gürcüstan respublikas energetika nazirliyiqeyri texniki xülas:qara dniz regional Ötürücü...
TRANSCRIPT
May 2009-cu il
QEYRI-TEXNIKI �CMAL QARA D�NIZ REGIONAL ÖTÜRÜCÜ LAYIH�SININ �TRAF MÜHIT V� SOSIAL T�SIR QIYM�TL�NDIRM�SI
Gürcüstan Respublikas� Energetika Nazirliyi t�r�find�n haz�rlan�b
t�r�find�n haz�rlan�b
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
1
ÖN SÖZ Bu s�n�d Gürcüstan Respublikas�nda Qara D�niz Regional Enerjinin Ötürülm�si Layih�sinin �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�si (�STQ) Hesabat�n�n Qeyri Texniki Xülas�sini (QTS) �ks etdirir. S�n�d layih�ni qeyri texniki t�rzd� t�svir edir v� �STQ-in �sas n�tic�l�rini t�qdim edir. S�n�dd� ekoloji v� sosial-iqtisadi v�ziyy�tl�rin q�sa icmal� t�svir edilir, el�c� d� layih�nin �traf mühit� v� insanlara nec� t�sir göst�r� bilm�si öz �ksini tapir. Bundan �lav�, Qeyri-Texniki Xülas�d� �traf mühit� v� ya insanlara ola bil�c�k m�nfi t�sirl�ri azaltmaq üçün hans� t�dbirl�rin görülm�sinin vacibliyi �ks olunur. Bu Qeyri-Texniki Xülas�, �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�si v� �ctimai Konsultasiya v� Aç�l�� Plan� kimi s�n�dl�rin d� daxil oldu�u daha geni� paket hiss�sidir. �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�si, �ctimai Konsultasiya v� Aç�l�� Plan� v� Qeyri-Texniki Xülas� May ay�n�n 10-dan sonra 60 gün müdd�tind� �ngilis v� Gürcü dill�rind� �ld� oluna bil�r. �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�si v� dig�r s�n�dl�r www.minenergy.gov.ge, www.gse.com.ge, [email protected], www.cenn,org, www.rec-caucasus.org v� www.ebrd.com saytlar�ndan �ld� oluna bil�r. �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�si a�a��dak� qurumlar t�r�find�n n�z�rd�n keçiril� bil�r:
� Energotrans MMC, Energetika Nazirliyinin Binas�: Tbilisi, Barata�vili Küç�si � 2. � Gürcüstan Energetika Nazirliyi: Tbilisi, Barata�vili Küç�si � 2.. � Gürcüstan Dövl�t Elektrik Sistemi, Kutaisi öb�si: Kutaisi, Avtom�enebelis Küç�si
�2a � GAMMA MMC Elmi T�dqiqat Firmas�:Tbilisi, Merab Alexidze Street �9. � Aarhus M�rk�zi Tbilisi ofisi: Tbilisi, Gulua Küç�si �6 � Marneuli �traf Mühit �nfomasiya M�rk�zi: Marneuli ��h�ri, Leselidze Küç �1 N � Gardabani �traf Mühit �nfomasiya M�rk�zi : Gardabani ��h�ri, David Agma�enebelis
Prospekti �1127 � Borjomi-Xaraqauli Milli Park�n�n Qonaqlar üçün M�rk�zi: Borjomi ��h�ri, Meskheti
Küç.�23 � �traf Mühitin Mühafiz�si v� T�bii S�rv�tl�r Nazirliyinin Samtskhe-Javaxeti Regional
öb�si : Axaltsixe �h�ri, Didimami�vili Küç�si �2a. Qeyri-Texniki Xülas�ni nüsx�l�rini 24 �yun tarixin� q�d�r normal i� saatlar�nda (s�h�r saat 9:00-dan ax�am saat 18:00-a q�d�r) a�a��dak� ��xsl�rd�n xah�� ed� bil�rsiniz:
Gürcüstan Energetika Nazirliyi Marita Arabidze Ba� Müt�x�ssis Barata�vili Küç�si 2, Tbilisi + 995 22 35 78 22 (office), +995 93 72 85 95 (mobile) Electron ünvan: [email protected]
Layih�y� dair el�c� d� �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�sinin ilkin variant haqq�nda yaz�l� ��rhl�rinizi xan�m Arabidzey� 24 �yun saat 18:00-a q�d�r t�qdim ed� bil�rsiniz. �rhl�rinizi h�mçinin a�a��da göst�ril�n ünvanlarda keçiril�c�k ictimai dinl�m�l�rd� d� ver� bil�rsiniz:
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
2
29 �yun, 14:00 Marneuli ��h�i Yerli Nümay�nd�liyin Binas�: Rustaveli Küç�si �73 30 �yun, 14:00 Borjomi ��h�ri Borjomi-Xaragauli Milli Park�n�n Qonaqlar üçün
M�rk�zi, Meskheti Küç.�23 1 �yul, 14:00 Axaltsixe ��h�ri Yerli nümay�nd�liyin binas�: Kostava Küç �18 2 �yul, 14:00 Tbilisi ��h�ri Gürcüstan Energetika Nazirliyinin binas�: Tbilisi,
Barata�vili Küç�si � 2 �STQ-in ilkin versiyas�na dair bütün izah v� ��rhl�r �STQ-in yekun variant�n�n haz�rlanmas� zaman�, el�c� d� Energetika Nazirliyinin v� h�mçinin a�a��dak� giri� bölm�sind� adlar� ç�kil�n beyn�lxalq maliyy� qurumlar�n�n yekun q�rar�nda n�z�rd�n keçiril�c�k. Daha �trafl� m�lumat� Gürcüstan�n Energetika nazirliyinin yuxar�da göst�rilmi� ünvan�ndan �ld� ed� bil�rsiniz. GIRI� V� QISA TARIXC� Gürcüstan Respublikas� ölk�nin elektrik sistemi ��b�k�sini geni�l�ndirm�k v� t�kmill��dirm�k niyy�tind�dir. Bu proqram�n bir hiss�si kimi yüks�k g�rginlikli x�ttl�rin Gürcüstan�n c�nub �razil�rind� qura�d�r�laraq ba�a çatd�r�lmas� n�z�rd� tutlur. X�tt Axaltsixe vasit�sil� Qardabanini Zestaphoniy� birl��dir�c�k v� yeni x�tt Axaltsixed�n Türkiy� s�rh�ddin� q�d�r uzanacaq. Bundan �lav�, bu layih� ç�rçiv�sind� Qardabani v� Zestaphoni yax�nl���ndak� yar�mstansiyalar geni�l�ndiril�c�k v� Axaltsixe yax�nl���nda yeni yar�mstansiya tikil�c�k (T�svir 1) Energetika Nazirliyi Avropa Yenid�nqurma v� �nki�af Bank�na v� Avropa �nvestisiya Bank�n�n v� Kreditanstalt für Wiederaufbau adl� qurumun da daxil oldu�u dig�r maliyy� kreditl�ri ver�n qurumlara müraci�t etmi�dir. Gürcüstan qanunlar�na �sas�n, �traf Mühit� T�sirin Qiym�tl�ndirilm�si layih�nin �traf muhit� göst�r� bil�c�k m�nfi t�siri ara�d�rmal�d�r. Bundan �lav�, maliyy� krediti ver�n bank v� qurumlar öz qaydalar� ç�rçiv�sind� �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirilm�sinin apar�lmas�n� t�l�b edirl�r. Bu Qeyri-Texniki Xülas� �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�sinin ilkin variant�n� ümümil��dirir v� bu s�n�d Gürcüstan Qanunlar�na v� Avropa Yenid�nqurma v� �nki�af Bank�n�n t�l�bl�rin� uy�un haz�rlanm��d�r. LAYIH�NIN M�QS�DI V� LAYIH�Y� OLAN EHTIYAC Hal-haz�rda, Gürcüstanda elektrik enerjisi Su Elektrik Stansiyalar�ndan v� da� kömur/mazut yand�rmaq vasit�sil� istehsal olunur. Gürcüstan�n enerji strategiyas� ietehsal olan enerjini tam 100% olaraq su elektrik stansiyalar�ndan al�nmas�n�, el�c� d� istehsal olunan enerjinin Türkiy� kimi regional t�r�fda� ölk�l�r� ixrac olunmas�n� n�z�rd� tutur. Bundn �lav� Gürcustan, Az�rbaycan, Türkiy� v� dig�r ölk�l�rin d� daxil oldu�u regional elektrik enerjisi sistemi ��b�k�sinin vacib bir hiss�sin� çevril� bil�r. Bu ��b�k�nin bir hiss�si kimi, Gürcüstan electric enerjisini Az�rbaycandan alaraq Türkiy�t� ötür� bil�r 1980-ci ill�rd� v� 1990-c� ill�rin �vv�ll�rind� Qardabanini Zestaphoni il� birl��dir�n ba�qa bir x�tt t�rtib olunmu� v� qism�n qura�d�r�lm��d� v� bu x�tt mövcud x�tt�n c�nub istiqam�td� idi. Yeni x�ttin fundamentl�rinin v� qüll�l�rinin yar�s�ndan çoxu 1989-1992-ci ill�r aras�nda tikilmi�di, v� sonradan layih� dayand�r�lm��d�. �ndi is� Energetika Nazirliyi t�klif edir ki, bu
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
Borjo
mi-K
hara
gaul
iN
atio
nal P
ark
Borjo
mi
Nat
ure
Res
erve
Ajam
eti
Man
aged
Res
erve
Tetro
biM
anag
edR
eser
ve
Ktsi
a-Ta
bats
kuri
Man
aged
Res
erve
Alge
TiN
atio
nal P
ark
Tbili
siN
atio
nal P
ark
Gar
daba
niM
anag
ed R
eser
ve
TUR
KEY
AZE
RB
AIJA
N
! (
! (
! (
! (
SA
MT
SK
HE
-JA
VA
KH
ET
I
KV
EM
O K
AR
TL
I
SH
IDA
KA
RT
LI
MT
SK
HE
TA
-MT
IAN
ET
IIM
ER
ET
I
TB
ILIS
I
Gor
i
Kasp
i
Kare
li
Tsal
ka
TBIL
ISI
Borjo
mi
Terjo
la
Tian
eti
Dus
heti
Dm
anis
i
Boln
isi
Rus
tavi
Aspi
ndza
Bagh
dati
Khas
huri
Mts
khet
a
Mar
neul
i
Zest
apho
niAk
halg
ori
Gar
daba
ni
Khar
agau
li
Tskh
inva
li
Akha
ltsik
he
Akha
lkal
aki
Nin
otsm
inda
Tetri
Tsk
aro
WG
S 1
984
UTM
Zon
e 38
N
PROJECTS\Georgia\MapDocs\Figure1_Schematic_042909_AZE.mxdApril 29, 2009
Təkl
if ol
unm
uş 5
00 k
ilovo
ltluq
elek
trik
ötür
ücü
xətti
nin
vəya
rımst
ansiy
alar
ın y
erlə
şdiy
i əra
z
Təsv
ir1
o0
510
1520
Kilo
met
ers
! HD
istri
ctC
apita
lM
anag
ed R
eser
ve
Nat
iona
l Pro
tect
ed A
reas
Nat
iona
l Par
k
Stri
ct N
atur
e R
eser
ve
_̂
!H
!H
!H!(
!(
!(
!(
RU
SS
IA
GE
OR
GIA
TU
RK
EY
AR
ME
NIA
AZ
ER
BA
IJA
N
Zest
apho
ni
Gar
daba
ni
TBIL
ISI
Bla
ckS
ea
Akha
ltsik
he
Prop
osed
trans
mis
sion
line
Reg
ions
Dis
trict
s
New
500
kV
Line
(par
tly c
onst
ruct
ed)
New
400
kV
Line
Zest
apho
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
Akha
ltsik
he 5
00/4
00 k
VSu
bsta
tion
(new
)
400
kV C
onne
ctio
nto
Tur
kish
Lin
e
Gar
daba
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
New 500 kV Line (partly constructed)
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
4
x�tt tamamlanaraq Türkiy� s�rh�ddin� q�d�r uzad�ls�n. Layih�ni ��rtl�ndir�n �n vacib m�qamlar a�a��dak�lard�r:
� Enerji T�hlük�sizliyi. Hal-haz�rda, Gürcüstanda bir d�n� 500 kilovoltluq ��rqd�n q�rb� do�ru uzanan ötürücü x�tt mövcuddur ki, bu x�tt d� ��rqd� Qardabanini Ksani il� (Tbilisinin �imal-��rq hiss�si) v� q�rbd� Zestaphoni il� birl��dirir. C�nubda ba�qa bir x�ttin qura�d�r�lmas� bir x�tt�n as�l�l� azaltm�� olar
� Gürcüstanda enerji t�l�bat�n� balansla�d�rmaq. Elektrik enerjisinin �ks�r hiss�si Gürcüstan�n �imal-q�rb hiss�sind� istehsal olunur, halbuki enerjiy� t�l�bat�n 2/3 hiss�si c�nubdad�r, v� enerji ixrac�na t�l�bat Gürcustan�n c�nubunda yerl���n ölk�l�rd� daha çox mövcuddur. Bu x�tt elektrik enerjisinin t�chizatni v� ona olan t�labat� balansla�d�ra bil�r.
� Enerji etibarl�l���n�n art�r�lmas�. Mövcud 500 kilovoltluq x�tt�, xüsus�n d� pay�z v� q�� aylar�nda ba� ver�n ist�nil�n z�d�l�nm�l�r/k�silm�l�r Gürcüstan�n ��rqind� eneji çat��mazl���na s�b�b olur ki, bu da tez-tez sistemin tamamil� çökm�sin� g�tirib ç�xar�r. Ba�qa bir x�ttin qura�d�r�lmas� enerji çat��mazl���n� azaldar v� sistemin tamamil� çökm�sinin qar��s�n� alm�� olar.
� �xrac�n art�r�lmas�. Türkiy�nin enerjiy� böyük t�l�bat� var v� Gürcüstan�n elektrik enerjisi Türkiy�ni ehtiyaclar�n� öd�y� bil�r v� bununla da Gürcüstan g�lir �ld� etmi� olar.
� Regional elektrik ��b�k�sinin gücl�ndirilm�si. �b�k�y� Türkiy�nin qo�ulmas� Az�rbaycan�n elektrik enerjisinin Gücüstanda transit yolu il� Türkiy�y� ötürülm�sin� ��rait yarad�lmas� bu t�r�fda� ölk�l�r aras�ndak� �laq�l�ri daha da gücl�ndirmi� olar
Bu layih� üçün Laih�nin �dar� Olunmas� Agentliyi rolunu Gürcüstan Dovl�t Elektrik Sistemi adlanan qurum oynay�r. Gürcüstan Dovl�t Elektrik Sistemi, özünün mütt�fiq �irk�ti say�lan EnergoTrans vasit�sil�, el�c� d� beyn�lxal tender yolu il� seçilmi� “Texniki Konsultant” �irk�ti il� birlikd� elektrik x�ttinin layih�l��dirilm�si v� qura�d�rilmas� i�i üçün m�suliyy�t da��yacaq. Energo Trans �irk�tinin art�q özünün sahib oldu�u mövcud x�ttl�ri var v� o bütün yeni x�ttl�r� d� sahib olacaq.
D�niz Ötürücü Layih�si. Layih�ni icra olundu�u müdd�td� Gürcüstan Dövl�t Elektrik Sistemi öz s�lahiyy�tl�rini idar�edici agentlik say�lan EnergoTrans (100% sahibkarl�q hüququ il�) �irk�tin� ötür� bil�r. EnergoTrans huquqi bir qurumdur v� x�ttl�rin mü�yy�n hiss�si onun tabeçiliyind�dir. �TRAF MÜHIT V� SOSIAL T�SIRIN QIYM�TL�NDIRILM�SININ DETALLARI �traf Mühit v� Sosial T�sirin Qiym�tl�ndirilm�si layih�nin a�a��dak� komponenl�rinin üz� ç�xar�lmas�n� n�z�rd� tutur:
� Qardabanid�n Zestaphoniy� q�d�r 260 kilometrlik mar�rut boyu b�rbad v�ziyy�t� dü�mü� v� ya z�d�l�nmi� fundament v� qüll�l�rin b�rbas� v� yenid�n qurulmas�
� Qardabani-Zestaphoni mar�rutu üzr� x�ttin tikilm�mi� hiss�l�rind�, el�c� d�
Axaltsixed�n Türkiy� s�rh�ddin� q�d�r uzanan 30 kilometrlik mar�rut boyu fundamen v� qull�l�rin tikilm�si.
� Güc kabell�rinin ç�kilm�si
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
5
� Qardabani v� Zestaphoni yax�nl���ndak� mövcud 500 kilovoltluq yar�mstansiyan�n yüngülvari geni�l�ndirilm�si
� Axaltsixe yax�nl���nda 500/400/220 kilovoltluq yar�mstansiyan�n tikilm�si G�l�c�kd�, Qardabanid�ki yar�mstansiyaya birl��dirilm�si n�z�rd� tutulan Az�rbaycandan g�l�n x�tt v� Gürcüstan s�rh�ddind�n Turkiy�nin Borçka m�nt�q�sin� ged�n x�tt tikil� bil�r. Bu x�ttl�rin tikilm�si v� f�aliyy�ti n�tic�sind� �traf mühit� d�y�n z�r�r g�l�c�k t�sir qiym�tl�ndirm�l�rind� �trafl� t�dqiq olunacaq. Gürcüstan qanunlar� v� Avropa Yenid�nqurma v� �nki�af Bank�n�n t�l�bl�ri ç�rçiv�sind� �traf Mühit v� Sosial T�sir Qiym�tl�ndirm�sinin ümumi f�aliyy�t dair�sin� a�a��dak�lar daxildir:
� Vacib say�lan �traf mühit v� social-iqtisadi m�s�l�l�rin n�z�rd� keciril�r�k mü�yy�n edilm�si.
� Mövcud ekoloji v� social-iqtisadi v�ziyy�tin t�sviri
� Layih�nin mümkün t�sirinin (m�nfi v� ya müsb�t) qiym�tl�ndirilm�si
� Layih� n�tic�sind� h�r hans� t�sir� m�ruz qalmaq ehtimal� olan insanlarla v� dig�r t�r�fda� t��kilatlarla m�sl�h�tl��m�l�r aparmaq, onlar� narahat ed�n m�s�l�l�ri üz� ç�xarmaq v� m�lumatlar� q�bul etm�k.
� Mühüm v� z�ruri ekoloji v� social t�sirl�rd�n yay�nmaq v� ya bu cür t�sirl�ri azaltmaq m�qs�di il� �m�liyyat t�crüb�l�rinin t�rtib olunmas�
� Layih�nin qurulmas� v� onun icras�n�n n�z�rd� tutuldu�u kimi gedib detm�m�sini mü�yy�n etm�k m�qs�di il�, v� el�c� d� ekoloji n�zar�t zaman� h�r hans� d�yi�ikliyi t�yin etm�k üçün monitoring proqramlar�n�n i�l�nib haz�rlanmas�
T�KLIF OLUNMU� ÖTÜRÜCÜ X�TT V� ALTERNATIV YOLLAR Elektrik x�ttl�rinin tikintisinin 4 alternativ variant� n�z�rd�n keçirilmi�dir:
� Alternativ 1: 1980-c� ill�rin ax�rlar�nda t�klif olunmu� v� tikintisi 1992-ci il� q�d�r qism�n davam etdirilmi� 500 kilovoltluq x�ttin tikintisini tamamlamaq, v� �lav� olaraq Axaltsixed� yeni yar�mstansiya in�a etm�k v� Türkiy� s�rh�ddin� q�d�r uzanan yeni 400 kilovoltluq x�tt ç�km�k. (T�svir 2) Tikinti 2010-cu ild� ba�laya v� 2012-ci ild� ba�a çata bil�r.
� Alternativ 2: H�r �ey Alternativ 1-d� oldu�u kimidir v� burda sad�c� bir d�yi�iklik ola bil�r- d�yi�dirilmi� mar�rut Ktsia-Tabatskuri Qoru�unun �imal hiss�sind�n keçm�kl� Borjomi-Kharagauli Milli Park�n�n iç�risind�n qisa mar�rutla keçib gedir. (T�svir 3)
� Alternativ 3: H�r �ey Alternativ 1-d� oldu�u kimidir v� burda sad�c� bir d�yi�iklik ola bil�r- d�yi�dirilmi� mar�rut Ktsia-Tabatskuri Qoru�unun �imal hiss�sind�n keçm�kl� Borjomi-Kharagauli Milli Park�n�n k�nar� il� parkin için� daxil olmadan keçib gedir. (T�svir 4)
� Alternativ 4: Heç bir t�dbir görülm�y�c�k. X�ttin ç�kili�i tamamlanmayacaq. 1992-ci il� q�d�r tikilmi� qüll�l�r oldu�u kimi qalacaq.
!!! ! !!! !!! !! !! !!! !!! !!!! !!!!! !!!! !! !!! !! !!!!! !!!! !!! !!! !!!
! !!!!!
!! !
!!!
!!!
!!!
!!!!!! !!! !!! !!!
!!!
!!
!
!!!!
!!!!!
!!
!!!
!!! !!!
!!! !!! !!! !!!
!!! !!!
!! !
!!!
!!!!!!
!!!
!!!
!!!
! !!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!
!! !
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!
!
!!!!
!!!!!!!! !!!!
!
!!!
!
! !!
!! !!! !!
!!!
!!!
!!!
!!!
!
!!! !!! !!! !!! !!! !!! !! ! !!! !!!!!! !!!
!!!!!!! !!!!!! !! !!!!!! !!!!!!!!! !!!!!!
! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !
!!! !!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!! !
! !! !
!!!!
!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!!!!!! !!!!!
!!!!!! ! ! !! !! !! !! !! !!!
!!!!! !!
!!! !
!!!!
!!! !! ! !!! !! !! !! !! ! !!! !! !! !! !!!!! !!
!! !!!
! !! !! !! !! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
! !!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!
!!! !! !!!! !!!! !!!!! !!!!! !!!!! !
!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!!!! !!!!!!!!!
!!!!!!! !
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!! !
!!!!!!! !
!!!!
!!!!
!! !! !!!
!!!!
!!!! !
!!!!!!
!! !! !!!
!!!!!! !!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!
!! !!!!
!!!!
!!!!!! !
!!!!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!! !
!!!!
!!!! !!
!!!!!!! !! !!
!! !!!!!
!!!!
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
! !!!!!!
!!!!
!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
! !
!!! !!! !!
!! ! !! !!!!! !! !!!!!! !! !!!!!!!!! !! !! !! !! !! !!!!! !!!!!!!! !!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!! !!!! !!!
!! !!!!! !! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!!!!
!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!! !!! !!!! !!!
!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!!!!
!!!! !
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H!H
!H
!H
!H!H
!H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H
! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H! H
! H
! H ! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H ! H
! H
! H
! H! H ! H! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
!H
! H! H! H
! H! H
! H
AZE
RB
AIJ
AN
Bor
jom
i-Kha
raga
uli
Nat
iona
l Par
k
Bor
jom
iN
atur
e R
eser
ve
Tetro
biM
anag
edR
eser
ve
Kts
ia-T
abat
skur
iM
anag
ed R
eser
ve
Aja
met
iM
anag
edR
eser
ve
Alg
eTi
Nat
iona
lP
ark
Tbili
siN
atio
nal
Par
k
Gar
daba
niM
anag
edR
eser
ve
TUR
KE
Y
Mug
aret
i
Nin
otsm
inda
Argv
eta
Pirv
eli S
viri
Khan
i
Sakr
aula
Bagh
dati
Zeda
Zeg
ani
Vena
khch
ala
Shua
Kva
liti
SA
MT
SK
HE
-JA
VA
KH
ET
IK
VE
MO
KA
RT
LI
SH
IDA
KA
RT
LI
MT
SK
HE
TA
-MT
IAN
ET
IIM
ER
ET
I
TB
ILIS
I
Kviri
la
Mt k
var i
(Kur
a)
Khra
mi
Alge
t i
Bei
ukch
ai
Kldeisi
Ma s
hav
era
Kts
ia
Par
avan
i
Mtk
vari
Oshiri
stska
li
Mtk
vari
Tsin
uban
istsk
ali
Baratkhevi
Ku rikha
na
Kura
Chibareti
Klde
Vale
Gor
i
Pers
a Agar
a
Gok
ioG
hado
Sant
aIm
era
Agar
a
Kasp
i
Sion
i
Bena
raM
oliti
Koch
ioD
amal
a
Indu
saO
shor
aM
odeg
a
Ilmaz
o
Sura
mi
Kare
li
Zahe
si
Kojo
ri
Tsal
ka
Tskr
uti
Bezh
ano
Jand
ari
Dag
heti
Kesh
alo
Avra
nlo
Gum
bati
Ashk
ala
Tars
oni
Karia
kiBa
shko
i
TBIL
ISI
Borjo
mi
Terjo
la
Tian
eti
Korn
isi
Dus
heti
Dm
anis
i
Kazr
eti
Boln
isi
Rus
tavi
Bedi
ani
Tsak
hani
Vark
hani
Saku
neti
Tkem
lana
Alas
tani
Azav
reti
Kosa
lari
Ship
iaki
Aspi
ndza
Khas
huri
Zhin
vali
Mts
khet
a
Tam
aris
iM
arne
uli
Man
glis
i
Tria
leti
Tsin
uban
i
Chk
hikv
ta
Mat
seva
ni
Tsag
hver
i
Akha
ldab
a
Zest
apho
niAk
halg
ori
Shau
mia
ni
Did
i Lilo
Gar
daba
ni
Abas
tum
ani
Taba
tsku
ri
Chi
khar
ula
Khar
agau
li
Tskh
inva
li
Besh
tash
eni
Akha
ltsik
he
Akha
lkal
aki
Tetri
Tsk
aro
Baku
riani
s An
dezi
ti
Alat
uman
i
Kapa
nach
khi
Kizi
lkilis
a
WG
S 1
984
UTM
Zon
e 38
N
PROJECTS\Georgia\MapDocs\Figure2_Alt1_050509_AZE.mxdMay 5, 2009
o0
510
15
Kilo
met
ers
Riv
ers
Lake
s
!HC
ityM
anag
ed R
eser
ve
Nat
iona
l Pro
tect
ed A
reas
Nat
iona
l Par
k
Stric
t Nat
ure
Res
erve
!HTo
wn
! HVi
llage
Settl
emen
ts
Qar
a D
əniz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ihəs
i
_̂
!H
!H
!H
RU
SS
IA
GE
OR
GIA
TU
RK
EY
AR
ME
NIA
AZ
ER
BA
IJA
N
Zest
apho
ni
Gar
daba
ni
TBIL
ISI
Bla
ckS
ea
Akha
ltsik
he
Prop
osed
trans
mis
sion
line
Akha
ltsik
he 5
00/4
00 k
VSu
bsta
tion
(new
)
400
kV C
onne
ctio
nto
Tur
kish
Lin
e
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)
New
400
kV
Lin
e
Reg
ions
Dis
trict
s
Gar
daba
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
Zest
apho
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
!Ex
istin
g To
wer
s
Con
stru
cted
Not
Con
stru
cted
Stat
usSe
gmen
ts u
niqu
eto
Alte
rnat
ive
1(o
ther
por
tions
of t
helin
e ar
e sh
ared
with
an
othe
r alte
rnat
ive)
Alte
rnat
iv 1
Təsv
ir2
!!! ! !!! !!! !! !! !!! !!! !!!! !!!!! !!!! !! !!! !! !!!!! !!!! !!! !!! !!!
! !!!!!
!! !
!!!
!!!
!!!
!!!!!! !!! !!! !!!
!!!
!!
!
!!!!
!!!!!
!!
!!!
!!! !!!
!!! !!! !!! !!!
!!! !!!
!! !
!!!
!!!!!!
!!!
!!!
!!!
! !!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!
!! !
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!
!
!!!!
!!!!!!!! !!!!
!
!!!
!
! !!
!! !!! !!
!!!
!!!
!!!
!!!
!
!!! !!! !!! !!! !!! !!! !! ! !!! !!!!!! !!!
!!!!!!! !!!!!! !! !!!!!! !!!!!!!!! !!!!!!
! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !
!!! !!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!! !
! !! !
!!!!
!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!!!!!! !!!!!
!!!!!! ! ! !! !! !! !! !! !!!
!!!!! !!
!!! !
!!!!
!!! !! ! !!! !! !! !! !! ! !!! !! !! !! !!!!! !!
!! !!!
! !! !! !! !! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
! !!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!
!!! !! !!!! !!!! !!!!! !!!!! !!!!! !
!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!!!! !!!!!!!!!
!!!!!!! !
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!! !
!!!!!!! !
!!!!
!!!!
!! !! !!!
!!!!
!!!! !
!!!!!!
!! !! !!!
!!!!!! !!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!
!! !!!!
!!!!
!!!!!! !
!!!!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!! !
!!!!
!!!! !!
!!!!!!! !! !!
!! !!!!!
!!!!
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
! !!!!!!
!!!!
!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
! !
!!! !!! !!
!! ! !! !!!!! !! !!!!!! !! !!!!!!!!! !! !! !! !! !! !!!!! !!!!!!!! !!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!! !!!! !!!
!! !!!!! !! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!!!!
!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!! !!! !!!! !!!
!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!!!!
!!!! !
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H!H
!H
!H
!H!H
!H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H
! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H! H
! H
! H ! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H ! H
! H
! H
! H! H ! H! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
!H
! H! H! H
! H! H
! H
AZE
RB
AIJ
AN
Bor
jom
i-Kha
raga
uli
Nat
iona
l Par
k
Bor
jom
iN
atur
e R
eser
ve
Tetro
biM
anag
edR
eser
ve
Kts
ia-T
abat
skur
iM
anag
ed R
eser
ve
Aja
met
iM
anag
edR
eser
ve
Alg
eTi
Nat
iona
lP
ark
Tbili
siN
atio
nal
Par
k
Gar
daba
niM
anag
edR
eser
ve
TUR
KE
Y
Mug
aret
i
Nin
otsm
inda
Argv
eta
Pirv
eli S
viri
Khan
i
Sakr
aula
Bagh
dati
Zeda
Zeg
ani
Vena
khch
ala
Shua
Kva
liti
KV
EM
O K
AR
TL
I
SH
IDA
KA
RT
LI
MT
SK
HE
TA
-MT
IAN
ET
IIM
ER
ET
I
TB
ILIS
I
Alte
rnat
ive
1R
oute
Alte
rnat
ive
1R
oute
Kviri
l a
Mtk
var i
(Kur
a)
Khra
mi
Alge
t i
Bei
ukch
ai
Kldeisi
Ma s
hav
era
Kts
ia
Par
avan
i
Mtk
vari
Oshiri
stska
li
Mtk
vari
Tsin
uban
istsk
ali
Baratkhevi
Ku rikha
na
Kura
Chibareti
SA
MT
SK
HE
-JA
VA
KH
ET
I
Klde
Vale
Gor
i
Pers
a Agar
a
Gok
ioG
hado
Sant
aIm
era
Agar
a
Kasp
i
Sion
i
Bena
raM
oliti
Koch
ioD
amal
a
Indu
saO
shor
aM
odeg
a
Ilmaz
o
Sura
mi
Kare
li
Zahe
si
Kojo
ri
Tsal
ka
Tskr
uti
Bezh
ano
Jand
ari
Dag
heti
Kesh
alo
Avra
nlo
Gum
bati
Ashk
ala
Tars
oni
Karia
kiBa
shko
i
TBIL
ISI
Borjo
mi
Terjo
la
Tian
eti
Korn
isi
Dus
heti
Dm
anis
i
Kazr
eti
Boln
isi
Rus
tavi
Bedi
ani
Tsak
hani
Vark
hani
Saku
neti
Tkem
lana
Alas
tani
Azav
reti
Kosa
lari
Ship
iaki
Aspi
ndza
Khas
huri
Zhin
vali
Mts
khet
a
Tam
aris
iM
arne
uli
Man
glis
i
Tria
leti
Tsin
uban
i
Chk
hikv
ta
Mat
seva
ni
Tsag
hver
i
Akha
ldab
a
Zest
apho
niAk
halg
ori
Shau
mia
ni
Did
i Lilo
Gar
daba
ni
Abas
tum
ani
Taba
tsku
ri
Chi
khar
ula
Khar
agau
li
Tskh
inva
li
Besh
tash
eni
Akha
ltsik
he
Akha
lkal
aki
Tetri
Tsk
aro
Baku
riani
s An
dezi
ti
Alat
uman
i
Kapa
nach
khi
Kizi
lkilis
a
WG
S 1
984
UTM
Zon
e 38
N
PROJECTS\Georgia\MapDocs\Figure3_Alt2_050609_AZE.mxdMay 6, 2009
o0
510
15
Kilo
met
ers
Alte
rnat
iv 2
: Qar
a D
əniz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ihəs
iK
tsia-
Taba
tsku
ri Q
oruğ
unun
yan
ında
n və
Bor
jom
i-Xar
aqau
liM
illi P
arkı
nın
için
dən
keçə
n də
yişd
irilm
iş m
arşr
ut
_̂
!H
!H
!H
RU
SS
IA
GE
OR
GIA
TU
RK
EY
AR
ME
NIA
AZ
ER
BA
IJA
N
Zest
apho
ni
Gar
daba
ni
TBIL
ISI
Bla
ckS
ea
Akha
ltsik
he
Prop
osed
trans
mis
sion
line
Akha
ltsik
he 5
00/4
00 k
VSu
bsta
tion
(new
)
400
kV C
onne
ctio
nto
Tur
kish
Lin
e
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)N
ew 4
00 k
V L
ine
Gar
daba
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
Zest
apho
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)
Riv
ers
Lake
s
!HC
ityM
anag
ed R
eser
ve
Nat
iona
l Pro
tect
ed A
reas
Nat
iona
l Par
k
Stric
t Nat
ure
Res
erve
!HTo
wn
! HVi
llage
Settl
emen
tsR
egio
nsD
istri
cts
!Ex
istin
g To
wer
s
Con
stru
cted
Not
Con
stru
cted
Stat
usSe
gmen
t uni
que
to A
ltern
ativ
e 2
(oth
er p
ortio
ns o
f the
line
are
shar
ed w
ith
anot
her a
ltern
ativ
e)
Təsv
ir3
!!! ! !!! !!! !! !! !!! !!! !!!! !!!!! !!!! !! !!! !! !!!!! !!!! !!! !!! !!!
! !!!!!
!! !
!!!
!!!
!!!
!!!!!! !!! !!! !!!
!!!
!!
!
!!!!
!!!!!
!!
!!!
!!! !!!
!!! !!! !!! !!!
!!! !!!
!! !
!!!
!!!!!!
!!!
!!!
!!!
! !!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!
!! !
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!
!
!!!!
!!!!!!!! !!!!
!
!!!
!
! !!
!! !!! !!
!!!
!!!
!!!
!!!
!
!!! !!! !!! !!! !!! !!! !! ! !!! !!!!!! !!!
!!!!!!! !!!!!! !! !!!!!! !!!!!!!!! !!!!!!
! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!! !!!!!! !
!!! !!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!! !
! !! !
!!!!
!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!!!!!! !!!!!
!!!!!! ! ! !! !! !! !! !! !!!
!!!!! !!
!!! !
!!!!
!!! !! ! !!! !! !! !! !! ! !!! !! !! !! !!!!! !!
!! !!!
! !! !! !! !! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
! !!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!
!!! !! !!!! !!!! !!!!! !!!!! !!!!! !
!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!!!! !!!!!!!!!
!!!!!!! !
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!! !
!!!!!!! !
!!!!
!!!!
!! !! !!!
!!!!
!!!! !
!!!!!!
!! !! !!!
!!!!!! !!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!
!! !!!!
!!!!
!!!!!! !
!!!!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!! !
!!!!
!!!! !!
!!!!!!! !! !!
!! !!!!!
!!!!
!!!! !!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
! !!!!!!
!!!!
!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
! !
!!! !!! !!
!! ! !! !!!!! !! !!!!!! !! !!!!!!!!! !! !! !! !! !! !!!!! !!!!!!!! !!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!! !!!! !!!
!! !!!!! !! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!!!!!
!!! !!!!!!!!! !!!!!! !!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!! !!! !!!! !!!
!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!! !
!!!!!!!!!
!!!! !
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H
!H!H!H
!H
!H
!H!H
!H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H! H
! H
! H
! H
! H
! H! H
! H! H
! H! H
! H
! H ! H
! H! H
! H! H
! H
! H
! H ! H
! H
! H
! H! H ! H! H
! H
! H
! H
! H
! H
! H
!H
! H! H! H
! H! H
! H
AZE
RB
AIJ
AN
Bor
jom
i-Kha
raga
uli
Nat
iona
l Par
k
Bor
jom
iN
atur
e R
eser
ve
Tetro
biM
anag
edR
eser
ve
Kts
ia-T
abat
skur
iM
anag
ed R
eser
ve
Aja
met
iM
anag
edR
eser
ve
Alg
eTi
Nat
iona
lP
ark
Tbili
siN
atio
nal
Par
k
Gar
daba
niM
anag
edR
eser
ve
TUR
KE
Y
Mug
aret
i
Nin
otsm
inda
Argv
eta
Pirv
eli S
viri
Khan
i
Sakr
aula
Bagh
dati
Zeda
Zeg
ani
Vena
khch
alaSh
ua K
valit
i
KV
EM
O K
AR
TL
I
SH
IDA
KA
RT
LI
MT
SK
HE
TA
-MT
IAN
ET
IIM
ER
ET
I
TB
ILIS
I
Alte
rnat
ive
1R
oute
Alte
rnat
ive
1R
oute
Kviri
l a
Mtk
var i
(Kur
a)
Khra
mi
Alge
t i
Bei
ukch
ai
Kldeisi
Ma s
hav
era
Kts
ia
Par
avan
i
Mtk
vari
Oshiri
stska
li
Mtk
vari
Tsin
uban
istsk
ali
Baratkhevi
Ku rikha
na
Kura
Chibareti
SA
MT
SK
HE
-JA
VA
KH
ET
I
Klde
Vale
Gor
i
Pers
a Agar
a
Gok
ioG
hado
Sant
aIm
era
Agar
a
Kasp
i
Sion
i
Bena
raM
oliti
Koch
ioD
amal
a
Indu
saO
shor
aM
odeg
a
Ilmaz
o
Sura
mi
Kare
li
Zahe
si
Kojo
ri
Tsal
ka
Tskr
uti
Bezh
ano
Jand
ari
Dag
heti
Kesh
alo
Avra
nlo
Gum
bati
Ashk
ala
Tars
oni
Karia
kiBa
shko
i
TBIL
ISI
Borjo
mi
Terjo
la
Tian
eti
Korn
isi
Dus
heti
Dm
anis
i
Kazr
eti
Boln
isi
Rus
tavi
Bedi
ani
Tsak
hani
Vark
hani
Saku
neti
Tkem
lana
Alas
tani
Azav
reti
Kosa
lari
Ship
iaki
Aspi
ndza
Khas
huri
Zhin
vali
Mts
khet
a
Tam
aris
iM
arne
uli
Man
glis
i
Tria
leti
Tsin
uban
i
Chk
hikv
ta
Mat
seva
ni
Tsag
hver
i
Akha
ldab
a
Zest
apho
niAk
halg
ori
Shau
mia
ni
Did
i Lilo
Gar
daba
ni
Abas
tum
ani
Taba
tsku
ri
Chi
khar
ula
Khar
agau
li
Tskh
inva
li
Besh
tash
eni
Akha
ltsik
he
Akha
lkal
aki
Tetri
Tsk
aro
Baku
riani
s An
dezi
ti
Alat
uman
i
Kapa
nach
khi
Kizi
lkilis
a
WG
S 1
984
UTM
Zon
e 38
N
PROJECTS\Georgia\MapDocs\Figure4_Alt3_050609_AZE.mxdMay 6, 2009
o0
510
15
Kilo
met
ers
_̂
!H
!H
!H
RU
SS
IA
GE
OR
GIA
TU
RK
EY
AR
ME
NIA
AZ
ER
BA
IJA
N
Zest
apho
ni
Gar
daba
ni
TBIL
ISI
Bla
ckS
ea
Akha
ltsik
he
Prop
osed
trans
mis
sion
line
Akha
ltsik
he 5
00/4
00 k
VSu
bsta
tion
(new
)
400
kV C
onne
ctio
nto
Tur
kish
Lin
e
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)N
ew 4
00 k
V L
ine
Gar
daba
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
Zest
apho
ni 5
00 k
VSu
bsta
tion
(exi
stin
g)
New
500
kV
Lin
e(p
artly
con
stru
cted
)
Riv
ers
Lake
s
!HC
ityM
anag
ed R
eser
ve
Nat
iona
l Pro
tect
ed A
reas
Nat
iona
l Par
k
Stric
t Nat
ure
Res
erve
!HTo
wn
! HVi
llage
Settl
emen
tsR
egio
nsD
istri
cts
!Ex
istin
g To
wer
s
Con
stru
cted
Not
Con
stru
cted
Stat
usSe
gmen
t uni
que
to A
ltern
ativ
e 3
(oth
er p
ortio
ns o
f the
line
are
shar
ed w
ith
anot
her a
ltern
ativ
e)
Alte
rnat
iv 3
: Qar
a D
əniz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ihəs
iK
tsia-
Taba
tsku
ri Q
oruğ
unun
yan
ında
n və
Bor
jom
i-Xar
aqau
liM
illi P
arkı
nın
ətra
fında
n ke
çən
dəyi
şdiri
lmiş
mar
şrut
Təsv
ir4
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
9
H�r bir alternativ variant�n qisa xarakteristikas� C�dv�l 1-d� öz �ksini tapm��d�r. Buradan göründüyü kimi, �n qisa mar�rut Alternativ 1-dir. �n uzun mar�rut is� Alternativ 3-dür. Alternativ 1-d� daha bir neç� qüll�nin qura�d�r�lmas�na ehtiyac ola bil�r, v� bel�likl� d� dig�r alternativ variantlardan f�rqli olaraq Alternativ 1-d� az miqdarda tikinti-qura�d�rma i�l�ri t�l�b olunur. 2-ci alternativ variant Ktsia-Tabatskuri Qoru�una g�l�nl�r� mümkün t�sirl�rin azald�lmas� v� Borjomi-Xaragauli Milli parkina keçidi mümkün q�d�r q�sa etm�k m�qs�dil� t�rtib olunmu�du. 3-cü alternativ variantda parka giri� n�z�rd� tutulmam��d�, amma bunun �v�zin� �lav� olaraq 60 kilometr yeni ötürücü x�ttin ç�kilm�si t�l�b oluna bil�r.
C�dv�l 1. D�hlizin uzunlu�u v� Bütün Alternativ Variantlar üçün Qüll�l�rin Statusu
(bütün m�saf�l�r kilometrl� göst�rilmi�dir) Alternativ variantlar
1 2 3 4 X�ttin ümumi uzunlu�u 283.1 294.3 315.2 0 Qura�d�r�lm�� x�ttl�rin ümumi uzunlu�u 161.4 156.6 135 161.4 Qura�d�r�lmam�� x�ttl�rin ümumi uzunlu�u 121.7 137.7 180.2 0 �stifad� olunan tikilmi� qüll�l�rin say� 554 514 366 554 �stifad� olunmayacaq qüll�l�rin say� 0 40 188 554 T�l�b olunan yeni qüll�l�rin say� 304 344 451 0 Ktsia-Tabatskuri keçidinin uzunlu�u 12.1 10 10 0 Borjomi-Xaragauli keçidinin uzunlu�u 11.5 4.7 0 0
Qardabani keçidinin uzunlu�u 3.1 3.1 3.1 3.1
Yeni Axaltsixe yar�mstansiyas�n�n ölçüsü (hektarla) 6 6 6 0
Layih�nin t�rtibat� v� icra olunmas� beyn�lxalq standartlar, o cüml�d�n Gürcüstan�n norma v� standartlar�na uy�un ��kild� yerin� yetiril�c�k. Zestaphoni v� Qardabanid�ki mövcud yar�mstansiyalar bir az geni�l�ndiril�c�k ki, bu da h�r iki m�nt�q�d� yeni 500 kilovoltluq dövr�ni tam t�chiz v� t�min etm�k m�qs�dini da��y�r. Burada da �lav� olaraq az miqdarda torpaq sah�sin� ehtiyac olacaq, çünki yeni avadanl���n �ks�r hiss�si m�hz h�min mövcud yar�mstansiyalar�n �razisind� qura�d�r�lacaq. HÜQUQI SRUKTUR Layih�nin planlanmas� v� icras� Gürcüstan�n milli hüquqi t�l�bl�ri �sasinda v� beyn�lxalq t�l�bl�r� uy�un ��kild� qanun v� standartlar tam �m�l etm�k ��rti il� yerin� yetiril�c�k. Layih�d�ki ekoloji m�s�l�l�r �sas�n a�a��dak� qanunlar vasit�sil� t�nziml�n�c�k:
� �traf mühitin qorunmas� il� ba�l� Gürcüstan Qanunu (1996-c� ild� qüvv�y� minmi�, 2000, 2003, 2007-ci ill�rd� düz�li�l�r edilmi�dir).
� �traf mühit� t�sirl� ba�l� veril�n icaz� s�n�dl�ri haqda Gürcüstan Qanunu (15 Oktyabr 1996-c� ild� qüvv�y� minmi�, sonradan 2007-ci ild� qüvv�y� minmi� yeni qanunla �v�z olunmu�dur).
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
10
� Ekoloji Yoxlama haqq�nda Gürcüstan Qanunu (18 Oktyabr 1996-c� ild� qüvv�y� minmi�, sonradan 2007-ci ild� qüvv�y� minmi� yeni qanunla �v�z olunmu�dur.)
� Lisenziya v� �caz�l�r haqq�nda Gürcüstan Qanunu (23 �yun 2005-ci ild� q�bul olunmu�dur) v� dig�r normative aktlar.
Layih� bir çox dig�r �traf mühit qanunlar�n�n t�l�bl�in� cavab verm�lidir. Buraya daxildir- qorunan �rzil�r haqq�nda qanun, �traf mühit çirkl�nm�l�rin� n�zar�t, heyvanlar�n v� bitkil�rin qorunmas�, i�çi münasib�tl�ri v� i�çil�rin qorunmas�. �traf Mühit v� Sosial T�sirin Qiym�tl�ndirilm�si s�n�dinin 3.1 Bölm�sind� tam siyah� verilmi�dir. Layih� h�mçinin Avropa Yenid�nqurma v� �nki�af Bank�n�n, o cüml�d�n Avropa �nvestisiya Bank�n�n v� “Kreditanstalt für Wiederaufbau” adl� qurum kimi dig�r Beyn�lxalq Maliyy� Qurumlar�n�n standart v� t�crüb�l�rin� uy�un ��kild� icra olunmal�d�r. Bütün bunlar �traf Mühit v� Sosial T�sirin Qiym�tl�ndirilm�si s�n�dinin 3.2.1 Bölm�sind� öz �ksini tapm��d�r. �n n�hay�t, bir çox konvensiya ve standartlar bu layih�y� t�tbiq edil�c�k. M�s�l�n, biomüxt�lifliy� dair konvensiylar, iqlim d�yi�iklikl�ri, miqrasiya ed�n nadir qu� v� heyvan növl�rinin qorunmas�na dair konvensiyalar, m�d�ni irsin qorunmas�, ictimai m�sl�h�tl��m�l�r v� m�lumat mübadil�si, el�c� d� bataql�qla�m�� �razil�rin qorunmas� haqq�nda konvensiyalar v� ba�qalar�. Bütün bunlar �traf Mühit v� Sosial T�sirin Qiym�tl�ndirilm�si s�n�dinin 3.2.2 Bölm�sind� öz �ksini tapm��d�r. EKOLOGIYAYA V� INSANLARA T�SIR ED� BIL�C�K LAYIH� F�ALIYY�TL�RI Layih�d� bir çox f�aliyy�t növl�ri n�z�rd� tutlmu�dur ki, onlar ehtiyatla t�rtib olunmad�qda v� ya d�qiqlikl� h�yata keçirilm�dikd� ekoloji m�mb�l�r� v� insanlara m�nfi t�sir göst�r� bil�r. Daha çox t�sir gücün� malik f�aliyy�t sah�l�ri a�a��dak�lard�r:
� Laz�mi torpaq �razisind� keçm�k üçün 100 metr enind� d�hlizin tikilm�si. C�dv�l 1-d�n göründüyü kimi 1-ci alternative variantda 121,7 kilometr t�l�b olun bil�r, halbuki 3-cü alternative variantda bu r�q�m 180,2 kilometr� q�d�r arta bil�r. Me��lik �razil�rd� a�aclar�n k�silm�si n�z�rd� tutulur ki, onlar x�tt� toxunmas�nlar v� ya x�ttin üstün� y�x�lmas�nlar. Tikinti zaman� h�mçinin �razid� minik v� yük ma��nlar�nin h�r�k�ti, eyni zamanda polad beton fundamentl�rin qurulmas� v� 35 metr hündürlüyünd� qüll�l�rin in�as� m�qs�di il� avadanl�qlar�n qura�d�r�lms� üçün h�min �razinin t�mizl�nm�si t�l�b oluna bil�r. T�svir 5-d� qura�d�r�lmas� n�z�rd� tutulan qüll�l�rin növl�ri göst�rilib.
� Mövcud olan 554 qüll�nn �ks�riyy�tinin t�miri v� yenid�n qurulmas�. Bu, kiçik t�mitd�n tutmu� tam yenid�nqurmaya q�d�r n�z�rd� tutula bil�r.
� Qüll�l�rin yerl��diyi �raziy� ma��nlar�n h�r�k�tinin v� avadanl�qlar�n q�tirilib qura�d�r�lmas�n�n s�rb�st ��kild� t�min edilm�si üçün 4,5 metr enind� olan yolun t�mizl�nm�si. Yollar dö��nm�y�c�k v� ya yollara qravel tökülm�y�c�k. Bunun �v�zind� is�, ma��nlar b�rpa edilm�mi� yollar vasit�sil� h�r�k�t ed�c�kl�r. B�zi dik v� s�ld�r�ml� �razil�rd� a��r texnikan�n qüll�l�ri qura�d�r�lma �razisin� da��mamaq üçün helikopterl�rd�n istifad� olunacaq.
� Bütün x�tt boyu naqill�nm� (qüll�l�r aras�nda naqill�rin ç�kilm�si). Burada yük ma��n�n�n bel hiss�sind� yerl��dirilmi� naqil topundan naqilin qüll�l�r� qald�r�lmas� i�i apar�lmal�d�r. A��r texnikan�n keç� bilm�diyi dik, s�ld�r�ml� v� ya nahamar �razil�rd� naqill�nm� i�i helikopterl�rin köm�kliyi il� apar�lacaqd�r.
Qül
l�l�
rin n
övl�
riQ
ara
D�n
iz R
egio
nal Ö
türü
cüLa
yih�
si
Hfo
rmal
�2 �
laq�
nöqt
�si o
lan
pola
d-to
r kon
stru
ksiy
al�q
üll�
.�
sas�
n da
xili
ötür
ücü
kim
i ist
ifad�
olun
ur.
T�k
dir�
kli 4
�la
q�nö
qt�s
i ola
n po
lad-
tor k
onst
ruks
iyal
�qül
l�.
�sa
s�n
daxi
li öt
ürüc
üki
mi i
stifa
d�ol
unur
.
Üçq
at 4
�la
q�nö
qt�s
i ola
n po
lad-
tor k
onstr
uksiy
al�q
üll�
l�r.
�sa
s�n
istiq
am�t
l�rin
d�y
i�di
rilm
�si
zam
an�v
�yü
ks�k
stre
ss
v�zi
yy�t
l�rin
d�is
tifad
�ol
unur
.
Hfo
rmal
�2 �
laq�
nöqt
�si o
lan
qüll�
.�sa
s�n
daxi
li öt
ürüc
üki
mi
istif
ad�
olun
ur.
T�sv
ir 5
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
12
� 100 metr enind� ötürücü x�tt d�hlizin� texniki xidm�tin göst�rilm�si. Burada bir neç� ild�n bir bitki örtüyünün t�m�zl�nm�si v� h�r 10-25 ild� bir d�f� a�aclar�n k�silm�si n�z�rd� tutulur. Burada h�mçinin ola bilsin ki, 5-10 ild� bir d�f� �trafl� yoxlama/t�fti� i�l�ri apar�ls�n.
� Yeni yar�mstansiyan�n tikilm�si v� ona texniki xidm�t göst�rilm�si. Yeni yar�mstansiyan�n tikili�i zaman� torpa��n t�mizl�nm�si, laz�m� yerl�rd� partlay��lar�n edilm�si v� binalar�n in�as�, o cüml�d�n avadanl�qlar�n qura�d�r�lmas�. Hal haz�rda mövcud olan iki �d�d yar�mstansiyan�n geni�l�ndirilm�si dig�r qur�u v� obyektl�rin d� az miqdarda geni�l�nm�sin� ehtiyac yardacaq.
EKOLOJI V� SOSIAL-�QTISADI T�SIRL�R V� T�L�B OLUNAN QABAQLAYICI T�DBIRL�R �STQ -nin 4-cü bölm�sind� su, torpaqdan istifad�, heyvanlar, bitkil�r, insanlar v� layih�nin d�yi�dir� bil�c�yi dig�r bütün �traf mühit sosial-iqtisadi resurslar t�svir olunur. 5-ci bölm�d� bu resurslara, o cüml�d�n insanlara nec� t�sir göst�ril�c�yi t�svir olunur. C�dv�l 2-d� �STQ -d� n�z�rd�n keçirilmi� resurslar �ks olunur.
C�dv�l 2. �STQ -d� n�z�rd�n keçirilmi� resurslar Ekoloji Sosial-iqtisadi
� Hava � Demoqrafiya, o cüml�d�n �hali v� g�lir
� S�th v� qrunt sular� � �nfrastruktur, o cüml�d�n yollar v� elektrik t�chizat�
� Torpaqdan istifad� � �qtisadi v�ziyy�t
� Z�lz�l�, palç�q ax�nlar� v� dig�r geoloji t�hlük�l�r
� S�hiyy�, xüsusil� d� elektrik ötürücü x�tl�rin yax�nl���nda elektromaqnit sah�l�rinin t�sirin� m�ruz qalma n�tic�sind� yaranan potensial t�sirl�r
� Geologiya v� torpaq � ��çi, s�hiyy� v� t�hlük�sizlik � Bitkil�r, o cüml�d�n nadir bitki v� t�bii
mühit � M�d�niyy�t m�nb�l�ri
� Heyvan v� qu�lar, o cüml�d�n nadir heyvan v� qu�lar, onlar�n ya�ay�� mühiti v� köç�ri qu�lar
� Turizm
�STQ layih�nin orta v� ya böyük t�sirl�r� malik ola bil�c�yini a�kar etdikd� t�sirl�rin qar��s�n� almaq, aradan qald�rmaq v� ya dig�r yollarla azaltmaq üçün f�aliyy�t v� prosedurlar haz�rlanm��d�r. �n böyük potensial t�sirl�r burada t�svir olunmu�dur. �nsanlar, �mlak v� t�bii resurslar� m�nfi t�sirl�rd�n qorumaq üçün görül� bil�c�k i�l�rin xülas�si verilmi�dir (bunlar “m�nfi t�sirl�rin azald�lmas�” adland�r�l�r).
S�hiyy�. Heç bir insan�n sa�laml���na m�nfi t�sir göst�rilm�m�lidir. �ks�r aliml�rin bununla raz�la�mama��na baxmayaraq, elektromaqnit sah�l�rin qan azl��� v� ya dig�r x�st�likl�r� s�b�b olmas� bildirilir. Gürcüstan v� dig�r sovet respublikalar� dünya üzr� �n ciddi t�l�bl�r� malikdirl�r
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
13
v� bu layih�d� h�min t�l�bl�r� riay�t olunacaq. Bu kimins� sa�laml���na risk yaranmas�n�n qar��s�n� alacaq. X�ttin 30 metr yax�nl���nda ya�ayan bütün ��xsl�r, �n az�ndan haz�rk� evl�ri q�d�r yax�� ev� köçürül�c�k v� ya �dal�tli bazar qiym�tin� �sas�n onlara kompensasiya öd�nil�c�k. Q�sa müdd�t� x�ttin alt�nda i�l�y�n ��xsl�rin sa�laml��a heç bir m�nfi t�sir olmayacaq. EnergoTrans MMC, h�mçinin, 100 metr m�saf�d� h�r bir binada /m�nzild� elektromaqnitik sah�ni ölç�c�k v� enerjinin s�viyy�si icaz� veril�n normadan yüks�k olarsa bina /m�nzil enerji s�viyy�sini a�a�� salmaq üçün qoruyucular�n yerl��dirilm�si il� t�hlük�siz v�ziyy�t� g�tiril�c�k. Torpaq v� m�hsullara d�y�n z�r�r. X�td�ki elektrik c�r�yan� m�hsul v� heyvanlara z�r�r vurmayacaq. Ötürücü qüll�l�rin yerl���c�yi torpa��n sahibin� qüll�l�rin �hat� etdiyi �razi müqabilind� kompensasiya öd�nil�c�k. Qüll�l�rin alt�na ma��nlardan istifad� etm�k mümkün olmasa da heyvanlar otlaya, insanlar is� ba� sala bil�r. Yaln�z kiçik bünövr�l�r (h�r bir qüll� üzr� 2 – 12 m aras�nda 2m x 2m ölçülü demir-beton bünövr�) alt�ndak� torpaq. Tikinti v� ya i�l�rin gedi�ind� m�hsullara ziyan d�y�rs� v� ya heyvanlar z�d�l�n�rs�, müvafiq fermer� �dal�tli bazar qiym�tin� �sas�n kompensasiya öd�nil�c�k. T�hlük�sizlik. Z�lz�l� v� ya �idd�tli kül�k �sdiyi t�qdird� qüll� a�a v� ya x�tt q�r�l�b yer� dü�� bil�r. Bunun ba� verm� ehtimal� azd�r. Ancaq insanlar v� ya heyvanlar c�r�yan olan x�tt� toxunsa v� yaxud qüll� yax�nl�qda olan insan v� ya heyvanlar�n üz�rin� a�sa, insanlar v� ya heyvanlar x�sar�t ala bil�r. X�tt istismara verilm�zd�n �vv�l h�r bir icma qüll� a�d�qda v� ya x�tt q�r�l�b yer� dü�dükd� n� etm�li olduqlar� bar�d� m�lumatlanacaqlar. S�s-küy. X�ttl�r onlardan altda v� k�narda q�sa m�saf�d� e�idil�n s�s vers� d�, 10-20 metr m�saf�d� s�s e�idilm�m�lidir. Nadir bitki v� t�bii mühit� qar�� t�hlük�. Ötürücü x�tt Borjomi-Xaraqauli Milli Park�, Ktsia-Tabatskuri v� Qardabani qoru�undan v� nadir bitkil�rin oldu�u dig�r �razil�rd�n keç�c�k. T�hlük� ondan ibar�tdir ki, nadir bitkil�r m�hv edil� v� ya onlar�n bitdiyi t�bii mühit� z�r�r vurula bil�r. X�tt ç�kilm�zd�n �vv�l müt�x�ssisl�r nadir bitkil�ri v� onlar�n bitdiyi v� z�d�l�n� bil�c�k t�bii mühiti mü�yy�n etm�k üçün x�ttin keç�c�yi bütün mar�rut boyu t�dqiqat aparacaq. Sonra ziyan�n qar��s�n� almaq v� ya azaltmaq üçün yollar i�l�nib haz�rlanacaq v� h�yata keçiril�c�k. Mühakim�d�n as�l� olaraq mar�rut d�yi�diril�, insanlar�n i�l�y�c�yi v� ma��n sür�c�yi yer d�yi�diril�, tikinti bitdikd�n sonra �razinin t�bii mühitini b�rpa etm�k üçün toxumlar toplana v� ya dig�r t�dbirl�r icra oluna bil�r. Nadir bitkil�rin bitdiyi torpaq tikinti n�tic�sind� z�d�l�n�rs�, tikinti ba�a çatd�qdan sonra h�min yer b�rpa olunacaq. Nadir heyvanlara qar�� t�hlük�. Ötürücü x�tt nadir heyvanlar�n ya�ad��� bir s�ra �razil�rd�n keç�c�k. Buraya Borjomi-Xaraqauli Milli Park�, Ktsia-Tabatskuri v� Qardabani qoru�u v� �STQ -nin mü�yy�n etdiyi dig�r �razil�r daxildir. �n böyük t�hlük� heyvanlar�n öz balalar�n� b�sl�diyi yaz-yay aylar�nda v� tikinti n�tic�sind� nadir heyvanlar�n ya�ad��� m�sk�nl�rin z�d�l�nm�si vaxt� ba� ver� bil�r. X�tt ç�kilm�zd�n �vv�l müt�x�ssisl�r nadir bitkil�ri v� onlar�n bitdiyi v� z�d�l�n� bil�c�k t�bii mühiti mü�yy�n etm�k üçün x�ttin keç�c�yi bütün mar�rut boyu t�dqiqat aparacaq. Sonra ziyan�n qar��s�n� almaq v� ya azaltmaq üçün yollar i�l�nib haz�rlanacaq v� h�yata keçiril�c�k. Mühakim�d�n as�l� olaraq mar�rut d�yi�diril�, tikintinin çoxalma mövsümünd�n �vv�l� v� ya sonraya planla�d�r�la, insanlar�n i�l�y�c�yi v� ma��n sür�c�yi yer d�yi�diril� v� ya dig�r t�dbirl�r icra oluna bil�r. Nadir heyvanlar�n ya�ad��� torpaq tikinti n�tic�sind� z�d�l�n�rs�, tikinti ba�a çatd�qdan sonra h�min yer b�rpa olunacaq.
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
14
Qu�lar v� yarasalara qar�� t�hlük�. Nadir qu�lar v� ya yarasalar yaz v� pay�z f�slind� köç ed�rk�n qüll�l�r� v� ya x�ttl�r� toxunduqda v� ya x�ttin yan�ndan uçduqda z�d�l�n� bil�r, habel� böyük qu�lar - q�r��lar, qartallar, le�yey�n qartallar v� durnalar qüll�l�r� v� ya x�ttl�r� qonmaq ist�dikd� c�r�yan onlar� vura bil�r. X�ttl�rin üz�rin� par�lt�l� metal v� ya plastik parçalar� - “Qu� yay�nd�r�c�lar” yerl��diril� bil�r ki, qu�lar köç etdikd� v� ya gündüz vaxt� onlar�n yan�ndan uçduqda onlar� görüb yan�ndan öt� bilsinl�r. C�r�yan vurmas�n� azaltmaq m�qs�dil� qu�lar�n qanadlar�n�n h�r ikisinin eyni vaxtda x�tl�r� d�ym�sinin qar��s�n� almaq üçün x�tl�rin aral� yerl��diril� v� ya qüll�l�rin qurulu�u d�yi�diril� bil�r. Beyn�lxalq t�crüb�y� �sas�n dig�r t�dbirl�r görül� bil�r. Bundan �lav�, nadir qu�lar�n yuva qurdu�u yerl�r� yax�n tikinti i�l�ri v� ya dig�r f�aliyy�tl�r qu�lar�n öz balalar�n� t�rk etm�sin� s�b�b ola v� ya balalar�n� böyütm� qabiliyy�tin� m�nfi t�sir göst�r� bil�r. Tikintinin qu�lar�n yuva qurdu�u dövr� yaz v� yay�n �vv�lin� planla�d�r�ld��� zaman müt�x�ssis tikinti ba�lamazdan qabaq nadir qu�lar�n yuva qurmas� v� ya bala böyütm�sinin olub-olmama��n� mü�yy�n etm�k üçün �razini gözd�n keçir�c�k. X�ttin 0.5 kilometr yax�nl���nda bu cür hal mü�yy�n olunarsa, qu� balalar� yuvan� t�rk ed�n� kimi tikinti yubad�lacaq v� ya x�tt yuvadan �n az� 0.5 kilometr k�nara ç�kil�c�k.
Vizual m�nz�r�d� d�yi�iklikl�r. Qüll�l�rin qura�d�r�lmad��� x�tt keç�n hiss�l�rd� yeni qüll�l�r ümumi m�nz�r�ni d�yi�dir�c�k. Bundan z�r�r ç�k� bil�c�k insanlara x�ttin yan�nda ya�ayan ��xsl�r, x�tin yan�ndak� yolda olan sürücül�r v� Borjomi-Xaraqauli Milli Park�, Ktsia-Tabatskuri v� Qardabani qoru�unun ziyar�tçil�ri daxildir. A�aclar�n olmad��� yerl�rd� m�s�l�n, Ktsia-Tabatskuri �razisind� qüll� v� x�tl�r, ola bilsin ki, bir-iki kilometr aral�dan görün� bil�c�k. A�aclar�n oldu�u yerl�rd� m�s�l�n, Borjomi-Xaraqauli Milli Park�, Qardabani qoru�u �razisind� qüll� v� x�tl�r yüks�k t�p� v� ya da��n zirv�sin� yax�n �razid� olmas� istisna olmaqla, yaln�z yax�n m�saf�d�n görün� bil�c�k. Qüll�l�r möhk�m qurulu�a malik olmay�b ��b�k�y� ox�ar struktura malikdir (bax �kil 5), v� x�tl�r, �lb�tt� ki, çox nazikdir. Buna gör� d�, onlar çox yax�ndan bax�lma istisna olmaqla, çox göz�çarpan olmayacaq. X�ttin Borjomi-Xaraqauli �razisind�n keç�n hiss�sini azaltmaq üçün 2 v� 3 sayl� Alternativl�r seçilmi�dir (1-ci Alternativd� planla�d�r�lan 11.5 kilometrd�n 2-ci Alternativd� 4.7 kilometr� v� 3-cü Alternativd� 0 kilometr� q�d�r) v� Ktsia-Tabatskuri qoru�u (1-ci Alternativd� planla�d�r�lan 12.1 kilometrd�n 2-ci v� 3-cü Alternativl�rd� 1-10 kilometr� q�d�r). Bu x�tti gör� bil�c�k ziyar�tçil�rin say�n� azaldacaq. 2-ci v� 3-cü Alternativl�r üçün istifad� edil�n Tabatskuri gölünün �imal istiqam�tind�ki mar�rut b�zi qu�lara n�zar�t �razil�rind�n aral� olmaq üçün �traf Mühitin Müdafi�si v� T�bii Resurslar Nazirliyinin tövsiy�si il� seçilmi�dir. C�dv�l 3-d� potensial t�sirl�rin, onlar� do�ura bil�c�k s�b�bl�rin v� t�siri aradan qald�rmaq v� ya azalmaq üçün t�l�b olunan t�dbirl�rin daha �trafl� xülas�si verilir. �STQ böyük v� orta t�sirl�rd�n ba�qa, layih�nin s�b�b ola bil�c�yi bir çox kiçik, h�tta cüzi t�sirl�ri azaltmaq üçün qabaqc�l t�crüb�l�rd�n v� ya qar��al�c� t�dbirl�rd�n istifad� etm�y� ça��d�r. Bunlar C�dv�l 4-d� �ks olunmu�dur. Bu potensial m�nfi t�sirl�rd�n ba�qa, layih� mühüm müsb�t t�sirl�r� d� malik olacaq. Bunlara a�a��dak�lar daxildir:
� T�crid olunmu� c�nubi Gürcüstan �razisinin inki�af potensial�n� art�rma�a t�kan ver�n elektrik t�chizat�n�n yax��la�d�r�lmas�.
� Gürcüstan �razisind� etibarl� elektrik enerjisi t�chizat�n�n yax��la�d�r�lmas�.
Qeyri Texniki Xülas�:Qara D�niz Regional Ötürücü Layih�si (�STQ) -ilkin variant
15
� Regional enerji ��b�k�sin� inteqrasiya v� �sas mütt�fiql�rl� �laq�l�rin yax��la�d�r�lmas�.
� B�rpa oluna bil�n resurslardan istifad�ni art�rmaq imkan� v� üzvi yanacaqlardan istifad�nin azald�lmas�.
� Gürcüstan elektrik enerjisinin Türkiy�y� ixrac�ndan, habel� enerjinin Az�rbaycandan Türkiy� �razisin� ötürülm�sind�n g�lir �ld� olunmas�.
� Tikinti v� ya istismar i�l�ri üçün yerli i�çil�rin c�lb olunmas� il� onlar�n g�lirl�rinin art�r�lmas� (ümumilikd� böyük t�sir olmama��na baxmayaraq, bu yerli s�viyy�d� vacib ola bil�r).
N�TIC� Bütün alternativl�r üzr� potensial t�sirl�rin qiym�tl�ndirilm�sinin ard�nca 2-ci Alternativ �traf mühit bax�m�ndan üstünlük veril�n alternativ kimi mü�yy�n olunmu�dur. Bu alternativin �sas üstünlükl�ri, v� dig�r alternativl�rin �lveri�sizlikl�rin� a�a��dak�lar daxildir:
� 1-ci Alternativ� nisb�t�n Borjomi-Xaraqauli Milli Park�n�n �razisin� daha az müdaxil� -- 1-ci Alternativd� planla�d�r�lan 11.5 kilometr� nisb�t�n 4.7 kilometr. Bu qüll�l�rin say�n� v� bununla ba�l� �razinin t�mizl�nm�sini azaldacaq. Bu is� öz növb�sind� turistl�r üçün ön�mli olan t�bii m�nz�r�y� göst�ril�n t�siri �h�miyy�tli d�r�c�d� azaldacaq.
� 1-ci Alternativ� nisb�t�n Ktsia-Tabatskuri qoru�unun �razisin� daha az müdaxil� -- 1-ci Alternativd� planla�d�r�lan 12.1 kilometr� nisb�t�n 10 kilometr.
� Borjomi-Xaraqauli Milli Park�n�n �traf�nda q�rb istiqam�tind� �lav� 50 kilometr keçm�yi n�z�rd� tutan 3-cü Alternativ� nisb�t�n daha xeyli az müdaxil�. Mar�rut boyunca �traf mühit resurslar�n�n müdafi� olunmama��na baxmayaraq, onlar park resurslar�na ox�ard�r.
� Bitki v� heyvanlara, xüsusil� d� Borjomi-Xaraqauli v� Ktsia-Tabatskuri �razil�rind�ki nadir bitki v� heyvanlara xeyli az potensial t�sir.
� Aral�q x�rc1: Borjomi-Xaraqauli �razisind�n daha az m�saf�d� keçm�y� gör� daha uzun m�saf�, habel� Tabatskuri gölü �traf�nda daha uzun m�saf� s�b�bind�n 1-ci Alternativ� nisb�t�n 9,000,000 AB dollar� daha çox x�rc; el�c� d� Borjomi-Xaraqauli Milli Park�n�n �razisi �traf�nda q�rb istiqam�tind� �lav� 50 kilometr keçm�yi n�z�rd� tutan 3-cü Alternativd�n 21,000,000 AB dollar� daha ucuz.
Qeyd etm�k laz�md�r ki, yuxar�da v� ya M�qs�d v� Ehtiyac bölm�sinin 2-ci s�hif�sind� qeyd edil�n faydalardan heç biri 4-cü Alternativd� �ld� olunmayacaq.
1 Kulcian Korporasiyas�. 2007. Gürcüstan Yüks�k G�rginlikli Ötürücü X�tt Layih�si üzr� �qtisadi-Texniki �sasland�rma. Amerika Birl��mi� �tatlar� Ticar�t v� �nki�af Agentliyinin GH068105024 sayl� qrant� �sas�nda Gürcüstan Respublikas�n�n Enerji Nazirliyi üçün Kulcian korporasiyas� t�r�find�n haz�rlanm��d�r.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
16
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
Bitk
il�r
F�rd
i tor
paq
sah�
l�rin
d�ki
bi
tkil�
r� v
� ic
mal
ara
d�y�
bil�
c�k
ziya
n.
Ehtim
al o
lunu
r ki,
kiçi
k ar
eald
a ye
ti��n
v�
qoru
nan
yerli
bitk
i növ
l�rin
� bö
yük
ziya
n d�
y� b
il�r.
�n
böyü
k t�
hlük
�ni t
ikin
ti i�
l�ri
tör�
sir.
Texn
iki x
idm
�r/is
tism
ar
zam
an� m
�hdu
d �r
azil�
rd�
q�sa
müd
d�t
�rzi
nd�
nara
hatç
�l�ql
ar b
a� v
er�c
�k
- �ST
Q-d
�ki h
�ssa
s �ra
zil�
rin h
�rt�
r�fli
ta
n�nm
as� v
� ar
a�d�
r�lm
as� ü
çün
ixtis
asla
�m��
müt
�x�s
sis t
�r�f
ind�
n bü
tün
ötür
ücü
x�tt
d�hl
izi b
oyu
sor�
unun
ap
ar�lm
as�.
- S
or�u
n�t
icl�
rini s
�n�d
l��d
irm�k
, �SD
Q-
d� ü
z� ç
�xar
�lm��
h�s
sas s
ah�l
�ri
yeni
l�m
�k, h
abel
� m
ühaf
is�
olun
an
bitk
i/hey
van
növl
�ri v
� t�
bii m
ühit�
gö
st�r
il� b
il�c�
k m
�nfi
t�si
rin q
ar��
s�n�
al
maq
v�
ya o
nu a
zaltm
aq ü
çün
qar�
�al�c
� t�
dbirl
�ri m
ü�yy
�n e
tm�k
m�q
s�di
l� F
lora
M
ühaf
iz�
Plan
� haz
�rlam
aq Q
ar��
al�c
� t�
dbirl
�r ti
kint
i v�
ya d
ig�r
f�al
iyy�
tl�rd
�n
�vv�
l, �r
zind
� v�
ya
sonr
a ye
rin�
yetir
il�
bil�
r.
- Pla
n� t�
sdiq
l�nm
� üç
ün T
�bii
Res
ursl
ar v
� �
traf M
ühiti
n Q
orun
mas
� Naz
irliy
in�
t�qd
im e
tm�k
. - P
land
a gö
st�r
ilmi�
t�db
irl�r
i h�y
ata
keçi
rm�k
. �
lav�
E-d
� da
xil o
lmaq
la g
eni�
qa
r��a
l�c� t
�dbi
rl�ri
qeyd
etm
�k.
- Son
çar
� ki
mi t
ikni
t ba�
a ça
t�d�rl
d�qd
an
sonr
a b�
rpa
m�q
s�di
l� to
xum
v�
ya
bitk
il�ri
topl
amaq
. - T
ikni
t v�
qar�
�al�c
� t�d
birl�
rd�n
sonr
a qa
r��a
l�c� t
�dbi
rl�rin
bitk
i/hey
van
növl
�rin
in b
�rpa
etm
�k ü
zr�
f�al
iyy�
tinin
n�
d�r
�c�d
� u�
urlu
olm
as�n
� yox
lam
aq
üçün
dig
�r so
r�u
keçi
rm�k
.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
17
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
Ya�
ay��
müh
itini
n m
odifi
kasi
yas�
n�n
m�h
v ol
unm
as�
Kiç
ik a
real
sah�
sind
� bi
t�n
v� b
u ye
rl�r�
xa
s ola
n v�
qor
unm
aqda
ola
n bi
tki n
övl�
ri t�
hlük
�d�
ola
bil�
r.
- Pot
ensi
al t�
siri
azal
tmaq
la ç
ox m
�hdu
d sa
yda
�raz
il�r z
iyan
gör
�c�k
. - Q
üll�
l�rin
�ks
�riy
y�ti
art�q
tiki
lib k
i, bu
da
tikin
tinin
�tra
f müh
it� v
urac
a�� z
iyan
� m
inim
uma
endi
rir.
- Fau
nan�
n Q
orun
mas
� Pla
n� (y
uxar
�ya
bax)
m
ühüm
t�bi
i müh
iti ü
z� ç
�xar
acaq
v�
tikin
ti i�
l�ri
�rzi
nd�
m�n
fi t�
sirl�
rin
qa�r
�s�n
� alm
aq v
� ya
aza
ltmaq
üçü
n t�
dbirl
�ri m
ü�yy
�n e
d�c�
k.
- M
ümkü
n ol
an h
alla
rda,
v�
�g�r
qül
l�l�
r h�
l� ti
kilm
�yib
s� q
üll�
l�rin
yer
ini d
�yi�
in
- Tik
intid
�n so
nra
çökü
ntül
�rin
/qal
�qla
r�n
t�si
rini m
onito
ring
edin
v�
h�r h
ans�
z�r
�r
d�ym
i� �
razi
ni b
�rpa
etm
�k ü
çün
qaba
qlay
�c� p
lan
t�rt�
b ed
in.
Yaz
v�
pay�
z ay
lar�n
da q
u�la
r köç
et
dikl
�ri z
aman
onl
ar�n
qül
l�l�
r v�
naqi
ll�rl�
toqq
u�ar
aq m
�hv
olm
as�
v� y
a ya
rala
nmas
�
Pote
nsia
l ola
raq
y�rt�
c�, l
e� y
ey�n
v�
ya
durn
alar
�n m
ühaf
iz�
olun
an n
övl�
rin�
�sas
t�
sir.
�rq
-q�r
b d�
hliz
i ötü
rücü
x�t
t boy
u kö
ç�ri
qu�l
ar k
eçir
ki, b
u da
t�hl
ük�
tör�
dir.
- �r
q-q�
rb d
�hliz
i boy
u qu
� “y
ay�n
d�r�c
�lar”
- B
öyük
köç
�ri q
u�la
r üçü
n �n
t�hl
ük�l
i sa
h�l�
rin m
ü�yy
�n o
lunm
as� ü
çün
mon
itorin
q v�
h�m
in sa
h�l�
rd�
yay�
nd�r�
c�
t�db
irl�r
in ic
ras�
. - �
SDQ
-d�
üz�
ç�xa
r�lm
�� b
eyn�
lxal
q t�
limat
lar ü
zr�
çoxs
ayl�
qar�
�qal
�c�/a
zald
�c�
t�db
irl�r
.
V�h
�i v
� di
g�r i
ri qu
�lar
Naq
ill�r
in v
� qü
ll�l�
rin ü
z�rin
� en
m�k
/qon
maq
ist�
y�rk
�n c
�r�y
an
vurm
as� n
�tic
�sin
d� q
u�la
r�n m
�hv
olm
as�
Büt
ün x
�tt b
oyu
le�y
ey�n
v�
ya d
urna
lar�n
m
ühaf
iz�
olun
an n
övl�
rin�
�sas
t�si
r. - Q
u�la
r�n q
anad
lar�n
�n h
�r ik
sini
n ey
ni
vaxt
ada
x�ttl
�r�
d�y�
m�s
inin
qar
��s�
n�
alm
aq ü
çün
x�ttl
�ri b
ir-bi
rind�
n ar
al�
qura
�d�rm
aq (2
-3+
met
r v�
ya d
aha
aral
�).
- C�r
�yan
vur
ma
riski
nin
qar�
�s�n
� alm
aq
üçün
ötü
rücü
qül
l�l�
ri m
üvaf
iq ��
kild
� ha
z�rla
maq
(bey
n�lx
alq
t�lim
atda
n is
tifad
� et
m�k
).
- Ölü
m t�
hlkü
�sin
in q
ar��
s�n
lam
aq ü
çün
x�tl�
r� n
�zar
�t e
tm�k
. Ölü
m h
adis
�si b
a�.
verd
iyi h
alda
köh
n� q
üll�
l�ri
d�yi
�dirm
�k.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
18
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
Dig
�r q
u�la
r v�
yara
sala
r Y
az-y
ay k
öçü
(o c
üml�
sd�n
gec
� va
xt� k
öç e
tm�)
v�
ya b
�zi
növl
�rin
yer
li h�
r�k�
ti za
man
� qü
ll� v
� ya
x�t
tl� to
qqu�
ma
s�b�
bind
�n ö
lüm
(bax
�SD
Q)
Müh
afiz
� ol
una
növl
�r ü
çün
orta
-�sa
s t�
sirl�
r.
Dig
�r n
övl�
r üçü
n ki
çik
t�si
r.
- Qül
l�rin
v�
x�tl�
rin n
is�b
�t�n
kiç
ik
olm
as�n
a gö
r� m
�hdu
d ris
k.
- �n
yüks
�k ri
sk o
lma
sah�
l�ri
üz�
ç�xa
rmaq
üçü
n n�
zar�
t - �
SDQ
-d�
�ks o
lunm
u� b
eyn�
lxal
q t�
crüb
�y�
�sas
�n d
izay
n�n
m�n
fi t�
siri
üzr�
qar
��al
�c� t
�dbi
rl�r.
V�h
�i q
u�la
r v�
dig�
r qor
unan
qu�
nö
vl�r
i
Qu�
yuv
alar
�n�n
da�
�lmas
� v�
ya
yuva
sala
n qu
�lar
�n n
arah
at
edilm
�si
Yuv
a sa
l�nan
a�a
clar
�n k
�silm
�si v
� ya
a�
acla
r�n y
an�n
da ic
ra o
luna
caq
tikin
ti i�
l�ri
s�b�
bind
�n a
na v
� ba
la q
u�la
r� s�
s-kü
yl�
raha
ts�z
etm
�kl�
müh
ifiz�
olu
nan
növl
�r�
pote
nsia
l �sa
s t�s
irl�r
- �SD
Q-d
� �k
s olu
nan
bütü
n h�
ssas
sah�
l�r
üzr�
çox
alan
qu�
larla
ba�
l� so
r�u.
- M
ühüf
iz�
olun
an n
övl�
rin y
uvas
alm
a �r
azis
in�
0.5
kilo
met
r m�s
af�d
� tik
inti
i�l�
rinin
cav
an q
u�la
r�n y
uvan
� t�r
k et
m�s
in�
kim
i yub
ad�lm
as� v
� ya
x�t
tin
uzaq
la�d
�r�lm
as�.
- Müm
kün
oldu
qda,
yuv
asal
ma
möv
süm
ünd�
n k�
nar v
axtla
rda
f�al
iyy�
tl�rin
icra
s�.
- Ötü
rcü
x�tt
d�hl
izin
� 0.
5 ki
lom
etr
m�s
af�d
� ol
an h
�r b
ir kö
hn�
yuva
üçü
n 0.
5 ki
lom
etr m
�saf
�d�
�n a
z� 3
süni
çox
alm
a pl
atfo
rmas
� yer
l��d
irm�k
.
- Apr
el-iy
un a
ylar
�nda
h�r
han
s� �
razi
d�ki
tik
inti
i�l�
rind�
n �v
v�l m
ühaf
iz�
olun
an,
t�si
r� m
�ruz
qal
a bl
�c�k
növ
l�rin
m
övcu
dlu�
unu
mü�
yy�n
etm
�k ü
çün
ara�
d�rm
a ap
arm
aq.
Torp
aqda
ya�
ayan
he
yvan
növ
l�ri
Çox
alm
a�a
man
eçili
k, a
yr�-a
yr�
heyv
anla
r�n z
�d�l
�nm
�si v
� ya
öl
m�s
i, m
ühüm
t�bi
i müh
it� z
iyan
d�
ym�s
i
Müh
afiz
� ol
unan
növ
l�r�
pot
ensi
al �
sas
t�si
r, xü
susi
l� d
� �
SDT-
d� ü
z� ç
�xar
�lm��
h�
ssas
sah�
l�rd
�. T
ikin
ti dö
vrün
d� d
aha
çox
risk
ola
bil�
r.
- H�r
han
s� m
ühaf
iz�
olun
an v
� ya
h�s
sas
�raz
id�
(bax
�SD
Q) t
ikni
ti i�
l�rin
d�n
�vv�
l müh
afiz
� ol
unan
, t�s
ir� m
�ruz
qal
a bl
�c�k
növ
l�rin
möv
cudl
u�un
u m
ü�yy
�n
etm
�k ü
çün
ara�
d�rm
a ap
arm
aq.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
19
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
- S
or�u
n�t
icl�
rini s
�n�d
l��d
irm�k
, �SD
Q-
d� ü
z� ç
�xar
�lm��
h�s
sas s
ah�l
�ri
yeni
l�m
�k, h
abel
� m
ühaf
is�
olun
an
bitk
i/hey
van
növl
�ri v
� t�
bii m
ühit�
gö
st�r
il� b
il�c�
k m
�nif
t�si
rin q
ar��
s�n�
al
maq
v�
ya o
nu a
zaltm
aq ü
çün
qaba
qlay
�c� t
�dbi
rl�ri
mü�
yy�n
etm
�k
m�q
s�di
l� F
lora
Müh
afiz
� Pl
an�
haz�
rlam
aq Q
abaq
lay�
c� t�
dbirl
�r ti
kint
i v�
ya d
ig�r
f�al
iyy�
tl�rd
�n �
vv�l
, �rz
ind�
v�
ya so
nra
yerin
� ye
tiril�
bil�
r.
- Pla
n� t�
sdiq
l�nm
� üç
ün T
�bii
Res
ursl
ar v
� �
traf M
ühiti
n Q
orun
mas
� Naz
irliy
in�
t�qd
im e
tm�k
. - P
land
a gö
st�r
ilmi�
t�db
irl�r
i h�y
ata
keçi
rm�k
. �
lav�
E-d
� da
xil o
lmaq
la g
eni�
qa
baql
ay�c
� t�d
birl�
ri qe
yd e
tm�k
. - S
on ç
ar�
kim
i tik
inti
ba�a
çat
�d�rl
d�qd
an
sonr
a b�
rpa
m�q
s�di
l� to
xum
v�
ya
bitk
il�ri
topl
amaq
. - T
ikin
ti v�
qar
��al
�c� t
�dbi
rl�rd
�n so
nra
qaba
qlay
�c� t
�dbi
rl�rin
bitk
i/hey
van
növl
�rin
in b
�rpa
etm
�k ü
zr�
f�al
iyy�
tinin
n�
d�r
�c�d
� u�
urlu
olm
as�n
� yox
lam
aq
üçün
dig
�r so
r�u
keçi
rm�k
.
- Bor
jom
i-Xar
aqau
li M
illi P
ark�
nda
s�ld
�r�m
ye
rl�rd
� v�
dig
�r �
razi
l�rd
� he
likop
terl�
rd�n
istif
ad�
olun
a bi
l�r.
To
rpaq
Q
üll�
l�rin
yer
l��d
irilm
�si
n�tic
�sin
d� it
iril�
n to
rpaq
lard
an
istif
ad�
imka
n�n�
n iti
rilm
�si
H�r
han
s� it
kini
n ci
ddi t
�sir�
mal
ik o
laca
��
ferm
erl�
r� �
sas t
�sir,
dig
�rl�
ri üç
ün d
aha
az �
h�m
iyy�
t k�s
b ed
ir.
- Çox
kiç
ik sa
h�l�
r, h�
r han
s� q
üll�
dirk
l�ri
üçün
m2 a
z.
- Tor
paq
itkis
in�
(t�tb
iq o
luna
nd�rs
a to
rpaq
la y
an��
, dai
mi m
�hsu
l itk
isin
� )
gör�
kom
pens
sasi
ya d
an��
�qla
r� �d
al�t
li ba
zar q
iym
�tin
� �s
as�n
torp
a��n
sa
hibi
/ferm
er il
� ap
ar�la
caq
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
20
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
�ki
n� z
iyan
d�
ym�s
i v�
ya
heyv
anla
r�n
yara
lanm
as�/m
�hv
olm
as�
N�q
liyya
t vas
it�l�
ri v�
av
adan
l�qla
r�n �
kin
sah�
l�ri
il�
h�r�
k�ti
m�h
sulla
ra z
�r�r
vur
a bi
l�r,
heyv
anla
ra m
a��n
larla
to
qqu�
ma
n�tic
�sin
d� z
�d�l
�n�
v�
ya ö
l� b
il�r.
H�r
han
s� it
kini
n ci
ddi t
�sir�
mal
ik o
laca
��
ferm
erl�
r� v
� ço
banl
ara
�sas
t�si
r, di
g�rl�
ri üç
ün d
aha
az �
h�m
iyy�
t k�s
b ed
ir.
- Müm
kün
oldu
qda,
tiki
nti/i
stis
mar
i�l�
rinin
�k
in v
� ya
biç
ind�
n �v
v�l v
� ya
sonr
aya
plan
la�d
�rmaq
- T
orpa
q sa
hibl
�rin
� v�
ferm
er/ç
oban
lara
m
�lum
at�n
ver
ilm�s
i ki,
onla
r t�s
irin
azal
d�lm
as� ü
çün
öz f�
aliy
y�tl�
rini
plan
la�d
�ra b
ilsin
l�r
- Baz
ar q
iym
�tin
d�n
a�a�
� ola
may
an,
�vv�
lc�d
�n ra
z�la
�d�r�
lm��
qiy
m�t
� �s
as�n
h�
r han
s� z
iyan
a gö
r� k
ompe
nsas
iya.
D
�hliz
yax
�nl��
�nda
m
�sku
nla�
m��
ai
l�l�
r
Yax
�n x
�tt�
30
met
r m�s
af�d
� ol
an
saki
nl�r
in k
öçür
ülm
�si z
�rur
idir.
A
il� h
�yat
�n�n
poz
ulm
as�,
t�s�
rrüf
atda
d�
yi�i
klik
. - T
orpa
qdan
istif
ad�
imka
n�n�
n iti
rilm
�sin
� gö
r� d
an��
�qla
r�n a
par�l
mas
� v�
�dal
�tli
baza
r qiy
m�t
in�
�sas
�n ö
d�ni
� edi
lm�s
i. - �
n az
� itir
lmi�
ev
d�y�
rind�
alte
rnat
iv e
v t�
min
at� ü
çün
üçün
dan
���q
lar�n
apa
r�lm
as�
v� ö
d�ni
� edi
lm�s
i. - H
�l�
tikilm
�mi�
his
s�d�
pla
nla�
d�rla
n x�
tl�r e
vl�r
d�n
k�na
ra ç
�kil�
c�k.
M
�d�n
iyy�
t m
�nb�
l�ri/
abid
�l�r
i Q
�bris
tanl
�q v
� ya
dig
�r m
�d�n
i re
surla
ra z
iyan
- 1
-2 q
�biri
stan
l��a
pote
nsia
l t�s
ir, o
cü
ml�
d�n
x�tti
n al
t�nda
ola
n 1
q�bi
rista
nl�q
(Ilm
azlo
). Q
üll�
l�rin
t�m
ir�
ehity
ac� v
ar a
mm
a ar
t�q q
urlm
u�la
r; bu
t�
siri
azal
daca
q.
- T�s
ir� m
�ruz
qal
maq
üçü
n ki
fay�
t q�d
�r
yax�
n ol
an (3
- 50
met
r m�s
af�d
�, 3
0 -
500m
etr m
�saf
�d�)
çox
az
sayd
a re
surs
- Q�b
irist
anla
rda
heç
bir f
�aliy
y�t i
cra
olun
mur
. Ilm
azlo
da y
erli
lider
/v�t
�nda
�lar
la m
ühaf
iz�
bar�
d�
m�s
l�h�
tl��m
� ap
arm
aq. S
onra
dan
çay
istiq
am�t
ind�
ero
ziya
ya u
�ram
amaq
üçü
n qa
yan�
n m
ümkü
n sa
bitl�
�diri
lm�s
i.
- Q�b
irsan
l�qla
ra v
� ya
dig
�r re
surs
lara
da
xil o
lman
�n q
ar��
s�n�
alm
aq ü
çün
hasa
rlam
a v�
ya
i�ar
�l�m
�.
- Dig
�r m
�d�n
i res
urla
r t�s
ir gö
st�r
ilm�s
inin
qa
r��s
�n� a
lmaq
. Müm
kün
olm
ad�q
da,
M�d
�niy
y�t N
azirl
iyi,
yerli
saki
nl�r
l�
müh
afiz
�/qa
baql
ay�c
� t�d
birl�
r bar
�d�
m�s
l�ht
�l��
m�
apar
maq
.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
21
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
- �SD
Q-d
� �k
s olu
nan
v� ti
kint
inin
dig
�r
m�d
�ni r
esur
slar
a gö
st�r
� bi
l�c�
yi �
sas
pote
nsia
l t�s
irl�r
. X�t
t� q
�d�r
ola
n m
�saf
�nin
kifa
y�t q
�d�r
olm
as�
s�b�
bind
�n t�
sirin
ehi
tmal
�n�n
az
olm
as�.
Ma�
�n v
� av
adan
l�qla
r d�h
liz is
tiqam
�tin
d�
h�r�
k�t e
d�rk
�n m
�d�n
i res
ursl
arda
n ya
n ke
ç�c�
kl�r
Qül
l�l�
rin y
erin
in q
az�lm
as� v
� �r
azin
in
t�m
izl�
nm�s
i zam
an� t
arix
i tap
�nt�
v� ta
di
g�r r
esur
slar
a po
tens
ial t
�sirl
�r h
�l�
a�ka
r olu
nmay
�b
Tarix
i tap
�nt�
v� y
a m
addi
m�d
�niy
y�t
nüm
un�l
�ri a
�kar
lana
rsa:
D
�rha
l M�d
�niy
y�t N
azirl
iyti
m�l
umat
ve
rm�k
. M
�d�n
iyy�
t Naz
irliy
i t�r
�fin
d�n
t�st
iqna
m�
al�n
may
ana
q�d�
r �ra
zini
n ya
x�nl
���n
dak�
bü
tün
f�al
iyy�
tl�ri
daya
nd�r�
n.
�ya
ni (v
isua
l) m
�nz�
r�
Yen
i qül
l�l�
r yer
li sa
kinl
�rin
, s�
yah�
t ed�
nl�r
in v
� tu
ristl�
rin
�yan
� gör
üntü
sah�
sin�
müd
axil�
et
m�k
l� q
eyri-
ixtiy
ari o
lara
q on
lar�n
diq
q�tin
i c�l
b ed
� bi
l�r
- Dig
�r q
üll�
l�rin
olm
ad��
� aç�
q �r
azil�
rd�k
i sak
inl�
r� p
oten
sial
orta
t�si
r.
- Kts
ia-T
abat
skur
i Qor
u�u
aç�q
land
�atfa
gö
r� tu
risl�
r� p
oten
sial
böy
ük t�
sir
- Me�
� m
assi
vin�
gör
� t�
sir s
ah�s
inin
ki
çik
olm
as�n
a ba
xmay
araq
Bor
jom
i-X
araq
auli
Mill
i Par
k�na
pot
ensi
al t�
sir.
- Tor
-��k
illi q
üll�
l�r v
� na
zik
naqi
ll�r u
zaq
m�s
af�d
�n g
örün
mür
l�r,
yaln
�z 5
km
çox
az
aç�
q �r
azil�
rd�
bir n
eç�
v� m
e��
sahl
�rin
d� o
n ki
lom
etrl�
rl� �
razi
d�.
- X�t
tin �
ks�r
his
s�si
nd�
qüll�
l�r a
rt�q
quru
lmu�
dur v
� ya
x�t
tl�r d
ig�r
ötü
rücü
x�
ttl�r
in y
an�n
dan
keçi
r, on
a gö
r� d
� sa
kinl
�r v
� di
g�rl�
ri bu
cür
gör
üntü
y�
öyr�
��c�
kl�r
(bu
Bor
jom
i-Xar
aqau
li M
�lli
Park
�na
aid
deyi
l).
- 2-3
Alte
rntiv
l�rd
� K
tsia
-Tab
atsk
uri
�raz
isin
� m
ü�yy
�n q
�d�r
(16
%) a
z t�
sir)
. - 2
-ci A
ltern
ativ
d� B
orjo
mi-X
araq
auli
�raz
isin
� xe
yli a
z (6
0%);
3-cü
A
ltern
ativ
d� (s
�f�r f
aiz)
t�si
r. - G
ürcü
stan
da q
üll�
l�r a
di h
ald�
r v�
insa
nlar
bu
na ö
yr��
ibl�
r.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
22
C�d
v�l 3
. Ort
a s�
viyy
�li v
� bö
yük
t�si
rl�r:
pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onla
r�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�
dbirl
�rin
xül
as�s
i M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl�
r
��çi
l�rin
t�
hlük
�siz
liyi
Tiki
nti v
� te
xnik
i xid
m�r
/istis
mar
za
man
� ba�
ver
� bi
l�c�
k q�
zala
r Y
üks�
klik
l�rd
� i�
l�m
�k v
� ol
a bi
lsin
ki,
v�
a��r
texn
ikad
an is
tifad
� za
man
� t�h
lük�
ya
rana
bil�
r.
- Büt
ün i�
çi h
ey�t
in�
��xs
i qor
uyuc
u va
sit�
l�r v
erilm
�li v
� t�
hlük
�siz
lik
t�db
irl�r
i h�y
ata
keçi
rilm
�lid
ir - R
iski
v�
ona
qar�
� �n
yax�
� t�c
rüb�
l�ri
göst
�rm
�k m
�qs�
di il
� sa
�lam
l�q v
� t�
hlük
�siz
lik p
lan�
haz
�rlam
aq.
- H�r
bir
tikin
ti sa
h�si
nd�
v� h
�r z
aman
�n
az� 2
n�f
�r �l
kin
tibbi
yar
d�m
üzr
� t�
liml�
ndiri
lm�l
idir.
. - T
�hlü
k�si
zlik
t�db
irl�r
i üzr
� bü
tün
i�çi
l�r
t�cr
üb�d
� t�
liml�
ndiri
lm�l
idirl
�r.
- G
ünd�
lik f�
aliy
y�tl�
r, m
ümkü
n t�
hlük
�l�r
v�
eht
iyya
t t�d
birl�
ri ha
qq�n
da f�
hl�l
�r�
günd
�lik
m�l
umat
ver
ilm�l
idir.
�ctim
ai t�
hlük
�siz
lik
Tiki
nti z
aman
� poz
ucu/
k�na
r in
sanl
ar�n
m�r
uz q
ald�
�� q
�za
halla
r�
Yük
s�kl
ikl�
r s�b
�bin
d�n
v� a
��r
texn
ikad
an is
tifad
� za
man
� t�h
lük�
eh
timal
� var
.
- Pla
n�a�
d�r�l
m��
f�al
iyy�
tl�rd
�n 1
5-30
gün
ön
c� ic
ma
r�hb
�rl�
rin�
m�l
umat
ver
m�k
. T�
hlük
�siz
lik q
ayda
lar�
haqq
�nda
onl
ara
bilg
il�r v
erm
�k
- Büt
ün q
üll�
l�rin
yax
�nl��
�nda
“T
�hlü
k�lid
ir” sö
zünü
yer
l��d
irin.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
23
T
able
4. K
içik
t�si
rl�r
: pot
ensi
al t�
sirl�
r v�
onl
ar�n
qar
��s�
n� a
lmaq
, aza
ltmaq
v�
n�za
r�t e
mt�
k üç
ün t�
dbir
l�ri
n xü
las�
si M
�nb�
M
ümkü
n T�
sir
�h�
miy
y�ti
Qab
aqla
y�c�
T�d
birl
�r
Hav
a N
�qliy
yat v
asit�
l�rin
in h
�r�k
�ti
zam
an� �
m�l
� ge
l�n
toz
Yer
li ��
raitd
� ço
x ki
çik
h�cm
d�.
Heç
bir
t�db
ir� e
htiy
ac y
oxdu
r, sa
d�c�
toz
lu
�raz
il�rd
� m
a��n
�n sü
r�tin
i aza
ltmaq
laz�
md�
r G
eolo
ji t�
hlük
�l�r
–
z�lz
�l�
Qül
l�l�
rin y
�x�lm
as�n
a s�
b�b
ola
bil�
r �n
sanl
ar q
üll�
l�r�
v�
x�ttl
�r�
çox
yax�
nla�
mad
�qla
r� t�
qdird
� on
lara
z�r
�r
d�ym
�si e
htim
al� ç
ox a
zd�r.
Evl�
r üçü
n 30
met
rlik
buff
er z
onas
�n�n
t�m
in
edilm
�si
Torp
aq
sürü
�m�l
�ri
Z�lz
�l�
v� p
artla
y�� n
�tic
�sin
d� b
a�
ver�
bil�
r. B
u, q
üll�
l�rin
y�
x�lm
as�n
a s�
b�b
olar
v�
yax�
nl�q
dak�
m�m
b�l�
r� m
�nfi
t�si
r gö
st�r
� bi
l�r
�nsa
nlar
qül
l�l�
r� v
� x�
ttl�r
� ço
x ya
x�nl
a�m
ad�q
lar�
t�qd
ird�
onla
ra z
�r�r
d�
ym�s
i eht
imal
� çox
azd
�r.
T�lim
l�nd
irilm
i�
pe��
karla
r t�
r�fin
d�n
partl
ay��
i�l
�rin
� eh
tiyya
tl� n
�zar
�t e
dilm
�si.
N�m
hav
ada
v� s
ürü�
m�
�raz
isin
d� p
artla
y��
i�l�
rinin
apa
r�lm
as� q
ada�
and�
r.
Palç
�q a
x�n�
B
itki ö
rtüyü
olm
ayan
t�m
izl�
nmi�
di
k �r
azid
� ya
��� y
a�m
as�
n�tic
�sin
d� b
a� v
er�
bil�
r. B
u,
qüll�
l�rin
y�x
�lmas
�na
v� y
a ya
x�nl
�qda
k� d
ig�r
m�m
b�l�
r� z
iyan
vu
ra b
il�r.
Çox
az
ehtim
al v
ar, ç
ünki
t�m
izl�
nmi�
�r
azil�
r old
uqca
kiç
ikdi
r. Ti
kint
i ba
�a
çatd
�qda
n so
nar
t�m
izl�
nmi�
�r
azil�
rd�
bitk
i ör
tüyü
ye
nid�
n b�
rpa
olun
acaq
.
A��
r tex
nika
v�
yük
ma�
�nla
r�n�n
h�
r�k�
ti n�
tic�s
ind�
torp
aqda
�m
�l�
g�l�
n b�
rkim
�. B
itkil�
rin n
orm
al
inki
�af�n
a m
ane
olar
v�
torp
aq
eroz
iyas
�na
g�tir
ib ç
�xar
ar.
Az
ehtim
al v
ar. A
vada
nl�q
v�
a��r
texn
ikan
�n
q�sa
müd
d�t �
rzin
d� h
�min
�ra
zid�
f�al
iyy�
t gö
st�r
m�s
i s�b
�bin
d�n
bu e
htim
al a
zd�r
Bitk
i ör
tüyü
nü y
enid
�n b
�rpa
etm
�k ü
çün
torp
aq h
iss�
l�r�
böl
ün�
bil�
r.
Yan
acaq
v�
sürtk
ü ya
�lar
�n�n
v�
dig�
r kim
y�vi
mad
d�l�
rin b
öyük
h�
cmd�
yer
� da
��lm
as� t
orpa
��
çirk
l�nd
ir� b
il�r.
Az
ehtim
al v
ar. B
una
s�b�
b yü
k m
a��n
lar�n
da,
avad
anl�q
lard
a ya
naca
q/sü
rtkü
mat
eria
llar�n
�n
v� d
ig�r
kim
y�vi
mad
d�l�
rin m
iqda
r�n�n
az
olm
as�d
�r.
F�hl
� br
iqad
as�n
da
qaba
qlay
�c�
t�db
irl�r
gö
rm�k
üç
ün
t�m
izl�
yici
v�
çi
rkl�
nm�
�leh
in�
mad
d�l�
r var
.
Torp
aq
Torp
a��n
qaz
�lmas
� v�
yaxu
d b�
rkim
�si n
�tic
�sin
d� �
m�l
� g�
l�n
eroz
iya
Az
ehtim
al v
ar. Ç
ox a
z m
iqda
rda
�raz
il�r v
� ço
x q�
sa b
ir va
xt �
rzin
d� (b
ir ne
ç� h
�ft�
d� b
ir ne
ç� g
ün) z
�r�r
gör
�c�k
.
Bo�
tor
paql
arda
tik
inti
i�l�
ri ye
kunl
a�d�
qdan
so
nra
bitk
i ör
tüyü
b�
rpa
olun
acaq
(o
t �k
il�c�
k).
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
24
Tab
le 4
. Kiç
ik t�
sirl
�r: p
oten
sial
t�sir
l�r
v� o
nlar
�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�db
irl�
rin
xüla
s�si
M�n
b�
Müm
kün
T�si
r �
h�m
iyy�
ti Q
abaq
lay�
c� T
�dbi
rl�r
Q
runt
v�
s�th
su
lar�
Yan
acaq
v�
sürtk
ü ya
�lar
�n�n
v�
dig�
r kim
y�vi
mad
d�l�
rin b
öyük
h�
cmd�
yer
� da
��lm
as� n
�tic
�sin
d�
çirk
l�nm
�.
X�t
tin ti
kilm
�si z
aman
� çox
az
ehtim
al v
ar
- Sta
ndar
t �m
�liy
yat p
rose
durla
r� (y
anac
aq
ç�nl
�rin
in v
� sü
rtkü
ya�l
ar�n
� da�
�yan
ko
ntey
nerl�
rin ü
z�rin
d� ö
rtüyü
n ol
mas
� v�
s.) m
�nfi
z�r�
rin q
ar��
s�n�
ala
caq.
- M
add�
l�r y
er�
da��
lars
a F�
hl�
briq
adas
�nda
la
z�m
i t�d
birl�
r gör
m�k
üçü
n t�
miz
l�yi
ci v
� çi
rkl�
nm�
�leh
in�
mad
d�l�
r ola
caq.
- Y
aln�
z gü
nd�l
ik is
tifad
� üç
ün a
z m
iqda
rda
t�m
izl�
yici
mad
d�l�
ri öz
ünüz
d� sa
xlay
�n.
Ma�
�nla
r kiç
ik su
axa
rlar�n
�n
iç�r
isin
d�n
keç�
rs�
bu h
�min
ax
�nla
r�n k
�silm
�sin
� g�
tirib
ç�x
arar
v�
su b
itkil�
rin�
ve su
hey
vanl
ar�n
a m
�nfi
t�si
r gös
t�r�
r.
Çox
az
ehtim
al v
ar. Y
aln�
z bi
r neç
� n�
qliy
yat
vasi
t�si
c�m
i bir
neç�
d�f
� su
axa
rlar�n
�n
üz�r
ind�
n ke
ç�c�
kl�r
.
H�s
sas,
o cü
ml�
d�n
da��
nt�la
ra m
�ruz
qal
maq
eh
timal
� ol
an
�raz
il�rd
�n
yan
keçm
�k
m�q
s�di
il�
keç
id n
öqt�
l�ri
çox
ehtiy
yatla
se
çil�
c�k.
�g�
r su
ax
�n�n
�n
m�m
b�yi
z�
d�l�
n�rs
�,
tikin
ki
i�l�
ri ye
kunl
a�d�
qdan
so
nra
b�rp
a ed
il�c�
k..
S�th
sula
r�
Eroz
iyay
a u�
ram
�� to
rpa�
�n su
il�
t�m
asa
girm
�si n
�tic
�sin
d�
çökü
ntül
�rin
artm
as�
Çox
az
ehtim
al v
ar. E
rozi
yaya
u�r
ama
etim
al�
olan
�ra
zil�
r old
uqca
kiç
ikdi
r v�
zam
an
bax�
m�n
dan
müv
�qq�
ti xa
rakt
er d
a��y
acaq
.
Eroz
iyay
a n�
zar�
tin s
tand
art
t�cr
üb�l
�ri:
su
m�m
b�l�
rinin
yax
�nl��
�nda
i�l
�y�r
k�n
sam
an
kipl
�ri,
lil ç
�p�r
l�ri
v� s.
istif
ad�s
i Ti
kint
i i�
l�ri
ba�a
ça
td�q
dan
sonr
a s�
hral
a�m
�� t
orpa
qlar
da b
itki
örtü
yü y
enid
�n
b�rp
a ed
il�c�
k
Infr
astru
ktur
: da
��nm
a �
razi
d�ki
yol
lard
an is
tifad
� ed
�r�k
a�
�r yü
k m
a��n
lar�n
�n q
üll�
l�rin
ye
rl��d
iyi �
razi
y� g
irm�s
i v�
naqi
ll�nm
� i�
inin
apa
r�lm
as�
n�tic
�sin
d� a
di n
�qliy
yat
vasi
t�l�
rinin
h�r
�k�t
in�
man
eçili
k ya
ratm
as�
H�m
in �
razi
l�rd
� na
raha
tç�l�
qlar
müv
�qq�
ti xa
rakt
er d
a��y
acaq
, çün
ki o
rada
eyn
i vax
ta
çox
az m
iqda
rda
avad
anl�q
v�
texn
ikay
a eh
tiyac
ola
caq.
Xüs
usi
t�lim
keç
mi�
��x
sl�r
�ra
zid�
n ke
ç�n
a��r
texn
iki
avad
anl�q
da
��ya
n n�
qliy
yat
vasi
t�l�
rinin
h�r
�k�t
ini t
�nzi
ml�
y�c�
k.
Qey
ri Te
xnik
i Xül
as�:
Qar
a D
�niz
Reg
iona
l Ötü
rücü
Lay
ih�s
i (�
STQ
) -ilk
in v
aria
nt
25
Tab
le 4
. Kiç
ik t�
sirl
�r: p
oten
sial
t�sir
l�r
v� o
nlar
�n q
ar��
s�n�
alm
aq, a
zaltm
aq v
� n�
zar�
t em
t�k
üçün
t�db
irl�
rin
xüla
s�si
M�n
b�
Müm
kün
T�si
r �
h�m
iyy�
ti Q
abaq
lay�
c� T
�dbi
rl�r
�c
ma
f�al
iyy�
tl�ri
S�s-
küy,
toz-
torp
aq, k
�nar
��xs
l�rin
�r
azid
� m
övcu
dlu�
u ic
ma
f�al
iyy�
tl�rin
� �n
g�l t
ör�d
� bi
l�r
Bu
�raz
il�rd
� na
raha
tç�l�
qlar
müv
�qq�
ti xa
rakt
er d
a��y
acaq
, çün
ki ti
kint
i i�l
�rin
in
apar
�lmas
� da
müv
�qq�
ti xa
rakt
erli
olac
aq.
- Ma�
�nla
r�n sü
r�tin
i aza
ltmaq
la to
zun
�tra
fa
yay�
lmam
as�n
a n�
zar�
t edi
lm�l
idir.
- B
riqad
a r�
hb�r
� ye
rli ��
raitl
� (o
cüm
l�d�
n ye
rli a
d�t-�
n�n�
l�rl�
) ba�
l� �t
rafl�
m�l
umat
ve
rilm
�lid
ir - F
�hl�
briq
adal
ar�n
a da
yer
li ��
raitl
� ba
�l�,
o cü
ml�
d�n
yax�
nl�q
da y
erl�
��n
mill
i az
l�qla
r�n m
�sku
nla�
d�ql
ar� k
�ndl
�rl�
ha
qq�n
da t�
limat
lar v
eril�
c�k
- F
�hl�
briq
adal
ar� k
�ndl
�r�
daxi
l ol
mam
al�d
�rlar
- F
�hl�
l�r ü
çün
sani
tar q
ov�a
qlar
�n�n
(tu
alet
l�rin
) qur
a�d�
r�lm
as�
- F�a
liyy�
tl�r�
ba�
lam
azda
n �n
az�
15
gün
�vv�
l �ha
liy�
x�b�
rdar
l�q o
lunm
al�d
�r.
Sa�l
aml�q
El
ektro
maq
nit s
ah�s
ind�
�ü
alan
may
a m
�ruz
qal
ma�
�n
n�tic
�sin
d� �
m�l
� g�
l�n
x�st
�lik
�g�
r ele
ktro
maq
nit s
ah�s
i h�r
han
s� x
�st�
liy�
s�b�
b ol
ursa
onu
n po
tens
ial t
�sirl
�ri.
- �
ks�r
müh
afiz
�kar
ölk
�l�r
d� 3
0 m
etrli
k bu
ffer
zon
as�n
�n y
ax�n
l���n
da ç
ox a
z sa
yda
insa
nlar
ya�
ay�rl
ar
- Bu
insa
nlar
köç
ürül
�c�k
l�r (
yuxa
riya
bax)
. - E
kspe
rtl�r
in r�
yin�
gör
� el
ektro
maq
nit
sah�
l�rin
in x
�st�
lik �
m�l
� g�
tirm
�si i
l�
ba�l
� heç
bir
sübu
t yox
dur.