https://www.youtube.com/watch?v=6JnA_AByFi0&index=1&list=PLn8EHe6lQcysInEdfX9zE_qTJYXNcKDEn&spfreload=10P A S Q Y R A EL E N D E SFa q e PJESAI : :SHTJETEMORFOLOGJISE I . EMRI Gjinia. Shumesiiemrave Shumesiiemravemashkullore Shumesii emrave femerore.. Emraqeperdorenvetemneshumes Lakimii emrave . Lakim iipare Lakimiidyte . Lakim iit rete Lakimiikatert Lakimii emravene numrin shumes Disa verejtjeperperdorimin e trajtes Nderrimiigjinise se disa emravemashkul lorenenumri nshumes... I l . NUMERORJ ..I I I . PEREMRI .... . 290 l .Peremri vetor. .. . . . .. . .... . ..... Lakimii peremravevetore;........... . . . .Verejtje rrethdisaperdorimevete gabuarateperemrave vetore. Trajtat eshkutrate peremrave vetore........... Verejtjerrethdisaperdorimeve tegabuaratetrajtaveteshkurtratepr-' emravevetore.. ... . .. ' . . . .' . . . . . . . .. 1 0L l l l ] 3 1 432 36 37 38 40 42 43 44 48 49 52 53 53 53 55 57 59 2 .Peremr ipronor....................... Lakimiiperemravepronore........... Perdo rimetegabuaratedi satrajtaveteperemrave pronore : A.Mospershtatje nerase B.MospershtatjenegJini............... Premripronori(e,t,)vet............... 3.Peremripyetes........................ Faqe 6 366 73 74 79 81 85 IV. NYJATTEKEMRI, MBl EMRI,NUMERORIDHEPEREMRI88 Funksionetdhe karakteristikatgramatikorete ny jave LakimiinY jave.............. Disarastekurduhetperdorrnyjate dhejose. Disarastekurduhetperdorurny jase dhejote. Disaeshtjete tjera teperdorimitte nyjave.. V.FOLJA . ............ Foljekalimtaree jokalimtare Diatezatefoljes ....... Menyratefoljes..... Koha,vetadhenumriifoljes Foljetkame jam...... Ndarja efoljevenezgjedhime Zgjedhimiipare Zgjedh.miidyte Zgjedhimii trete Foljet e parregullta Verejtje rreth perdorimit te disatraj tavefoljore Menyradimore Etashmjadhe e palyera Ekryera ethjeshte Menyra lidhore. MenyahabitoreMenyradeshirore. Menyraurdherore Pjesorja . . . .Verejtje rrethdisafoljevete parregullta............. 88 90 94 96 87 1 00 100 1 011 02 1 03 1 04 1 08 1 09 1 1 5 1 2 11 27 128 1 28 1 28 1 35 1 39 1 42 1 42 1 46 1 49 1 52 291https://www.youtube.com/watch?v=6JnA_AByFi0&index=1&list=PLn8EHe6lQcysInEdfX9zE_qTJYXNcKDEn&spfreload=10Faqe PJESAI I :ESHTJETESINTAKSES1 55 I.PERDORI MI IEMRITNETRAJTETESHQUARDHETEPA-SHQUAR 1 57 Trajtaeemritteshoqeruarnganjeperemerdeftor1 57 Trajtaeemritteshoqeruar ngany janje . .l 59 Trajta eemrit te shoqeruarnga nje numeror1 60 Trajtaembiemritte emerzuar......1 60 II.PERDORI MIIFOLJESNE FUNKSIONINEKALLEZUESIT1 62 Perdorimiifoljevegjysmendihesemund eduhetperpara njefoljejene lidhore............1 62 Pershtatjaefoljeve-kallezuesne kohe.1 64 Pershtatjaekal lezuesitmekryefjalen1 67 Ndertimi pesor...........1 70 III . EMRIDHEPEREMRINE FUNKSIONINE KUNDRINORIT 1 72 Perdorimiiemritne funksioninekundrinoritpranenJe emrifoljor1 72 Perdorimiitrajtave teshkurtrateperemravevetore.......1 73 IV. MBIEMRIDHEEMRINE FUNKSIONINEPERCAKTORIT 1 75 Pershtatja embiemritoseeperemritqepercaktonnjevarggjymtyreh homogjene............. .. .. .' 1 75 Rendiipercaktorevetenjegjymtyre ................1 76 V.PERDORIMIlNYJAVE, IPARAFJALEVE DHE IPJESEZAVE1 80 292 PARA GJYMTYREVEHOMOGJENE.FOLJETNDIHMESENE KALLEZUESITHOMOGJENE1 80 Perdorimiinyjaveparagjymtyrevehomogjene...........1 80 Perdorimiiparafjaleveparagjymtyrevehomogjene.........1 8 1Perdorimiipjesezaveparagjymtyrevehomogjene.........1 82 Perdorimiifoljevendihmesenekallezuesithomogjene.......1 83 VI . PERDORIMIIISAPARAFJALEVE, IDISALIDHEZA VE DHEIDI SAFJALEVELIDHESE.. ..... ..Mbi. . . . .Ne drejtim(te) Prej . . . . .Midis, ne mes, permesdhendermjet Perdorimii peremrit lidhorqe. Nga ku, prej ku, prej ,gaGje qe, gjeeci/a Apo. . . . . . . .PJESAI I I :iSHTJETEFORMIMITTEFJALiVE H Y R J E. . . . . . I.SI FORMOHENFJALETEREJANESHQIPENESOTMELE-TRARE . . . . .Ndertimiifjales.Ndarjaefjalevesipasformimit tetyre Aliz efjales sipas ndertimitdhe sipasformimitte saj II .TIPATFJALEFORMUESPRODUKTIVEDHE AKTIVENE SHQIPEN ESOTME LETRARE A.FJALETEPREJARDHURA l .FJALETE FORMUARAMEPARASHTESA Formimemeparashtesenpa- . FormimemeparashtesenrosFormimemeparashtesenjo- . Formimemeparashteenper Formimeme parashtesen-fsh-/zbFormimemeparashtesatmbi- eneo-Faqe 1 84 1 84 1 85 1 85 1 86 1 87 1 88 1 89 1 90 1 9 11 93 1 96 1 96 1 98 201 203 203 203 205 205 206 206 207 293 SHQIPERI MITDISAPARASHTESAVET:HUAJA. 2PJALETEFORMUARAMEPRAPASHTESA Prapasbtea-)s.................. Prapashtesat-ar,-tar.................., Prapashtesat-or,-tor............. Prapashtes-ist Prapashtesa-im Prapashtesaime Prapashtesa-ese Papashtesa-je... Prapashtesa-i shtej-ishte................... Prapashtesat-i,-(e)si,-(e)ri................... Prapashtesa-shem.... ... Prapashtesat-o-,-ro- ,-to- ,-so-, -zoPrapashtesa-os.. Prapashtesa-asj-azi Prapashtesat-(i)sht SHQIPERI MIIDISAPRAPASHTESAVETBHUAJA 3 .FJALETEFORMVARANJEKOHESI SITME PARASHTESEEME PRAPASHTESE 4.FJALE TEFORMUARAPAPARASHTESAAPRAPASHTESA 294 l . Emerzi mi...... 2.Mbiemerzi mia)Mbiemratepanyjshem b)Mbiemratenyjshem 3. Ndajfoljezimi 4. Parafjalezimi B.FJ ALETEPERBERA(KOMPOZITAT) Tipatkryesoretekompozitaveemra l . Ti p iemer+emer .. 2.Tipindajfo/je+emer..... Fa qe , 208 21 1 2 1 12 1 22 1 421 6 21 6 21 7 21 7 2 1 8220 220 224 227 230 23 1 23 1 23 3 235 236 237 240 240 240 241 242 243 245 245 247 3.Ti p inumeror(oseshume)+emernerrjedhoretepas/zquarshumes . 4.Tipi peremer+emer 5.Tipi fo/je+emer.................... F'qe 248 248 249 Tipatkryesoretekompozitavembiemra 249 1 . Tipiemer+emer .......... 249 2. Tipiemer+mbiemer........250 3.Tipinumerar(oseperemer)+mbiemer 250 Tipatkryesorete kompoiitave folje...252 1 .Tipinajfole+fo/je ..,..... 252 2. Ti piemer+folje ......................252 Kompozitatpat akim 253 Shkurtesat...........................253 C. FJALE TE FORMUARA NJEKOHESISHTMEKOMPOZI ME MEPRAPASHTESIM. ...254 . FJALETEPERNGJ ITURA. .254 PJ ESAlV :DlSANGA RREGULLAT KRYESORE TEDREJTSHQIPTIMlTTEGJUHESLETRARESHQIPE I. NJOHURI TEPERGJITHSHME Objekt iidrejtshqiptimit.Drejtshqipt i midhedrejtshkri miStileteshqiptimit...... Tingujt egjuhesletrareshqipe............ I l .DREJTSHQIPTJMIlZANOREVE Zanorjaeet heksuar Zanorjae..... Zanorjae etheksuar . Zanorjaepatheksuar Zanorjaeparatheksore a)i-japaratheksoret efjaletepa1 medhetefjaletkuajondodhetne rrokjenepare.. ............... b):-japarat hekoretefjaleteprejardhurameprapashtesa..... 257 259 259 260 261 262 262 263 264 265 265 265 265 295 Fa q e c):ja paratheksore nekuftetemavetefjaleteperbradhetepegji -tura. . . . . . . . . . .Zanorjapastheksore... .A. -japastheksorejofundore B.-japastheksorefundore Zanoretudhey Zanorjai. . . . . .. Grupiiznoreveie... Grupetezanoreveue,ye. III.DREJTSHQIPTIMIIBASHKETINGELLOREVE 266 267 267 269 272 273 273 274 Bashketingellorete zsbme ne funde ne trupte fjale274 Bashetingelloretsh-/ zh-/ - nistore.275 Shqiptimii j-se........276 Nj-jane trupene fundtefjales 278 Bashketingellorjah...279 Bashketingiorjarr....-280 Takimebshketingelloresh.l28 1 Takimiig-seosein-seme j-ne28 1 I V.DREJTSHQIPTIMIIFJALEVEMEPREJARDHJETEHUAJ282 V. THEKSI. .... 284 LITERATUREPLOTES UESE286 Tirazhi : 3000kopjeFormati :60x88/1 6 ShtypurneKombi natinPol i grafi k Shtypshkronja" MI HALDURI .,- Ti ra ne ?7 Stash. 2204-72 -( m:

=

=m " G

.

m -

C 5

l c: :: m - o " l

o : G

mV. -

https://www.youtube.com/watch?v=6JnA_AByFi0&index=1&list=PLn8EHe6lQcysInEdfX9zE_qTJYXNcKDEn&spfreload=10https://archive.org/details/vladimir1982#collectionslE M R I G J I N I Al.Gjiniaeemraveneshumicenderrmueseterastevemundte dallohetmorfologjikishtngambaresatqemarrinatanetrajtenCshquarterasesemroretnjjesit : emratmashkulloremarri nmbaresn-iose-0' plep-i,mendim-i, vla-i,burr-i(burre),gjum-i(gjum),zog-u,dhe-uetj. ; emratfemerormarri nmbaresen-aose-ja:l> keng-a,pushk-a, ` shtpi-a,Iute- lul-ja,ujite- ujit-ja,radio- radio-jaetj. ; emratasnjansmarrinmbaresen-t(e)ose-it:teftohte-t, tJerdhe-t,tzi-t,tecur-itetj. "Senim.Ketueshtefjalaneradhetepareperemratepergjithshem.Gjinia gmatikoreeemrav eteperveemtenjerezvepercaktohetngaseksiipersonit perkates,p.sh.Leke -Leka,Dede-Deda,Kole -Kola,Koo-Koojajane emramashkullore,megjithes eshkojnepaslakimitteemravefemerore,ngaana tjeter,emr asiNermin-i,Antigonietj. ,janeemrafemerore,megjithese shkojne paslakimitteemravemashkullore.Pokeshtudisaemrasiaxhe -axha,daj-daja,gege -gega,toske -toska,qeshenojnefrymoreteseksitmashkullor, megjithese shkojne paslakimit te emrave femerore,iperkasin gjinise mashkullore2 '(janeemramashkulloreteIakimittetrete,-shihmeposhte 38). ' Gjiniagramatikoreeemravetemesiperm,tepervemeteper.gjithshm,sbprehetsintaktikisht:fjaltprcaktuesedhefjaletetjera qepershtatenmeketaemra,vihennetrajtenegjinisemashkullore, p.sh. :LekaiMadh;Kolashtpunetoridalluar;Nerminishtpunetoree dalluar;axhaim;daja1 vogeletj. 1)Marrin-ja ne trajtene shquar vetememratqedalin me-cose -u tepatheksuar .2)ShihedheDrejtshkrimiigjnhesshqipe>>8a. 11 2.Kanjenumeremrash,teciletdikurperdoreshinnembar gjuhensiasnjanesdheeformonintrajteneshquarteemerores0 t ka11ezoresmembaresen-I, p.sh. :drithe-t,gjalpe-tetj.Kjoform degjohetendesotneperdialektetenetefoluritebrezittev jeter. Ne gj uhenletrare tesotmeketaemraperdorensi mashkullore,d. m. th. eformojnetrajteneshquarteemeroressenjejesitmembaresen- dhetrajteneshquartekallezoresmembaresen-in.Emratnefjal jane:balle brume djathe drithe dylle dhalle - balli - brumi - djathi - drithi - dylli - dhalli ballin - brumin - djathin - drifhjn - dyllin - dhallin dhjame - dhjami - dhjamin grure- gruri- grurin gjalpe- gjalpi- gjalpin lesh- leshi- leshin mieli- mielli- miellin mish- mishi- mishin mjalte - mjalti- mjaltin uje- uji- ujin vaj- vaji- vajin Sheniml.Trajtatasnjaneseteketyreemravemundteperdorennevepra letrareperte individuc. lizuar ndonje personazhmeanete gjubesosepertekarakterizuargjubenenjeepoketekaluar.Atomundteperdorengjitbasbtuedbene sbprehjefrazeologjike,p.sb. :m'ungjethmishte,os ekurknemarrenjekuptim teveante,p.sh. :ujet(nekuptiminujetebolle)),dhjamet(nemjekesi ,p.sb.: opero idhjamet) . Shenim2.Emr ikrye,kurperdore tmekuptiminkoke),nerasenememr osekallezore,eshtekurdohereasnjanesdheeformontrajtenesbquarmembaresen- t,p.sh.:me dhembkryet, ndersa, kur perdoretmekuptimin kryetar,ipare osekapitull)(libri)eshtekurdoheremashkullordheeformontrajteneshquar membaresen-, p.sh. :kreuivendit,kreuitreteetj. 3.Njenumeremrash,teciletjaneperdorurmepareedhesi mashkullore,edhesifemeroreoseperdorenendekeshtunepert folmetendryshme,kanekaluarsotperfundimishtnegjininemashkullore,p.sh. :borxh-i,djep-i, kryq-i,ligj-i,lot-i,nder-il>,pyll-i,qiell-1 shendet-i,turp-ietj. ;pokeshtuedhe:problem-i,program-i,komunizm-i,marksizm-i,organizm-i,reumatizm-i,sarkazm-i,socializm-i etj_ l)Perketearsyedubettbenefalemnderit,faleminderitdhejofa/emnderes,fa leminderes. 12 Trajtat femerorettyre,siborxha,djepja,ligja,lodja,ndera, prcb/ema, komunizma,reumatizma,sarkazmaetj . , kanedalejashtenormesse sotmeletraredhenukduhenperdorur.Emrifurreeshteigjinise femerore:furra(dhejofurri). SISIIEM V 4.Mjeteteformimittetrajtesseshumesitteemraven gjuhen sotmeletrarejanetelarmishme. Nepergjithesi,trajtaeshumesitformohetmeanembaresash. Ngaketometeperdorshmetjane:-e,-a,-e,p.sh. :anetare,gure,leke,shofereetj. ;dema,fusha,kodra,pellumba,veglaetj . ;aksione,fise,kombe,shteteetj. Njevendterendesishemndermjeteteformimitteshumesit zene edhe mbaresat -nj e -ra,p. sh.: arinj,mullinj, penj, heronj,ftonj etj. ; dhjamera,fshatra,ma/Ira,ujeraetj. Njenumeremrashekanetrajteneshumesittenjellojteme tajtenenjejesit,p.sh.:njenxenes- shumenxenes,njemesues-shumemesues,njedite- shumedite,nje kala- shumeka/a,nje ide-shumeide,njeshtepi- shumeshtepi,njelagje- shumelagje,nje depo- shumedepoetj . Disaemraeformojnetrajteneshumesitdukepesuarnderrime tingujshnetemenetyre.Nderrimetkryesorejane:a>e,e>i. k>q, g>g,ll>j,r>j.Njepjesengaketaemramarri nedhenje m barese, p. sh.:breg- brije,rrezik- rreziqe,kunat- kuneteretj. , kurse tetjeretnukmarrinmbatese:dash- desh,mik- miq,plak- pleq, kungull- kungu_,.brktie_Pershkakten 1ttedialekteveosetevarianteveletrare temeparshme,perdisatipaemrashnegjuhenefolurenegjuhen 0 shkruarnganjeherendeshenende dyosemeshumetrajtashumesi, p. sh.:ofie eraeoficere,xhepaexhepe,nxenes(trajtepam barese)e nxenesa,dardhe,gjurme(trajtapambarese)edardha,gjurmaetj. Nktoraste,zakoni sht,vetemnjerangatrajtateshtnepajtimme normenesotmeletrare,ndrsatrajtatjeternukeshtnormativedhe .13 duhetmenjanuarngaperdorimiletrar.Nparagrafetmeposhte dotetregojmesecilatjanetrajtatnormativeneketoraste.Pormparleteshiko jmedisarregullateformimitte trajtesseshumsit negjuhenletrare. SISIIEMVEMSHKULLORE 5.Eformojne shumesin rregullishtmembaresen-eemrat. mashkulloreqedali nme : 14 -ac:kupace,per tace,tullaceetj. ; -a:gungae,gjembae,kulae,trazovaeetj.(por :ila- ila--af: -ak: -aq: -asb: -e: -ek: -en: -ik: -in: -ist: -ok: -or: e); arafe,fotografe,paragrafeetj. ; binjake,fshatarake,fusharake,kapake,rosake,ushtarake etj.; hutaqe,shkataraqeetj. ; balashe,gjwnashe,larasheetj .; gjyvee,kryeneeetj . ; byreke,dire/,dyfeke,dysheke,fisheke,hendeke,lejleke mjekeetj. ; hostene,kapitene,legene,sejmene,sergjeneetj.(bejn perjashtim:bedeP - bedena,liqen- liqene); akademike,calike,diabetike,historike,ibrike,klerike, romantike,zhapikeetj.(por :armik- armiq,fik- fiq, mik - miq); beduine,kofine,latine,pinguine,qefineetj . ; aksioniste,aktivist,artiste,balliste,ikliste,egoiste;futbolliste,kapitaliste,komuniste,kooperativiste,koriste,leniniste,marksiste,specialiste,spartiste,traktoriste, turisteetj. ; maoke,maloke,miseroke,m}eshterok, patoke,shokeetj.; agresore,ambasadore,banore,deshmore,.alore,frymore, kryqihore,malesore,profesore,punetore,traktore,vapore etj.(por :auditor -auditore, kor-kore, korridor -korridore) ; -sh:baloshe,barkoshe,kataroshe,mjekroshe,trimosheetj. (bejneprjashtim:kosh- kosha,djalosh- djelmosh); -ot:despote,dhespote,himarjote,patriote,suloteetj.(n prjashtimlot,qeekashumesinnjesojsinjjsin,pEr netrajtneshquarlo t-et) ; -tar :lirimtare,kengetare,lojtare,luftetare,shkrimtareej.; -tr:fatore,konsumatore,kultivatore,muratore,puntoreetj.; -u:bishtuk,kopukeetj . Fjaltemesiprmeeformojnshumesinmembaresen-e,edhe nerastseprdorensimbiemrangjininmashkullore,p. sh. :dem binjake,shkrimtareromantike,nxenespunetoreetj .Eformojntrajteneshumesitmembaresn-eedhetegjithmbiemratetjerete panyjshemmashkullore,qedalinmefundoretOemesiperme,p.sh.: dredharake,artistike,amarokeetj .6.Eformojneshumesinpergjitbesisbtmembaresen-eemrat mashkulloreq edalin l: (i)an:aeropiane,evropiane,fazane,fidane,filxhan,fizikane, gjerdane,jargavan,jorgane,havane,hidroplane,historiane,kazane,luane,matematikane,partizane,politikane, republikane,sahane,shandane,shejtane,timpane,tigane, -ar : -ec: -er: -ir: -ol: -on: -un: tiraneetj .; barbare,detare,fshatare,hambare,ka{endare,kpucare, korare,skenare,ushtareetj. ; dordolece,guralece,memece,mistrece,pianeceetj. ; berbere, fenere, frigoriere,kaloriere.oficere,shofereetj.; ilire,vampire,zinxhireetj.; gogole,kaqoleetj.; bidone,timone,vagoneetj.; bastune,majmune,pirune,sapun,spiuneetj. Membaresen-eformojnetrajteneshuresitedhembiemrat mashkullorq edalinmefundoretemesiperme,p.sh. :djaloshare, barkalece,grindaveceetj.l)Fundorequhettingulliosetingujtefundittefjalesqe sherbejne tiparklasifi kuesakarakterizuesisaj. 15 Njenumeremrashqedalinmetenjejtatfundoresiemratemesiperm,nukeformojneshumesinmembaresen-e,pome-aoseme -0. Meposhtposhenojmemeteperdorshmitprejtyre. Membaresen-a: -an:mana, atcllxbana;-ec:biabtalcca, karkaleca, kastrareca, keca, seca;-on:gtama]ona, magneto]ona, mikro]ona, tele/ona ( dhet gjithafjaletehuajateperbera,qekanesigjymtyrete dyt-]on), kucna, naolona;-ol:gola, qa]ola, sckola, stola;-un:una, zhgunaMembaresen-e: -an:d/rane, dubane, d)qane, bane, karrane, mejdate, oqane,trgan, lane, atane, taiane, iullkane';-ar: bonorare, orare, zre, qilare, aeminare, tlpare, thesare,iiaare, zarc etj. -ec:kotece;-er:dikaatcre, kraktOe, mermere, mindere, mlatere etj . ; -ir:bire, manaatire, anaire;-on:ballkone, ciklone, ele/trone, ]rone, hone, bormcne, kone,rotone, aallone, sbabllone, zkone;-un:kanune

7.Emratqdalinm-al,-ant,-at,-az,-el, -ent,-ez,-id, -it,-ont,sirregull,eformojnshumesinmembaresn-e,kurshnojne frymore,dbeme-P (ndonjebermea) kurnukshenojnefrymore: .--e -a --..adm/ral, g}enerale, intelektual, randale, raaale etj. ; centrale, /eatirale, ideale, kanale, karnarale, korale,kriatale, lokale, male, materiale, minerale etj.(por: kuintale);l)Tegjitheemratme-anq eeformojneshumesinmembaresa t-ao -0, nuk shenojnefrymore. 16 -at: -8l.-:asitant, ele/ant, dirersante, igant, loborante,.kuraante, maturant etj.; -e:diamante, restorante, rariante etj. ; -e: argat, delegate, dilomate, kroate, labeate, rloajateetj. (por :kunat_ku_eur@. agregate, aarare, atentate, /os/ate, kamionate,kate, kombinate, allate, silikate, abate etj.(por: ahtrat - ahtr_er);-.-e:matraaze, xbambaze etj. ; -8z. . ka/aze, ullate etj. ; -e:dembele, kriminel, tereqele etj.(por:barabela)-e:akuarele, duele, botele, kaitele, astele, tunele, zabele etj. ; -. -a:bela, engela, g}ela, tegela, tela etj . ; -. ag}ente, aaiatent, doceat, elemente, _t, stq_./-e.`-" \ . v----.. aksidente, argum@e, bazaqe,_okoo ._m? -e:atlete, dasaret-t, deutet etj.(por :ersonalitete);-0I.` dete, /akultete, mq_ete, q)tete, sbtete, termete etj . - ||`b / b

k` -. ermezc, orgeze, meze, rtetnameze etj. ; -ez: . q)meze, so/rabeze, traezc etj.(por:breza);Z-34 17 /-e;abaside-t,heraklide-t,invalideetj.; -id:/ -e:hibride,metaloide,okside,romboideetj.; -e:artilere,aventurere,brigadiere,infermiere, .zre, karrociere,magaziniere,mitralere, etgera m " portzereetJ. ; e:kantiere,kuarti e reetj. ; `.inxhiniepionier8,-e:gjirokastrite,komite,parazite,petriteetj.; -I -e;boksite,deficite, fosforite,grafite,pirite,sufciteetj. (por :satelite,shirita); /-e:konte,rinoqerontetj. ; -ont: / * _:---e:fronte,horizoneetj. Emrat qe mbarojn me -U,-oz,C formojn shumesin me mbareseD -e,kurshnojnfrymor,dheme-a,kurnukshnojnfrymor: ' civile,ke,kopile; -D: -a:fjtila,k'l!,karafila;trenda./aetj.t> -z: (por ' idi/e); ..-e:bajloze,karqjoze,marangoze,tiozeetj. -a:hvanoza,mitraloza,rrogozaetj.(por:lloze). .Mbiemratmashkullortpanyjshmqedalnmefundoret0prmendurankteparagraf,eformojneshumesinmembaresen0. ideale.normale;italiane,in}orant;dembele,kriminele;teknjoze,vitamiHoZeetj. 1)Eibilbileformonshumesinme-a netedyjakuptimetetij:l.njezgq6 ke ndonbukut 2. VegeI perteferbelyer. 18 8.Emratmashkullorqdali nme-azb,zb -, iM_ -ion -)um,-ozb,-us,eformojneshumesinmembaresen-e: -azh :aliazhe,ambalazhe,grupazhe,plazhe,si/azhe,shantazh4 -ezb: -.etj.; kortezhe; able(ansambl),cikle(cikl); botzme,kerkimerpunime,vendimeetj. ; -ion :batalione,divizione,dominione,embrione,kampione(mostr),komisione,legjione,leksione, pozicione,profesion etj.(por :kamione,kampione); (")lbf'd' . l W. aume,or. e,ostumepreszzume,s1mpozrume,sta diureetj.; -ozh:elozhe. Emratqdalinmformojn shumesin nktmenyrea)membaresn-e:diagrame,fonograme,pentagrame,radioJteleetj.;^ ~~b)mesen-e:emrigram- gramedheemrateprbr tnjsivettjeratpeshs,megjymtyrtdytketfjal :centigrame,def!re,hektograme, _am_ etj. 9.Sishtprrn4,emrat ashkullorme-s, -uesa-yesekantrajtneshumsitnjsojsitnjjesit : gs,h@,mbledhs,mMnde$,nxns,qites,vends, dhesa(po . _,degjues,msues,sulmues,vrapuesetj.;hekurkthyes,prkthyeJ, udhrrfyesetj. Nukmardnmbareseneshumsasmbiemratma8hkull orq dalinmefundoretemsiprme,p. sh. . trekendshabarabrinjs,speco djegs,garperinj helmuesetjl>. 10.Sivumndukjemlart(4),pernjnumeremrasb ngatipateprmendurn5-8,ngjuhnefolur,poaty-ktuedbe ngjubneshkruar,prdorendyenganjehertritrajtashMmsi.Nktoraste,zakonisht,njraprejtyreshttrajteedrejt,norma tive,kursettjeratnukjannormative,prandajduhenmnjanuar ngagjuhaletrare. l)Y0t W U shtjellua n0 5-9shihedhe Drejtshkrimii gjuhesshqipe38-41: 19 Meposhtejaneparaqiturrastetkryesoreteluhatjeveneperdo- |riminetrajtaveteshumesitteemravemashkullore. 4 11.Trajtajonormativemembaresen-a,teperdorura:fi a)nevendtetrajtavenormativemembaresen-e: trajtanormativetrajtajonormatve

emrame-ent,-ant argumeote argumentawdokumeote dokumenta i elemeo_elemeota1\iostrumeote iostrumeotakoecieo@koe]icieota'-*mooumeote mooumeotc etj. altopar altoparlaotadiamaota diamaotekarbur

e karburaota etj. emratetjere:

djedjepagerxhe gerxha

grushte grusatakallpe kallpa '1kr)qe kr)qalloze lloza , meogjese mogjesaprobleme problemapro ]ile pro]ilara]te ra]ta|romuze romuzc etj. b)nevendtetrajtavenormativemembaresen-e(neshumCn erastevejaneemraqembarojnemean,-el,-(i)er,-en,-ent,-n,i.. -ist, -on,-or, -un,te cilet,si ushpjegua n 4-6,e formojne shumesin me-e); &l)Kurnukshinonfrymore. l20 Itrajtanormative aero piane mllcn =h1c nl )lx0gkazane >dembe/e Wkriminele buakefeaerwlnxalnieo ficerprtierererolrerrresat

~s0oferroge@w - =trcosporttere.0osteo/egene elementel> stuJente1)m shinonlfymor0trajta jonormatve -8crroplcnacrl lana /Jcac]i/x0cnckczcnc ctj.-el dembelckrimlnelc etj. (i)er buoker 0]eoerclnx0lnlercohcercportiercrerolrercrres0tercsao]ercto gerctrcnsporI/erc etj.-en 0ostenc/egeoc etj . -Wfe/ementastudentaetj. 21

l. 0ivile k:il .p:shqJtvamp zinxhir akademiste artqbalst-fashiste_ instrumenti. komunistkooperativlste makinite $/ite .ws0ahiste

t0nkiste I::t:/-so:tNrs:ebidone, kamios . .tlmosevagone .doktore :l:Vator#.m-t-re/ ,--/:.--- / I-civila |Ikatilaetj. |-tphqra v0mpira zinxhiraetj. |-lt akademista |artista balista fashista |instrumen:ista komunista kooperativista makinista 1solista shahista tankista ltelefonista1turistaetj. |-()oo bidna kaniona timona vagonaetj. ~0ttdoktora elevatora motora profesora |televizor /televizora traktore /traktora transformatoraetj.transformator -Wmajmun.majmuna pirunpiruna Disarastetetjerabandi/e bandilla ekielekia dollape/ dollapa saka:e 1sakata :iozetiozaetj. c)ne vend te trajtavenormatve pa mbarese (neshumicen e raste-Y0 janeemrame-es,-ues,-yes,tecilet,si ushpjeguane 8, ekane ahumesinnjesojsinjejesin): trajtanormativetrajtajonormative -bl :rs_bleresa br:j:s/brejtesa gazsjele_ gazsjellesa grykes,gryksa korrskorrsa lypsalyps mbjels* mbjellsa mbrojtes' mbrojtsa mikpritsmikpritesa natsjellnaftesjellesa Rites^ nxitsa percjellespercjellesa prgegsprgeges0rritesrritsa sh shitsa \etstretsa 23 ujsjells zbuts zgedhs degues drejtues msues transmetues transportues hekurkthyes prues prkthyes sulmues -oy ujsjellsa zbutsa zgedhsaetj. dgjuesa drejtuesa msuesa transmetuesa transportuesa hekurkthyesa pruesa perkthyesa sulmuesaetj. Emmjeshtrekashumsinnjsojsinjjsin:njmjeshte- shummjeshtr,pra,trajtameshtranukeshtnepajtimmenormenesotmeletrare. 12.Trajtajono1mativemembaresn-etprdorura: a)nevendttrajtavenormativemembaresn-a: trajtanormative brryla cep a elsa engela filma ga /apsa m an a stola tip a xhepa trajtajonormativ brryle cepe else engele jlme gyme lapse mane stole tip e xhepe etj. b)nvendttrajtavenormativemembaresn-e:(ne shumice e rasteve jan emra me -af, an, -ar,-er, -on, -or, -un, t ciJet: si u shpjeguan4-6,eformojnshumsinme-e): 2 trajtanormative arafparagra aeropiane fdane filxhane jorgan tigane damar di tar / formulare hambar hangar margaritare pishtar rezervuare fener. 27.Emratmet,kilomecentimemilime,etj .(d. m. th. tegjitha emrtimet eprbraqekan fjalen meter si gjymtyr te dyte), siedheemratfiltr,litretubeformojnshumesinmembaresn -a : metra,kilometra,centimetra, J!et.J.!tubaetj. Trlro,kilometro,centimetro,-milmetro, filtro,tuboetj. , nukjanenormative. 28.Emrivitkadytrajtashumesi :vjetdhevite. Ngjubn sotmeletraretrajtavjetperdoretzakonishtkur l)Pranalogjimetipinemesiperm,edhedisaemratetJere,qenukjaneme burimngaturqisht]a,sidialog,monolog,gra/ik,historik, stomak,ndeshen ndonjehereneshumesnetrajtatdialogje,monologe,grafiqe,historiqe,stomaqe.Ketotrajta nukjane terregulltadb0 puk dub0p perdorur.Trajta normalv0 0 shumesitteketyreemraveformohetmembaresen-e:dialoge,monologe, glfki,h! i,stomaketj .5@ 311\ eshteshoqruar' mendonjnumrorosemendonjfjalqtregon sasi,p.sh. : pesevjet,tridhjetevjet,shumevjet,pakvjet,savjet ?etj. Trajtaviteprdoretnetgjitharastetetjera,p. sh. :ketovite, vitetepara,vitetepaharruara,viteteshkol/esetj . 29.Emriflamurkadytrajtashumesisipasvendi tttheksit : kurtheksohetnerrokjenepar: fldmur,shumesishtf/muj;kurtheksohetnrrokjen edyte: flamr,shumsieshteflamre Emrirreth-ikadytrajtashumsisipaskuptimitmetcilin prdoret :rreth- rrathe(sifiguregjeometrikeosesinjsendkon-kret)dherreth- rrethe(njsiendarjesadmini strative); SHUMESIIEMRAVEFEMERORE 30.Shumsiiemravefemroreparaqitetmei, thjeshtseshumesiiemravemashkullor.Emratfemrormarrinnshumsmbaresn-a(tufa,kumbu/1-a)oseekanshumsinnjsojsinjjsin (lule,lopeetj. ). Disaemrantrajtneshumsitpsojnndrrimet tingujvettems :dore -duar,grua -gra,nate - netetj.Ktaemra jantpakt. 31.Eformojnshumsinmembaresn-a: a)Shumicaeemravefemrorq dalinm

e p.sh. : arke- arka,barke- barka,baze- baza,bishe- bisha,blegerime- blegerima,derrase - derrasa,dhurate - dhurata,egersire - egersira,erresire - erresira,fushe-fusha,hekurudhe- hekurudha, ' kazme- kazma, /opate- lopata,mbeturine- mbeturina,mburoje- mburoja,mushke- mushka,ndalese- ndalesa,nene- nena, teprice- teprica,tufe- tufa,vetetime- vetetima,zhurme- zhurma etj .2>. l)Porudh-udh-t. 2)N0 farepakperjashtime(biete,lope,kafsh,shtaz),emratfemeroreqeshenojneqenietegjalla,eformojneshumesinmerbaresen-a. 32 Sishihetedhengashembujtemsiprm,emrateprejardhur,te formuarmean prapashtesashmeefundore,marrinnshumesmbaresenaeb)Ojitheemratqdalinme-el,-er-ez, -nl,-ur,menjefjal, jitheemratfemroreqedalinmetememebashktingllore : goge/ - gog/a,pupe/ - pupla,vegl - vegla,etj . ; femer-femra,koder- kodra,leter- /etra,lunder- lundra, th.eter- kthetra,thuper- thupraetj . ;shikez-fshikeza,lidhez- ldhza,mollez- mol/ezaetj. ;umbull - kumbulla,ofu/1- nofula, petull -petulla,shpatull 'atu/a,tegull- tegullaetj. ; 1utur-flutura,gjepura-t. 32.Ekaneshumsinnjesojsinjejesi n:a)njepjeseeemravefemroreqedalinme-etepatheksuar Neatyreq emarrinmbaresen-a) : brinje,dite,ene,kafshe,kofshe,/ope,luge,molle,p/age,rruge, udheetj . ; b)tgjithemratqdalinm-8, -e,-i,-0, -uttheksuaroseme -e,-a-otpatheksuar : kala-te,shaka-te,para-teetj. ;dysheme-te,epope-t,re-te,rrue-te, etj . ;dhi-te,/ajthi-te,liri-te_te. ushtri-te etj. ;bordero-te,byro-te etj. ;dru-te,anie-t,dele-t,faqe-t,nuse-tetj. ;depo-t,pako-t,palto-t, torno-t,triko-tetj. l >Shenim.Perdisangaemratetipavet emesiperm,perqellimetecaktuara stilistike-shprebeseoseperteshprehurngjyrimeteveantakuptimore,perdoret negjuhenletrareedheshumesime-ra:udira, gostira,hordhira,kuslra. marrzira, mreku/lira,tepsira,idera;be/ara,shakara,kohraetj 2) , Nerastetetjerashumesi m ra duhetperdorur. Nukduhetperdorurgjithashtuasshumesime-aiemraveqedalinm -tetheksuar,si :qershia,shtpia,tepsiaetj. l)MbiemiemadheeKa shumesintmdha(dhejotmdhaj 2)Shihcm0 Numrinejes Trajtaepashquar (i,e) (i,e) (i,e) (i,e) (nj fushe (nji) fush-e (nje) fush-e (nje) fushe (nj) fush-e (nje)dele. (nje(nje) (nje)e e (nje)dele-je (nje)liri (nje)liri-e (nj) liri-e (nj)liri (nj)liri-e

Trajtaeshquar fush-a (i,e)fushe-s fushe-s fushe-n fushe-s del-ja (i,e)del e-s del e-s del e-n del e-s anij-a (i,e)anie-s anie-s anie-n anie-s liri-a (i,e)liri-se liri-s liri-n liri-s l ) Neketelakimperfshibened bedisaemramashkullores i0Xhc, do]6 etj . 2). +:; 46.Emratqdalinme -etpatheksuar,si\ dele, ftore,]J etj, ruajnatngjinore,dhanoreerrjedhoret6 pra duhet : (|,e)(ndhejodele n lr lr n lr fitorje n lr lr lu/ishte lr n n lr mesuesje lr n n lr n qytetarje lr lr studenteetj.ann si :anie,ardhe,familVngjinore,dhanoreerr]oretpashquarmarrinmbaresn ani, . sht )_, levizje-,prandajatashkruhen edy-JenJerapastjetres. , -N v-yreformavetdrejtavihetreseher-her prdorengabimishtformapam barese,p. sh. : kapiteniinjanie;rendesiaekesajeshte, prejnj famile fshatre etj. ,kurseduhet : kapiteniinjeanieje,rndsiaekesajeshteje;prejnje ).|ye]e/sh.atare. Rasa E. Gj . D h.K.Rr. E. Gj . D h. K.Rr. 48.LAKIIKATERT N umrinjejes TrajtaepashquarTrajtaeshquar (nj)te ftohte_ te ftohte-t (i,e)(nj)te ftoht-i- (i,e)te ftohti-t (nje)te ftoht-ite ftohti-t (n)te ftohteteftohte-t .(njeJ re ;toht-i (nj)te ecur \teecur-it (i,e)(nj)teecur-i(i,e)t ecuri-t (nj)te ecur-ite ecuri-t (nje)te ecurte ecur-it (nj)t ecur-iteecuri-t 43 Sishihetngapasqyraemsiprme,lakimiikatertdallohet ngaiparivetmnemrorenenekallzoreneshquar,ntcilat lakimiikatertkambaresat-tose-it.Nrasa tetjerambaresate ketyrelakimevejantnjjta. LAKIEMAVEN NSmlS; 49.Tgjithemratnnumrinshumslakohennjlloj,pavarsishtngagi iniaosengatipiilakimittcilitiprkasinne numrin njjes.Trajtatrasoretenumritshumsformohennbazetetems semroresspashquarshums,scilesishtohenmbaresatperkatse,p. sh. :lis- lisa,/isave,lisashetj . , pra,trajtateshumsitmundt kenedymbaresa:mbaresenqtregonnumrin,p. sh. :-a(lis-a),dhe mbaresnqtregonrasn,p. sh. :-ve,-sh(lisa-ve,lisa-sh). Ashtusinnjjs,edhenshumsemratlakohenntrajtte pashquarentrajtteshquar. Mposhtpojapimdisapasqyralaimitemravennumrn shumes. EMRAMASHKULLOR RasaTrajtaepashquarMbaresa Trajtae shquarMbaresa lE. (c lisa-t-t Gj.(i,e)( c/is.-ve-ve(i, lisa-ve-ve D h. _ (ca)lisa-ve, -ve lisa-ve-ve K. (ca)lisa_ lisa-t-t Rr.(ca)/isa-sh-sh lisa-ve f-ve 44 lSiemrilisalakohenedhet gjitheemratmashkullorqeebejnshumsinme-a,p. sh. :dema,gjemba,plepa,plumba,qilima,tela etj. E._a)male 11 mmt Gj.(i, e)(ca)male-ve (i,emale- veD h. (ca)male-ve male-ve K.(ca)male l matt-1 Rr.(ca)male-sh male-ve Si emrimalelakohenedhetegjithemratmashkullorqe bjnshumsinme-e,p. sh. : fise,brigje,shtigje,ledhe,hotelezabele, kanale,mendime,perparime,punime,vendime,kombe,kende,vende, gjokse,boshte,kopshte,truste,poste, fronte,vargje,harqe,parqeetj.

E. (ca) fshatare!l. shatare-t Gj.(i,e (ca) fshatare-ve(i,efshatare-ve D h. (ca) fshatare-ve fshatare-ve K.\(ca) fshatare fshtatar-t Rr.(ca) fshatare-sh fshatare-ve Siemrifshatarelakohenedhetgjithemratmashkullorqe formojnshumsinme-e,p. sh. :anetare,hambare,aeroplane.pzan,intelektuale,ku dokto",motore,berbere,o_ cere,lufttar,shqtare,peshqire,zinxhir,shok,guretj. E. Gj. D h. K.Rr. , (ca)arin (i,e),(ca)arinj-ve (ca)arinj-ve (ca)arinj (ca)arinj-sh arznJ-te (i,e}larinj- ve 1arinj-ve arinj-te arinj- ve 45 osemetheksmbirrokjenefundit,qeneshumesinepashquardalin menjengabashketingelloret-g,, -j,p. h. :zogj, fiq,miq, pleq,bi, akej,papagajetj. E. Gj.D h. K. Rr. 7 (ca) peshq. (i,e(ca) peshq-ve (ca) peshq-ve 1 (ca) peshq (ca) peshq-ish peshq-it (i,e)peshq-ve peshq-ve peshq-it peshq-ve Siemri peshqlakohenedhetegjitheemratmashkulloreq en J.shumsdalinmedybashktingllore,p. sh. :bujq,krushq,ujq,murg etj. E. (ca)nxenes nxenes-it Gj.(i,e)(ca)nxenes-ve(i,e)nxenes-ve D h. (ca)nxenes-ve nxenes-ve K. (ca)nxenes nxenes-it Rr. (ca)nxenes-ish nxenes-ve Siemrinxeneslakohenedhetgjithemratmashkullorqene emrorenepashquarshumsdalinme-s,-zose-I, p.sh. :mesues, punonjes,shites,njerez,mbreteretj. 4 E.Gj.D h. K. Rr. EMRAFEM:ROR (ca)vajza (i,e)g(ca)vajza-ve (ca)vajza-ve (ca)vajza (ca)vajza-sh ajza-t Siemrivajzalakohenedhetegjithemratfemeroreqeebejne shumesinme.a,p. sh. :baza,bisha,fusha,lopata,toka,kumbula,. vetulla, dhelpra,kodra,motra,pupla,veglaetj. E. (ca) lule luie-t Gj..(i,e)(ca)lule-ve (i,e)lule-ve D b.(ca)Iute-ve Iute-ve K. (ca)Iute fu/e-t Rr. (ca)lule-sh Iute-ve Siemrifu/elakohentegjitheemratfemeroreqedalinme-eose -otepatheksuar,p.sh. :de/e, faqe,mace,lagje,anie,lute,etj. :depo, pako,radio,tornoetj. E.(a)shtepig j shtepi-te Gj. Dh. (ca) shtepive shtepi-1e K. (ca) shtepi shtepi-te Rr. (ca) shtepi-sh,1 ' shtepi-ve S.

h ' lkhdh -.. h- f-d . .

1 emr1 steplaoen ee te gjtte emratemerore q ea11nmeZd~BO0te theksuar (-a, -e,e, -i, -0, -a), p. sb. : kala, para, shaka etj. ; be,ide, re,rrufeetj. ;bukuri,ci/esi,di turi,lirietj. ;ge;byro,tabloetj ] d. Senim.Nc rascp cmcrorc, pc kallzorc c pc rr|cdhorc tc tra|tcs sc pashqumcmtat pcshumcs mupd tcpcrdorcp cdhctc pashoq0ruar pa Qala ca (qcka ku-ptmIp c shumcsIt tc py|cs q7) osc pa pdop|c |alc t|ctct pcrcaktucsc, p.sh. .~rabi dheT U mori janemalete/arta,Shqipriak ashumemale;shumicaelumen]ve tShqiperleburojn prej malesh.Nc ascp porc c dhaporc atap0rdorcpkurdo,hcrctcshoqctuarpa |alct ca,disaosc pa pdop|c |alct|ctcrpcrcaktucsc, g.s. ;(e)disashokve,(i)ktyre/shatarev,(tshum nxensve,(e)d]etshtpivect| .Kctc kuptm ka Qala ca c vcpc pc kBapa |atc lakImt tc pashquar.47 Ngapasqyratelakimeveqeuparashtruanmesiper,mundte Yihetrelehtese : a)Mbaresatrasoreteshumesitjane:

pertrajtenepashquar |

'E. -Gj.-ve Dh.-ve K. -Rr.-sh,-ish pertrajten -t(e),-it Y0-ve -t(e),-it -ve b)Emerorjadhekallezoijaepashquarnukkanendonjembafeserasore;gjinorjaedhanorjapertedyjatrajtatdherrjedhorja eshquarkanembaresen-vel , ndersa rrjedhorjaepashquarkamba-resen-shose-ish. c)Emratqeneshumesdalin,mezanoretetheksuar(kala,idg, shtepi),siedheemratnjerrokesh metheksnerroj ndit qedalinmenjebashketingellore(bi,desh,djem, ftonj,armiq,heronj etj.)y neemerorenenekallezoreneshquarshkruhenme-efundore2 : kalate,idete,shtepiteetj. ;bite,deshte,djemte,fiqte,ftonjteetj. ; armiqte,heronjteetj . Eatqenhumesdalinme dy bashketingelloreoseme-Is,-Z, nerrjedhorenepashquarmarrinmbaresen-ish,ndersane emerorendhenekallezoreneshquarmarrinmbaresen-it3> :bujq-ish,eter-ish,nxenes-ish,njerez-ish;bujq-it,eter-it,nxenes-it,njerez-it etJ. 1 ) Trajtat me -vet te gjinores,dhanoreserrjedhore se shquar,sidemvet,mvet nenavet etj. ,kanedale nga normae sotmegamatikore,atonukkryejnendonje funksionteveantedhes'kaperseteperdoren. 2)ShihperketeDrejtshkrimiigjuhesshqipe8 dh,e. 3)ShihperketeDrejtshkrimiigjuhesshqipe>>9c. 48 DlSA VEREJTJEPERPERDORETRAJTES 50.Siupaedhengapasqyratelakimeve,emratnegjuhn shqipeperdorennedytrajta :netrajtenepashquaI enetrajtene shquar. Emrintraj tnepashquartregonsende,frymoretj. npIgj thesinemenyretepacaktuar,p. sh. :Nebrigadeerdhinjepunetoriri;Nehekurudhekamllnetarengagjithevendi;Liriafitohetne lufeetj . Emrintrajtneshquartregonsende,frymoretj.tecaktuar, tnj ohur,p.sh. : Punetoriiriibrigadesndjeksbkollenemesme,Populliedoohtrineeti j ; 0maleteShqiperisedhe juolisategjate Di51.Emratelakimitttrete,tpergjithshemosetprvem, qdalinme-otpatheksuar,eformojnetrajteneshquarmembaresn-jal , p. sh. :imentoja,depoja,pianoja,radioja,tifoja,xhirojaetj . ; Gaqoja,Kooja,Kongoja,Osloja,Vitojaetj .(trajtatme-ua,si :imen'ua,depua,tifua,Gaqua,Kouaetj . , nukjanemenormativedhe s'duhenperdorurngjuhenletrare).1CShtuduhetthene : imentoja demtohetngalageshtia;undertuadepojaedrithit.:radiojadhete/evizoribuasinnedo fshat;tifojaeshpendeve shkaktohet nga. . . , xbiroja ketivitidoterritet . . . etj. ;erdhiGaqoja;Koojashkoivullnetar; Kongojaeshtenjengalumenjtemetemedhenjtebotes;ngaOsloja njoftohetC. . .etj . Netefolurdhe)pershkrimetndryshmevihetrehere-her seperemratetipi ttmsiprmnevendtetrajtesse shquarprdoret epashquara,p. sh. :imentodemtohetngalageshtia;undertuadepodrithit;tioeshpendeveshkaktohetnga . . .;ngaOsionjoftohetse. . .etj. Ketoperdorimejannekundrshtimm0normatgra)atikorCdhenukduhenlej uarnegj uhnletrare. l)ShhDrejtshkrmiigj uhesshqipe25C.4-544 NDERRIMIIGJINISESEDISAEM VE MASHKULLORENENUMRINSHIMES 52.Disaemraqenenjejesjane mashkull ore,nenumri n shumes kerkojneqembiemratpercaktuestetyretevihennetrajtenegji nise femerore.Ketajane : a)emratqeeformojneshumesinmembaresen-e,p. sh. ; aparateelektronike,artetebukura,ketoaspekte,detetethella,drejtimetkryesore,gazetedjegshme,grupeteveanta,indetlidhese, kanaleujitese,katundemalore,kursedymujore,kujtimetemia,keto laimes' medukentebesueshme,llojetereja,malete/arta,materiale tetjera,m;neraletedobishme,mendimetevlefshme,tegjithaorganet shteterore,pallateshumekateshe,persoazhepozitive,pianepesevjeare,probl( meekonomike,tegjithaprodhimetbujqesore,ketoprocesejane te mekanizuara, qytetet e medha, ritme te shpejta, sende te gjetura, sulmetebefasishme,SbteteteshkuarateAmerikes,tanketerenda, tiparethemelore,tt-gimehumoristike,us g]imnastikore,vende liridashese,keto vendi mejane te drejta,veprimeluftarake,vitetezjarrta, zakonetikaneteafertaetj .etj .( dhejo :aparateelektronike,keta aspekte,malete!arte,detetethelle,qytetetemedhenjetj. ) ; b)emratq eeformojneshumesinmembaresen-ra,p. sh. : bareratekeqia,djatheratemira,dritheratesivjetme,fshata teelektriikuara,leshratedredhura,mallrate jashtme,mishrate pjekura,plehraorganike,shiraterrembyera,ujeranentokesoreetj . ( dhejo :bareratekeqij,djatheratemire,dritheratesivjetmeetj .) . Senim.Temosngaterrohetkjokategorime emratqe ne emeroren e pashquar tenjejesitdalinme~F dheeformojneshumesinmembaresen- a; mbiemratqei percaktojneketaemra,perdorennetrajtenegj10isemashkullore :emrailire,hekuratendryshkur,librate vjeter,mbiemratenyjshem;metrakatrore,pjeprate embi/,regjistrathemdtare,urdhrate prereetj.(dhejo :emrailire,hekura/ ndr]-_ hkura,librate vjetraetj.). 53.Tegjithetipatetjereteemravemashkull oreqenukperfshihenne pikataebte paragrafittemesiperm,kerkojne qe mbiemrat eperemratqeipercaktojne,tevi hennetrajtenegjinisemashkullot. Pra,eshteigabuar perdorimi negji ninefemeroreimbiemraveei peremraveqepercaktojneemratmashkullore,tecileteformojne 3shumesi n membaresat-aose-e.Kyperdorimigabuarekaburimin tekanalogjiameemratfemeroreqedal n neshumesgjithashtumosem-e.Keshtu,nukeshteedrejteteshkruhetetethuhet : bedenat egurta,filmatexhiruara,gishtat fortadheteshkatheta,me shniminedygo/avet tjera,keto janekrimbat ho/la,specat embushura,stolategjata,shiritatezeza,telatholla,tubategjera midisvagonavete bukuraetj .(duhej :bedenate gurte, filmat exhiruar, telateholleetj . ) ;ose : faktortkryesore, floketeqethura,ktodypervjetore,rrathe temedha,ketorezervuare,rezervuareartiiciale,thastetyreterenda _etj.( duhej : faktoretkryesore, floketeqethur, keta dypervjetore,rrathe temedhenjetj . ).5J l,N U M E R O,Rl 54.Nganumerort,vetemtreftridallohensipasgjinises emtmete cilinperdoren.Numeroritreperdoretmeemrategjinise mashkullore,p. sh. : tedjem,trekalema,trelekeetj. ; pokeshtuperdorenedhenumeroreteperbereqekanesigjym-tyrtefunditnumerorintre. : njezetetrevullnetare,pesedhjeteetrenxenes,nentedjete tre vjetetj . Numeroritri perdoretmeemrategjinisfemrore,p. sh. : trivajza,tripena,tri fletore,tripjese,tricopeetj . ;pokshtu prdorenedhenumroreteprbereqkanesigjymtyretefundit numrorintri : njezetetri pjese,dyzetetrivullnetare,pesedhjeteetrinxnese, nentedhjetetriditeetj . Kydallimgjini eruhetedhekurnumeroritreftri prdoret paem-rinperkates,nrastetti llasi : 3ZSashokeishin? Tre. Safetorebleve? Tri. Nesapjeseendve? Ntri. PEREMRl .PEREMRIVETOR 55.Peremratvetorjan: njejes vetaI une II ti III ai,ajo shumes ne ju ata,ato Nttriavetatpremratkannumrnjjsdheshums1pr vetimnvetnetretatadallohenedhesipasgjinis : mashk.ai,ata. fem. ajo,ato. Premrat veto re lakohen sipas pasqyn5s s meposhtme : LAKIMIIPEREMRA VEVETO RE Vetaepardheedyte Vetaepare Vetaedyt Rasa E. Gj .D h. K.Rr.NjjsShums NjjsShums Vetaetrete Numrinjejsl Numrishums Rasa

mfm

f E.aiajoataatoGj .i (e)atUi(e)asaji (e)atyrei (e)atyre D h. atij,iasaf,iatyre,uatyre u.ate,eate,eata,iato,l Rr.a tUasajatyreatyre |,=--~ . .,l ) PeremratveterenerasatdhanoredhekalH zorekanenje trajteteplotedhenje trajte te shkurter :mua,me;juve,ju;atij,ietj . Trajtateshkurtrajanekurdoheretepatheksuaradheshrbejne sikundri natdrejtaosetzhdrejta,d. m. th. 1 pergj igjenpyetjeve ke ?,ci/in?,kujt ?,cilit ? m pa(ke ?) ;egjeta(ke ?fare ?) , iIute m( kujt ?), u tregova (kujt?) etj . 2)Peremrarveoretevetessepareetedytenukperdorenne rasengji nore. 3)Pervetenepareetedytetrajtateshkurtraterasavedhanore kallezore , janetenjel lojta :me,na,te, ju.Rasaetyremundtpercaktohetvetemmeanetepyetjeve : JMekujtohet(Kujt ? Mua- rasadhanore) ; Mepa(Ke? Mua- rasakallzore) ; Nakenaqimeatofjale(Ke? Ne- rasakallezore) ; Nakenaqishpirtinmeato fale(Kujt ? Neve- rasadhanore). VEREJTJERRETHDlSAPERDORIMEVETEGABUARA TEPEREMRAVEVETORE ; - Negj uhnefolurenegjuheneshkruarvi henre di sagabi mel i dhurmeprdori minetrajtaverasoreteperemravevetorq paraqitennepasqyrnel aki mitneparagrafinemesi perm. Mte shpeshtajanerasteteperdorimittetrajtaveneve,juve nevendtene, ju,d. m.th.perdoretgabimishttrajtaerasesdhanorenevendtetrajtes serasesemeroreoseteraseskallezore. Jadi sashembujmeperdorimetegabuarate trajtave neveejuve: Potanderpresimnevepunen . . .;Tiembanmendmeseloznim nevekurishimtevegjel ;Neveikemite gjithakushtet per . . .;Memetetqekemineve. . .;Kushekapastruaroborrin?- Neve;etj . ;Juve nakeniberenjesherbimtemadh;Pojuve,akeniqenenehekurudhe?; Si shkolla, si juvejeni te rinj etj . ;Neve na ka gezuar pa mase lajmi qe . . .; Organizata na ngarkoi neve me njedetyrete rendesishme; Juve,sigurisht, jukamarreurta;P okushdot'jushpetojejuvenemesteoqeanit ?etj. Tetegjith shembuj t emesipermtrajtat neve ejuvejane perdorur gabi mi sbtnevendtetrajtaveneeju. Perteshmangurketegabi mduhenpasurparasyshrregul late meposhtme:Trajtatne,ju,kurperdorenpaparafjale,mundt esherbejne si kryefjale( dheatehereipergj igjenpyetjeskush ?),o se si kundri n edrejte(dheatehereipergji gjenpyetjeske?). P. sh. :Ne dote nisemi so t(Kush ? Ne) ;TenakujtoshedheWV (K?- Ne) ;Jukeni bere nje puneshumetedobishme(Kus h? - Ju) ;Po jupresju,shoku Agim (Ke ? - Ju)et j .Trajtatneej umundt eperdorenedhemeparafjale : a)meparafjalet te(k)enga,qekerkojnerasenemerore,p. sh. : tene,ngajuetj . ;b)meparafjaltme,per,pa,mbi,nen,nderetj . ;qekerkoj ne -kallezore,p. sh. :m0 ne,nderne,perne,paju,perju,M juetj. Trajtaterasesdhanoreneve,juveshrbei ne kurdoheresikundri - __ perJlg_.n __ . A ato jane trajtaterassdhanoredherasadhanore perdoret pa parafjale. Prdoikiuaritrajtavenevendtene,juvihet eeasparafjalve fses emrore--al lzore,p. sh. :nganeve, nga juve,te neve,te juve,me neve,mbi juve, pa neve, per juveetj. Te t gjith shembujt emsiprmnvendttrajtaveneve,}uve, qjanetrajtatrassdhanore(shihpasqyrnelakimit), duhejte ishintrajtatne, jutrassemroreekallzore,sepsepasparafjalve ngaeteprdoret kurdoherrasaemrore,ndrsapasparafjalve me,mbi,pa,perprdoretkurdoherrasakallzore. 57.Prveprdorimittgabuarttrajtaveneve, juvenvend tene, juvihetre,ndonsem' rrall,edhegabimiiprkundrt,d. m. th.perdorimiitrajtave ne, ju trassemroreekallzoren vendt trajtaveneve,}uvetrassdhanore.J disashembujtktyreprdori-mevetgabuara: Kylajmnaukomunikuaedhene;Nenavjenkeqqe. . ;Nena dhettemendohemithelle perketoprobleme;Kurnaudha flamuri,ne h0 dukejsikur . . .;Kjopershtypjen akrijohetedlenetemoshuarve; Juju pelqente kendoni kenge partizane;Po juatregoj edhe ju ate qemi ngauetj.Tetegjithshembujte msiprmfoljetkrkojnkundrinate zhdrejta,prandajpremratvetoreduhejtishinprdorurntrajtn erassdhanoreMY juvedhejo ntrajtneemroresatkaltzores 58.Pasparafjalevengaete(k)l > premri,ashtusiemri,vihet (ne, ju). kurdohernrasnemrore,p. soriveshngaune (nga kush ? ; erdhitekune(tekush ?) ] silletekune(tekush ?)etj.Vihetreher-her sepasktyreparafjalvenvendttrajtsuneprdoretgabimisht mua,p. sh. : Ejatemua! ;Neser,mblidhemitemua;Mosulargonga mua! etj. Tetgjithshembujtemsiprmduhejprdorur :tekune,nga W. Pra : lP mua teune asnjhergjithnj ngamuunga une l)Trajtatek perdoret7.akonishtprpara emraveeperemraveqe fllojneHC Hl1C,56 - . -..PEREMRA VEVETO RE. 59.GjatIakimit,nerasedhanore enkallezorepremrat vetorkanvetrajtavetplotaedhetrajtatshkurtra.Ktotrajta tshkurtramundtparaqitennmnyrtprmbledhurnpasqyrat emposhtme: VetaeparedheC dyte Vetaepar Vetaedytc Rasa t NjjsShumsNjjsShumes D h. mua,me ty,tejuve,ju K. mua,mene,naty,teju,ju

Yetaetret Numrinjejs Numrishums Rasa f m m __ =.D h. ati,iasaj. atyre,M atyre K. ate,- ate, ata,iato,i Ngapasqyratemsiprmeshihetsenvetnepardhetdyt tajtateshkurtrajantnjj taprtdyjarasat :me, na,te,juper dhanoreneprkallzoren ; ne vetnetrettrajtate shkurtra jant njjtpertdyja gjinite,portrajtaeshkurtererassdhanore sht endryshmengatrajtaeshkurtrerasskallzore. Trajtateshkurtrajankurdohertpatheksuara.Atob ar-3bejneperteshprhurkundrinenedrejteosete zhdrejtedhe dorenvetemosekrahastrajtavetplota,P. sh. : - A mbanmendmua? - Nuktembajmend. Mundteperdorenedhedytrajtateshkurtrapranjera-tjetres. Nketorasteeparaeshtetrajteeshkurtererasesdhanore(evetes separe,tedytosetetrete,tenjejesitoseteshumesit),ndersaedyta eshtetrajteeshkurtereraseskallezore (veta e trete e njejesit ose e shumesit),d. m. th. trajtateshkurtraterasesdhanoremundtebashkohen metrajtateshkurtraeoseitekallzores. Pasqyraetrajtaveteshkurtratebasbuara TrajtaeTrajtaeTrajtae Shb . dhanoreskallezoresbashkuar emu]58 me (mua) te (ty) i(ati,asaj) na( neve) ju(juve) u (atyre) me (mua) te (ty) i(atij,asai) na(neve) ju(juve) u (atyre) + + + + + + + + + + + e(ate) eneneneneni(ata,ato) in nin nin nin nin n- ma - ta - ia na e jua

i a na i jua - ua Ngakjopasqyreshihetse: Madhalibrin Tadhalibrin ladhalibrin Naedhalibrin Juadha/ibrin Uadhalibrin M'idhalibrat T' idhalibrat ladhalibrat N a idhalibra t Juadhalibrat U adhalibrat a)veHmtrajtatm'i,t' ishkruhenmeapostrof; b)vetemtraj tatnae, naishkruhenndaras ; 9.trajtatebashkuarai a,uamundtedalinnedymenyra : ii(atij)+ e (ate) i(atij)+ i(ata,ato) adhashelibrinshokut. dhashelibratshokut. Gu (atyre)+ e(ate)ua u, (atyre)+ i(ata,ato) Ua dhashelibrinshokeve.Uadhashelibratshokeve. VEREJTJERRETHDISAPERDORIMEVETE GABUARA TETRAJTA VETESHKURTRATEPEREMRA VEVETORE 60.Mjaftberevi henreperdorimetegabuaratetrajtavete sbkurtrate peremrave.Ketogabime janedyfarsh :gabi menenumer dhegabimenevete . GABI MENENUMER a)_ utha atyredhejoithaatyre \ dheijanetrajtateshkurtraterasesdhanoreteperemravevetore tevetessetrete,porueshtetrajteeshumesit(atyreu),ndersai trajte enjjesi t(ati,asaji).Kurkundrinaezhdrejteeshtenje emr anjeperemernenumrinshumes,edhe trajta e shkurter e peremri t q e perseritkundri nen,duhette jetene numrin shures,d. m. th.M dhe joi .Keshtu, t et egji theshembujtemeposhtem: Njekujdesimadhikushtohetketumetodavetereja;Nje pjese e instalimevenuki pergjigjetkushteveteknike;Rrugadhedritaingjiten maleve;Ushtaretevdekjespoiafroheshinmureve;Mallraqei pergjigjenkerkesavetebleresve;Nukivuriveshinkeshillavetemia; Riniaindryshoipamjenketyrekodrave;Persaiperketmasaveqe Janemarrekunderthatesiresetj . , trajtaieshteperdorurgabi m.Ne vendtesajduhejperdorurtraj tau eshumesit,sepsetegji thakundrinatezhdrejtajanenenumrinshums :metodave,kushteve,maleve, mureve,kerkesale,keshillave,ketyrekodrave,masave. Edhekurkundrinashprehetmedyameshumeemratebashkrenditurnenumrinnjjes,trajtaeshkurtrduhettevihetneshumes, sepseuprgjigjetdi sakundri nave,pra,udhejoi,p. sh. : JVKujdesiveanteduhett'uktshtohetruajtjes,tansportimitde perdorimit tlendvehelmuese(dhejot'ikushtohet) ;Pushteti popul/or u kakushtuarrendesitemadhearsimit de kultures ( dhejoi ka . kushtuar)etj. b)ua dhaatyredhejoia dhaatyre Edhenktrastkemitbjmmetnjjtingabim:kur kundrinaezhdrejteeshtnenumrinshumes,duhettperdoretkurdohertrajtaua eformuarngau+eose u +idhejotrajtaia, q eformohetngai+eosei+i.Kshtu,tetgjitheshembujtemposhtm: Dot'iathemshoqeve ; pert'iaarriturketyreqellimeve;Disap re} tyrezhdukeshindukeialenevendintetjereve;Borgjeziabarrntgjitheshpenzimeveteluftesiangarkonpunetoreve;Ainukiaperton puneveteti/la;Shtypiilegalia. hoqimaskenpscudopatrioteveballiste; Organizataerinise,ia preurrugenketyre sjelljeve etj.,trajtaiaesht prdorurgabim.Nevendtsajduhejprdorurtrajtaua,sepsekundrinaezbdrejtshtnenumrinshums,pra : ua < u(atyre)+ .ua dhalibrinshokeve uadhalibratshokeve e(ate) i (ata,ato) c)naedha falendhejona idha fjalen Tebashkimetnaedhenai(shihpasqyrnn59faqe58 ),pjesaeparna shtetrajtaeshkurteredhanoresneve,pjesaedyt shttrajtaekallzores :e(ate),i(ata,ato).Kurkundrinaedrejt eshtenenumrinnjejs,duhetprdorurtrajtanae,ndrsakuresht nnumrinshumsna i. TeshembulliN a edha falen, kundrinaedrejtfalenshtnnumrinnjjes,prandajduhetperdorurtrajtae shkurtre(ate)dhej oi(ato).Her-her,nnndikiminendonjt folmeje,perdoretgabimishtnainvendtnae.Jadisashembuj ttill : 0KHe edime edhe pana itheneti;N a ikeni prishurmendjen fare mekete qenatreguat;Ate nukna izuri syri gjekund;Nukna ikane fajinteteretetj. Te t gjith shembujt e msiprm kundrinat e drejta kete,mendjen,ate,fajinjannnumri nnjjs,prandajduhejprdorurtrajtae shkurtere,pranaedbejonai .Permbledhjeegabimevene numer a)udhejo b)ua c)nae> (uthaatyre) ia(uadhaatyrelibrin(librat) na i(na dhalibrin) GABIMENE VETE a)ju dhashe )uvehejou dhashe juve Jushttrajteshkurtrevetssedytetshumsi tprrasn dhanore Uuve ju)osekallzore (juju), ndrsau eshttrajteshkurtr evetssetretetshumesit,perrasndhanore(atyreu).Her-her trajta u evetsstretprdoretgabimisht n vendttrajts ju t vets sedyt,p. sh. : Juveukujtohetmirekohaeaksionevetepara;Ulutemtemere-gjistroniedhemuavullnetar. . . ;Dot' uluteshim,shokukryetar,qe merastinembarimittevitit. . .;Uneukampritur. . .;Nukdot' u harrojkurreetj.Tetgj i thshembujtemsiprmduhejprdorurtrajtaesbkurtrjuqoftsikundrinezhdrejt(rasadhanore),qoftsi kundrin edrejt(rasakalhzore),sepsektokundrinantgjitharasteti prkasinvetssdyt :Juvejukujtohet. . .(Kujt? Juve,: u) ;Julutemtemeregjistroni . . . (Kujt? Juve,ju) ; Uneju kam pritur . . .(K?Ju,ju)etj . b)juadhashe )uVedhejouadhashe}uve Edhenketrastkemitbj mmegabimi nqeU prshkrua msipr:kurkundrinaezhdrejteshenvetenedyte (}uve),ateher 6 duhet perdorur trajta ebashkuar jua (e formuarng ju+ e ose ju+ i) dhejotrajtaua(eformurngau+ e oseu+ i).Jadisashembujkutrajtauaeshteperdorurgabi m: Juveuakanethenetegjitha;Materia/etqenakerkoni,dot'ua dergojmebrendamuajit;Shkaqetekisajgjendjejep ouaradhitimme poshteetj . Teketashembujkundrinaezhdrejteeshtenevetenedyte, prandajpranefoljesduhcjperdorurtrajtaebashkuar jua:Juakane thene(Kujt?- Juve) ;Dot 'juadirgojmi(Kujt ?- Juve)etj . c)udhasheatyredhejojudhasheatyre Melart,nepikenateketijparagrafi ,thamesetrajtaevetes setreteuperdorethere-heregabimishtnevendte trajtes se vetesse dyte ju, p. sh. u dhashe }uve per ju dhashejuve. Por vihet reedhe gabimi lperkundert :trajtaevetessedytejuperdoretnganjeheregabimisht nevendtetrajtessevetessetreteu.Jadisashembuj : Mikeshil/oit 'juthoshaedheshokevese. . .;Ata fil/uanvetenga punadhenenukjuthamegje;Ataimposhtenmeguximvishtiresiti q ejudolengjatendertimitteures;Julumtit rima vetemi!- thirri megizimbrigadieri;Disaprinder juthone femievese. . .etj. Tetegjitheshembujtemesipermduhejperdorur trajtaeshkurteru, sepsekundrinatezhdrejtateketashembujiperkasinvetesse trete.T'uthoshashokeve (Kuj t ?- Atyre,u) ;Ulumtetrimavete mi (Kujt ?- Atyre,u)etj . )uadhasheatyredhejojuadhasheatyre Edheneketerastkemitebejmemegabiminqeupershkruame siper :kurkundrinaezhdrejteefjaliseiperketvetesse trete,atehere duhetperdorurtrajtaebashkuarua,eformuarngau(atyre)+ e(ati)osei(ata,ato),dhej otrajta jua. Jadisashembujperdorimeshtegabuara : Pert'juaarriturqil/imevetetyreatapirdorintegjithamjetet ; Duhett'juabijmeteqartenxenisverendesineepunesprodhueseetj. Teshembujtemesipermduhejperdorurtrajtaua,sepsekundrinae zhdrejteiperketvetessetrete. ar itu illimeve(atyre,u) ; _ve ...Prmbledheegabimevenevete a)judhej ou(judhashe}uve) b)juauajuadhashe}uve) c)uju(udhashiatyre )uajua(uadhasheatyre) 2.PEREMRIPRONOR 61.Peremratpronoremundteparaqitenneketepasqyre per m bl edhese: Vetaepare

Vetaeyte

Vetaetrete Njejes Shumes

Njejes Shumes |Njej es Shumesf. m. m.

m. f.m. m. f.f.f.m. f. l imime_miaytjoteetuetuaitije tijetzj | " isa}e sa}e sa}ynejonetanetonajuaj juajtua}tuajaityreetyre --etyre

Ngapasqyraemesipermeshihetseperemratpronore,ashtusi vetoret,kanetrivetadheperdorennenjejeseneshumes.Peremrat vetorekaneedhegjini. Trajtaegjinisemashkulloreperdoretkur emriqepercaktohet,eshtemashkullor,ndersatrajtaegjinisefemeroreperdoretkuremriq epercaktoheteshtefemeror,p. sh. : djaliim,shokuyne,qendrimiyt,mendimiitij,qendrimiisaj etj. ; vajzaime,shoqjajone,sjellajote ,skuadraetij,vjershaesaj etj. 63 Nevetenetretenjejesperemratpronorekanetrajtateveanta qevarenj ovetemngagjinia emritqepercaktojne l >,poredhe ngagjiniaepronarit,d. m. th. eemritaeperemritQeshenon frymori nosesendintecilitiprketdika,p.sh. : Petritimedhakaleminetij. Vjollcamedhakalemin saj. Populliyneeshtezotivenditdhei fatevetetij. Bajamjalulezoneparangapemet.Luletesaj janetebukura. Secilipergjigjetperpunenetij.Secilateuletnevendinesaj. Nevetnetreteperveperemraveteshenuarnepasqyrene mesiperme,perdoretedhepremrii(e,te)ve t,p. sh. :shokuiYet, shoqjaevet,shoketevet,shoqeteveta.Perperdori mi neketijperemrishihmeposhte65 . Premratpronoreperdorenjovetemsipercaktortenjeemn (libriim, fushattonaetj . ), poredhemevete. p.sh. : kujteshteky!i ber ? - Imi. Ose :NdermarrjajonekameshumepunetoreC juaja. Shkollajuajeshtemeeresejona. JapasqyraC trajtaveteperemravepronorekurperdorenm vete : Vetaepare Njejes Shumes m|. m.imiimjayni temitetemiattanet f. jona tonat

Vetaedyte NjejesShumes m.f.m.f ytijotjajuajijuaja tetuttetuattu, tuat .

1 )Si shihetedhengaketashembuj ,peremratprouore tevetessetrete,k percaktojue uje emer te gjinise mashkul lore, kane nyjen i :Libri i ti, i saj; kur percaktojue nje emerte gjinise femerore,kane uyjene:fletorjaeti,e sa etj. TcajtaUletorja)etija,C saja,q eperdorenugaujebere per keta pron ore,kuataprcaktojne uje emer femeror,nuk jane ne pajtim me uormen e sotme gramatikore dheduhenmenjanuarngagjuhaletcare.' 6 Vetaetrete Njejest Shumes m.f.

m. f itiii sajiityrietyrja etiaV.esajal >t etiJte .te sajte mtetyret tetiatte sajat Sishihetngapasqyraemesi perme,peremrategjinismashkul l ore,kurprdorenmvete,nnumrinnjjeskanembaresen -i :I mi , yni,yti,juaji,itiji,isaji,ityri; peremrategjinisfemrorekanembaresn-a : imja,jona, jotja,juaja,etija,esaja,etyrja; nnumrinshumstgjithperemratkanembaresen-t(e) dhedi sap re jtyrenyjneprparmete ; '.. t_mit,mia.,taet,tnat,tetute,te tuat, tua} t,tuajat,tetite, tesajte,tetlat,tesa]at,tetyret. Si pasrregullavetedrejtshkri mit,teperemratemesipermprdoretmbaresa-te(me-e),kurndodhetfilipasrrokjess tbeksuar, p. sh. :temite,tesajte(rrokjaetheksuar :mi,saj),dhembaresa-t .(pa-e),kurndodhetnjrrokjemetejrrokjesstheksuar,p.sh. : tona.tetuftua}!etj . Premripronorivet, kurprdoretmevete,delneketotrajta : njejes m:iveti f:e veta, shumes te vetet te vetat l ) Temosngaterrohenketo trajtametrajtatjonormative fletoret etija/esaja, perte cilatuterhoqverejtjanesheniminnefund tefaqes 4.-4 65 62.LAKIMIIPEREMRAVEPRONORE Nga sauparashtruaneparagrafinmesiper,del se peremratpronorekanedylakimeteveanta:a)kurprdorenpas emrave, b)kur perdorenmevete: 66 A.LAKIMIIPEREMRAVEPRONORE KURPERDOREN SIPERCAKTUESTE EMRAVE I . Peremrindodetpasemrit Vetaeparenjejes Gjiniamashkullore E. libriim Gj. i(e)librit tim Dh. librit tim K. librintim Rr.librittim Pronanjejes Pronashumes E. librate mi Gj. i(e)libravete mi Dh. libravete mi K. librate mi Rr. libravete mi Gjiniafemerore detyraime i (e) detyressime detyressime detyrentime Cdetyrate mia i (e) detyrave te mia detyravete mia detyratemia detyravete mia V eta e pare shumes Pronanjejes E. libriynedetyrajone Gj. i(e)librittonei (e)detyressone D h. librittonedetyressone K. librintonedetyrentone Rr librittonedetyressone Prona shumes E.libraitanf Gj . i(e)libravetan' Dh. libravetan, K. librattane' Rr.libravetane. Veta e dyte njejes Pronanjejes E. libriyt Gj. i(e)librittend D h. librittend K.librintend Rr. librittend .Pronashumes E.libratetu Gj.i(e)libravete tu D h. libravet e tu K. librate tu Rr. libravete Ddetyrattona i (e)detyraveton detyraveton detyrattona detyravetona detyrajote i (e)detyressate detyressate detyrentende detyressate detyratetua i (e)detyravete tua detyravete tua detyrate tua detyravete tua 67 68 E.K.Rr. V eta e dyte shumes Pronanjej!s i ( Pronashumes E.librattuaj detyrattuaja Gj.i(e)libravetuaj Dh./ibravetuaj K.librattuaj Rr.libravetuaj i(e)detyravetuaja detyravetuaja detyrattuaja detyravetuaja V eta etrete njejes, gjinia mashkullore E.Gj. D h. K.Rr. libriitij i(e)librittetj libritte tij librinetij librittetij Pronanjejes detyraetij i (e)detyressetij detyressetij detyrene tij detyressetij Prona shumis,mashk. +fem.E. librat,detyrate tij Gj.i(e)librave,i(e)detyravetetij Dh.librave,detyravete tij K.librat,detyratedj VI. librave,detyravete tij V eta e tre te njejes, ginia femerore E.libri isaj Gj . _librittU! Db. libritte saj K. librinesaj Rr.libritte saj Pronanji jes E. librat,detyrate saj detyraesaj i (e)detyresse saj detyresse saj detyrene saj detyresse saj Gj. i(e)librave,i(e)detyrave e/sai Db. librave,detyravetesaj K.librat,detyratesaj J Rr. /ibrave,detyravete saj `Pronashumes,mashk. + fem. E. librat,detyratetyre Gj .i(e)librave,i(e)detyravete tyre Db. /ibrave,detyrave te tyre K. librat,detyrat e tyre Rr.librave,detyravete tyre PEREMRIi vet Gjinia mashkullore E. librii vet Gj .i(e) libritte vet Db. libritte vet .librine vet Rr. libritte Yet Pronanjejes tciti perketkyifundit,athereaimerrprparanyjnteejose,p.sh. : zhvillimiiindustrisesenaftesteShqiperise,sepse : (zhvillimi)+ (iindustrisesenaftes)+ (tShqiperise), domethnemrinegjinoreteShqiperisenukprcaktonvetm emrinngjinoresenaftes,porgjith ' tfjalsniindustrissnaf-tes,pra,eshtfjalaperindustrineenle- teqierisedhejoper nareneShqiperis. P okshtuedheneshembujtmposht: themelimiiPartissePunesteShqiperise(shtfjalaperPartine e PunesteShqiperis; KomitetiQendroriBashkimittRinisesPunesteShqiperisi (shtfjalaprBashkimneRiniseePunesteShqiperise) ; punonjesitebujqsisetezonavemalore(eshtfjalaprpunonjesit bujqesisetezonavemalore) ; nezonene portesteskuadresmike(eshtefjalaprzonen porte teskuadresmike) ; nerafnerineenaftesteCerr(kut(shtfjalaprrafinerineenaftesteCerrikut) ; l)Nje bashkim fjalesh,pg e cilatojeraploteontjetreodhevaretgramatilsht prejsaj,nesintaksequhettogfjaHsh,p.h. :oborriishkoles,qumeshtlo1e. dite8 bukuretj. ts kcngct e daxmcx teJ)zeqexc (shtfjalaperkengetedasmes tc J)zeqexc) ,6}atc xtincx xc rercx teket riti (shtefjalaperstinen YeIe5tc ketij riti) etj . Sishihet,nrastesitmsiprmet,prtprcaktuarsecila nyjduhetprdorur,teapose,duhetzbuluarlidhjakuptimoree fjalve,ndryshemundtlindinkeqkuptime.P. sh. potthuhet : unon}cxit e bu}qcxixc sezonare malore,duketsikurbhetfjalprbu}qcxinc e zonare malore ejopruno-n}xit e bu}qcxix tktyrezonave. Rregullaepergjithshmeprtgjitharastetetrajtuarane73, 74shtkjo : '\ \ N}c emcr nc raxcn g}inore, qc r}en ax n}c"mri]emcror ncraxcn g}inore tcxhquar n}e}ex, merr n)}cn se kurcrcakton dre}t-crdre}t kctc emcr, dIe n)}cn tekur nuk crcak!on dre}tcrdre}tkctc emct.' DISARASTEKUDUHETPERDORURNYJASE DHEJOTE75.Kurmbiemriinyjshmqndronparaemritqprcakton, athernyjaetijlakohetsinyjekputur(shih71 ,f.92) : E.elumtura ncncGj.[i, e) selumturcx ncncDh.selumturcx nncK.te lumturcn nencARj.selumturcx nncINyjambetetpoajo,dhekuimbiemrishtneshkallensi-peroretformuarmepjesznwe : m bukura ditc, (i, e) ms bukurcx ditc, mc te bukurcn dit etj . Pra,shtigabuarprdorifuiinyjstenvendtnyjessene rasatgjinore,dhanoreerrjedhoretembiemratenyjshmfemror, 96 edhekurketaqndrojnparaemrave.DubetshkruarC shqiptuar : se daxhurcx motrse bardhcx ditcdhejo n nte daxhutca motcrtebardhcx ditcse xhkretcxncn n n texhkretcx ncnemc sebukurcx Jitc n n mc tebukurcx dit etj. 76.Edheteemratfemrortnyjshmnyjalakohetgjithashtusiny jekputur : E.ehnaGj .(i, e) se henexDh.se hncxK.te hcnenRr.se hencxPrdorimiinyjstenevendtenyjssengjinore,dhanoree nrrjedhoreedhenektorasteshtigabuar : rogrami i se dielcxxaq}et e se dhejo n ni te d/elxe te dielxorari i sn n i temcrkurxndexh}a e se mcrkurcx n n e te mcrkurxaraxhikimi i se ardhmes n n i te ardhmexmbeturinat e@luan n n e te kaluarcxcrha}a e & n e te rexnxcncxit An n e te extcx etj Pokshtuveprohetedheperemratfemrortefarefisnise,kur prdorenmenyj : tha semotrexi xhkroi se xhoqexdhej o ))n nite bxte motrcxte xhoqex etj. u}dexi-i se b]x DISAESHTJETETJRTEPERORTTE NJAV 77.Kurnrasngjinoretenjemrifemrortnyjshm ndeshendynyjatprparmese, athereparangakto(dhejoe dyta)zevendsohetmete : rara,or_ rara}o_` :sertet7 -s4 vG 97 `:opokeshtu : !rytete fitoreste se rese Pasdasmeste sembeses dite/indjaevajzeste se motres recitimiinxenesestesetetesB dhejo se te rese se tembeses setemotres se te tetesD etj.78.Kurdyemranerasengji norevi jnepasnjeemri neemerorenjejesdheidytiprejtyrepercaktonjoemri nqendodhetpara ti j , poteretogfjalesbi n, atebereaimerr, si pasgji ni seseemri t ne emerore,nyjeniose. librii gjuhesi klasesVI rendiiditesikongresit ministriiTregtisei RPSH kampionatii futbollitiketijviti PartiaePunes Shqiperise fjalaC nderit shqiptarit MinistriaeIndustrise RPSH dhej o se klasesVI se kongresit seRPSH te ketijviti se Shqiperise te shqiptarit seRPSRetj.Pertepercaktuardrejtnyjenqeduhetperdorur,edhektu, ashtusi nerasti netrajtuarne74,duhetzbul uarl i dbjakupti more efjaleve,ndryshemundtel i ndi nkeqkuptime,p. sh. , potethuhet : PartiaePunesseShqiperise,kampionatiifutbollitteketiviti duketsi kuresbtefjalaperpunen eShqiperise,ejoperPartineePunesosesi kureshtefjalaper futbollineketijvitiejoperkampionatin eketijviti. 79.Mbi emriinyjshemqevjenpasnjekundri noritedrej t e,teshprehurmenjeemernekal lezoreteshquar,merrnyjenkur shtepercaktor,dhenyjente,kurkafunksi onkal lezuesor P. 1)Percaktorquhetgjymtyraefjaliseqeplotesonnjegjymtyretjetert eshprehur me emerdhe t regon nje t ipar te saj ,p. sh . :diteebukur, populliyoe,Luftaeklasave,py/1mepishaetj.Kallzuesorquhetgjymtyraefjaliseqevaretsingakallezuesi,ashtuedhengakryefjalaosekundri nori drejt ep. sh. :Qielliubi kalter;Dritadoliagronome(teketadyshembujkallezuesorivaretngakallezuesidhengakryefjala) ;Shkollenekemitere;Ai i ka falet tepakta(te!eta dyshembujkallezuesori varetsingakal lezuesi,ashtudhengakundrinori). 98 Si percaktor,mbi emriqevjenpasnjekundri ne,l i dhetmete drejtperdrejtdhetregonnjt i partsaj,p. sh. : Egjetakemishn lare(' kemi she?,cilenkemi she?), ndrsasikallezuesormbiemritregonprsrinjti parte kundri nori t, porl i dhetnjkohesi shtmekundri nori ndhekal l ezu-esi n, p. sh. : Egjetakemishentel are(siegjeta ?). (kal lezuesi)gjeta telare(kal lezuesori) - h-----(kundri nori )kemtsen Si shi hetngakjoskeme,mbi emri te!are,iprdorursikallzuesor,J i dhetnjekohesi shtmekal l zuesi ngjetadhemekundri nenkemishen.Mbi emri iperdorursi kal l ezuesordal l ohetngambi emri i perdorursipercaktor edhesepsenerasti neparembi tebi e, sirregul l ,theksiJ ogj i kifjali se.Pokshtuedhe : iduamo/letteembi a;ikemi sho!_ te mire; elashe punente mbaruar;ekcnt::e;igjetadritarettehapura; genjeshtraika kembetteshkurt; dme fshatinte bukur etj . '- Prandajperdoii m1 nevend 10 nyJes te, qevi hetrebere-bereneket oraste,shteigabuar. Duhet :ikemi shokette miredhe joemire;ekadorente mbaredhejoembare;genjeshtrai kakembet teshkurtra ?c sh|traetj . , pasimbi emri eshtenefun.si of fezuesori: V.FOL JA Fol jakanjsistemtpasur trajtashgramatikore,meann etcilaveshprehenkuptimettillasikuptimiidiatezs, imnyrs, ikohsdheivets. l . FOLJEKALIMTAREEJOKALIMTARE 80.Tegjithafoljetsipasmundsiseqekanpertemarr osejonjkundrinetdrejtendahennkalimtareejokali mtare. Folekalimtarejanatoqmundtmarri n nj kundrine t drejt,ecilashprehetzakonishtmenjeemraperemr nrasenkal lzorepaparafjale,p. sh. :tejkalojplanin, hap dritaren, shkrua nje leter, 0 pash,nuktenjohetj.Fole jokalimtarejan ato q nukmundtmarrinndonjkundrine tdrejt,p. sh. :dal,eci, fie,rri,rroj,shkoj,vrapojetj.Cilsimiinje foljejesikalimtareosejokalimtarevaretnshumrastengakuptimileksikorqkaajonfjalinkushtprdorur,p. sh. : kalimtare e fetamenden humbaelsin kalojklasen shkoj perinngjilpr thrres shokt jokali mtare fjetashume humbane gjum kalojrrugs shkojnestadium thrres fort etj.Foljetkalimtarekurnukkanprannfjal i nprkatsenJe kundrintdrejt,prdorensijokalimtare.Kjoshoqrohetedbe menjfarndryshiminekuptiminetyre :foljajokal imtareetregon vepriminsinjafesi,simundsi,sinjveprimtzakonshm,p. sh. : 1 00 Sotdiellis'ngroh,Kushkendonnga ju?(d. m.th.kushdi,kushshte iafttkndoj) ;Ketanxenesshkruajnebukur;Riniajonemson dhe punon; Nuk lexoj dotpa syze;Puntoret han ne mense etj . Ndisa rasteteveantafoljajokalimtaremundtatregojvepriminedhesi teshkputurngaobjekti,p. sh. :Fitova!(lojn) ;Kalova!( klasen) ; (Ahngredrek?) Hngraetj. 2.DIATEZATEFOLJES 81.Diatezashpreh marrdhnienmidisveprimit teemrtuarnga foljadhekryefjals.Foljakatridiateza:veprore,psoredhevetvetore.Ketodiatezashprehenvetmmedypalforma :formaediatezsveproreose formaveprore,p.sh. :laj,demtoj,mendova,kamveshuretj .dheformaediatezavejoveprore(epsoresdheevetvetores) ose forma joveprore,p. sb. :lahem,demtohem,umendova, jamveshur. Ksht u,ndrsadiateznveproremundtadallojmdrejtprdrejt edbevetmngaformaefoljes,pertprcaktuardiatezatetjeraduhetmarreparasyshedhekuptimi.Mund t ndryshojn sipas diatezave vetmfoljet kalimtare,tecilat prdoren sin formn veprore, ashtuedhen formnpsore.Foljetjo-kalimtare nuk kan diatez.Ato perdoren kryesisht n formn veprore1). Fol jandiatezenveprore ka form veprore dhe shnon nj veprim qekryenkryefjala,p. sh. :bej,blej,kerkoj,laj,lyej,them,ujitetj . Foljandiatezenpesorekaformejoveproredheshnonnj veprimqdrejtohetmbikryefjaln,porkrybetngadikushtjetr, p. sh. :ShqiperiaM liruame29Nentor1 944 ;Vreshtatjanedemtuar ngabreshri;RevistaShkencadhejetalexohetshume;Undezen dritatetj . Tefjaliteemsiprmevepri miifoljeveulirua,lexohet,jane dmtuar,undezndrejtohetmbikryefjaltShqiperia,revista,vreshtat, dritat. Foljetedi atezspsore,kurkthehennformeveprore,ruajn poatkuptimleksi kor :Vreshtat janedemtuarngabreshri- vreshtatikademtuarbreshrietj.l )Ne raste te veanta perdoretsi pavetoretrajta joveprore e vetes se trete njejes, p. sh. :S'ecetkeshtu;Sidiletqeketej?;Me flihet;S'meiketetj . 1 01Foljanediatezenvetvetorekaformejoveproredheshenonne pergji thesi njevepri mqeekryendheepesonkryefjala. Di ateza vetvetorekatrinenndarje :vetvetore emi refi llte,vetvetorereci proke dhevetvetoremesore.Foljetvet vetoretemiriilltasbenoj nenje vepri mqebi embi personi nqeekryen, p.sh. :krihem,/ahem,mburrem,vishem,zl 1 ishemetj . Fo(etvet 1etorereciprokeshenojnenjevepri mqekryhetreci proki shtosesebashkungadyameshumepersona,p. sh. : fejohem,grindem,martohem,perqafohem,pershendetem,takohemetj . Foljetvet vetoremesoreshenojnenjevepri mqembetettepersoniqeekryen. Keto foljemund te sh prehi n vepri me fzi ke, sihidhem,kthehem,ngjitem, nisemetj . , osevepri mepsi ki keefiziologj i ke,si deshperohem,dobesohem,gezohem,hidherohem,kollem,mallengjehem,pendohem,shendoshemetj . Foljetedi atezesmesorekanekupt i mjokali mtar,prandajkur kthehennedi atezenveproredheperdorensikal i mtare,atomarrin njekupti mpakashumetendryshem, kahaso,p. sh. :hidhemdhehedh kthehemdhekthej,nisemdhenis,deshperohemdhedeshperoj,mendohemdhemendoj etj . Shenim.L njejtafolje,nevares ingakOnl0kl | ,HUndteperdoretsivetvetoreosesipeso t0, p.sh. : Atedite pioniere!is!1infare meshume seheret tjera(v0tvetore) Rrugetishinlarengashiuqekis!trenegjatenates( pesore). 3.MENYRATEFOLJES 82. Meanetemenyresshprehetl i dhja nemes vepr i mi t q e shenon fol ja, dhereal i teti tobjekti v. Ketel i dhjeevendosfolesi .Ai mundta paraqesenjevepri msi rea! , p. sh. :punoj,shkruaj,ose,perkundrazi , sitemundshem, tedeshi ru eshem, tedetyrueshemetj . , p. sh. :te punoj, teshkruaj,punofsha,shkruaj!et j .Si paskupti meveqeshprehi n, dheformavegramati koreperkatese,dal l ohengjashtemenyratefoljes : 1 02 mnyradeftore,p. sh. :kam,mesoj,marretj . ; li d bore,p. sh. :tekem,temesoj,temarretj . ,.shor p. sh. :dotekisha, do temesoja,dotemerrjaet i, n hat tore,p. sh. :paskam,mesuakam, marrkametj . des h i rore,p.s h. :paa,mesofsha,marrshaetj., urdbrore,p. sh. :ki,meso,merretj . Veketyremenyravekaedhetri t rajtafol j oretepashtjell uara1 ' : pjesorja :pasur,mesuar,marreetj . ,paskajorja :pertepasur,pitemesuar,pertemarreetj . ,percjel lorja :duke pasur,dukemesuar,dukemarreetj.Neketotraj tanukshprehetqendri mi ifolesitndajvepri mi tt efoljes,prandajat onukmerrensi menyra.4.KOHA,VETADHENUMRIIFOLJES 83.Fol jakatrikohe :te tashmen,teshkuaren d betrdnKohaetashmetregonsevepri mi kryhetneasti nkur as1 m, p . sh. :.hkruaj,degjojetj.Kohaeshkuartregonsevepri mi eshtkryerparaastitkurfl a-si m, dhekapeseforma,qejane : l ) Epakryera,p. sh. :shkruaja,degjoja;2)Ekryeraethjeshte, p. sh. :shkro1a,degjo va ;3)Ekryera,p. sh. :kamshkruar,kamdegjuar ; 4)Ekryeraeplote,p. sh. :kishashkruar,kishadegjuar ;5)Ekryera tejshkuar,p.sh . : patashkruar,patadegjuar. Ketoformakaneseci l akupti mi nesajteveante : Kohahme tregonsevepri mi dotekryhetpasastitkur flasi m, d h eaorma,q ejane :1 )Eardhshmja,p. sh . :doteshkruaj dotedegjojdhe2)Eardhshmjaearme,h. :dotekemshkruar, dotekemdegjuar.Ketodyforma kane seci lakupti mi n e saj te veant. Kohetqeupershkruanmesi per, ikategji thavetemmenyra dftore.Menyratetjeranukikanetegji thaketokohe,ponjepjese prejtyre. Ketodoteparaqi tennepasqyratezgjedhi meveneparagrafetpasues.Gjatezgjedhi mi t foJ jandryshonedhenveteennumr :ve-tatjanetrien umratdy.njejs vetal(une)punoj vetan(ti)punon vetaHl(ai,ajo)punon shumes (ne)punojme (Ju)punoni (ala,ato)punojne l ) Ketot rajtaquhentepashtjelluara, sepseatonukndryshoj nesipas vetesdhe nurri t .1 03 FOLJETkam U am84.Foljetkamejamperdorenedhesifol jemekuptimte pavarur,p. sh. :Sotkamshumepune;Kjoeshtekashumerendesi, Aikanjevajztezgjuar;Vjet nevereqesbenePogradec;Mbasdite do te jem neshtepi etj. , edhesifoljendihmse,pertformuarkoht eperbera tfol jevettjera,p. sh. : kam punuar, kisha punuar, jammenduar,ishamenduaretj. Fol jetkamejamzgjedhohennktmenyrel ) :FoljakamFolja jam l . Menyra deftore EtashmjaEpakryeraEtashmjaEpakryera une kamkishajamisha tikekishejeishe aikakishte2> es h teishte2> nekemikishimjemiishim j u keni3) kishitjent3> ishit atakanekishinjaneishin EkryeraEkryeraEkryeraEkryera ethjeshteethjesht une patakam pasurqeshe` kamqene ti patekeq eke ai pati4> kaq ekane patemkemiqemekemiju patetkeniq e tekeni ata patenkane l qene kane l ) Pasqyratezgjedhimitteketyrefolje1edhete foljevetetjerajepenperte ndihmuarlexuesinqetekuptojememireverejtjetqebehenmeposhte,per perdoriminetrajtavetendryshmefoljore.Pasqyra neteplotateZgjedhimit tefoljevelexuesimundtegjejenetekstetshkolloretegjuhesshqipe. 2)Nedisaraste,perarsyekryesishtteritmitteligjerimit,nevendtetrajtave teplotaletrarekishte,ishte,mundteperdorentrajtateshkurtuarakis!,ish.3)Trajtatkini e jini,qe perdorenhere-herene vendte trajtavekeni e jeni,sot nuk jane normative. 4)Si foljendihmese,per te formuarvetene trete njejestese kryeresse tejshkuar, m un dteperdoretedhetrajtaeshkurtuar pat,p. sh. :patardhur,patthnetj. 1 04 Ekryera epl ote unekisha pasur tikishe aikishte nekishim jukishit atakishin Eardhshrja unedotekem tikesh ai)kete nekemi j ukeni .atakene Etashmja unetekem tite kesh aite kete nete kemi jute keni atate kene Ekryera etejshkuar pata pasur patenpat patem patet paten Eardhshmja eperparme do te kem pasur }kesh keteHkemi} })>> keni})kene Ekryera eplote kishaqene kshenkishte kishm kishit kishin Eardhshmja dote jem jesh jete >> jemi >>jeni jene Ekryera etejshkuar pataqene pate pat patem patet paten Eardhshmja eperparme do te kemqene kesh>> kete}) kem keni kene) 2. Menyra lidbore EpakryeraEtashrjaEpakryera tekishate jemte ishan tekishetejeshteishe tekishtete jet eteishtel )t e kishimte jemite ishim tekishitte jeniteishit te kishintejeneteishn 1 ) Trajtat(un)t qesh,(ai)te q6 qeperdorenmjaftbereneve n dte(un)tisha, (ai)tishte,janegramatikishttegabuaradheperbejneshkeljetenormesse gjuhesletrare. 1 05 Ekryera unetekem pasur titekeshnaiteketennetekeminj u tekenilatatekene Ekryera eploteEkryera tekisha pasurtekemqene tekishen tekeshntekishte7I te kete) tekishim)tekemintekishitn tekenintekishinn tekene) Ekryeraepl ote tekishaqene te kishentekishte tekishim>>tekishitntekishinnEkryera Ekryeraepl oteEkryera kryeraepl ote une paskampasurpaskeshaasurpaskamq ene;paskeshaaen tipaskeHlpaskeshen paskeNaipaskan paskeshpaskan pasKesnne paskemn paskeshinnpaskemn pas (eshimnj u paskenin paskeshitH paskeniN paskeshitnatapaskann paskeshinn paskann pas/ N5. Menyradeshirore 3.Menyrakushtore IlEtash mja Ekryera1 > EtashmjaEkryeraO Etashmja une dotekisha ti)kishe ain n kishte neI )kishim j un kishit atan n kishin Etashmja vne paskaml ) tipaske aipaska nepaskemi ju paskeni atapaskan E kryeraEtashmja dotekisha pasurdoteisha n n kishen n ishe )n kishten n n ishte lI n kishimn )ishim n n kishit)n n ishit )kishinH )n ishin 4. Menyrahabitore Epakryera paskesha paskeshe paskesh paskeshim paskeshit paskeshin Etashmj a qenkam1 > qenke qenka qenkemi qenkeni qenkan L kryera dotekislwqene n n kishen) kishte)n kishimn)n kishit n kishin Epakryera qenkesha qenkeshe qenkesh qenkeshim qenkeshit qenkeshin n) l)Trajtatpaskerkam,paskerke,paskerka . . .;qenkerkam,qenkerke,qenkerka janedialektoredhenukduhenperdorurnegj uhenletrare. 1 06 une I| P! .l paste ne paf tashmja ki kini asur2> paa pasur qofsha panqofsh pasten qofte paimnqofshim painqofshi painnqofshin 6.Menyraurdherore Pjesorja paaqene pa paste paim pai pain Etashmja }i }in i q Cn nnnnn``|- .' CA . fvl 7 ' '/''' '|L kryeraemenyresdeshiroreefoljevekam jam(asht usiedhedisat rajtate tjerakohoreteketyrefoljeve)perdoretshumerralle,porket ueshtedhene pertaparaqi turteplotesistemi nezgjedhi mi t.-I Trajtapatw,qeperdoretmjaftherenevendtetrajtespasur,esht e dialekt ore dheduhetmenjanuarngagj uhalet rare. Ngapjesorja l!rjaneformuar dheperdorennegj uhenLetrarefjal et :ipasur,pasuri,pasanik, pndersa t rajta patwkambet ureizolursitrajted1aektorhenheroensimbeSbtetjeperteformuarfjal etereja.1 07 Paskajorja perte pasur perte qene Prcjellorja dukepasur dukeqen NDARJAEFOLJEVENEZGJEDIE 85.Foljet ndahennetrizgjedhime :Zgjedhimiipareperfshinfoljetetipitlaj,gjej,piHqej,punoj, shkruaj,ziej,lyejetj. , d. m. th.fol jemeteme0mezanore,tecilat neveteneparenjejestekohessetashmemarrinmbaresen-j . ~Zgjedhimiidyteprfshinfol jetetipit hap,mby/1,kap,lidh,rrit, vras,shesetj . , d. m. th. foljemetemmbashketingellore,tecilat nenumrinnjejes,ne vetatnukmarrinasnjmbares(une, ') h c ti,aiap.,ZgjedElmiiparedheidyt,sipasndryshimeveqemundtepe-so jtema,ndahennklasaenenklasa ; Zgjedhimiiparendahetnetriklasa: Kl . Iperfsliinfoljesipunoj - punova -punuar ;laj - lava-/are ;kthej - ktheva- kthyer,rrefej - rrfeva- rrefyeretj. , te cilatnevetenepareetedyteteskryeressethjeshtemarrin mbaresat -va, - ve. Kl . IIprfshinfoljesigjej- gjeta- gjetur ;mbaj- mbajta - mbajturetj . ,tcilat ne tekryerenethjeshten pjesore e zgjerojne temnme-t-,-jt-. Kl.IIIprfshinfol jesibej- bera- bere;hyj- hyra - hyre, tecilatntekryerenethjesht,nnumrinnjjesezgjerojnetemn me-r-. l)Temengapikepamjamorfologjikequhetajopjeseefjalesqembetetpote heqim mbaresen, p.sh.tema e foljevelaj,punoj,shkruaj,ziej,lyejeshtela-,puno-, shkrua-,zie-,lye-.Nje foljemundteketetematendryshmenetrajtakohore te ndryshme(p.sh.heq,porhoq-a).Ketueshtefjalapertemenefoljesne kohe etashme. 1 08 Zgjedhimiidytndahetn dy klasa: Kl.Iprfshinfol jesihap- hapa- hapur;mat" ma ta-maturetj .,tcilatgjatzgjedhimitnukendrysho jnezanorene tems ; Kl.IIprfshinfoljesiheq hoqa - hequr;marr - mora-marr,vjel - vola - vjele; brtas- brtita- brtitur; flas -fola foluretj . , tcilatgjatzgjedhimitendryshojnzanorenetems. Zgjedimiitretprfshinnjnumrtekufizuarfoljesh,tema etecilavedelmezanore,porndryshe ngafoljetezgjedhimittpar, atonttriavetatenumritnjnjsnukkanasnjem barese,p.sh. : (une,ti,ai)pi, fle,di,le,nx,ve,ze,perze,shpie,shtieetj .Pojapim disapasqyrateketyrezgjedhimeve. 86.ZGJEDilIPAE TrajtaveproreTrajtapesore l.Mnyra dftore Etashmja unelaj-jlahem-be m ti!an-nlahesh-hesb aihn-nlahet-bet nelajm-jmelahemi-bemi j u !ani-nilaheni-beni atalajn-jnelahen-ben Epakryera unelaja-jalahesha-besba tilaje-jelaheshe-hesbe aifante-utelahej-bej nelanim-nimlaheshim-heshim ju lanit-nitlaheshit-beshit atalanin-ninlaheshin-hesbin l 09 unlava tilave ailau nelame j u late atalane une kam/are tike aika nekemi j ukeni atakane un kisha/are tikishe aikishte nekishim jukishit atakishinnune pala/are tipale ai pati nepatem jupatet atapaten 1 1 0 Ekryeraethjeshte -va --m -t -n Ekryera Ekryeraeplote Ekryera etejshk uar M lava ulave u la ulame ulate ulane jamfare je eshtenjemi jeni janenisha!are isheishte ishim ishitHishinqeshe/are qe qe qeme qete qene -va --m -t -n unedote/aj tidote lash aidote laje nedote lajme judote/ani atadote lajne une dotekem!are tidote kesh aidote kete ne dote kemi judotekeni atado1ekene unete laj titelash aitefa'e neie e jute!ani atate lajne unete/aja titelaje ai te/ante netelanim jutelanit atatelanin nNEardhshmja un dote lahem tidote/ahesh aidotelahet ne dote lahemi judotelaheni ata dotelahen L ardhshmja eperparme dote jem !are dote jeshndote jete do te jemi dote jeniHdote jenen-jte lahema-.a te lahesha-.a-jtelaheta- t -jmte/ahemia-iai telahenia-ai-jnte lahena.aEpakryera telahesha te laheshe te lahej te laheshim telaheshit telaheshin 1 1 1unetekemfare titekeshnaiteketennetekeminjutekeninatatekenenunetekishafare titekishenaitekishte netekishim jutekishit atatekishin unedote/ajatidote faje nnHaidotefante nedotefanim judote/anit atadotefanin unedotekisha/are tdotekishenaidotkishtennedotekishimnjudotekishitnatadotekishinn1 1 2 Ekryera Ekryeraeplote te jemfare te jeshnte jet ente jeminte jeninte jenenteishafare teisheteishtente ishimnteishitnteishinn3.Menyrakushtore Etashmja Ekryera dotefahesha dotefaheshe dotelahe Tte him dotelaheshit dotelaheshin doteisha!are doteishendoteishtendoteishimndoteishitndoteishinunelakam tilake aiaka ni a tune paskam/are tipaske aipaskanne paskemijupaskeninatapaskanNune paskesha!are ti paskeshenaipaskeshC paskeshimj upaskeshic ata paskeshinH8-54 4.Menyrahabitore Etashmja ulakam u-zake u 7aka u/akemi

i - _ Epakryera Ekryera Ekryeraeplot u/akesha ulake$he ush ulakeshim N lakeshit N 1hin qenkam!are qenkenqenkanqenkemiNqenkeninqenkannqenkesha!are qenkesheNqenkeshNqenkeshimnqenkeshitqenkeshin>)1 1 3unelafsha tilafsh ai!afte nelafshim julafshi atalafshin unepaalar tipa naipaste nnepaimJrjupai natapainBPatrajte teshkurter 5.Mnyra dsbirore Etashmja Ekryera ulafsha ulafsh u/afte ulafshim ulafshi ulafshin qofsha/are qofshnqofteDqofshimnqofshinqofshinD6.Mnyra urdbrore Metrajte teshkurter Pjesorja /are Paskajorja ,~,, 'l Prcjellorja dukelardukeular 87.ZGJDEIDY TrajtaveproreTrajtapesore unerrit tirrit airrit nerritim jurritni atarritin unerrita tirrite airriste nerritnim jurritnit atarritnin unerrita tirrite airriti nerritem jurritt atarriten -im -ni -in -ja -je -te -nim -nit -nin l .Menyra deftore Etashmja Epakryera rritem rritesh rritet rritemi rriteni rriten rritesha rriteshe rritej rriteshim rriteshit rriteshin Ekryeraethjeshte -aurrita -eurrite -iurrit -murritm -eturritet -enurritn -e m -esh -et -emi -eni -en -esha -esbe -ej -esbim -es bit -esbin -a -e -m -et -en 1 1 5 unkamrritur tike ) aikannekeminjukeni) atakanlunekisharritur tikishe?aikishtennekishimIrjukishitnatakishin) unepatarritur tpate) aipati) nepatem) jupattHatapaten) undotrrit tdotrritsh aidotrrit nedotrritim j udoterritni atadotrritin 1 1 6 Ekryera jamrritur jenesh ten}emi) jeniHjanEkryeraeplot isharritur ishenishteishim) ishitishinEkryeraetejshkuar Eardhshmja qesherritur q eq errq emenq e tnqendotrritem dotrritesh dotrritet dotrritemi dotrriteni dotrriten ! Eardhshmja eprparme unedotekemrritur tidotekesh aidotekete nedotekemi judotkeni atadotkene unterrit titerritesh aiterrite neterritim juterritni ataterritin unterritja titerrit}e aiterriste neterritnim juterritnit ataterritnin untkemrritur titekesh>>aitkete) netekemi) jutkeni) atatkennBn) ) n2 . MenyraIidhore Etashmja -esh -e -im -ni -in Epakryera Ekryera dot jemrritur dote jeshndot jetedote }emindote jeni dot jene trritem trritesh trritet trritemi trriteni trriten trritesha trriteshe territej trriteshim territeshit trriteshin tejemrritur tejeshnte jetentjemintejenite jene) n-e m -es h -et -emi -eni -e n 1 1 7unetekisharritur ttekisheaitekishtenetekishimjutekishitatatekishin aoterriste nedoteritnim judoterritnit atadoterritnin Ekryeraeplote teisharritu teisheteishtenteishimteishit>> teishin3.Menyra kushtore Etashmja |doterritesha doterriteshe doterritej doterriteshim doterriteshit doterriteshin Ekryera unedotkisharriturdoteisharritur doteishedoteishtedoteishimndoteishitffdoteishinXtidotekishe aidtekishtenedotekishim judotekishit atado teki'hin 1 1 8nbnunerritkam tirritke airritka nerritkemi jurritkeni atarritkan unerritkesha tirritkeshe airritkesh nerritkeshim jurritkeshit atarritkeshin unepaskamrritur tipaske?aipaskanepaskeminjupaskeninatapaskanune paskesharritur tipaskesheaipaskeshnnepaskeshimjupaskeshitatapaskeshin4.Menyra habitore Etashmja Epakryera Ekryera Ekryera eplote urritkam urritke urritka urritkemi urritkeni urritkan urritkesha urritkeshe urritkesh urritkeshim urritkeshit urritkeshin qenkamrritur qenkeqenkanqenkeminqenkeniqenkannqenkesharritur qenkeshenqenkeshnqenkeshimqenkeshitqenkeshin1 1 9 unerritsha tirritsh -... nerritshim j urritshi atarritshin unepaarritur tpa aipaste nepaim pai_ apain Patrajte teshkurter tirrit jurritni dukerritur 1 20 nnn5. Menyradeshirore Etashmja Ekryera urritsha urritshin qofsharritur qofshNqoftenqofshimnqofshinqofshinn6. Menyraurdherore Metrajt teshkurter rrite rriteni Pjesorja rritur Paskajorja Percjellorja rritu rrituni pert' urriturdukeurritur |Ii 88.ZGJEDHIMIITRETE Trajtaveprore u.nze_ t1ze a

nezeme juzini atazene unzia tizie aizinte nezinim j uzinit atazinin unzura tizure aizuri nezume j uzute atazune l .Menyra deftore Etashmja

Epakryera Ekryeraethjesbte -a L-i -me -te -ne Trajtapsore zihem zihesh zihet zihemi ziheni zihen zihesha ziheshe zihej ziheshim ziheshit ziheshin uzura uzure uzu uzume uzute uzune -a -e -me -te -ne 121 unkamzene tike aika nekemi ju jeni atakane Irnnnunkishazene tikisheaikishtennekishimnj ukishitnatakishinnunepatazene tipateaipatnnepatem>>j u patetnatapatennundoteze tldo tezei nedotezeme judotezini at adotezene 1 22 Ekryera Ekryeraeplot Ekryeraetejshkuar jamzene jeeshte jeminjenijanenishazen ishenishtenishim>> ishitnishilnqeshezene qeBqenqeme>>qetenqenenardhsh_do'ezihem dotezihesh dotezihet dotezihemi doteziheni dotezihen unedotekemzne tidotekeshnaidoteket nedotekemi judotkeni atadotekene unete_ tir " rzesh a1te nejutezini atatezene unetezja titezie aitezinte neIc zinim j utezinit atatezinin unetkemzene titekeshIraiteketetrnetekeminj utekenitratatekene'rnnfn-sh -me -n i -ne Eardhshmjaeprparme dote jemzene dotjeshndotjetndote jemindotejenidotejeneN2. Menyra lidhore Etashmja Epakryera Ekryera tezihem tezihesh tzihet tezihemi tziheni tzihen tzihesha tziheshe tezihej teziheshim teziheshit tziheshin te jemzn te jeshntejetenIC }emint jeninte jenen-be -besb -be t -beri -beni -ben 123 unetekishazene titekishenaitkishte netkishim jutkishit atatkishin unedotezia tidotezie aidotezinte nedotezinim judotezinit atadotezinin Irrrnnunedotekishazene tdotkishenaidotekishtennedotekishimnj udotkishitnatadotekishinn124 Ekryeraeplote teishazng teishentishtentishimnteishitteishinn3.Menyrakushtore Etashmja dotzihesha dotziheshe dote zihej doteziheshim doteziheshit doteziheshin Ekryera dotishazen doteishedotishtedotishimndo"teishitndotishinn4.Menyrahabitore Etashmja U zenkam U zenke aizenka U zenka U zenkemi uznkeni uzenkan nezenkemi juzenkeni atazenkan ,W.uneznkesha tiznkeshe aizenkesh nezenkshim juzenkshit ataznkshin unepaskamzn tipaskenaipaskannepaskeminjupaskeniatapaskanunepaskshazn tipaskeshenaipaskshnnepaskshimjupaskshitnatapaskeshinNEpakryera Ekryera Ekryeraeplote U znksha uzenkeshe U znkesh uznkeshim uznkeshit H zenkeshin qenkamzn qenkenqenkaqenkeminqenkeni>> qenkanNqenkshazen qenkshe qenkeshqenkeshimnqenkeshitnqenkeshin1 25 uneua zne tipa>> ai]aatcnea/mjua/ataa/nPatrajt tshkurter ]u ztnt1 26 nNnn-Etashmja -\ Ekryera uzna uzn uznt uznim uzni uznin qo}aha zcncqo}ah Nqo}tc nqo}ah/m Nqo}ah/ nqo}ah/n n. Menyraurdherore Metrajt tshkurtr zerezihu hzerenzzzunz Pjesorja zncPaskajorja prtznprt'uzne Percjellorja dukezndukeuzMcFOLJETEPAREGULLTA 89.Pervefoljeveqeklasifikohennzgjedbime,kaedhenJe numrfoljeshqnegramatikequhentcparregu/ta.Njpjesetyre temeneskryersstbjeshtetep jesoresekanekre jttendryshme ngatemaesetashmes,kursedisaI tjerapesojnendryshimefonetiketeveantadhenukmundtebashkohenmeasnjengatrizgjedhimet.Foljetkryesoretparregulltajanketo : Etasbmja haam rri J'~dua =theMVr V .Ekryeraethjesbte dhaahcrl Pjesorja dhncT0 fura prure cn

a pata aaur ||'/ j,`aa_ JOi '_e! -Ydhur ___ .' `' tbtcvdeku; vaftur Perprdoriminedisatrajtave tgabuaratefoljeteparregullta shih1 1 4. /t |\~VEREJTJERRETHPERDORIMITTEDISA TRAJTAVFOLJORE 90.Krahastrajtaveterregullta,normative,perdi satipafoljeshsinegjuhenefolur,ashtuedhenegjuheneshkruarperdoren here-hereedhetrajtategabuaraedialektore,qenukjanenepajtim me normenesotme letrare.Keto trajta po ivemenedukjeme poshte, tegrupuarasipasmenyraveekoheve. MB\YRDEFTORE ETASHMJADHEEPAKRYERA Lidhurmezgjedhi mi n0 foljevenekohenetashmeduhenpasur parasyshverejtjetemeposhtme. 91.Foljetezgjedhimit tepare,n vetneparetenumritnjejes marrinkurdoherembaresn-j4hejo-nj,pra: /ajdhejolanj bejbenj punoj shkoj shkruaj lyej punonj shkonj shkruanj lyenjetj . 92.TegjithafoljetnekohenV pakryer,neveteneparedhete dytenjejs,marrinmbaresat-ja,-j4hejo-nja,-nje,pra: 1 28 laja,lajedhejolanja,lanje beja,bejebenja,benje shkoja,shkoje>>shkonja,shkonje shkruaja,shkruae punoja,punoje lyeja,lyeje hapja,hapje rrita,rritje vritja,vritje shitja,shitje pia,pie haja,haje bia,bie )) ) shkruanja,shkruanje punonja,punonje lyenja,le hapnja,hapnje rritnja,rritnje vritnja,vritnje shitnja,shitnfe pinja,pinje hanja,hanje binja,binjeetj.93.Foljetezgjedhimittedytmetemm-t,simat,zgjat, rrit,uditetj. , nkohenetashmedhenetpakryerenperdorenedhe netrajtenmes : mas,masjaetj. , portrajtanormative kryesoreshte ajokuruhett-jaetemes,pra: unemat nematim jumatni atamatin unezgjat nezgjatim j uzgjatni atazgjatin unerrit nerritim j u rritni atarritin uneudit neuditim j uuditni atauditin unemota timatje nematnim jumatnit atamatnin unezgjatja ti zgjate nezgjatnim j uzgjatnit atazgjatnin unerrita tirritje nerritnim j urritnit atarritnin (-54 memirese D)) D D >> }> )) >> >> mas masim masni masin zgjas zgjasim zgjasni zgjasin rris rrisim rrisni rrisin udis udisim udisni udisinetj. masja masje masnim masnit masnin zgjasja zgjasje zgjasnim zgjasnit zgjasnin rrisja rrisje rrisnim rrisnit rrisnin 1 29 uneudijamemirese tiuditje neuditnim atauditnin udisja udisje udisnim udisninetj.Vetemne vetenetretenjejesketo foljeenderrojnebashketingellorenttetemesnesdhemarrinpassajmbaresen-te : aimastedhejomatte zgjastezgjatte H rristeH it rritte udisteH uditteetj . Fol jetsi gervisht,hesht,mposht,rresht,yshtetj , n evetene n je jestesepakryeresbe j ne :gervishtte,heshtte,mposhtte,reshtte, n d erro jnenesbashketingellorenttetemes. 94.Foljetezgjedlu mit tedyteqembarojneme-asose sibertas,flas,kercas;pres,shes,zbresetj . , n'evetenedytesh tesetashmesperdorennedytrajta: bertitni,flitnietj . dhebertisni,flisnietj . Trajtatnormativekryesorej aneatokur uhett-jaetemes, j ubertitnimemiresebertisni flitniflisni kercitnikercisni ngitni 'Yi `t ngisni shkitnishkisni therritnitherrisni vritnivrisni pritniprisni shitnishisni zbritni1J zbrisnietj . 1 )ShihperketeedheDrejtshkrimiigj uhesshqipe35sheni m 3.1 30 pra Edhenetpakryern,meperjashtimtevetsstretDJeJes, trajtatmetjanetrajtatnormativekryesoredheduhenparaplqyer ndajtrajtavemes :bertitja,bertitje,bertitnim,bertitnit,bertitnin,me mirese :brtisja,bertisje,brtisnim,bertisnit,bertisnin,por :bertiste. Pokshtuedhe : flitja,flite,flitnim,flitnit,flitnin, por : /liste; krcita,krcitje,krcitnim,kercitnit,krcitnin, por :kerciste; ngjita,ngjite,ngjitnim,ngjitnit,ngjitnin, por :ngjiste; shkitja,shkite,shkitnim, shkitnit,shkitnin, por :shkiste; therritja,therrile,therritnim,therritnit,thrritnin, por :therriste; vritja,vritje,vritnim,vritnit,vritnin, por :vriste; prita,pritje,pritnim,pritnit,pritnin, por :priste; shitja,shite,shitnim,shitnit,shitnin, por :shiste; zbritja,zbritje,zbritnim,zbritnit,zbritnin, por :zbristeetj. 95.Tenjenumerfol jesh,nevetnedytetshumsittkohs setashmezanorjaetemesndrrohetni,p. sh. :dredh- dridhni. - dilni,njoh- njihni,flas-flitni,vjel- vilni,nxjerr- nxirrni j .V Nshumicnetrajtavettyrefoljetetipi ttemsiperm per-orendrejt,porprdisaprejtyresinegjubnefo1 ur,ashtu edhe n'uheneshkruarher-herevihenrel uhatje.Prt' i ushmangurpr'ori mi tttrajtavejonormative,duhetpasurparasyshse : Ketonderrimekanetebejneme zhvillimin historik tfonetikes se shqipes, jane teperhapuraetengulituranembaregjuhendhenukperbejneproblemnga pikepamjanormative. 1 3 1a)Foljetqekanegrupin- je- ose-ie- neteme,nevetenedyte teshumesitzakoni shtekthejnektegru pne-i- 1 > : (une,ti ,ai)nxjerr- (j u)nxirrnidhejonxjerrni percjell ~ pereil/n percjellni vjel .vilnivjelni djegdigjnidjegni bie .binibjeni shtieshtini shtjenietj .~ b)Foljetemeposhtmenevetenedyteteshumesite zanorenetemesni :(une)blej- (ju) dal~ tH fie~ Hln ngre - le ~ Nn ve- >> ze nN prze~>>nxe ~ por : (une)marr i_blj.i .. 'dhe di/n i / !nxini (ju)merrni . t jobleni delni fieni ngreni leni ve n i zeni 1 przeni II nxeni dhejomirrni Tgjithafoljettetcilatzanorjaosegrupizanor i tems ndrro . henninvetnedyttshumsittstashmes(d.m.th.foljetq prmendenmlartnpikataeb),dali nmeied h entepakrver siedhenttashmen ntpakryernetrajtsjoveprore2>, triavetat,nnjjsenshums : l ) Meperjashtimtefoijeveziej,perziej,ndiejdhendjej:zieni !,perzieni !,ndieni nxirrja,nxirrje,nxirrte . .( dhej onxjerrja,nxjerrje . . . ) ; vila,vile, vi/te...( dhej ovjela,vjele . . . )et j .;p okeshtu: blzje,dile blinnl!s..:blinit.d blinin,dilnin pokeshtu : h. por : dbej o J N dbej o bleja,dela bleje,dele blente,de/te blenim,delnim blenit,delnit blenin,delninetj. ; blehet,de/etetj . ,- merrje,me!J.mernim, "!!!it,merrnin, + .~dhej o: mirrja,mirrje,mirrte,mirrim,mirrnit,mirrnin; pokshtu : merrem,merresh,mr. .t,merremi,merreni,merren; * _merresha,m.!_rreshe,m:_rreJ,me'. 7i,meJreshit,merreshin dh . . h ..h h .~eJ O: rtZrrem,mzrres,mzrret . . . ;mzrresa,mzrrese,mzrreJ . . .96.Fol jet fle,ngre,le,ve,ze,nxe,di,pi,rri,sifol jetzgjedhimittetrete,nukrarrinasnjembaresntetriavetatenjejsit tekobessetashme : dh __} } K" fl '... . ..... h .. -- th etooJenevetenepareetetretetesumes1tteseasmes sedftoresetlidhoresrarrinmbaresat-me,-ne( dejo-jme,-jne) : e)fleme,ngreme,dire,pime,rrimeetj . /ngo di pini,rrinietj . ndjeni.ShihedheDrejtshkrimiigjuhesshqipe1 3 b,e,.2)Epakryeraetrajtesveprore,siedhee tashmja eepakryera trajtes joVprO_ =. ~__ formohenngatemaC vetessedyteshumestesetashmesceftore,p.sh. :(un. Tra 't 7....... .... .ndjek -(ju) ndiqni ;epakr. :ndiqja,ndiqje, ndiqte etashmepesore:ndiqe __ _, SI ,eme nrem,dyme,pyme,rrimeetj. ,flejne,ngrjne ndiqesh,ndiqet . . . ;epakryerpeso re :ndiqesha,ndiqeshe,ndiqej. . etj. lne, pyne,rrzJneet].Janed1aJektoredbeduhen menjanuar nga gjuba 1 32 letrareP. Kjoduhetpasurparasyshedhepertrajtatelidhores :tcJe, tc}lemc, tc]lenc etj. dhejote }lc}, tc}le}mc, tc}le}nc._^ r97.Fol jetcci, iki, hii, nenumrinnjejeszgjedhohenne mnyr : _ ' j _)(unO)eci,iki,bi; l1 '''f,_1 1)ecen.iken.Woen dhej o :(une,ti,ai)ec, ik,h/, as :(