ph ln, c th l TPHCM. Gi bt ng sn lun cao mc k lc, p lc pht trin ang e da khu vc trung tm thnh ph vi c trng kin trc thi Php thuc v nhng vng t thp pha Ty v ng Nam thnh ph. Tc nghn giao thng ngy cng gia tng nghim trng vi s lng xe my ng k mi mi ngy l 1300 chic v t l 150 chic. Thnh ph tng c ngi Php mnh danh l Hn Ngc Vin ng gi y tr thnh Th ph xe my ca th gii.

Qui hoch tng th mi phn chia cc khu vc cn khuyn khch tng trng, bao gm danh mc cc d n giao thng v c s h tng, cc chnh sch h tr cc chng trnh pht trin cn thit. Tuy nhin, khng phi tt c b phn trong qui hoch u nht qun vi mc tiu ra, v danh mc cc d n cng rt tham vng - vi bn ng cao tc trn cao, su tuyn metro th, v nhiu cu v ng hm nn kh c th c xy dng ht theo ng tin . Vn t ra l cn u tin thc hin nhng chnh sch v d n no.

S tng trng ca thnh ph

TP HCM nm pha Ty sng Si gn, cch ca sng 57 km v pha Ty Bc (xem Minh ha 1 v 2). Thnh ph c chia thnh 22 qun, trong c 12 qun th (t Qun 1 n 12), c 4 qun ni thnh ang th ha nhanh chng (Bnh Thnh, G Vp, Tn Bnh v Ph Nhun), v 6 qun ngoi vi phn ln l nng thn (C Chi, Hc Mn, Th c, Bnh Chnh, Nh B v Cn Gi). Hot ng kinh t ca thnh ph lan ta n ba tnh ln cn, nn c khu vc ny c gi l Khu th TPHCM v vng ln cn.

Sau khi chm dt chin tranh v thng nht t nc vo nm 1975, nn kinh t Vit Nam ni chung v TPHCM ni ring tng trng kh chm trong thp nin u. Nn kinh t khi sc t sau nm 1986, khi Chnh ph bt u p dng ch trng i Mi chuyn i nn kinh t Vit Nam t k hoch tp trung sang nh hng th trng. Doanh nghip t nhn c php thu ht

Giao thng v s dng t Thnh ph H Ch Minh CV08-32-34.0

Trang 2/28

u t t cc c nhn v ngi nc ngoi, mt s doanh nghip nh nc c t nhn ha v s cn li c php t hch ton ti chnh, quyn mua v bn t cng c thit lp. Nng sut nng nghip c ci thin v Vit Nam bt u xut khu mt s mt hng cng nghip nh.

Sau ci cch, Vit Nam tng trng nhanh, v TPHCM cn tng trng nhanh hn. Sn lng khu vc TPHCM tng nhanh hn c nc 4% (Minh ha 3), c rt nhiu ngi nhp c n thnh ph tm c hi vic lm. Theo s liu thng k chnh thc th dn s TPHCM tng t 4,7 triu nm 1995 ln hn 6 triu ngi nm 2007. Tuy nhin, c n 2 triu ngi nhp c c cho l n thnh ph nhng cha ng k tm tr, do thc t dn s TPHCM cao hn bo co chnh thc. Cc tnh nng thn khng c ng c bo co chnh xc s dn di c v chnh quyn trung ng ti phn phi ngun thu thu t cc tnh giu sang tnh ngho da vo cng thc c xt n dn s ca tnh. Ngay c a phng giu nh TPHCM cng khng mun bo co y s dn nhp c v nhng dch v tng thm m thnh ph phi cung cp cho h c th tn km hn nhiu s thu thu b sung m thnh ph c php gi li.

Vi s pht trin nhanh chng ca thnh ph, nm 1994 Ngn hng Th gii quyt nh ti tr cho n qui hoch tng th th n 2020, bo co cui cng c Th tng Chnh ph ph duyt nm 1998. Tuy nhin, k hoch t ra khng hiu qu mt phn v n ch a ra hng dn chung v ni no cn khuyn khch tng trng nhng li thiu chi tit v mc ch s dng v mt s dng t cho php. Cng thm vo khim khuyt ny l s lng tng v yu km trong thc hin. Vn phng Kin trc s trng thnh ph v S Nh t, hai c quan chu trch nhim thc hin theo qui hoch, li khng nhn lc c chuyn mn. Qui trnh cp php t cng rt nhiu kh, chu s kim sot c cp qun ln thnh ph. Do thiu kim sot v khng c hng dn r rng, nn s pht trin thng mang tnh c hi, dn n tnh trng gii kinh doanh bt ng sn v quan chc thnh ph cho rng li nhun l cao nht trong khi mc bn vng th thp nht.1

Phn ln tng trng dn s v vic lm ca thnh ph din ra vng ph cn, c bit v pha Ty Bc trung tm thnh ph, gn sn bay Qun Tn Bnh v G Vp, v pha Ty gn Qun Bnh Tn v v pha Bc quanh Qun Th c. Nhng cc nh pht trin h tng bt u xy cao c vn phng v chung c khu trung tm, bn b Ty sng Si Gn Qun 1, e da khu cnh quan lch s gm nhng cn nh bit th kiu Php Qun 1 v 3.

Mi e da cnh quan lu di hn cn l s pht trin trn vng t thp pha ng v ng Nam thnh ph. Hn 50% din tch t trong thnh ph cao hn mt nc bin cha ti 2 mt, nn c nhiu kh nng b ngp lt.2 Vng t trng dc theo sng Si gn m nhim chc nng quan trng lm ni ht v thot nc ma ra sng. D n in hnh l khu th Nam Si Gn (hay cn gi l Ph M Hng), mt d n pht trin thng mi v nh vi din tch 400 hcta trn vng t thp pha Nam Knh T, Qun 7. Nm 1996, chnh ph cho mt cng ty pht trin h tng i Loan thu khu t ny i ly 30% tin li t d n. Lc t ai tin s thu hoch c g t tha thun ny bi y l khu vc kh xy dng v cch trung tm thnh ph 5 km v pha Nam. Nhng

1 Xem cc kin nh gi qui hoch 2020 trong bo co ca Vin Qui hoch th TPHCM v Cng ty t vn Nikken Sekkki, Nghin cu iu chnh qui hoch chung xy dng TPHCM n nm 2025, cho UBND TPHCM, 2008, on 2 trang 23-34; v bi ca tc gi Houng Ha v Tai-Chee Wong, Ci cch kinh t v qui hoch tng th mi TPHCM: cc vn trin khai v khuyn ngh chnh sch, GeoJournal 49 (1999), trang 301-309. 2 Vin Qui hoch th TPHCM v Cng ty t vn Nikken Sekkki, Nghin cu iu chnh qui hoch chung xy dng TPHCM n nm 2025, cho UBND TPHCM, 2008, trang 1-1.

Giao thng v s dng t Thnh ph H Ch Minh CV08-32-34.0

Trang 3/28

nh pht trin ny rt giu kinh nghim v c ngun lc di do, nn tng bc h xy dng mt cng ng c qui hoch tng th cht lng cao vi hn 25 ngn c dn, v bin ni ny tr thnh mt trong nhng ni sinh sng cao cp nht TPHCM.3 Thnh cng ny khuyn khch cc nh pht trin a phng u t vo vng t thp quanh . Do chnh quyn kim sot hu ht t vng ny nn cng bt u c ngun thu t vic cho thu t (t 2001 n 2004 khong 15% ngn sch thnh ph thu c t vic bn quyn s dng t v cp giy php xy dng cng trnh.4) Khng lu sau, nhiu k hoch c a ra xy dng thm mt cy cu bc qua Knh T nhm tng cng kt ni vi vng ny.

Cng vo thi gian , chnh quyn quyt nh m rng khu trung tm sang b ng sng Si gn Qun 2, i din vi khu trung tm hin hu. l khu vc Th Thim ni cn nhiu qu t s gip gii ta bt p lc cho cc khu di tch trong thnh ph. Nhng y l vng t thp, v khc vi Nam Si Gn, li l ni c ng ca nhiu gia nh ngho cn c ti nh c (Minh ha 4). Chnh quyn d tnh xy 4 cy cu v mt ng hm bng qua sng n Th Thim. Cy cu u tin trong k hoch ny c khai trng vo thng 1 nm 2008. ng thi, mt cuc thi thit k th quc t c t chc pht trin khu trung tm mi, v cng ty Sasaki Associates ca M thng cuc.

H thng giao thng

Xe my. Cho n nay h thng giao thng vn ang c gng bt kp s pht trin ca thnh ph, vi mc cng thng ngy cng tng. TPHCM khc vi a s cc khu th ln cc nc ang pht trin chu ch giao thng ni y ph thuc nhiu vo xe my v rt t vo xe but cng cng. Phng thc giao thng chnh th thng thay i khi kinh t pht trin v thu nhp bnh qun u ngi gia tng. Xu hng ny thng thng bt u t phng tin th s bng sc ngi hay sc ko ng vt, nh i b, xe p hay xe b ko; chuyn sang giao thng c gii cng cng nh xe but hay xe khch nh, v cui cng l giao thng c gii t nhn hay t con. TPHCM gn nh b qua giai on c gii ha cng cng, v chuyn thng t xe p, i b sang xe my ring. nhng thnh ph khc ca cc nc c mc pht trin kinh t tng t, xe but thng chim 50-60% vic i li trong th, i b v xe p khong 20-30% v t v xe my c nhn chim 20-30% cn li. Ngc li TPHCM, xe my chim 74% tng hnh trnh i li bng c gii, cn xe but ch m nhn 1,7%, t con 1,4%, phn cn li ch yu l xe p (Minh ha 5).

Mc s hu xe my Vit Nam tng u n trong thp nin 90 v vt ln trong nm 2000 (Minh ha 6). Trong thi gian ny, ngoi vic thu nhp tng, chnh ph cn gim thu nhp khu xe my v Trung Quc bt u xut khu xe my gi r vo Vit Nam. Xe my Nht 100 phn khi gim t hn 2000 -la xung cn xp x 1000 -la, cn xe my Trung Quc mi c gi cha ti 500 -la. Trong thi gian t 2000 n 2007, s lng xe my Vit Nam tng gp 3 t 6,4 triu ln 20,2 triu chic5, vi t l 4 ngi/xe my trn c nc. TPHCM sung tc hn nn c n 3,4 triu xe

3 70% qu t c pht trin tnh n 2007, khi hon tt d kin s c 100 ngn dn sinh sng. 4 Vin Nghin cu Kinh t thnh ph v UNPD, Chi tr cho c s h tng v dch v th: Nghin cu so snh ti chnh th TPHCM, Thng Hi v Jakarta, UNDP, H Ni, 6/2007, trang 16-18. 5 B Giao thng vn ti, y ban Quc gia v an ton Giao thng

Giao thng v s dng t Thnh ph H Ch Minh CV08-32-34.0

Trang 4/28

my n cui 2007, hay 2 ngi/xe. Ngay t 2002, 92% h gia nh TPHCM s hu mt hoc nhiu xe my, 2,6% c t v ch 5% l ph thuc hon ton vo giao thng th s.6

C mt s gi thit c a ra nhm gii thch ti sao TPHCM v cc thnh ph khc ca Vit Nam li ph thuc vo xe my. Xe my cung cp dch v theo nhu cu v n tn ca nh t nhng ch bng mt phn chi ph. Nhiu ngi Vit Nam c nhiu vic lm v phi a n con n trng, do nh gi cao tnh linh hot ca xe my. Kh hu tng i n ha, thun tin cho vic i li quanh nm. Cui cng l h thng xe but th Vit Nam b lng qun n mc gn nh bin mt trong 25 nm sau khi thng nht t nc. Do vy, xe but khng phi l mt chn la cnh tranh khi thu nhp ngi Vit Nam tng ln n lc nhiu ngi dn th sn sng t b chic xe p ca mnh dng phng tin khc.

Xe my ph bin n s lng ln t c t v xe ti nh vi t l 10:1 trn ng ph TPHCM (xe ti nng khng c lu thng trong thnh ph trc 9:30 ti v sau 6:00 sng). a s trc ng chnh thnh ph u c hai hoc ba ln xe mi chiu, vi qui nh ln xe st l s dnh cho phng tin c tc chm hn nh xe my v xe p, cc ln cn li dnh cho xe ti v t c tc cao hn. Xe but c th s dng cc ln ng ny. Nhn chung cc phng tin t v xe ti tun th theo qui nh, nhng khi xy ra kt xe th t kh c th len li i vo ln ng qui nh. Xe my thng t tun th hn, v sn sng i vo ln ng t nu c ch trng.

trong nc cng c nhi