godišnji izvještaj 2016 annual report izvestaji/ckb annual... · značajnim pitanjima,...

1

godišnji izvještajannual report

2016

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AR_chapter1_leftpic.pdf 1 4/23/12 2:44 PM


3


2016

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AR_chapter1_leftpic.pdf 1 4/23/12 2:44 PM

Content5Sadržaj

Sadržaj

ODGOVORNOST ZA FINANSIJSKE ISKAZE 8

IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA 10

FINANSIJSKI ISKAZI

ISKAZ O UKUPNOM REZULTATU 12

ISKAZ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU 13

ISKAZ O PROMJENAMA NA KAPITALU 14

ISKAZ O TOKOVIMA GOTOVINE 15

NAPOMENE UZ FINANSIJSKE ISKAZE 16 - 50

6

R E S P O N S I B I L I T Y F O R T H E F I N A N C I A L S TAT E M E N T S 9

I N D E P E N D E N T A U D I T O R S ’ R E P O R T 1 1

F I N A N C I A L S TAT E M E N T S :

S TAT E M E N T O F C O M P R E H E N S I V E I N C O M E 1 2

S TAT E M E N T O F F I N A N C I A L P O S I T I O N 1 3

S TAT E M E N T O F C H A N G E S I N E Q U I T Y 1 4

S TAT E M E N T O F C A S H F L O W S 1 5

N O T E S T O T H E F I N A N C I A L S TAT E M E N T S 5 2 - 8 9

Content

7

CKB Odbor direktoraCKB Board of Directors

Na dan 31. decembra 2016. godine • Year Ended December 31, 2016

B A R N A Z S O LT • Predsjednik, Member

S Z A B O L C S H O R V ÁT H • Član, Member

N Y I T R A I G Y Ő Z Ő • Član, Member

S Z A B O L C S K O R B A , P h D • Član, Member

AT T I L A K O Z S I K • Član, Member

M I K L O S N E M E T H • Član, Member

M I L A N S Z T E PA N O V • Član, Member

10 CKB Annual Report 2015

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee (“DTTL”), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred to as "Deloitte Global") does not provide services to clients. Please see www.deloitte.com/me to learn more about our global network of member firms. © 2017. For information, contact Deloitte d.o.o. Podgorica.

2

Deloitte d.o.o. Podgorica Bulevar Svetog Petra Cetinjskog bb 81000 Podgorica Montenegro Tax Identification Number: 02310783 Registration Number: 5-0103354/19 Tel: +382 (0)20 228 324 Fax: +382 (0)20 228 327 www.deloitte.com/me

INDEPENDENT AUDITORS’ REPORT To the Board of Directors and Owner of Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica We have audited the accompanying financial statements (pages 3 to 54) of Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica (hereinafter: “the Bank”) which comprise the statement of financial position as of December 31, 2016, and the statement of comprehensive income, statement of changes in equity and statement of cash flows for the year then ended, and a summary of significant accounting policies and other explanatory notes. Management's responsibility for the financial statements Management is responsible for the preparation and fair presentation of these separate financial statements in accordance with the International Financial Reporting Standards, as well as for such internal control as management determines is necessary to enable the preparation of financial statements that are free from material misstatement, whether due to fraud or error. Auditors' responsibility Our responsibility is to express an opinion on these financial statements based on our audit. We conducted our audit in accordance with Law on Auditing of Montenegro, Law on Accounting of Montenegro and standards on auditing applicable in Montenegro. Those standards require that we comply with ethical requirements and plan and perform the audit to obtain reasonable assurance about whether the financial statements are free from material misstatement. An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected depend on our judgment, including the assessment of the risks of material misstatement of the financial statements, whether due to fraud or error. In making those risk assessments, we consider internal control relevant to the entity's preparation and fair presentation of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the entity's internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and the reasonableness of accounting estimates made by management, as well as evaluating the overall presentation of the financial statements. We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and appropriate to provide solid basis for our audit opinion.

Opinion In our opinion, the financial statements present fairly, in all material respects, the financial position of the Bank as of December 31, 2016, and its financial performance and its cash flows for the year then ended, in accordance with International Financial Reporting Standards.

Deloitte d.o.o. Podgorica March 21, 2017

Nacrt prevoda na službeni jezik u Crnoj Gori originalnog teksta Izvještaja izdatog na engleskom jeziku. U slučaju neslaganja, važeća je verzija na engleskom jeziku.

IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA

Upravnom odboru i vlasniku Crnogorske komercijalne banke AD, Podgorica

Izvršili smo reviziju priloženih finansijskih iskaza (strana 3 do 54) Crnogorske komercijalne banke AD, Podgorica (u daljem tekstu „Banka“), koji obuhvataju iskaz o finansijskom položaju na dan 31. decembra 2016. godine, i odgovarajući iskaz o ukupnom rezultatu, iskaz o promjenama na kapitalu i iskaz o tokovima gotovine za godinu koja se završava na taj dan, kao i pregled značajnih računovodstvenih politika i napomene uz finansijske iskaze.

Odgovornost rukovodstva za finansijske iskaze

Rukovodstvo Banke je odgovorno za sastavljanje i fer prezentaciju finansijskih iskaza u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja, kao i za interne kontrole koje smatra neophodnim za sastavljanje finansijskih iskaza koji ne sadrže pogrešne informacije od materijalnog značaja, nastale usljed kriminalne radnje ili greške.

Odgovornost revizora

Naša odgovornost je da izrazimo mišljenje o priloženim finansijskim iskazima na osnovu obavljene revizije. Reviziju smo obavili u skladu sa Zakonom o reviziji Crne Gore, Zakonom o računovodstvu Crne Gore i standardima revizije primjenjivim u Crnoj Gori. Ovi standardi nalažu usaglašenost sa etičkim principima i da reviziju planiramo i obavimo na način koji omogućava da se, u razumnoj mjeri, uvjerimo da finansijski iskazi ne sadrže pogrešne informacije od materijalnog značaja.

Revizija uključuje sprovođenje postupaka u cilju pribavljanja revizorskih dokaza o iznosima i informacijama objelodanjenim u finansijskim iskazima. Odabrani postupci su zasnovani na prosuđivanju revizora, uključujući procjenu rizika materijalno značajnih grešaka sadržanih u finansijskim iskazima, nastalih na osnovu kriminalne radnje ili greške. Prilikom procjene ovih rizika, revizor razmatra interne kontrole koje su relevantne za sastavljanje i fer prezentaciju finansijskih iskaza u cilju osmišljavanja najboljih mogućih revizorskih procedura, ali ne u cilju izražavanja mišljenja o efikasnosti sistema internih kontrola Banke. Revizija takođe uključuje ocjenu primjenjenih računovodstvenih načela i vrednovanje značajnijih procjena koje je izvršilo rukovodstvo, kao i ocjenu opšte prezentacije finansijskih iskaza.

Smatramo da su revizorski dokazi koje smo pribavili dovoljni i odgovarajući i da obezbjeđuju osnovu za izražavanje našeg mišljenja.

Mišljenje

Po našem mišljenju, priloženi finansijski iskazi prikazuju istinito i objektivno, po svim materijalno značajnim pitanjima, finansijski položaj Crnogorske komercijalne banke AD, Podgorica na dan 31. decembra 2016. godine, kao i rezultate njenog poslovanja i tokove gotovine za godinu koja se završava na taj dan, u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja.

Deloitte d.o.o.Podgorica21. mart 2017. godina

11

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee (“DTTL”), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred to as "Deloitte Global") does not provide services to clients. Please see www.deloitte.com/me to learn more about our global network of member firms. © 2017. For information, contact Deloitte d.o.o. Podgorica.

2

Deloitte d.o.o. Podgorica Bulevar Svetog Petra Cetinjskog bb 81000 Podgorica Montenegro Tax Identification Number: 02310783 Registration Number: 5-0103354/19 Tel: +382 (0)20 228 324 Fax: +382 (0)20 228 327 www.deloitte.com/me

INDEPENDENT AUDITORS’ REPORT To the Board of Directors and Owner of Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica We have audited the accompanying financial statements (pages 3 to 54) of Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica (hereinafter: “the Bank”) which comprise the statement of financial position as of December 31, 2016, and the statement of comprehensive income, statement of changes in equity and statement of cash flows for the year then ended, and a summary of significant accounting policies and other explanatory notes. Management's responsibility for the financial statements Management is responsible for the preparation and fair presentation of these separate financial statements in accordance with the International Financial Reporting Standards, as well as for such internal control as management determines is necessary to enable the preparation of financial statements that are free from material misstatement, whether due to fraud or error. Auditors' responsibility Our responsibility is to express an opinion on these financial statements based on our audit. We conducted our audit in accordance with Law on Auditing of Montenegro, Law on Accounting of Montenegro and standards on auditing applicable in Montenegro. Those standards require that we comply with ethical requirements and plan and perform the audit to obtain reasonable assurance about whether the financial statements are free from material misstatement. An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected depend on our judgment, including the assessment of the risks of material misstatement of the financial statements, whether due to fraud or error. In making those risk assessments, we consider internal control relevant to the entity's preparation and fair presentation of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the entity's internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and the reasonableness of accounting estimates made by management, as well as evaluating the overall presentation of the financial statements. We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and appropriate to provide solid basis for our audit opinion.

Opinion In our opinion, the financial statements present fairly, in all material respects, the financial position of the Bank as of December 31, 2016, and its financial performance and its cash flows for the year then ended, in accordance with International Financial Reporting Standards.

Deloitte d.o.o. Podgorica March 21, 2017


U hiljadama eura • Thousands of EUR

I s k a z o u k u p n o m r e z u l t a t u

S t a t e m e n t o f C o m p r e h e n s i v e I n c o m e

Na dan 31. decembra 2016. godine • Year Ended December 31, 2016

Napomene / Notes 2016 2015Prihodi po osnovu kamata i slični prihodiInterest and similar income

6a 26.412 30.572

Rashodi po osnovu kamata i slični rashodiInterest expense and similar charges

6b (1.611) (3.610)

Neto prihod od kamataNet interest income

24.801 26.962

Prihodi po osnovu naknada i provizijaFee and commission income

7a 13.575 13.681

Rashodi po osnovu naknada i provizijaFee and commission expense

7b (4.305) (3.636)

Neto prihod od naknada i provizijaNet fee and commission income

9.270 10.045

Neto prihodi po osnovu kursnih razlikaNet foreign exchange gains

8 765 742

Neto dobici po osnovu ulaganja u hartije od vrijednostiNet (losses)/gains from investment in securities

(24) 325

Ostali poslovni prihodiOther operating income

9 1.780 489

Poslovni rashodiOperating expenses

10 (24.871) (25.321)

Rashodi indirektnih otpisa plasmana i rezervisanjaLosses on impairment and provisions

11 (5.703) (6.468)

(28.053) (30.233)

DOBITAK PRIJE OPOREZIVANJAINCOME BEFORE TAX

6.018 6.774

Porez na dobitakIncome taxes

12 5 (1)

REZULTAT PERIODAINCOME FOR THE YEAR

6.023 6.773

Ostali ukupni rezultatOther comprehensive incomeNerealizovani neto dobici od hartija od vrijednosti raspoloživih za prodajuUnrealized net gains/ (losses) on available-for-sale securities

382 (1.751)

UKUPNI REZULTAT PERIODATOTAL COMPREHENSIVE INCOME FOR THE YEAR

6.405 5.022

CKB Godišnji izvještaj 2016

13


I s k a z o f i n a n s i j s k o m p o l o ž a j u

S t a t e m e n t o f F i n a n c i a l P o s i t i o n

Za godinu koja se završava 31. decembra 2016. godine • As of December 31, 2016

Napomene / Notes 2016 2015

AKTIVA / ASSETS

Novčana sredstva i sredstva kod Centralne bankeCash and balances with the Central Bank

13 173.832 115.321

Krediti i plasmani bankamaLoans and advances to banks

14 43.254 97.912

Krediti i plasmani komitentima Loans and advances to customers

15 275.140 290.612

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodajuAvailable for sale securities

16 213 211

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjehaFinancial assets at fair value through profit or loss

17 2.686 2.609

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospjećaSecurities held to maturity

18 89.594 66.410

ForfetingForfeiting

19 1.190 1.919

Nematerijalna ulaganjaIntangible assets

20 3.525 3.059

Nekretnine, postrojenja i opremaProperty, plant and equipment

21 12.590 13.104

Ostala sredstvaOther assets

22 3.953 3.690

Ukupna aktiva / Total assets 605.977 594.847

PASIVA / LIABILITIES

Depoziti od banakaDeposits from banks

23 3.897 1.648

Obaveze prema komitentima Due to customers

24 486.968 484.034

Obaveze po kreditimaOther borrowed funds

25 3.018 3.250

Ostale obavezeOther liabilities

26 3.738 2.690

RezervisanjaProvisions

27 1.835 3.100

Odložene poreske obavezeDeferred income tax liabilities

12 346 351

Naknade zaposlenimaEmployee benefits

28 1.157 1.161

Ukupne obaveze / Total liabilities 500.959 496.234

KAPITAL / EQUITY

Akcijski kapitalShare capital

29 136.876 136.876

Ostale rezerveOther reserves

(428) (810)

Akumulirani gubitakAccumulated losses

(31.430) (37.453)

Ukupan kapital / Total equity 105.018 98.613

Ukupna pasivaTotal liabilities and equity

605.977 594.847

VANBILANSNE POZICIJEOFF-BALANCE SHEET ITEMS

30 42.009 47.032

14 CKB Godišnji izvještaj 2016


I z v j e š t a j o p r o m j e n a m a n a k a p i t a l u

S t a t e m e n t o f C h a n g e s i n E q u i t yZa godinu koja se završava 31. decembra 2016. godine • Year Ended December 31, 2016

Akcijski kapitalShare Capital

Ostale rezerveOther Reserves

Akumulirani gubitakAccumulated Losses

UkupnoTotal

Stanje na dan 1. januara 2015. godineBalance at January 1, 2015

136.876 941 (44.226) 93.591

Ukupan rezultatTotal comprehensive incomeDobitak tekuće godine Profit for the year

- - 6.773 6.773

Uvećanje fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodajuIncrease in fair value of available for sale securities

- (1.751) - (1.751)

Stanje na dan 31. decembra 2015. godineBalance at December 31, 2015

136.876 (810) (37.453) 98.613

Ukupan rezultatTotal comprehensive incomeDobitak tekuće godine Profit for the year

- - 6.023 6.023

Smanjenje fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodajuIncrease in fair value of available for sale securities

- 382 - 382

Stanje na dan 31. decembra 2016. godineBalance at December 31, 2016

136.876 (428) (31.430) 105.018

15


I s k a z o t o k o v i m a g o t o v i n e

S TAT E M E N T O F C A S H F L O W SZa godinu koja se završava 31. decembra 2016. godine • Year Ended December 31, 2016

2016 2015Tokovi gotovine iz poslovnih aktivnostiCash flows from operating activitiesPrilivi po osnovu kamata i slični prihodiInterest and similar income received

25.182 34.484

Odlivi po osnovu kamata i slični rashodiInterest and similar charges paid

(2.414) (3.548)

Priliv po osnovu naknada i provizijaFee and commission received

13.214 13.681

Odlivi po osnovu naknada i provizijaFee and commission paid

(6.594) (3.636)

Ostali prihodiOther income

1.405 813

Plaćeni poreziTaxes paid

(542) (2)

Odlivi po osnovu zarada zaposlenih i troskova za dobavljačeCash payments to employees and suppliers

(18.894) (22.317)

Neto prilivi gotovine iz poslovnih aktivnosti prije promjena poslovne aktive i pasiveNet cash inflows from operating activities before changes in operating assets and liabilities

11.357 19.475

Promjene poslovne aktive i pasiveChanges in operating assets and liabilities:Neto povećanje/smanjenje obavezne rezerveNet (decrease)/increase in obligatory reserve

(5.119) 892

Neto smanjenje kredita i plasmana bankama i komitentima Net decrease in loans and advances to banks and customers

9.600 45.746

Neto povećanje forfetinga Net decrease in forfeting

1.729 1.853

Neto smanjenje ostalih sredstavaNet increase in other assets

(1.089) (333)

Neto smanjenje/(povećanje) depozita banakaNet increase/(decrease) in deposits from banks

1.788 (391)

Neto povećanje depozita komitenataNet increase in customer deposits

4.397 17.452

Neto (smanjenje)/povećanje ostalih obavezaNet (decrease)/increase in other liabilities

699 (749)

Neto priliv gotovine iz poslovnih aktivnostiNet cash provided by operating activities

12.005 64.470

Tokovi gotovine iz aktivnosti investiranjaCash flows from investing activitiesNeto smanjenje hartija od vrijednosti Net increase in securities

- (246)

Kupovina/prodaja nekretnina i opreme (Purchase)/sale of property and equipment

(1.330) 745

Kupovina nematerijalnih ulaganjaPurchase of intangible assets

(1.515) (155)

Neto povećanje hartija od vrijednosti koje se drže do dospijećaNet increase in securities held to maturity

(22.456) (52.130)

Neto odliv gotovine iz aktivnosti investiranjaNet cash used in investing activities

(25.301) (51.786)

Tokovi gotovine iz aktivnosti finansiranjaCash flows from financing activitiesNeto smanjenje pozajmljenih sredstavaNet decrease in other borrowed funds

(231) (7.667)

Neto odliv gotovine iz aktivnosti finansiranjaNet cash used in financing activities

(231) (7.667)

Efekti kursnih razlikaEffect of exchange rate changes

663 743

Neto povećanje/(smanjenje) gotovine i gotovinskih ekvivalenataNet increase/(decrease) in cash and cash equivalents

(1.507) 25.235

Gotovina i gotovinski ekvivalenti na početku godineCash and cash equivalents at beginning of year

182.809 157.574

Gotovina i gotovinski ekvivalenti na kraju godine (napomena 32)Cash and cash equivalents at end of year (Note 32)

181.302 182.809

CKB Annual Report 2015

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AR_financial_chapter_leftpic.pdf 1 4/23/12 2:47 PM

Bilješke uz finansijske izvještaje


1. OPŠTE INFORMACIJE

Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica (u daljem tekstu: „Banka“) je osnovana kao nezavisna banka i registrovana je kod Privrednog suda u Podgorici 15. januara 1997. godine.

OTP Bank Plc. Budimpešta je jedini vlasnik (100%) kapitala Banke.

Banka je registrovana kao akcionarsko društvo. Registarski broj Banke u Centralnom registru Privrednog suda je 4-0001633/49.

Banka je od Centralne banke Crne Gore, Rješenjem broj 0101-72/1-2002 od 18. februara 2002. godine, dobila odobrenje za rad.

Banka je kod Komisije za hartije od vrijednosti upisana u Registar emitenata hartija od vrijednosti pod brojem 51 (Rješenje broj 02/3-47/2-01 od 12. jula 2001. godine).

U skladu sa Zakonom o bankama, Odlukom o osnivanju i Statutom, Banka obavlja poslove primanja depozita i drugih sredstava fizičkih i pravnih lica i odobravanje kredita i drugih plasmana iz tih sredstava, u cjelini ili djelimično, za svoj račun.

Pored ovih poslova, Banka je takođe registrovana da obavlja i sljedeće aktivnosti:

• izdaje garancije i preuzima druge vanbilansne obaveze;

• kupuje, prodaje i naplaćuje potraživanja;• izdaje, obrađuje i evidentira platne instrumente;• platni promet u zemlji i sa inostranstvom;• finansijski lizing;• trguje u svoje ime i za svoj račun ili za račun

komitenta stranim sredstvima plaćanja i finansijskim derivatima;

• vrši izradu analiza i davanje informacija i savjeta o kreditnoj sposobnosti društava i preduzetnika;

• depo poslove;• usluge čuvanja u sefovima i druge poslove u

skladu sa odobrenjem Centralne banke Crne Gore.

Sjedište Banke je u Podgorici, Ulica Moskovska bb.

Tokom 2016. godine, Banka je otvorila ekspozituru za Privatno bankarstvo. Osnovna ideja je da klijenti mogu obavljati sve svoje transakcije sa Bankom na efikasan i jednostavan način, na jednom mjestu, sa sopstvenim ličnim bankarom.

Na dan 31. decembra 2016. godine, Banku čine centrala u Podgorici i 15 filijala, 10 ekspozitura i 5 šaltera na teritoriji Crne Gore.

Na dan 31. decembra 2015. godine Banka ima 441 zaposlenih radnika (31. decembra 2015. godine: 436 zaposlenih).

Članovi Upravnog odbora Banke su:

Ime i prezime Funkcija

Mr. Barna Zsolt Predsjednik

Mr. Szabolcs Horvath Član

Mr. Nyitrai Győző Član

Mr. Szabolcs Korba, PhD Član

Mr. Attila Kozsik Član

Mr. Miklos Nemeth Član

Mr. Milan Sztepanov Član

Članovi Odbora za reviziju Banke su:


Mr. Attila Kozsik Predsjednik

Mr. Fritz Laszlo Član

Mr. Andreas Szalay Član

Na dan 31. decembra 2016. godine, Izvršni direktori banke su bili sljedeći:


Mr. Szabolch Horvath Glavni Izvršni direktor

Mrs. Maja Krstić Izvršni direktor za finansije i bankarske operacije

Mr. Nebojsa Nedić Izvršni direktor za poslove sa stanovništvom

Mr. Gabor Jandacsik Izvršni direktor za korporativno bankarstvo

Mr. Balazs Balog Izvršni direktor za odobrenje kredita i upravljanje rizikom

Mr. Milan Sztepanov Izvršni direktor za usklađenost i bezbijednost

Na dan 31. decembra 2016. godine, Rukovodilac Odjeljenja za kontrolu usklađenosti je Srđan Knežević.Na dan 31. decembra 2016. godine, interni revizor je Irena Mašović.

2. OSNOVE ZA SASTAVLJANJE FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA

Ovi finansijski iskazi su sastavljeni za opštu upotrebu, a u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI). Banka takođe priprema finansijske iskaze u skladu sa lokalnim zakonodavstvom i regulativom koja materijalno značajno odstupa od MSFI.

a) Izjava o usklađenosti Priloženi finansijski iskazi Banke sastavljeni su u skladu sa Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI) odobrenim od strane Međunarodnog Komiteta za Računovodstvene Standarde (MKRS).

Pripremanje finansijskih iskaza u skladu sa MSFI zahtijeva upotrebu određenih računovodstvenih procjena i procjena rukovodstva Banke u procesu primjene računovodstvenih politika Banke. Područja koja zahtijevaju viši stepen procjene ili složenosti ili područja u kojima su pretpostavke i procjene od velikog značaja za finansijske iskaze, objelodanjena su u napomeni 2(d).

Računovodstvene politike u skladu sa MSFI objelodanjene u narednim pasusima su dosljedno primjenjene od strane Banke za sve periode prikazane u priloženim finansijskim iskazima.

b) Osnove za sastavljanje iskazaFinansijski iskazi sastavljeni su prema principu istorijskog troška, koji je modifikovan revalorizacijom finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju i finansijskih sredstava i obaveza (uključujući izvedene finansijske instrumente) po fer vrijednosti kroz dobitak ili gubitak, po principu stalnosti poslovanja.

c) Funkcionalna i izvještajna valutaPriloženi finansijski iskazi Banke su iskazani u EUR, što je i funkcionalna valuta Banke. Ukoliko nije drugačije navedeno, svi finansijski podaci su iskazani u EUR i zaokruženi na najbližu hiljadu.

19

d) Korišćenje procjenjivanja i pretpostavkiPripremanje finansijskih iskaza u skladu sa MSFI zahtijeva upotrebu procjena i pretpostavki koje utiču na efekte primjenjivanja politika, prikazane iznose aktive i pasive, i na prikazane iznose prihoda i rashoda tokom izvještajnog perioda. Procjene i prosuđivanja se donose na osnovu istorijskog iskustva i drugih činilaca, uključujući očekivanja u pogledu budućih događaja za koje se vjeruje da su u okvirima datih okolnosti razumna, gdje rezultati daju dobru osnovu za procjenu knjigovodstvene vrijednosti aktive i pasive koje se ne mogu jasno sagledati iz drugih izvora. Stvarni rezultati se mogu razlikovati od pomenutih procjena.

Procjene i prosuđivanja su predmet stalne procjene. Promjene računovodstvenih procjena se priznaju u periodu kada je došlo do izmjene, ako se izmjena odnosi samo na taj period odnosno, ako se izmjena odnosi na tekuće i buduće periode, priznaju se i u tom periodu i u budućim periodima. Posebna područja nesigurnosti procjenjivanja i kritičnih pretpostavki u primjeni računovodstvenih politika koje su od velikog značaja za iznose objelodanjene u finansijskim iskazima, objelodanjena su u napomeni 5 uz finansijske iskaze.

Banka je u sastavljanju ovih finansijskih iskaza pripremljenih u skladu sa MSFI primjenjivala računovodstvene politike objelodanjene u napomeni 3.

e) Objavljeni standardi i tumačenja koji su stupili na snagu u tekućem periodu

U tekućoj godini Banka je primijenila izmjene i dopune MSFI izdatih od strane Međunarodnog Odbora za računovodstvene standarde („Odbor”) čija je primjena obavezna za računovodstvene periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine:

• Dopune MSFI 11 „Zajednički aranžmani” – Računovodstvo sticanja učešća u zajedničkim poslovanjima, na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine.

• MSFI 14 „Računi regulatornih aktivnih vremenskih razgraničenja” (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine)

• Dopune MRS 16 „Nekretnine, postrojenja i oprema” i MRS 38 „Nematerijalna imovina” - Tumačenje prihvatljivih metoda amortizacije (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine).

• Dopune MRS 16 „Nekretnine, postrojenja i oprema” i MRS 41 „Poljoprivreda” – Poljoprivreda: industrijske biljke (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine).

• Dopune MRS 27 „Pojedinačni finansijski iskazi” – Metod udjela u pojedinačnim finansijskim iskazima (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine).

• Dopune MSFI 10 „Konsolidovani finansijski iskazi” i MRS 28 „Investicije u pridružene entitete i zajedničke poduhvate”. Ove dopune i izmjene pojašnjavaju da matično društvo može biti izuzeto od obaveze da sastavlja konsolidovane finansijske

izvještaje ako je ono istovremeno zavisno lice investicionog društva, čak i ako investiciono društvo odmjerava ulaganja u sva svoja zavisna lica po fer vrijednosti u skladu sa MSFI 10. Kao rezultat ovih dopuna, izmijenjen je i MRS 28 u cilju pojašnjenja izuzeća od primjene metoda učešća (tj. zadržavanje mjerenja po fer vrijednosti) koje važi za investitora u pridruženo lice ili zajednički poduhvat ukoliko je on zavisno lice investicionog društva koje odmjerava sva svoja ulaganja u zavisna lica po fer vrijednosti. (Dopune i izmjene se primjenjuju retroaktivno za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine uz dozvoljenu raniju primjenu.)

• Dopune i izmjene različitih standarda „Poboljšanja MSFI (za period od 2012. do 2014. godine), koja su rezultat Projekta godišnjeg kvalitativnog poboljšanja MSFI (MSFI 5, MSFI 7, MRS 19 i MRS 34) radi otklanjanja neusaglašenosti i pojašnjenja formulacija (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine).

• Dopune MRS 1 „Prezentacija finansijskih izvještaja” - Inicijativa za objelodanjivanje (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine).

f ) Objavljeni standardi i tumačenja koji još uvjek nisu stupili na snagu

Na dan objavljivanja ovih finansijskih iskaza sledeći standardi, njihove dopune i tumačenja bili su objavljeni, ali nisu još uvjek stupili na snagu za poslovnu godinu koja se završava 31. decembra 2016. godine:

• MSFI 9 „Finansijski instrumenti” i kasnije dopune, koji zamjenjuje zahtjeve MRS 39 „Finansijski instrumenti: priznavanje i odmjeravanje”, u vezi s klasifikacijom i odmjeravanjem finansijske imovine. Standard eliminiše postojeće kategorije iz MRS 39 - sredstva koja se drže do dospijeća, sredstva raspoloživa za prodaju i krediti i potraživanja. MSFI 9 je na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2018. godine, uz dozvoljenu raniju primjenu.

U skladu sa MSFI 9, finansijska sredstva će se klasifikovati u jednu od dvije navedene kategorije prilikom početnog priznavanja: finansijska sredstva vrednovana po amortizovanom trošku ili finansijska sredstva vrednovana po fer vrijednosti. Finansijsko sredstvo će se priznavati po amortizovanom trošku ako sljedeća dva kriterijuma budu zadovoljena: sredstva se odnose na poslovni model čiji je cilj da se naplaćuju ugovoreni novčani tokovi i ugovoreni uslovi pružaju osnov za naplatu na određene datume novčanih tokova koji su isključivo naplata glavnice i kamate na preostalu glavnicu. Sva ostala sredstva će se vrednovati po fer vrijednosti. Dobici i gubici po osnovu vrednovanja finansijskih sredstava po fer vrijednosti će se priznavati u bilansu uspjeha, izuzev za ulaganja u instrumente kapitala sa kojima se ne trguje, gde MSFI 9 dopušta, pri inicijalnom priznavanju, kasnije nepromjenljivi izbor da se sve promjene fer vrijednosti priznaju u okviru ostalih dobitaka i gubitaka u izvještaju o ukupnom rezultatu. Iznos koji tako bude priznat u okviru izvještaja o ukupnom rezultatu neće moći kasnije da se prizna u bilansu uspjeha.

• MSFI 15 „Prihodi iz ugovora sa kupcima” definiše okvir za priznavanje prihoda. MSFI 15 zamjenjuje


MRS 18 „Prihodi”, MRS 11 „Ugovori o izgradnji”, IFRIC 13 „Programi lojalnosti klijenata”, IFRIC 15 „Sporazumi za izgradnju nekretnina” i IFRIC 18 „Prenosi sredstava od kupaca”. MSFI 15 je na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2018. godine, uz dozvoljenu raniju primjenu.

• MSFI 16 „Lizing“, obezbjeđuje sveobuhvatan model za identifikovanje lizing aranžmana i njihov tretman u finansijskim izvještajima kako davalaca tako i primalaca lizinga. Na dan stupanja na snagu, 1. januara 2019. godine, ovaj standard će zamijeniti sljedeće lizing standarde i tumačenja: MRS 17 „Lizing“, IFRIC 4 „Određivanje da li neki aranžman sadrži lizing“, SIC 15 „Operativni lizing – podsticaj“ i SIC 27 „Procjena suštine transakcije uključujući pravni oblik zakupa“.

• Izmjene MSFI 2 „Plaćanje akcijama – klasifikacija i mjerenje transakcija“, na snazi za godišnji izvještajni period koji počinje na dan 1. januara 2018. godine ili kasnije, sa podržanom ranijom primjenom;

• Dopune MSFI 10 „Konsolidovani finansijski iskazi” i MRS 28 „Investicije u pridružene entitete i zajedničke poduhvate” - Prodaja ili prenos sredstava između investitora i njegovih pridruženih entiteta ili zajedničkih poduhvata (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2016. godine ali je u decembru 2015. godine IASB odložio primenu do budućeg datuma, a ranija primena izmenjenog standarda je dozvoljena.

• Izmjene MRS 7 – „Izvještaj o tokovima gotovine“ - „Inicijativa za objelodanjivanja“ zahtijevaju od entiteta takva objelodanjivanja koja omogućuju korisnicima finansijskih izvještaja da procijene promjene u obavezama nastale finansijskim aktivnostima, uključujući promjene nastale i od novčanih i nenovčanih promjena. Izmjene MRS 7 su na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2017. godine, uz dozvoljenu raniju primjenu.

• Izmjene MRS 12 „Porez na dobitak“ - Priznavanje odloženih poreskih sredstava za nerealizovane gubitke, primjenjuju se retrospektivno za godišnje periode koji počinju na dan 1. decembra 2017. godine ili kasnije, sa podržanom ranijom primjenom.

MSFI 9 „Finansijski instrumenti“

MSFI 9, izdat u novembru 2009. godine, uvodi nove zahtjeve u pogledu klasifikacije i vrednovanja finansijskih sredstava. MSFI 9 je u oktobru 2010. godine dopunjen zahtjevima u vezi sa klasifikacijom i vrednovanjem finansijskih obaveza i prestankom priznavanja, a u novembru 2013. godine novim zahtjevima u vezi sa opštim računovodstvom zaštite (hedžinga). Sledeća revidirana verzija MSFI 9 izdata je u julu 2014. godine da bi obuhvatila a) zahtjeve u vezi sa umanjenjem vrijednosti finansijskih sredstava i b) ograničene izmjene i dopune zahtjeva u vezi sa klasifikacijom i uvođenjem kategorije fer vrijednost kroz izvještaj o ostalom ukupnom rezultatu za mjerenje određenih jednostavnih dužničkih instrumenata.

Banka smatra da će MSFI 9 imati uticaja na finansijske iskaze Banke. Trenutno, Banka nije u mogućnosti da procijeni efekte uvođenja MSFI 9.

Ključni zahtjevi MSFI 9 su:

• Sva priznata finansijska sredstva iz djelokruga MRS 39 „Finansijski instrumenti: Priznavanje i odmjeravanje“ moraju naknadno biti vrednovana ili po amortizovanoj vrijednosti ili po fer vrijednosti. Dužnički instrument koji se drži u okviru poslovnog modela koji ima za cilj naplatu ugovorenih novčanih tokova i ima ugovorene novčane tokove koji predstavljaju samo plaćanja glavnice i kamate na neotplaćeni iznos glavnice se generalno odmjeravaju po amortizovanoj vrijednosti na kraju narednog perioda. Dužnički instrumenti koji se drže u okviru poslovnog modela čiji se cilj postiže i naplatom ugovorenih novčanih tokova i prodajom finansijske imovine, a čije ugovorne odredbe rezultuju novčanim tokovim na unaprijed utvrđene datume koji su prvenstveno plaćanja glavnice i kamate na neotplaćeni dio glavnice generalno se odmjeravaju po fer vrijednosti kroz ostali ukupan rezultat. Svi ostali dužnički instrumenti i udjeli moraju se odmjeravati po fer vrijednosti na kraju narednog perioda. Takođe, prema MSFI 9, ukoliko se instrument kapitala ne drži radi trgovanja, subjekt može donijeti neopozivu odluku pri početnom priznavanju da se takav instrument mjeri po fer vrijednosti kroz ostali ukupan rezultat, pri čemu se jedino prihod od dividendi priznaje u okviru bilansa uspjeha.

• U vezi sa odmjeravanjem finansijskih obaveza označenih za odmjeravanje po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha, MSFI 9 zahtijeva da iznos promjene u fer vrijednosti finansijske obaveze koja nastane usled promjena kreditnog rizika te obaveze bude prikazan u ostalom ukupnom rezultatu, osim ako bi prezentacija efekta promjene kreditnog rizika obaveze u ostalom ukupnom rezultatu prouzrokovala ili uvećala računovodstvenu neusaglašenost u iskazu o ukupnom rezultatu. Promjene fer vrijednosti obaveze koje nastaju usled kreditnog rizika te obaveze naknadno se ne reklasifikuju na bilans uspjeha. Prema MRS 39, cijeli iznos promjene fer vrijednosti finansijske obaveze označene za odmjeravanje po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha, prikazuje se u okviru bilansa uspjeha.

• U vezi sa umanjenjem vrijednosti finansijskih sredstava, MSFI 9 zahtijeva primjenu modela očekivanih kreditnih gubitaka za razliku od modela nastalih kreditnih gubitaka prema MRS 39. Model očekivanih kreditnih gubitaka zahtijeva da subjekt računovodstveno obuhvati očekivane kreditne gubitke i promjene u navedenim očekivanim kreditnim gubicima na svaki datum izvještavanja na način da odrazi promjene u kreditnom riziku od početnog priznavanja. Drugim riječima, više nije neophodno da se kreditni događaj desi prije priznavanja kreditnih gubitaka.

• Novi zahtjevi u vezi sa opštim računovodstvom zaštite (hedžinga) zadržali su tri vrste mehanizama računovodstva zaštite koje predviđa MRS 39. Ali, MSFI 9 je daleko fleksibilniji u pogledu vrsta transakcija podobnih za računovodstvo zaštite i proširuje vrste instrumenata koji ispunjavaju uslove za instrumente zaštite i vrste rizičnih komponenti nefinansijskih stavki koje su podobne za računovodstvo zaštite. Takođe, test efektivnosti je zamijenjen načelom ‘ekonomskog odnosa’. Više se ne zahtijeva ni retrospektivna analiza efektivnosti.

21

Na inicijativu OTP Grupe, Banka je 2017. godine pokrenula projekat uvođenja MSFI 9 angažujući eksterne konsultante za te svrhe.

Projektom su predviđene sljedeće faze:• testiranje i obuka o alatu za klasifikaciju• pilot klasifikacija na uzorku proizvoda/ugovora• grupisanje proizvoda/ugovora (pojedinačna ili grupna klasifikacija)• klasifikacija zaliha• priprema modela fer vrijednosti• razvoj informacionih tehnologija

U kontekstu klasifikacije i mjerenja, Banka razmatra mogućnosti definisanja poslovnih modela i drugih zahtjeva MSFI 9 radi klasifikacije finansijskih sredstava koja će naknadno biti odmjerena po amortizovanoj vrijednosti, po fer vrijednosti kroz ostali ukupni rezultat ili po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha.

U oblasti umanjenja vrijednosti Banka radi na definisanju metodologije za izračunavanje očekivanih kreditnih gubitaka i modeliranje rizičnih parametara, koji obuhvataju sve parametre potrebne za projektovanje budućih uticaja.

MSFI 15 „Prihodi od ugovora sa kupcima“

U maju 2014. godine objavljen je MSFI 15 da bi se uspostavio jedinstven i sveobuhvatan model za računovodstveno obuhvatanje prihoda po osnovu ugovora sa kupcima. Kada stupi na snagu, MSFI 15 će zamijeniti trenutno važeća uputstva za priznavanje prihoda u MRS 18 „Prihodi“, MRS 11 „Ugovori o izgradnji“ i njihovim tumačenjima.

Osnovno načelo MSFI 15 je da subjekt treba da prizna prihod koji predstavlja prenos ugovorom obećanih dobara ili usluga kupcima u iznosu koji održava naknadu na koju subjekt očekuje da stekne pravo u zamjenu za prenijeta dobra i usluge. Konkretno, standard uvodi pristup priznavanju prihoda od 5 koraka:

• Korak 1: Utvrditi ugovore sa kupcem,

• Korak 2: Utvrditi činidbene obaveze iz ugovora,

• Korak 3: Utvrditi cijenu transakcije,

• Korak 4: Rasporediti cijenu transakcije na činidbene obaveze iz ugovora,

• Korak 5: Priznati prihode kada subjekt ispuni (ili dok ispunjava) činidbenu obavezu.

Prema MSFI 15, subjekt priznaje prihod kada je činidbena obaveza ispunjena (ili tokom ispunjenja činidbene obaveze), tj. kada je ‘kontrola’ nad dobrima ili uslugama u osnovi konkretne činidbene obaveze prenijeta na kupca. MSFI 15 sadrži detaljnija uputstva za konkretne scenarije prenosa i zahtijeva daleko obimnija objelodanjivanja.

Rukovodstvo Banke trenutno razmatra uticaj navedenih standarda i tumačenja na finansijske izvještaje Banke, kao i datum njihovog stupanja na snagu.

Računovodstvene politike i procjene korišćene prilikom sastavljanja ovih finansijskih izvještaja su konzistentne sa računovodstvenim politikama i procjenama primijenjenim u sastavljanju godišnjih finansijskih izvještaja Banke za 2015. godinu, izuzev novo usvojenih IFRS i tumačenja, čija primjena nije imala efekta na finansijsko stanje ili rezultat poslovanja Banke.

Priprema finansijskih izvještaja u skladu sa MSFI zahtijeva od rukovodstva Banke da izvrši određene ključne računovodstvene procjene. Ista zahtijeva od rukovodstva da koristi svoj sud u primjeni računovodstvenih politika Banke.

3. PREGLED ZNAČAJNIH RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA

3.1. Priznavanje prihoda i rashodaPrihodi i rashodi po osnovu kamata se priznaju u iskazu o ukupnom rezultatu za sve instrumente, prema cijeni amortizacije uz primjenu metode efektivne kamatne stope.

Metod efektivne kamatne stope je metod izračunavanja amortizacionog troška finansijskih sredstava ili finansijskih obaveza i alokacije prihoda po osnovu kamate ili rashoda po osnovu kamate na odgovarajuće vremenske periode. Efektivna kamatna stopa je stopa koja diskontuje procijenjena buduća gotovinska plaćanja ili prilive tokom očekivanog vijeka trajanja finansijskog instrumenta ili, tamo gdje je to izvodljivo, kraćeg perioda na sadašnju vrijednost finansijskih sredstava ili finansijskih obaveza. Pri izračunavanju efektivne kamatne stope, Banka procjenjuje gotovinske tokove razmatrajući sve ugovorene uslove finansijskih instrumenata (npr. opcije avansnih plaćanja) ali ne razmatra buduće gubitke po osnovu kreditnog rizika. Kalkulacije uključuju sve naknade i provizije plaćene ili primljene između ugovorenih strana koje su integralni dio efektivne kamatne stope, troškova transakcije i svih drugih premija ili popusta.

Prihodi od naknada i provizija se uglavnom evidentiraju prema načelu nastanka poslovne promjene u periodu kada su usluge izvršene. Naknade za odobrenje kredita se naplaćuju kao jednokratne naknade, odložene i priznate kao prihod kao korekcija efektivne kamatne stope na kredit. Prihod po osnovu nakanda i provizija, takođe, uključuje transferna plaćanja u stranoj valuti, transakcije u domaćem platnom prometu, kreditnu administraciju, garanciju, akreditiv poslovnih i drugih bankarskih usluga. 3.2. Preračunavanje deviznih iznosaPoslovne promjene nastale u stranoj valuti su preračunate u EUR po srednjem kursu utvrđenom na međubankarskom tržištu deviza, koji je važio na dan poslovne promjene.

Sredstva i obaveze iskazane u stranoj valuti na dan izvještaja o finansijskom položaju, preračunati su u EUR po srednjem kursu utvrđenom na međubankarskom tržištu deviza koji je važio na taj dan. Neto pozitivne ili negativne kursne razlike nastale prilikom poslovnih transakcija u stranoj valuti i prilikom preračuna pozicija izvještaja o finansijskom položaju iskazanih u stranoj valuti knjižene su u korist ili na teret izvještaja o ukupnom rezultatu, kao dobici ili gubici po osnovu kursnih razlika.

Preuzete i potencijalne obaveze u stranoj valuti preračunate su u EUR po srednjem kursu utvrđenom na međubankarskom tržištu deviza koji je važio dan bilansiranja.

3.3. LizingLizing Banke je klasifikovan kao operativni lizing. Plaćanja po osnovu ugovora o operativnom lizingu priznaju se ravnomjerno kao trošak tokom perioda trajanja lizinga.


3.4. Porezi i doprinosi

Porez na dobit

Tekući porez na dobit

Porez na dobit se obračunava i plaća u skladu sa odredbama koje regulišu porez na dobit propisanim Zakonom o porezu na dobit pravnih lica, član 28 (“Sl. list CG”, br. 65/01, 80/04, 40/08, 86/09, 14/12 i 61/13 i 55/16). Stopa poreza na dobit je proporcionalna i iznosi 9% od poreske osnovice.

Oporeziva dobit se utvrđuje na osnovu dobiti poreskog obveznika iskazane u iskazu o ukupnom rezultatu uz usklađivanje prihoda i rashoda u skladu sa odredbama Zakona o porezu na dobit pravnih lica.

Kapitalni dobitak se smatra prihodom od prodaje zemljišta, zgrada, imovinskih prava i hartija od vrijednosti. Kapitalni gubici mogu se prebiti sa kapitalnim dobicima ostvarenim u istom periodu. Ako prebijanje rezultira kapitalnim gubitkom, poreski obveznik može prenijeti kapitalni gubitak na buduće periode sa kapitalnim dobicima u narednih pet godina.

Poreski propisi Crne Gore ne predviđaju da se poreski gubici iz tekućeg perioda mogu koristiti kao osnova za povraćaj poreza plaćenog u prethodnim periodima. Međutim, gubici iz tekućeg perioda iskazani u poreskom bilansu mogu se koristiti za umanjenje poreske osnovice budućih obračunskih perioda, ali ne duže od pet godina.

Odloženi porez na dobitOdloženi porez na dobit se obračunava korišćenjem metode utvrđivanja obaveza prema izvještaju o finansijskom položaju, za privremene razlike proizašle iz razlike između poreske osnove potraživanja i obaveza i njihove knjigovodstvene vrijednosti. Važeće poreske stope na datum izvještaja o finansijskom položaju se koriste za utvrđivanje razgraničenog iznosa poreza na dobit. Odložene poreske obaveze se priznaju za sve oporezive privremene razlike. Odložena poreska sredstva se priznaju za sve odbitne privremene razlike i poreske gubitke i kredite, koji se mogu prenositi u naredne fiskalne periode, do stepena do kojeg će vjerovatno postojati oporeziva dobit od koje se odložena poreska sredstva mogu iskoristiti.

Porezi, doprinosi i druge dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanjaPorezi , doprinosi i druge dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanja banke uključuju poreze na imovinu i druge razne poreze i doprinose koji se plaćaju u skladu sa državnim i opštinskim propisima.

3.5. Gotovina i gotovinski ekvivalentiZa potrebe iskaza o tokovima gotovine, pod gotovinom i gotovinskim ekvivalentima se priznaju sva sredstva sa rokom dospijeća kraćim od tri mjeseca, i to: gotovina u blagajni i slobodno raspoloživa sredstva kod Centralne banke Crne Gore i drugih banaka.

3.6. Finansijska sredstvaBanka je finansijska sredstva klasifikovala u sljedeće kategorije: zajmovi i potraživanja, hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća, hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju i hartije od vrijednosti po pravičnoj vrijednosti kroz izvještaj o ukupnom rezultatu. Rukovodstvo vrši klasifikaciju svojih ulaganja u momentu inicijalnog priznavanja.

(a) Krediti i potraživanjaKrediti i potraživanja predstavljaju nederivatna finansijska sredstva sa fiksnim i odredivim isplatama, koja nisu kotirana na aktivnom tržištu. Oni nastaju kada Banka obezbijedi novčana sredstva, robu ili usluge dužniku direktno bez namjere da trguje potraživanjem. Krediti i potraživanja obuhvataju kredite i potraživanja od banaka i klijentima. Krediti i potraživanja se inicijalno priznaju po fer vrijednosti uvećanoj za direktne troškove transakcije, a naknadno se odmjeravaju po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem metoda efektivne kamatne stope.

(b) Ulaganja koja se drže do dospijećaUlaganja koja se drže do dospijeća predstavljaju nederivatna finansijska sredstva sa fiksnim i odredivim isplatama i fiksnim dospijećem i za koja rukovodstvo Banke ima pozitivnu namjeru i sposobnosti da ih drži do roka dospijeća. Investicije koje se drže do dospijeća se iskazuju po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem metode efektivne kamatne stope. Svaka prodaja ili reklasifikacija više nego beznačajnog iznosa investicija koje se drže do dospijeća bi za rezultat imalo reklasifikaciju svih investicija koje se drže do dospijeća na one raspoložive za prodaju, i stoga Banka ne bi klasifikovala investicione hartije od vrijednosti kao one koje se drže do dospijeća tekuću i naredne dvije fiskalne godine.

(c) Ulaganja raspoloživa za prodajuFinansijska sredstva raspoloživa za prodaju su ona nederivatna finansijska sredstva koja su označena kao raspoloživa za prodaju ili se ne klasifikuju kao druga kategorija finansijskih sredstava. Ulaganja raspoloživa za prodaju predstavljaju ulaganja za koja postoji namjera držanja u posjedu tokom neodređenog vremenskog perioda, a koja se mogu prodati u slučaju potrebe za likvidnim sredstvima, a u slučaju promjene kamatnih stopa, deviznog kursa ili vrijednosti kapitala.

(d) Ulaganja po fer vrijednosti kroz izvještaj o ukupnom rezultatuOva kategorija obuhvata dvije potkategorije: finansijska sredstva kojima se trguje i finansijska sredstva koja Banka prilikom početnog priznavanja klasifikuje po fer vrijednosti kroz izvještaj o ukupnom rezultatu. Finansijsko sredstvo je ono sredstvo koje je pribavljeno prvenstveno radi ostvarivanja dobitka. ili su dio portfolija kojima se zajedno upravlja i za koje postoje dokazi o nedavnom stvarnom trendu ostvarivanja profita na kratak rok.

Banka svrstava određena finansijska sredstva prilikom početnog priznavanja po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha (opcija fer vrijednosti). Finansijska sredstva koja su prilikom početnog priznavanja klasifikovana po fer vrijednosti u iskazu o ukupnom rezultatu sastoje se od akcija privrednih lica. Finansijska sredstva na koja se primjenjuje opcija fer vrijednosti vode se u izvještaju o finansijskom položaju kao „Finansijska sredstva po fer vrijednosti u iskazu o ukupnom rezultatu“. Dobici i gubici nastali promjenom fer vrijednosti finansijskih sredstava klasifikovanih po fer vrijednosti u iskazu o ukupnom rezultatu priznaju se na poziciji „Neto dobici/(gubici) po osnovu finansijskih instrumenata koji se vode po fer vrijednosti u iskazu o ukupnom rezultatu. Dividende na finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz instrumente kapitala izvještaja o dobitku ili gubitku se priznaju u bilansu o ukupnom rezultatu kada se entitetu obezbijedi pravo da primi uplatu.

23

(e) Inicijalno priznavanje i naknadno vrednovanje finansijskih sredstavaKupovina i prodaja finansijskih sredstava koja se drže do dospijeća i finansijskih ulaganja raspoloživih za prodaju, priznaju se na dan transakcije – a to je dan kada se Banka obavezala da će kupiti ili prodati sredstvo. Krediti se priznaju u trenutku kada se gotovinska sredstva plasiraju korisnicima kredita. Finansijska sredstva su inicijalno priznata po fer vrijednosti, uvećana za troškove transakcija za sva finansijska sredstva koja se ne evidentiraju po fer vrijednosti kroz dobitak ili gubitak.

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju se naknadno vrednuju po fer vrijednosti. Zajmovi i potraživanja, kao i ulaganja koja se drže do dospijeća, evidentiraju se po amortizovanoj vrijednosti korišćenjem metode efektivne kamatne stope. Dobici i gubici koji proizilaze iz promjena fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju priznaju se direktno u okviru kapitala, sve dok se finansijsko sredstvo ne proda ili ne obezvrijedi kada se kumulativna dobit/gubitak prethodno priznata u okviru kapitala priznaje u izvještaju o ukupnom rezultatu. Međutim, kamata koja se obračunava korišćenjem metode amortizovanog troška priznaje se u izvještaju o ukupnom rezultatu. Dividende po osnovu hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju priznaju se u izvještaju o ukupnom rezultatu onda kada subjekat stekne pravo na uplatu. Pozitivne i negativne kursne razlike po osnovu sredstava raspoloživih za prodaju se priznaju u izvještaju o dobitku ili gubitku.

Fer vrijednosti hartija od vrijednosti kotiranih na aktivnim tržištima zasnivaju se na cijenama ponude. Ukoliko tržište nekog finansijskog sredstva (i za hartije od vrijednosti koje se ne kotiraju na berzi) nije aktivno, Banka utvrđuje fer vrijednost primjenom tehnika procjenjivanja. Tehnike procjene obuhvataju korišćenje posljednjih nezavisnih tržišnih transakcija između upoznatih voljnih strana, analizu diskontovanih novčanih tokova i druge tehnike procjenjivanja koje koriste obično učesnici na tržištu.

(f ) Umanjenje vrijednosti finansijskih sredstava(i) Sredstva koja se vrednuju po amortizovanom troškuNa dan izvještaja o finansijskom položaju Banka procjenjuje da li postoji bilo kakav objektivni dokaz da je došlo do umanjenja vrijednosti finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava. Finansijsko sredstvo ili grupa finansijskih sredstava je obezvrijeđeno ili su pretrpljeni gubici zbog umanjenja vrijednosti, ako i samo ako postoji objektivni dokaz umanjenja vrijednosti kao rezultat događaja koji se odigrao posle prvobitnog priznavanja sredstava (nastanak gubitka), i taj nastanak gubitka ima uticaja na procijenjene buduće tokove gotovine od finansijskog sredstva ili grupe sredstava. Objektivni dokaz da je došlo do umanjenja vrijednosti finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava obuhvata podatke koje imalac sredstva može da primijeti o nastanku gubitka kao što su:

• kašnjenje u plaćanju kamate ili glavnice;• restrukturiranje plasmana;• kršenje ugovora, finansijske teškoće dužnika;• visoka vjerovatnoća bankrotstva ili likvidacije,

proces naplate duga od strane države;• pokretanje sudskog spora protiv dužnika;• status neizmirivanja obaveza na nivou grupe

povezanih lica.

Banka prvo procjenjuje da li postoje objektivni dokazi o umanjenju vrijednosti: pojedinačno za finansijska sredstva koja su pojedinačno značajna, i pojedinačno ili zajednički za finansijska sredstva koja nisu pojedinačno značajna. Ako Banka odredi da ne postoji objektivni dokaz umanjenja vrijednosti za finansijsko sredstvo koje se pojedinačno procjenjuje, bilo da je značajno ili ne, ona obuhvata sredstvo u grupi finansijskih sredstava sa sličnim karakteristikama kreditnog rizika i zajednički ih procjenjuje zbog umanjenja vrijednosti. Sredstva koja se pojedinačno procjenjuju zbog umanjenja vrijednosti i za koja je gubitak od umanjenja vrijednosti priznat ili nastavlja da se priznaje, ne uključuju se u zajedničku procjenu o umanjenju vrijednosti.

Ukoliko postoji objektivni dokaz da je gubitak po osnovu umanjenja vrijednosti zajmova i potraživanja nastao, iznos gubitka se odmjerava razlikom između knjigovodstvene vrijednosti i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih tokova gotovine (isključujući buduće kreditne gubitke koji nisu nastali) diskontovane po ugovorenoj efektivnoj kamatnoj stopi. Knjigovodstvena vrijednost sredstava se umanjuje korišćenjem računa ispravke vrijednosti i iznos gubitka se prikazuje u izvještaju o ukupnom rezultatu. Ako je u pitanju kredit sa promjenljivom kamatnom stopom, diskontna stopa za odmjeravanje svakog gubitka po osnovu umanjenja vrijednosti biće aktuelna kamatna stopa koja je određena ugovorom.

Izračunavanje sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih tokova gotovine obezbijeđenog finansijskog sredstva odražava novčane tokove koji mogu biti rezultat preuzimanja kolaterala umanjene za troškove pribavljanja i prodaje kolaterala, bez obzira na to da li je preuzimanje kolaterala vjerovatno ili ne. Za obračun sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih tokova gotovine koristi se efektivna kamatna stopa.

U svrhe zajedničke procjene umanjenja vrijednosti, finansijska sredstva se grupišu na osnovu sličnih karakteristika kreditnog rizika. Te karakteristike su relevantne za procjenjivanje budućih tokova gotovine za grupe takvih sredstava time što ukazuju na sposobnost dužnika da isplati sve iznose i dugovanja koji su dospjeli u skladu sa uslovima ugovora za sredstva koja se procjenjuju.

Budući novčani tokovi u grupi finansijskih sredstava koji se zajednički procjenjuju, procjenjuju se na osnovu ugovorenih novčanih tokova i na osnovu prethodnih iskustava u vezi sa gubitkom za sredstva sa karakteristikama kreditnog rizika koja su slična onima u grupi. Iskustvo prethodnih gubitaka se prilagođava na osnovu aktuelnih vidljivih podataka da bi se odrazili uticaji aktuelnih uslova koji nisu uticali na period na kome se zasniva iskustvo prethodnih gubitaka, i da bi se uklonili uticaji uslova iz prethodnih perioda koji ne postoje u sadašnjosti. Ispravka vrijednosti obračunava se na nivou grupe finansijskih sredstava Procenat kreditnog gubitka određuje se procjenom vjerovatnoće neizvršenja, na osnovu istorijskog troškao za grupu finansijskih sredstava.

Procjene promjena budućih tokova gotovine trebalo bi da odražavaju i da budu direktno povezani sa promjenama u podacima koji su za njih vezani od perioda do perioda. Ova metodologija i pretpostavke koje se koriste za procjenu budućih tokova gotovine se redovno


analiziraju od strane Banke radi smanjenja razlike između procijenjenog i stvarno nastalog gubitka.

Kada je kredit nenaplativ, on se otpisuje na bazi odgovarajućih rezervi za umanjenje vrijednosti potraživanja po osnovu zajmova. Takvi zajmovi se otpisuju nakon svih neophodnih procedura po utvrđivanju iznosa gubitka. Naknadna naplata prethodno ispravljenih potraživanja smanjuje iznos rezervisanja za umanjenje vrijednosti i priznaje se u izvještaju o ukupnom rezultatu. Ako se, u narednom periodu, iznos gubitka po osnovu umanjenja vrijednosti smanji i ako se to smanjenje može objektivno dovesti u vezu sa događajem koji je nastao poslije priznavanja umanjenja vrijednosti, prethodno priznati gubitak po osnovu umanjenja vrijednosti umanjuje račun ispravke vrijednosti.

(ii) Finansijska sredstva vrednovana po fer vrijednostiNa kraju svakog obračunskog perioda, na dan izvještavanja, Banka procjenjuje da li postoje objektivni dokazi da je došlo do umanjenja vrijednosti finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava. U slučaju da postoje objektivni dokazi da je došlo do umanjenja vrijednosti finansijskih instrumenata raspoloživih za prodaju, značajan ili produženi pad vrijednosti finansijskih instrumenata ispod nabavne vrijednosti, uzima se u obzir pri utvrđivanju mogućeg umanjenja vrijednosti sredstava. Ako postoji takav dokaz za finansijske instrumente raspoložive za prodaju, tada se akumulirani gubitak – kao razlika između cijene akvizicije i tekuće fer vrijednosti, umanjen za bilo koja umanjenja vrijednosti finansijskog sredstva prethodno priznata kao dobitak ili gubitak, uklanja iz kapitala i priznaje u izvještaju o ukupnom rezultatu. Ako se u narednom periodu fer vrijednost dužničkog instrumenta klasifikovanog kao ono koje je raspoloživo za prodaju poveća, i ako se to povećanje može objektivno dovesti u vezu sa događajem koji se odigrao poslije gubitka zbog umanjenja vrijednosti i koji je priznat u neto dobitku ili gubitku, gubitak zbog umanjenja vrijednosti se ukida, sa iznosom ukidanja priznatim kao neto dobitak ili gubitak u izvještaj o ukupnom rezultatu.

(g) Obaveze po kreditimaObaveze po kreditima se inicijalno priznaju po fer vrijednosti, umanjenoj za nastale troškove transakcije. Obaveze za kredite se naknadno iskazuju po amortizovanom trošku; sve razlike između ostvarenog priliva; a i vrijednosti otplata, priznaju se u izvještaju o ukupnom rezultatu tokom perioda dospijeća kredita primjenom metode efektivne kamatne stope.

3.7. Nematerijalna ulaganjaTroškovi održavanja softvera priznaju se u periodu nastanka. Troškovi koji se direktno odnose na jedinstvene softverske programe koji su pod kont-rolom Banke i koji će vjerovatno proizvesti ekonomske koristi koje su veće nego što su troškovi, a u periodu dužem od godinu dana, priznaju se kao nematerijalna ulaganja. Ako je ugovoreni period upotrebe kraći od osam godina, amortizacija se obračunava u skladu sa periodom upotrebe definisanim ugovorom. Ako je period upotrebe duži od osam godina, amortizacija se obračunava primjenom proporcionalne metode po stopi od 12.5% da bi se nabavna vrijednost licenci otpisala tokom njihovog procijenjenog korisnog vijeka upotrebe.

Troškovi obuhvataju troškove eksterne kompanije angažovane na razvoju softvera.

Troškovi amortizacije nematerijalnih ulaganja se otpisuju u toku njihovog procijenjenog korisnog vijeka trajanja, kao što slijedi:

Nematerijalna ulaganja Korisni vijek trajanja (godina)

Licenca 8

Softver 8

Nije bilo promjena korisnog vijeka trajanja nematerijalnih ulaganja u odnosu na prethodnu godinu.

3.8. Nekretnine, postrojenja i opremaNekretnine, postrojenja i oprema iskazuju se po nabavnoj vrijednosti, umanjenoj za ispravku vrijednosti. Nabavna vrijednost obuhvata trošak koji se direktno pripisuje kupovini sredstava.

Amortizacija nekretnina, postrojenja i opreme se obračunava primjenom proporcionalne metode kako bi se njihov trošak rasporedio na njihovu rezidualnu vrijednost tokom predviđenog korisnog vijeka trajanja sredstva, a koji nije promijenjen u odnosu na prethodnu godinu, kao što slijedi:

Glavne kategorije nekretnina,postrojenja i opreme

Korisni vijek trajanja (godina)

Građevinski objekti 50

Računari i prateća oprema 8

Namještaj i oprema 4 - 10

Motorna vozila 8

Bankomati 8

Ostala oprema 8

Investicije u toku su evidentirane po nabavnoj vrijednosti. Amortizacija ove imovine i ostalih nekretnina počinje od trenutka njihove funkcionalne upotrebe. Investicije u nekretnine, postrojenja i opremu na osnovu tekućeg održavanja priznaju se kao rashod iz poslovnih aktivnosti u periodu u kojem su nastale.

Nije bilo promjena korisnog vijeka trajanja nekretnina, postrojenja i opreme u odnosu na prethodnu godinu.

3.9. Umanjenje vrijednosti materijalne i nematerijalne imovineNa dan izvještaja o finansijskom položaju, rukovodstvo Banke analizira vrijednosti po kojima je prikazana nematerijalna i materijalna imovina Banke. Ukoliko postoji indikacija da je neko sredstvo obezvrijeđeno, nadoknadiv iznos te imovine se procjenjuje kako bi se utvrdio iznos obezvrijeđenja. Ukoliko je nadoknadivi iznos nekog sredstva procijenjen kao niži od vrijednosti po kojoj je to sredstvo prikazano, postojeća vrijednost tog sredstva se umanjuje do visine nadoknadive vrijednosti.

Gubitak po osnovu obezvrijeđenja vrijednosti imovine priznaje se kao rashod tekućeg perioda i iskazuje se u okviru ostalih poslovnih rashoda. Ako naknadno dođe do situacije da gubitak zbog obezvrijeđenja priznat u ranijim godinama ne postoji ili se smanjio, vrijednost sredstva se povećava do revidirane procjene o njegovoj nadoknadivoj vrijednosti, ali tako da povećana vrijednost po kojoj se sredstvo vodi ne bude veća od vrijednosti po kojoj bi se sredstvo vodilo da

25

nije bio u prethodnim godinama priznat utvrđeni gubitak zbog obezvrjeđivanja sredstava.

3.10. Stečena imovinaStečena imovina predstavlja sredstva koja su postala vlasništvo Banke po osnovu naplate potraživanja koja su bila obezbijeđena tom imovinom. Banka evidentira primljena sredstva po bruto računovodstvenoj vrijednosti potraživanja, odnosno tržišnoj vrijednosti kolaterala umanjenoj za troškove prodaje, u zavisnosti od toga koja je manja.

3.11. RezervisanjaRezervisanja se priznaju kada Banka ima važeću zakonsku ili izvedenu obavezu koja je rezultat prošlih događaja, kada postoji velika vjerovatnoća da će za podmirenje obaveze biti potreban odliv sredstava i kada je iznos obaveza pouzdano procijenjen.

Rezervisanja se odmjeravaju po sadašnjoj vrijednosti očekivanih izdataka potrebnih za izmirenje obaveza. Rezervisanja se razmatraju na datum svakog iskaza o finansijskoj poziciji i prilagođavaju tako da odražavaju najbolju sadašnju procjenu. Ako više nije vjerovatno da će odliv sredstava koji predstavlja ekonomske koristi biti potreban za namirenje date obaveze, rezervisanje se ukida preko iskaza o ukupnom rezultatu.

Banka ne priznaje rezervisanje po osnovu potencijalnih obaveza dok ne potvrdi da li ima sadašnju obavezu koja može da dovede do odliva resursa koji predstavljaju ekonomske koristi neophodne za izmirenje obaveze, ili ako pouzdana procjena ne može da se napravi, te se u tom slučaju objelodanjuje.

3.11. Naknade zaposlenimaDoprinosi kojima se obezbjeđuje socijalna sigurnost zaposlenihU skladu sa propisima koji se primjenjuju u Crnoj Gori, Banka je u obavezi da plaća doprinose državnim fondovima kojima se obezbjeđuje socijalna sigurnost zaposlenih. Ove obaveze uključuju doprinose za zaposlene na teret poslodavca u iznosima obračunatim po stopama propisanim relevantnim zakonskim propisima. Banka je, takođe, obavezna da od bruto plata zaposlenih obustavi doprinose i da ih, u ime zaposlenih, uplati tim fondovima. Doprinosi na teret poslodavca i doprinosi na teret zaposlenog se evidentiraju na teret rashoda perioda na koji se odnose.Obaveze po osnovu otpremnina ili drugih dugoročnih naknada zaposlenimaU skladu sa Kolektivnim ugovorom, Banka je u obavezi da prilikom odlaska u penziju zaposlenom isplati otpremninu u visini 6 prosječnih neto zarada zaposlenih u Banci važećih u mjesecu koji prethodi mjesecu u kojem se vrši isplata. U finansijskim iskazima Banke na dan 31. decembra 2016. godine, izvršeno je rezervisanje, obračunato od strane nezavisnog ovlašćenog aktuara, po osnovu procijenjene sadašnje vrijednosti sredstava za otpremnine za odlazak u penziju.

3.13. Transakcije sa povezanim pravnim licimaCilj Međunarodnog računovodstvenog standarda 24 – „Objelodanjivanje odnosa sa povezanim pravnim licima“, je da se osigura da finansijski izvještaji subjekta uključuju objelodanjivanja koja će skrenuti pažnju na mogući uticaj povezanih pravnih lica na finansijski položaj i izvještaj o dobitku ili gubitku subjekta.

Povezana pravna lica su:• društva koja direktno ili indirektno putem jednog ili

više posrednika kontrolišu izvještajno društvo ili su pod njegovom kontrolom, odnosno koja izvještajno društvo kontrolišu zajedno s drugim subjektima;

• pridružena društva u kojima Banka ima značajan uticaj, a koja nijesu ni povezano lice, niti zajedničko ulaganje investitora;

• fizička lica koja direktno ili indirektno imaju pravo

glasa u Banci koje im omogućava značajan uticaj na Banku, kao i bilo koji drugi subjekt za koji se očekuje da će uticati ili biti pod uticajem povezane osobe u poslovanju sa Bankom;

• rukovodioci na ključnim položajima, odnosno osobe koje imaju ovlašćenja i odgovornosti za planiranje, usmjeravanje i kontrolisanje aktivnosti Banke, uključujući direktore i ključno rukovodstvo.

Prilikom posmatranja svake moguće transakcije sa povezanom stranom pažnja je usmjerena na suštinu odnosa, a ne samo na pravni oblik.

4. FINANSIJSKI INSTRUMENTI

4.1. Upravljanje rizicimaBanka je u svome poslovanju izložena različitim rizicima od kojih su najznačajniji:

• kreditni rizik;• tržišni rizik;• rizik likvidnosti;• operativni rizik

Procedure za upravljanje rizicima su dizajnirane da identifikuju i analiziraju rizike, da definišu odgovarajuće limite i kontrole za upravljanje rizicima, kao i da prate izloženost Banke pojedinim rizicima. Procedure za upravljanje rizicima su predmet redovne kontrole u cilju adekvatnog odgovora na nastale promjene na tržištu, proizvodima i uslugama.

Sektor za upravljanje rizicima je odgovoran za praćenje izloženosti Banke pojedinim rizicima i usaglašenost sa procedurama za upravljanje rizicima i definisanim limitima o čemu se mjesečno izvještava Odboru direk-tora. Pored toga, praćenje izloženosti Banke određenom riziku je u nadležnosti Nadzornog komiteta i Komiteta za upravljanje kreditnim rizikom.

Banka testira osjetljivost Banke na pojedine vrste rizika i na zbirnoj osnovi, korišćenjem više vrsta stres scenarija. Pod stres scenariom podrazumijevaju se pretpostavke o promjenama tržišnih i drugih faktora koje mogu imati značajan materijalni uticaj na poslovanje Banke. Pored toga, uvođenje novih usluga zahtijeva analizu tržišta i ekonomskih uslova sa ciljem optimizacije odnosa prihoda i rizika.

4.2. Kreditni rizikBanka je izložena kreditnom riziku koji predstavlja rizik da dužnici neće biti u mogućnosti da dugovanja prema Banci izmire u potpunosti i na vrijeme. Banka vrši rezervisanja za gubitke po osnovu umanjenja vrijednosti, a koji se odnose na gubitke nastale na dan bilansa stanja.. Značajne promjene u privredi, odnosno stanju pojedinih privrednih grana koje čine osnov kreditnog portfolija Banke, mogle bi dovesti do gubitaka koji se razlikuju od gubitaka po osnovu kojih je izvršeno rezervisanje na dan izvještaja o finansijskom položaju. Stoga rukovodstvo Banke oprezno upravlja izloženošću kreditnom riziku.

4.2.1. Upravljanje kreditnim rizikomIzloženost kreditnom riziku ispoljava se kao rizik finansijskog gubitka koji nastaje kao posljedica nemogućnosti dužnika da ispuni sve ugovorene obaveze prema Banci. Banka upravlja preuzetim kreditnim rizikom tako što određuje limite u odnosu na velike kredite, pojedinačne korisnike kredita i povezana lica. Pomenuti rizici se kontinuirano prate i predmet su kontrole koja se vrši jednom godišnje ili češće. Svi krediti iznad propisanog limita treba da budu odobreni od strane Komiteta za upravljanje kreditnim rizikom.


U skladu sa limitima propisanim od strane Centralne banke Crne Gore, granska koncentracija kredita je predmet kontinuiranog praćenja.

Izloženost riziku po pojedinačnim zajmoprimaocima, uključujući druge banke i brokerska preduzeća, dalje se ograničava tako što se utvrđuje podlimit u odnosu na bilansnu i vanbilansnu izloženost. Stvarna izloženost u odnosu na utvrđene limite se redovno prati.

Upravljanje izloženošću kreditnom riziku vrši se redovnom analizom sposobnosti korisnika kredita i potencijalnih korisnika kredita da otplaćuju obaveze po osnovu kamate i glavnice.

Preuzete i potencijalne obaveze po osnovu kreditaPrimarna svrha ovih instrumenta je da se obezbijedi da sredstva budu dostupna klijentu u skladu sa zahtjevima. Garancije i aktivirani akreditivi predstavljaju neopozive garancije Banke da će izvršiti plaćanje u slučaju da klijent ne može da ispuni svoje obaveze prema trećim stranama, i stoga nose isti kreditni rizik kao i krediti. Dokumentarni i komercijalni akreditivi – koji predstavljaju pismenu izjavu o obavezi Banke preuzetoj u ime klijenta, a kojom se trećem licu daje ovlašćenje da kod Banke vuče mjenice do iznosa dogovorenog posebnim uslovima – su obezbijeđeni osnovnom isporukom robe na koju se odnose, te stoga, nose manji rizik nego direktna pozajmica.

4.2.2. Rezervisanja za gubitke po osnovu umanjenja vrijednosti u skladu sa MRS 39Na dan izvještaja o finansijskom položaju Banka procjenjuje da li postoji bilo kakav objektivni dokaz da je došlo do umanjenja vrijednosti finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava, u skladu sa zahtjevima MRS 39. Objektivni dokaz takvog gubitka obuhvata podatke koje imalac sredstva može da primijeti o nastanku gubitka kao što su:

• kašnjenje u plaćanju kamate ili glavnice;• restrukturiranje plasmana;• kršenje ugovora, finansijske teškoće dužnika;• visoka vjerovatnoća bankrotstva ili likvidacije,

proces naplate duga od strane države;• pokretanje sudskog spora protiv dužnika;• status neizmirivanja obaveza na nivou grupe

povezanih lica.

U skladu sa usvojenom metodologijom, Banka procjenjuje da li postoje objektivni dokazi o umanjenju vrijednosti pojedinačno za finansijska sredstva koja su pojedinačno značajna.

Izračunavanje sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih tokova gotovine obezbijeđenog finansijskog sredstva odražava novčane tokove koji mogu biti rezultat isključivanja umanjena za troškove pribavljanja i prodaje kolaterala, bez obzira na to da li je isključenje vjerovatno ili ne.

U svrhe zajedničke procjene umanjenja vrijednosti, finansijska sredstva koja nisu pojedinačno značajna se grupišu na osnovu sličnih karakteristika kreditnog rizika.

4.2.3. Maksimalna izloženost kreditnom riziku po bilansnim i vanbilansnim stavkama

U hiljadama EUR

Bilansne stavke 2016 2015

Krediti i plasmani bankama 43.254 97.912

Krediti i plasmani komitentima 275.140 290.612

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 213 211

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha 2.686 2.609

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća 89.594 66.410

Forfeting 1.190 1.919

412.077 459.673

Vanbilansne stavke

Plative garancije 5.299 7.141

Činidbene garancije 9.046 11.559

Nepokriveni akreditivi 585 943

Nepovučene kreditne linije 25.226 25.230

40.156 44.873

Ukupna izloženost kreditnom riziku 452.233 504.546

Izloženost kreditnom riziku se djelimično kontroliše pribavljanjem instrumenata obezbjeđenja i garancija pravnih i fizičkih lica.

Prije odobravanja kredita i drugih plasmana, Banka procjenjuje kreditnu sposobnost dužnika, uzimajući u obzir kriterijume utvrđene internim propisom, i pravnu valjanost procijenjene vrijednosti kolaterala. Vrijednost kolaterala se izračunava kao neto vrijednost, pod kojom se podrazumijeva tržišna vrijednost umanjena za sve troškove koji se odnose na realizaciju kolaterala.

Pored toga, sva fizička lica su u obavezi da svoju mjesečnu zaradu primaju preko tekućeg računa kod Banke, u cilju smanjenja kreditnog rizika.

Tipovi instrumenata obezbjeđenja su:• depoziti;• pravo zaloge na industrijskim mašinama, hartijama od vrijednosti, zalihama i vozilima;• hipoteke na nepokretnostima i fiducijarni prenos vlasništva;• mjenice;• ovlašćenja;• administrativne zabrane;• žiranti i• polise osiguranja.

27

.

U hiljadama EUR

31.12.2016.

Neobezvri-jeđeni

nedospjeli

Dospjeli, pojedinačno

neobezvri-jeđeni dospjeli

Pojedinačno obezvri-

jeđenUkupno,

bruto

Pojedinačna ispravka

vrijednosti

Grupnaispravka

vrijednosti

Ukupna ispravka

vrijednostiUkupno,

neto

Stambeni krediti 54.133 232 4.555 58.920 3.215 360 3.575 55.345

Prekoračenje po tekućim računima 2.588 140 43 2.771 42 90 132 2.639

Potrošački krediti 74.909 530 9 75.448 - 1.479 1.479 73.969

Kreditne kartice 3.085 273 1.789 5.147 1.752 348 2.100 3.047

Namjenski krediti 97 9 574 680 502 8 510 170

Ostali krediti fizičkim licima, pokriveni hipotekom

18.868 161 867 19.896 619 180 799 19.097

Ostali krediti 4.011 96 6.458 10.565 4.542 146 4.688 5.877

Krediti mikro i malim preduzećima 18.365 1.353 6.980 26.698 4.373 1.316 5.689 21.009

Krediti srednjim i velikim preduzećima 55.772 98 87.231 143.101 52.809 1.114 53.923 89.178

Krediti Vladi i opštinama 2.080 1 2.791 4.872 22 41 63 4.809

233.908 2.893 111.297 348.098 67.876 5.082 72.958 275.140

Krediti i plasmani bankama 43.254 - - 43.254 - - - 43.254

277.162 2.893 111.297 391.352 67.876 5.082 72.958 318.394

U hiljadama EUR

31.12.2015.

Neobezvri-jeđeni

nedospjeli

Dospjeli, pojedinačno

neobezvri-jeđeni dospjeli

Pojedinačno obezvri-

jeđenUkupno,

bruto

Pojedinačna ispravka

vrijednosti

Grupnaispravka

vrijednosti

Ukupna ispravka

vrijednostiUkupno,

neto

Stambeni krediti 58.673 171 5.107 63.951 3.355 534 3.889 60.062

Prekoračenje po tekućim računima 3.058 137 43 3.238 41 90 131 3.107

Potrošački krediti 70.766 282 17 71.065 - 1.150 1.150 69.915

Kreditne kartice 3.733 216 1.944 5.893 1.756 280 2.036 3.857

Namjenski krediti 265 102 472 839 401 20 421 418

Ostali krediti fizičkim licima, pokriveni hipotekom

13.162 105 931 14.198 573 203 776 13.422

Ostali krediti 5.597 152 6.502 12.251 4.242 235 4.477 7.774

Krediti mikro i malim preduzećima 21.369 890 7.600 29.859 4.348 1.289 5.637 24.222

Krediti srednjim i velikim preduzećima 68.738 697 74.104 143.539 47.636 1.370 49.006 94.533

Krediti Vladi i opštinama 5.049 8 8.357 13.414 32 80 112 13.302

250.410 2.760 105.077 358.247 62.384 5.251 67.635 290.612

Krediti i plasmani bankama 97.912 - - 97.912 - - - 97.912

348.322 2.760 105.077 456.159 62.384 5.251 67.635 388.524

Krediti i avansi koji nisu ni dospjeli niti obezvrijeđeni u 2016. i 2015. godini su svi svrstani u dobru aktivu.

a) Dospjeli ali pojedinačno neobezvrijeđeni krediti i plasmani

U hiljadama EUR

31.12.2016.Do 30 dana kašnjenje

Od 31 do 60 dana

kašnjenja

Od 61 do 90 dana

kašnjenje

Od 91 do 180 dana kašnjenje


Od 1 do 5godina

kašnjenje

Preko 5 godina

kašnjenje Ukupno

Stambeni krediti 94 11 5 7 19 96 - 232

Prekoračenja po tekućim računima 52 3 1 4 11 38 31 140

Potrošački krediti 84 19 3 20 85 319 - 530

Kreditne kartice 100 10 3 2 15 112 32 274

Namjenski krediti 1 - - - 1 7 - 9

Ostali krediti fizičkim licima, pokriveni hipotekom 30 12 - 9 4 105 - 160

Ostali krediti 13 5 1 3 4 68 3 97

Krediti mikro i malim preduzećima 121 24 103 68 126 810 100 1.352

Krediti srednjim i velikim preduzećima 98 - - - - - - 98

Krediti Vladi i opštinama 1 - - - - - - 1

594 84 116 113 265 1.555 166 2.893

4.2.4. Krediti i plasmaniKrediti i plasmani su prikazani u narednim tabelama:


U hiljadama EUR

31.12.2015.Do 30 dana kašnjenje

Od 31 do 60 dana

kašnjenja

Od 61 do 90 dana

kašnjenje



Od 1 do 5godina

kašnjenje

Preko 5 godina

kašnjenje Ukupno

Stambeni krediti 82 22 6 14 32 15 - 171

Prekoračenja po tekućim računima 60 1 4 7 16 24 25 137

Potrošački krediti 88 20 9 18 73 74 - 282

Kreditne kartice 106 12 2 9 27 27 33 216

Namjenski krediti 92 2 - 1 3 4 - 102

Ostali krediti fizičkim licima, pokriveni hipotekom 25 9 4 10 3 54 - 105

Ostali krediti 75 15 1 5 9 47 - 152

Krediti mikro i malim preduzećima 145 104 11 82 230 295 23 890

Krediti srednjim i velikim preduzećima 697 - - - - - - 697

Krediti Vladi i opštinama 8 - - - - - - 8

1.378 185 37 146 393 540 81 2.760

b) Fer vrijednost sredstava obezbjeđenja do visine plasmana koji su obezbijeđeni tim sredstvima

U hiljadama EUR2016 2015

Depoziti 7.065 7.482

Hartije od vrijednosti 71 104

Zaloga 4.991 1.872Hipoteke 205.795 210.661Ukupno 217.922 220.119

Individualno neobezvrijeđeni prikazanido visine plasmana koji su obezbijeđeni tim sredstvima

U hljadama EUR

2016 7.065Depoziti 3.721 5.988Hartije od vrijednosti 70 103Zaloga 2.906 702Hipoteke 127.758 140.174Ukupno 134.455 146.967

Individualno obezvrijeđeni prikazani do visine plasmana koji su obezbijeđeni tim sredstvima

U hljadama EUR

2016 2015Depoziti 3.344 1.494Hartije od vrijednosti 1 1Zaloga 2.085 1.170Hipoteke 78.037 70.487Ukupno 83.467 73.152

Banka kao predmet hipoteke uzima nepokretnosti čija vrijednost, po procjeni ovlašćenih procjenitelja, mora biti iznad minimuma od 30% vrijednosti LTV racija (odnos iznosa kredita prema vrijednosti kolaterala). Nekretnine koje se uzimaju kao kolateral su stambeni prostori, porodične stambene zgrade, poslovni objekti, poslovni prostori i zemljište zavisno od lokacije i njegove buduće namjene

Prilikom uzimanja zaloga nad hartijama od vrijednosti, Banka dnevno prati cijenu hartija od vrijednosti koje su uzete kao sredstvo obezbjeđenja. Tržišna vrijednost zaloge mora biti 50% veća od vrijednosti plasmana.

c) Restrukturirani krediti i plasmani Banka je zajmoprimcu restrukturirala kredit ako je, zbog pogoršanja dužnikove kreditne sposobnosti:a. produžila rok otplate za glavnicu ili kamatu,b. smanjila kamatnu stopu na odobreni kredit,c. smanjila iznos duga, glavnice ili kamate ilid. preuzela dug,e. izvršila kapitalizaciju kamata;f. zamijenila postojeći kredit novim;g. napravila druge slične pogodnosti koje

olakšavaju finansijsku poziciju zajmoprimca.

29

Prilikom restrukturiranja kredita Banka vrši finansijsku analizu zajmoprimca i procjenjuje mogućnosti zajmoprimca da realizuje tokove gotovine neophodne za otplatu glavnice kredita, kao i odgovarajuće kamate nakon restrukturiranja kredita.

Banka je u toku 2016. godine restrukturirala kredite u iznosu od 40.330 hiljade EUR (2015: 57.015 hiljada EUR.

d) Geografska koncentracijaGeografska koncentracija izloženosti Banke kreditnom riziku, bez umanjenja za ispravku vrijednosti, je prikazana u sljedećoj tabeli:

U hiljadama EUR

Crna Gora Evropska unijaSAD i

Kanada Ostalo Ukupno

Krediti i plasmani bankama - 33.980 8.546 728 43.254

Krediti i plasmanii komitentima 337.912 268 126 9.792 348.098

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 174 39 - - 213

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz iskaz o ukupnom rezultatu

180 - 2.506 - 2.686

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća 89.594 - - - 89.594

Forfeting 2.828 - - - 2.828

31. decembar 2016. godine 430.688 34.287 11.178 10.520 486.673

31. decembar 2015. godine 421.028 97.217 9.718 1.984 529.947

U cilju identifikovanja, mjerenja, procjene i praćenja rizika zemlje Banka koristi metodologiju i iskustvo OTP grupe, kao i Odluku Centralne banke Crne Gore.

Banka mjeri izloženost riziku zemlje za sve zemlje u kojima je sjedište ili boravište dužnika Banke. Izloženost Banke riziku zemlje se mjeri na osnovu pojedinačnog plasmana, definisanog u dokumentu koji podrazumijeva kontrolu rejtinga zemlje dužnika, uzimajući u obzir političke, ekonomske i socijalne uslove u zemlji dužnika.

Banka rangira sve zemlje svih dužnika u sledeće kategorije rizika:

1) zemlje bez rizika;2 ) zemlje niskog rizika;3 ) zemlje srednjeg rizika;4 ) zemlje visokog rizika.

Rangiranje zemalja dužnika služi banci za utvrđivanje potrebnog kapitala za rizik zemlje i za ograničavanje izloženosti banke pojedinim zemljama dužnika, grupi zemalja ili regionu.

e) Industrijska koncentracijaKoncentracija po djelatnostima izloženosti Bankekreditnom riziku, bez umanjenja za ispravkuvrijednosti je prikazana u sljedećoj tabeli:

U hiljadama EUR

Finansije

Transport saobraćaj i

telekomunikacije

Usluge turizam i

ugostiteljstvo TrgovinaGrađevi-narstvo Energetika Rudarstvo

Admini-stracija

Trgovina

nekretninama

Poljopri-vreda,

lovi ribolov Proizvodnja Ostalo

Fizička

lica Ukupno

Krediti i plasmani bankama 43.254 - - - - - - - - - - - - 43.254

Krediti i plasmani komitentima 4.638 3.436 10.903 85.958 17.934 1.143 1.436 5.463 12.026 2.887 22.250 8.004 172.020 348.098

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju

213 - - - - - - - - - - - - 213

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha

2.506 - - - - 163 - - - - - 17 - 2.686

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća

10.000 - - - - - - 79.594 - - - - - 89.594

Forfeting - 91 98 2.450 - - 119 - - - 70 - - 2.828

31. decembar 2016. godine 60.611 3.527 11.001 88.408 17.934 1.306 1.555 85.057 12.026 2.887 22.320 8.021 172.020 486.673

31. decembar 2015. godine 119.905 6.405 18.718 92.700 12.745 1.914 1.593 62.637 1.695 4.988 26.233 10.889 169.525 529.947


4.2.5. Vanbilansna evidencijaRočnost vanbilansnih stavki po kojima je Banka izložena kreditnom riziku je sljedeća:

U hiljadama EUR

31. decembar 2016. godineNepovučene

kreditne linije GarancijeNepokriveni

akreditivi Ukupno

Do 1 godine 23.094 5.910 226 29.230

Od 1 do 5 godina 2.132 8.435 359 10.926

25.226 14.345 585 40.156

U hiljadama EUR

31. decembar 2015. godineNepovučene

kreditne linije GarancijeNepokriveni

akreditivi Ukupno

Do 1 godine 25.219 4.378 390 29.987

Od 1 do 5 godina 11 14.322 553 14.886

25.230 18.700 943 44.873

4.3. Tržišni rizikBanka je izložena tržišnim rizicima. Tržišni rizici proizilaze iz otvorenih pozicija po osnovu kamatne stope, valute i vlasničkih proizvoda, od kojih su svi izloženi opštim i specifičnim tržišnim kretanjima. Limiti za izloženost tržišnim rizicima su interno propisani i usklađeni sa limitima propisanim od strane Centralne banke Crne Gore.

4.3.1. Devizni rizikFinansijska pozicija i novčani tokovi Banke su izloženi efektima promjena kursa valuta. Izloženost deviznom riziku se redovno prati putem usklađivanja sa limitima propisanim od strane Centralne banke Crne Gore.

Izloženost riziku od promjena kursa valuta na dan 31. decembra 2016. godine prikazana je u sljedećoj tabeli.

U hiljadama EUR

USD Ostale valute Ukupno strane valute Lokalna valuta (EUR) Ukupno

AKTIVA

Gotovina i sredstva kod Centralne banke 669 451 1.120 172.712 173.832

Krediti i plasmani bankama 20.845 2.411 23.256 19.998 43.254

Krediti i plasmani komitentima - - - 275.140 275.140

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju - - - 213 213


2.506 - 2.506 180 2.686

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća - - - 89.594 89.594

Forfeting - - - 1.190 1.190

Ukupna aktiva 24.020 2.862 26.882 559.027 585.909

PASIVA

Depoziti od banaka - - - 3.897 3.897

Obaveze prema komitentima 24.034 2.810 26.844 460.124 486.968

Ostala pozajmljena sredstva - - - 3.018 3.018

Ostale obaveze 12 - 12 2.018 2.030

Ukupno obaveze 24.046 2.810 26.856 469.057 495.913

Neto otvorena devizna pozicija:

- 31. decembar 2016. godine (26) 52 26 89.970 89.996

- 31. decembar 2015. godine (18) 71 53 84.815 84.868

4.3.2. Operativni rizikOperativni rizik je rizik od mogućeg nastanka negativnih efekata na finansijski rezultat i kapital Banke usled greške (nenamjerne i namjerne) od strane zaposlenih, neodgovarajućih unutrašnjih procedura i procesa, neadekvatnog upravljanja informacionim i drugim sistemima u Banci, kao i usled nastupanja nepredvidivih eksternih događaja, uključujući niske vjerovatnoće događaja.Izloženost operativnom riziku se redovno prati kroz usaglašavanje sa limitima propisanim od strane Centralne banke Crne Gore.Cilj upravljanja operativnim rizikom je da se osigura da je nivo izloženosti operativnom riziku usklađen sa Strategijom upravljanja rizicima i politikama Banke, tj. svođenje gubitaka po osnovu operativnog rizika na najmanji mogući nivo.Proaktivna identifikacija i procjena rizika vrši se na godišnjem nivou, a na taj način se procjenjuje izloženost operativnom riziku, uzimajući u obzir mogućnost ili učestalost pojave i njihov mogući uticaj na Banku.Pored toga, najmanje jednom godišnje, priprema se scenario analiza, koji se odnosi na manje vjerovatne događaje sa mnogo ozbiljnijim potencijalnim uticajem na Banku, kao što su prirodne katastrofe, napadi na IT sisteme, pad sistema platnog prometa, značajno povlačenje depozita itd. Scenariji su usklađeni na nivou OTP grupe.

4.3.3. Rizik od promjene kamatnih stopaRizik od promjene kamatnih stopa novčanih tokova predstavlja rizik da će budući novčani tokovi finansijskog instrumenta biti podložni oscilacijama usljed promjenljivih kamatnih stopa na tržištu. Kamatni rizik fer vrijednosti predstavlja rizik da će vrijednost finansijskog instrumenta biti podložna oscilacijama usljed promjenljivih kamatnih stopa na tržištu. Banka je izložena efektima promjene važećih kamatnih stopa na tržištu i to po osnovu rizika od promjene kamatnih stopa na novčane tokove. Kao posljedica takvih promjena može doći do povećanja kamatnih marži, međutim, one mogu umanjiti dobit ili dovesti do gubitka u slučaju neočekivanih kretanja. Kamatne stope se zasnivaju na tržišnim stopama tako da Banka redovno vrši ponovno određivanje cijena.

31

Naredna tabela prikazuje kamatonosna i nekamatonosna sredstva i obaveze Banke na dan 31. decembra 2016. godine:

U hiljadama EUR

Kamatonosno Nekamatonosno Ukupno

AKTIVA

Gotovina i sredstva kod Centralne banke 11.140 162.692 173.832

Krediti i plasmani bankama 43.254 - 43.254

Krediti i plasmani komitentima 275.140 - 275.140

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju - 213 213

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha - 2.686 2.686

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća 89.594 - 89.594

Forfeting 1.190 - 1.190

Ukupna aktiva 420.318 165.591 585.909

PASIVA

Depoziti od banaka 2.525 1.372 3.897

Obaveze prema komitentima 364.587 122.381 486.968

Ostale pozajmice 3.016 2 3.018

Ostale obaveze - 2.030 2.030

Ukupno obaveze 370.128 125.785 495.913

Izloženost riziku od promjene kamatnih stopa:

- 31. decembar 2016. godine 50.190 39.806 89.996

- 31. decembar 2015. godine 66.274 18.594 84.868

4.4. Rizik likvidnostiRizik likvidnosti predstavlja rizik da Banka neće moći obezbijediti dovoljno novčanih sredstava za izmirenje obaveza u trenutku njihove dospjelosti, ili rizik da će Banka za izmirivanje dospjelih obaveza morati obezbjeđivati novčana sredstva po razumnoj cijeni i blagovremeno.

4.4.1. Upravljanje rizikom likvidnostiUsklađenost i kontrolisana neusklađenost dospijeća i kamatnih stopa po osnovu sredstava i obaveza su od velikog značaja za rukovodstvo Banke. Nije uobičajeno da Banka ima kompletno usklađenu poziciju, budući da poslovne transakcije često imaju neodređen rok dospijeća i da su različitih vrsta. Neusklađena pozicija potencijalno povećava profitabilnost, ali i povećava rizik od gubitka.

Dospijeća sredstava i obaveza i sposobnost Banke da po prihvatljivim troškovima obezbijedi izvore sredstava po dospijeću obaveza, važan su činilac u procjeni likvidnosti Banke i njene izloženosti promjenama kamatnih stopa i kurseva.

Potrebe za likvidnošću za pokrivanje garancija odnosno aktiviranih akreditiva su znatno manje od iznosa preuzetih obaveza, budući da Banka ne očekuje da treća strana povuče ugovorena sredstva. Ukupni neizmireni iznos ugovorne obaveze kojom se odobrava kredit sa produženim rokom dospijeća ne mora nužno dovesti do budućih zahtijeva za likvidnim sredstvima, s obzirom da će mnoge od ovih obaveza isteći ili biti okončane bez finansiranja.

Sektor sredstava i likvidnosti dnevno prati izloženost Banke riziku likvidnosti.

Za utvrđivanje usklađenosti i neusklađenosti novčanih priliva i odliva, Banka koristi skale dospijeća (GAP analiza).

U tabeli koja slijedi prikazana su sredstva i obaveze Banke za preostali period do ugovorenog datuma dospijeća, a u odnosu na datum izvještaja o finansijskom položaju.


U hiljadama EUR

Do 30 danaOd 1 do 3 mjeseca

Od 3 do 12 mjeseci

Od 1 do 5 godina Preko 5 godina Ukupno

AKTIVA

Gotovina i sredstva kod Centralne banke 139.273 - - 34.559 - 173.832

Krediti i plasmani bankama 41.969 - - - 1.285 43.254

Krediti i plasmani komitentima 5.787 11.842 40.092 121.143 96.276 275.140

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju - - - - 213 213

Finansijska sredstva po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha - - - - 2.686 2.686

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća - - 10.000 79.594 - 89.594

Forfeting - - - 1.190 - 1.190

Ukupno sredstva 187.029 11.842 50.092 236.486 100.460 585.909

PASIVA

Depoziti od banaka 575 640 2.394 287 1 3.897

Obaveze prema komitentima 48.622 84.515 315.889 37.806 136 486.968

Ostala pozajmljena sredstva 8 - 442 1.454 1.114 3.018

Ostale obaveze 2.030 - - - - 2.030

Ukupno obaveze 51.235 85.155 318.725 39.547 1.251 495.913

Neto ročna neusklađenost:

- 31. decembar 2016. godine 135.794 (73.313) (268.633) 196.939 99.209 89.996

- 31. decembar 2015. godine 194.842 (75.921) (244.468) 145.940 64.475 84.868

Struktura finansijskih sredstava i obaveza na dan 31. decembra 2016. godine ukazuje na postojanje ročne neusklađenosti preostalog perioda dospijeća sredstava i obaveza od 1 do 3 mjeseca i od 3 mjeseca do 1 godine. Primarni razlog navedene neusklađenosti je u činjenici da su kratkoročni izvori sredstava sa preostalim rokom dospijeća od 1 mjeseca, a prevashodno depoziti po viđenju plasirani na duži vremenski period. Banka nije imala problem sa likvidnošću tokom 2016. godine. Racio likvidnosti na dan 31. decembra 2016. godine iznosi 1.78%.

4.4.2. Ročnost finansijskih obaveza prema preostalom roku dospijeća (nediskontovani tokovi gotovine)

U hiljadama EUR

31 decembar 2016. Po viđenjuDo 1

mjesecaOd

1 do 3 mjeseca

Od 3 do 12 mjeseci

Od 1 do 5 godina

Preko 5 godina Ukupno

OBAVEZE

Depoziti od banaka 119 457 640 2.394 287 1 3.898

Obaveze prema komitentima 15.863 33.294 85.445 319.364 38.222 137 492.325

Ostale pozajmice - 8 - 458 1.508 1.155 3.129

Ostale obaveze - 2.050 - - - - 2.050

15.982 35.809 86.085 322.216 40.017 1.293 501.402

U hiljadama EUR

31 decembar 2015. Po viđenjuDo 1

mjesecaOd

1 do 3 mjeseca

Od 3 do 12 mjeseci

Od 1 do 5 godina

Preko 5 godina Ukupno

OBAVEZE

Depoziti od banaka 943 708 - - - - 1.651

Obaveze prema komitentima 17.338 49.138 99.728 301.557 21.456 141 489.358

Ostale pozajmice - 11 - 367 1.612 1.380 3.370

Ostale obaveze - 1.194 - - - - 1.194

18.281 51.051 99.728 301.924 23.068 1.521 495.573

(Nivo 1 – Kotirane vrijednosti (nekorigovane) na aktivnom tržištu istih sredstava i obaveza. Ovaj nivo uključuje kotirane instrumente kapitala.

Nivo 2 – Unosi koji ne predstavljaju kotirane vrijednosti uključene u Nivo 1, a koji su raspoloživi i tiču se datog sredstva ili obaveze, bilo direktno (tj. u vidu cijena) ili indirektno (u vidu zaključaka na osnovu cijena). Banka ne posjeduje finansijske instrumente vrednovane po fer vrijednosti uključene u nivo 2.

4.5. Fer vrijednost finansijskih instrumenata

4.5.1 Fer vrijednost finansijskih instrumenata vrednovanih po fer vrijednosti

Hijerarhija fer vrijednosti finansijskih instrumenata vrednovanih po fer vrijednostiMSFI 13 definiše hijerarhiju tehnika vrednovanja na osnovu toga da li su unosi koje zahtijevaju te tehnike vrednovanja raspoloživi ili ne. Raspoloživi unosi odslikavaju tržišne podatke dobijene iz nezavisnih izvora; unosi koji nisu raspoloživi uključuju tržišne pretpostavke Banke. Ove dvije vrste unosa stvorile su sljedeću hijerarhiju fer vrijednosti:

33

Nivo 3 – unosi za sredstva i obaveze koji nisu zasnovani na raspoloživim tržišnim podacima (unosi koji nisu raspoloživi). Ovaj Nivo uključuje ulaganja u kapital pod tržišnim pretpostavkama Banke (ne postoje raspoloživi podaci). Banka ne posjeduje finansijske instrumente vrednovane po fer vrijednosti uključene u nivo 3.

Ova hijerarhija zahtijeva upotrebu raspoloživih tržišnih podataka kada isti postoje. Prilikom procjene fer vrijednosti, Banka uzima u obzir raspoložive tržišne vrijednosti kad god je to moguće. Na dan 31. decembra 2016. godine, tržišne cijene hartija od vrijednosti vrednovanih po fer vrijednosti u portfoliju Banke su bile dostupne.

31. decembar 2016. godine Nivo 1 Nivo 2 Nivo 3 Ukupno

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 213 - - 213

Finansijska sredstva po fer vrijednosti investicione hartije od vrijednosti – instrumenti kapitala

2.686 - - 2.686

Ukupna sredstva 2.820 - - 2.820

31. decembar 2015. godine Nivo 1 Nivo 2 Nivo 3 Ukupno

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 211 - - 211

Finansijska sredstva po fer vrijednosti investicione hartije od vrijednosti – instrumenti kapitala

2.609 - - 2.609

Ukupna sredstva 2.820 - - 2.820

Tehnike vrednovanja i pretpostavke korišćene za vrednovanje finansijskih instrumenata vrednovanih po fer vrijednostiFer vrijednost hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju i hartija od vrijednosti vrednovanih po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha je zasnovana na tržišnim cijenama. Ukoliko informacije o tržišnim cijenama nisu raspoložive, koriste se tržišne cijene kotiranih hartija od vrijednosti sa sličnim karakteristikama. Na dan 31. decembra 2015. godine, tržišne cijene hartija od vrijednosti vrednovanih po fer vrijednosti u portfoliju Banke su bile dostupne.

4.5.2 Fer vrijednost finansijskih instrumenata koji nisu vrednovani po fer vrijednosti

Hijerarhija fer vrijednosti finansijskih instrumenata koji nisu vrednovani po fer vrijednostiProcijenjena fer vrijednost finansijskih instrumenata, prema hijerarhiji fer vrijednosti, data je u narednoj tabeli:

31. decembar 2016. godine Nivo 1 Nivo 2 Nivo 3 Ukupno Knjigovodstvena

vrijednost

Gotovina i sredstva kod Centralne banke - 173.832 - 173.832 173.832

Krediti i plasmani bankama - - 43.254 43.254 43.254

Krediti i plasmani komitentima - - 275.140 275.140 275.140

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća - 89.594 - 89.594 89.594

Forfeting - - 1.190 1.190 1.190

Ukupna sredstva - 263.426 319.584 583.010 583.010

Depoziti od banaka - 3.897 3.897 3.897

Obaveze prema komitentima - - 486.968 486.968 486.968

Ostale pozajmice - - 3.018 3.018 3.018

Ostale obaveze - - 2.030 2.030 2.030

Ukupne obaveze - - 495.913 495.913 495.913


31. decembar 2015. godine Nivo 1 Nivo 2 Nivo 3 Ukupno Knjigovodstvena

vrijednost

Gotovina i sredstva kod Centralne banke - 115.321 - 115.321 115.321

Krediti i plasmani bankama - - 97.912 97.912 97.912

Krediti i plasmani komitentima - - 290.612 290.612 290.612

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća - 66.410 - 66.410 66.410

Forfeting - - 1.919 1.919 1.919

Ukupna sredstva - 181.731 390.443 572.174 572.174

Depoziti od banaka - - 1.648 1.648 1.648

Obaveze prema komitentima - - 484.034 484.034 484.034

Ostale pozajmice - - 3.250 3.250 3.250

Ostale obaveze - - 1.194 1.194 1.194

Ukupne obaveze - - 490.126 490.126 490.126

Tehnike vrednovanja i pretpostavke korišćene za vrednovanje finansijskih instrumenata koji nisu vrednovani po fer vrijednosti

Finansijska sredstva i obaveze koje nisu vrednovane po fer vrijednosti, fer vrijednost obračunata je samo za potrebe objelodanjivanja, bez efekata na pozicije iskaza o finansijskom položaju ili iskaza o ukupnom rezultatu. Dodatno, s obzirom na to da nema aktivnog trgovanja ovim instrumentima, određivanje fer njihove vrijednosti zahtijeva korišćenje procjena rukovodstva u značajnoj mjeri.

Fer vrijednost je cijena koja se može primiti za prodaju nekog sredstva ili platiti za prenos neke obaveze u uobičajenoj transakciji na glavnom (ili najpovoljnijem) tržištu na datum odmjeravanja pod tekućim tržišnim uslovima bez obzira na to da li je cijena direktno utvrdiva ili procijenjena korišćenjem neke druge tehnike vrednovanja. Međutim, ne postoje dostupne tržišne cijene za određeni dio finansijskih instrumenata Banke, koji su prema tome klasifikovani u nivo 2 i nivo 3 hijerarhije fer vrijednosti. U uslovima u kojima nema dostupnih tržišnih cijena, fer vrijednost se procenjuje primjenom modela diskontovanja novčanih tokova ili drugih modela. Promjene pretpostavki koje leže u osnovi procjena, uključujući diskontne stope i procijenjene novčane tokove, u značajnoj mjeri utiču na procjene. Stoga utvrđene procjene fer tržišne vrijednosti ne mogu biti ostvarene prilikom aktuelne prodaje finansijskog instrumenta.

Knjigovodstvena vrijednost predstavlja razumnu procjenu fer vrijednosti za sljedeće finansijske instrumente, koji su prevashodno kratkoročni:

• Gotovina i depoziti kod Centralne banke;• Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća

(odnose se na državne obveznice sa rokom

dospijeća do 6 mjeseci);• Ostale obaveze.Prilikom procjene fer vrijednosti finansijskih instrumenata koji nisu vrednovani po fer vrijednosti i klasifikovani su kao nivo 2 i nivo 3, primijenjene su sljedeće pretpostavke:

a) Krediti i plasmani bankamaPotraživanja od drugih banaka obuhvataju međubankarske plasmane i pozicije u procesu naplate, vezane za varijabilne kamatne stope. Budući novčani tokovi su diskontovani na sadašnju vrijednost primjenom efektivnih kamatnih stopa. S obzirom na to da su ugovorene varijabilne kamatne stope, promjene u varijabilnim kamatnim stopama se reflektuju u promjenema efektivnih kamatnih stopa, tako da je fer vrijednost plasmana sa varijabilnom kamatnom stopom i prekonoćnih depozita približno jednaka knjigovodstvenoj vrijednosti ovih finansijskih sredstava iskazanoj na dan iskaza o finansijskom položaju.

b) Krediti i plasmani komitentima i forfetingFer vrijednost je određena primjenom modela diskontovanih novčanih tokova, koji uključuje i pretpostavke izloženosti kreditnom riziku, riziku kamatnih stopa, “PD”, “LGD”, u mjeri u kojoj je isto primljenjivo. S obzirom na to da je značajan dio kredita klijentima odobren po fiksnim kamatnim stopama, u cilju utvrđivanja fer vrijednosti kredita klijentima sa fiksnom kamatnom stopom iskazanih po amortizovanoj vrijednosti, izvršeno je poređenje kamatnih stopa po kojima su krediti odobravani klijentima sa raspoloživim informacijama o preovlađujućim tržišnim kamatnim stopama u bankarskom sektoru Crne Gore, odnosno prosječnim ponderisanim kamatnim stopama po djelatnostima, kao što je prikazano u narednoj tabeli:

- u procentima- Godišnja prosječna ponderisana kamatna stopa

Djelatnost Banka Bankarski sektor u Crnoj Gori

Finansijske institucije 8.44 6.52

Velika pravna lica 7.08 6.93

Nefinansijski sektor 7.19 7.93

Vlada i pravna lica u državnom vlasništvu 6.22 5.21

Domaćinstva 9.23 9.21

Ostalo 9.83 7.46

Prema mišljenju rukovodstva Banke, fer vrijednost kredita klijentima obračunata kao sadašnja vrijednost budućih novčanih tokova diskontovanih primjenom važećih tržišnih stopa, odnosno prosječnih ponderisanih kamatnih stopa za bankarski sektor, ne odstupa značajno od iskazanih knjigovodstvenih vrijednosti kredita na dan izvještaja o finansijskom položaju. Po mišljenju rukovodstva, iznosi u finansijskim iskazima odražavaju realnu vrijednost koja je u datim

okolnostima najvjerodostojnija i najkorisnija za potrebe finansijskog izvještavanja.

c) Depoziti i obaveze po kreditimaZa depozite po viđenju, kao i depozite sa preostalim rokom dospijeća kraćim od godinu dana, pretpostavka je da procijenjena fer vrijednost ne odstupa značajno od knjigovodstvenih vrijednosti.

Procijenjena fer vrijednost kamatonosnih depozita

35

sa fiksnom kamatnom stopom i preostalim rokom dospijeća preko godinu dana, bez navedene tržišne cijene bazira se na diskontovanom toku gotovine primjenom važeće kamatne stope na nove obaveze sa sličnim preostalim dospijećem. Prema mišljenju rukovodstva kamatne stope Banke su usklađene sa važećim tržišnim kamatnim stopama, i shodno tome iznosi u finansijskim iskazima odražavaju realnu vrijednost koja u datim okolnostima najvjerodostojnije odražava pravičnu vrijednost navedenih finansijskih instrumenata.

Za fer vrijednost obaveza po kreditima sa varijabilnom kamatnom stopom pretpostavka je da aproksimira knjigovodstvenoj vrijednosti ovih obaveza na dan izvještavanja.

4.6. Upravljanje kapitalom

Upravljanje kapitalom ima za cilj:• usaglašenost sa propisima regulatora,• zaštitu sposobnosti Banke da održi stalnost

poslovanja kako bi bila u mogućnosti da obezbijedi isplate akcionarima i naknade ostalim vlasnicima, i

• obezbjeđenje kapitala za podršku daljeg razvoja Banke.

Rukovodstvo Banke vrši kontrolu adekvatnosti kapitala korišćenjem metodologije i limita propisanih od strane Centralne banke Crne Gore (Sl. list CG, br. 60/08, 41/09, 38/11 i 55/12). U skladu sa propisima, Banka kvartalno dostavlja izvještaje o stanju i strukturi kapitala Centralnoj banci Crne Gore.

Kapital Banke sastoji se od:

• Osnovnog kapitala (uplaćeni akcijski kapital, neraspoređena dobit iz prethodnih godina, dobit tekuće godine, umanjena za gubitak); i

• Dopunskog kapitala (rezerve koje su formirane na teret dobiti nakon njenog oporezivanja: zakonske,

statutarne i druge rezerve, subordinisani kredit).• umanjenih za nematerijalna ulaganja,

nedostajući dio rezerve, direktna i indirektna ulaganja u drugim bankama, kredite ili finansijske institucije u iznosu više od 10% kapitala tih institucija

Rizična aktiva se sastoji od stavki aktive i kreditnih ekvivalenata vanbilansnih stavki aktive koje su izložene riziku. Kreditni ekvivalenti vanbilansnih stavki aktive predstavljaju iznos koji je rezultat množenja knjigovodstvene vrijednosti vanbilansnih stavki aktive sa propisanim faktorima konverzije. Ukupnu rizikom ponderisanu aktivu čini zbir stavki aktive bilansa i kreditnih ekvivalenata vanbilansnih stavki aktive izloženih riziku (rizična aktiva Banke), klasifikovanih u četiri kategorije i pomnoženih sa odgovarajućim propisanim ponderima rizika.

U skladu sa propisima Centralne banke Crne Gore, Banka je obavezna da održava minimalan stepen adekvatnosti kapitala od 10%. Banka je dužna da obim svog poslovanja uskladi sa propisanim pokazateljima, odnosno da obim i strukturu svojih rizičnih plasmana uskladi sa Zakonom o bankama i propisima Centralne banke Crne Gore. Na dan 31. decembra 2016. godine, koeficijent solventnosti obračunat od strane Banke u statutarnim finansijskim iskazima iznosi 20.88%.

4.7. Analize osjetljivosti

4.7.1. Analize osjetljivosti (devizni rizik)Upravljanje izloženošću deviznom riziku, pored analize potraživanja i obaveza Banke iskazanih u stranoj valuti, uključuje i analizu osjetljivosti na promjene deviznog kursa. U sljedećoj tabeli je prikazan scenario promjene deviznog kursa u rasponu od +10% do -10% u odnosu na EUR.

2016 Promjena kursa

SREDSTVA UkupnoIznos u

stranoj valuti10% -10%

Novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke 173.832 1.120 112 (112)

Krediti i plasmani bankama 43.254 23.256 2.326 (2.326)Finansijska sredstva iskazana po fer vrijednosti kroz iskaz o ukupnom rezultatu

2.686 2.506 251 (251)

Ukupno sredstva 219.772 26.882 2.689 (2.689)

OBAVEZE

Obaveze prema komitentima 486.968 26.844 2.684 (2.684)

Ostale obaveze 2.030 12 1 (1)

Ukupno obaveze 488.998 26.856 2.685 (2.685)

Neto izloženost deviznom riziku:

- 31. decembar 2016. (4) 4

- 31. decembar 2015. 5 (5)

Na dan 31. decembra 2016. godine, pod pretpostavkom da su svi ostali parametri nepromijenjeni promjenom deviznog kursa EUR u odnosu na ostale valute za +10% odnosno -10%, dobit Banke bi se smanjila/uvećala za EUR 4 hiljade (31. decembar 2015. godine: dobit Banke bi se smanjila/uvećala za EUR 5 hiljada). Uzrok male izloženosti Banke promjeni deviznog kursa je činjenica da je najveći dio potraživanja i obaveza Banke izražen u EUR.

4.7.2. Analize osjetljivosti (rizik od promjene kamatnih stopa)U toku procesa upravljanja rizikom od promjene kamatnih stopa, Banka vrši analizu osjetljivosti promjena potraživanja i obaveza sa varijabilnim kamatnim stopama. U sljedećoj tabeli je prikazan efekat promjene varijabilnih kamatnih stopa za potraživanja i obaveze iskazane u EUR u rasponu od +0.4% p.p. do -0.4% p.p.


U hiljadama EUR

Neto efekat kao rezultat promjene kamatnih stopa

2016+0.4 b.p.

EUR IR/FX IR-0.4 b.p.

EUR IR/FX IR

SREDSTVA

Gotovina i sredstva kod Centralne banke 173.832 - -

Krediti i avansi bankama 43.254 - -

Krediti i avansi komitentima 275.140 111 (111)

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju 213 - -


2.686- -

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća 89.594 - -

Forfeting 1.190 - -

585.909 111 (111)

OBAVEZE

Depoziti od banaka 3.897 - -

Obaveze prema komitentima 486.968 - -

Ostale pozajmice 3.018 - -

Ostale obaveze 2.030 - -

495.913 - -

Neto izloženost deviznom riziku:

- 31. decembar 2016. godine 111 (111)

- 31. decembar 2015. godine 133 (133)

Pod pretpostavkom da su svi ostali parametri nepromijenjeni, povećanjem, odnosno smanjenjem varijabilne kamatne stope za potraživanja i obaveze u EUR za 0.4 p.p. odnosno za potraživanja i obaveze u stranoj valuti za 0.3 p.p., dobit Banke bi se povećala, odnosno smanjila, za iznos od EUR 111 hiljada (31. decembar 2015. godine: smanjenje za EUR 133 hiljadu).

Uzrok male izloženosti Banke promjeni varijabilnih kamatnih stopa je činjenica da je najveći dio potraživanja i obaveza Banke ugovoren sa fiksnom kamatnom stopom.

37

5. OSNOVNE RAČUNOVODSTVENE PROCJENE I PROSUĐIVANJA U PRIMJENI RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA

Banka donosi procjene i pretpostavke koje mogu uticati na prikaz iznosa sredstava i obaveza u finansijskim iskazima za narednu finansijsku godinu. Procjene i prosuđivanja biće predmet stalne procjene i donosiće se na osnovu istorijskog iskustva i drugih činilaca, uključujući očekivanja u pogledu budućih događaja za koje se vjeruje da su u okvirima datih okolnosti razumna.

a) Gubitak usljed obezvrjeđenja kredita i plasmana Banka vrši pregled svog kreditnog portfolija najmanje jednom mjesečno Prilikom utvrđivanja da li gubitak usljed obezvrjeđenja treba evidentirati u iskazu o ukupnom rezultatu, Banka prosuđuje da li postoje bilo kakvi posmatrani podaci koji ukazuju na to da je u procijenjenim budućim novčanim tokovima kreditnog portfolija došlo do mjerljivog smanjenja, a prije nego što se takvo smanjenje može identifikovati za svaki pojedinačni kredit u okviru kreditnog portfolija. Takav dokaz može uključiti posmatrane podatke koji ukazuju na to da je došlo do promjena koje mogu imati štetnog uticaja, i to promjena u statusu dužnika u pogledu otplate kredita Banci, odnosno u privrednim uslovima u državi koji su u direktnoj vezi sa uticajem koji neizmirene ugovorne obaveze plaćanja mogu imati na sredstva Banke. Rukovodstvo se oslanja na procjene koje se zasnivaju na istorijskim iskustvima u vezi gubitaka za sredstva sa karakteristikama kreditnog rizika, kao i na objektivnim dokazima o postojanju umanjenja vrijednosti, slične pomenutim u kreditnom portfoliju prilikom procjene budućih tokova gotovine. Metodologija i pretpostavke koji se koriste pri procjeni iznosa budućih tokova gotovine i njihovog vremenskog usklađivanja predmet su stalne kontrole, a u cilju svođenja razlike između procijenjenog i stvarnog gubitka na najmanju moguću mjeru.

b) Umanjenje vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju i ulaganja u pridružena preduzećaBanka utvrđuje da je došlo do umanjenja vrijednosti u hartijama od vrijednosti raspoloživim za prodaju onda kada dođe do značajnog ili produženog smanjenja njihove fer vrijednosti i to ispod njihove nabavne vrijednosti. Određivanje šta je značajno ili produženo zahtijeva rasuđivanje. Umanjenje vrijednosti može biti opravdano onda kada postoji dokaz da je došlo do pogoršanja u u finansijskoj poziciji preduzeća u koje se ulaže, privrednoj grani ili sektoru, kao i u novčanim tokovima iz poslovanja i finansiranja.

c) Otpremnine i ostale dugoročne naknade zaposlenimaSadašnja vrijednost sredstava za otpremnine za odlazak u penziju i ostale dugoročne beneficije zavisi od niza faktora utvrđenih od strane nezavisnog ovlašćenog aktuara upotrebom određenih pretpostavki. Bilo kakve promjene u ovim pretpostavkama uticale bi na sadašnju vrijednost ovih sredstava. Ključne pretpostavke za otpremnine i ostale dugoročne naknade zaposlenima prikazane su u napomeni 28.

d) Poreski rizici Poreski zakoni Crne Gore se često različito tumače i predmet su čestih izmjena. Tumačenje poreskih zakona od strane poreskih vlasti u odnosu na transakcije i aktivnosti Banke mogu se razlikovati od tumačenja rukovodstva Banke. Kao rezultat iznijetog, transakcije mogu biti osporene od strane poreskih vlasti i Banci može biti određen dodatni iznos poreza, kazni i kamata, koji može biti značajan. Period zastarjelosti poreske obaveze je pet godina. To praktično znači da poreske vlasti imaju prava da odrede plaćanje neizmirenih obaveza u roku od pet godina od kada je obaveza nastala.

e) RezervisanjaRezervisanja se razmatraju na datum svakog iskaza o finansijskoj poziciji i prilagođavaju tako da odražavaju najbolju sadašnju procjenu. Ako više nije vjerovatno da će odliv sredstava koji predstavlja ekonomske koristi biti potreban za namirenje date obaveze, rezervisanje se ukida preko iskaza o ukupnom rezultatu.

Banka ne priznaje rezervisanje po osnovu potencijalnih obaveza dok ne potvrdi da li ima sadašnju obavezu koja može da dovede do odliva resursa koji predstavljaju ekonomske koristi biti potreban za namirenje date obaveze, ili ako pouzdana procjena ne može da se napravi, te se u tom slučaju objelodanjuje.


6. PRIHODI I RASHODI PO OSNOVU KAMATA I SLIČNI PRIHODI I RASHODI

a) Prihodi po osnovu kamata i slični prihodi

U hiljadama EUR

Godina koja se završava 31. decembra

Prihodi po osnovu kamata i slični prihodi 2016. 2015.

Krediti i plasmani dati komitentima 23.655 28.681

Plasmani bankama 190 446

Forfeting 102 216

Hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća 2.465 802

Hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju - 427

26.412 30.572

b) Rashodi po osnovu kamata i slični rashodi

U hiljadama EURGodina koja se završava 31. decembra

Rashodi po osnovu kamata i slični rashodi 2016. 2015.

Depoziti od komitenata 1.562 3.380

Depoziti od banaka 6 20

Obaveze po kreditima od banaka 29 40

Obaveze po kreditima od Vlade CG 14 15

Obaveze po subordiniranim kreditima - 155

1.611 3.610

7. PRIHODI I RASHODI PO OSNOVU NAKNADA I PROVIZIJA

a) Prihodi po osnovu naknada i provizija

U hiljadama EUR


2016. 2015.

Naknade za bankarske usluge platnog prometa u zemlji i inostranstvu 7.426 7.946

Prihodi od naknada po poslovima sa kreditnim karticama 5.179 4.638

Prihodi od naknada za izdate garancije i druge potencijalne obaveze 385 386

Ostalo 585 711

13.575 13.681

b) Rashodi po osnovu naknada i provizija

U hiljadama EUR


2016. 2015.

Naknade i provizije za usluge platnog prometa u zemlji 683 664

Naknade i provizije za usluge međunarodnog platnog prometa 283 271

Provizije za izdate garancije i druge potencijalne obaveze 50 57

Naknade i provizije po poslovima sa karticama 3.131 2.490

Ostale naknade i provizije 158 154

4.305 3.636

39

8. NETO PRIHODI OD KURSNIH RAZLIKA

U hiljadama EUR


2016 2015

Pozitivne kursne razlike, realizovane 753 834

(Negativne)/Pozitivne kursne razlike, nerealizovane 12 (92)

765 742

9. OSTALI POSLOVNI PRIHODIU hiljadama EUR


2016 2015

Prihodi od kastodi aktivnosti 142 180

Dobici po osnovu forfetinga 418 65

Dobici od prodaje osnovnih sredstava 9 26

Prihodi po osnovu povrede ugovornih obaveza od strane trećeg lica 694 -

Ostali prihodi 517 218

1.780 489

10. POSLOVNI RASHODIU hiljadama EUR


2016 2015

Troškovi zaposlenih 12.435 12.331

Administrativni troškovi 719 787

Amortizacija nekretnine, postrojenja i oprema (Napomena 21) 1.852 1.960

Amortizacija nematerijalnih ulaganja (Napomena 20) 1.049 1.044

Troškovi zakupa 1.286 1.255

Troškovi održavanja informacionog sistema 1.381 1.346

Troškovi održavanja imovine koja ne pripada informacionom sistemu 301 319

Troškovi održavanja vozila 59 69

Profesionalne usluge 844 783

Troškovi premije osiguranja depozita 2.307 2.330

Troškovi osiguranja 151 128

Reprezentacija, marketing i sponzorstvo 674 771

Troškovi goriva i električne energije 701 704

PTT 550 591

Troškovi prevoza i obuka 132 126

Ostalo 430 777

24.871 25.321

11. TROŠKOVI OBEZVRJEĐENJA I REZERVISANJA

U hiljadama EUR


2016 2015

Krediti klijentima, neto (napomena 15) 6.298 5.699

(Ukidanje)/ Rezervisanje za forfeting (napomena 19) (1.000) 859

Rezervisanja za ostala sredstva, neto (napomena 22) 349 417

Rezervisanja za potencijalne obaveze, neto (napomena 27) (90) (566)

Rezervisanja za potencijalne gubitke po osnovu sudskih sporova 163 481

Rezervisanja za naknade zaposlenima, neto (napomena 28) 11 11

Rezervisanja za neiskorišćene godišnje odmore - 15

Ostala rezervisanja (28) (448)

5.703 6.468


12. POREZ NA DOBITa) Komponente poreza na dobit

U hiljadama EUR


2016 2015

Porez na dobit 5 (1)

b) Usaglašavanje iznosa poreza na dobit u izvještaju o ukupnom rezultatu i proizvoda rezultata prije oporezivanja i propisane poreske stope

U hiljadama EURGodina koja se završava 31. decembra

2016. 2015.

Dobit prije oporezivanja 6.018 6.774

Porez na dobit (stopa 9%) 542 610

Porez na dobit (stopa 9%) na kapitalne gubitke - 6

Troškovi koji se ne priznaju u poreskom bilansu 41 75

Poreski gubici iz prethodnih perioda iskorišćeni za umanjenje poreza (299) (724)

Efekti usaglašavanja sa osnovicom za obračun poreza na dobit u statutarnim finansijskim iskazima

(284) 33

Razlika između sadašnje vrijednosti materijalnih sredstava i nematerijalnih ulaganja priznatih u finansijskim izvještajima i poreskoj prijavi

(5) (1)

Porez prikazan u iskazu o ukupnom rezultatu (5) (1)

Efektivna poreska stopa 0% 0%

c) Odložena poreska sredstva i obavezeNa dan 31. decembra 2016. godine, odložene poreske obaveze u iznosu od EUR 346 hiljade (31. decembar 2015. godine: EUR 351 hiljada) odnose se na privremene razlike u poreskoj osnovici i knjigovodstvenim vrijednostima nekretnina, postrojenja i opreme.

Godina koja se završava 31. decembra 2016. godine

Godina koja se završava31. decembra 2015. godine

SREDSTVAOdložena

poreska sredstva

Odložene poreske obaveze

Odloženi porez

Odložena poreska sredstva

Odložene poreske obaveze

Odloženi porez

Amortizacija osnovnih sredstava - 345 (345) - 350 (350)Promjena u fer vrijednosti hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju

- 1 (1) - 1 (1)

Ostalo 135 - 135 172 - 172

Odložena poreska sredstva / (obaveze) 135 346 (211) 172 351 (179)

d) Neiskorišćeni poreski gubici koji se mogu prenijeti u naredne periode

Godina nastanka Godina isteka U hiljadama EUR2012. 2017. 18.034

e) Neiskorišćeni poreski gubici prenešeni u naredne periode:

Godina nastanka Godina isteka U hiljadama EUR2015. 2020. 70

Na dan 31. decembra 2016. godine, Banka nije priznala odložena poreska sredstva po osnovu prenijetih poreskih gubitaka usljed neizvjesnosti da će budući oporezivi dobici, na teret kojih se odložena poreska sredstva mogu iskoristiti, biti raspoloživi.

f ) Porezi, doprinosi i druge dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanja Porezi, doprinosi i druge dažbine koji ne zavise od rezultata poslovanja uključuju poreze na imovinu i druge poreze, doprinose na teret poslodavca, naknade i doprinose koji se plaćaju prema raznim republičkim i lokalnim opštinskim poreskim propisima.

41

13. GOTOVINA I SREDSTVA KOD CENTRALNE BANKE

U hiljadama EUR

31. 12. 2016. 31. 12. 2015.

Gotovina u blagajni u EUR 22.132 18.389

Gotovina u blagajni u stranim valutama 1.120 982

Gotovina u procesu naplate 648 431

Žiro račun 115.433 66.139

Uključeno u gotovinu i gotovinske ekvivalente (napomena 32) 139.333 85.941

Obavezna rezerva kod Centralne banke Crne Gore 34.559 29.440

Minus: Ispravka vrijednosti (60) (60)

173.832 115.321

Obavezna rezerva Banke sa stanjem na dan 31. decembra 2016. godine predstavlja minimum izdvojenih depozita u skladu sa Regulativom Centralne banke Crne Gore na koju se odnosi „Odluka o obaveznoj rezervi banaka kod Centralne banke Crne Gore (“Sl. list CG”, br. 73/15, 33/16). U skladu sa navedenim, banke obračunavaju obaveznu rezervu na depozite po viđenju i oročene depozite.

Obaveznu rezervu banke obračunavaju primjenom stope od:• 9.5 % - na dio osnovice koju čine depoziti po viđenju

i depoziti ugovoreni sa ročnošću do jedne godine, odnosno do 365 dana;

• 8.5% - na dio osnovice koju čine depoziti ugovoreni sa ročnošću preko jedne godine, odnosno preko 365 dana.

• Na depozite ugovorene sa ročnošću preko 365 dana, koji imaju klauzulu o mogućnosti razročenja tih depozita u roku kraćem od jedne godine, odnosno u roku kraćem od 365 dana, primjenjuje se stopa od 9.5%.

Banka može iskoristiti do 50% sredstava obavezne rezerve za održavanje dnevne likvidnosti. Banci se ne naplaćuje naknada za upotrebu sredstava obavezne rezerve pod uslovom da na kraju dana iznos obavezne rezerve bude u

skladu sa propisanim. Banka plaća mjesečnu naknadu na iznos rezerve koji ne vrati istoga dana po stopi koja je utvrđena posebnim propisom Centralne banke Crne Gore.

Na 50% sredstava izdvojenih u skladu sa Odlukom, Centralna banka plaća mjesečnu naknadu bankama do 8. u mjesecu za prethodni mjesec, obračunatu po stopi EONIA smanjenoj za 10 baznih poena na godišnjem nivou, pri čemu ova stopa ne može biti manja od nule.

Banka može do 25% obavezne rezerve držati u obliku državnih zapisa koje je emitovala Crna Gora; Centralna banka plaća propisanu naknadu na iznos sredstava koji predstavlja razliku između 50% ukupnih sredstava obavezne rezerve izdvojene i iznos sredstava izdvojenih u obliku državnih zapisa, maksimalno 25 % ukupnih obaveznih rezervnih sredstava.Banka koja je izdvojila i zadržala obavezne rezerve u obliku državnih zapisa na 31. decembra 2016. godine u vidu u obliku državnih zapisa može da nastavi da vodi te državne zapise kao dio obavezne rezerve do dana njihovog dospijeća, ali ne kasnije od 30. marta 2017. godine.

14. KREDITI I PLASMANI BANKAMAU hiljadama EUR

31. decembar 2016. 31. decembar 2015.

Računi kod domaćih i stranih banaka 46.868 46.868

Plasmani kod inostranih banaka:

- do tri mjeseca - 50.000

- od tri mjeseca do jedne godine - -

Kamata na oročene depozite - 31

41.969 96.899

Nostro-pokrića po kreditima i garancijama 1.285 1.013

43.254 97.912

Gotovina i gotovinski ekvivalenti (napomena 32) 41.969 96.868

Na dan 31. decembra 2016. godine, izdvojena nostro-pokrića po kreditima i garancijama kod inostranih banaka u iznosu od EUR 1.285 hiljada , uglavnom se odnose na položena novčana pokrića kod Barcley Bank, London u iznosu od EUR 1.048 hiljade za obezbjeđenje za kartice Barcley, i iznos od EUR 237 hiljada položen kod Deutche Bank Frakfurt kao obezbjeđenje za American express kreditne kartice.


15. KREDITI I PLASMANI KOMITENTIMA

U hiljadama EUR


Do jedne godine u EUR 150.318 159.547

Preko jedne godine u EUR 197.780 198.700

348.098 358.247

Minus: Ispravka vrijednosti (72.958) (67.635)

275.140 290.612

Kratkoročni krediti nefinansijskom sektoru (preduzećima) u toku 2016. godine su, prije svega, odobreni za obrtna sredstva sa rokom dospijeća od jednog do dvanaest mjeseci, dok su dugoročni krediti odobravani na period od jedne do deset godina, i uglavnom se odnose na preduzeća iz trgovinskih aktivnosti. Kratkoročni krediti velikim i srednjim preduzećima su uglavnom odobravani uz godišnju kamatnu stopu od 4.2 do 8 %, dok je godišnja kamatna stopa za mala i srednja preduzeća bila je u rasponu od 6.5 do 14 %. Godišnja kamatna stopa na dugoročne kredite je u rasponu od 4.2 do 7.8 % za velika i srednja preduzeća, dok je za mala i srednja preduzeća u rasponu od 6.5 do 13 %.

Kratkoročni krediti plasirani fizičkim licima tokom 2016. godine odobravani uz kamatnu stopu u rasponu od 5.99% (gotovinski krediti) do 20.00% (overdraft i krediti po osnovu kreditnih kartica). Dugoročni krediti plasirani fizičkim licima koji uključuju kredite za kupovinu stanova, opremanje stanova i poslovnih prostora, finansiranje robe široke potrošnje i ostalo, odobravani su sa rokom dospijeća od 1 do 25 godina i uz kamatnu stopu u rasponu od 4.8% do 8.7%. Krediti iz projekta Vlade "1000+" su odobreni sa godišnjom kamatnom stopom od 3.99%.Geografska distribucija odobrenih kredita iz kreditnog portfolia Banke uglavnom se odnose na klijente sa teritorije Crne Gore.

Kretanje na ispravci vrijednosti gubitaka po osnovu kredita i plasmana je sljedeće:

U hiljadama EUR


Krediti 31. decembar 2016. 31. decembar 2015.

Stanje na dan 1. januara 67.635 85.238

Ispravka vrijednosti u toku godine (napomena 11) 6.298 5.699

Korišćenje rezervisanja usljed prodaje kredita OTP Faktoring (706) (21.724)

Otpis (269) (1.578)

Stanje na dan 31. decembra 72.958 67.635

16. HARTIJE OD VRIJEDNOSTI RASPOLOŽIVE ZA PRODAJU

U hiljadama EUR


Vlasničke hartije od vrijednosti – po fer vrijednosti:

- Montenegroberza 93 97

- Lovcen osiguranje 6 6

- SWIFT 39 33

- Centralna depozitarna agencija 75 75

213 211

43

17. HARTIJE OD VRIJEDNOSTI PO FER VRIJEDNOSTI KROZ BILANS USPJEHA

U hiljadama EUR


VISA 2.507 2.404

Elektroprivreda Crne Gore 162 188

Lutrija Crne Gore 17 17

2.686 2.609

18. HARTIJE OD VRIJEDNOSTI KOJE SE DRŽE DO DOSPIJEĆA

U hiljadama EUR


Državni zapisi 9.968 19.937

Državne obveznice 79.626 46.473

89.594 66.410

Na dan 31. decembra 2016. godine, hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća u ukupnom iznosu od EUR 9.968 hiljada (31. decembra 2015. godine: EUR 19.937 hiljada ) odnose se na državne zapise Crne Gore sa rokom dospijeća do kraja februara 2017. godine uz godišnju kamatnu stopu od 0.2% do 2.49%.

Tokom 2016. godine, Banka je kupila euroobveznice Ministarstva finansija Vlade Crne Gore u iznosu od EUR 15.432 hiljada i dugoročne obveznice Ministarstva finansija Vlade Crne Gore u iznosu od EUR 17.210 hiljada.

Knjigovodstvena vrijednost

Nominalna kamatna stopa

Datum valute

Državni zapisi Ministarstva finansija Vlade Crne Gore 9.968 2.19 – 2.49%do februara 2017.

godine

Euroobveznice Ministarstva finansija Vlade Crne Gore 33.407 3.875% 18.03.2020

Euroobveznice Ministarstva finansija Vlade Crne Gore 28.294 5.375% 20.05.2019

Dugoročne obveznice Ministarstva finansija Vlade Crne Gore 17.925 4.00% 16.11.2010

89.594

19. FORFETINGU hiljadama EUR


Potraživanja po osnovu forfetinga 2.829 4.558


1.190 1.919

Na dan 31. decembra 2016. godine, potraživanja Banke po osnovu forfetinga iznose EUR 2.829 hiljada. (31. decembra 2015: EUR 4.558 hiljada) Banka je u toku 2011. godine izvršila reotkup potraživanja koja je tokom 2009. godine, 2010. i 2011. godine prodala OTP banci, Budimpešta. Otkup potraživanja izvršen je u pet tranši.

Kretanja na ispravci vrijednosti potraživanja po osnovu forfeting-a su sljedeća:

U hiljadama EUR



Nova/(iskorišćena) rezervisanja (napomena 11) (1.000) 859

Ostalo - 1



20. NEMATERIJALNA ULAGANJAU hiljadama EUR

Licence Softveri Ukupno

Nabavna vrijednost

Stanje na dan 1. januara 2015. godine 2.433 8.707 11.140

Nabavke 1.049 286 1.335

Otuđenja (1.083) (97) (1.180)


Nabavke 1.268 247 1.515

Otuđenja (310) (181) (491)

Stanje na dan 31. decembra 2016. godine 3.357 8.962 12.319

Ispravka vrijednosti


Amortizacija (napomena 10) 627 417 1.044

Otuđenja (1.083) (97) (1.180)

Stanje na dan 1. januara 2016. godine 776 7.460 8.236

Amortizacija (Napomena 10) 590 459 1.049

Otuđenja (310) (181) (491)


Neto sadašnja vrijednost na dan:

- 31. decembra 2016. godine 2.301 1.224 3.525

- 31. decembra 2015. godine 1.623 1.436 3.059

21. NEKRETNINE, POSTROJENJA I OPREMAU hiljadama EUR

Građevinski objekti Oprema i ostala sredstva Ukupno

Nabavna vrijednost


Nabavke 261 1.425 1.686

Otuđenja - (255) (255)


Nabavke 14 1.325 1.339

Otuđenja - (37) (37)


Ispravka vrijednosti


Amortizacija (napomena 10) 163 1.797 1.960

Otuđenja - (219) (219)


Amortizacija (napomena 10) 169 1.683 1.852

Otuđenja - (36) (36)


Neto knjigovodstvena vrijednost:

- 31. decembra 2016. godine 6.529 6.061 12.590

- 31. decembra 2015. godine 6.684 6.420 13.104

Na dan 31. decembra 2016. godine, Banka nije imala hipoteke položene na njene nekretnine i opremu sa svrhom obezbjeđenje otplate kredita.

22. OSTALA SREDSTVAU hiljadama EUR


Ostala potraživanja po osnovu naknada i provizija 1.165 864

Privremeni računi 766 193

Potraživanja po osnovu čekova 2 2

Ostala finansijska potraživanja 193 213

Potraživanja po osnovu poslovanja sa provizijama 260 376

Preplate 120 132

Potraživanja od kupca 37 130

Stečena sredstva 1.020 1.020

Odloženi troškovi 111 131

Ostala potraživanja iz poslovnih odnosa 246 223

Odloženi porez 135 172

Tekući porez 104 109

Potraživanja po osnovu sporne i nenaplative aktive 17.245 17.402

21.404 20.967


3.953 3.690

45

Na dan 31. decembra 2016. godine, stečena sredstva u iznosu od EUR 1.020 hiljada (31. decembra 2015.: EUR 1.020 hiljada) odnose se na imovinu stečenu aktiviranjem sredstava obezbjeđenja kredita kod kompanije Mješovito AD Herceg Novi ukupne površine 772 m2 u Herceg Novom.

Potraživanja po osnovu sporne aktive i nenaplativih potraživanja koja su u cijelosti ispravljena na dan 31. decembra 2016. godine iznose EUR 17.245 hiljada, uključuju sljedeće:

• Rezervisanja za potraživanja po osnovu sudskih sporova koje Banka vodi protiv bivših zaposlenih u iznosu od EUR 6.223 hiljade;

• Rezervisanja za potraživanja po osnovu obračunatih nenaplaćenih naknada od klijenta Vektra Montenegro d.o.o. Podgorica, nad kojim je pokrenut stečajni postupak u iznosu od EUR 1.704 hiljade;

• Rezervisanja za nenaplativa potraživanja po osnovu naknada za platni promet, provizija, mjenica, čekova, elektronskog bankarstva, platnih i kreditnih kartica itd., u iznosu od EUR 1.619 hiljada;

• Rezervisanja za ostala potraživanja priznata bez osnova u tekućoj i prethodnim godinama i naknadno ustanovljene obaveze banke u iznosu od EUR5.528 hiljada ; i

• Ostala nenaplativa potraživanja u iznosu od EUR 2.172 hiljada.

Ostala sredstva se uglavnom sastoje od sredstava primljenih umjesto naplate potraživanja u iznosu od EUR 1.020 hiljada na dan 31. decembra 2016. godine (31. decembar 2015.: EUR 1.020 hiljada). Sredstva se stiču na osnovu aktiviranja sredstava obezbjeđenja.

Kretanje na ispravci vrijednosti ostalih sredstava je sljedeće:

U hiljadama EUR



Ispravka vrijednosti (napomena 11) 349 417

Otpisi (176) (1.151)


23. DEPOZITI BANAKAU hiljadama EUR


Obaveze prema domaćim bankama:

- depoziti po viđenju 3.692 941

- kratkoročni depoziti 205 -

Obaveze prema stranim bankama:

- kratkoročni depoziti - 707

3.897 1.648

Depoziti po viđenju imaju godišnju kamatnu stopu u rasponu između 0.10 odsto na 0.15 odsto godišnje. Kratkoročni depoziti imaju kamatu od 1.5 odsto na godišnjem nivou.


24. OBAVEZE PREMA KOMITENTIMAU hiljadama EUR


Depoziti po viđenju u EUR:

- preduzeća 124.867 109.604

- državni organi 50.313 30.554

- fizička lica 172.828 151.688

- ostali 4.093 1.372

Depoziti po viđenju u stranim valutama:

- preduzeća 8.054 10.099

- državni organi 99 163

- fizička lica 15.272 13.178

- ostali - -

Kratkoročni depoziti u EUR:

- preduzeća 6.814 19.053

- državni organi 175 643

- fizička lica 64.693 80.717

- ostali - 605

Kratkoročni depoziti u stranim valutama:

- preduzeća - 32

- fizička lica 3.548 4.933

Dugoročni depoziti u EUR:

- Preduzeća 782 4.346

- Državni organi 211 277

- Fizička lica 34.351 54.361

- Ostali 865 70

Dugoročni depoziti u stranim valutama:

- Fizička lica 3 2

- Ostali - 2.337

486.968 484.034

Depoziti po viđenju fizičkih lica u domaćoj valuti su deponovani po godišnjoj kamatnoj stopi od 0.10% a depoziti u stranoj valuti uz kamatnu stopu od 0.05% na godišnjem nivou.

Na oročene depozite privrednih društava u EUR sa rokom dospijeća 2016. godine, obračunavala se kamata po kamatnim stopama u rasponu od 0.10% do 1.5% na godišnjem nivou, u zavisnosti od perioda oročavanja i iznosa koji se oročava. Oročeni depoziti privrednih društava u EUR koji su deponovani tokom 2016. godine su deponovani po kamatnim stopama u rasponu od 0.10% do 1.5 % na godišnjem nivou (2015. godine: od 0.10% do 1.5% na godišnjem nivou), u zavisnosti od perioda oročavanja i iznosa koji se oročava.

Trenutno maksimalna kamatna stopa po kojoj se mogu plasirati oročeni depoziti privrednih društava bez namjene je 1.5% na period od 12 i više mjeseci, shodno trenutnoj listi uslova.

Oročeni depoziti fizičkih lica u EUR su deponovani uz kamatnu stopu od 0.10% do 1% godišnje (2015. godine: od 0.10% do 1.5% na godišnjem nivou) u zavisnosti od perioda oročavanja i iznosa koji se oročava. Na depozite po viđenju privrednih društava kamatna stopa se tokom 2016. godine kretala u rasponu od 0% - 1% godišnje.

47

25. OSTALE POZAJMICE

U hiljadama EUR

Kratkoročne Dugoročne



2016. 2015. 2016. 2015.

Dugoročni krediti domaćih kreditora:

- Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća - - 745 849

- Vlada Crne Gore 1000+ stanova 8 8 1.557 1.331

8 8 2.302 2.180

Dugoročni krediti stranih kreditora

- Njemačka razvojna banka ("KfW"), Frankfurt na Majni - - 706 1.059

- garancije za pozajmice KFW-a 2 3 - -

2 3 706 1.059

10 11 3.008 3.239

Na dan 31. decembra 2016. godine, obaveze po dugoročnim kreditima u domaćoj valuti u iznosu od EUR 746 hiljada predstavljaju obaveze po kreditima primljenim od Direkcije za razvoj malih i srednjih preduzeća na period od tri do osam godina uz kamatnu stopu u rasponu do 7% na godišnjem nivou.

Na dan 31. decembra 2016. godine, obaveze po dugoročnim kreditima u domaćoj valuti u iznosu od EUR 1.557 hiljade predstavljaju obaveze po kreditima primljenim od Ministarstva finansija i Ministarstva održivog razvoja i turizma Crne Gore po osnovu projekta „1000+“ za odobravanje stambenih kredita socijalno ugroženim kategorijama stanovništva na period od 20 godina sa grejs periodom do 5 godina i uz kamatnu stopu od 0.98% i 0.75% na godišnjem nivou.

Na dan 31. decembra 2016. godine, obaveze po dugoročnim kreditima u domaćoj valuti u iznosu od EUR 706 hiljada predstavljaju obaveze po dugoročnim kreditima primljenim od Njemačke razvojne banke - Kreditanstalt fur Wiederaufbau ("KfW"), Frankfurt na Majni na period od pet do deset godina uz kamatnu stopu od 3% na godišnjem nivou.

26. OSTALE OBAVEZEU hiljadama EUR

31. 12. 2016. 31. 12. 2015.

Obaveze prema zaposlenima 982 624

Obračunate obaveze 781 682

Razgraničene naknade po garancijama 637 504

Obaveze iz poslovanja 594 411

Privremeni računi 580 34

Ostali porezi i doprinosi 104 82

Ostalo 60 353

3.738 2.690

27. REZERVISANJA

U hiljadama EUR

31. 12. 2016. 31. 12. 2015.

Rezervisanja za otpremnine - 549

Rezervisanja za potencijalne gubitke po osnovu sudskih sporova 850 855

Rezervisanja za gubitke po vanbilansnoj aktivi 559 650

Rezervisanja za neiskorišćene godišnje odmore - 612

Ostala rezervisanja 426 434

1.835 3.100


28. NAKNADE ZAPOSLENIMA

U skladu sa Kolektivnim ugovorom, Banka je u obavezi da prilikom odlaska u penziju zaposlenom isplati otpremninu u visini 6 prosječnih neto zarada zaposlenih u Banci koja važi u mjesecu koji prethodi mjesecu kojem se vrši isplata.

Posljednja nezavisna aktuarska procjena definisanog plana primanja izvršena je 31. decembra 2016. godine. Tehničke osnove korišćene za obračunavanje sadašnje vrijednosti sredstava za otpremnine za odlazak u penziju i jubilarne nagrade uključuju primjenu:

a) Stopa za diskontovanje – 4%b) Stopa rasta očekivanih budućih zarada 1%

Kretanje na sadašnjoj vrijednosti definisanih obaveza isplate naknade u tekućem periodu prikazano je u narednoj tabeli:

U hiljadama EUR

31.12. 2016. 31. 12. 2015.

Otpremnine

Ostale dugoročne naknade

zaposlenima Otpremnine

Ostale dugoročne naknade

zaposlenima

Stanje na dan 1. januara 1.119 42 1.128 42

Nova rezervisanja (napomena 11) 11 - 11 -

Isplate u toku godine (15) - (20) -

Stanje na dan 31. decembra 1.115 42 1.119 42

29. AKCIJSKI KAPITAL

Na dan 31. decembra 2016. godine akcijski kapital Banke čini 267.705 običnih akcija (31. decembra 2015. godine: 267.705 običnih akcija), pojedinačne nominalne vrijednosti od EUR 511.29 . Sve emitovane akcije su u potpunosti plaćene.

Na dan 31. decembra 2016. godine jedini vlasnik (100%) kapitala Banke je OTP Bank Plc., Budimpešta sa 100% udjela u kapitalu.

U skladu sa propisima Centralne banke Crne Gore, Banka je na dan 31. decembra 2016. godine obavezna da održava minimalan koeficijent solventnosti kapitala od 10%. Koeficijent solventnosti Banke na dan 31. decembra 2016. godine bio je 20.88%.

30. VANBILANSNE POZICIJEU hiljadama EUR

31.12.2016. 31.12.2015.

a) Garancije, druge potencijalne i preuzete obaveze

Plative garancije 5.299 7.141

Činidbene garancije 9.046 11.559

Nepokriveni akreditivi 585 943

Nepovučene kreditne linije 25.226 25.230

40.156 44.873

b) Druge vanbilansne pozicije

Otpisani krediti 1.653 1.663

Otpisana kamata 200 200

Ostale vanbilansne pozicije - 296

1.853 2.159

42.009 47.032

49

31. OPERATIVNI LIZING

Otkazivi ugovori o operativnom lizingu odnose se na poslovni prostor sa ograničenim periodom zakupa (ugovori na određeno vreme). Banka nema opciju da kupi predmet lizinga prilikom raskida ugovora.

U toku 2016. godine, trošak zakupa je iznosio EUR 1.152 hiljada (2015. godine: EUR 1.120 hiljade). Preuzete obaveze po ugovorima o operativnom lizingu na datum izvještaja o finansijskom položaju koje nisu iskazane u finansijskim iskazima su sljedeće:

U hiljadama EUR

31.12.2016. 31.12.2015.

Do 1 godine 196 114

Od 1 do 5 godina 1.879 2.269

Preko 5 godina 1.280 1.586

3.355 3.969

32. GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI

Za potrebe izvještaja o novčanim tokovima, gotovina i gotovinski ekvivalenti obuhvataju stanja sa manje od tri mjeseca dospijeća od dana sticanja, uključujući: gotovinu u blagajni, ne-ograničena sredstva kod Centralne banke Crne Gore i drugih banaka.

U hiljadama EUR

31.12.2016. 31.12.2015.

Gotovina i sredstva kod Centralne banke (napomena 13) 139.333 85.941

Krediti i plasmani bankama (napomena 14) 41.969 96.868

181.302 182.809

33. TRANSAKCIJE SA POVEZANIM LICIMA

Sve transakcije sa povezanim pravnim licima iz redovnog poslovanja i njihove vrijednosti ne razlikuju se materijalno značajno od odredbi i uslova koji preovladavaju u transakcijama po tržišnim uslovima. Iznosi kredita i avansa odobrenih povezanim pravnim licima obezbijeđeni su u skladu sa procedurama Banke i propisima Centralne banke Crne Gore.Na dan 31. decembra 2016. godine i 31. decembra 2015. godine, Banka nije izvršila ispravku vrijednosti rezervisanja za kredite i plasmane odobrene povezanim pravnim licima.Stanje potraživanja od i obaveza prema povezanim licima na datum iskaza o finansijskom položaju prikazuje sljedeća tabela:

U hiljadama EUR

31.12.2016. 31.12.2015.

Novčana sredstva:

- OTP Bank Plc., Budimpešta 661 50.031

Krediti i plasmani komitentima:

- zaposleni Banke 7.328 7.001

Ostala sredstva:

- OTP Factoring Montenegro 6 15

- OTP Bank Plc. Budapest: 16 54

Ukupno potraživanja 8.011 57.101

Obaveze prema komitentima

- zaposleni Banke 2.678 3.179

- OTP Factoring Montenegro 2.717 2.575

- Debt Management Project Montenegro d.o.o. Podgorica 1.965 1.001

- South Invest Montenegro d.o.o. Podgorica 2 2

Ukupno obaveze 7.362 6.757

Potraživanja, neto 649 50.344


Kratkoročni i dugoročni krediti radnicima Banke odobravani su na period od jedne godine do 25 godina. Krediti su odobravani sa kamatom stopom u rasponu od 4.8% do 11.99% na godišnjem nivou. Dugoročni krediti radnicima Banke obuhvataju kredite za kupovinu stambenih jedinica i hipotekarnih kredita, dok kratkoročne uglavnom čine gotovinski krediti.Prihodi i rashodi nastali iz transakcija sa povezanim pravnim licima u toku 2016. i 2015. godine prikazani su tabeli koja slijedi:

U hiljadama EUR

31.12.2016. 31.12.2015.

Prihodi po osnovu kamata:

- OTP Bank Plc., Budimpešta 190 431

- zaposleni Banke 441 456

631 887

Prihodi po osnovu naknada:

- OTP Bank Plc. Budapest 63 95

- OTP Factoring Montenegro 15 -

- Debt Management Project Montenegro d.o.o. Podgorica 2 -

Ukupno prihodi 711 982

Rashodi po osnovu kamata:

- Zaposleni Banke (16) (26)

- OTP Bank Financing Netherlands B.V. the Netherlands - (155)

Troškovi po osnovu naknada:

- OTP Bank Plc., Budimpešta (40) (39)

- OTP Factoring Montenegro d.o.o., Podgorica (8) (23)

Ukupno rashodi (64) (243)

Prihodi, neto 647 739

Naknade isplaćene tokom 2016. godine licima sa posebnim ovlašćenjima i odgovornostima u Banci iznose EUR 1.410 hiljada (2015. godine: EUR 1.360 hiljade).

34. SUDSKI SPOROVI

Na dan 31. decembra 2016. godine protiv Banke se vodi više sudskih sporova od strane pravnih i fizičkih lica. Po procjeni Direkcije za pravne poslove Banke, ukupna vrijednost ovih sporova iznosi EUR 14.833 hiljada ne uključujući troškove sudskih postupaka. Navedeni iznos ne uključuje eventualne zatezne kamate koje mogu biti utvrđene po okončanju sudskih sporova, s obzirom na to da rukovodstvo nije u mogućnosti da utvrdi potencijalne efekte zateznih kamata koji mogu nastati po osnovu ovih sporova do datuma izdavanja ovih finansijskih iskaza.

Na dan 31. decembra 2016. godine Banka je formirala rezervisanja za potencijalne gubitke po osnovu sudskih sporova u iznosu od EUR 850 hiljada . Ishod sporova u toku za sada nije moguće procijeniti, ali mišljenje rukovodstva i pravnog savjetnika Banke je da se ne očekuju negativni ishodi sporova koji bi mogli imati materijalno značajne efekte na finansijske iskaze Banke.

Na dan 31. decembra 2016. godine, Banka je uključena u sudske sporove za 1.350 ugovora koje je kao tužilac Banka podnijela protiv pravnih i fizičkih lica, potražujući ukupnu vrijednost u iznosu od EUR 94.533 hiljada.

35. PORESKI RIZICI

Poreski zakoni Crne Gore se često različito tumače i predmet su čestih izmjena. Tumačenje poreskih zakona od strane poreskih vlasti u odnosu na transakcije i aktivnosti Banke mogu se razlikovati od tumačenja rukovodstva Banke. Kao rezultat iznijetog,

51

transakcije mogu biti osporene od strane poreskih vlasti i Banci može biti odrijeđen dodatni iznos poreza, kazni i kamata. Periodi ostaju otvoreni za pregled od strane poreskih i carinskih organa u vezi sa poreskim obavezama za pet godina. To praktično znači da poreske vlasti imaju prava da odrijede plaćanje neizmirenih obaveza u roku od pet godina od kada je obaveza nastala.

36. DOGAĐAJI NAKON DATUMA IZVJEŠTAVANJA

Rukovodstvo Banke smatra da nema značajnih događaja nakon datuma izvještavanja koji bi uticali na finansijske iskaze za 2016. godinu ili zahtijevali posebno objelodanjivanje.

36. DEVIZNI KURSEVIZvanični kurs za glavne valute koje se koriste u konverziji stavki izvještaja o finansijskoj poziciji izraženih u stranim valutama, u EUR na dan 31. decembra 2016. i 2015. godine je:

31. decembar 2016.

31. decembar 2015.

USD 0.9487 0.9152

CHF 0.9312 0.9247

GBP 1.1679 1.3550


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K


53

Notes to the Financial Statements

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K



1. GENERAL INFORMATION

Crnogorska komercijalna banka AD, Podgorica (hereinafter: the “Bank”) was established as an independent bank and registered with the Commercial Court in Podgorica on January 15, 1997.

OTP Bank Plc. Budapest holds 100 percent equity interest in the Bank’s equity.

The Bank is registered as a shareholding company. The Bank’s registration number in the Central Register of the Commercial Court is 4-0001633/49.

The Bank obtained the operating license from the Central Bank based on the Decision number 0101-72/1-2002 dated February 18, 2002.

The Bank is registered with the Securities Exchange Commission and entered into the Register of Security Issuers under number 51 (Decision number 02/3-47/2-01 as of July 12, 2001).

Pursuant to the Law on Banks, Founding Decision and Statute, the Bank is engaged in the business of keeping deposits and other assets of private individuals and legal entities and it approves loans and makes other advances from these funds entirely, or in part, for its own account.

In addition to these operations, the Bank is also registered to perform the following activities:

• to issue guarantees and undertake other off-balance sheet commitments;

• to purchase, sell and collect receivables; • to issue, process and record payment

instruments;• to perform payment transactions domestically

and abroad;• to perform finance lease operations;• to trade in its own name for its own account or

for the account of a customer with foreign payment instruments and financial derivatives;

• to prepare analysis and provide information and advice on the company and entrepreneur creditworthiness;

• depositary operations;• safekeeping of assets and securities and• other operations as in accordance with the

approval of the Central Bank of Montenegro.

The Bank is headquartered at Moskovska Street, no number.

During 2016, the Bank opened the branch for Private banking. The basic idea is that the clients can perform all their transactions with the Bank in an efficient and simple way, at one place, with their own personal banker.

On December 31, 2016, the Bank consisted of its Head Office in Podgorica and fifteen branches, ten sub-branch offices and five counters located on the territory of Montenegro.

As of December 31, 2016, the Bank had 441 employees (December 31, 2015: 436 employees).

The members of the Audit Committee of the Bank are as follows:

Ime i prezime Position

Mr. Barna Zsolt President

Mr. Szabolcs Horvath Member

Mr. Nyitrai Győző Member

Mr. Szabolcs Korba, PhD Member

Mr. Attila Kozsik Member

Mr. Miklos Nemeth Member

Mr. Milan Sztepanov Member

The members of the Board of Directors of the Bank are as follows:

Ime i prezime Position

Mr. Attila Kozsik President

Mr. Fritz Laszlo Member

Mr. Andreas Szalay Member

Executive directors of the Bank as of 31 December 2016 were:

Ime i prezime Key area

Mr. Szabolch Horvath Chief Executive Officer

Mrs. Maja Krstić Executive Director for Finance and Bank Operations

Mr. Nebojsa Nedić Executive Director for Retail Banking

Mr. Gabor Jandacsik Executive Director for Corporate Banking

Mr. Balazs Balog Executive Director for Credit Approval and Risk managment

Mr. Milan Sztepanov Executive Director for Compliance and Security

As of December 31, 2016, Head of Compliance Department was Srđan Knežević.As of December 31, 2016, Internal Auditor was Irena Mašović.

2. BASIS OF PREPARATION OF THE FINANCIAL STATEMENTS

These financial statements are general purpose financial statements prepared in accordance with International Financial Reporting Standards (“IFRS”). The Bank also prepares financial statements according to statutory accounting rules that differ materially from IFRS.

a) Statement on Compliance These financial statements have been prepared in accordance with IFRS adopted by the International Accounting Standards Board (IASB).

The preparation of financial statements in conformity with IFRS requires from the Bank’s management to use certain critical accounting estimates. It also requires management to exercise its judgment in the process of applying the Bank’s accounting policies. The areas involving a higher degree of judgment or complexity, or areas where assumptions and estimates are significant to the financial statements are disclosed in Note 2 (d).

The IFRS accounting policies provided below have been consistently applied by the Bank to all periods presented in these financial statements.

b) Basis of PreparationThese financial statements have been prepared under the historical cost convention, as modified by the revaluation of available-for-sale financial assets, financial assets and financial liabilities (included derivate financial instruments) held at fair value through profit or loss, under the going concern assumption.

c) Functional and Reporting CurrencyThe financial statements are stated in EUR, which is the Bank’s functional currency. Unless otherwise is stated, all financial information is presented in EUR rounded to the nearest thousand.

55

d) Use of Estimates and JudgmentsThe preparation of financial statements in conformity with IFRS requires management to make judgments, estimates and assumptions that affect the application of policies and reported amounts of assets and liabilities, income and expenses. The estimates and associated assumptions are based on historical experience and various other factors that are believed to be reasonable under the circumstances, the results of which form the basis for judgments about carrying values of assets and liabilities that are not readily apparent from other sources. Actual results may differ from these estimates.

The estimates and underlying assumptions are reviewed on an ongoing basis. Revisions to accounting estimates are recognized in the period in which the estimate is revised if the revision affects only that period or in the period of the revision and future periods if the revision affects both current and future periods. Information about significant areas of estimation uncertainty and critical estimates in applying accounting policies that have the most significant effect on the amount recognized in the financial statements are described in Note 5 to the financial statements.

A summary of the principal accounting policies applied in preparing the IFRS financial statements are set out within Note 3 to the financial statements.

f ) Standards and Interpretations Issued that Came into Effect in the Current PeriodIn the current year, the Bank applied the following amendments and revisions to IFRS issued by the International Accounting Standards Board (“IASB”) mandatorily effective for the accounting periods beginning on or after January 1, 2016:

• Amendments to IFRS 11 “Joint Arrangements” – Accounting for Acquisition of an Interest in a Joint Operation (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

• IFRS 14 “Regulatory Deferral Accounts” (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016)

• Amendments to IAS 16 “Property, Plant and Equipment” and IAS 38 “Intangible Assets” – Clarification of Acceptable Methods of Depreciation and Amortization (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

• Amendments to IAS 16 “Property, Plant and Equipment” and IAS 41 “Agriculture” – Agriculture: Bearer Plants (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

• Amendments to IAS 27 “Separate Financial Statements” - Equity Method in Separate Finan-cial Statements (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

• Amendments to IFRS 10, IFRS 12 and IFRS 28 “Investment Entities: Applying the Consolidation Exception”. These amendments clarify that the exemption from preparing consolidated financial statements is available to a parent entity that is a subsidiary of an investment entity, even if the investment entity measures all its subsidiaries at fair value in accordance with

IFRS 10. Consequential amendments have also been made to IAS 28 to clarify that the exemption from applying the equity method is also applicable to an investor in an associate or joint venture if that investor is a subsidiary of an investment entity that measures all its subsidiaries at fair value. (These amendments shall be applied retrospectively for annual periods beginning on or after January 1, 2016 with early adoption permitted.)

• Amendments to various standards “Improvements to IFRSs (cycle 2012-2014)” resulting from the annual improvement project of IFRS (IFRS 5, IFRS 7, IAS 19 and IAS 34) primarily with a view to removing inconsistencies and clarifying wording (amendments are to be applied for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

• Amendments to IAS 1 “Presentation of Financial Statements” – Disclosure Inititative (effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016).

e) Standards and Interpretations in Issue not yet EffectiveAt the date of issuance of these financial statements the following standards, revisions and interpretations were in issue but not yet effective for the financial year ended December 31, 2016:

• IFRS 9 “Financial Instruments” and subsequent amendments, supplanting the requirements of IAS 39 “Financial Instruments: Recognition and Measurement,“ with regard to classification and measurement of financial assets. This standard eliminates the categories existing under IAS 39 – assets held to maturity, assets available for sale and loans and receivables. IFRS 9 shall be effective for annual periods beginning on or after January 1, 2018, with early adoption permitted.

In accordance with IFRS 9, financial assets shall be classified in one of the following two categories upon initial recognition: financial assets at amortized cost or financial assets at fair value. A financial asset shall be measured at amortized cost if the following two criteria are met: financial assets relate to the business model whose objective is to collect the contractual cash flows and the contractual terms provide the basis for collection at certain future dates of cash flows that are solely payments of principal and interest on the principal outstanding. All other financial assets shall be measured at fair value. Gains and losses on the fair value measurement of financial assets shall be recognized in the profit and loss statement, except for investments in equity instruments which are not traded, where IFRS 9 allows at initial recognition a subsequently irreversible choice to recognize changes in fair value within other gains and losses in the statement of comprehensive income. An amount recognized in such a manner within the statement of comprehensive income cannot subsequently be recognized in profit and loss.

• IFRS 15 “Revenue from Contracts with Customers,” defining the framework for revenue recognition. IFRS 15 supplants IAS 18 “Revenue,” IAS 11 “Construction Contracts,” IFRIC 13 “Customer Loyalty Programs,” IFRIC 15 “Agreements for the Construction of Real Estate” and IFRIC 18 “Transfers of Assets from Customers.” IFRS 15 shall be effective for annual periods beginning on or after January 1, 2018, with


early adoption permitted.

• IFRS 16 “Leases” provides a comprehensive model for identification of lease arrangements and their treatment in the financial statements of both lessors and lessees. As from its effective date, January 1, 2019, this standard shall supplant the following lease standards and interpretations: IAS 17 “Leases”, IFRIC 4 “Determining whether an Arrangement Contains a Lease,” SIC 15 “Operating Leases – Incentives” and SIC 27 “Evaluating the Substance of Transactions Involving the Legal Form of a Lease.“

• Amendments to IFRS 2 “Share-Based Payment” - Classification and Measurement of Share-Based Payment Transactions, effective for annual periods beginning on or after January 1, 2018, with early adoption permitted.

• Amendments to IFRS 10 “Consolidated Financial Statements” and IAS 28 “Investments in Associates and Joint Ventures” - Sale or Contribution of Assets between an Investor and its Associate or Joint Venture ought to have been effective for annual periods beginning on or after January 1, 2016; however, in December 2015 IASB deferred the effective date indefinitely, with early adoption permitted.

• Amendments to IAS 7 “Statement of Cash Flows” - Disclosure Initiative require and entity to provide disclosures that enable users of financial statements to evaluate changes in liabilities arising from financing activities, including both changes arising from cash flows and non-cash changes. Amendments to IAS 7 shall be effective for annual periods beginning on or after January 1, 2017, with early adoption permitted.

• Amendments to IAS 12 “Income Taxes” - Recognition of Deferred Tax Assets for Unrealized Losses, shall be applied retrospectively for annual periods beginning on or after January 1, 2017, with early adoption permitted.

IFRS 9 “Financial Instruments”

IFRS 9 issued in November 2009 introduced new requirements for the classification and measurement of financial assets. IFRS 9 was subsequently amended in October 2010 to include requirements for the classification and measurement of financial liabilities and for derecognition, and in November 2013 to include the new requirements for general hedge accounting. Another revised version of IFRS 9 was issued in July 2014 mainly to include a) impairment requirements for financial assets and b) limited amendments to the classification and measurement requirements by introducing a ‘fair value through other comprehensive income’ (FVTOCI) measurement category for certain simple debt instruments.

The Bank believes that IFRS 9 will have an impact on the financial statements of the Bank, however, the Bank is currently unable to estimate the effects of IFRS 9 introduction.

The Key requirements of IFRS 9 are:• All recognized financial assets that are within the scope of IAS 39 “Financial Instruments: Recognition and Measurement” are required to be subsequently measured at amortized cost or fair value. Specifically, debt investments that are held within a business

model whose objective is to collect the contractual cash flows, and that have contractual cash flows that are solely payments of principal and interest on the principal outstanding are generally measured at amortized cost at the end of subsequent accounting periods. Debt instruments that are held within a business model whose objective is achieved by both collecting contractual cash flows and selling financial assets, and that have contractual terms that give rise on specified dates to cash flows that are solely payments of principal and interest on the principal amount outstanding, are generally measured at fair value through other comprehensive income. All other debt investments and equity investments are measured at their fair value at the end of subsequent accounting periods. In addition, under IFRS 9, entities may make an irrevocable election upon initial recognition to measure an equity investment (that is not held for trading) at fair value through other comprehensive income, with only dividend income generally recognized in profit or loss.

• With regard to the measurement of financial liabilities designated as at fair value through profit or loss, IFRS 9 requires that the amount of change in the fair value of the financial liability that is attributable to changes in the credit risk of that liability is presented in other comprehensive income, unless the recognition of the effects of changes in the liability's credit risk in other comprehensive income would create or enlarge an accounting mismatch in profit or loss. Changes in fair value attributable to a financial liability's credit risk are not subsequently reclassified to profit or loss. Under IAS 39, the entire amount of the change in the fair value of the financial liability designated as fair value through profit or loss is presented in profit or loss.

• In relation to the impairment of financial assets, IFRS 9 requires an expected credit loss model, as opposed to an incurred credit loss model under IAS 39. The expected credit loss model requires an entity to account for expected credit losses and changes in those expected credit losses at each reporting date to reflect changes in credit risk since initial recognition. In other words, it is no longer necessary for a credit event to have occurred before credit losses are recognized.

• The new general hedge accounting requirements retain the three types of hedge accounting mechanisms currently available in IAS 39. Under IFRS 9, greater flexibility has been introduced to the types of transactions eligible for hedge accounting, specifically broadening the types of instruments that qualify for hedging instruments and the types of risk components of non-financial items that are eligible for hedge accounting. In addition, the effectiveness test has been overhauled and replaced with the principle of an ‘economic relationship’. Retrospective assessment of hedge effectiveness is also no longer required.

On the initiative of the OTP Group, the Bank in 2017 initiated the IFRS 9 project, and hired consultants for this purpose.The project provides for the following phases:• Testing and training of classification tool• Pilot classification on sample products/contracts• Grouping of products/contracts (individual or grouped classification)• Classification of stock• Preparation of Fair Value models• IT development

57

In the context of the classification and measurement, the Bank considers the possibility of defining busi-ness models and other requirements of IFRS 9 for the classification of financial assets that will be subsequently carried at amortized cost, at fair value through the comprehensive income or at fair value through profit or loss.

In the area of impairment, the Bank together with OTP Bank is working on defining the methodology for calculating the expected credit losses and modelling of risk parameters, which include all the parameters necessary for the design of future impacts.

IFRS 15 “Revenue from Contracts with Customers”

In May 2014, IFRS 15 was issued which establishes a single comprehensive model for entities to use in accounting for revenue arising from contracts with customers. IFRS 15 will supersede the current revenue recognition guidance including IAS 18 “Revenue”, IAS 11 “Construction Contracts” and the related Interpretations when it becomes effective.

The core principle of IFRS 15 is that an entity should recognize revenue to depict the transfer of promised goods or services to customers in an amount that reflects the consideration to which the entity expects to be entitled in exchange for those goods or services. Specifically, the Standard introduces a 5-step approach to revenue recognition:

Step 1: Identify the contract(s) with a customer,Step 2: Identify the performance obligations in the contract,Step 3: Determine the transaction price,Step 4: Allocate the transaction price to the perfor-mance obligations in the contract, andStep 5: Recognize revenue when (or as) the entity satisfies a performance obligation.

Under IFRS 15, an entity recognizes revenue when (or as) a performance obligation is satisfied, i.e. when ‘control’ of the goods or services underlying the particular performance obligation is transferred to the customer. Far more prescriptive guidance has been added in IFRS 15 to deal with specific scenarios. Furthermore, extensive disclosures are required by IFRS 15.

Management of the Bank is currently considering the impact of the above listed standards and interpretation in the Bank’s financial statements as well as their effective dates.

The accounting policies and estimates used in preparation of these financial statements are consistent with the those applied upon preparation of the Bank's annual financial statements for 2015, except for newly adopted IFRS, their amendments and interpretations, the application of which had no effect on the Bank's financial position or perfor-mance.

Preparation of the financial statements in accordance with IFRS requires the Bank’s management to make certain key accounting estimates. It also requires management to use their judgement in applying the Bank’s accounting policies.

3. SUMMARY OF SIGNIFICANT ACCOUNTING POLICIES

3.1. Income and Expense RecognitionInterest income and expense are recognized in the statement of comprehensive income for all instruments measured at amortized cost using the effective interest rate method.

The effective interest rate method is a method of calculating the amortized cost of a financial asset or a financial liability and of allocating the interest income or interest expense over the relevant period. The effective interest rate is the rate that discounts estimated future cash payments or receipts over the expected life of the financial instrument or, when appropriate, a shorter period to the net carrying value of the financial asset or financial liability. When calculating the effective interest rate, the Bank estimates cash flows considering all contractual terms of the financial instrument (for example, prepayment options) but does not consider future credit losses. The calculation includes all fees and commissions paid or received between parties to the contract that are an integral part of the effective interest rate, transaction costs and all other premiums or discounts.

Fees and commissions are generally recognized on an accrual basis once the service is rendered. Loan approval fees are charged as onetime fee, deferred and recognized in income as an adjustment of the effective interest rate on the loan. Fee and commission income, also, includes transfer payments in foreign currency, domestic payments transactions, loan administration, guarantee, letter of credit business and other banking services. 3.2. Foreign Exchange TranslationTransactions denominated in foreign currencies are translated into Euros at the official middle exchange rates, at the date of each transaction.

Assets and liabilities denominated in foreign currencies are translated into Euros by applying the official middle exchange rates, prevailing at the statement of financial position date. Net foreign exchange gains or losses arising upon the translation of transactions, and the assets and liabilities denominated in foreign currencies are credited or charged to the statement of comprehensive income.

Commitments and contingent liabilities denominated in foreign currencies are translated into Euros by applying the official middle exchange rates, at the statement of financial position date.

3.3. LeasingLeases undertaken by the Bank are classified as operating leases. The payments made under operating leases are charged to operating expenses in the statement of comprehensive income on a straight-line basis over the period of the lease3.4. Taxes and Contributions


Income Taxes

Current Income Taxes Income taxes are calculated and paid in conformity with the income tax regulations defined under the Montenegro Corporate Income Tax Law, Article 28 (Official Gazette of Montenegro, no. 65/01, 80/04, 40/08, 86/09, 14/12, 61/13 and 55/16) as per the effective proportional tax rate of 9 percent on taxable income.

A taxpaying entity’s taxable income is determined based upon the income stated in its statutory statement of comprehensive income following certain adjustments to its income and expenses performed in accordance with the Montenegro Corporate Income Tax Law.The capital gain is considered as income generated by the sale of land, buildings, property rights and securities. Capital losses may be offset against capital gains realized in the same period. If after such offsetting capital loss is incurred, the taxpayer may carry forward the capital loss to the future periods against capital gains within the ensuing five years.

Montenegro tax regulations do not envisage that any tax losses of the current period be used to recover taxes paid within a specific carry back period. However, any current year losses reported in the annual corporate income tax returns may be carried forward and used to reduce or eliminate taxes to be paid in future accounting periods, but only for an ensuing period of a maximum of five years. Deferred Income TaxesDeferred income tax is determined using the statement of financial position liability method, for the temporary differences arising between the tax bases of assets and liabilities, and their carrying values in the financial statements. The currently enacted tax rates at the statement of financial position date are used to determine the deferred income tax amount. Deferred tax liabilities are recognized for all taxable temporary differences. Deferred tax assets are recognized for the deductible temporary differences, and the tax effects of income tax losses and credits available for carry forward, to the extent that it is probable that future taxable profit will be available against which deferred tax assets may be utilized.

Taxes, contributions and other duties not related to operating resultsTaxes, contributions and other duties that are not related to the bank’s operating result, include property taxes and other various taxes and contributions paid pursuant to state and municipal regulations.

3.5. Cash and Cash EquivalentsFor the purposes of the statement of cash flows, cash and cash equivalents comprise balances with less than a three month maturity from the date of acquisition including: cash on hand, non-restricted balances with the Central Bank of Montenegro and other banks.

3.6. Financial AssetsThe Bank classifies its financial assets in the following categories: loans and receivables; held-to-maturity investments; available-for-sale financial assets and financial assets at fair value through profit or loss. Management determines the classification of its investments at initial recognition.

(a) Loans and receivablesLoans and receivables are non-derivative financial assets with fixed or determinable payments that are not quoted in an active market and that the Bank does not intend to sell immediately or in the near term. They arise when the Bank provides money or services directly to a debtor with no intention of trading the receivable. Loans and receivables comprise loans and receivables to banks and customers. Loans and receivables are initially measured at fair value plus direct transaction costs, and subsequently measured at their amortized cost using the effective interest method.

(b) Held-to-maturity investmentsHeld-to-maturity investments are non-derivative financial assets with fixed or determinable payments and fixed maturities that the Bank’s management has the positive intention and ability to hold to maturity. Held-to-maturity investments are carried at amortized cost using the effective interest method. Any sale or reclassification of a more than insignificant amount of held-to-maturity investments would result in the reclassification of all held-to-maturity investments as available-for-sale, and prevent the Bank from classifying investment securities as held-to-maturity for the current and the following two financial years.

(c) Available-for-sale investmentsAvailable-for-sale financial assets are those non-derivative financial assets that are designated as available for sale or are not classified as another category of financial asset. Available-for-sale investments are those intended to be held for an indefinite period of time, which may be sold in response to needs for liquidity or changes in interest rates, exchange rates or equity prices.

(d) Investments Carried at Fair Value through Profit or LossThis category comprises two sub-categories: financial assets classified as held for trading, and financial assets designated by the Bank as at fair value through profit or loss upon initial recognition. A financial asset is classified as held for trading if it is acquired principally for the purpose of selling in the near term or if it is part of a portfolio of identified financial instruments that are managed together and for which there is evidence of a recent actual pattern of short-term profit-taking.

The Bank designates certain financial assets upon initial recognition as at fair value through profit or loss (fair value option). Financial assets designated upon initial recognition as at fair value through profit or loss consists of shares of corporate entities. Financial assets, for which the fair value option is applied, are recognized in the statement of financial position as “Financial assets designated at fair value through profit or loss”. Realized and unrealized fair value changes relating to financial assets designated at fair value through profit or loss are recognized in “Net gains/ (losses) on

59

financial instruments designated at fair value through profit or loss”. Dividends on financial assets designated at fair value through profit or loss equity instruments are recognized in the statement of comprehensive income when the entity’s right to receive payment is established.

(e) Initial recognition and subsequent measurement of financial assetsPurchases and sales of held-to-maturity and available-for-sale financial assets are recognized on trade-date – the date on which the Bank commits to purchase or sell the asset. Loans are recognized when cash is advanced to borrowers. Financial assets are initially recognized at fair value plus transaction costs for all financial assets not carried at fair value through profit or loss.

Available-for-sale financial assets are subsequently carried at fair value. Loans, receivables, and held-to-maturity investments are carried at amortized cost using the effective interest method. Gains and losses arising from changes in the fair value of available-for-sale financial assets are recognized directly in equity, until the financial asset is derecognized or impaired at which time the cumulative gain or loss previously recognized in equity should be recognized in profit or loss. However, interest calculated using the effective interest rate method is recognized in the statement of comprehensive income. Dividends on available-for-sale equity instruments are recognized in the statement of comprehensive income when the entity’s right to receive payment is established. Foreign exchange gains or losses on available-for-sale assets are recognized in profit or loss.

The fair value of quoted investments in active markets is based on current bid prices. If the market for a financial asset is not active (and for unlisted securities), the Bank establishes fair value by using valuation techniques. These include the use of recent arm’s length transactions, discounted cash flow analysis and other valuation techniques commonly used by market participants.

(f ) Impairment of financial assets(i) Assets carried at amortized costThe Bank assesses at each statement of financial position date whether there is objective evidence that a financial asset or group of financial assets has been impaired. A financial asset or a group of financial assets is impaired and impairment losses are incurred if, and only if, there is objective evidence of impairment as a result of one or more events that occurred after the initial recognition of the asset (a ‘loss event’) and that loss event has an impact on the estimated future cash flows of the financial asset or group of financial assets that can be reliably estimated. Objective evidence that a financial asset or group of assets is impaired includes observable data that comes to the attention of the Bank about the following loss events:

• Payment delinquency;• Restructuring of the contract;• Termination of the risk assumption contract;• Bankruptcy proceedings, liquidation

proceedings debt settlement procedures with local governments;

• Litigations;• Cross default.

The Bank first assesses whether objective evidence of impairment exists individually for financial assets that are individually significant, and individually or collectively for financial assets that are not individually significant. If the Bank determines that no objective evidence of impairment exists for an individually assessed financial asset, whether significant or not, it includes the asset in a group of financial assets with similar credit risk characteristics and collectively assesses them for impairment. Assets that are individually assessed for impairment and for which an impairment loss is or continues to be recognized are not included in a collective assessment of impairment.

If there is objective evidence that an impairment loss on loans and receivables carried at amortized cost has been incurred, the amount of the loss is measured as the difference between the asset’s carrying amount and the present value of estimated future cash flows (excluding future credit losses that have not been incurred) discounted at the financial asset’s contracted effective interest rate. The carrying amount of the asset is reduced through the use of an allowance account and the amount of the loss is recognized in the statement of comprehensive income. If a loan has a variable interest rate, the discount rate for measuring any impairment loss is the current effective interest rate determined under the contract.

The calculation of the present value of the estimated future cash flows of a collateralized financial asset reflects the cash flows that may result from executing the collateral less costs for obtaining and selling the collateral, whether or not the execution of collateral is probable. The calculation of the present value of the estimated future cash flows is based on an effective interest rate.

For the purposes of a collective evaluation of impairment, financial assets are grouped on the basis of similar credit risk characteristics. Those characteristics are relevant to the estimation of future cash flows for groups of such assets by being indicative of the debtors’ ability to pay all amounts due according to the contractual terms of the assets being evaluated.

Future cash flows in a group of financial assets that are collectively evaluated for impairment are estimated on the basis of the contractual cash flows of the assets in the Bank and historical loss experience for assets with credit risk characteristics similar to those in the Bank. Historical loss experience is adjusted on the basis of current observable data to reflect the effects of current conditions that did not affect the period on which the historical loss experience is based and to remove the effects of conditions in the historical period that do not exist currently. Loan loss provision is calculated at a level of group of financial assets. The loan loss percentage is determined by the assessment of probability of default, based on historical loss experience for the group of financial assets.

Estimates of changes in future cash flows for group of assets should reflect and be directly consistent with changes in related observable data from period to period. The methodology and assumptions used for estimating future cash flows are reviewed regularly by the Bank to reduce any differences between loss estimates and actual loss experience.


When a loan is uncollectible, it is written off against the related provision for loan impairment. Such loans are written off after all the necessary procedures have been completed and the amount of the loss has been determined. Subsequent recoveries of amounts previously provided for, decrease the amount of provisions for impairment losses and are recognized in the statement of comprehensive income. If, in a subsequent period, the amount of the impairment loss decreases and the decrease can be related objectively to an event occurring after the impairment was recognized, the previously recognized impairment loss is reversed by adjusting the allowance account.

(ii) Assets carried at fair valueThe Bank assesses at each statement of financial position date whether there is objective evidence that a financial asset or a group of financial assets has been impaired. In the case of equity investments classified as available-for-sale, a significant or prolonged decline in the fair value of the security below its cost is considered in determining whether the assets are impaired. If any such evidence exists for available - for - sale financial assets, the cumulative loss – measured as the difference between the acquisition cost and the current fair value, less any impairment loss on that financial asset previously recognized in profit or loss – is removed from equity and recognized in the statement of comprehensive income. If, in a subsequent period, the fair value of a debt instrument, classified as available-for-sale, increases and the increase can be objectively related to an event occurring after the impairment loss was recognized in profit or loss, the impairment loss is reversed through the statement of comprehensive income.

(g) BorrowingsBorrowings are recognized initially at fair value (fair value of consideration received), net of transaction costs incurred. Borrowings are subsequently stated at amortized cost; any difference between proceeds net of transaction costs and the redemption value is recognized in the statement of comprehensive income over the maturity period of the borrowings using the effective interest method.

3.7. Intangible AssetsCosts associated with maintaining computer soft-ware programs are recognized as an expense when they incur. Costs that are directly associated with identifiable and unique software products controlled by the Bank and will probably generate economic benefits exceeding costs beyond one year, are recognized as intangible assets. If the agreed period of using is less than eight years, depreciation is calculated in accordance with the period of use agreed in the contract. If the agreed period of use is longer than eight years, depreciation is calculated using the straight-line method, at a rate of 12,50%, in order to distribute the cost of licenses over their estimated useful lives use.

Costs include external software company development costs.

Amortization of intangible assets is charged on a straight-line basis over their estimated useful lives, which are as follows:

Intangible Assets Useful Life (in Years)

License 8

Software 8

There were no changes in estimated useful lives of intangible assets compared to prior year.

3.8. Property, Plant and EquipmentAll property, plant and equipment are stated at cost less depreciation and impairment losses, if any. The cost includes expenditure that is directly attributable to the acquisition of the items.

Depreciation on property, plant and equipment is calculated using the straight-line method to allocate their cost to their residual values over their estimated useful lives, remained the same as in previous years, and are as follows:

Major Categories of Property, Plant and Equipment Useful Life (in Years)

Buildings 50

Computers and computer equipment 8

Furniture and office equipment 4 - 10

Motor vehicles 8

ATM machines 8

Other equipment 8

Assets under construction are carried at cost. Depreciation of these assets, on the same basis as for other property, commences when the assets are ready for their intended use. Investments in property, plant and equipment based on current maintenance are recognized as operating expenses in the period in which they arise.

There were no changes in estimated useful lives of property, plant and equipment compared to prior year.

3.9. Impairment of Tangible and Intangible AssetsAt each statement of financial position date, the Bank’s management reviews the carrying amounts of the Bank’s tangible and intangible assets. If there is any indication that such assets have been impaired, the recoverable amount of the asset is estimated in order to determine the extent of the impairment loss. If the recoverable amount of an asset is estimated to be less than its carrying value, the carrying amount of the asset is reduced to its recoverable amount.

An impairment loss is recognized as an expense of the current period and is recorded under other operating expenses. Where an impairment loss subsequently reverses, the carrying amount of the asset is increased to the revised estimate of its recoverable value. However, this is performed so that the increased carrying amount does not exceed the carrying value that would have been determined had no impairment loss been recognized for the asset in prior years.

3.10. Acquired assetsAcquired assets are assets that became the property of the Bank based on collection of receivables that were secured by that property. The Bank records the received assets at the lower than gross carrying amount of receivables or market value of the collateral less costs of sale.

3.11. ProvisionsProvisions are recognized when the Bank has a present legal or constructive obligation as a result of past events, it is probable that an outflow of resources

61

embodying economic benefits will be required to settle the obligation, and a reliable estimate of the amount of the obligation can be made.

Provisions are measured at the present value of the estimated expenditure required to settle the present obligations. Provisions are re-examined at each statement of financial position date and adjusted so as to reflect the best present estimate. If it is no longer probable that an outflow of resources embodying economic benefits will be required to settle the obligation, the provision is reversed and credited to the income statement.

The Bank does not recognize provisions against contingent liabilities until it has determined the existence of a present obligation which can result in an outflow of resources embodying economic benefits required to settle the obligation, or if a reliable estimate cannot be made of the amount of the obligation, in which case it is so disclosed.

3.12. Employee BenefitsEmployee Taxes and Contributions for Social SecurityIn accordance with the regulations prevailing in Montenegro, the Bank has an obligation to pay contributions to various State Social Security Funds. These obligations involve the payment of contributions on behalf of the employee, by the employer in an amount calculated by applying the specific, legally prescribed rates. The Bank is also legally obligated to withhold contributions from gross salaries to employees, and on behalf of the employees, to transfer the withheld portions directly to government funds. These contributions payable on behalf of the employee and employer are charged to expenses in the period in which they arise.

Retirement Benefits and Other Long Term Employee BenefitsIn accordance with the Collective Bargaining Agreement, the Bank has an obligation to disburse an employment retirement benefit to a retiree, in an amount equal to six average net salaries effective in the Bank in the month prior to the employee’s retirement. The Bank's financial statement as of December 31, 2016, include provisions calculated based on the estimated present value of retirement benefits to employees upon vesting in respective right by independent authorized actuary.

3.13. Financial AssetsThe aim of International accounting standard 24 – Related-Party Disclosures", is to ensure that the financial statements of an entity include the disclosure, which will draw attention to possible impact of related parties on the financial position and profit or loss of the entity.

The related parties are:

• companies that directly, or indirectly, through one or more intermediaries, control the reporting company or are under its control, or that control the reporting entity jointly with other entities

• associated companies in which the Bank has significant influence and which are not a subsidiary or joint venture of the investor;

• natural persons who have, directly or indirectly, the voting right in the Bank, which gives them significant influence over the Bank, as well as any other entity which is expected to influence, or be influenced by that related person in their dealings with the Bank

• managers on key positions, or persons that have authority and responsibilities for planning, directing and controlling the activities of the Bank, including directors and key management

When observing any related party transaction, the attention should be paid to the essence of the relationship, not merely on the legal form.


4. FINANCIAL INSTRUMENTS

4.1. Risk ManagementIn its business operations, the Bank is exposed to various risks, the most important of which are:

• Credit risk• Market risk • Liquidity risk and• Operating risk.

The risk management procedures are designed with a view to identify and analyse risks, to define the adequate limits and controls required for risk management, as well as to keep track of the Bank's exposure to each individual risk. The risk management procedures are subject to regular control ensuring the adequate response to the changes in the market, products and services.

The Risk Management Department is responsible for monitoring the Bank's exposure to certain risks and the compliance with the risk management procedures, as well as defined limits, which is reported to the Bank's Board of Directors on monthly basis. In addition, the Supervising Committee and the Credit Risk Management Committee are in charge of monitoring the Bank's exposure to certain risks.

The Bank tests the sensitivity of the Bank to certain types of risk, on an aggregate level as well, by using several types of stress scenarios. Stress scenarios include assumptions about changes in market and other factors which may have a material impact on the Bank's operations. In addition, the introduction of new services requires market and economic analyses in order to optimize the relation between income and risk.

4.2. Credit RiskThe Bank takes on exposure to credit risk, which is the risk that a counterparty will be unable to pay its debts in full when due. Impairment losses identified as of the statement of financial position date are provided for. Significant changes in the economy, or in the health of a particular industry segment that represents a concentration in the Bank’s portfolio, could result in losses that are different from those provided for at the statement of financial position date. Management therefore carefully manages its exposure to credit risk.

4.2.1. Credit Risk ManagementExposure to credit risk is a risk of financial loss, which may occur as a consequence of a counterparty being unable to fulfil its obligations towards the Bank. The Bank manages the credit risk it undertakes by placing limits in relation to large loans, single borrowers and related persons. Such risks are monitored on a revolving basis and subject to annual or more frequent reviews. All loans above the prescribed limit have to be approved by the Credit Risk Management Committee.

In accordance with the limits prescribed by the Central Bank of Montenegro, the sector concentration is constantly monitored.

The exposure to any borrower including banks and brokers is further restricted by sub-limits covering statement of financial position and off-balance sheet exposures. Actual exposures against limits are monitored regularly.

Exposure to credit risk is managed through regular analysis of the ability of borrowers and potential borrowers to meet interest and capital repayment obligations.

Credit Related Commitments and Contingent LiabilitiesThe primary purpose of these instruments is to ensure that funds are available to a customer as required. Guarantees and standby letters of credit, which represent irrevocable assurances that the Bank will make payments in the event

63

that a customer cannot meet its obligations to third parties, carry the same credit risk as loans. Documentary and commercial letters of credit – which are written undertakings by the Bank on behalf of a customer authorizing a third party to draw bills of exchange on the Bank up to a stipulated amount under specific terms and conditions – are collateralized by the underlying goods deliveries to which they relate and therefore carry less risk than a direct borrowing.

4.2.2. Provisions for Impairment Losses in Accordance with Requirements of IAS 39As of the statement of financial position date, the Bank assesses whether there is any objective evidence that the financial asset or a group of financial assets has been impaired, as delineated under IAS 39. The objective evidence of such impairment involves data based on which the asset holder can infer that there has been impairment:

• Payment delinquency;• Restructuring of the contract;• Termination of the risk assumption contract;• Bankruptcy proceedings, liquidation proceedings

debt settlement procedures with local governments;• Litigations;• Cross default.

In accordance with the adopted procedures, the Bank assesses whether there is observable evidence pertaining to impairment of an individual financial asset with individual significance.

The calculation of the net book value of the estimated cash flows of a collateralized financial asset reflects the cash flows contingent on exclusion as deceased by any acquisition-related costs and sale of collateral, regardless of the degree of likelihood of the exclusion.

For the purpose of a collective estimate of impairment, financial assets, which do not carry individual value, are grouped based on the similar characteristics of the credit risks inherent in them.

4.2.3. Maximum Exposure to Credit Risk per Balance and Off-Balance Sheet Items

In thousands of EUR

Balance sheet items 2016 2015

Loans and advances to banks 43.254 97.912

Loans and advances to customers 275.140 290.612

Available-for-sale securities 213 211Financial assets carried at fair value through profit or loss

2.686 2.609

Securities held-to-maturities 89.594 66.410

Forfeiting 1.190 1.919

412.077 459.673

Off-balance sheet items

Payment guarantees 5.299 7.141

Performance bonds 9.046 11.559

Uncovered letters of credit 585 943

Undrawn credit facilities 25.226 25.230

40.156 44.873

Total credit risk exposure 452.233 504.546

The exposure to credit risk is partially controlled by obtaining collaterals and guarantees issued by legal entities and private individuals.

Before approving loans and other placements, the Bank assesses the debtor's creditworthiness taking into account the criteria established by the internal regulation, and the legal validity of the appraised value of collateral. The collateral value is calculated as its net value, by which is meant the market value less any costs relating to the realization of collateral.


In thousands of EUR

December 31, 2016

Neither past

due nor impaired

Past Due but not Individually

ImpairedIndividually

impaired Total, Gross

Individual Allowance for Impairment

Collective Allowance for Impairment

Total Allowance for Impairment

Total, net exposure

Housing loans 54.133 232 4.555 58.920 3.215 360 3.575 55.345

Current account overdrafts 2.588 140 43 2.771 42 90 132 2.639

Consumer loans 74.909 530 9 75.448 - 1.479 1.479 73.969

Credit cards 3.085 273 1.789 5.147 1.752 348 2.100 3.047

Special purpose loans 97 9 574 680 502 8 510 170

Other loans to individuals covered by mortgage

18.868 161 867 19.896 619 180 799 19.097

Other loans 4.011 96 6.458 10.565 4.542 146 4.688 5.877

Loans to micro and small Entities 18.365 1.353 6.980 26.698 4.373 1.316 5.689 21.009

Loans to medium and large entities

55.772 98 87.231 143.101 52.809 1.114 53.923 89.178

Loans to Government and municipalities

2.080 1 2.791 4.872 22 41 63 4.809

233.908 2.893 111.297 348.098 67.876 5.082 72.958 275.140

Loans and advances to banks 43.254 - - 43.254 - - - 43.254

277.162 2.893 111.297 391.352 67.876 5.082 72.958 318.394

In thousands of EUR

December 31, 2015

Neither past

due nor impaired

Past Due but not Individually

ImpairedIndividually

impaired Total, Gross

Individual Allowance for Impairment

Collective Allowance for Impairment

Total Allowance for Impairment

Total, net exposure

Housing loans 58.673 171 5.107 63.951 3.355 534 3.889 60.062

Current account overdrafts 3.058 137 43 3.238 41 90 131 3.107

Consumer loans 70.766 282 17 71.065 - 1.150 1.150 69.915

Credit cards 3.733 216 1.944 5.893 1.756 280 2.036 3.857

Special purpose loans 265 102 472 839 401 20 421 418


13.162 105 931 14.198 573 203 776 13.422

Other loans 5.597 152 6.502 12.251 4.242 235 4.477 7.774

Loans to micro and small Entities 21.369 890 7.600 29.859 4.348 1.289 5.637 24.222

Loans to medium and large entities

68.738 697 74.104 143.539 47.636 1.370 49.006 94.533

Loans to Government and municipalities

5.049 8 8.357 13.414 32 80 112 13.302

250.410 2.760 105.077 358.247 62.384 5.251 67.635 290.612

Loans and advances to banks 97.912 - - 97.912 - - - 97.912

348.322 2.760 105.077 456.159 62.384 5.251 67.635 388.524

Loans and advances past neither due nor impaired in FY 2016 and 2015 are all ranked under the satisfactory risk category. risk category.

In addition, all private individuals must receive their salaries through the account held with the Bank, with a view to draw down the credit risk.

Types of collateral are as follows:

• Deposits;• Pledges placed against industrial machines, securities,

inventories and vehicles;• Mortgages against property and fiduciary ownership transfer; • Bills of exchange;• Authorizations;• Administrative injunctions;• Guarantors and• Insurance policies.

Types of collateral are as follows:

65

a) Past Due but not Individually Impaired

In thousands of EUR

December 31, 2016

Past due up to

30 days

Past due 31- 60 days


Past due 91- 180

days

Past due 181- 365

days 1 to 5 years Over 5 years Total

Housing loans 94 11 5 7 19 96 - 232

Current accounts overdrafts 52 3 1 4 11 38 31 140

Consumer loans 84 19 3 20 85 319 - 530

Credit cards 100 10 3 2 15 112 32 274

Special purpose loans 1 - - - 1 7 - 9


30 12 - 9 4 105 - 160

Other loans 13 5 1 3 4 68 3 97

Loans to micro and small Entities 121 24 103 68 126 810 100 1.35

Loans to medium and large entities 98 - - - - - - 98

Loans to Government and municipalities 1 - - - - - - 1

594 84 116 113 265 1.555 166 2.893

In thousands of EUR

December 31, 2015

Past due up to

30 days



Past due 91- 180

days

Past due 181- 365

days 1 to 5 years Over 5 years Total

Housing loans 82 22 6 14 32 15 - 171

Current accounts overdrafts 60 1 4 7 16 24 25 139

Consumer loans 88 20 9 18 73 74 - 282

Credit cards 106 12 2 9 27 27 33 215

Special purpose loans 92 2 - 1 3 4 - 102


25 9 4 10 3 54 - 105

Other loans 75 15 1 5 9 47 - 152

Loans to micro and small Entities 145 104 11 82 230 295 23 889

Loans to medium and large entities 697 - - - - - - 697

Loans to Government and municipalities 8 - - - - - - 8

1.378 185 37 146 393 540 81 2.760

b) Fair Value of Collateral (up to the amount of collateralized exposure)

In thousands of EUR

December 31, 2016 December 31, 2015

Deposits 7.065 7.482

Securities 71 104

Pledge 4.991 1.872

Mortgages 205.795 210.661

Total 217.922 220.119

Not individually impaired up to the value of receivables December 31, 2016

In thousands of EUR

December 31, 2015


Securities 70 103

Pledge 2.906 702

Mortgages 127.758 140.174

Total 134.455 146.967


Individually Impaired up to the value of receivables

In thousands of EUR



Securities 1 1

Pledge 2.085 1.170

Mortgages 78.037 70.487

Total 83.467 73.152

As collateral, the Bank accepts mortgages against immovable, the fair value of which, pursuant to the certified appraiser’s valuations, exceeds the minimum of 30 percent of LTV ratio. Properties used as collateral are housing premises, apartment buildings, business buildings and premises, as well as land depending on its location and future use.

When accepting pledge over securities as collateral, the Bank monitors the price of the security used as collateral on a daily basis. The market value of the pledge must exceed 50 percent of the placement’s worth.

c) Restructured Loans and Advances The Bank restructured a loan to the borrower due to a decline in the borrower’s creditworthiness, if it has:

a. Extended the principal and interest maturity,b. Decreased the interest rate on the loan approved,c. Reduced the amount of debt, principal or interest ord. Took over the debt,e. Performed capitalization of interest;f. Replaced the existing loan with a new loan;g. Made other concessions which place the borrower in a better financial position

Upon restructuring of the loan, the Bank performs financial analysis of the borrower and assesses its capacitates to realize cash flows necessary for the repayment of the loan principal, as well as the corresponding interest once the loan is restructured. During 2016, the Bank restructured loans in the amount of EUR 40.330 thousand (2015: EUR 57.015 thousand).

d) Geographic ConcentrationGeographic concentration of the Bank’s exposure to the credit risk, exclusive of the allowance for impairment is as follows:

In thousands of EUR

MontenegroEuropean

UnionUSA and Canada Other Total

Loans and advances to banks - 33.980 8.546 728 43.254

Loans and advances to customers 337.912 268 126 9.792 348.098

Available-for-sale securities 174 39 - - 213

Financial assets carried at fair value through profit or loss

180 - 2.506 - 2.686

Securities held to maturity 89.594 - - - 89.594

Forfeting 2.828 - - - 2.828

December 31, 2016 430.688 34.287 11.178 10.520 486.673

December 31, 2015 421.028 97.217 9.718 1.984 529.947

With the aim of identifying, measuring, assessing and monitoring country risk the Bank uses the methodology and experience of the OTP Group as well as the Decision of the Central Bank of Montenegro.

The Bank measures the exposure to country risk for all

67

countries in which the head office or residence of the Bank’s debtors is. The Bank's exposure to country risk is measured based on individual placement, defined in the document which implies the control of the debtor’s country rating, taking into account the political, economic and social conditions in the country of the debtor.

The Bank ranks all debtors’ counties in the following risk categories:1) risk-free countries;2) low-risk countries;3) medium-risk countries;4) high-risk countries.

Ranking of debtors’ countries serves the Bank for determining the required capital for country risk and for limiting the bank's exposure to certain debtors’ countries, groups of countries or regions.

e) Industry ConcentrationIndustry concentration of the Bank’s exposure to the credit risk, exclusive of the allowance for impairment is as follows:

In thousands of EUR

Finance

Transportation,Traffic and

Tele-communication

Services, Tourism,

Hotel Mana-gement Trading

Civil Engine-

ring

Electrical

power

industry Mining

Admini-

stration Real estate

Agriculture

hunting

and fishing

Manu-

facturing Other

Retail

customers Total

Loans and advances to banks 43.254 - - - - - - - - - - - - 43.254

Loans and advances to customers

4.638 3.436 10.903 85.958 17.934 1.143 1.436 5.463 12.026 2.887 22.250 8.004 172.020 348.098

Available for sale Securities 213 - - - - - - - - - - - - 213

Financial assets at fair value through profit or loss

2.506 - - - - 163 - - - - - 17 - 2.686

Securities held to maturity 10.000 - - - - - - 79.594 - - - - - 89.594

Forfeiting - 91 98 2.450 - - 119 - - - 70 - - 2.828

December 31, 2016 60.611 3.527 11.001 88.408 17.934 1.306 1.555 85.057 12.026 2.887 22.320 8.021 172.020 486.673

December 31, 2015 119.905 6.405 18.718 92.700 12.745 1.914 1.593 62.637 1.695 4.988 26.233 10.889 169.525 529.947

4.2.5. Off-Balance Sheet ItemsThe maturities of off-balance sheet items exposing the Bank to credit risk are as follows:

In thousands of EUR

December 31, 2016Undrawn Loan

Facilities Guarantees Uncovered Letters of

Credit Total

Total up to one year 23.094 5.910 226 29.230

From 1 to 5 years 2.132 8.435 359 10.926

25.226 14.345 585 40.156

In thousands of EUR

December 31, 2015Undrawn Loan

Facilities Guarantees Uncovered Letters of

Credit Total

Total up to one year 25.219 4.378 390 29.987

From 1 to 5 years 11 14.322 553 14.886

25.230 18.700 943 44.873

4.3. Market RiskThe Bank takes on exposure to market risks. Market risks arise from open positions in interest rate, currency and equity products, all of which are exposed to general and specific market movements. Limits for the exposure to market risks are internally prescribed, and in compliance with the prescribed limits by the Central Bank of Montenegro.

4.3.1. Foreign Exchange RiskThe Bank takes on exposure to effects of fluctuations in the prevailing foreign currency exchange rates on its financial position and cash flows. The exposure to currency risk is regularly monitored by harmonizing them with the limits prescribed by the Central Bank of Montenegro.The exposure to foreign currency risk as of December 31, 2016 is presented in the following table.


In thousands of EUR

USDOther

Currencies

TotalForeign

Currencies

LocalCurrency

(EUR) Total

ASSETS

Cash and balances with the Central Bank 669 451 1.120 172.712 173.832

Loans and advances to banks 20.845 2.411 23.256 19.998 43.254

Loans and advances to customers - - - 275.140 275.140

Available for sale securities - - - 213 213

Financial asset at fair value through profit or loss 2.506 - 2.506 180 2.686

Securities held to maturity - - - 89.594 89.594

Forfeting - - - 1.190 1.190

Total assets 24.020 2.862 26.882 559.027 585.909

LIABILITIES

Deposits from banks - - - 3.897 3.897

Due to customers 24.034 2.810 26.844 460.124 486.968

Other borrowed funds - - - 3.018 3.018

Other liabilities 12 - 12 2.018 2.030

Total liabilities 24.046 2.810 26.856 469.057 495.913

Net Open Position:

- December 31, 2016 (26) 52 26 89.970 89.996

- December 31, 2015 (18) 71 53 84.815 84.868

4.3.2. Operational riskOperational risk is the risk of possible occurrence of negative effects on financial result and equity of the Bank due to failure (unintentional and intentional) of employees, inadequate internal procedures and processes, inadequate information system management and other systems management in the Bank, as well as due to the occurrence of unforeseen external events, including events with a low probability of occurring.Exposure to operational risk is regularly monitored by harmonizing them with the limits prescribed by the Central Bank of Montenegro.The aim of operational risk management is to ensure that the level of operational risk exposure is in line with the Risk Management Strategy and policies of the Bank, i.e. minimizing losses from operational riskProactive identification and risk assessment is carried out on annual basis, and thus the exposure to operational risk is assessed, taking into account the possibility or the frequency of occurrence and their potential impact on the Bank. In addition, at least annually, the analysis scenario is prepared, which relates to less likely events with far more serious potential impact on the Bank, such as natural disasters, attacks on IT systems, failure of payment operations system, a significant withdrawal of deposits, etc. Scenarios are harmonized at the level of OTP Group.

4.3.3. Interest Rate RiskCash flow interest rate risk is the risk that the future cash flows of a financial instrument will fluctuate because of changes in market inte-rest rates. Fair value interest rate risk is the risk that the value of a financial instrument will fluctuate because of changes in market interest rates. The Bank takes on exposure to the effects of fluctuations in the prevailing levels of market interest rates on both its fair value and cash flow risks. Interest margins may increase as a result of such changes but may reduce or create losses in the event that unexpected movements arise. The interest rates are based on market rates and the Bank regularly performs repricing.The following table presents the Bank’s interest bearing and non-interest bearing assets and liabilities as of December 31, 2016:

In thousands of EUR

Interest Bearing Non-Interest Bearing Total

ASSETS

Cash and balances with the Central Bank 11.140 162.692 173.832

Loans and advances to banks 43.254 - 43.254

Loans and advances to customers 275.140 - 275.140

Available for sale securities - 213 213

Financial asset at fair value through profit or loss - 2.686 2.686

Securities held to maturity 89.594 - 89.594

Forfeiting 1.190 - 1.190

Total assets 420.318 165.591 585.909

LIABILITIES

Deposits from banks 2.525 1.372 3.897

Due to customers 364.587 122.381 486.968

Other borrowed funds 3.016 2 3.018

Other liabilities - 2.030 2.030

Total liabilities 370.128 125.785 495.913

Interest Sensitive Gap:

- December 31, 2016 50.190 39.806 89.996

- December 31, 2015 66.274 18.594 84.868

69

4.4. Liquidity RiskLiquidity risk includes both the risk of being unable to provide cash to settle liabilities at appropriate maturities and the risk of being unable to liquidate an asset at a reasonable price and in an appropriate time frame.

4.4.1. Liquidity Risk ManagementThe matching and controlled mismatching between the maturities and interest rates of assets and of liabilities is fundamental to the management of the Bank. It is unusual for banks ever to be completely matched since business transacted is often of uncertain term and of different types. An unmatched position potentially enhances profitability, but also increases the risk of losses.

The maturities of assets and liabilities and the ability of the Bank to replace, at an acceptable cost, interest-bearing liabilities as they mature, are important factors in assessing the liquidity of the Bank and its exposure to changes in interest rates and exchange rates.

Liquidity requirements to support calls under guarantees and standby letters of credit are considerably less than the amount of the commitment because the Bank does not generally expect the third party to draw funds under the agreement. The total outstanding contractual amount of commitments to extend credit does not necessarily represent future cash requirements, since many of these commitments will expire or terminate without being funded.

The Assets and Liquidity Department monitors the Bank's exposure to liquidity risk on daily basis.

In order to determine the matching and mismatching of cash inflows and outflows, the Bank makes use of GAP analysis.

The table below analyses assets and liabilities of the Bank into relevant maturities based on the remaining period at statement of financial position date to the contractual maturity date.

In thousands of EUR

Up toOne Month

From One to 3

Months

From 3 to 12

MonthsFrom 1 to

5 YearsOver

5 Years Total

ASSETS

Cash and balances with the Central Bank 139.273 - - 34.559 - 173.832

Loans and advances to banks 41.969 - - - 1.285 43.254

Loans and advances to customers 5.787 11.842 40.092 121.143 96.276 275.140

Available for sale securities - - - - 213 213

Financial asset at fair value through profit or loss

- - - - 2.686 2.686

Securities held to maturities - - 10.000 79.594 - 89.594

Forfeting - - - 1.190 - 1.190

Total assets 187.03 11.842 50.092 236.486 100.460 585.909

LIABILITIES AND EQUITY

Deposits from banks 575 640 2.394 287 1 3.897

Due to customers 48.622 84.515 315.889 37.806 136 486.968

Other borrowed funds 8 - 442 1.454 1.114 3.018

Other liabilities 2.030 - - - - 2.030

Total liabilities and equity 51.235 85.155 318.725 39.547 1.251 495.913

Net Open Position:

- December 31, 2016 135.794 (73.313) (268.633) 196.939 99.209 89.996

- December 31, 2015 194.842 (75.921) (244.468) 145.940 64.475 84.868

The structure of the Bank’s financial assets and liabilities as classified into their relevant maturities as of December 31, 2016 indicates the existence of a liquidity gap in the period from one to 3 month and in the period from 3 month up to one year. The primary reason for this gap lies in the fact that the short-term sources of funds with maturities of up to one month, primarily demand deposits, have been committed for longer periods of time. The Bank did not have problem with liquidity in 2016. Liquidity ratio as of December 31, 2016 has been 1,78%.


4.4.2. Remaining Contractual Maturity Analysis for Financial Liabilities (Undiscounted Cash Flows)

In thousands of EUR

December 31, 2016 DemandUp to 1 Month

From 1 to 3 Months

From 3 to 12 Months

From 1 to 5 Years Over 5 Years Total

LIABILITIES

Deposits from banks 119 457 640 2.394 287 1 3.898

Due to customers 15.863 33.294 85.445 319.364 38.222 137 492.325

Other borrowed funds - 8 - 458 1.508 1.155 3.129

Other liabilities - 2.050 - - - - 2.050

15.982 35.809 86.085 322.216 40.017 1.293 501.402

In thousands of EUR

December 31, 2015 DemandUp to 1 Month

From 1 to 3 Months

From 3 to 12 Months

From 1 to 5 Years Over 5 Years Total

LIABILITIES

Deposits from banks 943 708 - - - - 1.651

Due to customers 17.338 49.138 99.728 301.557 21.456 141 489.358

Other borrowed funds - 11 - 367 1.612 1.380 3.370

Other liabilities - 1.194 - - - - 1.194

18.281 51.051 99.728 301.924 23.068 1.521 495.573

4.5. Fair Value of Financial Instruments

4.5.1. Fair Value of Financial Instruments Measured at Fair value

Fair value hierarchy for financial instruments measured at fair valueIFRS 13 specifies a hierarchy of valuation techniques based on whether the inputs to those valuation techniques are observable or unobservable. Observable inputs reflect market data obtained from independent sources, unobservable inputs reflect the Bank’s market assumptions. These two types of inputs have created the following fair value hierarchy:

• Level 1 – Quoted prices (unadjusted) on active markets for identical assets or liabilities. This level includes listed equity securities.

• Level 2 – Inputs other than quoted prices included within Level 1 that are observable for an asset or a liability, either directly (that is, as prices) or indirectly (that is, as derived from prices). The Bank does not have financial instruments measured at fair value included within Level 2.

• Level3 – inputs for an asset or a liability that are not based on observable market data (unobservable inputs). This level includes equity investments with Bank’s market assumption (no observable market data available). The Bank does not have financial instruments measured at fair value included within Level 3.

This hierarchy requires the use of observable market data when available. The Bank considers relevant and observable market prices in its valuations where possible. As at December 31, 2016, for securities measured at fair value in Bank’s portfolio, market prices were available.

December 31, 2016 Level 1 Level 2 Level 3 Total

Available for sale securities 213 - - 213

Financial assets designated at fair value: - Investment securities – equity instruments

2.686 - - 2.686

Total assets 2.899 - - 2.899

December 31, 2015 Level 1 Level 2 Level 3 Total

Available for sale securities 211 - - 211

Financial assets designated at fair value: - Investment securities – equity instruments

2.609 - - 2.609

Total assets 2.820 - - 2.820

71

Valuation techniques and inputs to valuation techniques for financial instruments measured at fair valueThe fair value for available-for-sale securities and securities designated at fair value through profit or loss is based on market prices. Where this information is not available, fair value has been estimated using quoted market prices for securities with similar characteristics. As at December 31, 2016, for securities measured at fair value in Bank’s portfolio, market prices were available.

4.5.2. Fair Value of Financial Instruments Not Measured at Fair valueFair value hierarchy for financial instruments not measured at fair value

Estimated fair value of financial instruments, based on fair value hierarchy is given as folows:

December 31, 2016 Level 1 Level 2 Level 3 Total Carrying Amount

Cash and balances with the Central Bank - 173.832 - 173.832 173.832

Loans and advances to banks - - 43.254 43.254 43.254

Loans and advances to customers - - 275.140 275.140 275.140

Securities held-to-maturity - 89.594 - 89.594 89.594

Forfeiting - - 1.190 1.190 1.190

Total assets - 263.426 319.584 583.010 583.010

Deposits from banks - - 3.897 3.897 3.897

Due to customers - - 486.968 486.968 486.968

Other borrowed funds - - 3.018 3.018 3.018

Other liabilities - - 2.030 2.030 2.030

Total liabilities - - 495.913 495.913 495.913

December 31, 2015 Level 1 Level 2 Level 3 Total Carrying Amount

Cash and balances with the Central Bank - 115.321 - 115.321 115.321

Loans and advances to banks - - 97.912 97.912 97.912

Loans and advances to customers - - 290.612 290.612 290.612

Securities held-to-maturity - 66.410 - 66.410 66.410

Forfeiting - - 1.919 1.919 1.919

Total assets - 181.731 390.443 572.174 572.174

Deposits from banks - - 1.648 1.648 1.648

Due to customers - - 484.034 484.034 484.034

Other borrowed funds - - 3.250 3.250 3.250

Other liabilities - - 1.194 1.194 1.194

Total liabilities - - 490.126 490.126 490.126


Valuation techniques and inputs to valuation techniques for financial instruments not measured at fair valueFor financial assets and liabilities not measured at fair value, fair values are calculated only for disclosure purposes, and do not impact the statement of financial positions or income statement. In addition, since the instruments generally do not trade, there are significant management judgments required to determine their fair values.

Fair value is the price that would be received to sell an asset or paid to transfer a liability in an orderly transaction in the principal (or most advantageous) market at the measurement date under current market conditions regardless of whether that price is directly observable or estimated using another valuation technique. However, no readily available market prices exist for a certain portion of the Bank’s financial instruments, and those were accordingly classified into Level 2 and Level 3 based on fair value hierarchy. In this circumstances where the quoted market prices are not readily available, the fair value is estimated using discounted cash flow models or other pricing models as appropriate. Changes in underlying assumptions, including discount rates and estimated future cash flows, significantly affects the estimates. Therefore, the calculated fair market estimates cannot be realized in a current sale of the financial instrument.

The carrying amount represents a reasonable estimate of fair value for the following financial instruments which are predominately short-term:

• Cash and balances with the Central Bank;• Securities held-to-maturity (relate to treasury

bonds maturing up to 6 months);• Other liabilities.

In estimating the fair value of the Bank’s financial instruments not measured at fair value and classified into Level 2 and Level 3, the following assumptions were used:

a) Loans and advances to banksLoans and advances to banks include inter-bank placements and line items in the course of collection, linked with floating interest rates. Future anticipated cash flows are discounted to their present value using current interest rates. Due to the fact that floating inte-rest rates are agreed, changes in those interest rates lead to changes in agreed interest rates, so the fair value of floating rate placements and overnight deposits approximates their carrying amount at the statement of financial position date.

b) Loans and advances to customers and ForfeitingFair value is determined using discounting cash flow models that include inputs for credit risk, interest rate risk, probability of default estimates, loss given default estimates, as appropriate. Given the fact that significant portion of the loan portfolio is extended at fixed inte-rest rates, in order to determine the fair value of loans and advances to customers with fixed interest rate, the Bank has performed comparison of the Bank’s interest rate on loans and advances to customers with available information on the current market interest rates in the banking sector of Montenegro (i.e. average weighted market rates by activities), as it is summarized in the following table:

73

- in percentages- Annual Average Weighted Interest Rate

Industry Sector Bank Banking Sector in Montenegro

Financial institutions 8,44% 6,52%

Corporate 7,08% 6,93%

Other nonfinancial institutions 7,19% 7,93%

General Government 6,22% 5,21%

Households 9,23% 9,21%

Other 9,83% 7,46%

According to the Bank’s management, the fair value of loans and advances to customers calculated as the present value of discounted future cash flows, using current market rates (average weighted interest rates in the banking sector), does not materially differ from the carrying amount of loans at statement of financial position date. According to the Bank’s management, carrying values as presented in the Bank’s financial statements represent values that are believed to be the most valid under the circumstances and most useful for the purposes of financial reporting.

d)Deposits and borrowingsThe estimated fair value of demand deposits and deposits with remaining contractual maturities less than one year approximates their carrying amount.

The estimated fair value of fixed interest bearing deposits with remaining contractual maturities over one year, without a quoted market price, is based on discounted cash flows using interest rates for new debts with similar remaining maturity. According to the Bank’s management, Bank’s interest rates are harmonized with the current market rates and the amounts stated in the financial statements represent the values that are believed under the circumstances, to approximate the fair value of these financial instruments.

The carrying value of borrowings with floating interest rates approximates their fair value at the statement of financial position date.

4.6. Capital ManagementThe Bank’s capital management objectives are:

• To comply with the capital requirements set by the regulator;

• To safeguard the Bank’s ability to continue as a going concern so that it can continue to provide returns to shareholders and ensure benefits for other stakeholders; and

• To maintain a strong capital base to support the development of its business.

The Bank’s management controls capital adequacy by applying the methodologies and limits prescribed by the Central Bank of Montenegro (Official Gazette of Montenegro number 60/08, 41/09, 38/11 and 55/12). In accordance with the regulations, the Bank submits quarterly reports on the capital condition and structure to the Central Bank of Montenegro.

The Bank’s capital is divided into two tiers:

• Tier 1 capital (paid-in share capital, retained earnings from prior years, profit for the year decreased for current year losses); and

• Tier 2 capital (reserves from profit after taxation: Bank’s risk-weighted assets, legal reserves, subordinated loans).

• Both decreased for intangible assets, missing reserves, direct and indirect investments in other banks, credit or financial institution in amount more than 10% of capital of these institutions.


Risk-weighted assets are comprised of items of assets and loan equivalents of off-balance sheet items exposed to risk. The loan equivalents of off-balance sheet assets are computed by multiplying the book value of off-balance sheet items with the prescribed conversion factors. Total risk-weighted assets are comprised of assets and loan equivalents of off-balance sheet items exposed to risk (the Bank's risk weighted assets) classified in four categories and multiplied by adequate prescribed risk weights.

In accordance with the requirements of the Central Bank of Montenegro, the Bank is under obligation to maintain a minimum capital adequacy ratio of 10%. The Bank is required to maintain certain minimum or maximum ratios with respect to its activities and composition of risk assets in compliance with the Law on Banks of the Montenegro and with the Central Bank of Montenegro Regulations. The Bank's solvency ratio amounted to 16,30% as of December 31, 2015, calculated on statutory financial statements.

4.7. Risk Exposure Analysis

4.7.1. Risk Exposure Analysis (Foreign Exchange Risk)The management of foreign exchange risk, in addition to the analysis of Bank’s assets and liabilities in foreign currency, includes the analysis of risk inherent in the fluctuations in foreign currency exchange rates. The table which follows sets out the scenario for the changes in the exchange rates ranging from +10% to -10% as compared to EUR.

In thousands of EUR

Change in Exchange Rate

ASSETS TOTAL

Amount in foreign

currencies 10% -10%

Cash and balances with the Central Bank 173.832 1.120 112 (112)

Loans and advances to banks 43.254 23.256 2.326 (2.326)

Financial asset at fair value through rofit or loss 2.686 2.506 251 (251)

Total assets 219.772 26.882 2.689 (2.689)

LIABILITIES

Due to customers 486.968 26.844 2.684 (2.684)

Other liabilities 2.030 12 1 (1)

Total liabilities 488.998 26.856 2.685 (2.685)

Net Open Position:

- December 31, 2016 (4) 4

- December 31, 2015 5 (5)

As of December 31, 2015, under the assumption that all other parameters remain the same upon the change in the EUR exchange rate, as compared to other currencies, by +10%, i.e., -10%, the Bank's profit would decrease, i.e., increase by EUR 5 thousand (December 31, 2014: decrease, i.e., increase by EUR 174 thousand). The reason why the Bank's exposure to currency risk is small is rooted in the fact that the major portion of the Bank's assets and liabilities is denominated in EUR.

4.7.2. Risk Exposure Analysis (Interest Rate Risk)In the process of interest rate risk management, the Bank analyses the exposure of Bank’s assets and liabilities to changes in interest rates. The following table shows the effect of fluctuations in interest rates on the Bank’s assets and liabilities denominated in EUR and foreign currency in the range from +0.4 b.p. to - 0.4 b.p. respectively.

75

In thousands of EUR

Net effect of movements in interest rates

2016 +0.4 b.p.

EUR IR/FX IR-0.4 b.p.

EUR IR / FX IR

ASSETS

Cash and balances with the Central Bank 173.832 - -

Loans and advances to banks 43.254 - -

Loans and advances to customers 275.140 111 (111)

Available for sale securities 213 - -

Financial asset at fair value through profit or loss 2.686 - -

Securities held to maturity 89.594 - -

Forfeiting 1.190 - -

585.909 111 (111)

LIABILITIES

Deposits from banks 3.897 - -

Due to customers 486.968 - -

Other borrowed funds 3.018 - -

Other liabilities 2.030 - -

495.913 - -

Net Interest Sensitive Gap:

- December 31, 2016 111 (111)

- December 31, 2015 133 (133)

Under the assumption that all other parameters remain the same, the increase, or decrease in variable interest rates applied to assets and liabilities denominated in EUR and in foreign currency, by 0.4 percentage points, the Bank's profit would increase, or decrease, respectively by EUR 111 thousand (December 31, 2015: the respective decrease would amount to EUR 133 thousand).

The reason why the Bank's exposure to interest rate is small is rooted in the fact that the major portion of the Bank's assets and liabilities are linked to a fixed interest rate.


5. CRITICAL ACCOUNTING ESTIMATES AND JUDGEMENTS IN APPLYING AC-COUNTING POLICIES

The Bank makes estimates and assumptions that affect the reported amounts of assets and liabilities within the next financial year. Estimates and judgments are continually evaluated and are based on historical experience and other factors, including expectations of future events that are believed to be reasonable under the circumstances.

(a) Impairment losses on loans and advances

The Bank reviews its loan portfolios, to assess impairment, monthly at least. In determining whether an impairment loss should be recorded in the statement of comprehensive income, the Bank makes judgments as to whether there are any observable data indicating that there is a measurable decrease in the estimated future cash flows from a portfolio of loans before the decrease can be identified with an individual loan in that portfolio. This evidence may include observable data indicating that there has been an adverse change in the payment status of borrowers in a Bank, or national or local economic conditions that correlate with defaults on assets in the Bank. Mana-gement uses estimates based on historical loss experience for assets with credit risk characteristics and objective evidence of impairment similar to those in the portfolio when scheduling its future cash flows. The methodology and assumptions used for estimating both the amount and timing of future cash flows are reviewed regularly to reduce any differences between loss estimates and actual loss experience. (b) Impairment of available-for-sale equity investments and investments in associates

The Bank determines that available-for-sale equity investments are impaired when there has been a significant or prolonged decline in the fair value below its cost. This determination of what is significant or prolonged requires judgment. Impairment may be appropriate when there is evidence of deterioration in the financial health of the investee, industry and sector performance and operational and financing cash flows.

(c) Retirement benefits and other long-term employee benefits

The present value of liabilities for retirement benefits and other long-term employee benefits depends on a number of factors that are determined on an actuarial basis using a number of assumptions. Any changes in these assumptions will impact the carrying amount of employee benefits obligations. Key assumptions for retirement benefits and other long-term employee benefits are disclosed in Note 28.

(d) Taxation risks

Montenegro tax legislation is subject to different interpretations and changes that occur frequently. The interpretation of tax legislation by tax authorities as applied to the transactions and activity of the Bank may not be in line with that of the management. As a result, tax authorities may challenge Bank’s transactions and the Bank may be

assessed additional taxes, penalties and interest, which could be material. The Bank’s tax statements may be reviewed or audited for a period of five years from the filing date of such statements.

(e) Provisions

Provisions are re-examined at each statement of financial position date and adjusted to reflect the best present estimate. If it is no longer probable that an outflow of resources embodying economic benefits will be required to settle the obligation, the provision is reversed and credited to the income statement.

The Bank does not recognize provisions against contingent liabilities until it has determined the existence of a present obligation that can result in an outflow of resources embodying economic benefits required to settle the obligation, or if a reliable estimate cannot be made of the amount of the obligation, in which case it is so disclosed.

77

6. INTEREST INCOME AND EXPENSE AND SIMILAR INCOME AND EXPENSE

a) Interest and Similar Income

In thousands of EUR

Interest and similar income December 31, 2016 December 31, 2015

Loans and advances to customers 23.655 28.681

Placements to banks 190 446

Forfeiting 102 216

Held-to-maturity securities 2.465 802

Available for sale securities - 427

26.412 30.572

b) Interest Expense and Similar Charges

In thousands of EUR

Interest and similar expenses December 31, 2016 December 31, 2015

Deposits from customers 1.562 3.380

Deposits from banks 6 20

Borrowed funds, from banks 29 40

Borrowed funds, from government 14 15

Subordinated loans - 155

1.611 3.610

7. FEE AND COMMISSION INCOME AND EXPENSE

a) Fee and Commission Income

In thousands of EUR


Fee and commission income arising from domestic payment transfers 7.426 7.946

Credit card related fees and commissions 5.179 4.638

Fee income from issued guarantees and other contingent liabilities 385 386

Other 585 711

13.575 13.681

b) Fee and Commission Expense

In thousands of EUR


Fee and commission expense arising from domestic payment transfers 683 664

Fee and commission expense arising from international payment transfers 283 271

Commission expenses arising on guarantees and other contingent liabilities 50 57

Credit card related fees and commissions 3.131 2.490

Other 158 154

4.305 3.636

8. NET FOREIGN EXCHANGE GAINSIn thousands of EUR


Foreign exchange gains, realized 753 834

Foreign exchange (losses)/gains, unrealized 12 (92)

765 742

9. OTHER OPERATING INCOMEIn thousands of EUR


Income from custody operations 142 180

Gains raised from forfeiting 418 65

Gains from sale fixed assets 9 26

Income arising on breach of contractual obligations by the third party

694 -

Other 517 218

1.780 489


10. OPERATING EXPENSES

In thousands of EUR

Year Ended December 31

2016 2015

Staff costs 12.435 12.331

Administrative expenses 719 787

Depreciation of property, plant and equipment (Note 21) 1.852 1.960

Amortization of intangible assets (Note 20) 1.049 1.044

Rent 1.286 1.255

Software and hardware expenses 1.381 1.346

Maintenance of non IT property 301 319

Vehicle maintenance costs 59 69

Professional services 844 783

Deposit insurance premium 2.307 2.330

Insurance costs 151 128

Marketing, sponsorship, and entertainment 674 771

The cost of fuel and electricity 701 704

Telecommunications and postal services 550 591

The cost of travel and training 132 126

Other 430 777

24.871 25.321

11. LOSSES ON IMPAIRMENT AND PROVISIONS

In thousands of EURYear Ended December 31,

2016 2015

Loans to customers, net (Note 15) 6.298 5.699

(Release)/Provisions for forfeiting (Note 19) (1.000) 859

Provision for other assets, net (Note 22) 349 417

Release of provision for contingent liabilities, net (Note 27) (90) (566)

Provisions for potential litigation losses 163 481

Provisions for employee benefits, net (Note 28) 11 11

Provision for unused annual leaves - 15

Other provisions (28) (448)

5.703 6.468

12. INCOME TAXES

a) Components of income taxesIn thousands of EUR

2016 2015

Income taxes 5 (1)

b) Numerical Reconciliation between Tax Expense and the Product of Accounting Results Multiplied by the Applicable Tax Rate

In thousands of EURYear Ended December 31,

2016 2015

Profit before tax 6.018 6.774

Income tax (9%) 542 610

Income tax (9%) on capital losses - 6

Expenses not recognized for tax purposes 41 75

Tax losses from previous periods used for tax deduction (299) (724)

Effects of the reconciliations with the taxable base with the statutory financial statements

(284) 33

The difference between the present value of tangible assets and intangible assets recognized in the financial statements and tax report

(5) (1)

Tax included in the statement of comprehensive income (5) (1)

Effective tax rate 0% 0%

c) Deferred tax assets and liabilitiesDeferred tax liabilities at December 31, 2016 in the amount of EUR 346 thousand (December 31, 2015: EUR 351 thousand) are associated with the temporary differences arising between the tax bases of property and equipment and the carrying value of such assets.

79

d) Unused capital tax losses carried forward:

Year of Occurrence Expiry Year In thousands of EUR

2015. 2020. 70

As of December 31, 2016, the Bank did not recognize deferred tax assets arising from tax losses incurred in previous years, due to the uncertainty that existed at the time of loss, ie. that future taxable profits against which the deferred tax assets can be utilized will be available.

e) Taxes, Contributions and Other Duties Not Related to Operating ResultsTaxes, contributions and other duties that are not related to the Bank’s operating results, include property taxes, employer contributions on salaries, and various other taxes and contributions paid pursuant to state and municipal regulations.

13. CASH AND BALANCES WITH THE CENTRAL BANK

In thousands of EUR


Cash on hand in EUR 22.132 18.389

Cash on hand in foreign currencies 1.120 982

Cash in the course of collection 648 431

Gyro account 115.433 66.139

Included in cash and cash equivalents (Note 32) 139.333 85.941

Obligatory reserve held with the Central Bank 34.559 29.440

Less: Allowance for impairment (60) (60)

173.832 115.321

The Bank’s obligatory reserve at December 31, 2016 represents the minimum deposits set aside in accordance with the Central Bank of Montenegro Regulation with respect to “Decision on Bank Reserve Requirements To Be Held with The Central Bank of Montenegro” (“Official Gazette of the Montenegro,” no. 73/15, 33/16). In accordance with the said bank reserve requirements calculated on demand deposits and time deposits.Required reserves are calculated by applying the rate of:• 9,5% - on the part of the base consisting of

demand deposits and deposits with agreed maturity up to one year, or up to 365:

• 8,5% - on the part of the base comprised of deposits with agreed maturity over one year, or over 365 days.

• 9,5% - on deposits with agreed maturity over 365 days, with an option clause of the termination deposits within less than one year, or within less than 365 days.

A bank may use up to 50% of its reserve requirement deposits to maintain its daily liquidity. The bank shall not be charged any fee for the use of its reserve requirement provided that it meets the prescribed level of the reserve requirement at the end of the same day. The Bank shall pay monthly fee for the amount of reserve not returned the same day, at the rate established under a separate Central Bank regulation.

On 50% of funds set aside in accordance with the Decision, the Central Bank pays a monthly fee to the banks until the 8th of the month for the previous month, calculated at the rate of EONIA decreased by 10 basis points annually, whereby this rate may not be lower than zero.

Banks may set aside and hold 25% of mandatory reserve in the form of T-bills issued by Montenegro; The Central Bank pays the prescribed fee on the amount of funds which represents the difference between 50% of total funds of mandatory reserve

Year Ended December 31, 2016

Year Ended December 31, 2015

Deferred tax

assets

Deferred tax

liabilities

Deferred tax

Deferred tax

assets

Deferred tax liabilities a

Deferred tax

Depreciation of fixed assets - 345 (345) - 350 (350)

Deferred tax assets - 1 (1) - 1 (1)

Other 135 - 135 172 - 172

Deferred tax assets/(liabilities) 135 346 (211) 172 351 (179)

c) Unused tax losses carried forward

Year of Occurrence Expiry Year In thousands of EUR

2012. 2017. 18.034


set aside and amount of funds set aside in the form of T-bills, maximum 25% of total mandatory reserve funds.

The banks that set aside and keep the mandatory reserve as at December 31, 2016 in the form of T-bills may continue to keep those T-bills as a part of mandatory reserve until the date of their maturity, but no later than March 30, 2017.

14. LOANS AND ADVANCES TO BANKS In thousands of EUR


Accounts in foreign banks 41.969 46.868

Placements with foreign banks

- up to 3 months - 50.000

- from 3 months to 1 year - -

Interest on term deposits - 31

41.969 96.899

Nostro-covered letters of credit and guarantees 1.285 1.013

43.254 97.912

Cash and cash equivalents (Note 32) 41.969 96.868

At December 31, 2016, nostro-covered letters of credit and guarantees with foreign banks stated in the amount of EUR 1.285 thousand primarily relate to cash placed with Barclay bank London in the amount of EUR 1.048 thousand as security for Barclay credit cards, EUR 237 thousand with Deutsche Bank Frankfurt to securitize American express credit cards.

15. LOANS AND ADVANCES TO CUSTOMERS

In thousands of EUR


Up to one year in EUR 150.318 159.547

Over one year in EUR 197.780 198.700

348.098 358.247

Less: Allowance for impairment (72.958) (67.635)

275.140 290.612

Short-term loans to non-financial sector (enterprises) during 2016 were primarily granted for working assets with maturity from one to twelve months, while long-term loans were granted for periods from one to ten years, and mainly refer to enterprises from trade activities. Short-term loans to large and medium enterprises are mainly granted with annual interest rate from 4.2 to 8 percent, while annual inte-rest rate for small and medium enterprises was in range from 6.5 to 14 percent. Annual interest rate for long-term loans ranging from 4.2 to 7.8 percent for large and medium enterprises, while for small and medium enterprises ranging from 6.5 to 13 percent.

Short-term loans for retail customers during 2016 were granted with annual interest rate ranging from 5.99 (cash loans) to 20.00 percent (overdraft and credit card loans). Long term loans to retail customers include loans for purchase of residential units, adaptation of residential units and business premises, financing of consumers goods and other purposes were granted on period from one to twenty-five years with variable interest rate ranging from 4.8 to 8.7 percent. Loans under the Government's project "1000+" were granted with annual interest rate of 3,99%. Geographic distribution of granted loans in Bank’s loans portfolio mainly refer to clients from Montenegrin territory.

Movement in allowance for losses on loans and advances is as follows:

81

In thousands of EUR

Loans December 31, 2016 December 31, 2015

Balance at January 1 67.635 85.238

Provision charged for the year (Note 11) 6.298 5.699

Utilization of provisions due to the sale of loans to third parties /OTP factoring (706) (21.724)

Write offs (269) (1.578)

Balance at December 31 72.958 67.635

16. AVAILABLE-FOR-SALE SECURITIES

In thousands of EUR


Equity securities - at fair value:

- Montenegroberza 93 97

- Lovcen osiguranje 6 6

- SWIFT 39 33

- Centralna depozitarna agencija 75 75

213 211

17. FINANCIAL ASSETS AT FAIR VALUE THROUGH PROFIT OR LOSS

In thousands of EUR

Equity securities - at fair value - listed: December 31, 2016 December 31, 2015

VISA 2.507 2.404

Electric Power Utility of Montenegro 162 188

Lutrija Crne Gore 17 17

2.686 2.609

18.SECURITIES HELD-TO-MATURITY

In thousands of EUR


Treasury bills 9.968 19.937

Governments bonds 79.626 46.473

89.594 66.410

As of December 31, 2016 securities held-to-maturity in the amount of EUR 9.968 thousand (December 31, 2015: EUR 19.937 thousand) relate to treasury bills issued by State of Montenegro maturing end of February 2017, at an interest rate from 0.2 percent to 2.49 percent annually.

During 2016, the Bank acquired Eurobonds Ministry of Finance of the Government of Montenegro in the amount of EUR 15.432 thousand and long-term bonds Ministry of Finance of the Government of Montenegro in the amount of EUR 17.210 thousand

Carryingamount

NominalInterest rate

Valuedate

Treasury bills - Ministry of Finance of the Government of Montenegro

9.968 2,19 – 2,49% Until February,2017

Eurobonds - Ministry of Finance of the Government of Montenegro

33.407 3,875% 18.03.2020

Eurobonds - Ministry of Finance of the Government of Montenegro

28.294 5,375% 20.05.2019

Long term Bonds - Ministry of Finance of the Government of Montenegro

17.925 4,00% 16.11.2010

89.594

19. FORFEITING

In thousands of EUR


Forfeiting receivables 2.829 4.558


1.19 1.92


As of December 31, 2016, the Bank's receivables arising from forfeiting operations totalled EUR 2.829 thousand (December 31, 2015: EUR 4.558 thousand). In the course of 2011, the Bank repurchased the receivables that had previously (during 2009, 2010 and 2011) been sold to OTP Bank Plc, Budapest. The repurchase was performed in five tranches.

Movement in allowance for forfeiting is as follows:

In thousands of EUR



(Release)/Provision charged for the year (Note 11) (1.000) 859

Other - 1


20. INTANGIBLE ASSETSIn thousands of EUR

License Software Total

Cost

Balance at January 1, 2014 2.433 8.707 11.140

Additions 1.049 286 1.335

Disposals (1.083) (97) (1.180)


Additions 1.268 247 1.515

Disposals (310) (181) (491)

Balance at December 31, 2015 3.357 8.962 12.319

Accumulated depreciation


Charge for the year (Note 10) 627 417 1.044

Disposals (1.083) (97) (1.180)

Balance at January 1, 2015 776 7.460 8.236

Charge for the year (Note 10) 590 459 1.049

Disposals (310) (181) (491)


Carrying amount:

- as of December 31, 2016 2.301 1.224 3.525

- as of December 31, 2015 1.623 1.436 3.059

21. PROPERTY, PLANT AND EQUIPMENT In thousands of EUR

Buildings

Equipment and Other

Assets Total

Cost


Additions 261 1.425 1.686

Disposals - (255) (255)


Additions 14 1.325 1.339

Disposals - (37) (37)


Accumulated depreciation


Charge for the year (Note 10) 163 1.797 1.960

Disposals - (219) (219)


Charge for the year (Note 10) 169 1.683 1.852

Disposals - (36) (36)


Carrying amount:

- as of December 31, 2016 6.529 6.061 12.590

- as of December 31, 2015 6.684 6.420 13.104

As of December 31, 2016 the Bank had no mortgages instituted over its property and equipment to securitize loan repayment.

83

22. OTHER ASSETSIn thousands of EUR


Other receivables for fees and commissions 1.165 864

Temporary accounts 766 193

Receivables from checks 2 2

Other financial receivables 193 213

Receivables from commission business 260 376

Prepayments 120 132

Receivables from buyer 37 130

Acquired assets 1.020 1.020

Deferred expenses 111 131

Other operating receivables 246 223

Deferred tax 135 172

Current tax 104 109

Receivables in respect of the disputed assets and other assets in delay 17.245 17.402

21.404 20.967


3.953 3.690

As of December 31, 2016, the acquired assets in the amount of EUR 1.020 thousand (December 31, 2015: EUR 1.020 thousand) referred to assets acquired through foreclosure of collateral placed for the loan with the company Mješovito AD, Herceg Novi of the total surface of 772 m2 located in Herceg Novi.

Receivables arising from doubtful assets and uncollectable receivables, which were fully provided for as of December 31, 2016 in the amount of EUR 17.245 thousand include the following:

• Provisions for receivables based on legal suits filed against the Bank's former employees in the amount of EUR 6.223 thousand;

• Provisions for receivables based on calculated but uncollected fees from the customer Vektra Montenegro d.o.o. Podgorica, over which bankruptcy procedure was instigated, in the amount of EUR 1.704 thousand;

• Provisions for uncollectable receivables based on payment transfer fees, commissions, bills of exchange, cheques, electronic banking, payment and credit cards, etc. in the amount of EUR 1.619 thousand;

• Provisions for other receivables recognized without grounds in the current and prior years and subsequently identified Bank's liabilities in the amount of EUR 5.528 thousand;

• Other uncollectable receivables in the amount of EUR 2.172 thousand.

Other assets mostly consist of assets received in lieu of debt collection totalling EUR 1.020 thousand as of December 31, 2016 (December 31, 2015: EUR 1.020 thousand). Assets are acquired based on the foreclosure of collaterals securing.

Movement in allowance for other assets is as follows:


In thousands of EUR



Provision charged for the year (Note 11) 349 417

Write-off (176) (1.151)


23. DEPOSITS FROM BANKSIn thousands of EUR


Deposits from domestic banks:

- demand deposits 3.692 941

- short-term deposits 205 -

Deposits from foreign banks:

- short-term deposits - 707

3.897 1.648

Demand deposits bear annual interest rates ranging between 0.10 percent to 0.15 percent annually. Short-term deposits bear annual interest of 1.5 percent annually.

24. DUE TO CUSTOMERSIn thousands of EUR


Demand deposits in Euro:

- Enterprises 124.867 109.604

- Governmental institutions 50.313 30.554

- Retail customers 172.828 151.688

- Other entities 4.093 1.372

Demand deposits in foreign currencies:

- Enterprises 8.054 10.099

- Governmental institutions 99 163


- Other entities - -

Short-term deposits in Euro:

- Enterprises 6.814 19.053



- Other entities - 605

Short-term deposits in foreign currencies:

- Enterprises - 32


Long-term deposits in Euro:

- Enterprises 782 4.346



- Other entities 865 70

Long-term foreign currency deposits:

- Retail customers 3 2

- Other entities - 2.337

486.968 484.034

Demand deposits of natural persons in EUR were deposited at an interest rate of 0,10% on an annual basis. Demand deposits of natural persons in foreign currency were deposited at a uniform interest rate of 0,05% per annum.

On term deposits of companies in EUR with maturity in 2016, the interest at interest rates ranging from 0,10% to 1,5% per annum was calculated, depending on the term and deposit amount. Term deposits of enterprises in EUR, which were deposited in 2016

were deposited at interest rates ranging from 0,10% to 1,5% annually (2015: from 0,10% to 1,5% per annum), depending on the term and deposit amount.

Currently, the maximum interest rate at which term deposits of companies may be deposited without purpose is 1,5% for a period of 12 months or more, according to the current terms and conditions.

85

Term deposits of natural persons in EUR were deposited at an interest rate ranging from 0,10% to 1% per annum (2015: from 0,10% to 1,5% per annum), depending on the term and deposit amount Interest rate for demand deposits of companies in 2016 ranged from 0% - 1% per annum.

Term deposits of natural persons in EUR were deposited at an interest rate ranging from 0,10% to 1,5% per annum (2014: from 0,15% to 3,10% per annum), depending on the term and deposit amount Interest rate for demand deposits of companies in 2015 ranged from 0% - 1% per annum.

25. OTHER BORROWED FUNDS

As of December 31, 2016, the total amount of EUR 746 thousand represents long-term borrowings in domestic currency received from the Directorate for Development of Small and Medium Sized Enterprises. These borrowings were granted for periods ranging from three to eight years, at annual interest rates ranging up to 7 percent.

As of December 31, 2016, the total amount of EUR 1.557 thousand represents long term borrowings in domestic currency received from the Ministry of Finance and the Ministry of Sustainable Development and Tourism of Montenegro on the basis of the Project “1000+” for approving housing loans for social vulnerable groups. These borrowings were granted for period of 20 years with a grace period of 5 years, at annual interest rate 0,98% and 0,75%.

As of December 31, 2016, the total amount of EUR 706 thousand relates to long-term borrowings in domestic currency approved by Kreditanstalt für Wiederaufbau (“KfW”), Frankfurt am Main for a period from five to ten years and interest rate 3 percent p.a.

26. OTHER LIABILITIESIn thousands of EUR


Liabilities to employees 982 624

Accrued liabilities 781 682

Deferred guarantees fee 637 504

Trade payables 594 411

Temporally accounts 580 34

Other taxes and contributions 104 82

Other liabilities 60 353

3.738 2.690

In thousands of EUR

CurrentYear Ended December 31,

Non-currentYear Ended December 31

2016. 2015. 2016. 2015.

Long-term domestic borrowings:

- Directorate for Development of Small and Medium Sized Enterprises - - 745 849

- Government of Montenegro – 1000+ housing 8 8 1.557 1.331

8 8 2.302 2.180

Long-term foreign borrowings:

- Kreditanstalt fur Wiederaufbau ("KfW"), Frankfurt am Main - - 706 1.059

- guarantees for KfW borrowings 2 3 - -

2 3 706 1.059

10 11 3.008 3.239


27. PROVISIONS

In thousands of EUR


Provisions for retirement benefits - 549

Provisions for potential litigation losses 850 855

Provisions for losses per off-balance sheet items 559 650

Provisions for unused vacation - 612

Other provisions 426 434

1.835 3.100

28. EMPLOYEE BENEFITS

In accordance with the Collective Bargaining Agreements, the Bank has an obligation to disburse an employment retirement benefit to a retiree, in an amount equal to six average net salaries effective in the Bank in the month prior to the employee’s retirement.

The independent actuary carried out the most recent actuarial valuations of the defined benefit obligation at December 31, 2016. Technical bases applied for calculating the estimated present value of retirement benefits and jubilee awards include implementation of the following:

a) Discount rate – 4%b) Estimated annual salary growth rate 1%

Movements in the present value of the defined benefit obligation in the current period were as follows:

U hiljadama EUR

31.12. 2015. 31. 12. 2014.

Retirement Benefits

Other Long-Term Employee Benefits

Retirement Benefits

Other Long-Term Employee Benefits

Balance at January 1 1.119 42 1.128 42

Charged during the year (Note 11) 11 - 11 -

Payments made during the year (15) - (20) -

Balance at December 31 1.115 42 1.119 42

29. SHARE CAPITAL

As of December 31, 2016, the Bank’s share capital is comprised of 267.705 common shares (December 31, 2014: 267.705 common shares), with an individual par value of EUR 511.29. All issued shares are fully paid.

As of December 31, 2016, the sole shareholder of the Bank's shares is OTP Bank Plc., Budapest with 100 percent of equity interest.

In accordance with the regulations of the Central Bank of Montenegro, as of December 31, 2016, the Bank is obligated to maintain the minimum capital adequacy ratio of 10%. As of December 31, 2016, according to the Bank’s calculations, capital adequacy ratio was 20,88%.

87

30. OFF-BALANCE-SHEET ITEMSIn thousands of EUR


a) Guarantees, Other Contingent Liabilities and Commitments

Payment guarantees 5.299 7.141

Performance bonds 9.046 11.559

Uncovered letters of credit 585 943

Undrawn credit facilities 25.226 25.230

40.156 44.873

b) Other off-balance-sheet items

Written off loans 1.653 1.663

Written off interest 200 200

Other off-balance sheet items - 296

1.853 2.159

42.009 47.032

31. OPERATING LEASE ARRANGEMENTS

Cancellable operating leases relate to business premises with limited lease terms (definite duration of lease contracts). The Bank does not have an option to purchase the leased asset at the termination of contracts.

Payments recognized as an expense during 2016 amounted to EUR 1.152 thousand (2015: EUR 1.120 thousand). Commitments for operating leases undertaken as of the statement of financial position date, that have not been included in the financial statements, are as follows:

In thousands of EUR


Up to 1 year 196 114

From 1 to 5 years 1.879 2.269

Over 5 years 1.280 1.586

3.355 3.969

32. CASH AND CASH EQUIVALENTS

For the purposes of the cash flow statement, cash and cash equivalents comprise balances with less than three month maturity from the date of acquisition including: cash on hand, non-restricted balances with the Central Bank of Montenegro and other banks.

In thousands of EUR


Cash and balances with the Central Bank (Note 13) 139.333 85.941

Loans and advances to banks (Note 14) 41.969 96.868

181.302 182.809

33. RELATED PARTY TRANSACTIONS

All transactions with related parties arise in the normal course of business and their value is not materially different from the terms and conditions that would prevail in arms-length transactions. The amounts of loans and advances given to related parties are secured in accordance with Procedures of the Bank and Central Bank of Montenegro legislation. As of December 31, 2016, and December 31, 2015, the Bank did not recognize impairment provisions for the loans and advances given to related parties.

The following table summarizes receivables from and payables to related parties as of the statement of financial position date:


In thousands of EUR

December 31, 2016. December 31, 2015.

Cash funds:

- OTP Bank Plc. Budapest 661 50.031

Loans and advances to customers:

- Bank’s employees 7.328 7.001

Other assets:

- OTP Factoring Montenegro 6 15

- OTP Bank Plc. Budapest: 16 54

Total receivables 8.011 57.101

Due to customers:

- Bank’s employees 2.678 3.179

- OTP Factoring Montenegro 2.717 2.575

- Debt Management Project Montenegro d.o.o. Podgorica 1.965 1.001

- South Invest Montenegro d.o.o. Podgorica 2 2

Total liabilities 7.362 6.757

Receivables, net 649 50.344

Short and long-term loans to Bank employees were granted on period from one to twenty-five years. Loans were granted with annual interest rate ranging from 4.8 to 11.99 percent. Long-term loans to Bank employees include loans for purchase of residential units and mortgage loans, while short-term loans mainly include cash loans.Income and expenses from transactions with related parties during 2016 and 2015 were as follows:

In thousands of EUR

December 31, 2016. December 31, 2015.

Interest income:

- OTP Bank Plc., Budapest 190 431

- Bank’s employees 441 456

631 887

Fee income:

- OTP Bank Plc. Budapest 63 95

- OTP Factoring Montenegro 15

- Debt Management Project Montenegro d.o.o. Podgorica 2

Total income 711 982

Interest expense:

- Bank’s employees (16) (26)

- OTP Bank Financing Netherlands B.V., the Netherlands - (155)

Fee expense:

- OTP Bank Plc., Budapest (40) (39)

- OTP Factoring d.o.o., Podgorica (8) (23)

Total expenses (64) (243)

Income, net 647 739

During 2016, remunerations paid to persons with special authorizations and responsibilities in the Bank amounted to EUR 1.410 thousand (2015: EUR 1.360 thousand).

34.LITIGATIONAs of December 31, 2016, the Bank was involved with a number of lawsuits filed against it by legal entities and private individuals. In the assessment of the Bank's Legal Affairs Department, the total value claimed in these legal proceedings, not including costs of court expenses, amounts to EUR 14.833 thousand. This amount does not include potential penalties that may be assigned after the completion of the legal proceedings, given that the Bank's management was unable to determine potential effects of penalties that might arise from the proceedings in progress until the date of issuance of these financial statements.

89

As of December 31, 2016, the Bank recorded provisions against potential losses on litigation in the amount of EUR 850 thousand. The outcome of the proceedings in progress cannot be anticipated with certainty; however, the Bank's management and legal advisor do not expect additional negative outcomes that could have materially significant effects on the Bank's financial statements.

As of December 31, 2016, the Bank was involved in lawsuits for 1.350 contracts that as a plaintiff the Bank filed against legal entities and private individuals, claiming the total value of EUR 94.533 thousand.

35. TAXATION RISKS

The tax legislation of Montenegro is subject to varying interpretations and changes occur frequently. The interpretation of tax legislation by tax authorities as applied to the transactions and activity of the Bank may not coincide with that of the management. As a result, tax authorities may challenge transactions and the Bank may be assessed additional taxes, penalties and interest. The periods remain open to review by the tax and customs authorities with respect to tax liabilities for five years. This practically means that tax authorities could determine payment of outstanding liabilities in the period of five years from the origination of the liability.

36. EVENTS AFTER THE REPORTING PERIOD

The Management believes that there are no significant events after the reporting date that would impact the financial statements for 2016, or require special disclosure.

37. EXCHANGE RATES

The official exchange rates for major currencies used in the translation of statement of financial position items denominated in foreign currencies, into euros as at December 31, 2016 and 2015 are as follows:


USD 0,9487 0,9152

CHF 0,9312 0,9247

GBP 1,1679 1,3550

Crnogorska komercijalna banka AD PodgoricaMoskovska bb, 81000 Podgorica, Montenegro

Izrada | Preparation:Marketing and Reporting Department

Dizajn | Design: Uzume Consulting Creative Design Studio

Grafo Group Podgorica

Podgorica 2016 May

godišnji izvještaj 2016 annual report izvestaji/ckb annual... · značajnim pitanjima,...

Documents