gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09
TRANSCRIPT
![Page 1: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/1.jpg)
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ XÉT NGHIỆM
CAC TAC NHÂN VI KHUÂN PHỔ BIẾN GÂY BỆNH TIÊU CHẢY
ThS. Nguyên Hoang Vu
PTN Vi Khuân Đương Ruôt
![Page 2: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/2.jpg)
Cục Y tế dự phòng
![Page 3: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/3.jpg)
BACTERIA VIRUS
1. E coli: EPEC, ETEC, EAEC, EIEC, STEC
2. Shigella spp.
3. Salmonella spp.
4. Vibrio cholerae O1 và O139
5. V. cholerae non O1 non O139 (VC NAG)
6. Vibrio parahaemolyticus
7. Campylobacter jejuni, C. coli, C. fetus
8. Aeromonas spp.
9. Clostridium difficile
10. Bacteroides fragilis
11. …
1. Rotavirus
2. Adenovirus
3. Norovirus GI, GII
4. Sapovirus
5. Astrovirus
6. …
1. Cryptosporidium
2. Entamoeba
histolytica
3. Giardia lamblia
4. …
PARASITES
Cac tac nhân vi sinh gây tiêu chay
![Page 4: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/4.jpg)
CAC TAC NHÂN VI KHUÂN GÂY BỆNH
Tả
(cholera)
Lỳ trực trùng
(dysenteria)
Thƣơng hàn
(Typhoid)
Tiêu chảy do
E. coli
Ngộc độc thực
phẩm
Vibrio
cholerae
O1/O139
Shigella
dysenteriae/
flexneri/ boydii/
sonnei
- Salmonella
enterica subsp.
enterica Typhi (S.
Typhi)
- Salmonella
Paratyphi A/B
Diarrheagenic
E. coli (EPEC,
ETEC, EAEC,
EIEC, STEC)
Salmonella non
Typhi, S. aureus,
…
Các tác nhân vi khuẩn khác?
![Page 5: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/5.jpg)
PHÂN NHÓM VIBRIO
INABA
(factor AC)
OGAWA
(factor AB)
HIKOJIMA
(factor ABC)
CLASSICAL ELTOR
VIBRIO (phẩy khuẩn)
VIBRIO CHOLERAE V. para, V. fluvialis, ...
VC O1 VC O139 VC NAG
típ sinh học
típ HT
![Page 6: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/6.jpg)
LỲ TRỰC TRÙNG
Shigella : 60%
Entamoeba histolytica : 10 – 20%
E.coli (EHEC, EIEC) … : 1 – 2%
Hội chứng lỳ
• Là môt bệnh tiêu chảy thấy có máu trong phân (WHO)
Ly trưc trung
![Page 7: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/7.jpg)
SALMONELLA
-Salmonella enterica subsp. enterica Typhi (S. Typhi)
thương hàn (typhoid fever)
- Salmonella Paratyphi A, B phó thương hàn (paratyphoid)
- Salmonella Typhimurium, Salmonella Enteritidis,…: gây ngộ độc thực phẩm
Hơn 2.500 serotype
![Page 8: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/8.jpg)
E. coli
• Nhiêm khuân đương tiểu : 90% NKĐT lần đầu trên phụ nữ
là E.coli
• Nhiêm khuân huyết: gặp ở trẻ sơ sinh hoặc trên bệnh nhân
sau NKĐT
• Viêm mang não: 40% ở trẻ sơ sinh
• Tiêu chảy: gồm 6 nhóm
![Page 9: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/9.jpg)
o ETEC : trên trẻ em tại các quốc gia đang phát triển, khách
du lịch.
o EPEC : thương gặp trên trẻ em dưới 2 tuổi
o EHEC : gây ngô đôc thưc phâm cho ngươi / O157 : H7
o EaggEC :trên bệnh nhân nhập viện va trẻ em
o EIEC : trên ngươi lớn.
o DAEC : trên bệnh nhân nhập viện và trẻ em từ 4 - 5 tuổi.
E. Coli gây tiêu chảy
![Page 10: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/10.jpg)
CAC VẤN ĐỀ ẢNH HƢỞNG ĐẾN ĐỘ
TIN CẬY KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM?
![Page 11: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/11.jpg)
ĐẶC ĐIỂM GÂY BỆNH
Tả
(cholera)
Lỳ trực trùng
(dysenteria)
Thƣơng hàn
(Typhoid)
Tiêu chảy do E.
coli
Ngộc độc
thực phẩm
Tiêu chảy mất nước
Phân có máu, mót rặn, đau bụng
Sốt cao kéo dài, đau đầu, táo bón hoặc tiêu chảy
Tiêu chảy mất nước/ có máu
Tiêu chảy, sốt, đau bụng, nôn ói
Ủ bệnh 1-5 ngày
Ủ bệnh 1-5 ngày 8 - 14 ngày 1 – vai ngay - Salmonella: 12-14 giờ - Tụ cầu: vài giờ
Chủ yếu > 15 tuổi
Chủ yếu < 5 tuổi Mọi lứa tuổi, thường 15-30 tuổi
Chủ yếu trẻ nhỏ người già, suy giảm miễn dịch
![Page 12: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/12.jpg)
LOẠI MẪU XÉT NGHIỆM
Tả
(cholera)
Lỳ trực trùng
(dysenteria)
Thƣơng hàn
(Typhoid)
Tiêu chảy do E.
coli
Ngộc độc
thực phẩm
- Mẫu phân, chất nôn, (huyết thanh)
Phân Máu, phân,… Phân, chất nôn Phân, chất nôn
![Page 13: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/13.jpg)
THỜI ĐIỂM LẤY MẪU BỆNH PHÂM
- Bệnh nhân tiêu chảy: thương tốt nhất lấy mẫu sớm trong giai đoạn 3
ngày đầu khởi phát bệnh, trước khi điều trị kháng sinh.
- Mẫu xn thƣơng hàn:
– Máu: lấy sớm ngay khi mới mắc bệnh kết quả dương tính sẽ cao.
– Phân: vao tuần thứ 2 của bệnh
![Page 14: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/14.jpg)
Kỹ thuật lấy mẫu phân?
Phân ngoáy trưc tràng Phân đi ngoài
Môi trƣờng vận
chuyển Cary-
Blair và que gòn
Lọ lấy mẫu phân
![Page 15: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/15.jpg)
VẬT LIỆU LẤY MẪU BỆNH PHÂM
Loại mẫu Vật liệu
Phân ngoáy trưc
tràng
Ống môi trương vận chuyển Cary Blair lạnh
Que gòn vô trùng (nên 2 que/mẫu)
Phân đi ngoài
Bô sạch + bao ny lon sạch
Lọ đưng mẫu sạch, khô, nắp vặn
Chất nôn ói,
nước tiểu
Lọ đưng mẫu sạch, khô, nắp vặn
Máu,… Bơm kim tiêm, tube lấy mẫu,…
![Page 16: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/16.jpg)
BẢO QUẢN VÀ VẬN CHUYỂN MẪU
• Các loại mẫu phải được bảo quản 2-8oC, nên xét nghiệm trong
vòng 2 giơ sau khi lấy mẫu.
• Phân trong Cary-Blair: tốt nhất trong 48 giơ ở 4oC.
Mẫu nghi tả: Cary-Blair co thể bảo quản nhiệt đô phòng (dưới 40oC)
Shigella thương nhạy với nhiệt đô lạnh
![Page 17: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/17.jpg)
CAC PHƢƠNG PHAP XÉT NGHIỆM
ƢU NHƢỢC ĐIỂM?
![Page 18: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/18.jpg)
MẪU XN + THÔNG TIN
NHUÔM GRAM, SOI TƢƠI
NUÔI CẤY
ĐINH HƢƠNG TAC NHÂN
NUÔI CÂY
LƢU MẪU
MT thạch
không chọn lọc
MT tăng sinh
chọn lọc
MT thạch
chọn lọc
THƯ NGHIÊM SINH HOA
(KHANG HUYÊT THANH)
XAC ĐINH TAC NHÂN
![Page 19: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/19.jpg)
ĐINH HƢỚNG TAC NHÂN GÂY BỆNH
- Triêu chưng lâm sang
- Thông tin dich tê
![Page 20: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/20.jpg)
EC trên EMB EC trên môi trƣờng Mac Conkey
NUÔI CẤY VI KHUÂN
![Page 21: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/21.jpg)
SINH HÓA ĐỊNH DANH VI KHUẨN
![Page 22: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/22.jpg)
NGƯNG KẾT KHÁNG HUYẾT THANH
Khuẩn lạc
(MEA, GO)
Kháng huyết thanh đa giá
(Ogawa+ Inaba+ O139)
Đơn giá
Ogawa
Đơn giá
Inaba
Đơn giá
O139
VC Ogawa VC Inaba VC O139 VC Hikojima
(Thực hiên cả Ogawa và Inaba)
![Page 23: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/23.jpg)
ĐINH DANH BĂNG KIT SINH HÓA THƢƠNG MẠI
![Page 24: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/24.jpg)
Máy định danh vi khuẩn tự động PHƯƠNG PHÁP SINH HÓA
TÊN VI KHUẨN
![Page 25: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/25.jpg)
Máy định danh vi khuẩn tự động PHƯƠNG PHÁP QUANG HỌC
TÊN VI KHUẨN
D1 - Un D1 - Par D1 - Per
Re
lative
In
ten
sity
-610
-510
-410
-310
-210
-110
010
110
0
30
60
90
210
240
270
300
330
Laser beam
![Page 26: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/26.jpg)
QUE THỬ NHANH PHÁT HIỆN KHÁNG NGUYÊN
V. cholerae Shigella
![Page 27: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/27.jpg)
THỬ NHANH PHÁT HIỆN KHÁNG THỂ
S. Typhi
![Page 28: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/28.jpg)
Ví dụ PCR phat hiên ta
- VC O1
- VC O139
- ctxA (độc tố tả)
thang chuẩn
gen ctxA
gen O1
PCR phát hiện gene đặc hiệu
![Page 29: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/29.jpg)
CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁC?
- ELISA - Giải trình tự rDNA 16S - Bacteriophage - …
![Page 30: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/30.jpg)
- Nhân sư
- Quy trình chuân
- Kiểm soát sinh phâm hóa chất
- Hiệu chuân thiết bị
- Chủng vi khuân chuân
- …
KIỂM SOÁT CHẤT LƢỢNG
![Page 31: Gioi thieu xn vk gay benh duong ruot bs da khoa dhqg 2016 09](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042722/589bc24b1a28ab082b8b5cb1/html5/thumbnails/31.jpg)
Trân trọng cảm ơn! 31